skkn giảng dạy hình học lớp 7 theo kiểu gấp hình

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

GIẢNG DẠY HÌNH
HỌC LỚP 7 THEO
KIỂU GẤP HÌNH


2/Đặt vấn đề
Hướng đổi mới phương pháp dạy học toán hiện nay, cụ thể với học sinh lớp 7
đang thay sách giáo khoa là tích cực hố hoạt động của học sinh, khơi dậy và phát
triển khả năng tư duy của học sinh, nhằm hình thành cho học sinh tư duy tích cực,
độc lập sáng tạo, nâng cao năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, rèn luyện kỹ
năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
Đối với học sinh lớp 7 bước đầu tiếp cận với bộ mơn hình học và kiến thức
hình học được trình bày theo con đường kết hợp trực quan và suy diễn. Hình học là
mơn học địi hỏi trí tưởng tượng phong phú, có tính trừu tượng cao.Vì vậy để cho
học sinh dễ tiếp thu mơn học, thì cần phải làm cho bộ mơn có tính trực quan sinh
động giúp học sinh hứng thú hơn , chủ động tìm tịi, phát hiện các khái niệm,
phương pháp chứng minh một định lý, bài tập, dự đốn và kiểm tra các dự đốn
một cách tích cực nhằm góp phần nâng cao chất lượng bộ mơn và sự ham thích của
học sinh đối với bộ mơn hình học và áp dụng vào thực tế .
Trong phương pháp đổi mới , giáo viên phải thể hiện trong bài soạn, bài giảng
các mối quan hệ hợp lý giữa dạy kiến thức và kỹ năng với phương pháp suy nghĩ
hành động . Giáo viên phải cung cấp cho học sinh những tri thức về phương pháp
để học sinh có thể tự mình tìm tịi phát hiện được kiến thức mới và dự đoán được
các kết quả xảy ra. Giáo viên phải xác định một kiến thức cơ bản nhất của tiết học,
đó là một khái niệm hoặc một tính chất để áp dụng một phương pháp phù hợp giúp
học sinh lĩnh hội kiến thức một cách tốt nhất
Kiến thức hình học lớp 7 được trình bày theo con đường kết hợp trực quan và
suy diễn. Để giảng dạy tốt và đúng theo trình bày của sách giáo khoa người thầy
giáo phải triệt để vận dụng phương pháp trực quan qua vẽ hình, đo đạc, cắt ghép

hình, gấp hình... . Qua đó hoc sinh thấy tính thực tế của trực quan trong hình học,
nó giúp học sinh dự đốn các sự kiện hình học và tiếp cận các khái niệm , định lý ,
phương pháp chứng minh định lý, kỹ năng suy luận, kỹ năng vẽ hình, đo đạc, sử
dụng dụng cụ, .....
Với những điều mới mẽ của sách giáo khoa lớp 7 và những yêu cầu nêu trên,
qua thực tế giảng dạy tôi nêu lên một số kinh nghệm của bản thân trong việc vận
dụng phương pháp trực quan trong giảng dạy hình học lớp 7 qua
hình học lớp 7 theo kiểu gấp hình”
Trong đề tài này tơi xin đề cập đến vấn đề :

“

Giảng dạy


“ Giảng dạy hình học lớp 7 theo kiểu gấp hình “
Giảng dạy một khái niệm, phương pháp chứng minh dịnh lý theo kiểu gấp
hình tác động mạnh mẽ đến ham muốn học tập mơn hình học, ham muốn phát hiện
kiến thức và thấy rõ mối liên hệ giữa thực tế với tốn học tạo khơng khí vừa học
vừa chơi, vừa chơi tìm ra khái niệm một cách dễ dàng, qua đó giúp học sinh nêu
được dự đốn và kiểm tra dự đoán một cách thực tế , giúp học sinh có kỹ năng vẽ
hình , suy luận . Với kiểu dạy này giúp người thầy đầu tư kỹ vào bài soạn, nghiên
cứu tìm dạng trực quan tối ưu và cơ bản là giúp học sinh đi đến khái niệm một
cách nhanh chóng, nhẹ nhàng nhất, nó nâng cao ý thức trách nhiệm của người thầy.
Theo tơi với dạy hình học lớp 7 theo kiểu này cần nắm được các tiêu chí sau:
* Dễ gấp hình làm cho học sinh nào cũng có thể gấp được theo hướng dẫn cụ
thể của thầy hoặc bằng hình vẽ ( máy chiếu, bảng phụ ).
*Dễ dàng rút ra khái niệm với gợi ý của thầy, hinh gấp không quá rườm rà
làm mờ trọng tâm. Vận dụng tốt để vẽ hình, nhìn hình vẽ dự đốn , phương pháp
chứng minh.

*Có tính kế thừa từ cách gấp hình phát hiện kiến thức này vận dụng để gấp
phát hiện kiến thức khác. Chẳng hạn khi dạy về tia phân giác của một góc ta hướng
dẫn học sinh gấp hình để xuát hiện tia phân giác thì khi đến bài tính chất 3 đường
phân giác của tam giác ta chỉ cần yêu cầu học sinh gấp 3 tia phân giác của 3 góc
tam giác ,... . Học sinh sẽ vận dụng được cách gấp tia phân giác của một góc vào
bài học nầy.

3/Cơ sở lý luận
*Dạy học tóan thực chất là dạy hoạt động tốn học . HS- chủ thể của hoạt
động học - cần phải được cuốn hút vào những hoạt động học tập do giáo viên tổ
chức và chỉ đạo, thơng qua đó học sinh tự lực khám phá những điều mình chưa biết
chứ khơng phải thụ động tiếp thu những tri thức đã sắp đặt sẵn. Theo tinh thần này
trong tiết lên lớp, giáo viên là người tổ chức và chỉ đạo học sinh tiến hành các hoạt
động học tập, củng cố kiến thức cũ tìm tịi phát hiện kiến thức mới. Giáo viên
khơng cung cấp, khơng áp đặt những kiến thức có sẵn đến với học sinh mà hướng
cho học sinh thông qua các hoạt động để phát hiện và chiếm lĩnh tri thức .


* Trong hoạt động dạy học theo phương pháp đổi mới , giáo viên giúp học
sinh chuyễn từ thói quen học tập thụ động sang tự mình tìm tịi và phát hiện kiến
thức giúp rèn luyên khả năng tư duy, nhớ kỹ các kiến thức đã học

4/Cơ sở thực tiển
Đề tài được áp dụng với học sinh lớp 7- Trường THCS Hoàng Văn Thụ trong
năm học 2002-2003; 2003-2004- Trường THCS Lý tự Trọng trong những năm
học 2005- 2006; 2006- 2007; 2007- 2008. Đề tài chủ yếu được áp dụng trong tiết
học lý thuyết giúp học sinh thông qua hoạt động gấp hình để phát hiện các khái
niệm, một số định lý có thể và tìm tịi được phương pháp chứng minh một định lý
đơn giản.Đánh giá hiệu quả của tiết học thông qua khả năng phát hiện kiến thức,
khả năng vận dụng vào phân tích tìm ra phương pháp chứng minh , vẽ đường

phụ... kết quả của bài kiểm tra.
Đối với đề tài này trong những năm qua nhìn chung chưa có ai nghiên cứu kỹ
đến mà chỉ qua một vài tiết dạy hay chỉ nói một cách đại khái trong các chun đề
về giảng dạy mơn Tốn bằng phương pháp trực quan
Hạn chế của việc thực hiện đề tài này trong giảng dạy là ở Hình Học lớp 6
học sinh chưa nắm vững được các bước gấp hình cơ bản chẳng hạn “ gấp hình để
tạo trung điểm đoạn thẳng; gấp hình để tạo tia phân giác một góc...Vì vậy khi dạy
Hình học lớp 7 theo đề tài này giáo viên cần nhắc lại các bước gáp hình cơ bản tạo
ra các khái niệm cơ bản ở lớp 6 phục vụ cho các tiết học sau này ở lớp 7.

5/ Nội dung nghiên cứu
I/ THỰC TRẠNG BAN ĐẦU: Với học sinh lớp 7 bước đầu làm quen với
các khái niệm hình học , tập phân tích một bài tốn, tập tìm ra phương pháp chứng
minh đối với các em là một điều mới mẽ.
Phần lớn học sinh không hứng thú với bộ mơn hình học . Khả năng tư duy của
học sinh chưa phát triển cao nhưng nhận xét với hình ảnh cụ thể hay với việc làm
cụ thể là rât nhạy bén .
Về phía thầy cơ giáo gặp khơng ít khó khăn trong việc làm thế nào để học
sinh tiếp cận nhanh với các khái niệm, phát hiện các tính chất và tìm được phương


pháp để chứng minh một định lý cũng như phát hiện ra cách vẽ đường phụ để
chứng minh.
II/BIỆN PHÁP CỤ THỂ:
II.1/ Vài nét về phương pháp gấp hình trong giảng dạy:
Phương pháp gấp hình trong giảng dạy hình học là một phương tiện trực quan
một cách cụ thể, sinh động đối với mọi đối tượng học sinh, qua thực hiện học sinh
dễ dàng nhận xét và rút ra được các khái niệm cũng như tính chất một cách dễ
dàng vì học sinh đã sờ được đã thấy được qua việc làm cụ thể. để phát huy tốt hiệu
quả của việc sử dụng phương pháp này người thầy đóng một vai trò quan trọng

trong việc hướng dẫn như thế nào, gấp hình như thế nào, hệ thống câu hỏi nhận xét
như thế nào,… để giúp học sinh đạt tới được điều mà thầy giáo mong muốn.
Dạy học hình học lớp 7 theo kiểu gấp hình nó là một bộ phận trong phương
pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề , nó góp phần giúp cho học sinh tích
cực chủ động, thông qua đặt vấn đề của giáo viên học sinh tìm cách giải quyết, để
giúp học sinh giải quyết vấn đề dặt ra một cách sáng tạo, người thầy phải suy nghĩ
đưa ra cách gấp hình tối ưu nhất giúp học sinh thực hành và qua hệ thống câu hỏi
đặt vấn đề giúp học sinh dựa và gấp hình rút được vấn đề được giải quyết, vấn đề
được đặt ra thông thường ở đây là phát hiện được khái niệm và nắm vững khái
niệm, qua thực hành cụ thể giúp các em nhớ kỹ khái niệm.
Dạy học Hình học 7 theo kiểu gấp hình nó cịn là một bộ phận của phương
pháp dạy học “Hợp tác theo nhóm”.Để giúp học sinh giải quyết được một vấn đề
đặt ra, chẳng hạn là phát hiện và cách để chứng minh một định lý, một tính chất
nào đó mà giáo viên thấy rằng, với một số học sinh trung bình, yếu thì qua cách
gấp hình đã xác định trước, thì các em có thể khơng thực hiện được và nếu thực
hiện được cũng không phát hiện được kiến thức một cách độc lập, cần có sự hổ trợ
đắc lực của các bạn khác thì việc dạy học “Hợp tác theo nhóm” thực hành gấp hình
theo hướng dẫn của giáo viên, phát hiện tính chất và cách chứng minh, đạt hiệu
quả cao hơn
Qua giảng dạy hiịnh học lớp 7 theo kiểu gấp hình giúp học sinh hình thành
kỹ năng phát hiện vấn đề , giải quyết vấn đề , biết kết hợp với các hoạt động học
tập khác . Giúp hình thành cho học sinh khả năng nắm vững một cách có hệ thống
các thao tác nhằm biến đổi và sáng tỏ các thơng tin chứa đựng trong thực hành gấp
hình đi đến mục đích của việc phát hiện kiến thức.


Qua gấp hình rút ra được những khái niêm, định lý nhưng giáo viên phải làm
cho học sinh thấy rõ đó là qua trực quan ta rút được những điều ấy nhưng cần phải
có cơ sở lý luận để chứng minh những điều mà ta đã rút ra từ thực hành. Giúp học
thấy rỏ tầm quan trọng của việc dự đoán được khái niệm, định lý tạo cơ sở cho

việc chứng minh.Qua đó giúp học sinh hình thành được thói quen tự học bằng dự
đoán tiến đến phát triển tư duy suy luận để chứng minh điều dự đoán.
Qua thực hành gấp hình, rèn luyện khả năng vận dụng kiến thức vào thực tế
đời sống và lao động sản xuất .Thực hiện đề tài này nó có tác dụng gây hứng thú
trọng học tập, giúp hoc sinh nắm đươc thực chất vấn đề , tránh việc hiểu các sự
kiện toán học một cách hình thức
II.2/Cung cấp những kiểu gấp hình đơn giản:
Đây là những kiểu gấp hình đơn giản, học sinh bắt buộc phải nắm được. Có
nắm được các kiểu gấp hình này học sinh mới dễ dàng vận dụng nó vào các kiểu
gấp hình khác, và qua gấp hình để phát hiện ra kiến thức mới. Đó là những kiểu
gấp hình:
* Gấp để xuất hiện một đường thẳng bất kỳ, một đường thẳng đi qua hai điểm
phân biệt, hai nữa mặt phẳng đối nhau.Phải làm cho học sinh biết được cách gấp và
thực hiện được qua hướng dẫn của thầy giáo và phải để cho nhận biết được đâu là
đường thẳng, là hai nữa mặt phẳng đối nhau qua thực hành.
* Gấp hình để xuất hiện đường thẳng qua hai điểm cho trước
* Gấp hình để xuất hiện khái niệm trung điểm của đoạn thẳng và phát hiện
được tính chất trung điểm đoạn thẳng, đây là yêu cầu quan trọng mà học sinh nào
cũng phải biết gấp, người thầy phải hướng dẫn cụ thể: “ Mỗi học sinh một tờ giấy
học bình thường , vẽ đoạn thẳng AB, để xác định được trung điểm AB ta gấp tờ
giấy như thế nào mà điểm A trùng với điểm B thì lúc này giao điểm của nếp gấp
với AB chính là trung điểm AB”.Vấn đề này người thầy cần phải hướng dẫn cụ thể
để mọi học sinh đều phải thực hiện được để khi cần thiết học sinh phải biết thực
hành ngay.


Chẳng hạn trong bài học “Đường trung tuyến của tam giác” để học sinh phát
hiện được tính chất ba đường trung tuyến của tam giác cắt nhau tại một điểm, cho
học sinh vẽ một tam giác ABC trong một tờ giấy hoặc cắt sẵn một tam giác , hãy
gấp hình tạo ra ba trung tuyến của tam giác . Nhận xét .

Khi thực hiện thầy giáo chỉ cần cho học sinh xác định trung điểm của từng
cạnh , gấp đường thẳng qua đỉnh tam giác và trung điểm cạnh đối diện, qua đó học
sinh nêu nhận xét dẫn đến ba đường trung tuyến của tam giác cắt nhau tại một
điểm.
A

j

B

C

*
Gấp hình để xuất hiện đường thẳng vng góc với đọan thẳng cho trước.Với đoạn
thẳng AB cho trước để qua gấp hình có được một đường thẳng vng góc với AB,
thầy giáo phải hướng dẫn cụ thể là gấp giấy sao cho điểm B(hoặc A) nằm trên AB,
nếp gấp là một đường thẳng vng góc AB.Sau khi nắm được vấn đề này thì vấn đề
đường thẳng vng góc với đường thẳng, có bao nhiêu đường thẳng vng góc với
một đường thẳng cho trước hoặc là qua một điểm cho trước có bao nhiêu đường
thẳng vng góc với đường thẳng đã cho ...dưới sự hướng dẫn của thầy giáo học
sinh rút được các khái niệm, tính chất.

Chẳng han trong bài “Đường trung trực của đoạn thẳng” để rút được khái niệm
đường trung trực
+ Vẽ trên giâý một đoạn thẳng AB.
+Gấp giấy để xuất hiện một đường thẳng d vng góc với AB nhưng lúc này
điểm A trùng với điểm B
+Cho học sinh nhận xét đường thẳng d chứa nếp gấp vơi AB
- d vng góc với AB

- d qua trung điểm của AB.

Qua đó học sinh dễ dàng rút ra khái niệm đường trung trực của đoạn thẳng .
Từ hình vẽ qua thực hành hãy nêu cách vẽ trung trực của đoạn thẳngAB? học sinh
nắm được cần xác định trung điểm cuả AB, vẽ đường thẳng qua trung điểm và
vng góc AB .
Với phương pháp này học sinh dễ dàng phát hiện được khái niệm, tự bản thân
mình tìm được khái niệm qua thực hành dưới sự hướng dẫn của thầy, thông qua việc
thực hành học sinh thể hiện được khái niệm bằng hình vẽ.
Hay trong bài “ Tam giác cân” để học sinh phát hiện được khái niệm ( Tam
giác cân là tam giác có 2 cạnh bằng nhau). Cho học sinh vẽ đoạn thẳng BC trên một
tờ giấy, hãy:
Gấp tạo thành đường thẳng d là trung trực của BC.
Giữ nguyên tờ giấy đã gấp, gấp một đoạn thẳng đi qua 2 mút B,C trùng nhau
và cắt d.
Đặt tên cho tam giác vừa gấp là ABC ( A thuộc d)
Nhận xét AB, AC (Ở đây học sinh có thể vận dụng qua thực hành suy ra AB
=AC hoặc vận dụng A thuộc trung trực BC nên AB =AC)
Khái niệm tam giác cân

*Khi gấp hình mà hai cạnh của góc này trùng với hai cạnh của góc kia thì hai
góc đó bằng nhau, sau khi cho học sinh nắm vững điều này hướng dẫn cho học sinh
biết gấp hình để tạo đường phân giác của một góc. Cho góc xOy trong giấy hướng
dẫn học sinh gấp sao cho tia ox trùng với tia oy, cho học sinh nhận xét rút được kết
luận nếp gấplà đường phân giác của góc xOy, nắm được vấn đề này học sinh sẽ vận
dụng phát hiện nhanh các kiến thức mới .

Chẳng hạn trong bài học “ Hai góc đối đỉnh” để phát hiẹn khái niệm hai góc
đối đỉnh giáo viên hướng dẫn học sinh dùng một tờ giấy gấp hai đường thẳng xx, và

yy, cắt nhau tại O. Cho học sinh nhận xét có bao nhiêu góc được tạo thành? Qua
hướng dẫn của thầy giáo cho học sinh nhận xét cạnh của hai góc mà ta sẽ đưa đến
khái niệm.sau khi học sinh đã nắm được khái niệm, để phát hiện tính chất “ Hai góc
đối đỉnh thì bằng nhau”.Cho học sinh sử dụng lại tờ giấy đã gấp, hướng dẫn học
sinh gấp sao cho tia Ox trùng với tia Oy, , nhận xét tia Oy và tia Ox,. Rút ra kết luận

Hay trong bài “ Tính chất 3 đường phân giác của tam giác”, để học sinh phát
hiện được tính chất ba đường phân giác của tam giác cắt nhau tại một điểm. Hướng
dẫn học sinh thực hiện:

Cắt một tấm bìa hình tam giác ABC, hãy :
Gấp xuất hiện các đường phân giác của các góc A, B, C.
Nhận xét
Kết luận
Để phát hiện tính chất của tam giác cân “ Trong tam giác cân thì hai góc đáy
bằng nhau”
Cho học sinh cắt một tấm bìa hình tam giác cân ABC ( AB=AC). Hãy gấp sao
cho:
- Cạnh AB trùng với cạnh AC.
- Nhận xét điểm B và C
- Kết luận.
Qua cách thực hành này ta còn hướng dẫn để học sinh rút được cách vẽ đường
phụ để c/m tính chất. Nếu gọi nếp gấp sao cho AB trùng AC là đường thẳng d cắt
BC tai H, nhận xét ta đã tạo được hai góc nào bằng nhau.Đặt vấn đề để c/m tính chất
“ Trong tam giác cân thì hai góc đáy bằng nhau” cần vẽ thêm đường phụ nào thì lúc
này học sinh sẽ biết vẽ thêm đường phân giác của góc BAC.
* Khi gấp hình mà hai mút của đoạn thẳng này trùng với hai mút của đoạn
thẳng kia thì hai đoạn thẳng đó bằng nhau.

Chẳng hạn trong bài “ Hai tam giác bằng nhau” để học sinh phát hiện được
khái niệm chỉ cần hướng dẫn:
Mỗi học sinh một tờ giấy hình chữ nhật
Cho học sinh gấp giấy như hình vẽ , trải phẳng, nhận xét :
+Có bao nhiêu tam giác được tạo thành .Đặt tên ABC , A’ B’C’
Hãy nhận xét các cạnh của tam giác ABC với các cạnh của tam giác A’B’C’ ;
các góc của tam giác ABC với các góc của tam giác A’B’C,.
+Đặt vấn đề dẫn đến khái niệm hai tam giác bằng nhau.
B’
C’
A

B

A

C

B

C

*Học sinh nắm được hình ảnh của hai đường thẳng song song là các rìa của
một tờ giấy hình chử nhật, hoặc khi gấp để cho hai rìa của tờ giấy hình chử nhật
trùng nhau thì nếp gấp cho ta một đường thẳng song song với hai rìa trùng nhau khi
gầp. Cung cấp cho học sinh cách gấp để xuât hiện đường thẳng song song với
đường thẳng đã cho.
Vận dụng vấn đề này trong nhiều bài học chẳng hạn trong bài “ Tổng các góc

trong một tam giác” để học sinh phát hiện được tính chất “ Tổng các góc của một
tam giác bằng 1800 “
+Dùng một tờ giấy vở học sinh nhận xét 2 mép giấy là hình ảnh của 2 đường
thẳng song song
+Hướng dẫn cho học sinh gấp như hình vẽ
+Đặt tên cho tam giác tạo thành và các góc có trong tam giác sau khi gấp
+ Nhận xét các cặp góc bằng nhau
+ Dự đốn chính xác tổng 3 góc của tam giác.


+Đặt vấn đề , dùng lý luận để chứng minh. Với tam giácABC đã vẽ làm thế
nào để c/m góc A + góc B +góc C =1800
Học sinh dễ dàng tìm được cách vẽ đường phụ : Qua A vẽ đường thẳng
xy//Bc và biết được phương pháp chứng minh .

X

B

A

Y

C

* Phối hợp các kiểu gấp trong một bài giảng. Để làm được điều này người thầy cần
phải biết vận dụng các kiểu gấp hình đơn giản, kết hợp chúng một cách nhẹ nhàng ,
dể nhìn thấy vấn đề đang đặt ra và hướng giải quyết .Không nên lạm dụng gấp hình
trong nhưngx đơn vị kiến thức quá rườm rà làm cho cả thầy giáo lẫn học sinh lúng
túng khơng tìm được hướng giải quyết cụ thể. Chẳng hạn trong bài giảng “ Góc đối

diện với cạnh lớn hơn trong một tam giác”, các hướng dẫn cần thiết như sau:

* Cho học sinh cắt một tam giác ABC (AC > AB )
- Giới thiệu góc đợ diện của cạnh AB , AC .- Gấp tam giác ABC từ đỉnh A
sao cho cạnh AB chồng lên cạnh AC-Đặt tên cho nếp gấp là AM ; đánh dấu điểm B’
trùng với điểm B trên cạnh AC.
- Kẻ đoạn thẳng B’M
- Nhận xét góc AB’ M quan hệ như thế nào với DCB ' M
- Dựa vào tính chất góc ngồi của tam giác học sinh dễ dàng suy được góc
’
AB M > góc C


*Nhận xét
- Theo cách gấp hình thì góc AB’M = ?
- Lúc này học sinh sẽ rút được góc B > C dẫn đến tính chất .
*Để vẽ được đường phụ và chứng minh được tính chất . đặt vấn đề theo gấp
hình học sinh nhận thấy cần phải có :
- Điểm B’ , M
-Góc AB’M = góc B
Trong hình vẽ : Hướng dẫn theo gáp hình thì điểm B’ thuộc cạnh nào và phải
thoả mãn điều kiện gì ? ( B’ Ỵ AC , AB’ = AB), học sinh sẽ xác định được điểm B’.
Tia AM là gì của góc BAC. Qua gấp hình học sinh sẽ xác định được tia AM
là phân giác của góc BAC do khi gấp hình các cạnh của hai góc BAM và CAM là
trùng nhau . Từ đó học sinh sẽ vẽ được đường phụ tia AM là phân giác góc BAC và
điểm B’ thuộc AC sao cho AB’ = AB , theo gấp hình học sinh sẽ tìm được hướng
A
chứng minh
A
A

B,

B

C

M

B,
,

C
B

M

* Hệ thống câu hỏi phải phù hợp với kiểu gấp hình, phải làm rỏ vấn đề mà ta
đang hướng đến, giúp học sinh phát hiện các khái niêm, tính chất một cách nhanh
nhất và hiểu rõ, sâu bản chất của vấn đề đặt ra.

Trong bài “ Khái niệm góc ngồi của tam giác” để học sinh phát hiện thế nào
là góc ngoài của tam giác, nắm vững bản chất của khái niệm vận dụng vẽ hình và
phát hiện cùng với chứng minh tính chất “ Số đo mỗi góc ngồi của tam giác bằng
tổng hai góc trong khơng kề nó”. Hướng dẫn học sinh thực hành gấp hình và hệ
thống câu hỏi như sau:

C

A

B

C

+Cho học sinh gấp giấy như hình vẽ .
+ Đặt tên cho tam giác tạo thành ABC
+ Cho học sinh nhận xét :
- Những góc < 1800 được tạo thành mà khơng phải là góc của tam giác ABC
- Mỗi góc này tại mỗi đỉnh quan hệ như thế nào với góc của tam giác tại đỉnh
đó
*Qua đó học sinh dễ dàng :
+ Rút được khái niệm góc ngồi của tam giác:
+ Số góc ngồi của tam giác
+Cách vẽ góc ngồi của tam giác ( Nhận xét theo gấp hình dẫn đến cách vẽ
góc ngồi của tam giác tại mỗi đỉnh).
+ Để phát hiện và c/m được số đo mỗi góc ngồi của tam giác bằng tổng hai
góc trong khơng kề nó:
Dựa vào khái niệm góc ngồi của tam giác và tổng 3 góc của tam giác .


6/Kết quả thực hiện
Khi chưa áp dụng giảng dạy như trên tôi nhận thấy học sinh rát chậm trong
việc phát hiện khái niệm , tính chất , khơng hứng thú trong việc học tập , khơng hình
dung được để chứng minh một tính chất, định lý ta cần phải làm như thế nào .
Sau khi áp dụng đề tài bản thân tơi nhận thấy :
-Khơng khí học tập của lớp sôi nổi hơn nhiều, học sinh ham học .
-Phát hiện các khái niệm rất là nhanh chóng qua hình ảnh cụ thể mà tự các em
theo hướng dẫn của thầy cơ giáo .

-Một số em học sinh từ trung bình trở lên có thể phát hiện được cách vẽ
đường phụ để tìm cách chứng minh một tính chất .
-Thấy rõ mối liên hệ giữa thực tế và toán học
Kết quả được thể hiện qua thống kê kết quả điểm kiểm tra hình học Trường
THCS Lý Tự Trọng
Năm học
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008

Áp dụng đề tài
Chưa áp dụng
Đã áp dụng
Đã áp dụng
Đang áp dụng

Giỏi
6%
10%
13%
18%

Kết quả
Khá
TBình
24%
58%
27%
58%

28%
56%
28%
52%

Yếu
12%
5%
3%
2%


7/Kết luận
Qua thực tiễn dạy học bản thân tôi nhận thấy việc áp dụng phương pháp dạy
học theo kiểu gấp hình trong hịnh học lớp 7 phát huy được tính tích cực hoạt động,
chủ động , phát triển tư duy, năng lực sáng tạo của học sinh trong tiết hình học, học
sinh qua gấp hình tự mình phát hiện được khái niệm một cách nhanh chóng, tự mình
qua hướng dẫn của thầy giáo tìm được phương pháp để chứng minh một tính chất và
đặc biệt hơn nữa là một số em học sinh khá giỏi có thể vận dụng gấp hình tìm được
cách vẽ đường phụ để chứng minh một số tính chất..
Tuy vậy khơng có phương pháp dạy học nào là tối ưu mà phải do người thầy
giáo vận dụng , phối hợp các phương pháp một cách hợp lý thì bài giảng mới mang
lại hiệu quả cao.
Qua đề tài này tôi muốn được trao đổi kinh nghiệm với các bạn đồng nghiệp ,
mong đóng góp một số ý kiến của mình trong việc đáp ứng của việc đổi mới phương
pháp dạy học, tuy vậy việc thiếu sót trong đề tài này là không thể tránh khỏi. Rất
mong sự đóng góp xây dựng của đồng nghiệp và bạn đọc.


8/ Đề Nghị:

Qua việc áp dụng đề tài bản thân tôi rút ra được một số kinh nghiệm nhất định
*Để giảng dạy hình học lớp 7 theo kiểu gấp hình đạt hiêụ quả người thầy cần
phải làm được những yêu cầu cơ bản sau :
a.Phải làm cho học sinh biết một cách chắc chắn cách gấp hình để xác định
được trung điểm của một đoạn thẳng cho trước vì đây là cơ sở để gấp xác định trung
trực của một đoạn thẳng, gấp xác định 2 đoạn thẳng bằng nhau.
b.Học sinh phải biết gấp hình như thế nào để tạo được một đường thẳng vng
góc với một đường thẳng cho trước ( Gấp sao cho 2 nữa của đường thẳng trùng nhau
ta sẽ tạo được nếp gấp là hình ảnh của đường thẳng vng góc với đường thẳng đã
cho.)
Kết hợp a, b học sinh dễ dàng gấp hình để tạo :
-Đường trung trực của đoạn thẳng, đường trung trực của tam giác , đường cao
của tam giác.
- Đoạn thẳng là khoảng cách từ một điểm đến 2 cạnh của một góc .
c.Học sinh phải biết gấp hình để tạo đường phân giác của một góc( Gấp sao
cho hai cạnh Ox, Oy của góc xOy trùng nhau thì nếp gấp là hình ảnh của tia phân
giác góc xOy.). Qua đó học sinh cần phải nắm được khi gấp hình mà hai cạnh của
góc này trùng với 2 cạnh của góc kia thì 2 góc đó bằng nhau .
d.Giáo viên phải chủ động trong lựa chọn cách gấp nào mà học sinh dễ dàng
làm được và nhận biết các khái niệm một cách nhanh nhât và hiệu quả nhất . Phải biết
linh hoạt tạo kết dính giữa gấp hình và vẽ hình , giữa gấp hình và rút ra khái niệm ,
tính chất ; giữa gấp hình và vẽ đường phụ để chứng minh ... .. để tiết học vừa sinh
động vừa phát triển tư duy .

10/Tài liệu tham khảo
1/ Sách giáo khoa lớp 7-NXB GD .(T1,T2)
2/ Sách Giáo Viên Lớp 7- NNXB GD
3/Hội nghị tập huấn PPDH Tốn học Phổ thơng- Bộ GD& ĐT
4/Tài liệu BDTX Mơn Tốn- NXB GD

11/Mục lục

Trang

1/ Tên đề tài
2/ Đặt vấn đề
3/ Cơ sở lý luận
4/ Cơ sở thực tiễn
5/ Nội dung nghiên cứu
6/ Kết quả thực hiện
7/ Kết luận
8/ Đề nghị
10/ Tài liệu tham khảo
11/ Mục lục
12/ Phiếu đánh giá xếp loại SKKN

__________________

1
1
2
2- 3
4
12
13
13
14
15
16