quá trình hình thành và phương pháp điều trị bệnh đái tháo đường trong y học p8 ppt

ăn vao ma vẫn giữ đợc ngon miệng.
+ Cần hạn chế rợu:
Rợu ức chế hình thanh glycogen ở gan va có thể lam hạ đờng
huyết ở bệnh nhân dùng insulin hoặc thuốc hạ đờng huyết.
353
Copyright@Ministry Of Health
Rợu lam tăng triglycerid cấp va mạn, lam rối loạn chuyển hóa
chất
sulfamid.
Rợu có chứa đờng cũng có thể gây tăng đờng huyết.
Rợu lam thơng tổn hệ thần kinh nặng hơn.
Y học cổ truyền cũng rất chú ý đến vấn đề tiết chế trong điều trị
tiêu
khát:
Hạn chế các chất cao lơng mỹ vị; giảm ăn các chất cay, béo,
ngọt.
Nên ăn nhiều chất hoa quả rau xanh, giá đậu, bí, ngô, nên uống
nớc
tra xanh hang ngay.
Giảm mỡ để tránh nê trệ, hại tỳ vị, không có lợi cho ngời bệnh.
Tuyệt đối kiêng rợu va thuốc lá, vì rợu tính ôn vị cay phát tán
vao
cơ thể lam hao thêm tân dịch vốn đã có trên bệnh nhân, do đó lam
tăng bệnh va dễ gây biến chứng.
5.2.3. Rèn luyện cơ thể hay phơng pháp tập luyện cho ngời
bệnh đái
tháo đờng
Khi dùng phơng pháp nay cần chú ý vì nó vừa có lợi lại vừa có
hại.
ở ngời bình thờng: việc sử dụng đờng tăng lên khi cơ bắp
hoạt động,

đờng sẽ đợc cung cấp do đợc điều hòa sản xuất đờng ở gan.
Cân
bằng nay đợc insuline điều chỉnh.
ở ngời đái tháo đờng: khi tập luyện đờng huyết tăng lên rõ
rệt va
tình trạng nhiễm ceton có thể xảy ra khi bệnh tiểu đờng không
đợc
kiểm soát tốt, hoặc sự hạ đờng huyết có thể nặng do lọng
insulin đa
vao nhiều hoặc insulin tiết ra do tác dụng kích thích tụy của thuốc
uống
hạ đờng huyết. Một kế hoạch ăn cẩn trọng va có định mức la rất
cần
thiết khi bệnh nhân đang đợc điều trị insulin đồng thời với việc
tăng
hoạt động hay thử tập luyện nặng. Tập luyện nặng có thể hại cho
bệnh
nhân đái tháo đờng; tăng nguy cơ biến chứng mạn nh tim mạch,
thần
kinh va võng mạc. Để đề phòng cần đánh giá tình trạng tim mạch
trớc
khi cho chế độ tập luyện va săn sóc cẩn thận khi tập luyện.
Rèn luyện cơ thể có tác dụng tốt, nhng cần có sự phân biệt giữa
đái tháo
đờng typ 1 va đái tháo đờng typ 2, ngời bệnh có thể tham gia
hầu nh tất
cả mọi hoạt động thể dục thể thao. Nhng luyện tập phải phù hợp
với tuổi tác
sức khỏe va sở thích.
+ Nên tập những môn rèn luyện sự dẻo dai, dai sức nh đi bộ, đi

xe đạp,
bơi lội hơn la những môn đòi hỏi thể lực cao nh nâng tạ
+ Nên tập theo nhóm (dỡng sinh, thái cực quyền) để có thể động
viên
va kiểm tra giúp đỡ lẫn nhau.
354
Copyright@Ministry Of Health
+ Bai tập nên nhẹ nhang lúc đầu, về sau tăng dần, tránh quá sức va
nên
có sự theo dõi của thầy thuốc.
Trớc khi tập cần chú ý:
+ Đánh giá sự kiểm soát đờng huyết.
+ Bệnh nhân có hay không có các biến chứng của đái tháo đờng.
+ Khám tim mạch, lam điện tâm đồ gắng sức nếu cần.
+ Khám ban chân: đánh giá bệnh lý thần kinh, đánh giá tình trạng
tuần
hoan ngoại biên nếu có.
+ Khám mắt, nếu có viêm võng mạc tăng sinh phải đợi cho đến khi
điều
trị ổn định.
Rèn kuyện cơ thể đối với đái tháo đờng typ 1: trờng hợp nay
sẽ không
cải thiện đáng kể mức đờng huyết nhng vẫn có tác dụng tốt
nh:
+ Lam giảm VLDL, LDL va tăng HDL cholesterol.
+ Cải thiện hoạt động tim mạch.
+ Giảm huyết áp.
+ Lam tinh thần sảng khoái.
Rèn kuyện cơ thể đối với đái tháo đờng typ 2:
Trong đái tháo đờng type 2, rèn luyện cơ thể có tác dụng điều

chỉnh
đờng huyết thông qua cơ chế lam giảm tình trạng kháng insulin.
Tác dụng
tốt của rèn luyện cơ thể đối với đái tháo đờng type 2 la cải thiện
kiểm soát
đờng huyết do:
+ Lam giảm sự thừa cân.
+ Lam giảm sự kháng insulin va tác dụng tốt nh đối với đái tháo
đờng
typ 1.
Bệnh nhân đái tháo đờng typ 2 nếu chỉ điều trị đơn thuần bằng
chế độ
dinh dỡng thì không phải lo lắng về việc hạ đờng huyết xảy ra
khi tập
luyện, nhng nếu điều trị bằng các sulfamid giảm đờng huyết thì
cũng cần
chú ý tình trạng hạ đờng huyết vẫn có thể xảy ra, nếu không chú
ý tuân thủ
các quy định dùng thuốc hay ăn uống.
YHCT trong bệnh nay khuyên ngời bệnh tập dỡng sinh nhẹ
nhang, th
giãn, đi bộ vận động nhẹ nhang mỗi ngay. Tuyệt đối giữ cơ thể
không bị
chấn thơng xây xát ngoai da.
5.2.4. Thái độ tinh thần trong cuộc sống
Tự tạo cho mình cuộc sống thoải mái cả về thể xác lẫn tinh thần,
tránh
không để tức giận thái quá, căng thẳng quá lam can khí uất kết, uất
trệ sinh
nhiệt hóa táo thơng âm sẽ sinh ra khát nhiều, hay đói; hoặc vui

mừng thái
355
Copyright@Ministry Of Health
quá, thần tán sinh nhiệt thiêu đốt chân âm, lo nghĩ nhiều hại tỳ, lo
sợ nhiều
hại thận
5.2.5. Điều trị dùng thuốc
Gồm điều trị bằng insulin, hoặc thuốc uống hạ đờng huyết
sulfonylure.
Lựa chọn thuốc phải cân nhắc cẩn thận tới tác dụng phụ có thể tổn
hại
tới việc điều trị bệnh va lam nặng lên các biến chứng của tiểu
đờng. Nhng
việc điều trị la bắt buộc khi có chỉ định chắc chắn. Phải theo dõi
đờng huyết
nhiều lần khi thay đổi liều lợng hoặc ngừng (gián cách) bất cứ
loại thuốc nao.
Dùng thuốc lam giảm đờng huyết
Đối với ĐTĐ typ 1, cần đến chuyên gia về nội tiết để đợc điều
chỉnh
đờng huyết bằng insulin va các chế độ theo dõi nghiêm nhặt
trong điều
trị va phòng tránh các biến chứng.
Đối với ĐTĐ typ 2: dùng phác đồ điều trị sau:
Không dùng thuốc (dinh dỡng, rèn luyện cơ thể)
Đờng huyết không kiểm soát
Đơn trị liệu (điều trị các biến chứng kèm theo nếu có):
Sulfonylurea
Biguanid
ức chế glucosidase

Insulin
Đờng huyết không kiểm soát
Trị liệu phối hợp:
Sulfonylurea + biguanid
Sulfonylurea + insulin
Sunfonylurea + ức chế glucosidase
Kích thích cell tiết insulin
Thuốc sunfonylurea
ức chế đề kháng insulin
Tăng nhậy cảm của mô ngoại vi đối với insulin
Thuốc biguanid
Giảm sự thèm ăn
356
Copyright@Ministry Of Health
5.3. Điều trị cụ thể
Tuỳ thuộc vao lợng đờng huyết, tuỳ thuộc vao giai đoạn biểu
hiện va
biến chứng của bệnh ma có quyết định chọn lựa cách phối hợp
thuốc.
5.3.1. Khi bệnh nhân có lợng đờng huyết 6,5mmol/l
(120mg/dl) va
7mmol/l (126mg%/dl)
Chế độ ăn: tiết chế các loại thức ăn cung cấp đờng.
Tập luyện theo thói quen va sở thích nh đi bộ, bơi lội, đánh
cầu, tập
dỡng sinh, thái cực quyền, khiêu vũ.
Đề phòng các biến chứng.
Theo dõi đờng huyết thờng xuyên: sau khi áp dụng các chế
độ theo dõi
đờng huyết mỗi tuần 1 lần ít nhất 2 tuần liên tiếp (nếu ổn định

sau đó
mỗi tháng) để đánh giá sự ổn định của chế độ điều trị thích hợp
cha,
nếu lợng đờng huyết vẫn cha trở về mức bình thờng thì cần
chú ý
chế độ ăn nghiêm ngặt hơn trớc khi nghĩ tới việc dùng thuốc
dạng thức
ăn nh uống các loại tra dợc thảo thay cho nớc thờng nh:
tra khổ
qua, dứa dại, vú sữa đất, cam thảo nam
5.3.2. Khi bệnh nhân có đờng huyết 126mg/dl hoặc
7mmol/l va
180mg/dl đợc chẩn đoán la đái tháo đờng typ 2, cha có
biến chứng
Chế độ ăn: tiết chế các loại thức ăn cung cấp đờng.
Tập luyện.
Đề phòng các biến chứng.
Theo dõi đờng huyết thờng xuyên.
Dùng thuốc.
a. Đối với thể không có kiêm chứng hoặc biến chứng
Phép trị: dỡng âm thanh nhiệt.
Những bai thuốc va công thức huyệt sử dụng:
+ Bai thuốc 1: bai thuốc nam kinh nghiệm (gồm: khổ qua 65g, lá
đa 35g).
Bai thuốc đợc GS Bùi Chí Hiếu cấu tạo theo kinh nghiệm của dân
gian
va nghiên cứu ghi nhận tác dụng hạ đờng huyết cả trên thực
nghiệm lẫn lâm
sang trên bệnh nhân ĐTĐ typ 2 cha có biến chứng có đờng
huyết 120mg