Sáng kiến kinh nghiệm "Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm " pdf

Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
1

A. Phn M u

I. lớ do chn ti
Cỏc nh lut Bo ton cú vai trũ vụ cựng quan trng trong vic gii quyt
cỏc vn v vt lớ núi chung v gii cỏc bi toỏn vt lớ trong chng trỡnh
THPT núi riờng. i vi hc sinh, õy l vn khú. Cỏc bi toỏn va chm rt
a dng v phong phỳ. Ti liu tham kho thng cp ti vn ny mt
cỏch riờng l. Do ú hc sinh thng khụng cú cỏi nhỡn tng quan v bi toỏn va
chm. Hn na trong bi toỏn va chm cỏc em thng xuyờn phi tớnh toỏn vi
ng lng - i lng cú hng, i vi loi i lng ny cỏc em thng lỳng
tỳng khụng bit khi no vit di dng vộc t, khi no vit di dng i s,
chuyn t phng trỡnh vộc t v phng trỡnh i s nh th no, i lng vộc
t bo ton thỡ nhng yu t no c bo ton phn no thỏo g khú
khn trờn tụi mnh dn a ra ti ny ng thi gúp phn tng s t tin ca
cỏc em trong hc tp.
Ii. Nhim v nghiờn cu.
- Giỳp hc sinh cú cỏi nhỡn khỏi quỏt v bi toỏn va chm, nh hng c
phng phỏp gii nhanh chúng.
- Cng c s t tin, bi p s hng thỳ trong hc tp, nõng cao k nng t hc t
nghiờn cu ca hc sinh.
III. Phng phỏp nghiờn cu.
Khi ó xỏc nh c vn , nhim v nghiờn cu tụi s dng cỏc phng
phỏp sau:
- Nghiờn cu c s lý lun v tõm lý trong quỏ trỡnh hc.
- Phng phỏp thc nghim.
- Phng phỏp thng kờ
IV. i tng nghiờn cu.

- Hc sinh THPT.
- S vn dng cỏc nh lut bo ton vo bi toỏn va chm.
V. Gii hn nghiờn cu.
- nh lut bo ton ng lng v s bo ton ng nng trong bi toỏn va
chm, cỏc kin thc v bi toỏn va chm trong chng trỡnh THPT
b. Ni dung
i. Túm tt lý thuyt
1.1 Cỏc khỏi nim v ng lng
- ng lng ca vt
p m v


m: khi lng vt

v

: vn tc ca vt

p v



Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
2

ln: p = mv
n v: kg
m
s

- ng lng h; Nu h gm cỏc vt cú khi lng m
1
, m
2
, , m
n
; vn tc
ln lt l
1
v

,
2
v

,
n
v


- ng lng ca h:
1 2

n
p p p p



Hay:

1 1 2 2

n n
p m v m v m v



1.2. nh lut bo ton ng lng
1.2.1 H kớn: H khụng trao i vt cht i vi mụi trng bờn ngoi.
1.2.2. H cụ lp : H khụng chu tỏc dng ca ngoi lc, hoc chu tỏc
dng ca ngoi lc cõn bng.
1.2.3. nh lut bo ton ng lng: H kớn, cụ lp thỡ ng lng ca
h c bo ton.
* Chỳ ý:
ng lng ca h bo ton ngha l c ln v hng
ca ng lng u khụng i.
Nu ng lng ca h c bo ton thỡ hỡnh chiu vộc t
ng lng ca h lờn mi trc u bo ton khụng i.
Theo phng no ú nu khụng cú ngoi lc tỏc dng vo h
hoc ngoi lc cõn bng thỡ theo phng ú ng lng ca h
c bo ton.
1.3. Cỏc khỏi nim v va chm
1.3.1 Va chm n hi: l va chm trong ú ng nng ca h va chm
khụng c bo ton.
Nh vy trong va chm n hi c ng lng v ng nng c bo
ton.
1.3.2. Va chm khụng n hi : l va chm kốm theo s bin i ca tớnh
cht v trng thỏi bờn trong ca vt. Trong va chm khụng n hi, ni nng
nhit , hỡnh dng ca vt b thay i.
- Trong va chm khụng n hi cú s chuyn hoỏ ng nng thnh cỏc

dng nng lng khỏc (vớ d nh nhit nng). Do ú i vi bi toỏn va chm
khụng n hi ng nng khụng c bo ton.
ii. cỏc bi toỏn va chm
2.1. Bi toỏn cỏc vt chuyn ng trờn cựng mt trc:
2.1.1 Phng phỏp:
Bc 1: Chn chiu dng.
Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
3

Bc 2: Lp phng trỡnh hoc h phng trỡnh
+ Vit biu thc nh lut bo ton ng lng di dng i s.
+ Vit phng trỡnh bo ton ng nng (nu va chm l n hi)
Bc 3: Gii phng trỡnh hoc h phng trỡnh trờn suy ra cỏc i lng
vt lớ cn tỡm.
* Chỳ ý:
- ng lng, vn tc nhn giỏ tri (+) khi vộc t tng ng cựng
chiu vi chiu (+) ca trc to .
- ng lng, vn tc nhn giỏ tri (-) khi vộc t tng ng ngc
chiu vi chiu (+) ca trc to .
- Trong thc t khụng nht thit phi chn trc to . Ta cú th
ngm chn chiu (+) l chiu chuyn ng ca mt vt no ú
trong h.
2.2.2.Cỏc bi toỏn vớ d:
Bi 1:( BTVL 10 - C bn) Mt xe tr cỏt cú khi lng 38 kg ang chy trờn
ng nm ngang khụng ma sỏt vi vn tc 1m/s. Mt vt nh khi lng 2 kg
bay ngang vi vn tc 7 m/s (i vi mt t) n chui vo cỏt nm yờn trong
ú. Xỏc nh vn tc mi ca xe. Xột hai trng hp.
a) Vt bay n ngc chiu xe chy.
b) Vt bay n cựng chiu xe chy.

Li gii:

- Chn chiu (+) l chiu chuyn ng ca xe cỏt.
Gi:
V: vn tc h xe cỏt + vt sau va chm.
V
0
: vn tc xe cỏt trc va chm.
v
0
: vn tc vt trc va chm.
- ỏp dng nh lut bo ton ng lng:



0 0
M m V MV mv



0 0
MV mv
V
m M




a) Vt bay ngc chiu xe chy:

0
7 /
v m s



38.1 2( 7)
0,6 /
38 2
V m s




b) Cỏc vt bay cựng chiu xe chy:
0
7 /
v m s

Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
4

38.1 2.7
1,3 /
40
V m s


Bi 2: ( BTVL 10 Nõng cao) Vt m

1
= 1,6 kg chuyn ng vi vn tc v
1
= 5,5
m/s n va chm n hi vi vt m
2
= 2,4 kg ang chuyn ng cựng chiu vi
vn tc 2,5 m/s. Xỏc nh vn tc ca cỏc vt sau va chm. Bit cỏc vt chuyn
ng khụng ma sỏt trờn mt trc nm ngang.

Bi gii:

Chn chiu (+) l chiu chuyn ng ca vt (1) trc vn chuyn.
ỏp dng nh lut bo ton ng lng ta cú:
m
1
v
1
+ m
2
v
2
= m
1
v
1

+ m
2
v

2

(1)
Va chm l n hi nờn:

2 2 '2 '2
1 1 2 2 1 1 2 2
1 1 1 1
2 2 2 2
m v m v m v m v

(2)
(1) v (2)
' '
1 1 1 2 2 2
' ' ' '
1 1 1 1 1 2 2 2 2 2
( ) ( )
( )( ) ( )( )
m v v m v v
m v v v v m v v v v

' '
1 1 2 2
v v v v


Thay s, kt hp vi (1) ta cú:
' '
1 2
' '
1 2
5,5 2,5
8,8 6 1,6. 2,4.
v v
v v








Gii h ta cú:
'
2
'
1
4 , 9 /
1, 9 /
v m s

v m s









* Nhn xột:
'
1
v
,
'
2
v
> 0 cỏc vt vn chuyn ng theo chiu (+) (chiu chuyn
ng ban u)
Bi 3: Mt qu cu thộp khi lng 0,5kg c treo bng si dõy di 70cm, u
kia c nh v c th ri lỳc dõy nm ngang khi qu cu v ti v trớ, phng
ca dõy treo thng ng thỡ nú va trm vi mt khi bng thộp 2,5kg ang ng
yờn trờn mt bn khụng ma sỏt, va chm l n hi. Tỡm vn tc qu cu v khi
lng ngay sau vn chuyn.

Bi gii:

Gi
0

v
l vn tc ca qu cu ngay trc va chm.
Theo nh lut bo ton c nng.

2 2
1 1 1 0
1 1
. . . .
2 2
m o m g l m v o



0
2 2.9,8.0,7 3,7 /
v gl m s

Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
5

- Xột quỏ trỡnh ngay trc v sau va chm cú th xem cỏc vt chuyn ng trờn
mt trc, chn chiu (+) l chiu chuyn ng ca qu cu thộp ngay trc va
chm.
- ỏp dng nh lut bo ton ng lng ta cú:

1 0 2 1 1 2 2
. .0 . .
m v m m v m v
(1)

- Va chm l n hi nờn ng nng c bo ton nờn:

2 2 2
1 0 1 1 2 2
1 1 1
2 2 2
m v m v m v
(2)
(1) v (2)
2 2 1 0 1
2 0 1
2
2 2 1 0 1 0 1
( )
( )( )
m v m v v
v v v
m v m v v v v









Kt hp vi (1) ta c
1 0 1 1 2 2
2 0 1

. . .
m v m v m v
v v v






Gii ra ta cú:
0 1 2
1
1 2
1 0
2
1 2
( )
2
v m m
v
m m
m v
v
m m

(*)
Thay s:

1
2
3, 7(0,5 2, 5)
2, 47 /
0,5 2,5
2.0,5.3,7
1, 233 /
0,5 2,5
v m s
v m s

* Nhn xột:
2
0
v

chng t vt 2 chuyn ng theo chiu (+) (chiu
chuyn ng ca vt
1
m
ban u);
1
0
v

: vt 1 chuyn ng theo chiu õm
(ngc chiu so vi chiu chuyn ng ngay trc va chm)
- T (*) ta thy:
1 2
m m



(
1
0
v

): vt

1
m
vn chuyn ng theo chiu
chuyn ng ngay trc va chm.
-
1 2
m m


(
1
0
v

) vt
1
m
chuyn ng ngc tr li
-
1 2
m m


(
1
0
v

) vt
1

m
ng yờn sau va chm
Bi 4: Hai qu cu tin li gn nhau v va chm n hi trc din vi nhau vi
cựng mt vt tc. Sau va chm mt trong hai qu cu cú khi lng 300g dng
hn li. Khi lng qu cu kia l bao nhiờu?

Bi gii:

Gi
1 2
,
m m
l khi lng ca cỏc vt,
1 2
,
v v
l vn tc tng ng.
- Chn chiu (+) l chiu chuyn ng ca vt
1
m
trc va chm.
- ỏp dng nh lut bo ton ng lng ta cú:

' '
1 1 2 2 1 1 2 2
m v m v m v m v
(1)
Vi:
1 2
v v v

(2)
Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
6

Gi s:
'
1
0
v

khi ú vt
1
m
sau va chm nm yờn
T (1) v (2)
'
1 2 2 2
( )
m m v m v

(3)
'
2
v
phi chuyn ng ngc tr li
'
2
0

v

. iu ny ch xy ra khi
1 2
m m

.
- Va chm l n hi nờn ng nng c bo ton do ú:

2 2 ' 2 '
1 1 2 2 2 2 1
1 1 1
( 0)
2 2 2
m v m v m v v

(4)



2 ' 2
1 2 2 2
m m v m v

(5)
Ly (5) chia (3) ta c:
'
1 2
2
1 2

m m
v v
m m




Thay vo (3) ta cú:


1 2
1 2 2
1 2
m m
m m v m v
m m







2
1 2 2 1 2
( )
m m m m m

1 1 2
( 3 ) 0
m m m



1
2
100
3
m
m g

( m
1
= 0 vụ lớ)
Qu cu khụng b dng cú khi lng 100 (g)
2.2. Bi toỏn cỏc vt khụng chuyn ng khụng trờn cựng mt trc
2.1.1.Phng phỏp
Cỏch 1: - Vit biu thc nh lut bo ton ng lng di dng vộc t:

' '
1 2 1 2
p p p p


( h hai vt)
- V gin vộc t
- Thit lp phng trỡnh hoc h phng trỡnh:
+ ỏp dng cỏc nh lớ hỡnh hc( pitago, nh lớ hm s sin, nh lớ

hm s cosin, ) lp cỏc mi quan h v ln ng lng ca h
trc v sau va chm.
+Vit phng trỡnh bo ton ng lng ( nu va chm l n
hi)
- Gii phng trỡnh hoc h cỏc phng trỡnh trờn tỡm ra cỏc i lng
yờu cu.
Cỏch 2: - Chn trc to ox hoc h to oxy.
- Vit biu thc nh lut bo ton ng lng di dng vộc t:

' '
1 2 1 2
p p p p



- Thit lp phng trỡnh hoc h phng trỡnh: V gin vộc t v
chiu cỏc vộc t lờn cỏc trc to , chuyn phng trỡnh vộc t v phng trỡnh
i s. Phng trỡnh bo ton ng lng( nu va chm l n hi)
- Gii h cỏc phng trỡnh trờn tỡm ra cỏc i lng yờu cu.
Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
7

y

1

2

Bi 1: ( BTVL 10 Nõng cao) Mt xe cỏt cú khi lng M ang chuyn ng

vi vn tc V trờn mt nm ngang. Ngi ta bn mt viờn n cú khi lng m
vo xe vi vn tc v hp vi phng ngang mt gúc

v ngc li hng
chuyn ng ca xe. B qua ma sỏt gia xe v mt ng. Tỡm vn tc ca xe
sau khi n ó nm yờn trong cỏt.

Bi gii:

- Chn chiu (+) l chiu chuyn ng ca xe.
- Xe chu tỏc dng ca hai lc: trng lc
p

, phn lc
N

trong ú:

p

+
N

= 0
Theo phng ngang khụng cú lc tỏc dng nờn ng lng ca h c bo
ton.

( )
MV mv M m u

(1)
Chiu (1) lờn ox:
( )
MV mvcos M m u




MV mvcos
u
M m





* Trong thc t khụng nht thit ngi lm phi chn trc ox, cú th trong
quỏ trỡnh lm ngi ngm chn chiu (+) l chiu chuyn ng ca vt no ú vớ
d chiu chuyn ng ca xe trc va chm.
Bi 2: Mt x lan cú khi lng 1,5.10
5
kg i xuụi dũng sụng vi tc 6,2 m/s
trng sng mự dy, v va chm vo mt mn x lan hng mi ngang
dũng sụng, x lan th 2 cú khi lng 2,78.10
5
kg chuyn
ng vi tc 4,3m/s, Ngay sau va chm thy hng
i ca x lan th 2 b lch i 18
0

theo phng xuụi
dũng nc v tc ca nú tng ti 5,1 m/s. Tc dũng
nc thc t bng 0, vo lỳc tai nn xy ra. Tc v phng
chuyn ng ca x lan th nht ngay sau va chm l bao nhiờu?
Bao nhiờu ng nng b mt trong va chm?

Bi gii:

ỏp dng nh lut bo ton ng lng ta cú :


' '
1 1 2 2 1 1 2 2
mv m v mv m v



Chiu (1) lờn trc ox v oy ta cú :

' ' 0
1 1 1 1 2 2
' 0 '
2 2 2 2 1 1
sin18
cos18 sin
m v m v cos m v
m v m v m v

1
P

'
1
P




2
P


h
P


'
2
P

18
0

xuụi dũng

Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
8

2
p


x


, ' 0
2
1 1 2
1
, ' 0
2
1 2 2
1
cos sin18
sin cos18 )
m
v v v

m
m
v v v
m















5
' 0
0
2
2 2
5
1
5
' 0
2
0

1 2
5
1
2,78.10
cos18 )
4,3 5,1 18
1,5.10
tan 0,311
2,78.10
sin18
6,2 5,1.sin18
1,5.10
m
v v
cos
m
m
v v
m








0
17,3

Thay vo trờn ta cú:
'
1
3,43 /
v m s


+ ng nng ca h trc v sau va chm


2 2
1 1 2 2
2 ,2
1 1 2 2
1 1
2 2
1 1
2 2
t
s
E m v m v
E m v m v





ng nng b mt sau va chm l :

2 ,2 2 ,2
1 1 1 1 2 2
1 1
( ) ( )
2 2
t s
E E E m v v m v v


Thay s :
5 2 2 5 2 2
1 1
1,5.10 (6,2 3,43 ) 2,78.10 (5,1 4,3 )
2 2
E


E

= 0,955 MJ
Bi 3: Hai qu cu A v B cú khi lng ln lt l m
1
v m
2
vi m
1
= 2m
2
, va

chm vi nhau . Ban u A ng yờn B cú vn tc v. Sau va chm B cú vn tc
v/2 v cú phng chuyn ng vuụng gúc so vi phng chuyn ng ban u
ca nú . Tỡm phng chuyn ng ca qu cu A sau va chm v vn tc ca
qu cu A sau va chm. Bit v =
5
m/s

2,24 m/s
Bi gii
Gi:
p

l ng lng ca qu cu B trc khi va chm.

1, 2
p p

ln lt l ng lng ca qu cu A v B sau va chm
ỏp dng nh lut bo ton ng lng ta cú:

1 2
p p p



Ta cú gin vộc t nh hỡnh v:
Theo gin vộc t:
p

1
p


Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
9

A
O
B
P
P
2
P
1



2 2 2
1 2
2 2 2 2
1 1 2 2 2
2
2 2
2
1 1 1 2
2

1
1
2
5 5
.2. 5 5
2 2
p p p
mv m v m v
v
mv mv m
m
m
v v
s
m









+ Phng chuyn ng ca A:

2
2
2
0

.
1
2
tan
. 2
26,57
v
m
p
p m v





Sau va chm phng chuyn ng ca B b lch 26,75
0
so vi phng chuyn
ng ban u.
Bi 4: (C s vt lớ tp I - AVI HALLIDAY ROBERTRESNICK JEARLWALKER) Trong mt
vỏn bi a, qu bi a b chc va vo mt qu bi a khỏc ang ng yờn. Sau va chm
qu bi qu bi a b chc chuyn ng vi vn tc 3,5 m/s theo mt ng lm vi
gúc 22
0
i vi phng chuyn ng ban u ca nú cũn qu th hai cú vn tc
2m/s. Hóy tỡm:
a. Gúc gia phng chuyn ng ca qu bi a th hai v phng chuyn
ng ban u ca qu bi a chc.
b. Tc ban u ca qu bi a chc.
c. ng nng cú c bo ton khụng ?

Bi gii

Theo nh lut bo ton ng lng ta cú:

1 2
p p p



Theo hỡnh v:

1 2
1 2
cos cos
p p cos p cos
mv m v mv





Chia 2 v cho m ta cú:

1 2 1 2
( )
v v cos v cos m m m

(1)
Mt khỏc trong

OAB

cú:
2 1 2 1
sin sin sin sin
P P v v



0
1
2
3,5
sin sin sin 22 0,6556
2
v
v



Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
10

0
41



Gúc gia phng chuyn ng ca qu bi a th 2 v qu bi a th nht lỳc cha

va chm vo qu bi a th 2 l
0
41

.
b) Thay

vo (1) ta cú:

0 0
3,5 22 2. 41 4,755 /
v cos cos m s

c) ng nng ca h trc v sau va chm

2
' 2 2
1 2
1
2
1 1
2 2
E mv
E mv mv



Nu ng lng bo ton thỡ
'
E E

2 2 2
1 2
2 2 2
1 2
1 1 1
2 2 2
m v m v m v
mv m v m v



2 2 2 2 2 2
1 2
2 2 2
1 2
1 2
m v m v m v
hay p p p
p p





Ngha l :
1 2
v v

(*)
õy: (
1 2
,
v v

) =
0 0 0
22 41 63


trỏi vi (*)
Vy ng lng khụng c bo ton.
Bi 5: (C s vt lớ tp I - AVI HALLIDAY ROBERTRESNICK JEARLWALKER) Mt
proton chuyn ng vi tc 500 m/s va chm n hi vi mt proton khỏc
ng ngh. proton ban u b tỏn x 60
0
i vi phng ban u ca nú. Xỏc
nh phng chuyn ng ca proton bia sau va chm, vn tc hai proton sau va
chm.

Bi gii
Gi: -
p

l ng lng ca prụton n trc va chm.
-
1

p

l ng lng ca prụton n sau va chm.
-
2
p
l ng lng ca prụton bia sau va chm.
ỏp dng nh lut bo ton ng lng ta cú:

1 2
p p p



ỏp dng nh lut cosin trong
OBC

ta cú:

2 2 0
2 1 1
2 2 2 2 2 2 2
2 1 1 1
2 2 2
2 1 1
2 60
1
2 .
2
(1)

p p p p pcos
m v m v m v m v v
v v v v v




Mt khỏc vỡ va chm l n hi nờn ng lng
c bo ton.




60
0

A

B

C

O
p


1
p

2
p


Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
11


2 2 2
1 2
2 2 2
1 2
1 1 1
2 2 2
(2)
mv mv mv
v v v



T (1) v (2) ta cú:

1 1
(2 ) 0
v v v



1

0
v

Loi tr khụng phự hp vi iu kin bi.


1
250 /
2
v
v m s

Thay vo (1) ta cú:

2
500
3 3 433
2 2
v
v m/s
+ Tớnh gúc


T nh lut bo ton c nng

2 2 2
1 2
2 2 2
1 1
1 1 1

2 2 2
( ) ( ) ( )
mv mv mv
mv mv mv



Hay
2 2 2
1 2 1 2
0 0 0
90 60 30
P P P p p





Vy gúc hp bi phng chuyn ng ca proton bi a sau va chm hp
vi phng chuyn ng ca proton ban u l 30
0
.
* Nhn xột: n v bia cựng khi lng thỡ sau va chm n hi nu cỏc vt
khụng chuyn ng trờn cựng mt trc thỡ hng chuyn ng phi vuụng gúc
vi nhau.
III. Bi tp
Bi 1: (BTVL 10 Nõng cao) Mt proton cú khi lng m
p
= 1,67.10
-27

kg chuyn
ng vi vn tc v
p
= 10
7
m/s ti va chm vo ht nhõn heli ang nm yờn . Sau
va chm proton git lựi vi vn tc v
p
,
= 6.10
6
m/s cũn ht heli bay v phớa trc
vi vn tc 4.10
6
m/s . Tỡm khi lng ca ht heli
Bi 2: (BTVL 10 Nõng cao) Bn mt viờn n cú khi lng 10g vo mt mu
g cú khi lng 390g t trờn mt mt phng nhn. n mc vo g v cựng
chuyn ng vi vn tc 10 m/s.
a. Tỡm vn tc ca n lỳc bn.
b. Tớnh ng nng ca n ó chuyn sang dng khỏc.
Bi 3: Mt xe cú khi lng m
1
= 1,5kg chuyn ng vi vn tc v
1
= 0,5 m/s
n va chm vo mt xe khỏc cú khi lng m
2
= 2,5 kg ang chuyn ng cựng
chiu. Sau va chm hai xe dớnh vo nhau cựng chuyn ng vi vn tc v =
0,3m/s. Tỡm vn tc ban u ca xe th hai v gim ng nng ca h hai xe.

Bi 4: Sau mt va chm hon ton khụng n hi, hai vt cú cựng khi lng
v cựng tc ban u cựng chuyn ng i xa vi mt na tc ban u ca
chỳng. Hóy tỡm gúc gi cỏc vn tc ban u ca hai vt.
Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
12

Bi 5: Sau mt va chm hon ton khụng n hi, hai vt cú cựng khi lng
v cựng tc ban u cựng chuyn ng i xa vi mt na tc ban u ca
chỳng. Hóy tỡm gúc gia cỏc vn tc ban u ca hai vt.
Iv.Kt qu
Trong quỏ trỡnh dy hc sinh khi 10 v phn kin thc ny tụi ó th
nghim vi hai nhúm hc sinh c ỏnh giỏ l tng ng v nhiu mt trc
khi dy (kin thc, t duy, iu kin hc tp, s lng ). Nhúm 1 tụi dy cng
kin thc trờn nhng khụng phõn dng bi, khụng h thng hoỏ. Nhúm 2 tụi dy
theo phng phỏp trờn. Kt qu im kim tra cựng i kin thc v bi toỏn va
chm nh saunh sau:
Nhúm 1: ( Tng s HS :15)
Gii Khỏ TB Yu Kộm
SL % SL % SL % SL % SL %
0 0 4 26,7 9 53,3 3 20 0 0

Nhúm 2: ( Tng s HS :15)
Gii Khỏ TB Yu Kộm
SL % SL % SL % SL % SL %
3 20 6 40 6 40 0 0 0 0
Kt qu trờn cng c khng nh nh qua kỡ thi hc sinh gii cp trng ca
khi 10 nm hc 2007-2008 va qua. Cỏc em t gii u thuc nhúm 2.

C. Kt lun

Qua thi gian ging dy tụi thy rng vi vic phõn loi bi tp nh trờn
ó giỳp hc sinh cú cỏi nhỡn ỳng n khi gp cỏc bi toỏn va chm. Cỏc em
khụng cũn tỳng tỳng b ng khi gp cỏc bi tp ny. Chớnh vỡ vy m kt qu thi
i hc v thi hc sinh gii ó cú hiu qu nht nh. Trong thc t ging dy tụi
thy cũn cú nhiu cõu hi i lin vi bi toỏn ny nh tỡm nộn cc i ca lũ
xo sau va chm, cao cc i ca vt, tỡm biờn dao ng Tuy nhiờn do
trỡnh v thi gian cú hn nờn tụi cha th cp ti cỏc vn mt cỏch sõu
rng c rt mong c s gúp ý ca cỏc ng nghip ti c hon
thin hn.


Vnh lc, Ngy 23/04/2008
Ngi thc hin



Trnh Huy Ngc

Sử dụng các định luật bảo toàn để giải bài toán va chạm
Trịnh Huy Ngọc Trờng THPT BC Trần Khát Chân
13

Ti liu tham kho:
o Bi tp vt lớ 10 C bn (Lng Duyờn Bỡnh Nguyn Xuõn Chi
Tụ Giang - V Quang Bựi Gia Thnh)
o Bi tp vt lớ 10 Nõng cao( Lờ Trng Tng Lng Tt t
Lờ Chõn Hựng Phm ỡnh Thit Bựi Trng Tuõn)
o T in vt lớ ( Dng Trng Bỏi V Thanh Khit)
o C s vt lớ tp I - AVI HALLIDAY ROBERTRESNICK JEARLWALKER