quá trình hình thành và phương pháp điều trị bệnh sỏi mật trong y học p3 pdf

Cơn đau quặn mật (biliary colic) với cảm giác đau dữ dội hoặc
tức nặng ở
vùng thợng vị hoặc hạ sờn phải với hớng lan lên giữa hai vai
hoặc vai
phải. Cơn đau thuờng khởi phát khá đột ngột, kéo dai từ 30 phút
đến 5 giờ,
sau đó dịu dần hoặc biến mất rất nhanh. Một đợt đau quặn mật nh
thế
thờng kéo theo cảm giác ê ẩm, căng tức vùng hạ sờn cả ngay
hoặc hơn.
Buồn nôn, nôn mửa thờng xảy ra trong cơn.
217
Copyright@Ministry Of Health
Sốt hoặc ớn lạnh trong cơn đau cần phải nghĩ đến các
bệnh chứng có thể có nh viêm túi mật, viêm đờng mật trong
gan, viêm tụy
Những cảm giác mơ hồ nh đầy bụng, rối loạn tiêu hoá, ợ hơi,
sôi bụng,
đặc biệt la sau khi ăn thức ăn có mỡ, không nên lẫn lộn với cơn đau
quặn
mật.
Những triệu chứng trên không đặc hiệu cho sỏi mật, trong khi cơn
đau
quặn mật còn có thể xảy ra bởi một bữa ăn thịnh soạn sau khi nhịn
đói quá
lâu hoặc thậm chí có thể xuất hiện sau một bữa ăn thờng.
3.1.2. Xét nghiệm chẩn đoán
a. Sinh hoá
Bilirubin tăng
Phosphatase alkamin tăng
Cả hai chỉ số trên đều gợi ý sỏi ở ống mật chủ.

b. Siêu âm
Siêu âm gan mật cho kết quả rất chính xác kể cả mật bùn (tỷ lệ
dơng
giả va âm giả vao khoảng 4% va 2%). Ngoai ra còn đánh giá đợc
chức năng
bai xuất của túi mật.
c. X. quang
Thờng chỉ phát hiện khoảng 10 15% sỏi cholesterol có kết hợp
va 50%
sỏi sắc tố, nhng vẫn dùng để chẩn đoán viêm túi mật trớng khí
(emphysematous).
Oralcholecystoquaphy có ích
trong sự khảo sát các nhánh mật va
vận động của túi mật, ngoai ra còn
có thể xác định kích thớc va số
lợng sỏi mật.
Radio pharmaceutical 99mTc
labeled N. Substituted Iminodiacetic
acid (HIDA, DIDA, DISIDA) dùng để
xác định một tình trạng viêm túi
mật cấp, thờng dùng để chẩn đoán
các bệnh về túi mật không phải la
sỏi mật va kết hợp với CCK để khảo
sát vận tính của túi mật.
218
Copyright@Ministry Of Health
3.2. Theo y học cổ truyền
3.2.1. Thể khí trệ
Đau vùng hạ sờn phải âm ỉ hoặc quặn từng cơn kèm buồn nôn,
nôn mửa

va các triệu chứng rối loạn tiêu hoá khác nh đầy bụng, sôi bụng, ợ
hơi xảy ra
sau ăn, rêu lỡi trắng mỏng, mạch huyền.
3.2.2. Thể thấp ứ
Triệu chứng nh trên nhng kèm theo vang da, rêu lỡi vang day
nhớt,
mạch huyền hoạt.
4. ĐIềU TRị
4.1. Theo y học hiện đại
Ursodeoxycholic acid với liều 8 10mg/kg/ngay có thể giảm
đợc 50%
trờng hợp sỏi không cản quang với kích thớc dới 10mm trong
thời
gian từ 6 tháng 2 năm; thanh công đến 70% ở sỏi không cản
quang, còn
di động có kích thớc dới 5mm.
Tuy nhiên tỷ lệ tái phát từ 30 50% trong thời gian từ 3 5 năm.
Shork wave kèm với thuốc lam tan sỏi có hiệu quả va an toan với
những
sỏi không cản quang có kích thớc dới 2mm va túi mật còn hoạt
động tốt.
Tuy nhiên tỷ lệ tái phát la 30% sau 5 năm.
4.2. Theo y học cổ truyền
Mục đích:
219
Copyright@Ministry Of Health
+ Lợi mật: tăng cờng sự bai tiết dịch mật nh kim tiền thảo va
chất 6
dimethoxy coumarin của nhân trần va paratolyl methyl carbinol
của

uất kim.
+ Tống mật: lam giãn cơ vòng Oddi nh: nhân trần, uất kim
(curcumin).
+ Co bóp túi mật: chi tử.
Dùng bai thuốc theo hớng hanh khí, giải uất va thông lâm lợi
thấp, gồm:
Vị thuốc Tác dụng Liều Vai trò
Kim tiền thảo Vị ngọt, mặn, tính han, vao can, đởm: thông
lâm lợi thấp va thanh nhiệt
40g Quân