Bài tập phát triển cộng đồng
MC LC
I/ PHN M U 3
1. Khỏi quỏt chung v phỏt trin cng ng 3
2. Tớnh cp thit ca vn 5
3 . C s lý lun v thc tin ca phỏt trin cng ng 5
3.1 T sỏng kin ca cng ng, gia tng tớnh nng ng xó hi vi mụ v gim tr
c quyn Nh nc v mụ 5
3.2 Quỏ trỡnh chuyờn mụn húa phỏt trin cng ng 6
3.3. Khỏi nim v cụng c 7
3.4. C s thc tin 7
II/ PHN NI DUNG 7
1. Mt s khỏi nim 7
1.1 Phỏt trin cng ng 7
1.2. Mc tiờu ca phỏt trin cng ng: 8
2. Kh nng ng dng ca phỏt trin cng ng vo ngnh cụng tỏc xó hi 9
3. Phm cht ca tỏc viờn cng ng 10
4. Vai trũ ca tỏc viờn cng ng 11
5. Cỏc iu ch dn dnh cho tỏc viờn cng ng 12
6. Cỏc k nng ca tỏc viờn phỏt trin cng ng 12
6.1. K nng gii quyt mõu thun 12
7. K nng s dng b cụng c PRA 14
7.1. PRA l gỡ? 15
7.2 S dng PRA nh th no? 15
8. Cỏc k nng khỏc 18
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 1
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
8.1. K nng trỡnh by vn 18
8.2. K nng t cõu hi: 18
8.3. K nng ra quyt nh 18
8.4. K nng iu hnh mt bui hc nhúm 19
8.4.1. Mc tiờu : 19
8.4.2. Tho lun : 19
9. K nng xõy dng nhúm cng tỏc (ờ-kớp) 20
9.1 Nhúm cng tỏc l gỡ ? 20
9.2. Ti sao li cn s cng tỏc ? 20
9.3. Cỏc yu t ca s cng tỏc 20
9.3.1. S tham gia ca mi cp ca nhõn viờn 20
9.3.2. S nhp cuc 20
9.4. Tin trỡnh cng tỏc 21
9.4.1. Truyn thụng 21
9.4.2. Tha hip 21
9.4.3. S hp tỏc 21
9.4.4. S phi hp 21
9.4.5 S hon tt 22
9.5. Kt lun 22
III. KT LUN 22
I/ PHN M U
1. Khỏi quỏt chung v phỏt trin cng ng
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 2
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
Cỏc vn tỏc ng n con ngi phn ln xut phỏt t cỏc vn ờ sinh thỏi,
cú nhiu trc trc, khim khuyt (nh thiu mng li an sinh, thiu t chc, cha
nhn ra tim nng, th , v sinh mụi trng, ti nguyờn nghốo nn, thiu kin
thc, lc hu núi chung c cu kinh t,xó hi v chớnh tr cũn yu). Do ú cn
to nhng c cu mi, nhng thay i ỏp ng nhng nhu cu cp thit v c
bn ca ngi dõn b thit thũi nht. ú l mt quỏ trỡnh nhng gim dn bt cụng
xó hi.
Cỏc nn tng ca phỏt trin cng ng
a). Vin cnh ca phỏt trin cng ng
Nguyờn tc 1: Ton din (bt c cỏc vn no u cú liờn quan n cỏc vn
khỏc v ch c hiu khi tham chiu cỏc vn cú liờn quan).
Nguyờn tc 2; bn vng (tỏi cu trỳc, bit s dng ngun lc, thay i cn
c).
Nguyờn tc 3: a dng hoỏ (s tham gia t nhiu phớa, s dng nhiu gii
phỏp khỏc nhau, k thut n gin).
Nguyờn tc 4: S cõn bng ( S hi ho gia h thng, hp tỏc hn l cnh
tranh, vn gii- õm dng).
b). Vin cnh cụng bng xó hi:
- Lnh vc cỏ nhõn: Nghốo úi, tht nghip, t t, b phõn bit cỏc i
tng l nn nhõn cn c tr giỳp.
Lónh vc ci tin nh ch: H thụng an sinh xó hi, h thng t phỏp, chm
súc sc kho , giỏo dc thờm ti nguyờn, thờm dch v o to.
Lnh vc cu trỳc: Phõn phi, gii, qun lý, quyn lc, b thit thũithay i
nhn thc v hnh vi.
c).Tng quyn lc:
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 3
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
Tng nng lc cho ngi b thit thũi:
Giỳp h cú kh nng nh hng n ngi khỏc, l mt tin trỡnh giỳp h
cnh tranh hiu qu hn vi cỏc quyn li, giỳp h hc v s dng cỏc k nng vn
ng, bit lm vic h thng.
- Th hin quyn lc gỡ ?
Quyn lc trờn s la chn cỏ nhõn v c hi cuc sng
Quyn lc trờn vic xỏc nh nhu cu (chớnh mỡnh xỏc nh nhu cu ca mỡnh
ch khụng do ai khỏc). Cn c giỏo dc v thụng tin.
Quyn lc trờn ý tng: Kh nng suy ngh c lp
Quyn lc trờn cỏc nh ch: Tip cn c cỏc h thng giỏo dc, chm súc
sc kho, h thng an sinh xó hi, h thng chớnh quyn
Quyn lc trờn: Ti chớnh, giỏo dc, vui chi.
Quyn lc tren hot ng kinh t: Sn xut, phõn phi, trao i
Nhu cu:
+ Do dõn xỏc nh ch khụng phi do ngi khỏc xỏc nh
Nhu cu tht: Nhu cu c cm nhn m khụng b nh hng t bờn ngoi
v hon ton t do mun c tho món hay khụng.
Nhu cu gi to: Cú c do ỏp lc hay b nh hng (qung cỏo).
Cú 4 loi nhu cu: Nhu cu theo chun mc ó c chp thun (xỏc nh bi
chớnh quyn nh mc nghốo úi ), nhu cu cm nhn (qua kinh nghim thy cú
nhu cu nh qua iu tra xó hi hc). nhu cu c biu l (cn dch v cn c
khỏm bnh, i xin vic lm), nhu cu so sỏnh (so sỏnh vi a phng khỏc cú
s khỏc bit).
2. Tớnh cp thit ca vn
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 4
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
Phỏt trin cng ng nc ta hin nay úng vai tro rt quan trng trong s
nghip phỏt trin kinh t, xó hi. Phỏt trin cng ng nhm nõng cao cht lng
cuc sng, ỏp ng nhu cu v vt cht v tinh thn cho nhõn dõn, xoỏ b khong
cỏch chờnh lch giu nghốo, bt bỡnh ng xó hi,Trong ú ng dng ca phỏt
trin cng ng trong ngnh cụng tỏc xó hi l mt trong nhng vn quan trng
v cn c u tiờn u t bi vỡ mun phỏt trin cng ng vn minh, hnh phỳc,
bỡnh ng thỡ phi phi kt hp nhun nhuyn vi cụng tỏc xó hi v c bit l
nhng nhõn viờn xó hi cú y nng lc v phm cht giỳp cho xó hi ngy
cng phỏt trin vn minh v thnh vng. c bit l i vi tỡnh hỡnh nc ta hin
nay, mt t nc mi bc vo con ng hi nhp, c hi phỏt trin rt di do
nhng cng khụng ớt th thỏch.
Nhn thc ỳng n c vn Phỏt trin cng ng núi chung v ngnh
cụng tỏc xó hi núi riờng, B Giỏo Dc v o to nhng nm gn õy nhiu
trng ó m nhiu lp o to ngnh cụng tỏc xó hi, tớnh n hin nay thỡ ó cú
hn 25 trng cú m ngnh o to CTXH, ng v Nh nc ó u t v vn,
k thut, nhõn lc nhm m rng ngnh CTXH o to nhng bỏc s cha
bnh cho xó hi. Trong ú phỏt trin cng ng l mt ngnh rt quan trng
giỳp cho ngnh CTXH phỏt trin mnh m v cú hiu qu hn. Nhng hin nay
vn cũn tn ti nhiu vn bc xỳc, khú khn, s thiu thn c s vt cht k
thut cng vi thiu cỏn b ging dy nờn phỏt trin cng ng v ngnh cụng tỏc
xó hi vn cũn gp nhiu khú khn cha gii quyt c.
3 . C s thc tin v lý lun ca phỏt trin cng ng
3.1 T sỏng kin ca cng ng, gia tng tớnh nng ng xó hi vi mụ v
gim tr c quyn Nh nc v mụ.
Nhu cu phỏt trin ca cỏc cng ng nh nụng thụn ũi hi phi cú nhng
cỏch t vn mi xut phỏt t nhng nhu cu c thc tnh t chớnh h. Tớnh
bn vng ca cỏc hot ng phỏt trin cn phi cú nhng nguyờn tc lm vic mi,
nhng phng phỏp mi ỏp ng nhng ũi hi ca thc tin cuc sng. Quỏ trỡnh
xỏc nh nhu cu, lp k hoch can thip ó da trờn mt t duy mi l : thay vỡ
bờn ngoi lm h, ngi dõn mi cng ng phi t mỡnh ng ra gii quyt
nhng vn riờng ca mỡnh, s giỳp ca bờn ngoi ch cú tớnh cht h tr,
khụng mang tớnh quyt nh.
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 5
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
Thiu ht s hng ng, ý chớ v n lc ca ngi dõn l mt trong nhng
nguyờn nhõn cho s tht bi ca nhiu chng trỡnh phỏt trin cng ng. Ngoi
nguyờn nhõn chỳ trng n bin phỏp h tr mang tớnh cp cu, t thin l cỏch
t vn mang tớnh ỏp t t trờn xung (Top-down) thay vỡ cn cú mt k hoch
t di lờn (Bottom-up).
Cho dự th ch ó ci m rt nhiu nhng xó hi ta cha bit nhiu n cỏc t
chc t nguyn t sỏng kin ca ngi dõn, ca cỏc t chc phi chớnh ph. H
thng giỏo dc cha to cho con ngi Vit Nam kh nng t ch, sỏng to, bit
thớch ng trong nhng hon cnh khỏc nhau ca cuc sng. Tinh thn lm vic
theo nhúm cũn xa l vi chỳng ta.
Phỏt trin cng ng khuyn khớch sỏng kin t di lờn, vi s kt hp vi
chớnh ngi dõn gii quyt vn ca cng ng. S tin tng tuyt i, vụ
iu kin vo kh nng vn lờn ca ngi nghốo, ca nhng thnh phn xó hi
thp kộm nht l mt giỏ tr nhõn bn, l mt cỏch t vn mi. Thúi quen ỏp
t, bao bin v lm thay dõn l sn phm ca cỏch giỏo dc v qun lý khụng
thớch hp vi t duy phỏt trin cng ng. Trit lý phỏt trin cng ng cú s tham
gia tớch cc ca ngi dõn ũi hi mt s i mi v nhn thc v t duy hnh
ng.
Vit Nam ang bc vo mt giai on phỏt trin mang tớnh bc ngot.
Nhiu hỡnh thc hp tỏc t nguyn mi, nhiu mụ hỡnh do ngi dõn a phng
t liờn kt gii quyt nhu cu ca mỡnh hay tham gia vo cỏc chng trỡnh t
bờn ngoi a vo, mt s mụ hỡnh ó chng minh tớnh hiu qu ca nú. Trong
cụng cuc i mi, chỳng ta cú th ly cỏc t tng ca Bỏc H D trm ln
khụng dõn cng chu, khú vn ln dõn liu cng xong cng nh cỏc t tng ly
dõn lm gc, dõn bit, dõn bn, dõn lm, dõn kim tra lm c s t tng cho
phỏt trin cng ng. Truyn thng tỡnh lng ngha xúm, tng thõn tng tr, lỏ
lnh ựm lỏ rỏch cng l nhng c s xó hi-lch s quan trng cho hot ng ny.
3.2 Quỏ trỡnh chuyờn mụn húa phỏt trin cng ng
cp Nh nc cn cú s cụng nhn phỏt trin cng ng nh l mt
phng thc to iu kin cho cho phỏt trin kinh t, xó hi ton din, v phi
c ỏp dng trong cỏc chng trỡnh quc gia nh phỏt triờn nụng thụn, xúa úi
gim nghốo, dõn s v sc khe
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 6
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
Cỏn b cỏc chng trỡnh k trờn cn c tp hun v phng phỏp
phỏt trin cng ng.
Cn xõy dng phỏt trin cng ng nh mt b mụn khoa hc ng
dng ti cỏc trng i hc.
3.3. Khỏi nim v cụng c
Khỏi nim u tiờn chỳng tụi s dng trong bỏo cỏo l khỏi nim cng ng.
Cng ng bao gm cỏc thc th xó hi cú c cu cht ch cho n cỏc t chc ớt
cú cu trỳc cht ch, c liờn kt bng li ớch chung trong mt khụng gian tm
thi, di hay ngn nh phong tro qun chỳng, cụng chỳng, khan gi, ỏm
ụng
Khỏi nim Cụng tỏc xó hi cng ng di õy c chỳng tụi s dng bi vỡ
vi t cỏch nhng nh cụng tỏc xó hi tng lai, chỳng tụi mun ng dng tri thc
cụng tỏc xó hi trờn phng diờnj lý thuyt nhm gúp phn phỏt trin cng ng
Vit Nam. Cụng tỏc xó hi cng ng l phng phỏp vi mt cng ng dõn c
vn cú mi quan h v cú nhu cu chung vi s tr giỳp t bờn ngoi nhm tng
bc t nõng cao nng lc, thay i hin trng, gii quyt vn xó hi cp thit
ca cng ng
3.4. C s thc tin
C s thc tin chỳng tụi s dng lm t liu trong bỏo cỏo ny l qua trỡnh
cụ giỏo Lờ Th Kim Lan ging bi, t chc tho lun v ra bi tp lm trờn lp.
II/ PHN NI DUNG
1. Mt s khỏi nim.
1.1 Phỏt trin cng ng
Khỏi nim PTC c Chớnh ph Anh s dng u tiờn, 1940:
PTC l mt chin lc phỏt trin nhm vn ng sc dõn trong cỏc cng
ng nụng thụn cng nh ụ th phi hp cựng nhng n lc ca nh nc
ci thin c s h tng v tng kh nng t lc ca cng ng
Murray G. Ross, 1955:
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 7
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
PTC l mt din tin qua ú C nhn rừ nhu cu hoc mc tiờu phỏt trin
ca C, bit sp xp cỏc nhu cu u tiờn v mc tiờu ny, phỏt huy s t tin v ý
mun thc hin chỳng, bit tỡm n ti nguyờn bờn trong v ngoi C ỏp ng
chỳng, thụng qua ú s phỏt huy nhng thỏi v k nng hp tỏc trong C
nh ngha chớnh thc ca LHQ, 1956:
PTC l nhng tin trỡnh qua ú n lc ca dõn chỳng kt hp vi n lc
ca chớnh quyn ci thin cỏc iu kin KT, XH, VH ca cỏc C v giỳp cỏc
C ny hi nhp v úng gúp vo i sng quc gia
Theo Th.S Nguyn Th Oanh, 1995:
PTC l mt tin trỡnh lm chuyn bin C nghốo, thiu t tin thnh C t
lc thụng qua vic giỏo dc gõy nhn thc v tỡnh hỡnh, vn hin ti ca h,
phỏt huy cỏc kh nng v ti nguyờn sn cú, t chc cỏc hot ng t giỳp, bi
dng v cng c t chc v tin ti t lc phỏt trin
Phỏt trin cng ng s bao gm mt s hot ng ch yu sau :
Cng ng xỏc nh cỏc vn cn gii quyt ca cng ng (Nhu
cu v mc tiờu).
Chn la cỏc vn u tiờn bng cỏc phõn tớch nh lng v nh
tớnh (Nhu cu v mc tiờu u tiờn).
Xõy dng cỏc chng trỡnh hnh ng trờn c s phi hp cỏc ngun
lc bờn trong v bờn ngoi.
Trin khai, bao gm c iu chnh cỏc chng trỡnh hnh ng.
Lng giỏ cỏc chng trỡnh hnh ng khụng ch trờn c s nguyờn
lý l chỳng phi to ra nhng chuyn bin xó hi hn l mt s hiu qu trc mt
hoc mang tớnh hỡnh thc, khụng cn bn.
1.2. Mc tiờu ca phỏt trin cng ng:
Mc tiờu bao trựm ca Phỏt trin cng ng l gúp phn m rng v phỏt
trin cỏc nhn thc v hnh ng cú tớnh cht hp tỏc trong cng ng, phỏt trin
nng lc t qun cng ng.
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 8
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
Mc tiờu tng quỏt trờn õy c th hin di 4 khớa cnh sau õy :
Hng ti ci thin cht lng sng ca cng ng, vi s cõn bng
v vt cht v tinh thn, qua ú, to nhng chuyn bin xó hi trong cng ng.
To s bỡnh ng trong tham gia ca mi nhúm xó hi trong cng
ng, k c cỏc nhúm thit thũi nht u cú quyn nờu lờn nguyn vng ca mỡnh
v c tham gia vo cỏc hot ng phỏt trin, qua ú, gúp phn y mnh cụng
bng xó hi.
Cng c cỏc thit ch/t chc to iu kin thun li cho chuyn
bin xó hi v s tng trng.
Thu hỳt s tham gia ti a ca ngi dõn vo tin trỡnh phỏt trin.
Hai khỏi nim then cht ca PTC hin nay l xõy dng nng lc
(capability building) v to sc mnh (empowerment). to c iu ny,
PTC phi l mt quỏ trỡnh luụn luụn tip din. Mc tiờu cui cựng ca mt
chng trỡnh PTC l giỳp cho cng ng i t mt tỡnh trng kộm phỏt trin,
khụng t mỡnh gii quyt cỏc vn ca riờng mỡnh tin ti t lc.
2. Kh nng ng dng ca phỏt trin cng ng vo ngnh cụng tỏc xó
hi
S hp tỏc liờn nghnh gia phỏt trin cng ng v cụng tỏc xa hi l vn
quan trng, nu chỳng ta cú mt s tham gia ng b khụng ch nghnh phỏt trin
cng ng m cũn bit ỏp dng vo ngnh CTXH thỡ s gúp phn gii quyt tt v
cú hiu qu hn.
Mt trong nhng iu ht sc quan trng ú l phng phỏp cụng tỏc xó hi
vi cng ng. Tt nhiờn ch l lý thuyt nhng mong mun ca nhúm l chỳng
ta tho lun v vn ny, bi vỡ cụng tỏc xó hi luụn chỳ trng n phỏt trin
cng ng.
Bc 1: Nhõn viờn cụng tỏc xó hi tip cn v hi nhp vi cng ng. Hiu
rừ cng ng mỡnh ang lm vic v kinh t, vn hoỏ, v quan trng l nhn thc
c nhng vn v cng ng, kh nng ỏp dng vo ngnh cụng tcỏ xó hi l
rt ln, cỏc lý thuyt v cụng c ca phỏt trin cng ng s giỳp cho quỏ trỡnh lm
vic ca cụng tỏc xó hi t hiu qu cao hn. Nh chỳng ta ó bit thỡ cụng tỏc xó
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 9
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
hi vi cng ng l mt vn ht sc quan trng nõng cao nhn thc xó hi
gim bt cỏc nguy c ri ro, giỳp cng ng phỏt trin bn vng.
Bc 2: Phõn tớch cỏc vn nh nghốo úi, cỏc d ỏn phỏt trin nụng thụn,
cung cp nc sch, in ngrt cn n s tham gia ca ngi dõn. Thỡ phỏt
trin cng ng giỳp cng ng t nhn thc c cỏc vn m cng ng ang
gp khú khn. Nh nghốo úi bnh tt. Tip theo l xõy dng lc lng, bi dng
cỏc nhúm nũng ct nh l tp hun ngn ngy cho cỏn b a phng v vn
nghốo úi, bnh tt
Bc 3: Thnh lp c ch liờn nghnh, hp tỏc cỏc nhúm hnh ng trong
cng ng, phỏt huy tớnh tớch cc ca tng cỏ nhõn v tim nng ca cng ng.
Bc 4: T chc trin khai cỏc chng trỡnh hnh ng c th vi cng ng
trc tip gii quyt vn ca cng ng ú.
Bc 5: Tng kt rỳt kinh nghim, lng giỏ cỏc vn .
Bc 6: Tng cng, m rng cỏc mi liờn kt trong cng ng.
Theo chỳng tụi, quan trng khi ỏp dng phng phỏp phỏt trin cng ng
vi cụng tỏc xó hi gii quyt vn v gii quyt nhng vn úi nghốo, cỏc
d ỏn phỏt trin nụng thụn l s khi dy tim nng v cng ng l lc lng
tham gia ch yu. Sau ú la s duy trỡ, tn ti t hiu qu lõu di.
3. Phm cht ca tỏc viờn cng ng
Nng lc: Tỏc viờn C phi qua hun luyn, cú nng lc chuyờn mụn
thc hin tt vai trũ ca mỡnh, t tin v to nim tin ni dõn.
Hũa ng : phong cỏch sng, lm vic phự hp vi ngi dõn, bit lng nghe
v ng cm vi ngi dõn.
Trung thc : Tỏc viờn C phi trung thc vi dõn v trong sỏng vi chớnh
mỡnh.
Kiờn trỡ, nhn ni : khụng núng vi, thiu kiờn nhn ngó lũng hay lm
thay, ỏp t, thỳc ộp ngi dõn
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 10
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
Khiờm tn : khụng khoe khoang, dỏm nhn nhng hn ch ca mỡnh v sn
sng lng nghe, hc tp nhng cỏi hay ca dõn.
Khỏch quan, vụ t : trong nhn din, phõn tớch, ỏnh giỏ tỡnh hỡnh, con
ngi. Khỏch quan l iu quan trng trong vic gii quyt mõu thun trong C v
lm tt vai trũ xỳc tỏc, liờn kt cỏc nhúm.
o c : Tỏc viờn C phi cú cuc sng o c phự hp vi cỏc giỏ tr,
mu mc ca xó hi.
4. Vai trũ ca tỏc viờn cng ng
Nhõn viờn lm vic trong chng trỡnh PTC úng vai trũ l ngi t chc,
lp k hoch, ngi t chc v xỳc tỏc cho quỏ trỡnh hp tỏc, ngi bi dng
nõng cao nhn thc, k nng ca ngi dõn v iu kin sng v quyn an sinh v
phỏt trin, ng thi cng l cu ni gia nhúm ngi nghốo, thit thũi vi nhng
ngun lc sn cú.
Ngi xỳc tỏc: nhim v u tiờn ca tỏc viờn l tp hp qun chỳng vo cỏc
nhúm chia s vi h nhng thụng tin cuc sng mi. L ngi to c hi, iu
kin thun li ngi dõn tng dn kh nng bn bc, chn la, ly quyt nh v
cựng hnh ng gii quyt nhng vn ca ho. L ngi to bu khụng khớ
thõn tỡnh ci m v i thoi, khuyn khớch s tham gia ca ngi dõn vo tin
trỡnh trng thnh v phỏt trin ca h v C.
Ngi bin h : tỏc viờn vi t cỏch l ngi i din cho ting núi ca
nhúm/C t n c quan cụng tỏc, cỏc cp thm quyn nhng vn bc xỳc
ca cỏc nhúm/C v kờu gi ngi khỏc hng ng nhm to ra mt chuyn bin
v nhn thc, hoc mt s h tr tớch cc hn cho cỏc i tng thit thũi, thớ d,
bin h cho vic chm súc bo v tr em b lm dng lao ng.
Ngi nghiờn cu : tỏc viờn l ngi cựng vi nhng ngi nũng ct trong
C thu thp, tỡm hiu, v phõn tớch cỏc th mnh, th yu, vn , tim nng sn cú
trong C. Tỏc viờn giỳp C chuyn nhng phõn tớch ú thnh nhng chng
trỡnh hnh ng c th, thớ d, C chm súc tr m cụi trong C.
Ngi hun luyn : trc tiờn l bi dng cỏc nhúm trong C hiu bit v
mc ớch, chin lc phỏt trin ca d ỏn / chng trỡnh hnh ng. Bi dng k
nng lm vic chung trong nhúm, k nng t chc v qun lý. c bit chỳ ý n
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 11
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
bi dng nhng giỏ tr, thỏi hp tỏc v tụn trng s tham gia, s t quyt ca
ngi dõn. Vi tinh thn ci m, hc hi v phỏt huy nhng kinh nghim tt ca
C, tỏc viờn s l ngi hun luyn song hnh vi C ch khụng phi l thy
giỏo ca C.
Ngi lp k hoch : cỏc chng trỡnh hnh ng cn c bn bc, v sp
t mt cỏch cú h thng, cú tớnh toỏn, cú ch bo o lng c nhng mc
ớch mong mun . Trao i ln nhau s hc hi c cỏc tin trỡnh hoch nh v
thi hnh nhng quyt inh do chớnh cng ng ra.
Trong thc t, tỏc viờn s cm thy khú m trỏnh khi vic cho ý kin, bn
hóy cn thn khi c hi ý kin bi vỡ cỏch tr li v cõu tr li ca bn d y
bn vo vai trũ ch ng, lm thay, lm cho ch khụng phi lm vi cng
ng. Theo tng bc phỏt trin ca C, tỏc viờn s gim dn th ch ng ca
mỡnh trong cỏc vai trũ trờn rỳt lui dn ra khi C.
5. Cỏc iu ch dn dnh cho tỏc viờn cng ng
Lm vic vi ngi nghốo/thit thũi, ch khụng lm cho h : hóy giỳp h
thu hiu, phõn tớch, hoch nh, thc hin, ng lm thay. H cú quyn phn bỏc
ýkin tỏc viờn, cú quyn sai; s phỏt trin xut phỏt t s t hiu bit v chớnh nhu
cu v quyn li ca h.
Phỏt trin l mt tin trỡnh thc tnh, ý thc v chớnh hon cnh ca
mỡnh/C. Ngi dõn cú nhiu kinh nghim sng quý giỏ. Hóy lng nghe h.
Hóy dõn chỳng cú c hi ln lờn/trng thnh : trng thnh l kt qu
ca mt kinh nghim c la chn, quyt nh cỏi phi lm, phỏt trin phi bt
u t tim nng/ni lc t ú tin lờn v tng trng. Tht vy chng trỡnh kinh
t xó hi nh khụng ch mang li thnh tớch tng thu nhp m c nim tin v s t
trng ca cỏ nhõn v c cng ng.
To s liờn i trỏch nhim trong dõn chỳng : phỏt trin s xy ra khi cựng
hnh ng vi ngi khỏc trong tinh thn on kt, vỡ th, chia s, chmsúc cho
nhau v cựng tin v xó hi mi, trong ú tớnh nhõn bn ca chỳng ta c m
bo y .
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 12
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
Xõy dng v cng c nhng t chc hp tỏc trong cng ng : t chc cú
mnh thỡ ting núi ca ngi nghốo/thit thũi mi cú c hi thng lng, i
thoi vi nhng thnh phn xó hi cú th lc khỏc trong cng ng.
6. Cỏc k nng ca tỏc viờn phỏt trin cng ng
6.1. K nng gii quyt mõu thun
6.1.1. Khỏi nim Mõu thun liờn quan n hnh vi c th hin cụng khai
phỏt sinh t mt tin trỡnh qua ú mt bờn i tỡm s hn tri v quy n li
trong mi quan h vi ngi khỏc. Mõu thun cú th a n s tờ lit trong h
thng iu hnh, lm mộo mú thc t v cú th lm suy nhc cỏc nhõn viờn trong
hon cnh mõu thun. Mõu Thun : Cỏch c x ca mt cỏ nhõn, m t nhúm hoc
mt t chc lm ngn cn hoc hn ch (ớt nht l tm thi) mt cỏ nhõn, nhúm
hoc t chc khỏc t c nhng mc tiờu mong mun.
6.1.2. Quan nim v mõu thun Mõu thun cú ớch :
C Mi
- Cú th trỏnh c - Khụng th trỏnh c
- Do nhng sai lm trong qun lý - Xut hin do nhiu nguyờn nhõn
- Luụn gõy ra nhng hu qu xu - Cú th cú nh hng tớch cc hoc
tiờu cc tựy theo mc
- Nờn b loi b - Nờn c qun lý v iu khin
Mõu thun cú ớch
- Thỳc y ý kin, tớnh sỏng to v s ham thớch
- Gõy ra nhng vn dai dng cn gii quyt
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 13
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
- Buc mi ngi phi lm rừ quan im ca h v tỡm m t cỏch tip cn
mi
- To c hi cho mi ngi kim tra kh nng ca h Mõu thun cú hi
Mõu thun cú hi
- Gim hiu sut v nng sut
- Gõy bố phỏi
- Gõy thờm nhng cng thng khụng ỏng cú
6.1.3. Cỏc nguyờn nhõn ca mõu thun :
- Nguyờn nhõn ch yu :
- Khỏc bit v giỏ tr - Khan him ti nguyờn
- Vai trũ khụng xỏc nh rừ
- Nguy ờn nhõn khỏc :
- Phn thng gii hn
- S thay i
- S c ch
- Truy n thụng khụng rừ
Tinh thn v chng (cỏch lm ca tụi l hay nht, duy nht)
- S tựy thuc ln nhau
- Khụng tha món vai trũ
6.1.4. Cỏc phong cỏch gii quyt mõu thun
Hp tỏc
Cụng nhn mõu thun
Nhn din, cụng nhn nhu cu, quan tõm m c ớch ca mi bờn.
Nhn cỏc gii phỏp khỏc nhau v hu qu i vi mừi bờn.
Chn nhng gii phỏp ỏp ng nhu cu, quan tõm mc ớch ca mi
bờn. + Thc hin gii phỏp ó chn.
+ Trỏnh nộ Khng nh tuy t i khụng cú gỡ trc trc v khụng cú mõu
thun (du rỏc di thm).
+ Cnh tranh S dng quy n lc thng mõu thun Khụng quan tõm n
nhu cu ca ngi khỏc.
+ Thớch nghi t nhu cu, quan tõm ca i phng lờn trờn nhu cu, quan
tõm (ó gõy ra mõu thun) ca mỡnh.
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 14
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
+ Tha hip Trung dung gia cỏc bin phỏp khỏc. Tỡm hiu nhu cu ca cỏc
bờn v nhõn nhng mi bờn c tha món nhu cu mt phn. Mi phong
cỏch u cú ớch trong hon cnh khỏc nhau. S gp khú khn nu chỳng ta ch
bỏm vo mt phong cỏch vỡ thiu k nng.
7. K nng s dng b cụng c PRA
7.1. PRA l gỡ?
PRA l mt phng phỏp lun giỳp cho ngi dõn nụng thụn cú th chia x,
cng c v phõn tớch kin thc hiu bit ca h v cuc sng, iu kin sng; cng
nh lp k hoch, thc hin v giỏm sỏt v ỏnh giỏ. Ngi ngoi úng vai trũ l
ngi h tr hay ngi thỳc y trong tin trỡnh cho cng ng.
Trong tin trỡnh VDP/CDP, cỏc cụng c PRA c s dng phõn tớch hin
trng, tim nng, vn v nguyờn nhõn, tỡm ra gii phỏp cú th v xỏc nh cỏc
hot ng liờn quan cho nhng lnh vc ch khỏc nhau. Nhng cụng c ny
c s dng trong sut tin trỡnh ỏnh giỏ thụn PRA, cụng vic ny do nhúm lm
vic VDP ca thụn thc hin vi s h ca nhúm thỳc y CDP cp xó.
7.2 S dng PRA nh th no?
Nhúm lm vic VDP phi chia ra lm nhiu nhúm nh, mi nhúm khong 5
ngi. Tuy nhiờn cng cú th tng s thnh viờn trong nhúm nu cú ngi no
mun tham gia thờm.
Cụng vic ny do nhúm thỳc y CDP thc hin v ti liu húa, tuy nhiờn
phi m bo c ba vai trũ chớnh khi i ỏnh giỏ thụn ti hin trng v ti cỏc
cuc hp thụn:
Ngi thỳc y PRA
Ngi ghi chộp
Trng nhúm PRA
Trong khi lm PRA nờn khuyn khớch ph n tham gia tho lun.
Cui t PRA, nhúm lm vic xỏc nh cỏc hot ng liờn quan a vo
bn K hoch phỏt trin thụn VDP.
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 15
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
Thnh viờn PRA
NGI THC Y PRA
Vai
trũ:
Thỳc y s dng cỏc cụng c PRA v xỏc nh cỏc hot
ng VDP
Hot
ng:
Gii thiu cỏc cụng c PRA cho nhúm lm vic VDP
ca thụn
Thỳc y tin trỡnh
L ngi h tr cho cỏc cỏ nhõn trong nhúm
Tỡm cỏch cõn bng tho lun gia ngi ln lt v
ngi trm lng v m bo tt c mi thnh viờn u cú th
din t ý kin ca mỡnh
m bo nhúm tp trung tho lun vo ch nhng
cng phi linh hot a vo thụng tin b sung no quan trng
Lp li nhng gỡ mi ngi phỏt biu xỏc nhn ó
cú s hiu bit chung trong tho lun
qun lý tt vic phõn b thi gian
Thỏi
:
Linh hot, kiờn nhn, v cú úc hi hc
Trỏnh s dng thut ng phc tp
Núi ting a phng (nu cú th)
Khuyn khớch v ng viờn mi ngi
Bn giao gy iu khin cho cng ng cng nhiu
cng tt
C gng n mỡnh sut t ỏnh giỏ
Lng nghe cn thn ý kin ca bt k thnh viờn no
v khụng c dy h; c gng lụi kộo s tham gia ca ngi
trm lng v ngi chu thit thũi
NGI GHI CHẫP
Vai
trũ:
Ti liu húa tt c thụng tin quan trng v nhn xột liờn quan
trong khi thc hin cỏc cụng c PRA
Hot
ng:
em theo giy A
4
ghi chộp li nhng gỡ v trờn
nn hoc trờn giy A
0
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 16
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
em theo tt c vt liu cn thit
Quan sỏt s vic t hu trng
Ghi chộp li tt c nhng thụng tin quan trng
Ph giỳp ngi thỳc y bng cỏch ra hiu
H tr ngi thỳc y bng cỏch trc tip a ra cõu
hi nu cn thit
Giỳp mi ngi ghi chộp li nhng vn ó c
trc quan húa (s , biu ) vo giy A
4
ngay sau tho
lun
Quan sỏt v thỳc y ghi chộp nhng phi m bo
vic ghi chộp phi ỳng nh bn gc, cú trỡnh t, ngy thỏng
v a im
Cựng ngi li bn vi ngi thỳc y v phn ghi
chộp vo cui t ỏnh giỏ
Thỏi
:
L ngi quan sỏt tt
Mc dự vai trũ ca ngi ghi chộp l th ng trong
sut t ỏnh giỏ, song ngi ghi chộp li gi trỏch nhim
chớnh trong vic chuyn phn chi chộp thnh kt qu hu dng
v trc quan li cho c nhúm
Quen thuc vi ngụn ng s dng
Cú kh nng trc quan v trỡnh by vn tt, cụ ng
kt qu cho nhúm PRA
TRNG NHểM PRA
Vai
trũ:
Lónh o nhúm sut quỏ trỡnh thc hin PRA
Hot
ng:
Chu trỏch nhim v nhúm thỳc y CDP trong sut
t PRA
Chu trỏch nhim v vn t chc v hu cn khi
thc hin PRA ti hin trng v hp thụn
iu hnh hi tho PRA v hp hnh vo bui chiu
ti
Gii thiu nhúm PRA/VDP cho cng ng
m bo hi hp c bt u ỳng gi
H tr cỏc nhúm nh nu h gp khú khn
iu phi cỏc cuc hi tho ti thụn v thỳc y
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 17
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
trỡnh by nhúm
Thỳc y tin trỡnh túm tt v ti liu húa ca cỏc
nhúm nh khi va s dng xong mt cụng c PRA
Giao tip tt vi ngi liờn lc v tip nhn ý kin
úng gúp ca lónh o sut hi tho (vớ d: bit ai tham gia
thng xuyờn vo cỏc hot ng)
Thỏi
:
Cú úc t chc
Luụn hũa nhó v kiờn nhn, gi bỡnh tnh nu cú gỡ
sai sút
Cú úc hi hc
Bit n mỡnh
Bit lng nghe, quan sỏt, v t vn
8. Cỏc k nng khỏc
8.1. K nng trỡnh by vn : Khi trỡnh by mt ý tng, mt vn bn
nờn núi ngn gn v ch nờu bt nhng ý chớnh. Khi nghe mt ý kin hay mt bi
lun ngi ta thng cú xu hng nh n phn u v phn cui. Vỡ vy khi kt
thỳc mt vn hóy nhn mnh ý kin ca mỡnh chung quy mun núi gỡ.
8.2. K nng t cõu hi:
Khi nghe mt quan im, mt ý tng bn cn phi ghi nh nú v t t ra
nhng cõu hi nh: Cỏi gỡ ? õu? Nh th no? Ti sao nh vy? Cú kh thi
khụng? Chớnh nhng cõu hi nh th s giỳp cho nhng quan im, ý kin trờn
c hon thin v mang tớnh kh thi cao hn. V nú s tr thnh quan im mang
tớnh a dng v sỏng to c xõy dng bi c nhúm ch khụng phi mt quan
im nghốo nn c a ra bi mt cỏ nhõn.
8.3. K nng ra quyt nh: L mt thnh viờn nhúm, bn cng l mt
ngi cú quyt nh quan trng nh cỏc thnh viờn khỏc trong nhúm. Khi cú mt
vn cn biu quyt ly ý kin chung, bn phi a ra quyt nh ng trờn cỏi
nhỡn khỏch quan v cú tớnh quyt oỏn, lp trng riờng cho mỡnh. ng vỡ thớch
ngi ny, ghột ngi kia m chp nhn hay bỏc b mt ý kin no ú. Bi iu
ny ch lm cho nhúm ngy cng i xung v kt qu cụng vic nhúm ngy cng i
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 18
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
xung. Hóy luụn nh kt qu ca nhúm chớnh l kt qu ca mỡnh. V quyt nh
ca mỡnh nh hng khụng nh ti quyt nh ca nhúm.
Mi k nng u l mt quỏ trỡnh rốn luyn v ỳc kt trong quỏ trỡnh lm
vic v t nhng kinh nghim sng. Vỡ vy, cn luụn trau di v rốn luyn mi lỳc,
mi ni, nú khụng nhng giỳp cho cụng vic nhúm ca bn d dng, thun li hn
m cũn lm cho cuc sng ca bn thnh cụng hn.
8.4. K nng iu hnh mt bui hc nhúm
8.4.1. Mc tiờu :
Giỳp bit cỏch iu hnh cỏc bui hp nhõn viờn mt cỏch hiu qu, tng
cng truyn thụng ni b trong c quan.
8.4.2. Tho lun :
Mt yu t quan trng trong hot ng thnh cụng ca mt t chc xó hi
l cht lng truyn thụng trong nhõn viờn ly bui hp nhõn viờn lm cụng c
quan trng trong vic qun lý c quan.
S dng ỳng, bui hp nhõn viờn tng cng truyn thụng v cú th
phũng nga c nhng vn do nhõn viờn gõy ra do thiu thụng tin hoc
thụng tin b sai. Nu khụng bit s dng, cỏc bui hp cú th gõy va tn kộm cho
c quan va to c ch cho cỏc nhõn viờn. Mt gi hi hp 8 nhõn viờn tng
ng lng mt ngy ca mt nhõn viờn.
Cn phõn bit gia hp nhõn viờn c quan v hp nhúm :
Mc ớch : Vớ d : Trao i thụng tin liờn quan n c quan v trao i k
thut liờn quan n cỏc trng hp c bit.
ã Ni dung : Vớ d : Tho lun chớnh sỏch, th tc, duy trỡ t chc, cỏc vn
thc hnh chuyờn mụn, v mt vn riờng bit ca thc hnh liờn quan n
hon cnh ca mt trng hp.
ã Cỏch thc : Chớnh thc v phi chớnh thc.
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 19
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
ã Quan h thnh viờn: Nhiu thnh viờn lónh vc khỏc nhau v thnh viờn
cựng lónh vc.
Kớch c : rng, trung v nh, tp trung, tng tỏc gn bú.
Hp nhõn viờn c quan cú hiu qu nhiu nht l khi cú liờn quan n
vic lm sỏng t vn qua truyn thụng cú li, phn hi t nhõn viờn hoc
quyt nh ca nhõn viờn. Nú thng c t chc mi tun, mi thỏng, vo u
gi hay cui gi v khụng quỏ mt gi ng h.
Ngi lónh o phi chun b v thụng tin trc cho mi nhõn viờn v cú
trỏch nhim iu ng cuc tho lun.
Cú 3 yu t cho cuc hp thnh cụng :
- Nú t mc tiờu gn lin vi qun lý v cỏc nhõn viờn thc hnh.
- Nú to s tho lun sụi ni, sỏng to trong gii quyt vn v cú tham
gia ca cỏc nhõn viờn.
- C cu bui hp bo m cỏc quyt nh phi hng n hnh ng.
9. K nng xõy dng nhúm cng tỏc (ờ-kớp)
9.1 Nhúm cng tỏc l gỡ ?
Nhúm quy t nhng cỏ nhõn chia s cỏc mc tiờu chung v cn lm vic
chung hon thnh nú.
9.2. Ti sao li cn s cng tỏc ?
- To s tn ty.
- H tr v giỳp ln nhau.
- Phi hp cỏc hot ng ca cỏc cỏ nhõn.
- Qua ú cú th nhn din cỏc nhu cu o to v phỏt trin.
- Giỳp tha món nhu cu thuc v ca con ngi.
- Giỳp truyn thụng tt hn.
9.3. Cỏc yu t ca s cng tỏc
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 20
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
9.3.1. S tham gia ca mi cp ca nhõn viờn : cỏc nhõn viờn úng
gúp vo tin trỡnh qun lý (tớch cc v tiờu cc hoc c hai).
Cỏc nhõn viờn cn cú kin thc c bn v qun lý vỡ ngy nay mi nhõn
viờn u liờn quan n quỏ trỡnh hot ng ca c quan.
9.3.2. S nhp cuc : th hin nng lc v tn ty : 3 H (heart, hand, head -
tõm, tay, u) trong cụng vic.
- Trung thc vi nhau, th hin s quan tõm chm súc lónh o v ng
nghip. Mi ngi u cn s h tr v khen thng.
- Kớn ỏo : khụng núi nhng gỡ mỡnh bit c trong c quan cho ngi
khỏc bit.
- Nhy cm vi cỏc nhu cu ca ngi khỏc. Cn cú s ỏnh giỏ v ngh
chõn tỡnh vi ngi khỏc chp nhn.
- Sỏng to : tỡm ý tng mi, mc tiờu, k hoch, phng phỏp mi.
9.4. Tin trỡnh cng tỏc
9.4.1. Truyn thụng : chia s ý tng v cm xỳc :
- Lng nghe hn l ch nghe.
- Tng tỏc v phn hi cho nhau cỏc ý tng qua cỏc cuc gp g
khụng chớnh thc, th, bỏo cỏo, trao i trc tip.
9.4.2. Tha hip : chp nhn tha hip nu cú s khỏc bit. Khi cú s khỏc
bit v nn tng giỏ tr, phi tụn trng nhau v lm bt c gỡ hiu nhau v gii
quyt vn .
9.4.3. S hp tỏc : nn qun lý cú s tham gia ũi hi mt s tha thun
tt v hp tỏc (thi gian v sc lc). Mt trong cỏc k thự ca nhúm cng tỏc l s
tranh ua trong nhõn viờn. Cú 3 loi:
- Ngi tranh th ti a.
- Ngi thự ch.
- Ngi cng tỏc.
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 21
Lớp ctxh_K29
Bài tập phát triển cộng đồng
9.4.4. S phi hp : ũi hi cú s xỏc nh rừ rng v mt t chc, vai trũ v
trỏch nhim riờng bit v phm vi chc nng rừ rng.
9.4.5 S hon tt : s cng tỏc khụng ch mc khi u cỏc hot
ng m cũn phi hon tt nú.
9.5. Kt lun
Nhúm cng tỏc l nhúm gm nhng cỏ nhõn lm vic vi nhau hon
thnh cụng vic cao hn l khi h lm vic mt mỡnh.
3 thnh t ca qun lý nhúm cng tỏc hiu qu :
ă K nng v con ngi.
ă C cu t chc.
ă Phong cỏch qun lý.
3 yu t thnh cụng trong vic xõy dng nhúm cng tỏc :
- To s hũa hp tt trong nhúm.
- T chc con ngi v ti nguyờn cho cỏc cụng vic.
- Chn phong cỏch lónh o phự hp.
III. KT LUN
Qua s phõn tớch chỳng ta thy rừ c nhng li ớch ca cỏc lý thuyt cng
nh kh nng thc hnh ca phỏt trin cng ng vo ngnh cụng tỏc xó hi. Nú
mang li hiu qu vụ cựng to ln giỳp cng ng phỏt trin ngi dõn m no hnh
phỳc
Nhỡn chung phỏt trin cng ng v cụng tỏc xó hi Nc ta hin nay cú
nhng u th v hn ch nht nh. Nu chỳng ta bit kt hp nhun nhuyn hai
ngnh hc ny thỡ nú s mang li hiu qu rt kh quan nht l ngnh cụg tỏc xó
hi ang l mt ngnh mi cn s giỳp cng nh h t t nhiu phớa.
Trong bỏo cỏo tụi cũn rt nhiu hn ch, mong c s úng gúp ca thy
cụ v s tho lun nhit tỡnh ca cỏc bn. Tụi xin chõn thnh cn n.
Sinh viên: Thiều Văn Phơng 22
Lớp ctxh_K29