Tiểu luận triết học: Mối quan hệ giữa cá nhân và XH potx

Tiểu luận triết học

Đề tài: " Mối quan hệ giữa cá nhân
và xã hội"







1

LỜI MỞ ĐẦU

CHÚNG TA ĐANG SỐNG TRONG KỶ NGUYÊN CỦA KINH TẾ
TRI THỨC, ĐÒI HỎI MỖI CON NGƯỜI PHẢI ĐƯỢC ĐÀO TẠO TRÌNH
ĐỘ HỌC VẤN, NĂNG LỰC ; TU DƯỠNG RÈN LUYỆN PHẨM CHẤT
ĐẠO ĐỨC, Ý THỨC LAO ĐỘNG TỐT HƠN ĐỂ CÓ THỂ ĐÁP ỨNG
NHỮNG YÊU CẦU CỦA SỰ BIẾN ĐỔI KHOA HỌC CÔNG NGHỆ HẾT
SỨC NHANH CHÓNG.
TRONG SỰ NGHIỆP ĐỔI MỚI ĐẤT NƯỚC VỚI NHỮNG MỤC
TIÊU DÂN GIÀU, NƯỚC MẠNH, XÃ HỘI CÔNG BẰNG, DÂN CHỦ,
VĂN MINH, HIỆN NAY, CON NGƯỜI VÀ NGUỒN NHÂN LỰC ĐƯỢC
COI LÀ NHÂN TỐ QUAN TRỌNG HÀNG ĐẦU, QUYẾT ĐỊNH SỰ

PHÁT TRIỂN NHANH, HIỆU QUẢ VÀ BỀN VỮNG NỀN KINH TẾ
NƯỚC TA. ĐÓ LÀ YẾU TỐ HẾT SỨC BỨC THIẾT VÀ CẦN CÓ TÍNH
CẬP NHẬT, ĐÁP ỨNG ĐƯỢC YÊU CẦU VỀ CON NGƯỜI VÀ NGUỒN
NHÂN LỰC XÉT TRONG NƯỚC TA NÓI RIÊNG VÀ QUỐC TẾ NÓI
CHUNG. CHÚNG TA KHẲNG ĐỊNH CON NGƯỜI VỪA LÀ MỤC TIÊU
VỪA LÀ ĐỘNG LỰC CỦA PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI ĐỒNG THỜI
PHẢI LÀ NHỮNG CON NGƯỜI CÓ TRI THỨC VÀ ĐẠO ĐỨC. TỪ ĐÂY
MỖI CON NGƯỜI DẦN DẦN VỀ ĐÚNG VỊ TRÍ LÀ MỘT CHỦ THỂ
SÁNG TẠO RA CÁC GIÁ TRỊ, BAO GỒM CÁC GIÁ TRỊ TINH THẦN
VÀ GIÁ TRỊ VẬT CHẤT, CHO BẢN THÂN VÀ CHO XÃ HỘI. VÌ VẬY,
VẤN ĐỀ CỐT LÕI LÀ, TA PHẢI THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC GDĐT
NGUỒN NHÂN LỰC, PHÁT TRIỂN CON NGƯỜI MỘT CÁCH TOÀN
DIỆN CẢ THỂ LỰC LẪN TRÍ LỰC. NHIỆM VỤ CỦA GDĐT LÀ ĐƯA
CON NGƯỜI ĐẠT ĐẾN NHỮNG GIÁ TRỊ PHÙ HỢP VỚI ĐẶC ĐIỂM
VĂN HOÁ VÀ NHỮNG YÊU CẦU MỚI ĐẶT RA ĐỐI VỚI CON NGƯỜI
VIỆT NAM ĐỂ THỰC HIỆN QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI CỦA NƯỚC TA
CŨNG NHƯ XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ NÓI CHUNG TRÊN

2

THẾ GIỚI. EM XIN CHỌN ĐỀ TÀI: MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁ NHÂN VÀ
XÃ HỘI




3

NỘI DUNG
TRIẾT HỌC NÀO CŨNG PHẢI TRẢ LỜI BẰNG CÁCH NÀY HAY

CÁCH KHÁC CÂU HỎI: CON NGƯỜI LÀ GÌ? CON NGƯỜI SINH RA
TỪ ĐÂU, HOẠT ĐỘNG VÀ PHÁT TRIỂN RA SAO?
TRƯỚC KHI CÓ HỌC THUYẾT MÁC, NHỮNG CỐ GẮNG CỦA
TƯ DUY TRIẾT HỌC NHẰM ĐẠT TỚI SỰ HIỂU BIẾT VỀ CON NGƯỜI
"CỤ THỂ" HIỆN THỰC ĐỀU KHÔNG ĐEM LẠI KẾT QUẢ, RỐT CUỘC
LÀ CHỦ NGHĨA DUY TÂM VẪN NGỰ TRỊ TRONG NHẬN THỨC VỀ
CON NGƯỜI VÀ VỀ ĐỜI SỐNG XÃ HỘI.
CHỈ ĐẾN TRIẾT HỌC MÁC, VẤN ĐỀ CON NGƯỜI MỚI ĐƯỢC
XEM XÉT MỘT CÁCH NHẤT QUÁN, ĐẦY ĐỦ VÀ SÂU SẮC HƠN,
TRÊN CƠ SỞ LẬP TRƯỜNG CỦA DUY VẬT TRIỆT ĐỂ.
I. CON NGƯỜI TRONG TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN
1. BẢN CHẤT CON NGƯỜI
BẤT CỨ MỘT HỌC THUYẾT NÀO VỀ CON NGƯỜI ĐỀU
KHÔNG THỂ LẨN TRÁNH MỘT VẤN ĐỀ ĐÃ ĐƯỢC ĐẶT RA TRONG
LỊCH SỬ; CON NGƯỜI LÀ GÌ? BẢN CHẤT CỦA CON NGƯỜI LÀ GÌ?
QUAN ĐIỂM DUY TÂM QUY ĐẶC TRƯNG, BẢN CHẤT CON NGƯỜI
VÀO LĨNH VỰC Ý THỨC TƯ TƯỞNG, TÌNH CẢM, ĐẠO ĐỨC, HOẶC
XEM BẢN CHẤT CON NGƯỜI LÀ CÁI GÌ ĐÓ ĐƯỢC QUY ĐỊNH SẴN
TỪ NHỮNG LỰC LƯỢNG SIÊU TỰ NHIÊN.
MỘT SỐ TRÀO LƯU TRIẾT HỌC KHÁC LẠI GIẢI THÍCH BẢN
CHẤT CON NGƯỜI TỪ GÓC ĐỘ NHỮNG ĐIỂM CHUNG CỦA MỌI
SINH VẬT TRÊN TRÁI ĐẤT. BẢN CHẤT ĐÓ LÀ BẢN TÍNH TỰ
NHIÊN, LÀ NHỮNG NHU CẦU THUỘC VỀ SỰ DUY TRÌ THỂ XÁC VÀ
DỤC VỌNG ĐỂ PHÁT TRIỂN GIỐNG NÒI; HOẶC TÌM KIẾM BẢN
CHẤT CON NGƯỜI TRONG KHUÔN KHỔ CÁ NHÂN RIÊNG LẺ,
NGHĨA LÀ CON NGƯỜI BỊ TÁCH KHỎI MỐI QUAN HỆ XÃ HỘI HIỆN
THỰC CỦA NÓ. TÍNH CHẤT SIÊU HÌNH CỦA CÁC QUAN ĐIỂM NÀY

4

VỀ BẢN CHẤT CỦA CON NGƯỜI BIỂU HIỆN Ở CHỖ, CON BẢN
CHẤT LÀ CÁI VỐN CÓ TRỪU TƯỢNG VÀ QUY NÓ VỀ BẢN TÍNH TỰ
NHIÊN, TÁCH KHỎI XÃ HỘI VÀ TRỞ NÊN BẤT BIẾN.
VỚI QUAN ĐIỂM DUY VẬT TRIỆT ĐỂ VÀ PHƯƠNG PHÁP BIỆN
CHỨNG, C.MÁC VÀ PH.ĂNGGHEN ĐÃ TẠO RA MỘT BƯỚC NGOẶT
TRONG VIỆC NHẬN THỨC BẢN CHẤT CON NGƯỜI. CÁC ÔNG
XUẤT PHÁT TỪ CON NGƯỜI THỰC TIỄN, CON NGƯỜI HIỆN THỰC,
CON NGƯỜI CẢI TẠO THẾ GIỚI VÀ THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG VẬT
CHẤT CON NGƯỜI. ĐÓ LÀ MỘT ĐỘNG VẬT CÓ TÍNH XÃ HỘI VỚI
TẤT CẢ NHỮNG NỘI DUNG VĂN HOÁ - LỊCH SỬ CỦA NÓ. NHƯ
VẬY, CÁC ÔNG KHÔNG XEM XÉT BẢN CHẤT CON NGƯỜI MỘT
CÁCH CÔ LẬP VÀ PHIẾN DIỆN MÀ ĐẶT NÓ TRONG MỐI QUAN HỆ
VỚI TỰ NHIÊN, XÃ HỘI VÀ CON NGƯỜI. CON NGƯỜI SỐNG DỰA
VÀO TỰ NHIÊN NHƯ HẾT THẨY MỌI SINH VẬT KHÁC. NHƯNG
CON NGƯỜI SỞ DĨ TRỞ THÀNH CON NGƯỜI CHÍNH LÀ Ở CHỖ NÓ
KHONOG CHỈ SỐNG DỰA VÀO TỰ NHIÊN, PH.ĂNGGHEN LÀ NGƯỜI
ĐẦU TIÊN ĐÃ CHỈ RA ĐƯỢC BƯỚC CHUYỂN BIẾN TỪ VƯỢN
THÀNH NGƯỜI LÀ NHỜ CÓ LAO ĐỘNG. QUÁ TRÌNH CON NGƯỜI
CẢI TẠO TỰ NHIÊN CŨNG LÀ QUÁ TRÌNH CON NGƯỜI TRỞ THÀNH
CON NGƯỜI. PH.ĂNGGHEN NÓI "LAO ĐỘNG SÁNG TẠO RA CON
NGƯỜI LÀ THEO Ý NGHĨA ẤY".
KHÁC VỚI TỰ NHIÊN, XÃ HỘI KHÔNG THỂ CÓ TRƯỚC CON
NGƯỜI MÀ ĐÃ RA ĐỜI CÙNG VỚI CON NGƯỜI, XÃ HỘI CŨNG CON
NGƯỜI, XÃ HỘI CŨNG KHÔNG PHẢI LÀ CÁI GÌ TRỪU TƯỢNG, BẤT
BIẾN MÀ MỖI HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI CHỈ THÍCH HỢP VỚI
MỖI PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT NHẤT ĐỊNH.NHÂN TỐ QUYẾT
ĐỊNH PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT PHÁT TRIỂN LẠI LÀ LỰC LƯỢNG
SẢN XUẤT, BAO GỒM CON NGƯỜI VÀ CÔNG CỤ LAO ĐỘNG. NHƯ
THẾ, KHÔNG PHẢI CÁI GÌ KHÁC MÀ CHÍNH LÀ CON NGƯỜI, CÙNG

5

VỚI NHỮNG CÔNG CỤ DO HỌ CHẾ TẠO RA, ĐÃ QUYẾT ĐỊNH SỰ
THAY ĐỔI BỘ MẶT XÃ HỘI. VẬY XÃ HỘI ĐÃ SẢN XUẤT RA CON
NGƯỜI VỚI TÍNH CÁCH LÀ CON NGƯỜI NHƯ THẾ NÀO THÌ CON
NGƯỜI CŨNG SẢN XUẤT RA XÃ HỘI NHƯ THẾ.
TRONG KHI PHÊ PHÁN NHỮNG QUAN ĐIỂM CỦA PHOIƠBẮC,
XUẤT PHÁT TỪ NHỮNG CÁ THỂ CÔ LẬP C.MÁC ĐÃ ĐƯA RA LUẬN
ĐIỂM NỔI TIẾNG VỀ BẢN CHẤT CON NGƯỜI: "BẢN CHẤT CON
NGƯỜI KHÔNG PHẢI LÀ CÁI TRỪU TƯỢNG CỐ HỮU CỦA CÁ NHÂN
RIÊNG BIỆT. TRONG TÍNH HIỆN THỰC CỦA NÓ, BẢN CHẤT CON
NGƯỜI LÀ TỔNG HOÀ NHỮNG QUAN HỆ XÃ HỘI". LUẬN ĐIỂM
TRÊN THỂ HIỆN NHỮNG ĐIỂM CƠ BẢN SAU:
- KHI NÓI BẢN CHẤT CON NGƯỜI LÀ TỔNG HOÀ NHỮNG
QUAN HỆ XÃ HỘI, CŨNG CÓ NGHĨA LÀ TẤT CẢ CÁC QUAN HỆ XÃ
HỘI ĐỀU GÓP PHẦN HÌNH THÀNH BẢN CHẤT CON NGƯỜI, NHƯNG
CÓ Ý NGHĨA QUYẾT ĐỊNH NHẤT LÀ QUAN HỆ SẢN XUẤT. BỞI VÌ,
CÁC QUAN HỆ KHÁC ĐỀU TRỰC TIẾP HOẶC GIÁN TIẾP CHỊU SỰ
QUY ĐỊNH CỦA QUAN HỆ NÀY. MỖI HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI
CÓ MỘT KIỂU QUAN HỆ SẢN XUẤT NHẤT ĐỊNH GIỮ VAI TRÒ CHI
PHỐI, VÀ CHÍNH KIỂU QUAN HỆ SẢN XUẤT ĐÓ LÀ CÁI XÉT ĐẾN
CÙNG, TẠO NÊN BẢN CHẤT CỦA CON NGƯỜI TRONG GIAI ĐOẠN
LỊCH SỬ ĐÓ.
Ở ĐÂY, CÁI PHỔ BIẾN (CÁI CHUNG CỦA NHÂN LOẠI) TỒN
TẠI VÀ THỂ HIỆN QUA CÁI ĐẶC THÙ (HÌNH THÁI XÃ HỘI, GIAI
CẤP) VÀ CÁI ĐƠN NHẤT(CÁ NHÂN TỪNG CON NGƯỜI). DO ĐÓ,
KHI BÀN ĐẾN BẢN CHÁT CHUNG CỦA CON NGƯỜI KHÔNG THỂ
GẠT BỎ BẢN CHẤT GIAI CẤP CỦA CÁC TẦNG LỚP KHÁC NHAU;
VÀ NGƯỢC LẠI KHI NÓI BẢN CHẤT GIAI CẤP CỦA CÁC TẦNG LỚP
KHÁC NHAU KHÔNG ĐƯỢC QUÊN BẢN CHẤT CHUNG CỦA CON

NGƯỜI. NHƯNG TỪ ĐÓ QUY BẢN CHẤT CON NGƯỜI CHỈ CÒN LÀ

6

BẢN CHẤT GIAI CẤP VÀ TẤT CẢ MỌI HOẠT ĐỘNG CỦA CON
NGƯỜI ĐỀU ĐƯỢC GIẢI THÍCH TRỰC TIẾP TỪ ĐÂY LẠI LÀ XUYÊN
TẠC THỰC CHẤT QUAN ĐIỂM MACXÍT VỀ BẢN CHẤT CON NGƯỜI.
ĐÂY LÀ MỘT QUAN HỆ KHÔNG THỂ TÁCH BIỆT CỦA CÁC THỨ
BẬC VỀ BẢN CHẤT TRONG CON NGƯỜI.
- CÁC QUAN HỆ XÃ HỘI KHÔNG PHẢI CHỈ XÉT Ở QUAN HỆ Ở
TỪNG HÌNH THÁI XÃ HỘI RIÊNG BIỆT MÀ CÒN KHÁI QUÁT
NHỮNG QUAN HỆ XÃ HỘI CHUNG THỂ HIỆN QUA TỪNG CHẾ ĐỘ,
THỜI ĐẠI RIÊNG BIỆT. QUAN HỆ XÃ HỘI VỪA DIỄN RA THEO
CHIỀU NGANG (ĐƯƠNG ĐẠI) VỪA THEO CHIÊÙ DỌC LỊCH SỬ. CÁC
QUAN HỆ XÃ HỘI QUY ĐỊNH BẢN CHẤT CON NGƯỜI BAO GỒM CẢ
QUAN HỆ XÃ HỘI HIỆN TẠI VÀ QUAN HỆ XÃ HỘI TRUYỀN THỐNG,
BỞI TRONG LỊCH SỬ CỦA MÌNH CON NGƯỜI BẮT BUỘC PHẢI KẾ
THỪA DI SẢN CỦA NHỮNG THẾ HỆ TRƯỚC NÓ.
TRONG LĨNH VỰC VĂN HOÁ TINH THẦN CÓ NHỮNG
TRUYỀN THỐNG THÚC ĐẨY CON NGƯỜI VƯƠN LÊN, NHƯNG
CŨNG CÓ NHỮNG TRUYỀN THỐNG "ĐÈ NẶNG LÊN NHỮNG CON
NGƯỜI ĐANG SỐNG". DO ĐÓ KHI XEM XÉT BẢN CHẤT CON NGƯỜI
KHÔNG ĐƯỢC TÁCH RỜI HIỆN TẠI VÀ QUÁ KHỨ.
- CÁI BẢN CHẤT KHÔNG PHẢI LÀ CÁI DUY NHẤT, MÀ LÀ BỘ
PHẬN CHI PHỐI TRONG CHỈNH THỂ CỤ THỂ PHONG PHÚ ĐA
DẠNG. BẢN CHẤT VÀ THỂ HIỆN BẢN CHẤT CỦA CON NGƯỜI CÓ
KHÁC BIỆT. KHÔNG HIỂU BẢN CHẤT CHUNG CỦA CON NGƯỜI
HAY QUY TẤT CẢ NHỮNG GÌ CỦA CON NGƯỜI ĐỂ CHỈ VÀO BẢN
CHẤT LÀ SAI LẦM. BẢN CHẤT MỘT CON NGƯỜI CỤ THỂ LÀ TỔNG
HOÀ CÁC QUAN HỆ XÃ HỘI "VỐN CÓ" CỦA CON NGƯỜI ĐÓ VÀ

QUY ĐỊNH NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CHI PHỐI MỌI HÀNH VI
CỦA NGƯỜI ĐÓ. CÒN TẤT CẢ NHỮNG HÀNH VI CỦA NGƯỜI ĐÓ
BỘC LỘ RA BÊN NGOÀI LÀ NHỮNG HIỆN TƯỢNG BIỂU HIỆN BẢN

7

CHẤT CỦA HỌ. SỰ THỂ HIỆN BẢN CHẤT CỦA CON NGƯỜI KHÔNG
PHẢI THEO CON ĐƯỜNG THẲNG, TRỰC TIẾP, MÀ THƯỜNG LÀ
GIÁN TIẾP, QUANH CO QUA HÀNG LOẠT MÂU THUẪN GIỮA CÁ
NHÂN VÀ XÃ HỘI, GIỮA KINH NGHIỆM VÀ NHẬN THỨC KHOA
HỌC, GIỮA LỢI ÍCH TRƯỚC MẮT VÀ LÂU DÀI; GIỮA BẢN NĂNG
SINH VẬT VÀ HOẠT ĐỘNG CÓ Ý THỨC GIỮA DI TRUYỀN TỰ
NHIÊN VÀ VĂN HOÁ XÃ HỘI… TRONG DIỄN BIẾN ĐẦY MÂU
THAŨAN ĐÓ, BẢN CHẤT THỂ HIỆN RA NHƯ MỘT XU HƯỚNG
CHUNG, XÉT ĐẾN CÙNG MỚI THẤY SỰ CHI PHỐI CỦA XU HƯỚNG
ĐÓ.
CON NGƯỜI LÀ MỘT THỰC THỂ SINH VẬT - XÃ HỘI. THÔNG
QUA HOẠT ĐỘNG THỰC TIỄN, CON NGƯỜI LÀM BIẾN ĐỘNG ĐỜI
SỐNG XÃ HỘI ĐỒNG THỜI CŨNG BIẾN ĐỔI CHÍNH BẢN THÂN
MÌNH. ĐIỀU ĐÓ CŨNG CÓ NGHĨA LÀ CON NGƯỜI TIẾP NHẬN BẢN
CHẤT XÃ HỘI CỦA MÌNH THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG THỰC TIỄN.
NHƯ VẬY, BẢN CHẤT CON NGƯỜI KHÔNG PHẢI LÀ TRỪU
TƯỢNG MÀ LÀ HIỆN THỰC, KHÔNG PHẢI LÀ TỰ NHIÊN MÀ LÀ
LỊCH SỬ, KHÔNG PHẢI LÀ CÁI VỐN CÓ TRONG MỖI CÁ THỂ RIÊNG
LẺ MÀ LÀ TỔNG HOÀ CỦA TOÀN BỘ QUAN HỆ XÃ HỘI. ĐÂY LÀ
PHÁT HIỆN CÓ GIÁ TRỊ TO LỚN CỦA MÁC VỀ BẢN CHẤT CON
NGƯỜI.
THỪA NHẬN Ý NGHĨA QUYẾT ĐỊNH CỦA MẶT XÃ HỘI ĐỐI
VỚI VIỆC HÌNH THÀNH BẢN CHẤT CON NGƯỜI, SONG KHÔNG CÓ
NGHĨA LÀ, CHỦ NGHĨA MÁC- LÊNIN COI NHẸ MẶT TỰ NHIÊN, PHỦ

NHẬN CÁI SINH VẬT TRONG YẾU TỐ CẤU THÀNH BẢN CHẤT CON
NGƯỜI. BỞI VÌ THEO C. MÁC "GIỚI TỰ NHIÊN LÀ THÂN THỂ CỦA
CON NGƯỜI, THÂN THỂ MÀ VỚI NÓ CON NGƯỜI PHẢI Ở LẠI
TRONG QUÁ TRÌNH THƯỜNG XUYÊN GIAO TIẾP ĐỂ TỒN TẠI. NÓI
RẰNG ĐỜI SỐNG THỂ XÁC VÀ TINH THẦN CỦA CON NGƯỜI GẮN

8

LIỀN VỚI GIỚI TỰ NHIÊN, NÓI NHƯ THẾ CHẲNG QUA CHỈ CÓ
NGHĨA LÀ GIỚI TỰ NHIÊN GẮN LIỀN VỚI BẢN THÂN GIỚI TỰ
NHIÊN, VÌ CON NGƯỜI LÀ MỘT BỘ PHẬN CỦA GIỚI TỰ NHIÊN".
CON NGƯỜI VÀ CON VẬT ĐỀU CÓ NHỮNG NHU CẦU NHƯ ĂN
UÓNG, TÍNH DỤC…, NHƯNG C. MÁC ĐÃ TỪNG VẠCH RA TÍNH
CHẤT KHÁC NHAU CỦA NHỮNG NHU CẦU ẤY: CON NGƯỜI HOẠT
ĐỘNG THEO BẢN NĂNG, CON NGƯỜI HÀNH DỘNG THEO Ý THỨC.
VÀ CHÍNH MẶT XÃ HỘI CỦA CON NGƯỜI ĐÃ LÀM CHO MẶT SINH
VẬT TRONG CON NGƯỜI PHÁT TRIỂN Ở TRÌNH ĐỘ CAO HƠN
NHỮNG ĐỘNG VẬT KHÁC.
CON NGƯỜI SỐNG, HOẠT ĐỘNG KHÔNG PHẢI CHỈ THEO
NHỮNG BẢN NĂNG DI TRUYỀN SẴN CÓ NHƯ CÁC ĐỘNG VẬT
THÔNG THƯỜNG MÀ CHỦ YẾU THEO SỰ PHÁT TRIỂN CỦA VĂN
HOÁ, CỦA TIẾN BỘ LỊCH SỬ - XÃ HỘI. KHÁC CON VẬT, CON
NGƯỜI NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH DI TRUYỀN, CÒN CÓ CHƯƠNG
TRÌNH KẾ THỪA VỀ MẶT XÃ HỘI. BẰNG CON ĐƯỜNG GIÁO DỤC,
CHƯƠNG TRÌNH NÀY TRUYỀN LẠI KINH NGHIỆM CỦA NHỮNG
THẾ HỆ TRƯỚC CHO CÁC THẾ HỆ SAU. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM DI
TRUYỀN CỦA TỪNG NGƯỜI VỪA BẢO ĐẢM NHỮNG THUỘC TÍNH
SINH HỌC CỦA MÌNH, VỪA BẢO ĐẢM ĐỂ CON NGƯỜI TIẾP THU
CHƯƠNG TRÌNH XÃ HỘI.
NGÀY NAY, MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA MẶT SINH VẬT VÀ

MẶT XÃ HỘI TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CON NGƯỜI VẪN LÀ
ĐỐI TƯỢNG CỦA NHỮNG CUỘC TRANH LUẬN KHOA HỌC GAY
GẮT. NHIỀU NHÀ KHOA HỌC TƯ SẢN VẪN ĐEM ĐỐI LẬP VÀ TÁCH
MẶT SINH HỌC KHỎI MẶT XÃ HỘI. CHẲNG HẠN, PHẢI DUY SINH
VẬT TUYỆT ĐỐI HOÁ YẾU TỐ SINH VẬT TRONG SỰ PHÁT TRIỂN
CỦA CON NGƯỜI. HỌ TUYÊN TRUYỀN THUYẾT ĐÁCUYN XÃ HỘI.

9

ĐẠI BIỂU TRƯỜNG PHÁI NÀY LÀ: PH.NÍTSƠ, TRENHERƠLEN,
KLOVENƠ…
NHIỀU TÁC GIẢ NHƯ LIÔNEN TIGƠ VÀ RÔBIN PHỐCXƠ CẮT
NGHĨA HÀNH VI CỦA CON NGƯỜI THEO QUAN ĐIỂM DI TRUYỀN
HỌC…
CHỦ NGHĨA PHƠRỚT CHO RẰNG, TOÀN BỘ CÁI XÃ HỘI
TRONG TÂM LÝ HỌC NGƯỜI CHỈ LÀ MẶT KHÁC NHAU CỦA GIỚI
TÍNH, LÀ SỰ BIỂU HIỆN QUANH CO CỦA NHỮNG ĐAM MÊ BẨM
SINH.
NGƯỢC LẠI QUAN ĐIỂM XÃ HỘI HỌC TẦM THƯỜNG VỀ CON
NGƯỜI THƯỜNG QUY KẾT BẢN CHẤT CON NGƯỜI LÀ MỘT SẢN
PHẨM VĂN HOÁ CỦA XÃ HỘI, CỦA KINH TẾ VÀ TƯỚC BỎ TÍNH
HỮU CƠ, TÍNH TỰ NHIÊN CỦA CON NGƯỜI.
TRƯỜNG PHÁI "TRIẾT HỌC NHÂN BẢN HIỆN ĐẠI" QUAN
NIỆM VỀ BẢN CHẤT CỦA CON NGƯỜI PHẢI ĐƯỢC XUẤT PHÁT TỪ
NGUYÊN TẮC TINH THẦN.
XUẤT PHÁT TỪ NHỮNG LẬP LUẬN TRÊN, KẾT LUẬN TẤT
YẾU RÚT RA LÀ: CON NGƯỜI VỚI TƯ CÁCH LÀ SẢN PHẨM CỦA
GIỚI TỰ NHIÊN, LÀ SỰ PHÁT TRIỂN TIẾP TỤC CỦA GIỚI TỰ NHIÊN,
MẶT KHÁC CON NGƯỜI LÀ MỘT THỰC THỂ XÃ HỘI ĐƯỢC TÁCH
RA NHƯ MỘT LỰC LƯỢNG ĐỐI LẬP VỚI TỰ NHIÊN. SỰ TÁC ĐỘNG

QUA LẠI GIỮA MẶT SINH HỌC VÀ MẶT XÃ HỘI TRONG CON
NGƯỜI TẠO THÀNH BẢN CHẤT NGƯỜI.
2. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁ NHÂN VÀ XÃ HỘI.
CON NGƯỜI TỒN TẠI QUA NHỮNG CÁ NHÂN NGƯỜI, MỖI CÁ
NHÂN NGƯỜI LÀ MỘT CHỈNH THỂ ĐƠN NHẤT GỒM MỘT HỆ
THỐNG NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỤ THỂ KHÔNG LẶP LẠI, KHÁC BIỆT
VỚI NHỮNG CÁ NHÂN KHÁC VỀ CƠ CHẾ, TÂM LÝ, TRÌNH ĐỘ…

10

XÃ HỘI BAO GIỜ CŨNG DO CÁC CÁ NHÂN HỢP THÀNH.
NHỮNG CÁ NHÂN NÀY SỐNG VÀ HOẠT ĐỘNG TRONG NHỮNG
NHÓM CỘNG ĐỒNG, TẬP ĐOÀN XÃ HỘI KHÁC NHAU DO ĐIỀU
KIỆN LỊCH SỬ QUY ĐỊNH. TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI GIỐNG LOÀI,
TỨC LÀ TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI XÃ HỘI, CÁ NHÂN BIỂU HIỆN
RA VỚI TƯ CÁCH SAU:
- CÁ NHÂN LÀ PHƯƠNG THỨC TỒN TẠI CỦA GIỐNG LOÀI
"NGƯỜI". KHÔNG CÓ CON NGƯỜI NÓI CHUNG, LOÀI NGƯỜI NÓI
CHUNG TỒN TẠI CẢM TÍNH.
- CÁ NHÂN LÀ CÁ THỂ NGƯỜI RIÊNG RẼ, LÀ PHẦN TỬ TẠO
THÀNH CỘNG ĐỒNG XÃ HỘI, LÀ MỘT CHỈNH THỂ TOÀN VẸN CÓ
NHÂN CÁCH.
- CÁ NHÂN ĐƯỢC HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CHỈ TRONG
QUAN HỆ XÃ HỘI. NHƯNG XÃ HỘI THAY ĐỔI THEO TIẾN TRÌNH
LỊCH SỬ CÁ NHÂN LÀ MỘT HIỆN TƯỢNG CÓ TÍNH LỊCH SỬ. MỖI
THỜI KỲ LỊCH SỬ CÓ MỘT "KIỂU XÃ HỘI CỦA CÁ NHÂN" MANG
TÍNH ĐỊNH HƯỚNG VỀ THẾ GIỚI QUAN, PHƯƠNG PHÁP LUẬN CHO
HOẠT ĐỘNG CỦA CON NGƯỜI TRONG THỜI KỲ LỊCH SỬ CỤ THỂ
ĐÓ.
NẾU NHƯ CÁ NHÂN LÀ KHÁI NIỆM PHÂN BIỆT SỰ KHÁC

NHAU GIỮA CÁ THỂ VỚI GIỐNG LOÀI, SỰ KHÁC BIỆT BIỂU HIỆN
RA BÊN NGOÀI CỦA CÁ NHÂN NÀY VỚI CÁ NHÂN KHÁC THÌ
NHÂN CÁCH LÀ KHÁI NIỆM ĐỂ CHỈ SỰ KHÁC BIỆT NHỮNG YẾU
TỐ BÊN TRONG RIÊNG BIỆT VỚI TOÀN BỘ HOẠT ĐỘNG SỐNG CỦA
NÓ, CỦA CÁ NHÂN NÀY VỚI CÁ NHÂN KHÁC. NHÂN CÁCH LÀ NỘI
DUNG, TRẠNG THÁI, TÍNH CHẤT, XU HƯỚNG BÊN TRONG RIÊNG
BIỆT CỦA MỖI CÁ NHÂN. ĐÓ LÀ THẾ GIỚI CỦA "CÁI TÔI" DO TÁC
ĐỘNG TỔNG HỢP CỦA CÁC YẾU TỐ CƠ THỂ VÀ XÃ HỘI RIÊNG
BIỆT TẠO NÊN. MỖI CÁ NHÂN "DẤN THÂN" VÀO CUỌC SỐNG, TIẾP

11

THU VÀ CHUYỂN NHỮNG GIÁ TRỊ VĂN HOÁ CỦA XÃ HỘI VÀO
BÊN TRONG MÌNH, THỰC HIỆN QUÁ TRÌNH SO SÁNH LỌC BỎ, TỰ
ĐÁNH GIÁ, TỰ TẠO NÊN THẾ GIỚI RIÊNG CỦA MÌNH. ĐÂYLÀ QUÁ
TRÌNH KÉP, XÃ HỘI HOÁ CÁ NHÂN VÀ CÁ NHÂN HOÁ XÃ HỘI, CÁ
NHÂN XÃ HỌI VÀ CÁ NHÂN NHÂN CÁCH LÀ THỐNG NHẤT. VỚI
NHÂN CÁCH RIÊNG, MỖI CÁ NHÂN CÓ KHẢ NĂNG Ý THỨC VỀ
MÌNH, LÀM CHỦ CUỘC SỐNG CỦA MÌNH, TỰ LỰA CHỌN CHỨC
NĂNG, NIỀM VUI VÀ TRÁCH NHIỆM HOẠT ĐỘNG CỤ THỂ TRONG
XÃ HỘI.
VẤN ĐỀ CÁ NHÂN, NHÂN CÁCH KHÔNG GIẢI QUYẾT MỘT
CÁCH KHOA HỌC NẾU KHÔNG CÓ PHƯƠNG HƯỚNG TRIẾT HỌC
RÕ RÀNG GIẢI QUYẾT MỐI QUAN HỆ CÁ NHÂN VÀ XÃ HỘI. MỐI
QUAN HỆ NÀY ĐƯỢC GIẢI QUYẾT LIÊN TIẾP THÔNG QUA TẬP
THỂ CƠ SỞ. NÓ TẠO THÀNH MỘT BỘ PHẬN HẾT SỨC QUAN
TRỌNG CỦA MỘT CƠ THỂ XÃ HỘI HOÀN CHỈNH. CÁ NHÂN CÓ
NHÂN CÁCH GIA NHẬP VÀO TẬP THỂ NHƯ LÀ BỘ PHẬN CỦA CÁI
TOÀN THỂ, THỂ HIỆN BẢN SẮC CỦA MÌNH THÔNG QUA HOẠT
ĐỘNG TẬP THỂ, NHƯNG KHÔNG "HOÀ TAN" VÀO TẬP THỂ. ĐÂY

LÀ MỐI QUAN HỆ BIỆN CHỨNG BAO HÀM MẪU THUẪN CÁ NHÂN
VÀ TẬP THỂ. TUỲ THEO TÍNH CHẤT VÀ KHẢ NĂNG GIẢI QUYẾT
NHỮNG MÂU THUẪN ĐÓ MÀ MỐI QUAN HỆ NÀY CÓ THỂ DUY TRÌ
PHÁT TRIỂN HOẶC TAN RÃ.
MỐI QUAN HỆ CÁ NHÂN VÀ XÃ HỘI LÀ MỐI QUAN HỆ BIỆN
CHỨNG, TÁC ĐỘNG NHAU, TRONG ĐÓ XÃ HỘI GIỮ VAI TRÒ
QUYẾT ĐỊNH. NỀN TẢNG CỦA QUAN HỆ NÀY LÀ QUAN HỆ LỢI
ÍCH. THỰC CHẤT CỦA VIỆC TỔ CHỨC TRẬT TỰ XÃ HỘI LÀ SẮP
XẾP CÁC QUAN HỆ LỢI ÍCH SAO CHO KHÁCH THÁC ĐƯỢC CAO
NHẤT KHẢ NĂNG CỦA MỖI THÀNH VIÊN VÀO CÁC QUÁ TRÌNH
KINH TẾ, XÃ HỘI VÀ THÚC ĐẨY QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN LÊN

12

TRÌNH ĐỘ CAO HƠN. XÃ HỘI LÀ ĐIỀU KIỆN, LÀ MÔI TRƯỜNG, LÀ
PHƯƠNG THỨC ĐỂ LỢI ÍCH CÁ NHÂN ĐƯỢC THỰC HIỆN. CÁ NHÂN
KHÔNG CHỈ LÀ SẢN PHẨM CỦA XÃ HỘI MÀ CÒN LÀ CHỦ THỂ CỦA
SỰ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI, CỦA HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT VÀ HOẠT
ĐỘNG XÃ HỘI KHÁC. VỚI TƯ CÁCH LÀ CHỦ THỂ CỦA LỊCH SỬ, CÁ
NHÂN HÀNH ĐỘNG KHÔNG PHẢI RIÊNG RẼ MÀ VỚI TƯ CÁCH LÀ
MỘT BỘ PHẬN CỦA TẬP THỂ XÃ HỘI (GIA ĐÌNH, GIAI CẤP, DÂN
TỘC, NHÂN DÂN). NHÂN DÂN LÀ CỘNG ĐỒNG LỚN NHẤT, TRONG
ĐÓ CÁ NHÂN HÀNH ĐỘNG NHƯ CHỦ THỂ LỊCH SỬ. CÁ NHÂN CHỈ
ĐƯỢC HÌNH THÀNH PHÁT TRIỂN TRONG XÃ HỘI, TRONG TẬP THỂ.
SỰ TÁC ĐỘNG CÁ NHÂN VÀ XÃ HỘI MANG HÌNH THỨC ĐẶC THÙ
TUỲ THUỘC VÀO CÁC CHẾ ĐỘ XÃ HỘI VÀ TRÌNH ĐỘ VĂN MINH
KHÁC NHAU.
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA LOÀI NGƯỜI LÀ LỊCH SỬ ĐẤU
TRANH ĐỂ GIÀNH TỰ DO NGÀY CÀNG CAO. TRONG CÁC XÃ HỘI
CÓ GIAI CẤP ĐỐI KHÁNG, TỰ DO CỦA NGƯỜI NÀY ĐƯỢC THỰC

HIỆN BẰNG CÁCH TƯỚC ĐOẠT TỰ DO CỦA NGƯỜI KHÁC. TỰ DO
CÁ NHÂN CỦA GIAI CẤP THỐNG TRỊ ĐƯỢC ĐẢM BẢO BẰNG CÁCH
TƯỚC ĐOẠT TỰ DO CỦA GIAI CẤP BỊ TRỊ. CHO NÊN, QUÁ TRÌNH
ĐẤU TRANH CỦA GIAI CẤP VÀ QUẦN CHÚNG LAO ĐỘNG LÀ QUÁ
TRÌNH GIÀNH TỰ DO CỦA HỌ ĐÃ BỊ GIAI CẤP THỐNG TRỊ CƯỚP
ĐOẠT. TỰ DO CỦA CON NGƯỜI KHÔNG TÁCH RỜI NHỮNG ĐIỀU
KIỆN XÃ HỘI, KHÔNG TÁCH RỜI TRÌNH ĐỘ CỦA CON NGƯỜI
CHINH PHỤC THIÊN NHIÊN. CHỈ ĐẾN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ CHỦ
NGHĨA CỘNG SẢN CON NGƯỜI MỚI THỰC SỰ CÓ TỰ DO. Ở ĐÂY,
TẤT CẢ NHỮNG VẤN ĐỀ VỀ LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT, QUAN HỆ
KINH TẾ, HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ, ĐẤU TRANH GIAI CẤP… ĐỀU
ĐƯỢC THỰC HIỆN THEO MỤC ĐÍCH PHÁT TRIỂN TỐI ĐA NĂNG
LỰC CON NGƯỜI VÀ VÌ CON NGƯỜI. TRƯỚC ĐÂY C.MÁC VÀ PH.

13

ĂNGHEN ĐÃ CHỈ RA RẰNG, NỀN SẢN XUẤT TƯ BẢN CHỦ NGHĨA
ĐÃ LÀM PHÁT TRIỂN NHỮNG QUAN HỆ PHỔ BIẾN, SỰ PHỤ THUỘC
PHỔ BIẾN GIỮA CÁC DÂN TỘC, VÀ "SẢN XUẤT VẬT CHẤT ĐÃ
NHƯ THẾ THÌ SẢN XUẤT TINH THẦN CŨNG KHÔNG KÉM NHƯ
THẾ". CHỦ NGHĨA TƯ BẢN HIỆN ĐẠI ĐANG ĐẨY MẠNH QUÁ
TRÌNH NÀY, NHƯNG VỀ THỰC CHẤT ĐÓ VẪN LÀ SỰ MỞ RỘNG
QUAN HỆ BÓC LỘT VÀ NÔ DỊCH CON NGƯỜI SANG CÁC DÂN TỘC
KHÁC. NÓ TẠO RA MỘT SỐ NƯỚC TƯ BẢN PHÁT TRIỂN CAO, GIÀU
CÓ, THÌ ĐỒNG THỜI CŨNG LÀM CHO CHÂU PHI ĐÓI, CHÂU Á
NGHÈO, CHÂU MỸ LATINH NỢ NẦN CHỒNG CHẤT.
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI THỰC HIỆN QUÁ TRÌNH QUỐC TẾ HOÁ
ĐỜI SỐNG NHÂN LOẠI ĐỂ MỖI DÂN TỘC CÓ ĐIỀU KIỆN TIẾP CẬN
NHANH CHÓNG NHỮNG GIÁ TRỊ TIẾN BỘ CỦA NHÂN LOẠI, LÀM
CHO CON NGƯỜI PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH PHONG PHÚ, BIẾT ĐẤU

TRANH CHỐNG NHỮNG QUAN HỆ KHÔNG CÓ TÍNH NGƯỜI TRONG
CUỘC SỐNG NHÂN LOẠI. ĐÓ LÀ ĐẶC TRƯNG CỦA CHỦ NGHĨA
NHÂN ĐẠO XÃ HỘI CHỦ NGHĨA TRONG QUAN HỆ GIỮA CÁ NHÂN
VÀ XÃ HỘI.
3. CÁ NHÂN VÀ QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN TRONG LỊCH SỬ
LỊCH SỬ CHẲNG QUA LÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CON NGƯỜI
THEO ĐUỔI MỤC ĐÍCH CỦA MÌNH. NHƯNG LỊCH SỬ KHÔNG DIỄN
RA QUA HOẠT ĐỘNG CỦA TỪNG CÁ NHÂN CÔ LẬP, TÁCH RỜI MÀ
PHẢI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG CỦA QUẦN CHÚNG ĐÔNG ĐẢO
THEO NHỮNG MỤC ĐÍCH NHẤT ĐỊNH. KHÁI NIỆM QUẦN CHÚNG
NHÂN DÂN CÓ TÍNH LỊCH SỬ, NGHĨA LÀ Ở CÁC CHẾ ĐỘ XÃ HỘI
KHÁC NHAU THÌ KẾT CẤU QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN CŨNG KHÁC
NHAU VÀ LUÔN LUÔN BIẾN ĐỔI THEO SỰ PHÁT TRIỂN CỦA
PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT. NÓI CHUNG, QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN
BAO GỒM TẤT CẢ NHỮNG LỰC LƯỢNG, GIAI CẤP, NHỮNG TẬP

14

ĐOÀN, NHỮNG CÁ NHÂN THÚC ĐẨY SỰ PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI,
TRONG ĐÓ CHỦ YẾU LÀ QUẦN CHÚNG LAO ĐỘNG.
TRƯỚC MÁC, TRIẾT HỌC DUY TÂM VÀ DUY VẬT ĐỀU HIỂU
KHÔNG ĐÚNG ĐẮN VAI TRÒ CỦA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN VÀ
MỐI QUAN HỆ GIỮA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN VÀ CÁ NHÂN
TRONG LỊCH SỬ.
TƯ TƯỞNG TÔN GIÁO CHO RẰNG, MỌI SỰ THAY ĐỔI TRONG
XÃ HỘI LÀ DO Ý CHÍ CỦA ĐẤNG TỐI CAO, LÀ DO "MẶT TRỜI", Ý
CHÍ ĐÓ ĐƯỢC CÁC CÁ NHÂN THỰC HIỆN. TRIẾT HỌC DUY TÂM
CHO RẰNG LỊCH SỬ NHÂN LOẠI LÀ LỊCH SỬ CỦA CÁC BẬC VUA
CHÚA, ANH HÙNG HÀO KIỆT, THIÊN TÀI LỖI LẠC. CÒN QUẦN
CHÚNG NHÂN DÂN CHỈ LÀ "LỰC LƯỢNG TIÊU CỰC", LÀ "PHƯƠNG

TIỆN" MÀ CÁC VĨ NHÂN CẦN ĐẾN ĐỂ ĐẠT MỤC ĐÍCH CỦA MÌNH.
CÁC NHÀ DUY VẬT TRƯỚC MÁC TUY KHÔNG TIN VÀO
THƯỢNG ĐẾ, THẦN LINH, NHƯNG LẠI CHO RẰNG NHÂN TỐ
QUYẾT ĐỊNH SỰ PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI LÀ ĐẠO ĐỨC, TƯ
TƯỞNG, LÀ CÁC VĨ NHÂN SỚM NHẬN THỨC ĐƯỢC CHÂN LÝ VĨNH
CỬU.
QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN KHẲNG ĐỊNH
QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN LÀ LỰC LƯỢNG QUYẾT ĐỊNH SỰ PHÁT
TRIỂN CỦA LỊCH SỬ VÌ NHỮNG LÝ DO SAU:
- TƯ TƯỞNG TỰ NÓ KHÔNG DẪN ĐẾN BIẾN ĐỔI XÃ HỘI. TƯ
TƯỞNG CHỈ CÓ GIÁ TRỊ KHI NÓ DẪN ĐẾN HÀNH ĐỘNG LÀM BIẾN
ĐỔI LỊCH SỬ, SỰ THỐNG NHẤT GIỮA TƯ TƯỞNG VÀ HÀNH ĐỘNG
LÀM PHÁT TRIỂN XÃ HỘI CHỈ CÓ THỂ XẢY RA QUA HOẠT ĐỘNG
CỦA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN. SỨC MẠNH QUẦN CHÚNG NHÂN
DÂN LÀ SỨC MẠNH VẬT CHẤT VÀ MỌI SỰ VẬN ĐỘNG LỊCH SỬ
ĐỀU DO QUẦN CHÚNG TRỰC TIẾP TẠO RA. NÓI QUẦN CHÚNG
NHÂN DÂN QUYẾT ĐỊNH LỊCH SỬ LÀ NÓI TỚI SỨC MẠNH NÀY.

15

- QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN LÀ LỰC LƯỢNG CƠ BẢN CỦA
MỌI CUỘC CÁCH MẠNG XÃ HỘI. CÁCH MẠNG LÀ NGÀY HỘI CỦA
QUẦN CHÚNG, LÀ SỰ NGHIỆP CỦA QUẦN CHÚNG. CUỘC ĐẤU
TRANH CỦA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN LAO ĐỘNG LÀ ĐỘNG LỰC
PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI.
- QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN LÀ NGƯỜI ĐÓNG VAI TRÒ TO
LỚN TRONG SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HOÁ, NGHỆ THUẬT VÀ KHOA
HỌC. TRONG LỊCH SỬ, DO SỰ PHÂN CÔNG LAO ĐỘNG DẪN ĐẾN
TẠO RA MỘT LỚP NGƯỜI CHUYÊN VỀ SÁNG TẠO TINH THẦN TƯ
TƯỞNG, NHỮNG HOẠT ĐỘNG NÀY CỦA HỌ CŨNG CHỈ DIỄN RA

ĐƯỢC TRÊN CƠ SỞ ĐỜI SỐNG TINH THẦN VÀ SÁNG TẠO CỦA
QUẦN CHÚNG. QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN LÀ NGƯỜI TRỰC TIẾP
SÁNG TẠO RA VĂN HỌC NGHỆ THUẬT. HOẠT ĐỘNG THỰC TIỄN
CỦA QUẦN CHÚNG LÀ CÁI GỐC, LÀ NGUỒN VÔ TẬN CHO VĂN
HỌC NGHỆ THUẬT SÁNG TẠO, ĐỒNG THỜI QUẦN CHÚNG NHÂN
DÂN CÒN LÀ NGƯỜI THƯỞNG THỨC, PHÊ PHÁN, KIỂM NGHIỆM
CÁC GIÁ TRỊ ĐÓ. TRONG LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI,
KHÔNG CÓ VĂN HỌC DÂN GIAN THÌ CŨNG KHÔNG THỂ CÓ VĂN
HỌC BÁC HỌC, KHÔNG CÓ KINH NGHIỆM CỦA ĐA SỐ NGƯỜI LAO
ĐỘNG THÌ CŨNG KHÔNG CÓ CÁC KHOA HỌC. ĐÂY LÀ HAI MẶT
KHÔNG THỂ TÁCH RỜI CỦA ĐỜI SỐNG TINH THẦN TRONG XÃ
HỘI.
- HOẠT ĐỘNG THỰC TIỄN CỦA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN LÀ
CÁI NÔI, LÀ CƠ SỞ CHO SỰ HÌNH THÀNH CÁC NHÂN VẬT ƯU TÚ
CỦA XÃ HỘI. SỨC MẠNH VÀ TÀI NĂNG CỦA LÃNH TỤ CŨNG CHỈ
ĐƯỢC PHÁT HUY TRONG PHONG TRÀO QUẦN CHÚNG, GẮN BÓ
MẬT THIẾT VỚI QUẦN CHÚNG. MỘT NHÂN DÂN ANH HÙNG, MỘT
ĐẠI CHÚNG CÁCH MẠNG NĂNG ĐỘNG SẼ LÀ CƠ SỞ ĐỂ SẢN SINH
RA NHỮNG ANH HÙNG, NHỮNG LÃNH TỤ TIÊU BIỂU CỦA MÌNH.

16

NHƯ VẬY, XÉT TẤT CẢ CÁC MẶT TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỌI
TỪ KINH TẾ ĐẾN CHÍNH TRỊ, TỪ THỰC TIỄN ĐẾN TINH THẦN TƯ
TƯỞNG, KHI QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN ĐÓNG VAI TRÒ QUYẾT
ĐỊNH LỊCH SỬ. SONG, THEO QUAN NIỆM DUY VẬT LỊCH SỬ, QUẦN
CHÚNG NHÂN DÂN VÀ CÁ NHÂN LÃNH TỤ TRONG LỊCH SỬ
KHÔNG TÁCH RỜI NHAU. CÁ NHÂN LÃNH TỤ LÀ NHỮNG NGƯỜI
CÓ NĂNG LỰC VÀ PHẨM CHẤT TIÊU BIỂU NHẤT TRONG PHONG
TRÀO QUẦN CHÚNG, ĐƯỢC QUẦN CHÚNG TIN YÊU. VAI TRÒ TO

LỚN CỦA HỌ TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN LỊCH SỬ ĐƯỢC THỂ
HIỆN Ở NHỮNG ĐIỂM SAU:
- LÃNH TỤ LÀ NGƯỜI ĐÚC KẾT TRÍ TUỆ, NHU CẦU NGUYỆN
VỌNG CỦA QUẦN CHÚNG ĐỂ ĐỊNH HƯỚNG CHO HOẠT ĐỘNG CỦA
QUẦN CHÚNG. CÁ NHÂN ƯU TÚ LÀ CON ĐẺ CỦA QUẦN CHÚNG
VÀ CHỈ CÓ NHỮNG CÁ NHÂN NHƯ THẾ MỚI "SỐNG MÃI" VỚI LỊCH
SỬ.
- LÃNH TỤ DO CÓ TRÌNH ĐỘ NHẬN THỨC CAO, HỌ NHÌN XA
TRÔNG RỘNG, THẤY ĐƯỢC XU HƯỚNG TẤT YẾU KHÁCH QUAN
CỦA LỊCH SỬ, TỪ ĐÓ, HỌ ĐƯA RA NHỮNG DỰ ĐOÁN KHOA HỌC
THIÊN TÀI VÀ CHỦ ĐỘNG TỔ CHỨC QUẦN CHÚNG HOẠT ĐỘNG
THỐNG NHẤT TIẾP NHẬN VÀ THỰC HIỆN XU HƯỚNG LỊCH SỬ ĐÓ.
- LÃNH TỤ LÀ NGƯỜI GIÁO DỤC, THỨC TỈNH, TỔ CHỨC, TẬP
HỢP QUẦN CHÚNG ĐẤU TRANH, HƯỚNG PHONG TRÀO QUA
NHỮNG KHÓ KHĂN, ĐƯA PHÁT TRIỂN PHÁT TRIỂN NHANH
CHÓNG. VÀ, QUẦN CHÚNG CHUYỂN HOẠT ĐỘNG TỪ TỰ PHÁT
SANG TỰ GIÁC, TỪ KINH NGHIỆM SANG KHOA HỌC, TỪ PHÂN
TÁN SANG CÓ TỔ CHỨC THỐNG NHẤT, TỪ NHU CẦU HÀNG NGÀY
SANG BIẾN ĐỔI LỊCH SỬ PHẢI QUA MẤT KHÂU TRUNG GIAN LÀ
HOẠT ĐỘNG KHÁI QUÁT TƯ TƯỞNG VÀ TỔ CHỨC LÃNH ĐẠO CỦA
CÁC CÁ NHÂN LÃNH TỤ, ĐẠI DIỆN CHO LỢI ÍCH QUẦN CHÚNG.

17

HỌ KHÔNG PHẢI LÀ NGƯỜI ĐỨNG BÊN NGOÀI, HAY BÊN TRÊN
QUẦN CHÚNG MÀ LÀ SẢN PHẨM, LÀ MỘT NHÂN TỐ TỰ NHIÊN
CỦA PHONG TRÀO QUẦN CHÚNG, SỐNG VÀ PHÁT TRIỂN PHỤ
THUỘC VÀO SỰ CHẤP NHẬN TÍN NHIỆM CỦA QUẦN CHÚNG.
CHỦ NGHĨA MÁC LÊNIN ĐÁNH GIÁ CAO VAI TRÒ CỦA CÁ
NHÂN LÃNH TỤ TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LỊCH SỬ, ĐỒNG THỜI

KIÊN QUYẾT CHỐNG TỆ SÙNG BÁI CÁ NHÂN. TỆ SÙNG BÁI CÁ
NHÂN LÀ THẦN THÁNH HOÁ CÁ NHÂN, LÃNH ĐẠO, ĐI ĐẾN CHỖ
CHỈ THẤY VAI TRÒ CỦA CÁ NHÂN QUYẾT ĐỊNH TẤT CẢ MÀ
KHÔNG THẤY, HOẶC COI NHẸ VAI TRÒ CỦA QUẦN CHÚNG. ĐÂY
LÀ BIỂU HIỆN CỦA QUAN NIỆM DUY TÂM VỀ LỊCH SỬ, HOÀN
TOÀN TRÁI NGƯỢC VỚI THẾ GIỚI QUAN CỦA GIAI CẤP VÔ SẢN.
TRONG XÃ HỘI CÓ ĐỐI KHÁNG GIAI CẤP, QUẦN CHÚNG
NHÂN DÂN LÀ NHỮNG BỊ TRỊ, SỐNG PHỤ THUỘC VÀO LỢI ÍCH VÀ
QUYỀN LỰC CỦA THIỂU SỐ GIAI CẤP BÓC LỘT VÀ CẦM QUYỀN
LỰC CỦA THIỂU SỐ GIAI CẤP BÓC LỘT VÀ CẦM QUYỀN THỐNG
TRỊ. TRONG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI, QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN LÀ
NGƯỜI LÀM CHỦ XÃ HỘI. TẤT CẢ NHỮNG CÁ NHÂN VÀ BỘ MÁY
LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ ĐỀU LÀ CÔNG CỤ THỰC HIỆN QUYỀN LÀM
CHỦ CỦA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN.
NHỮNG NGƯỜI CẦM ĐẦU CỦA GIAI CẤP BÓC LỘT CÓ TÁC
DỤNG TIẾN BỘ TRONG THỜI KỲ MÀ VAI TRÒ LỊCH SỬ CỦA GIAI
CẤP ĐÓ CÒN PHÙ HỢP VỚI TIẾN TRÌNH LỊCH SỬ.NHƯNG KHI GIAI
CẤP ĐÓ TRỞ THÀNH PHẢN ĐỘNG, NHỮNG NGƯỜI CẦM ĐÀU CỦA
NÓ TRỞ THÀNH LỰC LƯỢNG CẢN TRỞ, KÌM HÃM SỰ PHÁT TRIỂN
CỦA LỊCH SỬ. NÓI MỘT CÁCH KHÁC LÀ, TRONG NHỮNG THỜI KỲ
LỊCH SỬ NHẤT ĐỊNH CÓ NHỮNG CÁNHÂN ĐẠI DIỆN CHO CÁC
LỰC LƯỢNG TIẾN BỘ VÀ NHỮNG CÁ NHÂN CẦM ĐẦU CÁC LỰC
LƯỢNG XÃ HỘI PHẢN ĐỘNG.

18

CÔNG LAO TO LỚN CỦA C.MÁC, PH.ĂNGGHEN, V.I. LÊNIN VÀ
LÃNH TỤ VÔ SẢN VĨ ĐẠI KHÁC LÀ Ở CHỖ, CÁC ÔNG ĐÃ CHỈ CHO
GIAI CẤP VÔ SẢN VÀ QUẦN CHÚNG BỊ ÁP BỨC HIỂU ĐƯỢC NHIỆM
VỤ LỊCH SỬ CỦA HỌ, SỨC MẠNH VĨ ĐẠI CỦA HỌ VÀ CON ĐƯỜNG

ĐI ĐẾN TỰ GIẢI PHÓNG KHỎI MỌI ÁCH ÁP BỨC BÓC LỘT. GIAI
CẤP CÔNG NHÂN VÀ NHÂN DÂN VIỆT NAM VÔ CÙNG TỰ HÀO CÓ
VỊ LÃNH TỤ LÀ CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH. Ở NGƯỜI ĐÃ KẾT TINH
NHỮNG PHẨM CHẤT TIÊU BIỂU NHẤT CỦA MỘT LÃNH TỤ VÔ
SẢN. THẮNG LỢI CỦA "CÁCH MẠNG VIỆT NAM, NGÓT LỬA THẾ
KỶ NAY MÃI MÃI GẮN LIỀN VỚI TÊN TUỔI CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ
MINH, NGƯỜI SÁNG LẬP VÀ RÈN LUYỆN ĐẢNG TA, NGƯỜI KHAI
SINH NỀN CỘNG HOÀ DÂN CHỦ VIỆT NAM, NGƯỜI VUN TRỒNG
KHỐI ĐẠI ĐOÀN KẾT DÂN TỘC VÀ XÂY DỰNG LỰC LƯỢNG VŨ
TRANG CÁCH MẠNG, VỊ LÃNH TỤ THIÊN TÀI CỦA GIAI CẤP CÔNG
NHÂN VÀ NHÂN DÂN TA, NGƯỜI ANH HÙNG DÂN TỘC VĨ ĐẠI,
NGƯỜI CHIẾN SĨ LỖI LẠC CỦA PHONG TRÀO CỘNG SẢN QUỐC TẾ.

19

II. VẤN ĐỀ CON NGƯỜI TRONG SỰ NGHIỆP ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM
1. KHÁI NIỆM NHÂN TỐ CON NGƯỜI, CHIẾN LƯỢC CON
NGƯỜI
NHẬN THỨC ĐÚNG ĐẮN VỀ KHÁI NIỆM NHÂN TỐ CON
NGƯỜI LÀ SỰ PHÁT TRIỂN SÁNG TẠO QUAN ĐIỂM MÁC - LÊNIN
VỀ CON NGƯỜI VỚI TƯ CÁCH LÀ NGƯỜI SÁNG TẠO CÓ Ý THỨC,
LÀ CHỦ THỂ CỦA LỊCH SỬ. TRONG THỜI IGAN GẦN ĐÂY, XUẤT
HIỆN NHIỀU KHÁI NIỆM: NHÂN TỐ CON NGƯỜI, NGUỒN NHÂN
LỰC, NGUỒN LỰC CON NGƯỜI, PHÁT TRIỂN NGƯỜI… KHÁI NIỆM
NHÂN TỐ CON NGƯỜI ĐÃ ĐƯỢC NHIỀU TÁC GIẢ TRONG VÀ
NGOÀI NƯỚC ĐỀ CẬP VỚI NHỮNG GÓC ĐỘ KHÁC NHAU, CÁCH
TIẾP CẬN KHÁC NHAU. CÓ TÁC GIẢ ĐỀ CẬP DƯỚI GÓC ĐỘ QUẢN
LÝ, CÓ TÁC GIẢ ĐỀ CẬP DƯỚI GÓC ĐỘ PHÂN TÍCH TÂM LÝ - XÃ
HỘI. TRONG TÀI LIỆU TRIẾT HỌC - XÃ HỘI VỀ NHÂN TỐ CON
NGƯỜI CŨNG NỔI LÊN NHIỀU CÁCH TIẾP CẬN KHÁC NHAU. TỰU

TRUNG LẠI, CÓ HAI CÁCH TIẾP CẬN CHÍNH:
- THỨ NHẤT, COI NHÂN TỐ CON NGƯỜI NHƯ LÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA NHỮNG CON NGƯỜI RIÊNG BIỆT, NHỮNG NĂNG LỰC VÀ
KHẢ NĂNG CỦA HỌ DO CÁC NHU CẦU VÀ LỢI ÍCH CŨNG NHƯ
TIỀM NĂNG TRÍ LỰC VÀ THỂ LỰC CỦA MỖI NGƯỜI QUYẾT ĐỊNH.
- THỨ HAI, COI NHÂN TỐ CON NGƯỜI NHƯ LÀ MỘT TỔNG
HOÀ CÁC PHẨM CHẤT THUỘC TÍNH, ĐẶC TRƯNG, NĂNG LỰC ĐA
DẠNG CỦA CON NGƯỜI, BIỂU HIỆN TRONG CÁC DẠNG THỨC
HOẠT ĐỘNG KHÁC NHAU.
NHƯ VẬY, CÁI CHUNG TRONG CÁC QUAN NIỆM NÀY LÀ COI
NHÂN TỐ CON NGƯỜI VỀ BẢN CHẤT LÀ NHÂN TỐ XÃ HỘI, QUY
ĐỊNH VAI TRÒ CHỦ THỂ CỦA CON NGƯỜI. NHƯNG SỰ KHÁC
NHAU LÀ QUAN NIỆM THỨ NHẤT LẤY HOẠT ĐỘNG LÀM ĐẶC
TRƯNG CƠ BẢN, CÒN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC ĐƯỢC THỂ HIỆN

20

TRONG HOẠT ĐỘNG. QUAN NIỆM THỨ HAI, LẤY ĐẶC TRƯNG CƠ
BẢN LÀ NHỮNG PHẨM CHẤT NĂNG LỰC, CÒN HOẠT ĐỘNG LÀ SỰ
THỂ HIỆN NÓ.
TỪ ĐÂY, CÓ THỂ ĐƯA RA MỘT QUAN NIỆM CHUNG ĐẦY ĐỦ
HƠN VỀ NHÂN TỐ CON NGƯỜI LÀ: NHÂN TỐ CON NGƯỜI LÀ HỆ
THỐNG CÁC YẾU TỐ, CÁC ĐẶC TRƯNG QUY ĐỊNH VAI TRÒ CỦA
CHỦ THỂ TÍCH CỰC, SÁNG TẠO CỦA CON NGƯỜI, BAO GỒM MỘT
CHỈNH THỂ THỐNG NHẤT GIỮA MẶT HOẠT ĐỘNG VỚI TỔNG HOÀ
CÁC ĐẶC TRƯNG VỀ PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC CỦA CON NGƯỜI
TRONG MỘT QUÁ TRÌNH BIẾN ĐỔI VÀ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI NHẤT
ĐỊNH.
NHÂN TỐ CON NGƯỜI LÀ KHÁI NIỆM KHÔNG CHỈ ĐỂ PHÂN
BIỆT NHÂN TỐ "NGƯỜI" VỚI CÁC YẾU TỐ KHÁC: KINH TẾ, CHÍNH

TRỊ, XÃ HỘI… TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI, MÀ QUAN TRỌNG HƠN
LÀ ĐỂ KHẲNG ĐỊNH VAI TRÒ CỦA NHÂN TỐ "NGƯỜI" ĐỐI VỚI
CÁC YẾU TỐ ĐÓ. TỨC LÀ KHÔNG CÓ KHÁI NIỆM NHÂN TỐ CON
NGƯỜI TÁCH KHỎI HOẠT ĐỘNG, DÙ ĐÓ LÀ HOẠT ĐỘNG TRONG
LĨNH VỰC KINH TẾ, CHÍNH TRỊ, XÃ HỘI.
TỊCH CỰC HOÁ NHÂN TỐ CON NGƯỜI LÀ PHÁT HIỆN, NHƯ
BỘC LỘ, HÌNH THÀNH VÀ SỬ DỤNG TIỀM NĂNG SÁNG TẠO CỦA
NGƯỜI LAO ĐỘNG VÀ PHÁT HUY NHÂN TỐ CON NGƯỜI CHÍNH LÀ
CHĂM LO TẠO RA NHỮNG ĐIỀU KIỆN CẦN THIẾT ĐỂ MỖI NGƯỜI,
MỖI CỘNG ĐỒNG NGƯỜI THỂ HIỆN TỐI ĐA NĂNG LỰC CỦA MÌNH
TRONG LAO ĐỘNG, TRONG HOẠT ĐỘNG SÁNG TẠO NHẰM ĐẨY
MẠNH SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÌ HẠNH PHÚC CỦA MỖI
CON NGƯỜI. ĐÂY CŨNG CHÍNH LÀ QUÁ TRÌNH LÀM CHO MỖI
CON NGƯỜI TRỞ THÀNH CHỦ THỂ CÓ Ý THỨC TRONG SÁNG TẠO
LỊCH SỬ

21

PHÁT TRIỂN NGƯỜI TỰU TRUNG LÀ GIA TĂNG GIÁ TRỊ CHO
CON NGƯỜI, GIÁ TRỊ TINH THẦN, GIÁ TRỊ THỂ CHẤT, VẬT CHẤT.
CON NGƯỜI Ở ĐÂY ĐƯỢC XEM XÉT NHƯ MỘT TÀI NGUYÊN, MỘT
NGUỒN LỰC. VÌ THẾ, PHÁT TRIỂN NGƯỜI HOẶC PHÁT TRIỂN
NGUỒN LỰC CON NGƯỜI TRỞ THÀNH MỘT LĨNH VỰC NGHIÊN
CỨU HẾT SỨC CẦN THIẾT TRONG HỆ THỐNG PHÁT TRIỂN CÁC
LOẠI NGUỒN LỰC NHƯ VẬT LỰC, TÀI LỰC, NHÂN LỰC, TRONG
ĐÓ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC GIỮ VAI TRÒ TRUNG TÂM.
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN NHÂN LOẠI LÀ LỊCH SỬ GIẢI PHÓNG TỪNG
BƯỚC CON NGƯỜI CẢ VẬT CHẤT VÀ TINH THẦN. VÀ KHÔNG PHẢI
ĐẾN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI MỚI BÀN ĐẾN CHIẾN LƯỢC CON NGƯỜI,
KHAI THÁC YẾU TỐ NGƯỜI, VÌ TRONG LỊCH SỬ, KHÔNG CHẾ ĐỘ

NÀO TỒN TẠI LẠI KHÔNG NHẮC ĐẾN YẾU TỐ NGƯỜI, NHƯNG
VẤN ĐỀ LÀ KHAI THÁC, PHÁT HUY THEO LỢI ÍCH GIAI CẤP NÀO
VÀ BẰNG PHƯƠNG THỨC NÀO. THỰC CHẤT CHIẾN LƯỢC CON
NGƯỜI LÀ TẠO RA MÔI TRƯỜNG XÃ HỘI KÍCH THÍCH CON NGƯỜI
HOẠT ĐỘNG SÁNG TẠO VÀ THOẢ MÃN NHU CẦU TỐI ĐA CỦA
CON NGƯỜI TRONG NHỮNG ĐIỀU KIỆN LỊCH SỬ CỤ THỂ. ĐÓ LÀ
MÔI TRƯỜNG KINH TẾ XÃ HỘI, MÔI TRƯỜNG CHÍNH TRỊ XÃ HỘI,
MÔI TRƯỜNG VĂN HOÁ XÃ HỘI.
2. CHIẾN LƯỢC CON NGƯỜI TRONG SỰ NGHIỆP ĐỔI MỚI
Ở VIỆT NAM.
CON NGƯỜI VỪA LÀ MỤC TIÊU, VỪA LÀ ĐỘNG LỰC CỦA
QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG XÃ HỘI MỚI. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA, ĐẨY MẠNH CÔNG
NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ ĐẤT NƯỚC THEO LỐI "VỰOT TRƯỚC,
ĐI TẮT, ĐÓN ĐẦU" NHẤT THIẾT GẮN LIỀN VỚI PHÁT TRIỂN CON
NGƯỜI VÀ COI CON NGƯỜI LÀ NHÂN TỐ QUYẾT ĐỊNH THẮNG LỢI
CỦA SỰ NGHIỆP ĐỔI MỚI. ĐẢNG TA KHẲNG ĐỊNH LẤY VIỆC PHÁT

22

HUY NGUỒN LỰC CON NGƯỜI LÀM YẾU TỐ CƠ BẢN CHO SỰ PHÁT
TRIỂN NHANH VÀ BỀN VỮNG
ĐỂ XÂY DỰNG CON NGƯỜI VIỆT NAM MỚI TRONG GIAI
ĐOẠN ĐẨY MẠNH SỰ NGHIỆP CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ,
CẦN THỰC HIỆN ĐỒNG BỘ CÁC VẤN ĐỀ CƠ BẢN SAU:
MỘT LÀ, PHÁT TRIỂN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA. KINH TẾ THỊ TRƯỜNG KHÔNG ĐỐI LẬP VỚI CHỦ
NGHĨA XÃ HỘI MÀ LÀ THÀNH TỰU PHÁT TRIỂN CỦA NỀN VĂN
MINH NHÂN LOẠI, NÓ TỒN TẠI KHÁCH QUAN TRONG QUÁ TRÌNH
XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI. TUY NHIÊN, KINH TẾ THỊ

TRƯỜNG PHẢI CÓ SỰ QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC. THỰC CHẤT CỦA
NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA LÀ
MỘT KIỂU TỔ CHỨC VỪA DỰA TRÊN NGUYÊN TẮC VÀ QUY LUẬT
CỦA KINH TẾ THỊ TRƯỜNG, VỪA DỰA TRÊN NHỮNG NGUYÊN
TẮC VÀ BẢN CHẤT CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI. THỰC TIỄN CHỨNG
MINH, NHỮNG CHÍNH SÁCH KINH TẾ CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC
TA TRONG GẦN 20 NĂM ĐỔI MỚI VỪA QUA ĐÃ TẠO NÊN ĐỘNG
LỰC KINH TẾ GIẢI PHÓNG SỨC SẢN XUẤT, TRỰC TIẾP THÚC ĐẨY
KINH TẾ PHÁT TRIỂN, TẠO ĐIỀU KIỆN THUẬN LỢI CHO VIỆC XÂY
DỰNG CON NGƯỜI VIỆT NAM MỚI.
HAI LÀ, ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ VÀ MỞ RỘNG DÂN CHỦ. BẤT KỲ
MỘT QUỐC GIA DÂN TỘC NÀO, DÙ Ở CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ NÀO
CŨNG CẦN CÓ SỰ ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI. BỞI VÌ, ĐÓ LÀ
TIỀN ĐỀ ĐỂ PHÁT TRIỂN VÀ TIẾN BỘ XÃ HỘI. ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ,
TRƯỚC HẾT THỂ HIỆN SỰ ỔN ĐỊNH HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ, CƠ CẤU
HỢP LÝ VÀ THỂ CHẾ CHÍNH TRỊ HOÀN CHỈNH. Ở VIỆT NAM, KHI
BƯỚC VÀO CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI, VẤN ĐỀ QUAN TRỌNG ĐƯỢC
ĐẶT RA GIỮA ĐỔI MỚI KINH TẾ VÀ ĐỔI MỚI CHÍNH TRỊ LÀ PHẢI
CÓ SỰ KẾT HỢP NGAY TỪ ĐẦU, LẤY ĐỔI MỚI KINH TẾ LÀM

23

TRỌNG TÂM, VÀ TỪNG BƯỚC ĐỔI MỚI CHÍNH TRỊ, NHẰM LÀM
CHO HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ PHÙ HỢP VỚI YÊU CẦU PHÁT TRIỂN
KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA. ĐÓ
CŨNG LÀ QUÁ TRÌNH CỦNG CỐ VÀ PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG CHÍNH
TRỊ TỪ NỀN TẢNG KINH TẾ CỦA NÓ. MỤC TIÊU ĐỔI MỚI HỆ
THỐNG CHÍNH TRỊ LÀ NHẰM THỰC HIỆN TỐT DÂN CHỦ XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA, PHÁT HUY ĐẦY ĐỦ QUYỀN LÀM CHỦ CỦA NHÂN
DÂN.

BA LÀ, NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỦA CÔNG TÁC GIÁO DỤC. NGÀY
NAY, CÙNG VỚI VIỆC ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ, PHẢI CHÚ Ý ĐỔI MỚI
CÔNG TÁC GIÁO DỤC, VỚI PHƯƠNG CHÂM: "GIÁO DỤC CÁI MÀ
ĐẤT NƯỚC CẦN, CHỨ KHÔNG PHẢI GIÁO DỤC CÁI MÀ TA CÓ".
MẶC KHÁC, GIÁO DỤC TOÀN DIỆN: GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, GIÁO
DỤC LAO ĐỘNG NGHỀ NGHIỆP, GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, PHẢI SỬ
DỤNG NHIỀU HÌNH THỨC GIÁO DỤC ĐÀO TẠO ĐA DẠNG PHONG
PHÚ, TẠO ĐIỀU KIỆN CHO CON NGƯỜI TỰ GIÁC, TỰ GIÁO DỤC,
CHỦ ĐỘNG SÁNG TẠO. ĐẦU TƯ CHO GIÁO DỤC ĐƯỢC COI LÀ
ĐẦU TƯ CƠ BẢN, ĐẦU TƯ CHO TÁI SẢN XUẤT SỨC LAO ĐỘNG,
ĐẦU TƯ CHO TƯƠNG LAI KHÔNG PHẢI NGẪU NHIÊN MÀ Ở NHIỀU
NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI, TRONG KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC,
CÁC QUỐC GIA NÀY ĐỀU ĐẶT GIÁO VÀO HỆ THỐNG BA CHIẾN
LƯỢC: GIÁO DỤC KHOA HỌC VÀ MỞ CỬA.
CÓ THỂ NÓI, NGÀY NAY, SỰ LẠC HẬU VỀ GIÁO DỤC SẼ PHẢI
TRẢ GIÁ ĐẮT TRONG CUỘC CHẠY ĐUA Ở THẾ KỶ XXI MÀ THỰC
CHẤT LÀ CHẠY ĐUA VỀ TRÍ TUỆ VÀ PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC
TRONG CÁCH MẠNG KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ.
BỐN LÀ, MỞ RỘNG GIAO LỰC QUỐC TẾ, ĐỂ TẠO ĐIỀU KIỆN
CHO CON NGƯỜI VIỆT NAM SÁNG TẠO TRÁNH ĐƯỢC NHỮNG SAI
LẦM QUANH CO, ĐỂ ĐƯA ĐẤT NƯỚC ĐI LÊN TIẾN KỊP TRÊN CON

24

ĐƯỜNG TIẾN HOÁ CỦA NHÂN LOẠI ĐÒI HỎI PHẢI KẾT HỢP VIỆC
TỔNG KẾT KINH NGHIỆM TRONG NƯỚC VÀ KINH NGHIỆM CỦA
THẾ GIỚI. KHÔNG CHỈ TÌM PHƯƠNG THỨC, HÌNH THỨC XÂY
DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI NỘI BỘ NƯỚC MÌNH, DÂN TỘC MÌNH,
CÁC NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA MÀ CÒN TÌM NGAY TRONG CÁC
NƯỚC TƯ BẢN CHỦ NGHĨA. TIẾP THU CÓ PHÊ PHÁN CHỌN LỌC

NHỮNG GIÁ TRỊ PHONG PHÚ CỦA LOÀI NGƯỜI SẼ TẠO THÀNH
MỘT ĐỘNG LỰC MẠNH MẼ ĐỂ HÌNH THÀNH TỪNG BƯỚC MỘT
CHỦ THỂ MỚI CỦA LỊCH SỬ - CON NGƯỜI VIỆT NAM MỚI VỪA
MANG BẢN CHẤT GIAI CẤP CÔNG NHÂN, VỪA ĐẠI BIỂU CHO SỰ
PHÁT TRIỂN CỦA DÂN TỘC. VÀ CHẮC CHẮN RẰNG "THẾ KỶ XXI
SẼ LÀ THẾ KỶ NHÂN DÂN TA TIẾP TỤC GIÀNH THÊM NHIỀU
THẮNG LỢI TO LỚN TRONG SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA
XÃ HỘI VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC, ĐƯA NƯỚC TA SÁNH VAI CÙNG VỚI
CÁC NƯỚC PHÁT TRIỂN TRÊN THẾ GIỚI".