Báo cáo khoa học: "Rủi ro và quản lý rủi ro liên quan đến chi phí của dự án xây dựng công trình giao thông" pdf

Rủi ro v quản lý rủi ro liên quan đến chi phí
của dự án xây dựng công trình giao thông

NCS. trịnh thuỳ anh
Bộ môn Quản trị kinh doanh
Khoa Vận tải Kinh tế - Trờng Đại học GTVT

Tóm tắt: Có thể nói, rủi ro liên quan đến chi phí dự án có tác động trực tiếp đến mọi đối
tợng liên quan đến dự án v cần đợc kiểm soát đặc biệt. Đây l loại rủi ro thờng gặp trong
các dự án xây dựng công trình giao thông. Rủi ro ny phức tạp nhất v cũng khó kiểm soát
nhất. Bi viết ny nhằm đề cập đến một số vấn đề về rủi ro chi phí dự án cũng nh các biện
pháp quản lý rủi ro chi phí dự án xây dựng công trình giao thông, chú trọng vo quản lý rủi ro
chi phí trong giai đoạn xây dựng.
Summary: Risks related to the costs of a project would affect every counterpart of the
project and should be specially controlled. Cost-related risks are common in transport work
projects. They are the most complex and difficult to control. This paper aims to study some
cost-related risks in projects and countermeasures to control those kinds of cost-related risks,
with focus on cost-related risks in construction phase.

KT-ML
i. giới thiệu
Chi phí của dự án nếu xem xét trên góc độ của chủ đầu t thì đó là các chi phí trong suốt
cả vòng đời dự án. Trong giai đoạn chuẩn bị đầu t, chủ đầu t căn cứ vào các tính toán của
chuyên gia t vấn lập dự án, căn cứ vào khả năng huy động vốn, sẽ xác định tổng mức đầu t
cho dự án. Giai đoạn thực hiện dự án liên quan đến các chi phí để thực hiện thiết kế kỹ thuật,
thiết kế bản vẽ thi công, xây dựng và lắp đặt trang thiết bị cho công trình. Giai đoạn kết thúc dự
án liên quan đến các chi phí bàn giao công trình, vận hành công trình, bảo dỡng sửa chữa
Có thể nói, xác định tổng mức đầu t đợc thực hiện trớc tiên trong các giai đoạn của dự án
trong khi việc ớc tính chi phí đợc thực hiện trong một thời gian dài về sau.
Chi phí của dự án nếu xem xét trên góc độ nhà thầu là các chi phí phát sinh trong khoảng

thời gian từ khi bắt đầu thực hiện xây dựng công trình đến thời điểm bàn giao công trình.

Bài viết này sẽ xem xét các rủi ro và quản lý rủi ro liên quan đến chi phí dự án trên góc độ
của nhà thầu và chủ đầu t, trong giai đoạn thực hiện xây dựng công trình.
Rủi ro chi phí dự án là những yếu tố biến động khó lờng trớc đợc, mà khi nó xảy ra sẽ
tác động làm thay đổi chi phí dự án so với kế hoạch đặt ra. Trong bài viết này tác giả chỉ nghiên
cứu các rủi ro chi phí tiêu cực, tức là các rủi ro làm phát sinh chi phí dự án hoặc đội giá công
trình lên cao hơn dự kiến.
ii. một số vấn đề về rủi ro chi phí dự án xây dựng công trình giao thông
Quá trình thiết kế thờng đợc thực hiện bởi các chuyên gia t vấn. Chủ đầu t phải xác
định chi phí thiết kế và quản lý quá trình thiết kế đảm bảo nằm trong khoảng chi phí đó.
Trong quá trình đấu thầu, nhà thầu tìm cách dự báo giá trị thị trờng cho một công trình
cha đợc thực hiện, công trình đó có thể có những thay đổi về thiết kế tại một địa điểm xây
dựng mà họ có rất ít thông tin thu thập đợc, trong điều kiện lực lợng lao động cha đợc xác
định, và có thể là công nghệ xây dựng còn quá mới cha đợc nhà thầu thử nghiệm Dới các
điều kiện hạn chế đó, đơng nhiên là giá trị công trình do nhà thầu ớc đoán khó có thể đảm
bảo chính xác. Nhiệm vụ của t vấn và chủ đầu t là phải đánh giá những ớc đoán của các
nhà thầu mà không đi sâu vào nghiên cứu cơ sở dữ liệu đợc nhà thầu sử dụng để đa ra các
giá bỏ thầu đó.
KT-ML
Mục tiêu của quá trình xét thầu là tìm ra nhà thầu có mức giá hợp lý. Cần phải xác định
xem mức giá hợp lý là bao nhiêu? Sẽ có vấn đề gì nếu nh nhà thầu có mức giá thấp nhất đã
tính sai? Để tránh sai sót này, có thể tính mức giá trung bình của các nhà thầu, mức giá này có
tác dụng loại trừ sai sót của những nhà thầu có mức giá cao nhất và thấp nhất. Tuy nhiên đây
cũng không thể xem là căn cứ của việc lựa chọn bởi ta không thể biết chính xác giá thực sự của
một công trình cho đến khi thanh toán hết các khoản chi thực tế đã phát sinh đợc xem là hợp lý
dới sự chấp thuận của t vấn và chủ đầu t.
Nếu giá dự thầu đợc xác định một cách quá lạc quan thì lợi nhuận ròng của nhà thầu sẽ
giảm xuống và ngợc lại. Mặt khác, bản chất của xây dựng công trình giao thông là chẳng có gì
đợc xác định từ trớc, luôn có những sự thay đổi và bổ sung, ví dụ nh lạm phát làm giá cả

nguyên vật liệu thay đổi. Thông thờng các thay đổi này đợc hạn chế thông qua hợp đồng. Tuy
vậy, rất ít công trình giao thông đợc xây dựng với chi phí nh đã cam kết trong giai đoạn đấu
thầu. Đây cũng là khác biệt rất lớn giữa việc dự báo hoạt động kinh doanh và dự tính giá trong
xây dựng. Dự báo trong kinh doanh cho phép dự báo đợc các đầu ra một cách tơng đối chính
xác, nh lạm phát, giá cả Trong xây dựng công trình giao thông, dự báo gần nh đợc xem là
ớc đoán kém chính xác nhất.
Một số rủi ro tác động đến chi phí dự án xây dựng đợc trình bầy trong bảng 1 sau

Bảng 1. Các yếu tố rủi ro v bất trắc tác động đến chi phí dự án
Điều kiện mặt bằng, địa chất, địa hình tại địa điểm xây dựng
Yêu cầu thiết kế phần nền móng (phần hạ bộ)
Yêu cầu thiết kế chi tiết phần chính công trình (phần thợng bộ)
Thời gian thực hiện dự án
Loại hình hợp đồng đã ký kết
Lạm phát, giá cả đầu vào thay đổi
Điều kiện thị trờng xây dựng khu vực
III. một số vấn đề quản lý rủi ro chi phí xây dựng công trình giao thông
Trong quá trình thiết kế và chuẩn bị hồ sơ thầu của các nhà thầu, có rất nhiều yếu tố rủi ro
tác động đến các tính toán của các nhà thầu (minh hoạ trong bảng 2). Để quản lý rủi ro, nhà
thầu cần xem xét các nguồn gây rủi ro này, từ đó đa ra các biện pháp quản lý phù hợp. Vì vậy
việc xem xét giá thầu của các nhà thầu khác nhau là một điều cần thiết (xem bảng 3).
Bảng 2. Các yếu tố rủi ro v bất trắc tác động đến ớc tính của nh thầu
Nguồn gây rủi ro chi phí Biện pháp quản lý rủi ro chi phí dự án
Yếu tố kỹ thuật - Khảo sát mặt bằng công trình cần tiến hành kỹ lỡng
- Nguyên vật liệu và các cấu kiện phải có sẵn và đáp ứng các
yêu cầu
- Thiết kế và các yêu cầu thiết kế kỹ thuật phải đợc đảm bảo
Điều kiện nguồn lực - Nguồn nguyên vật liệu, nhân công và máy móc xây dựng đảm
bảo hợp lý
Khả năng xây dựng - Đảm bảo năng suất lao động

- Có các kế hoạch dự phòng và đối phó với điều kiện thời tiết xấu
- Tăng cờng khả năng xây dựng của các nhà thầu
- Kế hoạch nguồn lực phải chính xác
- Duy trì các mối liên hệ trong ngành xây dựng
Điều kiện tài chính - Có biện pháp đối phó với lạm phát / suy thoái trong thời hạn
ngắn
- Cần có biện pháp buộc chủ đầu t đảm bảo lịch trình thanh
toán
KT-ML

Bảng 3. Cùng một dự án nhng với nhiều nh thầu khác nhau
1. Chi phí nguyên vật liệu,
2. Chi phí máy móc, trang thiết bị
- Chiết khấu, nguồn cung ứng khác nhau, khả năng
thanh toán, mức độ thanh toán
- Mức tăng chi phí trong tơng lai
- Số lợng, loại, điều kiện sở hữu
3. Điều kiện lao động
4. Chi phí lao động
- Trình độ, yêu cầu tiêu chuẩn của ngời lao động
- Năng suất lao động
- Nhân viên có kỹ năng
- Lơng, chi phí làm ngoài giờ
- Số lợng, loại, điều kiện khai thác
5. Kỹ thuật xây dựng - Khảo sát hiện trờng
- Phơng pháp, công nghệ xây dựng, khả năng và trình
độ xây dựng có xét đến kinh nghiệm của các công trình
đã thực hiện
- Kỹ thuật kiểm tra, khả năng giám sát
6. Tác động của t vấn thiết kế

7. Tác động của chủ đầu t
- Khả năng đáp ứng các yêu cầu phát sinh của chủ đầu t
- Khả năng ứng phó với các thay đổi trong thiết kế
8. Nhà máy công trờng xây dựng - Bố trí lao động, máy móc thiết bị
- Năng lực tổ chức, sắp xếp tại công trờng xây dựng
9. Chi phí chung
10. Thu nhập chịu thuế tính trớc
- Mức yêu cầu riêng của mỗi nhà thầu
- Mức tăng chi phí trong tơng lai
KT-ML
Tài liệu tham khảo
[1]. NCS. Trịnh Thuỳ Anh. Chuyên đề số 2 Lý thuyết về rủi ro và quản lý rủi ro trong các dự án đầu t.
Trờng Đại học Giao thông vận tải, 2004.
[2]. TS. Nguyễn Xuân Hon, ThS. Trịnh Thuỳ Anh. Bài giảng Quản trị dự án đầu t giao thông vận tải.
Trờng Đại học Giao thông Vận tải. Hà Nội, 2003.
[3]. Nguyễn Xuân Hải. Quản lý dự án xây dựng nhìn từ góc độ nhà nớc, nhà đầu t, nhà t vấn, nhà thầu.
Nhà xuất bản Xây dựng, 2002.
[4]. Roger Flanagan and George Norman. Risk Management and Construction. Blackwell Scientific
Publication, 1993.
[5]. Thomas. Papageorge, ra R.S.Risk Management for Building Professionals. Means Company, Inc.
[6]. Jay Christensen. Project Risk Management. CADENCE Management Corporation.
[7]. Project Risk Management Handbook 1
st
Edition. Caltrans - Office of Project Management Process
Improvement
[8]. Dr. David Hilson. Paper: Managing Risk. Project Management Review January 1998. p31.
[9]. Dr. David Hilson. Paper: Extending the risk process to manage opportunities. International Journal of
Project Management 20 (2002) p235 - 240.
[10]. Dr. David Hilson. Paper: Success in Risk Management. Project Management Review July/August
2002. p24 - 25.

[11]. Dr. David Hilson. Defining Professionalism: Introducing the Risk Management Professionalism
Manifesto