Thực lục về cuộc đấu tranh chống ngoại xâm dưới thời quân Minh cai trị_5 doc

Thực lục về cuộc đấu tranh
chống ngoại xâm dưới thời
quân Minh cai trị




Năm Tân Mão [1411]


Sau khi Trương Phụ rút quân vảo tháng 3/1410, quân Minh tại nước ta bị
tấn công nặng nề, nên vua Thái Tông buộc phải sai Trương Phụ sang tíếp
viện một lần nữa. Tuy nhiên cũng như lần viện binh sang đánh vua Giản
Ðịnh kỳ trước, khi quân chưa sang kịp, nhà Minh dùng kế hoãn binh bằng
cách tiếp Sứ giả của vua Trùng Quang là Hồ Ngạn Thần, và ban chức cho
vua Trùng Quang làm Bố chánh sứ Giao Chỉ :


Ngày 26 tháng 12 năm Vĩnh Lạc thứ 8 [20/1/1411]

Đầu đảng giặc là Trần Quí Khoách sai bọn Hồ Ngạn Thần dâng biểu xin
hàng. Thiên tử cho rằng có thể chuyển biến chúng sang con đường thiện
nên chấp thuận, ban chức Bố chánh sứ Giao Chỉ. Lại ban cho Trần
Nguyên Tôn chức Tham chính ; Nguyễn Suý, Hồ Cụ, Đặng Cảnh Dị, Đặng
Dung Đô Chỉ huy ; Phan Quý Hựu Phó sứ ty Án Sát. Sai bọn Hữu Thông
chính Phương Tố Dị mang sắc đến dụ rằng :

“ Bọn các ngươi dâng biểu xin hàng, nay chấp nhận lời xin, mỗi người
được nhận chức quan, nếu quả thành thực thì một phương hưởng phúc,
vĩnh viễn thái bình. Nếu ôm lòng man trá không có lòng thành, đại quân
tiến đánh thì chính các ngươi để hoạ lại cho dân chúng, hối cũng không

kịp.” (Minh Thực Lục v. 12, tr. 1425; Thái Tông q. 111, tr. 6a)

Chỉ 20 ngày sau đó, Trương Phụ mang đại quân gồm 6 Ðô ty, 14 vệ, sang
đánh nước ta :

Ngày 18 tháng giêng năm Vĩnh Lạc thứ 9 [10/2/1411]

Mệnh Anh quốc công Trương Phụ đeo ấn Chinh lỗ Phó tướng quân sung
chức Tổng binh chinh phạt Giao Chỉ ; hợp lực với Kiềm quốc công Mộc
Thạnh tiễu trừ phản tặc. Sắc cho 6 Đô ty Tứ Xuyên, Quảng Tây, Giang Tây,
Hồ Quảng, Vân Nam, Quý Châu ; cùng 14 vệ như An Khánh phát 24 000
quân theo chinh phạt.

Sắc cho Đô ty, Bố chánh ty, Án sát ty Giao Chỉ : phàm những kẻ phạm tội
trọng nhưng tình có thể thương, đưa cho Anh quốc công Trương Phụ để
được lập công chuộc tội. (Minh Thực Lục v. 12, tr. 1432; Thái Tông q. 112,
tr.2b)

Chính sách của nhà Minh vừa đánh vừa chiêu dụ, vua Minh Thái Tông ra
sắc chỉ với những lời hứa hẹn như sau :

Ngày 24 tháng 2 năm Vĩnh Lạc thứ 9 [19/3/1411]

Chiếu dụ Giao-Chỉ rằng :
“ Trẫm nhận mệnh trời, cai trị muôn phương, vĩnh viễn che chở soi xét
tình cảnh kẻ dưới ; lòng đầy sự thương yêu, sớm chiều canh cánh. Nghĩ
rằng Giao chỉ đã được sáp nhập vào bản đồ, nhưng suốt năm chưa được
yên ổn nghỉ ngơi, sau buổi khốn khó giặc giả bèn ban ân khoan hồng như
sau : Kể từ ngày 24 tháng 2 năm Vĩnh Lạc thứ 9 trở về trước, những người
Giao Chỉ tụ tập trong núi rừng đều được xá tội, quân cho trở lại nguyên

đơn vị, dân trở lại với nghề cũ, quan lại quân dân phạm tội chưa bị phát
giác cũng được tha. Ngoài thuế lương thực, các loại thuế vàng, bạc, muối,
sắt, cá, hoa quả được miễn trưng thu trong vòng 3 năm ; vàng, bạc vẫn
cấm không được khai thác ; nội bộ trong dân được phép giao dịch bằng
vàng, bạc, tiền đồng ; nhưng không được đưa ra khỏi lãnh thổ. Những
Thổ quan Giao Chỉ có tài năng rõ ràng về việc cai trị quân dân, hãy tâu lên
cho biết tên để thưởng cờ biển làm bằng. ” (Minh Thực Lục v. 12, tr. 1443-
1444; Thái Tông q. 113, tr.4a)
Tháng 8/1411, liên quân Trương Phụ Mộc Thạnh làm cuộc hành quân lớn
tại vùng hạ lưu sông Mã [Thanh Hoá], lực lượng của vua Trùng Quang bị
thiệt hại nặng :

Ngày 17 tháng 7 năm Vĩnh Lạc thứ 9 [6/8/1411]

Ngày hôm nay quan Tổng binh Giao Chỉ Anh quốc công Trương Phụ, Kiềm
quốc công Mộc Thạnh đánh thắng đảng giặc bọn Nguyễn Suý tại sông
Nguyệt Thường (1). Lúc bấy giờ Thạnh điều quân bộ và quân kỵ, Phụ đốc
suất thuỷ quân cùng tiến. Khi Phụ đến sông Nguyệt Thường, huyện Kết
Duyệt, châu Cửu Chân; giặc chôn cọc gỗ giữa sông dày đến 40 trượng,
hai bên bờ tại cửa sông đặt hàng rào liên hoàn đến 2, 3 dặm ; bên trong
đặt phục binh khoảng hơn 300 chiếc thuyền tại bên phải núi ; bọn đầu sỏ
gồm Hồ Cụ, Đặng Cảnh Dị, Đặng Dung mang quân đến cự.
Bèn điều Đô đốc Đồng tri Chu Quảng, Đô đốc Chỉ huy Trương Thắng, Du
Quảng sử dụng thuyền chèo ; quan quân nhổ cọc mà tiến. Phụ suất Đô chỉ
huy Phương Chính dùng quân bộ đánh phục binh, phá hàng rào gỗ, truy
kích đến bờ sông, thuỷ lục cùng tiến công, giặc đại bại. Bọn Nguyễn Suý
chạy trốn, bắt sống bọn Kim ngô tướng quân nguỵ quản lĩnh quân Dực hổ
Đặng Tông Mục, nguỵ Ninh vệ Tướng quân Lê Đức Phấn, nguỵ Vũ vệ
Tướng quân quản lãnh Hùng biên quân Nguyễn Trung, nguỵ Uy vệ Tướng
quân Nguyễn Hiên; chém trên 400 tên giặc, số chết trôi không kể xiết ; tịch

thu hơn 120 chiếc thuyền ; bắt được ấn Nhập nội Tư Không của Đặng
Cảnh Dị và Diễn Châu Trấn phủ quân đại tướng quân. (Minh Thực Lục v.
12, tr. 1488-89; Thái Tông q.117, tr. 2b-3a)
Tuy nhiên tháng 9, Nguyễn Suý hành quân tại vùng ven biển, bắt được
viên Chỉ huy Nguyễn Chính, chém bêu đầu rồi rút lui (2).
Tại Thanh Oai [Hà Tây] đảng của Lê Nhị lợi dụng lúc quân Minh lo hành
quân tại vùng ven biển đánh dẹp quân của vua Trùng Quang ; bèn mang
quân tấn công vùng sông Nhuệ thuộc phía tây thành Giao Châu, nhưng bị
thua :