LÝ THUYẾT CHUNG VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI (BHXH).DOC

Lời mở đầu
Trên con đờng hội nhập, một đất nớc muốn phát triển vững mạnh thì điều quan
trọng là phải có một xã hội ổn định. Điều đó có nghĩa xã hội đó luôn hớng tới sự phồn
vinh, no ấm về vật chất cũng nh về những hoạt động đảm bảo công bằng và phúc lợi .
Trong mỗi hoạt động xã hội đều có những đặc thù và chức năng riêng của mình. Nhng
có một hoạt động mà ý nghĩa của nó cũng không thể phủ nhận.Đó chính là bảo hiểm
xã hội- Hoạt động là một chính sách lớn của Đảng và nhà nớc ta, mang trong nó bản
chất nhân văn sâu sắc vì cuốc sống an lành của con ngời góp phần ổn định đời
sống,sản xuất cho ngời tham gia bảo hiểm .
Do bảo hiểm có những đặc điểm nh vậy nên em quyết định chọn lựa và viết đề
tài tiểu luận này.Tuy rằng s hiểu biết còn hạn chế nhng em vẫn mạnh dạn da ra những
ý kiến của mình, mong đợc các thầy cô giúp đỡ để bài tiểu luận sau em làm đợc tốt
hơn .
Em xin chân thành cảm ơn thầy cô.!

1
I/ Lý thuyết chung về Bảo Hiểm X Hội (BHXH)ã
1/ Khái niệm: BHXH là một chế độ pháp định bảo vệ ngời lao động và sự tài trợ của
nhà nớc nhằm trợ cấp về vật chất cho ngới đợc bảo hiểm trong trờng hợp bị giảm
hoặc mất thu nhập bình thờng do gặp tai nan rủi ro bất ngờ.
2/ Đặc điểm và nguyên tắc :
*Đặc điểm: pháp luật BHXH của nhà nớc có nhng đặc điểm nh sau:
- Đối tợng của BHXHlà ngời lao động nói chung. Xong phạm vi áp dụng bảo
hiểm xã hội ở nớc ta chỉ mới đến ngời lao động làm công ăn lơng,cán bộ,công chức
và một số đối tợng khác .
- BHXH mang tính xã hội rộng rãi, trên nguyên tác lấy số đông bù số ít.
- BHXH có chế độ trợ cấp đa dang, toàn diện, ổn định.
*Nguyên tắc :
- Nhà nớc thống nhất quản lý BHXH:Nguyên tắc này thể hiện ở việc nhà nớc
trực tiếpban hành các chính sách, chế độ BHXH hoạch định các chính sách quốc gia
về,tổ chức.va áp dụng các biện pháp để tăng cờng và bảo tồn quỹ bảo hiếm.

- Bác chế độ BH phải quán triệt nguyên tắc phân phối lao động kết hợp chặt
chẽ với nguyên tắc tơng trợ cộng đồng,lấy số đông bù số ít.
- Bảo đảm tính thống nhất hệ thống và tính liên tục về thời gian của quan hệ
BHXH
3/ Các loại hình BHXH :
Có hai loại hình BHXH : BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện . BHXH bắt buộc
áp dụng với các DN sử dụng từ 10 ngời lao động trở nên (hiện nay ngời sử dụng lao
động đóng bằng 15% so với tổng quỹ lơng và ngời lao động đóng bằng 5% tiền lơng)
2
. Loại BHXH tự nguyện áp dụng với ngời lao động làm việc ở những nơi sử dụng dới
10 ngời lao động .
II/ Các chế độ Bảo Hiểm X Hội :ã
Trên thế giới , các tổ chức lao động quốc tế đã nhất trí về chín chế độ về BHXH.
Bởi nớc ta ban đầu còn hạn hẹp về mức trợ cấp ít ỏi, nên Đảng và nhà nớc đã cho
thực hiện 5 chế độ BHXH sau:
1/Chế độ trợ cấp ốm đau:
Con ngời sinh ra, lớn lên và chết đi, đó là một quy luật vân động của tự nhiên,tất
yếu của xã hội.Trong quá trình vân động đó con ngời nói chung và ngời lao động nói
riêng không thể tránh khỏi ốm đau.Đặc biệt với ngời lao động,là ngời tao ra của cải
vật chất cho xã hội. Vì vậy khi họ ốm đau ho phải đợc nghỉ ngơi,điều tri an d-
ỡng.trong thời gian này ho đợc xét thởng trợ cấp xã hội thay vì tiền lơng, mức hởng
trợ cấp đợc đinh nh sau:
-Tất cả ngời lao động nghỉ việc và ốm đau, tai nạn rủi do có xác nhân của tô chức y
tế bô y tế quyết đinh đợc hởng chế độ trợ cấp ốm đau,trừ nhng ngời tự huỷ hoại sức
khoẻ do say rợu hoặc dùng chất ma tuý thì không đợc trợ cấp ốm đau.
-Với những ngời lao đông ở điều kiên bình thờng thì đợc hởng tối đa ba mơi ngày
trong một năm, nếu đã đóng BHXH từ 15 năm. đợc hởng 40 ngày trong một năm nếu
đã đóng BHXH từ 15 năm đến dới 30 năm .Đợc hởng 50 ngày trong một năm nếu
đóng BHXH từ 30 năm trở lên .
-Đối với những ngời lao đông làm việc ở các nghề hoặc công việc năng nhọc, độc

hại, làm việc ở những nơi có phụ cấp khu vực có hệ số 0,7 trở lên thì đợc hởng 40
ngày trong một năm. Nừu đóng BHXH dới 15 năm,50 ngày trong một năm nếu đã
đóng BHXH trên 30 năm .
- Mức tự cấp của những ngời mắc bệnh cần chữa từ 180 ngày trong một năm trở lên
bằng 65% - 70% mức lơng hởng trớc khi ốm đau .
3
-Với ngời lao động có con thứ nhất , thứ hai dới 7 tuổi bi ốm đau thì đợc nghỉ chăm
sóc con và đợc hởng trợ cấp BHXH. Và nếu ngời lao độn thực hiện các biện pháp kế
hoặch hoá dân số thì thời gian nghỉ do bộ y tế quy đinh và cũng đợc hởng trợ cấp
BHXH .
2/ Chế độ trợ cấp thai sản :
Nh chúng ta đã biết phụ nữ có vai trò chủ yếu trong việc tái sản xuất con ngời ,
tạo ra những sản phẩm tinh thần cho xã hội, và chiếm hơn một nửa lao động trong xã
hội. Do vậy trợ cấp thai sản cho lao động nữ là rất cần thiết và quan trọng, giúp lao
động nữ sinh và nơi con tốt hơn.
Lao động(LĐ) nữ có thai sinh con lần thứ nhất lần thứ hai đợc hởng trợ cấp
theo những nội dung sau :
- Trớc khi sinh con, đối với ngời làm việc trong điều kiên bình thờng đợc nghỉ 3
ngày trong 3 lần đi khám thai .Trong trờng hợp ngời LĐ có thai làm việc ở nơi xa
tổ chức y tế hoặc ngời mang thaicó bênh lý, thai không bình thờng thì đợc nghỉ
hai ngày trong mỗi lần khi khám thai.Trờng hơp xẩy thai thì đợc nghỉ 20 ngày
nếu thai dới 3 tháng, 30 ngày nếu thai trên 3 tháng trở lên .
- Sau khi sinh con ,với những ngời làm việc ở điều kiện bình thờng thì đơc nghỉ 4
tháng .còn trong điều kiện hệ số khu vực từ 0,5- 0,7 thì đợc nghỉ 5 tháng . hệ số
khu vực là 1 và làm việc ở điều kiện độc hại thì đợc nghỉ 6 tháng . hết hạn nghỉ
muốn nghỉ thêm phải đợc sự đồng ý của ngời sử dụng LĐ và không đợc hởng trợ
cấp . nếu đi làm trớc thời hạn nghỉ thì phải báo trớc một tuần lễ và đợc hởng trợ
cấp theo quy định .
Ngời LĐ là nam hay nữ nếu muốn nuôi con sơ sinh theo quy định của luật hôn
nhân và gia đình thì đợc nghỉ việc và đợc hởng trợ cấp BHXH 4 tháng, mức hởng là

100% lơng .
4
3/Chế độ trợ cấp tai nan lao động và bệnh nghề nghiệp .
Ngời LĐ không may bị tai nạn LĐ hoặc bệnh nghề nghiệp thì nhà nớc hoặc
cơ quan doanh nghiệp phải có trách nhiệm xét trợ cấp BHXH để họ tiếp tục ổn định
và tiếp tục duy trì cuộc sống . Những trờng hợp sau đợc hởng trợ cấp :
- Bị tai nạn trong giờ làm việc, tai nạn nơi làm việc kể cả làm việc ngoài giờ theo
yêu cầu của ngời sử dụng LĐ .
- Bi tai nạn ngoài giờ làm việc, khi thực hiện theo công việc theo yêu cầu của ngời
sử dụng LĐ .
- Bị tai nan chên tuyến đờng và về đến nơi làm việc .
Ngời lao động đợc hởng trợ cấp tuỳ theo mức độ suy giảm khả năng LĐ đợc tính
theo mức tiền lơng tối thiểu , nếu bị suy giảm 5% đến 30% thì đợc hởng trợ cấp
một lần , nếu từ 31% đến 100% thì đợc hởng trợ cấp hàng tháng . Mức độ hởng
phụ thuộc vào từng khoản mất tỷ lệ LĐ .
4/Chế độ trợ cấp hu trí :
Ngời LĐ khi hết tuổi LĐ họ phải đợc nghỉ ngơi bởi sau một thời gain cống
hiến cho nhà nớc , cho cơ quan doanh nghiệp thì sức khoẻ bị giảm sút nghiêm
trọng . Tuy nhiên trong thời gian này thì có một số nhu cầu. Vì vậy ho vẫn tiếp tục
đợc xét BHXH dới hình thức tiền hu trí .
Quy định năm công tác đối với nữ là 55 tuổi và 60 tuổi đối với nam, nếu làm
việc ở điều kiện nặng nhọc, độc hại thì công tác đóng BHXH hạ xuống 20 năm so
với trớc đây là 15 năm . Thay chế độ mất sức trớc đây, điều kiện nghỉ hu còn quy
định 3 trờng hợp đợc hởng trợ cấp thấp hơn tuổi nghỉ hu nam đủ 60 tuổi , nữ đủ 55
tuổi có 15 năm đóng BHXH hoăch nam đủ 50, nữ đủ 45 có 20 năm đóng BHXH
trong đó có 15 năm làm viêc nặng nhọc , độc hại, mất sức 61% trở lên thì không phụ
thuộc vào tuổi đời .
5