Chính sách và pháp luật nông nghiệp Việt Nam và hiệp định nông nghiệp của Tổ chức Thương mại thế giới ( WTO)

Chính sách và pháp luật nông nghiệp Việt Nam và hiệp định nông nghiệp của Tổ chức
Thương mại thế giới ( WTO) : Luận văn ThS / Phạm Quang Minh ; Nghd. : PGS. TS.
Nguyễn Bá Diến . - H. : Khoa Luật, 2006 . - 119 tr. + Tóm tắt + Đĩa mềm
Trang

MỞ ĐẦU
1
Chương 1:
MộT Số Vấ Đề CHUG Về ÔG GHIệP TROG Tổ CHứC THƯƠG MạI THế GIớI WTO
9
1.1. Lịch sử ra đời, hình thành phát triển của WTO 9
1.2. Lịch sử ra đời Hiệp định nông nghiệp trong WTO 19
1.3. Một số khái niệm cơ bản trong Hiệp định nông nghiệp 27
Chương 2:
hiệp định nông nghiệp và việc thực thi tại một số nước
29
2.1 Các nội dung chính của Hiệp định nông nghiệp 29
2.2. Chính sách pháp luật nông nghiệp của một số nước theo Hiệp định nông nghiệp 39
2.3. Cơ chế giải quyết tranh chấp trong nông nghiệp của WTO 68
Chương 3:
thực trang bảo hộ nông nghiệp việt nam, định hướng chính sách xây dựng pháp luật nông nghiệp trong khuôn khổ wto
75
3.1. Cơ hội và thách thức của pháp luật nông nghiệp Việt Nam khi gia nhập WTO 76
3.2. Thực trạng chính sách bảo hộ nông sản 80
3.3. Giải pháp xây dựng chính sách pháp luật nông nghiệp 106

KẾT LUẬ
117

DAH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
118



MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Về mặt lý luận
Trước sự phát triển của nền kinh tế quốc tế, các quốc gia trên thế giới luôn tự thích nghi và điều chỉnh hệ thống chính sách, pháp luật của nước mình phù hợp với
pháp luật quốc tế.
WTO là một tổ chức thương mại lớn nhất hành tinh, gồm các Hiệp định và quy tắc về kinh tế, thương mại v.v..., trong đó các quy định về tổ chức và thực hiện các
quan hệ kinh tế quốc tế chiếm một số lượng lớn. Đặc biệt các quy tắc về nông nghiệp đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử phát triển của WTO, có thế nói rằng,
nông nghiệp là một trong các trụ cột chính của WTO do tích phức tạp ảnh hưởng đến hàng tỷ nông dân và người tiêu dùng trên toàn thế giới. Việc đưa ra các nghiên cứu
Hiệp định nông nghiệp cũng như các đáng giá thực hiện Hiệp định này trong nước đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc ban hành chính sách pháp luật nông
nghiệp quốc gia.
Để thực hiện được Hiệp định và các nguyên tắc này, nhằm đem lại hiệu quả cao cho sự phát triển của quốc gia, rất cần có một nghiên cứu về Hiệp định và nguyên
tắc về nông nghiệp của WTO, nhằm:
1. Tìm hiểu thực tiễn áp dụng các quy định về nông nghiệp của Hiệp định nông nghiệp trong WTO ở một số quốc gia.
2. Hiểu biết sâu sắc các quy định trong Hiệp định nông nghiệp;
3. Trên cơ sở đó vận dụng vào thực tiễn quản lý đối với nền kinh tế trong nước và các hoạt động chuyên ngành;
4. Đưa ra các giải pháp về sửa đổi, bổ sung những thiếu sót trong hệ thống pháp luật
Với các mục đích trên, đề tài "Chính sách và pháp luật nông nghiệp Việt am và Hiệp định nông nghiệp của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO)" sẽ giải quyết được
một số vấn đề cơ bản như:
1. Các kiến thức cơ bản về WTO.
2. Đưa ra các nghiên cứu, phân tích về Hiệp định nông nghiệp của WTO.
3. Hệ thống chính sách, pháp luật hiện tại về nông nghiệp của Việt Nam.
4. Các đề xuất nhằm nội địa hóa Hiệp định này, thông qua việc xây dựng các chính sách, pháp luật phù hợp với sự phát triển của Việt Nam
Về mặt thực tiễn

Hợp tác kinh tế quốc tế hiện nay đang là một vấn đề đã được Đảng và Nhà nước Việt Nam quan tâm sâu sắc. Kể từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (năm 1986),
Đảng và Nhà nước ta đã coi hợp tác kinh tế quốc tế là nhiệm vụ hàng đầu. Nhưng mãi gần 10 năm sau, năm 1995, Nhà nước Việt Nam mới chính thức nộp đơn gia nhập
WTO. Năm 1997, Việt Nam đã trở thành nước thành viên của ASEAN-Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, năm 1998 trở thành thành viên của APEC (Hợp tác kinh tế



châu Á - Thái Bình Dương), và đến nay, qua hơn 10 năm đàm phán gia nhập WTO, Việt Nam đang đứng trước vận hội mới trở thành quốc gia thành viên của tổ chức
thương mại lớn nhất hành tinh này.
WTO là một tổ chức thương mại lớn nhất thế giới, với sự góp mặt của 149 quốc gia và lãnh thổ trên toàn cầu, tiền thân của WTO là GATT - một hiệp định về
thương mại và thuế quan được các quốc gia thiết lập năm 1947 nhằm thúc đầy thương mại kinh tế giữa các quốc gia sau thế chiến thế giới thứ II. Sau này, do GATT
không đủ khả năng điều chỉnh sự phát triển kinh tế của các quốc gia, WTO đã được thành lập với phạm vi và mục đích rộng hơn rất nhiều. Tham gia vào WTO sẽ tạo
điu kin thúc Ny phát trin kinh t - xã hi thông qua các hình thc u tư, thu quan, tài chính, ngân hàng v.v... to iu kin cho pháp lut quc gia hi nhp vào
pháp lut quc t.
Vit N am là mt trong các quc gia ang phát trin vi nn kinh t chuyn i sang cơ ch th trưng theo nh hưng xã hi ch nghĩa, vi dân s trên 80 triu
dân, trong ó hơn 80% dân s sng  khu vc nông thôn và hơn 70% lc lưng lao ng làm vic trong các lĩnh vc liên quan n sn xut nông nghip. Do ó, sn
xut nông nghip có nh hưng ln n s phát trin kinh t xã hi ca quc gia. Tuy nhiên, nông nghip là mt lĩnh vc rt nhy cm i vi các tác ng ca quá trình
hi nhp kinh t quc t. Vào năm 2010, khi các rào cn thu quan và phi quan thu b loi b, nn nông nghip Vit N am, vi quy mô sn xut nh l và tư liu sn
xut lc hu s phi i mt vi cnh tranh t do gay gt ca nn kinh t th trưng quc t.
Mt trong các hip nh chính ca WTO là Hip nh nông nghip. Hip nh nông nghip iu chnh các vn  liên quan n các chính sách, lut pháp ca các quc
gia thành viên như: Các quy nh v tip cn th trưng, h tr trong nưc, và tr cp xut khNu. Các quy nh trong Hip nh này tương i phc tp và cũng rt khó trong vic
thc hin vì nó liên quan trc tip n vic sa i lut pháp trong nưc trong lĩnh vc nông nghip. Chính vì th, các quc gia ang phát trin, trong ó có Vit N am ang tin
hành nhiu nghiên cu, và ưa ra các bin pháp, gii pháp  làm hài hoà chính sách, lut pháp trong nưc phù hp vi Hip nh này. Tuy nhiên, ây là vn  không ơn gin
không ch vi các quc gia ang phát trin mà ngay c i vi các quc gia phát trin, làm th nào  thc hin ưc Hip nh này cũng là iu ht sc phc tp. Phc tp 
ch phi tin hành sa i lut pháp trong nưc theo hưng phù hp vi các quy nh trong Hip nh, nhưng ngưc li, vic sa i này cũng nhm bo v th trưng
nông sn trong nưc, m bo an ninh lương thc, ng thi cũng m bo quyn li ca ngưi nông dân trong quá trình hi nhp.
2. Mục đích, nhiệm vụ, phạm vi nghiên cứu của đề tài
Mục đích của đề tài
1. Cung cp các khái nim cơ bn trong quá trình hi nhp kinh t quc t. Các tác ng ca quá trình này i vi lĩnh vc nông nghip.
2. N ghiên cu các ni dung chính ca hip nh nông nghip WTO và vic thc hin hip nh này.
3. N ghiên cu chính sách pháp lut nông nghip ca Vit N am trong quá trình thc hin Hip nh này và ưa ra mt s nh hưng chính sách xây dng pháp lut

nông nghip Vit N am.
Phạm vi nghiên cứu
Hp tác kinh t quc t là mt khái nim rng, do ó  tài ch gii quyt các vn  v:
1. Khái nim cơ bn ca quá trình hi nhp trong lĩnh vc nông nghip
2. Áp dng, thc hin Hip nh nông nghip.



3. Chính sách, pháp lut nông nghip ca Vit N am trong thc hin, áp dng Hip nh này và các gii pháp
3. Phương pháp nghiên cứu
 tài ưc thc hin da trên mt s tài liu tham kho ca các B, ngành như B N ông nghip và Phát trin nông thôn, B N goi giao, B Thương mi, y ban
quc gia v Hp tác kinh t quc t, Trưng i hc N goi thương, i hc Quc gia Hà N i…, ng thi trong quá trình nghiên cu, h thng pháp lut quc gia v
lĩnh vc hp tác kinh t quc t nói chung, v chính sách pháp lut nông nghip nói riêng ã ưc s dng theo phương pháp thông kê, phân tích, tng hp nhm ưa ra
nhng nhn xét c th v tng lĩnh vc.
Da trên nhng tài liu có ưc t vic thông kê, nhng nhn nh t vic phân tích, tng hp, và thc t ca Vit N am,  tài ã ưa ra mt s khuyn ngh v vic
xây dng chính sách pháp lut nông nghip cho phù hp vi các quy nh trong Hip nh nông nghip ca T chc thương mi th gii (WTO).
4. Kết cấu của luận văn
N goài phn m u, kt lun và danh mc tài liu tham kho, ni dung ca lun văn gm 3 chương:
Chương 1: Một số vấn đề chung về nông nghiệp trong Tổ chức thương mại thế giới WTO.
Chương 2: Hiệp định nông nghiệp và việc thực thi tại một số nước.
Chương 3: Thực trạng bảo hộ nông nghiệp Việt am, định hướng chính sách xây dựng pháp luật nông nghiệp trong khuôn khổ WTO.


ỘI DUG CƠ BẢ CỦA LUẬ VĂ

Chương 1
MT S VN  CHUN G V N ÔN G N GHIP
TRON G WTO
1.1. Lịch sử ra đời, hình thành phát triển của WTO
1.1.1. WTO có nguồn gốc từ sự ra đời của GATT

Sau hơn 8 năm àm phán, ngày 15/4/1994, ti Marrakesh, các B trưng i din cho tt c các bên ký hip nh chung v thu quan và thương mi -gi tt là
GATT 1947 ã nht trí ký kt văn kin cui cùng vi 500 trang văn bn và 26.000 trang danh mc, cam kt tha nhn kt qu ca vòng àm phán Urugoay. ó là Hip
nh thành lp WTO. WTO chính thc hot ng t ngày 1/1/1995.
1.1.2. Sự khác nhau giữa GATT và WTO



T GATT n WTO là mt bưc tin dài ca xu hưng quc t hoá và toàn cu hoá nn thương mi th gii do ó, WTO không phi là s thay th gin ơn ca
GATT mà là s k tha và hoàn thin  mt trình  cao hơn, có s bin i v cht.
1.1.3. Chức năng, nhiệm vụ các nguyên tắc cơ bản của WTO
N him v ca WTO là tng bưc xây dng mt môi trưng thương mi th gii t do và lành mnh, to iu kin ti a cho các hot ng thương mi phát trin,
óng góp vào s tăng trưng và thnh vưng chung ca kinh t toàn cu. ng thi phi hp vi các t chc quc t khác thúc Ny nhanh hơn quá trình t do hoá
thương mi và hi nhp toàn din ca nn kinh t th gii.  thc hin ưc nhim v này, WTO có 6 chc năng.
Các nguyên tắc cơ bản của WTO
WTO hot ng và vn hành theo 6 nguyên tc cơ bn sau ây:
guyên tắc không phân biệt đối xửguyên tắc tự do hoá thương mại
guyên tắc cạnh tranh
guyên tắc công nhận đa biên về tiêu chun chất lượng
guyên tắc minh bạch hoá chính sách
guyên tắc khuyến khích cải cách hội nhập
1.2. Lịch sử ra đời Hiệp định nông nghiệp trong WTO
1.2.1. Vòng đàm phán Uruguay (1986-1994)
N ông nghip là mt lĩnh vc quan trng và gây ra nhiu tranh cãi trong vòng àm phán Uruguay. Trong lĩnh vc tn ti ba quan im ca ba nhóm nưc gm nhóm
các nưc xut khNu, nhóm các nưc nhp khNu và nhóm trung gian là nhng nưc t túc ưc lương thc và tuỳ theo tng hoàn cnh có th tr thành nưc xut khNu
hoc nhp khNu i vi mt loi nông sn nht nh
Quan im ca các nhóm nưc trong vòng àm phán Uruguay:
EU phn ng tiêu cc vi vic t do hoá lĩnh vc nông nghip.
M và nhóm Cairns: ng h Ny mnh t do hoá trong nông nghip.
Các nưc ang phát trin nhp khNu nông sn cho rng cung vưt quá cu ch xy ra i vi mt s nông sn  mt s nưc phát trin. Xét trên toàn cu, cung vn
thp hơn cu.

1.2.2. Các yêu cầu của WTO liên quan đến nông nghiệp
Các Hiệp định liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp
- Hip nh nông nghip.



- Hip nh v hàng rào k thut trong thương mi.
- Hip nh v vic áp dng các bin pháp kim dch ng thc vt.
- Hip nh v bin pháp u tư liên quan n thương mi (TRIMs).
- Hip nh v các khía cnh liên quan n thương mi ca quyn s hu trí tu (TRIPs).
N ông nghip là lĩnh vc rt nhy cm trong quan h thương mi th gii. Sau 8 năm àm phán ti vòng àm phán Uruguay, Hip nh N ông nghip ã ưc ký kt
(1994). Hip nh nông nghip ã tăng cưng các lut l và các quy nh iu chnh chính sách nông nghip theo 3 ni dung chính như sau: M ca th trưng, Tr cp
trong nưc và Tr cp xut khNu
1.2.3. Vai trò của Hiệp định nông nghiệp
N hư ã  cp, Hip nh nông nghip ca t chc thương mi th gii WTO ưc các quc gia àm phán trong vòng àm phán Uruguay t năm 1986-1994 và ây
là bưc quan trng tin ti s cnh tranh lành mnh cũng như ít bóp méo hơn trong lĩnh vc nông nghip. Hip nh bao gm cam kt t phía các nưc thành viên WTO
nhm ci thin vic tip cn th trưng và ct gim nhng hình thc tr cp bóp méo thương mi nông sn.
1.3. Một số khái niệm cơ bản trong Hiệp định nông nghiệp
Mt s khái nim trong Hip nh N ông nghip ca WTO ưc hiu như sau:
1. "Lưng tr cp tính gp-AMS"
2. "Giai on thc hin"
3. "Chi tiêu ngân sách" hoc "chi tiêu"
4. "Din sn phNm
5. "Tip cn th trưng"
6. "Tr cp xut khNu"
7. "H tr trong nưc"
Trong toàn b ni dung phân tích Hip nh dưi ây chúng tôi s phân tích Hip nh theo 3 ni dung chính gm: Tip cn th trưng, h tr trong nưc và tr cp
xut khNu.
Chương 2
HIP NN H N ÔN G N GHIP

VÀ VIC THC THI TI MT S N ƯC
2.1. Các nội dung chính của Hiệp định nông nghiệp