Đề tài:“ Đầu tư phát triển ngành Chè Việt Đầu phá triển ngành Chè Việt Nam - Thực trạng và giải pháp pot

Đề tài:“ Đầu tư phát triển ngành Chè Việt
Đầu phá triển ngành Chè Việt Nam - Thực
trạng và giải pháp
“
Đầ
Đầ
Đầ
Đầu
u
u
ut
t
t
tph
ph
ph
phá
á
á
át
t
t
ttri
tri
tri

triể
ể
ể
ển
n
n
nng
ng
ng
ngà
à
à
ành
nh
nh
nhCh
Ch
Ch
Chè
è
è
èVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t

t
Nam
Nam
Nam
Nam-
-
-
-Th
Th
Th
Thự
ự
ự
ực
c
c
ctr
tr
tr
trạ
ạ
ạ
ạng
ng
ng
ngv
v
v
và
à

à
àgi
gi
gi
giả
ả
ả
ải
i
i
iph
ph
ph
phá
á
á
áp
p
p
p
CH
CH
CH
CHƠ
Ơ
Ơ
ƠNG
NG
NG
NGM

M
M
MỘ
Ộ
Ộ
ỘT
T
T
T
M
M
M
MỘ
Ộ
Ộ
ỘT
T
T
TS
S
S
SỐ
Ố
Ố
ỐV
V
V
VẤ
Ấ
Ấ

ẤN
N
N
NĐỀ
ĐỀ
ĐỀ
ĐỀL
L
L
LÝ
Ý
Ý
ÝLU
LU
LU
LUẬ
Ậ
Ậ
ẬN
N
N
NCHUNG
CHUNG
CHUNG
CHUNGV
V
V
VỀ
Ề
Ề

ỀĐẦ
ĐẦ
ĐẦ
ĐẦU
U
U
UT
T
T
TPH
PH
PH
PHÁ
Á
Á
ÁT
T
T
TTRI
TRI
TRI
TRIỂ
Ể
Ể
ỂN
N
N
N
NG
NG

NG
NGÀ
À
À
ÀNH
NH
NH
NHCH
CH
CH
CHÈ
È
È
ÈVI
VI
VI
VIỆ
Ệ
Ệ
ỆT
T
T
TNAM
NAM
NAM
NAM
1.1.
1.1.
1.1.
1.1.Kh

Kh
Kh
Khá
á
á
ái
i
i
ini
ni
ni
niệ
ệ
ệ
ệm,
m,
m,
m,vai
vai
vai
vaitr
tr
tr
trò
ò
ò
òĐầ
Đầ
Đầ
Đầu

u
u
ut
t
t
tph
ph
ph
phá
á
á
át
t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển.
n.
n.
n.
1.1.1.Kh
1.1.1.Kh
1.1.1.Kh
1.1.1.Khá
á
á

ái
i
i
ini
ni
ni
niệ
ệ
ệ
ệm
m
m
mđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
tph
ph
ph
phá
á
á
át
t
t

ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển.
n.
n.
n.
Xuấtpháttừphạmvipháthuytácdụngcủacáckếtquảđầutchúngtacóthểcó
nhữngcáchhiểunhauvềđầut.Theonghĩarộng,
đầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
t
nóichunglàsựhysinhcácnguồn
lựcởhiệntạ
i
đểtiếnhànhcáchoạtđộngnàođónhằmthuvềchonhàđầutcáckếtquả
nhấtđịnhtrongtơnglại
l
ớnhơncácnguồnlựcđãbỏrađểđạtđợccáckếtquảđó.
Nhvậy,mụcđíchcủaviệcđầutlàthuđợccá

i
gìđólớnhơnnhữnggìmìnhđãbỏ
ra.Dovậy,nềnkinhtếkhôngxemnhữnghoạtđộngnhgửitiếtkiệm,
l
àhoạtđộngđầutv
ì
nókhônglàmtăngcủacảichonềnkinhtếmặcdùngờigửivẫncókhoảnthu
l
ớnhơnso
vớisốtiềngửi.Từđó,ngờ
i
tabiếtđến1địnhngh
ĩ
ahẹphơnvềđầuthaychínhlàđịnh
ngh
ĩ
ađầutpháttriển.
Đầ
Đầ
Đầ
Đầu
u
u
ut
t
t
tph
ph
ph
phá

á
á
át
t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n
n
làhoạtđộngsửdụngcácnguồn
l
ựctà
i
ch
í
nh,nguồn
l
ựcvậtchất
nguồn
l
ựclaođộngvàtrítuệđểxâydựng,sửachữanhàcửavàcấutrúchạtầng,mua
sắmtrangthiếtb
ị
và

l
ắpđặtchúngtrênnềnbệbồidỡngđàotạonguồnnhânlực,thựchiện
chiphíthờngxuyêngắnliềnvớ
i
sựhoạtđộngcủacáctà
i
sảnnàynhằmduytr
ì
tiềmlực
hoạtđộngcủacáccơsởđangtồntạivàtạotiềm
l
ựcmớichonềnKT-XH,tạoviệc
l
àmvà
nângcaođờ
i
sốngcủathànhviêntrongxãhộ
i
1.1.2.
1.1.2.
1.1.2.
1.1.2.Vai
Vai
Vai
Vaitr
tr
tr
trò
ò
ò

òc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
ađầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
tph
ph
ph
phá
á
á
át
t
t
ttri
tri
tri

triể
ể
ể
ển
n
n
n
Trêngiácđộtoànbộnềnkinhtếcủađấtnớcvaitròcủađầutthểhiệnởcácmặtsau:
1.1.2.1.Đầutvừatácđộngđếntổngcungvừatácđộngđếntổngcầu.
.
.
.
Đốivớitổngcầu:đầutlàmộtyếutốchiếmtỷtrọnglớntrongtổngcầucủanền
kinhtếvàtácđộngcủađầutđếntổngcầu
l
àngắnhạn.Vớitổngcungchakịpthayđổithì
sựtăngnêncủađầutlàmtổngcầutăng.
Đốivớitổngcung:tácđộngcủađầutlàdàihạn.Khithànhquảcủađầutpháthuy
tácdụng,cácnănglựcmớiđivàohoạtđộngth
ì
tổngcungđặcbiệtlàtổngcungdàihạn
tănglên.
1.1.2.2.Đầutcótácđộnghaimặtđếnsựổnđịnhkinhtế.
Sựtácđộngkhôngđồngthờivềmặtthờ
i
gianđốivớitổngcầuvàtổngcungcủanền
kinhtếdẫnđếnmỗ
i
sựthayđổidùtănghaygiảmcủađầutđềulàyếutốduytr
ì

sựổn
định,vừalàyếutốphávỡsựổnđịnhcủanềnkinhtếcủamọ
i
quốcgia.
Cụthể,nhữngtácđộngtíchcựcđầutlàlàmtăngsảnlợng,tăngtrởngkinhtế,tạo
côngănviệc
l
àmgiảiquyếtthấtnghiệp,tăngthunhậpvàgópphầnchuyểndịchcơcấu
kinhtếhợplý.Ngợclạiđầuttăngcũngdẫnđếntănggiátừđócóthểdẫnđến
l
ạmphát,
lạmphátcaosẽdẫnđếnsảnxuấtbịđìnhtrệ,đờisổngngờilaođộnggặpkhókhăndo
khôngcóviệclàmhoặctiềnlơngthấp,thâmhụtngânsách,kinhtếpháttriểnchậmlại.
1.1.2.3.Đầutảnhhởngđếntốcđộtăngtrởngvàpháttriểnkinhtế.
ĐiềunàyđợcphảnánhthôngquahệsốICOR.
Vốnđầuti
ICOR= =
GDPg
Trongđói:làvốnđầut
g:
l
àtốcđộtăngtrởng
HệsốICORphảnánhmốiquanhệgiữađầutvớimứctăngtrởngkinhtế.Hệsố
ICORthờngítcóbiếnđộng
l
ớnmàổnđịnhtrongthờigiandài.NếuICORkhôngđổi,
mứctăngGDPhoàntoànphụthuộcvàovốnđầut.Khiđầuttăngsẽ
l
àmtăngGDPvà
ngợclạihaynóicáchkháctốcđộtăngtrởngtỉlệthuậnvớ

i
mứcgiatăngvốnđầut.
1.1.2.4.Đầuttácđộngđếnsựchuyểndịchcơcấukinhtế.
Nếucómộtcơcấuđầutđúngsẽlàmchuyểndịchcơcấukinhtếphùhợpvớ
i
quy
hoạchpháttriển,chiến
l
ợcpháttriểnkinhtếxãhộicủangành,củavùng,tạoramộtsựcân
đố
i
trênphạmvinềnkinhtếgiữacácngànhcácvùngvàlãnhthổ.Đồngthờipháthuyđợc
nộ
i
lựccủavùngcủanềnkinhtếtrongkhivẫnxemtrọngyếutốngoạilực.
1.1.2.5.Đầutảnhhởngtớisựpháttriểncủakhoahọckỹthuậtvàcôngnghệ.
.
.
.
Chúngtađềubiếtrằngcóhaiconđờngcơbảnđểcócôngnghệlàtựnghiêncứu
phátminhracôngnghệvànhậpcôngnghệtừnớcngoài.Dùbằngcáchnàocũngcầnphả
i
cóvốnđầut.Mọiphơngánđổimớ
i
côngnghệkhônggắnvớinguồnvốnđầutsẽ
l
ànhững
phơngánkhôngkhảthi.
1.1.2.6.Đầutcóảnhhởngđếnviệcnângcaochấtlợngcủađộingũlaođộng:về
trìnhđộtaynghề,trìnhđộchuyênmôn,kỹthuậtvàkỷluậtlaođộng.Thôngquađàotạo

mớivàđàotạo
l
ại.
1.2.
1.2.
1.2.
1.2.N
N
N
Nộ
ộ
ộ
ội
i
i
idung
dung
dung
dungho
ho
ho
hoạ
ạ
ạ
ạt
t
t
tđộ
độ
độ

động
ng
ng
ngđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
tph
ph
ph
phá
á
á
át
t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n

nng
ng
ng
ngà
à
à
ành
nh
nh
nhch
ch
ch
chè
è
è
èVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam
ĐTPTchèbaogồmhail
ĩ

nhvực
l
àđầutvùngnguyênliệuvàđầutchocôngnghiệp
chếbiến.Hailĩnhvựcnàyphụthuộcvàonhauvàluôncótácđộng
l
ãnnhau,tạonênmối
quanhệliênhoàngiữakhuvựcchếbiếnvàcácvùngnguyênliệuvệtinh.Tuynhiên
ĐTPTchècònđợcmởrộngởtấtcảcáckhâutronghoạtđộngcủangànhchènhđầutcho
côngtácpháttriểnth
ị
trờng,chomarketing,chopháttriểncơsởhạtầng,chopháttriển
nguồnnhânlực, Tấtcảnhữngnộidungđótạonênmộtbứctranhtoàncảnhvềhoạtđộng
ĐTPTngànhchèViệtNam.
Nộidungcơbảnđầutpháttriểnngànhchèbaogồm:
-Căncứtheonộidungkinhtếkỹthuậtpháttriểnngànhchè,chiathành:
+Đầutpháttriểnchènguyênliệu
+Đầutchocôngnghiệpchếbiếnchè
+Đầutchocôngtáctiêuthụchè
-Căncứtheonộidungđầutpháttriển,chiathành:
+Đầutpháttriểncơsởhạtầngkỹthuậtcácvùngchè
+Đầutchocôngtácmarkteting
+Đầutpháttriểnnguồnnhânlực
1.2.1.
1.2.1.
1.2.1.
1.2.1.Đầ
Đầ
Đầ
Đầu
u

u
ut
t
t
tph
ph
ph
phá
á
á
át
t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n
nch
ch
ch
chè
è
è
ènguy
nguy

nguy
nguyê
ê
ê
ên
n
n
nli
li
li
liệ
ệ
ệ
ệu
u
u
u
Chấtlợngchènguyênliệuđóngvaitròquyếtđịnhchochấtlợngchèthànhphẩm.
Muốnchất
l
ợngnguyênliệutốtphảiđầutvàotấtcảcáckhâu
:
Đầutchotrồngmới,chăm
sóc,thuhoạch;đầutthâmcanhvàcả
i
tạochègiảmcấp;đầutchocácd
ị
chvụkháccóliên
quan.
1.2.1.1.Đầutchocôngtáctrồngmới

Đốivớ
i
việcđầuttrồngmớith
ì
bớcquantrọngtrớctiên
l
àphảilựachọnđợcvùng
đấtth
í
chhợp,nămtrongquyhoạchđầut,cócácđ
i
ềukiệnthiênnhiênuđãi.Hơnnữa,
việc
l
ạchọnvùngđấtsảnxuấtchènguyênliệucòntạođ
i
ềukiệncơhộihợptác-liênkết
trongsảnxuất,pháttriểnthànhvùngchuyêncanhhànghoá
l
ớn.Môhìnhnàynhằmtập
trungnhữngvùngcùngđiềukiệntựnhiênvềthổnhỡng,nhằmkhaithácnhữngdiệntích
tuyđộph
ì
củađấtkhôngcao,nhngcóthểápdụngnhữngkỹthuậttiếnbộ,vàđầuthợp
l
ý
vẫnchohiệuquảcanhtáccao.Đồngthờitạosựliênkếtsảnxuấtcủacácnônghộtrồng
chèthànhnhữngvùngsảnxuấtliênhoàn,đểcôngtáccungứngvốn,vậttkỹthuật,máy
mócthiếtb
ị

tiếnhànhthuậnlợi.
Dođặcđiểmcủacâychèlàchukỳsinhtrởngdà
i
từ30-50năm,cócâytrên100
nămvàthờ
i
giankiếnthiếtcơbảncủacâychètrồngbằnghạtlà2năm,bănggiâmcànhlà
3năm,nênkhócóthểthaythếngaygiốngchèđãđầutnếuthấynókhôngphùhợp.Để
hạnchếnhợcđiểmnày,cầnchútrọngngaytừđầuvàocôngtácđầutgiống,phânbón,
thuốcbảovệthựcvật quantâmđúngmứctớ
i
khâulàmđất,diệttrừcỏdại Cónhvậy,
câychèmớ
i
cótiềnđềtăngtrởngvữngchắc,chobúpto,búpkhoẻ.Đây
l
àgiaiđoạnvốn
đầutbỏra
l
ớnnhất,nhngchacókếtquảthuhoạch.
1.2.1.2.Đầutchocôngtácchămsóc-thuháichè
Giaiđoạnđầutchochămsóc-thuháichèlàgiaiđoạnbắtđầuchosảnphẩm.Trong
2nămđầu,vốnđầutbỏraíthơngiaiđoạntrớcvàtậptrungvàocáccôngđoạn:bónphân,
phunthuốctrừsâu,đốnchètạohình,ủrácgiữẩmchochè,phòngtrừsâubệnh.Đầutvào
muacáchạtgiốngcâyphânxanh,câybóngmáttrồngtrênnhữngđồ
i
chè.Giaiđoạnnày
đò
i
hỏikhôngch

ỉl
ợngvốnđầutcungcấpk
ị
pthờiđầyđủ,màquitrìnhcanhtác,thuhái
cũngphảiđợcđảmbảo,đểthuđợcbúpchècóchấtlợngtốtchochếbiến.
1.2.1.3.Đầutchothâmcanh,cảitạodiệntíchchèxuốngcấp.
Diệntíchchèxuốngcấplàkhuvựcchèđãb
ị
thoá
i
hoá,biếnchất,năngsuấtchèrất
thấp,chấtlợngchèkhôngđảmbảo(hàm
l
ợngTanin,Cafeingiảmrõrệt).Nguyênnhân
gâyralàcanhtáckhôngđúngquitrìnhkỹthuật,dođầutthâmcanhkém,nhng
l
ạ
i
khai
thácquámức,nêncâychèkhôngpháttriểnb
ì
nhthờngđợc,vàđấtđaib
ị
nghèokiệtchất
dinhdỡngtrởnênchaicứng,nguồnnớcngầmb
ị
giảmsút.Nếuđầutcảitạodiệntíchchè
giảmcấp,đò
i
hỏimộtkhố

i
lợngvônđầutkhálớnvàchămsócchètheođúngquitrìnhkỹ
thuật.
Đểcả
i
tạochèxuốngcấp,trớchếtphảitìmđợcnguyênnhânchínhxácđểđềra
nhữnggiảiphápthíchhợp.Ch
ỉ
nêncảitạonhữngnơngchèíttuổi,hoặcnhữngnơngchè
cómậtđộtrồngtơngđố
i
cao;cònnhữngnơngchèquácằncỗi,mậtđộcâytrồngtha,th
ì
pháđitrồng
l
ại.
Biệnphápcảitạochèxuốngcấp
l
àkếthợpbiệnphápthâmcanhvàcảitạo,tăng
lợngphânhữucơ,đảmbảochếđộtớitiêu nhằmcảithiệntínhchấtlýhoácủađất.Đối
vớicácnơngchèpháđitrồnglại,nênthâmcanhđầutquacôngtácgiống,câyphânxanh,
câybóngmát,bónphânhữucơ,ápdụngquitrìnhcanhtáchợplý,khoahọc Đâylàgiải
phápvừakhắcphụctìnhtrạngđầutdàntrải,quảngcanhchonăngsuấtthấp;vừatiếnhành
đầuttheochiềusâu,ứngdụngnhữngtiếnbộkỹthuậtvàosảnxuấtchonăngsuấtcaovà
ổnđịnh.
1.2.1.4.Đầutvàocácdịchvụkháccóliênquan.
LĐầutchocôngtáccungcấpgiốngchè.Giốngcâytrồngcóvaitròquyếtđịnhđến
chất
l
ợngchènguyênliệuvàchèthànhphẩm.Hoạtđộngđầutchocôngtácgiốngbao

gồm:
ãĐố
i
vớigiốngnhậpnội:đầutmuagiốngmới,ỵđầutnghiêncứuvàtrồngthử
trongcácvờnơmđểkhảonghiệm,ỵlựachọncácgiốngtốtthíchhợpỵđầutnhânrộngcác
giốngnàyvàcungcấpgiốngchocácnơngchèthíchhợp.
ãĐốivớigiốngthuầnchủng:đầutxâydựngcáctrungtâmnghiêncứucácgiống
chètrongnớcỵLựachọncácgiốngchètốtỵcảitạocácgiốngchènàyvớicácđiềukiện
tơngthíchỵĐầutnhânrộngvớitừngvùngsinhtháithíchhợp.
LĐầutchocôngtácnghiêncứu,ứngdụngcáctiếnbôkhoahọckỹthuật.
Thôngthờng,hoạtđộngđầutnàydoNhànớctiếnhànhđầutgiántiếpchongành
chè,thôngquaviệcđầutxâydựngcácviệnnghiêncứu,cáctrungtâmkhảonghiệm,các
vờnơmgiốngthíđiểm hoặcdocáccôngtytiếnhànhtrongphạmvihẹpnhằmcóđợc
cácgiốngtốt,quitrìnhcanhtáctiêntiếnphùhợpvớ
i
chutrìnhsảnxuất.
1.2.2.
1.2.2.
1.2.2.
1.2.2.Đầ
Đầ
Đầ
Đầu
u
u
ut
t
t
tcho
cho

cho
choc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệp
p
p
pch
ch
ch
chế
ế
ế
ếbi
bi
bi
biế
ế

ế
ến.
n.
n.
n.
Chènguyênliệutơ
i
đợchá
i
vềphảichếbiếnngayđểgiữđợcphẩmcấpcácthành
phầnvậtchấtkhôcótrongchè;nếuchậmxử
l
ý,láchètơ
i
sẽbịôi,cácthànhphầnvậtchất
trongláchèsẽbịphânhuỷ,làmchất
l
ợngchènguyênliệubịgiảm,dẫntớ
i
chấtlợngchè
thànhphẩmkém.
Chếbiếnchècó2hìnhthứclà
:
thủcôngvàcôngnghiệp.
Hìnhthứcthủcôngthờngđợcápdụngởcáchộnôngdântrồngchèvới
quitrìnhchếbiếnđơngiản:ChènguyênliệuỵVòỵSaokhôbằngchảotrênlửa
ỵthànhphẩm.Chấtlợngchèthờngthấpch
ỉ
đạttiêuchuẩnchèbánthành
phẩm(gọ

i
làchèmộc),chonênmuốncóchấtlợngcaohơnphảitinhchế
l
ạitại
cácnhàmáychếbiếnchè.
Hìnhthứccôngnghiệpđợcthựchiệntrêncácdâychuyềnthiếtbịmáy
móc,vớicácquitr
ì
nhphứctạphơntạicácnhàmáychếbiến,đểsảnxuấtcácsản
phẩmcóchất
l
ợngcao.
L
Đểsảnxuấtchèxanh
,quitrìnhsảnxuấtgồmcáccôngđoạn:Chènguyênliệutơ
i
đợclàmhéobằnghơinớcỵvòỵsấykhôỵsàngphânloạ
i
ỵhơngliệuỵđónggó
i
ỵthành
phẩm.
L
Đểsảnxuấtchèđen
cóthêmkhâu
l
ênmenchochè.Quitr
ì
nhcôngnghệbaogồm
cáccôngđoạn

:
Chènguyênliệutơiỵ
l
àmhéoỵnghiềnỵxéỵvòỵlênmenỵsấykhôỵ
sàngphânloạiỵđónggóiỵthànhphẩm
Vậymuốnpháttriểnsảnxuấtchècầnphả
i
đầutđồngbộvàocảchutr
ì
nhtrồngtrọt
vàsảnphẩmhòanthành,từkhâunôngnghiệpđểsảnxuấtrachènguyênliệu,tớ
i
khâu
côngnghiệpchếbiếnchè.Dođó,côngnghệchếbiếncàngphảiđợcđầutth
í
chđángđể
tơngđồngvớisựpháttriểncủasảnxuấtchènguyênliệu,cácthiếtbịchuyêndùngtrong
ngànhchèphảiđợcđổimớivớicôngnghệhiệnđạ
i
chếbiếnranhiềuloạisảnphẩm,nhiều
mặthàngmớicótiêuchuẩnchất
l
ợngquốctế,cótỷlệthuhồicao,giảmthứphẩm;chất
lợngbaobìvàkỹthuậtđónggóiphảiđạttiêuchuẩnbảoquảnsảnphẩm,hợpthịhiếungờ
i
tiêudùngvớigiácảhợplýđểcạnhtranhmạnhmẽtrênthịtrờngthếgiới.Dodó,hoạt
độngĐTPTcôngnghiệpchếbiếnchèđò
i
hỏ
i

giả
i
quyếtcácvấnđềsau:
1.2.2.1.Đầutxâydựng(ĐTXD)cácnhàmáychếbiếnchè
ĐTXDcácnhàmáychếbiếnchèphả
i
nằmtrongquihoạchđầutnôngnghiệpvà
gắnvớivùngcungcấpnguyênliệuchè,đểkhépk
í
nchutrìnhnguyênliệu-chếbiến,vàcó
tácdụngqualạivớinhau,thựchiệnchơngtrìnhCôngnghiệphoá-hiệnđạihoá(CNH-
HĐH)vàhìnhthànhcácvùngchètậptrung.ViệcĐTXDnhàmáychếbiếnchèphảicó
quimôphùhợpvớisản
l
ợngvùngnguyênliệu.Nếuquimônhàmáyquálớnsẽgây
l
ãng
ph
í
vềviệcsửdụngcôngsuấtthiếtb
ị
;tốnnhiếuchiphígiántiếp,chiphíkhấuhaotà
i
sản
thiếtbịvàlàmgiáthànhsảnphẩmtăngcao.Nếuquimônhàmáyquánhỏ,côngnghệlạc
hậu,thìsẽlãngphínguyênliệuvàhiệuquảkinhdoanhsẽthấp.Đồngthời,hệthốngkho
tàng,bếnbãi.hệthốnggiaothôngcũngphảiđợcđầutđồngbộ,đểvậnchuyểnkịpthờ
i
nguyênliệutơ
i

chonhàmáy.
1.2.2.2.Đầutmuasắmnângcấpcácthiếtbịcôngnghệmới
.
Cùngmộtloạ
i
chènguyênliệu,nhngmuốnsảnxuấtracácmặthàngkhácnhau,
phảichếbiếntrênnhữngquitrìnhcôngnghệkhácnhauvàtrênnhữngdâychuyềnthiếtbị
tơngứng.Hiệnnay,ởViệtNamđangsảnxuấtchèđentheocôngnghệOrthodox(OTD)
vàcôngnghệCrushing-Tearing-Curling(CTC);sảnxuấtchèxanhtheocôngnghệcủa
NhậtBản,ĐàiLoan,TrungQuốc.
Việcđầutmuasắmmáymócthiếtbịđòihỏiphả
i
đầutcảvàophầnmềm,đólàcác
bíquyếtcôngnghệ(Know-How),cáccôngtrìnhvậnhànhsảnxuất,hớngdẫnsửdụng,
đàotạotrìnhđộcôngnhânvàquảnlý,phụtùngthaythế Việcđầutphảiđồngbộvàphù
hợpvớihiệntrạngsẵncócủanhàmáy,vớ
i
sảnlợngvùngnguyênliệu,vớ
i
trìnhđộlành
nghềcủacôngnhânvânhành,vàvớ
i
th
ị
trờngtiêuthụ
ViệcđầutnàycầnthôngquacácHộ
i
đồngtvấncókinhnghiệmđểcóđợcnhững
dâychuyềncôngnghệtơngth
í

chvớ
i
thựctiễn,đểcónhữngsảnphẩmgiácảhợplý,có
sứccạnhtranhtrênth
ị
trờng.
1.2.2.3.Đầuthệthốngkiểmtrachấtlợngsảnphẩm(KCS).
Chấtlợngsảnphẩmsauchếbiếnquyếtđịnhsựtồntạivàpháttriểncủamỗidoanh
nghiệpnóiriêngvàngànhchènóichung.Bởilẽ,hiệnnayyêucầuvàsởth
í
chcủangời
tiêudùngngàycàngkhắtkhe,họkhôngnhữngđò
i
hỏichèphảicóhơngthơm,v
ị
ngọt
chátnhẹ,nớcchètrongvắt,khônglẫntạpchất màcònđòihỏiphảiđẩmbảovệsinh
côngnghiệpvàantoànthựcphẩm.V
ì
vậy,việcđầutchocôngtáckiểmtrachất
l
ợnglà
cầnthiếtđểđảmbảochấtlợnghànghoávàkhôngđểlọtnhữngsảnphẩmkémchấtlợngra
ngoà
i
th
ị
trờng.
Chất
l

ợngsảnphẩmphảimangmộtkháiniệmtổnghợptừkhâuchấtlựơngnguyên
liệu(giống,phânbón,thuốcbảovệthựcvật )đếnkhâuchếbiếncôngnghiệp(vệsinh
côngnghiệp,tạpchất,antoànthựcphẩm ).Vìvậy,đầuthệthốngKCSchochutrình
sảnxuấtnguyênliệu-chếbiếnthànhphẩmphảiđợctrangb
ị
đầyđủtừkhâunôngnghiêp
đếnkhâucôngnghiệpchếbiếnvàtheoquichuẩncủaISO9000,quichuẩnHACCP.
1.2.3.
1.2.3.
1.2.3.
1.2.3.Đầ
Đầ
Đầ
Đầu
u
u
ut
t
t
tx
x
x
xâ
â
â
ây
y
y
yd
d

d
dự
ự
ự
ựng
ng
ng
ngc
c
c
cơ
ơ
ơ
ơs
s
s
sở
ở
ở
ởh
h
h
hạ
ạ
ạ
ạt
t
t
tầ
ầ

ầ
ầng.
ng.
ng.
ng.
Hệthốngcơsởhạtầngbaogồmnhữnghệthốngvềmạnglớigiaothông,đ
i
ện,thuỷ
lợi,hệthốngkhotàng,bếnbãi,nhàmáycơkhíchếtạo,hệthốngcơsởhạtầngphúclợi
(trờnghọc,ytế ).Chúng
l
ànhữngthànhtốquantrọngđểđảmbảosựhoạtđộngsản
xuất-kinhdoanhcủangànhchèđợcvữngchắc;giảmchiphíngoà
i
sảnxuất,kinhdoanh,
nângcaothunhậpvàtạotâmlýantâmlàmviệclâudà
i
chongờ
i
laođộng,nângcaotích
luỹvốnđểtáiđầutchongànhchè.
Thựctế,cácnôngtrờngchèthuộcTổngcôngtychèvàcácnơngchècủacácgia
đìnhhộnôngdânnằmởcácvùngnôngthôntrungdu,miềnnúi,màcácvùngnàyhệthống
cơsởhạtầngquáyếukém.Chínhđ
i
ềunàylàmchocácnhàđầutbănkhoănkhiphải
quyếtđịnhđầutvàtiêuthụsảnphẩmcácvùngchè.
Đểhạnchếphầnnàonhợcđiểmđó,NhànớccầnphảiĐTXDcáchệthốngcơsởhạ
tầngnôngthôn,nơicóvùngchè;hoặcphố
i

hợptheophơngchâm“Nhànớcvànhândân
cùnglàm”huyđộngtốiđanguồnvốncủatấtcảcácthànhphầnkinhtếthamgiacông
cuộcđầutnày,đểtạoralợ
i
íchkinhtếchongờ
i
laođộngvàcáccơsởsảnxuất,kinh
doanh;đồngthờ
i
tạorasựgiaolugiữacácmiềnvàpháttriểnvănhoácủacácdântộcsinh
sốngtrênđồ
i
chè,dầndânxoábỏsựchênhlệchmứcsốnggiữamiềnnúivàmiềnxuôi.
1.2.4.
1.2.4.
1.2.4.
1.2.4.Đầ
Đầ
Đầ
Đầu
u
u
ut
t
t
tcho
cho
cho
choc
c

c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngt
t
t
tá
á
á
ác
c
c
cMarketing.
Marketing.
Marketing.
Marketing.
Vaitròcủathịtrờnghếtsứcquantrọng,nómangýngh
ĩ
asốngcòntrongnềnsản
xuấthànghoá.Sảnxuấtch
ỉ
đợccoinhthànhcông,khisảnphẩmcủanóđợcth
ị
trờng
chấpnhận,adùng.HoạtđộngđầutMarketinglàphảinắmbắtđợcquiluậtcủathịtrờng;
nghiêncứuvàxửlýtốiucácnhucầuvàmongmuốncủakháchhàng,đểnhằmthoảmãn

nhucầuvàthịhiếucủakháchhàng.CôngtácMarketingvừa
l
àkhoahọc,vừalànghệ
thuật.
ĐầutchocôngtácMarketingtrongngànhchèbaogồm:
1.2.4.1.Nghiêncứu,dựbáonhucầuthịtrờngchè:
Đểtìmrađúngnhucầuchècủathịtrờng(sốlợng,chấtlợng,phơngthứctiêudùng,
baobì,chủngloại,phơngthứcbán,giácả,côngdụng,sởth
í
ch,thịhiếu )cùngvớicác
thôngtinvềcácđốithủcạnhtranh,các“vậtcản”phảiđơngđầuđểchủthểkinhdoanhcó
thểkhốngchế,tậptrungnguồnlựcvàokhâuxungyếu.Nhờvậy,cóthểđápứngvừađủ
nhucầucủakháchhàngmộtcáchlâudàivàthuđợclợinhuậnnhmongmuốn.Dođó,cần
phảiĐTXDmộthệthốngthôngtinthôngsuốt,cậpnhật,vớitốcđộxử
l
ýcao,hoàmạng
Internet vàmộtđộingũchuyênmôncókinhnghiệm.
Ngoà
i
ra,cònchúýđầutvàocôngtáckhảocứuthịtrờng,liênkếtvớicácHiệphộ
i
chècủacácnớcđểcóthôngtinvànhữngquyếtđịnhchungvềchè;tiếntớiĐTXDmộtsàn
đấugiá,tạođiềukiệnchongờisảnxuất,tiêuthụgặpnhau,nơimọithôngtinvềthịtrờng,
giácả,chấtlợng đềutrởlênminhbạch.Côngtácthamquanvàlàmviệcvớingànhchè
củanớcngoà
i
cũnglàmộttrongnhữngnộidungcủahoạtđộngMarketingđểcácchuyên
viênnghiêncứuthịtrờng,kýkếtcáchợpđồngxuấtnhậpkhẩu,hoặcđểhọchỏikinh
nghiệmcủabạn làmtiềnđềchocôngtácpháttriểnvàmởrộngthịtrờng.
1.2.4.2.Đầutchocôngtáchoànthiệnsảnphẩm.

Hoạtđộngđầuttrong
l
ĩnhvựcnàycómộtphạmvirấtrộngtừkhâunguyênliệuđến
khâuthànhphẩm,nhngquantrọngnhấtlàđầutđadạnghoásảnphẩm,chobaobì,mẫu
mãsảnphẩm,tìmcácgiảiphápkhipháthiệnnhữngdấuhiệusảnphẩmtiêuthụchậmvà
tiếntớixâydựngthơnghiệuchèViệtNamchấtlợngcao.
1.2.4.3.Đầutchocáccôngcụxúctiếnhỗnhợp.
Baogồmtoànbộhoạtđộngđầuthỗtrợtiêuthụchènh
:
choquảngcáo,tuyên
truyềngiớithiệusảnphẩm;chohệthốngd
ị
chvụsaubánhàng,choxúctiếnthơngmại,
quảngbásảnphẩmmới,thamgiaHộichợtriểnlãm,ngàyHộiVănhoáchè
HoạtđộngđầutMarketingngàycàngđóngvaitròquantrọngtrongkinhdoanhvà
nóchiếmmộttỷ
l
ệkhôngnhỏtrongchiphíđầutcủangànhchè.Vìthế,cácdoanhnghiệp
chèphảiđahoạtđộngđầutMarketingvàohoạtđộngĐTPTcơbảncủadoanhnghiệpchè.
1.2.5.
1.2.5.
1.2.5.
1.2.5.Đầ
Đầ
Đầ
Đầu
u
u
ut
t

t
tph
ph
ph
phá
á
á
át
t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n
nngu
ngu
ngu
nguồ
ồ
ồ
ồn
n
n
nnh
nh

nh
nhâ
â
â
ân
n
n
nl
l
l
lự
ự
ự
ực.
c.
c.
c.
Đây
l
àmộthoạtđộngĐTPTcầnthiếtchosựpháttriểncủangànhchèViệtNam,
bởilẽnếukhôngcómộtđộ
i
ngũcánbộvàlaođộngthíchhợpvớitrìnhđộtơngứngthì
côngcuộcĐTPTngànhchètrênmộtquimôlớnlàkhôngthểthựchiệnđợc.Điềukhó
khănchocôngviệcnàyluônlàt
ì
mchoranộ
i
dung,h
ì

nhthứcđầut;đốitợngđợcđầutcó
lợinhấtchongànhchè.
Tìnhh
ì
nhkinhtếxãhộicủamiềntrungdu,miềnnúicònlạchậu(hạtầngcơsở
chapháttriển,trìnhđộdântr
í
chacao ),nhngvùngđấtnàylạicónhiềutiềmnăngcha
đợckhaipháđểlàmgiàuchođấtnớc.Dođó,phảiĐTPTvàovùngnàyđểpháttriểnkinh
tế,tiếnk
ị
pmiềnxuôi.
Đểkhaithácvùngchèởtrungdu,miềnnúi,ngoà
i
việcđầuttiềnvốn,vậtt,công
sứcracònphả
i
ĐTPTnguồnnhânlực-màcụthể
l
àviệcđàotạonhữngconngờithực
hiệnchiếnlợcnày,làmộtviệchếtsứcquantrọngvàcựckỳcấpbách.
Độingũnhânlựctronghoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhchèrấtđôngđảo,baogồm
lực
l
ợnglaođộnglàmchètạ
i
cáchộgiađình;độingũcôngnhânnôngtrờngtrồngchè,
côngnhântrongcácnhàmáychếbiếnchè;độingũchuyênviênkỹthuật,quảnlý,kinhtế,
vănphòng;độingũnhânviênbánhàng;độingũcánbộ
l

àmcôngtácnghiêncứuKHKT;
côngtácquảnlýcấpcơsởvàtrungơng Vìthế,trọngtâmhoạtđộngĐTPTnguồnnhân
lựccủangành
l
àtuỳthuộcvàotừngloạiđốitợngmàcócácgiảiphápđàotạochothậtphù
hợpđểmang
l
ạihiệuquảcao.
Vớimụctiêuchuyểnhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhtheocơchếth
ị
trờng,lấyhiệu
quảlàmtrọngtâmvàđịnhhớngCNH-HĐHđòihỏiđộingũnhân
l
ựccủangànhphải
nângcaotr
ì
nhđộ,từngờ
i
laođộngđếncáccánbộquản
l
ý,lãnhđạo,thôngquaviệcđào
tạolạivàđàotạotheoyêucầuquihoạchpháttriểnsảnxuấtkinhdoanhcủangànhchè
ViệtNam.
Hìnhthứcđàotạolàhợptácvớicáctrờngđạihọc,cácviệnnghiêncứu,cáctrung
tâmđàotạotrongvàngoàingành mởcáclớpgiảngdạychuyênngành,các
l
ớpchuyênđề
cóliênquanvớingànhchè(kinhtếthịtrờng,liêndoanh-liênkết ).chơngtrìnhđào
tạophảithựctiễnvàđadạnghoá.Đồngthời,phả
i

tạođ
i
ềukiệnthuậnlợ
i
đểthuhútđội
ngũcánbộKinhtế,Khoahọckỹthuậtngoà
i
ngànhthamgiavàohoạtđộngsảnxuấtkinh
doanhcủangànhbằngnhữngcơchếthíchhợp;thuhútlực
l
ợngnhân
l
ựccủangànhcùng
hoạtđộngthôngquacáctrungtâmnghiêncứu,cáctổchứckhuyếnnông,khuyếncông.,
khuyếnlâmv.v
Nhìnchung,tấtcảcáchìnhthứcđầuttrêncầnphảiđợctiếnhànhđồngbộvàcókế
hoạchtriểnkhaitrêndiệnrộngnhằmtậndụngnhững
l
ợ
i
thếsẵncótạicácvùngchè,tiếp
nhậnsựhỗtrợkịpthờicủaNhànớcvàcáccấplãnhđạođịaphơngđểĐTPTngànhchè
ViệtNamthựcsựmang
l
ạihiệuquảcaonhất.
1.3.
1.3.
1.3.
1.3.Đặ
Đặ

Đặ
Đặc
c
c
cđ
đ
đ
đi
i
i
iể
ể
ể
ểm
m
m
mđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
tph
ph
ph
phá
á

á
át
t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n
nng
ng
ng
ngà
à
à
ành
nh
nh
nhch
ch
ch
chè
è
è
èVi
Vi

Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam
Đầutpháttriển(viếttắtĐTPT)trongnôngnghiệpnóichungvàngànhchènói
riêngmangnhữngđặcđ
i
ểmkhácbiệtvớicáchoạtđộngđầuttrongcáclĩnhvựcsảnxuất
vậtchấtkhác.Đólàsựtácđộngtrựctiếpvàgiántiếpcủađiềukiệntựnhiênđố
i
vớibản
thâncácyếutốđầut.
ĐTPTtrongngànhchèthờngcóthờ
i
gianthuhồivốnđầutdàihơncácngànhkhác,
bởichèlàloạicâycôngnghiệpdà
i
ngày,chutrìnhsinhtrởngkhálâu,nênchukỳhoạt
độngkinhtếkéodài.Thôngthờngđầutchochèphả
i
trảiquacácgiaiđoạnpháttriểnsinh
học,nêntừkhitrồngđếnkhibắtđầuđợcthuháiphả
i

mấtthờ
i
gian3năm,vàthờigian
kinhdoanhcóthểtừ30đến50năm.Chonên,vốnđầutphả
i
phânbổtrongkhoảngthờ
i
giankéodàivàtheothờivụcủacâychè.Thêmvàođó,hiệuquảthuhoạchcâychètrong
nhữngnămđầukinhdoanhlàrấtthấp,hiệuquảch
ỉ
đợctăngdầntrongthờigiansau.Do
đó,thờ
i
gianđểhoànđủvốnđầutxâydựngcơbản
l
àkhálâu.
ĐTPTchètrongcácl
ĩ
nhvựctrồngtrọt,câygiống,chămsóc,cảitạo diễnratrong
mộtđịabànkhônggianrộnglớn,trêncácvùngđồitrungdu,miềnnúi.Đ
i
ềunày
l
àmtăng
tínhphứctạptrongquản
l
ývàđiềuhànhcáccôngviệcđểkhaithácđầutcókếtquả
ĐTPTchèđòihỏiphảicóhệthốnghạtầngcơsởtố
i
thiểunhcácviệnnghiêncứu,

cáctrungtâmkhảonghiệm,hệthôngthuỷlợi,mạng
l
ớ
i
giaothông,hệthốngđiệntơng
thích,cácphơngtiệnthiếtbịphùhợp Đâylàđiềukiệnchađợcquantâmthíchđáng
trongvùngchè.Trongkhiđó,cáckhucôngnghiệpchếbiếncóđ
i
ềukiệnhạtầngpháttriển
hơnlạixâydựngxavùngnguyênliệu,gâytốnkémvềchuyênchởvàlàmgiảmchấtlợng
chèthànhphẩm;vìchèbúptơihá
i
vềphảichếbiếnngay,nếuchậmsẽ
l
àmgiảmmạnh
chấtlợngchènguyênliệuvàchèthànhphẩm.Dođó,hoạtđộngĐTPTtrongngànhchè
đò
i
hỏ
i
nhàquảnlýphả
i
nghiêncứuthậntrọng,đảmbảotínhphùhợp,cóhệthốngvàliên
hoàngiữavùngsảnxuấtchènguyênliệuvớikhuvựcchếbiếnchèthànhphẩm.
ĐTPTcácvờnchè,phầnlớngiaochocáchộgiađìnhquảnlýchămsóc.Khâuchăm
sócđò
i
hỏ
i
vốnđầutlớn,nhngthờngcáchộnôngdânkhôngđủvốn,vìthếcáccơsởsản

xuấtkinhdoanhthờngphảiđầutloạ
i
vốnnày,ứngtrớcvậttkỹthuậtchongờitrồng;và
khảnăngthuhồinguồnvốnnàylàrấtkhókhăn.
TronghoạtđộngĐTPTchècầnchútrọngđầutnângcaochấtlợnghànghoávà
ĐTPTthịtrờng,kểcảth
ị
trờngtrongnớcvàthịtrờngnớcngoài;bở
i
phầnlớnsản
l
ợng
chècủanớcta(70-80%)làdànhchoxuấtkhẩu-mộtth
ị
trờngcạnhtranhkhắcnghiệt.
Đểpháttriểnth
ị
trờng,côngtácMarketingphả
i
đợcchútrọng,đểt
ì
mhiểuhớngthịtrờng,
đápứngth
ị
hiếucủangờitiêudùngtrongvàngoàinớc.
ĐTPTchècũngnhbấtkỳmộthoạtđộngđầutnàokhácđềuphảichútrọngyếutố
conngời,coi“conngờilànhântốquyếtđịnhhếtthảy”.Nóluônđóngmộtvaitròquan
trọng,làtrungtâmtrongmọ
i
mốiquanhệ,

l
àhạtnhântrongmọihoạtđộngđầut.Dovậy,
chiếnlợcĐTPTnhânlựctrongngànhchè
l
àvôcùnghệtrọng,đểtạoramộtđộingũlao
độngcótrithức,cókinhnghiệmtrongsảnxuấtkinhdoanhvàquảnlý.
1.4.
1.4.
1.4.
1.4.Ngu
Ngu
Ngu
Nguồ
ồ
ồ
ồn
n
n
nv
v
v
vố
ố
ố
ốn
n
n
nđầ
đầ
đầ

đầu
u
u
ut
t
t
tph
ph
ph
phá
á
á
át
t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n
nng
ng
ng
ngà
à
à

ành
nh
nh
nhch
ch
ch
chè
è
è
è
Nguồnvốnđầutlàthuậtngữdùngđểch
ỉ
cácnguồntậptrungvàphânphố
i
vốn
chođầutpháttriểnkinhtếđápứngnhucấuchungcủaNhànớcvàcủaxãhộ
i
.Ngồnvốn
đầutpháttriểnngànhchèbaogồmnguồnvốnđầuttrongnớcvànguồnvốnđầutnớc
ngoài.
1.4.1.
1.4.1.
1.4.1.
1.4.1.Ngu
Ngu
Ngu
Nguồ
ồ
ồ
ồn

n
n
nv
v
v
vố
ố
ố
ốn
n
n
nđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
ttrong
trong
trong
trongn
n
n
nớ
ớ
ớ
ớc

c
c
c
1.4.1.1.NguồnvốnNhànớc
LĐốivớinguồnvốnNgânsáchNhànớc:Đâychính
l
ànguồnchicủaNgânsách
Nhànớcchođầut.Đó
l
àmộtnguồnvốnđầutquantrọngtrongchiến
l
ợcđacâychètrở
thànhcâycôngnghiệpmũinhọncủađấtnớc.Nguồnvốnnàythờngđợcsửdụngchocác
dựánxâydựngcơsởhạtầngvùngchè,hỗtrợchocácdựánxoáđóigiảmnghèo,hỗtrợ
Tổngcôngtychènhậpkhẩumáymóc,thiếtb
ị
vàcáchomgiốngchètrongchiếnlợcđầu
tpháttriểncủacácDoanhnghiệp
LVốntíndụngđầutpháttriểncủaNhànớc:Cùnvớ
i
quátr
ì
nhđổimớivàmởcửa,
tíndụngđầutpháttriểncủaNhànớcngàycàngđóngvaitròđángkểtrongchiếnlợcphát
triểnngànhchè.Nguồnvốnnàyđóngvaitròtíchcựctrongviệc
l
àmgiảmđángkểsựbao
cấpvốntrựctiếpcủaNhànớc.Vớ
i
cơchếcốntíndụng,cácđơnvịsửdụngnguồnvốnnày

phảiđảmbảonguyêntắchoàntrảvốnvay.Chủđầutlàngớ
i
vayvốnphảitínhkỹhiệu
quảđầut,sửdụngvốntiếtkiệmhơn.VốntíndụngđầutpháttriểncủaNhànớclàhình
thứcquáđộchuyểntừphơngthứccấpphátNgânsáchsangphơngthứctíndụngđố
i
vớ
i
cácdựáncókhảnăngthuhồivốntrựctiếp.
Bêncạnhđó,vốntíndụngđầutcủaNhànớccònphụcvụcôngtácquảnlývàđiều
tiếtkinhtếvĩmô.Thôngquanguồntíndụngđầut,Nhànớcthựchiệnviệckhuyếnkhích
pháttriểnkinhtếxãhộicủacácvùngchètheođịnhhớngchiến
l
ợccủamình.Đứngởkh
í
a
cạnh
l
àcôngcụdiềutiếtvĩmô,nguồnvốnnàykhôngchỉthựchiệnmụctiêutăngtrởng
kinhtếmàcòncảmụctiêupháttriểnkinhtếxãhội.Việcphânbổvàsửdụngt
í
ndụng
đầutcònkhuyếnkhíchpháttriểnnhữngvùngkinhtếkhókhăn,giảiquyếtcácvấnđềxã
hộ
i
nhxoáđóigiảmnghèo.
LNguồnvốnđầuttừdoanhnghiệpNhànớc:Đợcxácnhậnlàthànhphầngiữvai
tròchủđạotrongnềnkinhtế,cácdoanhnghiệpNhànớcvẫngiữvaitròchủđạokhálớn
trongngànhchè,đóngvaitròlàdơnv
ị

hàngđầutrongchiến
l
ợcđầutpháttriểnngànhchè
ViệtNam.
1
.4.1.2.Nguồnvốntừkhuvựctnhân
Đốivớingànhchè,nguồnvốntnhânđợchuyđộngchủyếutừcáchộgiađìnhlàm
chèthủcông,cáchợptácxãtrồngchèvàcácdoanhnghiệpsảnxuấtchètnhân.Nh
ì
n
chung,nguồnvốnởkhuvựccáchộnôngdânvẫnchađápứngđợcnhucầuđầutcho
ngànhchè,thậmch
í
ởcáckhuvựckhókhănnhvùngsâu,vùngxa,câychècũngb
ị
bỏ
hoangdothiếuvốnđểđầutchămsóc.
1.4.2.
1.4.2.
1.4.2.
1.4.2.Ngu
Ngu
Ngu
Nguồ
ồ
ồ
ồn
n
n
nv

v
v
vố
ố
ố
ốn
n
n
nn
n
n
nớ
ớ
ớ
ớc
c
c
cngo
ngo
ngo
ngoà
à
à
ài
i
i
i
Nguồnvốnđầutnớcngoà
i
đầutchongànhchèbaogồmvốnđầuttrựctiếpvàvốn

đầutgiántiếp
1.4.2.1.Vốnđầuttrựctiếpnớcngoài:
Làvốncủacácdoanhnghiệp,cáccánhânngờ
i
nớcngoàiđầutvàongànhchèở
ViệtNamvàtrựctiếpquảnlýhoặcthamgiaquảnlýquátrìnhđầut.Đầuttrựctiếpnớc
ngoà
i
đợcthựchiêndớicách
ì
nhthứcchủyếusau:
-Hợpđồnghợptáckinhdoanh
-Doanhnghiệpliêndoanh
-Doanhnghiệp100%vốnnớcngoài
-CáchợpđồngBOT,BT,BTO
1.4.2.2.Vốnđầutgiántiếp
:
Làvốncủacácch
í
nhphủ,cáctổchứcquốctế,cáctổchứcphichínhphủđợcthực
hiệndớicáchìnhthứcviệntrợkhônghoànlại,cóhoànlại,chovayuđã
i
vớ
i
thờihạndà
i
lãisuấtthấpchocácnớckhác.MộthìnhthứcquantrọngcủahìnhthứcnàylàvốnODA.
Vốnđầutnớcngoàilàcầnthiếtđốivớisựpháttriểnngànhchèởnớcta.Nhngcũng
cầnphả
i

khẳngđịnhmộtđiềuđốivớ
i
sựpháttriểnđấtnớc,vốntrongnớccóvaitròquyết
định,vốnđầutnớcngoàicóvaitròquantrọng.Vốntrongnớcquyếtđịnhchủđộngtrong
việcxâydựngcơsởhạtầng,quyếtđịnhthựchiệnthắnglợicácmụctiêuxãhội,quyết
địnhchủđộngxâydựngmộtcơcấukinhtếhợp
l
ýtạosựpháttriểncânđối,quyếtđịnh
tăngtrởngkinhtế,tạocôngănviệc
l
àm,làbộphậnđố
i
ứngđểthuhútvốnđầutnớcngoài,
tạocơsởthuậnlợiđểthuhútvốnđầutnớcngoài.Cònvốnđầutnớcngoàihỗtrợbổsung
nhữngthiếuhụtvốnđầutgópphầnđẩynhanhmứctiếtkiệmnộ
i
địavàtăngtỷtrọngvốn
đầutnộiđịa,gópphầnnângcaotrìnhđộkhoahọccôngnghệcủanềnkinhtế,củacác
ngành,gópphầnnầngcaotốcđộtăngtrởngkinhtế,tạocôngănviệclàm,chuyểnd
ị
chcơ
cấukinhtế.
1.5.
1.5.
1.5.
1.5.Hi
Hi
Hi
Hiệ
ệ

ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảv
v
v
và
à
à
àk
k
k
kế
ế
ế
ết
t
t
tqu
qu
qu
quả
ả

ả
ảđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
tph
ph
ph
phá
á
á
át
t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n
nng
ng

ng
ngà
à
à
ành
nh
nh
nhch
ch
ch
chè
è
è
è
Hiệuquảđầutlàphạmtrùkinhtếbiểuhiệnmốiquanhệsosánhgiữacáckếtquả
kinhtế-xãhộ
i
đạtđợccủahoạtđộngđầutvớicácchiph
í
phả
i
bỏrađểcóđợccáckết
quảđótrongmộtthờikỳnhấtđịnh.
1.5.1.
1.5.1.
1.5.1.
1.5.1.Hi
Hi
Hi
Hiệ

ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảt
t
t
tà
à
à
ài
i
i
ich
ch
ch
chí
í
í
ính:
nh:
nh:
nh:

Hiệuquảtà
i
chính(Etc)củahoạtđộngđầutlàmứcđộđápứngnhucầuđầutphát
triểnhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhd
ị
chvụvànângcaođờisốngngờilaođộngtrongcác
cơsỏsảnxuấtkinhdoanhdịchvụtrêncơsởsốvốnđầutmàcơsởđãsửdụngsovớicác
kỳkhác,cáccơsởkháchoặcsovớ
i
địnhmứcchung.Chúngtacóthểbiểudiễn
:
EtcđợccoilàcóhiệuquảkhiEtc>Etco.
Trongđó:Etco-Chỉtiêuhiệuquảtàichínhđịnhmức,hoặccủacáckỳkhácmàcơ
sởđãđợcchọnlàmcơsởsosánh,hoặccủacáccơsởkhácđợcchọnlàmcơsởhiệuquả.
Dođóđểphảnánhhiệuquảtà
i
chínhcủahoạtđộngđầutngờ
i
taphảisửdụnghệ
thốncácchỉtiêu.Mỗ
i
chỉtiêuphảnánhmộtkhíacạnhhiệuquảvàđợcsdụngtrongnhững
điềukiệnnhấtđịnh.Trongđó,ch
ỉ
tiêubằngtiềnđợcsửdụngrộngrãi.
Mộtsốch
ỉ
tiêuđánhgiáhiệuquảtàichínhngànhchè:
1.5.1.1.Chỉtiêuthunhậpthuầncủacảđờicâychè
Trongđó:K

:
Vốnđầutchoxâydựngcơbảnnămđầutiên
Ci:Vốnchămsócchocâychètrongthờikỳkiếnthiếtcơbảnvàvốn
đầutchochămsóctrongcácnămtiếptheo.
Bi:Thunhậptừcâychè.
i
:nămhoạtđộngcủacâychè.
m:Đờicâychè.
1.5.1.2.
ChỉtiêuIRR:
:
:
:
Làtỷsuấtlợinhuậnmànếuđợcsửdụngđểtínhchuyểncáckhoảnthuchicủatoàn
bộcôngcuộcđầut,vềmặtbằngthờigianởhiệntại,sẽlàmchotổngthucânbằngvớ
i
tổngchi.Côngcuộcđầutđợccoilàcóhiệuquảkhi:
IRRđịnhmứccóthểlàlãisuấtđivay,nếuphảivayvốnđểđầut;cóthểlàtỷsuất
lợinhuậnđịnhmứcdonhànớcquiđịnh,nếuvốnđầutdongânsáchcấp;cóthể
l
àmức
chiphícơhội,nếusửdụngvốntựcóđểđầut.BảnchấtcủaIRRđợcthểhiệnnhsau:
Trongđó
:
IRRlàtỷlệnộihoàntạ
i
đóthunhậpcảđờicâychèt
í
nhtheothờiđ
i

ểm
hiệntạibằngchiđầutchocâychèt
í
nhtheothờiđiểmhiệntại.
1.5.1.3
.
Chỉtiêutỷsuấtsinhlờicủavốnđầutcòngọilàhệsốthuhồivốnđầut
hay
Trongđó
:
NPVlàtổngthunhậpthuầncủacảđờimộtdựánđầut,t
í
nhởmặtbằngthờigian
khicáckếtquảđầutbắtđầupháthuytácdụng.
n-1
ồWiPV
l
àtổng
l
ợ
i
nhuậnthuầncảđờicâychè
i=1
SVPVlàgiátrịthanhlýt
í
nhtheomặtbằngthờ
i
giankhicâychèpháthuytác
dụng.
npvcàng

l
ớncàngtốt.
Thôngthờngnhữngchỉtiêuhiệuquảtàich
í
nhtrênch
ỉ
ápdụngchohìnhthứcđầut
sảnxuấtchènguyênliệu.Bởichènguyênliệucóđờ
i
sốngkinhtếkéodài(thờigiancho
hiệuquảkinhtếtrungb
ì
nhlà38năm,trongđócó3nămlàthờ
i
kỳxâydựngcơbảnvà
kiếnthiếtcơbản),vốnđầutchochècũngđợctínhtoánvàtổnghợpmộtcáchđầyđủ.Đối
vớih
ì
nhthứcđầutchocôngnghiệpchếbiến(sảnxuấtchèbúpkhô),dodặcđiểmkinhtế
kỹthuậtlàbiếnđầuvào(chènguyênliệu)thànhđầura(chèbúpkhô)vàgắnkếtvớ
i
các
doanhnghiệpcụthể,rấtkhócóthểtổngkếtchotừngloạicâychè.Chínhvìvậy,ngờita
thờngápdụngcácch
ỉ
tiêutínhtoánkếtquảđầutsau:
1.5.2.
1.5.2.
1.5.2.
1.5.2.K

K
K
Kế
ế
ế
ết
t
t
tqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
t
1.5.2.1.Chỉtiêulợinhuậnròng
:
P:tổng
l
ợ
i

nhuậnròngcủadoanhnghiệpsảnxuấtchèkhô.
Pi:
l
àlợinhuậnròngtừhoạtđộngi.
Di:doanhthutừhoạtđộngi.
Zi:chiphítoànbộchohoạtđộngi.
To:thunhậphoặctổnthấtngoàihoạtđộngsảnxuấtchèkhôcơbản.
1.5.2.2.Tỷsuấtlợinhuậncóthểtínhthéogiáthành,vốnhoặcdoanhthu
.
Tỉsuấtlợinhuậntínhtheogiáthành:
Tỉsuấtlợinhuậntínhtheovốn:
Tỉsuấtlợinhuậntínhtheodoanhthu:
1.5.2.3.Cácchỉtiêukhác
-Chỉtiêugíatr
ị
sản
l
ợng
:
GTSL=Khố
i
lợngtấnchèkhôsảnxuấtra6Giábán1tấnchèkhô
-ChỉtiêuThunhập/GTSL
-Chỉtiêulãiròngt
í
nhtrungb
ì
nhcho1ngàycônglaođộng
-Ngoàiracòncócácch
ỉ

tiêukhácnh
:
chỉtiêu
l
ã
i
ròng/CFSX,lãiròng/thunhập,
thunhập/ngày-ngời
1.
5.3.
5.3.
5.3.
5.3.Hi
Hi
Hi
Hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh

kinht
t
t
tế
ế
ế
ếx
x
x
xã
ã
ã
ãh
h
h
hộ
ộ
ộ
ội
i
i
i
Lợ
i
íchkinhtếxãhộicủađầut
l
àchênhlệchgiữacáclợi
í
chmànềnkinhtếxãhội
thuđợc,sovớicácđónggópmànềnkinhtếxãhộiphảibỏrakhithựchiệnđầut.

Nhữnglợi
í
chmàxãhộithuđợcch
í
nhlàsựđápứngcủađầutđốivớ
i
việcthực
hiệncácmụctiêuchungcủaxãhội,củanềnkinhtế.Nhữngđápứngnàycóthểđợcxem
xétmangtínhchấtđịnhtínhnh:đápứngcácmụctiêupháttriểnkinhtế,phụcvỵcácchủ
trơngch
í
nhsáchnhànớc,gópphầnchốngônhiễmmôitrờng,cảitạomôisinh hoặcđo
lờngbằngcáctínhtoánđịnhlợngnhmứctăngthuchongânsách,mứcgiatăngsốngờicó
việclàm,mứctăngthungoạ
i
tệ
Cácchỉtiêuhiệuquảkinhtếxãhộithờngsửdụngtrongngànhchè:
-Giảiquyếtcôngănviệc
l
àmcholaođộngđịaphơng
-Tácđộngđếnmô
i
trờng
-Nângcaotrìnhđộsảnxuất,tr
ì
nhđộnghềnghiệpchongờilaođộng,trìnhđộquản
lýcủanhữngngờ
i
quản
l

ý,nângconăngsuấtlaođộng,nângcaothunhậpcủangờ
i
lao
động.
-Nhữngtácđộngvềxãhội,ch
í
nhtrịvàkinhtếkhác(tậndụngvàkhaitháctài
nguyênchađợcquantâmhaymớ
i
pháthiện,tiếpnhậncáccôngnghệmớinhằmhoàn
thiệncơcấusảnxuất;nhữngtácđộngmạnhđếncácnganh,các
l
ĩnhvựckhác;tạothị
trờngmới,thamgiavàophâncônglaođộngquốctế,pháttriểncácđịaphơngyếukém,
cácvùngxaxô
i
nhngcótiềmnăngvềtàinguyên
CH
CH
CH
CHƠ
Ơ
Ơ
ƠNG
NG
NG
NGHAI
HAI
HAI
HAI

TH
TH
TH
THỰ
Ự
Ự
ỰC
C
C
CTR
TR
TR
TRẠ
Ạ
Ạ
ẠNG
NG
NG
NGĐẦ
ĐẦ
ĐẦ
ĐẦU
U
U
UT
T
T
TPH
PH
PH

PHÁ
Á
Á
ÁT
T
T
TTRI
TRI
TRI
TRIỂ
Ể
Ể
ỂN
N
N
NNG
NG
NG
NGÀ
À
À
ÀNH
NH
NH
NHCH
CH
CH
CHÈ
È
È

È
TRONG
TRONG
TRONG
TRONGTH
TH
TH
THỜ
Ờ
Ờ
ỜI
I
I
IGIAN
GIAN
GIAN
GIANQUA.
QUA.
QUA.
QUA.
2.1.
2.1.
2.1.
2.1.T
T
T
Tổ
ổ
ổ
ổng

ng
ng
ngquan
quan
quan
quant
t
t
tì
ì
ì
ình
nh
nh
nhh
h
h
hì
ì
ì
ình
nh
nh
nhph
ph
ph
phá
á
á
át

t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n
nng
ng
ng
ngà
à
à
ành
nh
nh
nhch
ch
ch
chè
è
è
èVi
Vi
Vi
Việ

ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam
Nhìnvào
lị
chsửchothấycâychèđãđợcngờiViệtNamsửdụng
l
àmộtthứđồ
uốngtừhàngngh
ì
nnămnay,chèđãđivàođờisốngcủangờ
i
dânVNnhmộtsảnphẩm
vănhoágầngũ
i
vớimọitầnglớp,mọilứatuổi.Tuynhiênchỉđếnsaungàyhoàbình
l
ập
lại,dớisựlãnhđạocủaĐảngvàNhànớc,câychèmớithựcsựđợcquantâmđầutphát
triển:
L
Giaiđoạn1960-1970:
Đâylàgiaiđoạnphồnvinhnhấttrongquátrìnhpháttriển,v
ì

đầutchosảnxuất
phongphú(VTđủ,đấtphìnhiêu,cácthiếtb
ị
khaihoang,trồngmớimởđợccungcấpchu
đáo,cácđộiquyhoạchđợcđàotạogấpbổsungchocácnôngtrờng,laođộngdồidào,nhu
yếuphẩmphongphú).Bở
i
vậy,chấtlợngvờnchèđảmbảo,cáctácnghiệpcủaquytr
ì
nh
đợcthựchiệnngiêmtúc.Diệnt
í
chkhaihoangvàdiệntíchchètrồngmớiđợcđầutphát
triểnnhanh.Cuốithậpk
ỉ
đãcó300hachègiống.Ch
ỉ
tính12nôngtrờngdoLiênhiệp
quảnlýđếnnăm1970đãcó4000hachèkinhdoanh.
Thờik
ì
này,năngsuất-chấtlợng-sản
l
ợngđãphảnánhkếtquảnănglựcthựcchất
củacâytrồng.Đạibộphậncácnơngchèmởmangvẫnđảmbảomậtđộđôngđặcvàcó
khảnăngchosản
l
ợnglớnnếuvẫnđầuttheođúngquytrình.Chaxuấthiệntìnhtrạngkhai
thácchạytheosố
l

ợng.Chèđợcđầutchămsócthuháitheođúngtiêuchuẩnkỹthuậtnên
chất
l
ợngchèthànhphẩmrấttốt.ChèVNtrongthờ
i
nàycótiếng:BaĐình,HồngĐào,
ThanhTrà.Cấpchèthànhphẩmổnđịnhvàcóuytín.
L
Giaiđoạn1970-1980
:
Đâylàgiaiđoạnchèbắtđầubịsuythoáivàđếncuốithậpkỉlàbịsuythoá
il
ớnnhất.
Cácnguyênnhânchủquan:Chiếntranhpháhoạidẫnđếnthiếuvốnđầut,thiếuphụ
tùngthaythế,TSCĐgiảmvềgiátr
ị
.Đờisốngnôngdânkhôngđợccảithiện.Laođộngvề
hu,mấtsứcnhiều,laođộngmớ
i
khôngđủbùđắp.Dođó,thiếulaođộngchămsócthuhái.
Lựclợngăntheongàycànglớn
Cácnguyênnhânkháchquan:Chèởtronggiaiđoạnkinhdoanhthubúp(cảvớ
i
nhữngđơnvịđợcthànhlậpnăm1970).Song
l
ựclợngquảnlýkém,nổ
i
bậtlàcôngtáckế
hoạchhoá.Kếhoạchchỉdựavàocácsốliệu
lị

chsửrấtchủquan,dộ
i
từtrênxuống,năm
saucaohơnnămtrớctrungb
ì
nhtừ10-20%.Từđóquytr
ì
nhbịcắtxén,nặngvềkhaithác
bóc
l
ộtđất.Đếnnăm1980rấtnhiềunôngtrờngbỏquytrìnhđầutchămsócchủyếu(Vân
Lĩnh,VănHùng:7/9quytrìnhkhôngđợcthựchiện.Tiếnđộthâmcanhgiảmrõ,giốngtạp,
phânhữucơkhôngcó,huỷhàngloạtdiệnt
í
ch).Hậuqủanặngnhấtlànhữngnăm1974-
1979,tìnhhìnhnàycònảnhhởngnặngđếnnhữngnăm1980-1981.Th
í
dụ,trongthờikì
này,tìnhhìnhthuháitrongquýIVđến40%(tỷlệhớp
l
ých
ỉ
đến20%).
Tronggiaiđoạn1980trởvềtrớc,dođầutsảnxuấtvàđầutchếbiếntáchrờinhau,
cácnôngtrờngbánsảnphẩmbúpchonhàmáyđãdẫnđếntìnhtrạngquảnlýcắtkhúc,
phântán.Ngànhsảnxuất-chếbiếnbịtáchlàmđôi,gâymâuthuẫngiảtạovìnókhông
phảnánhtoànbộchutr
ì
nhsảnxuất.ViệctáchriêngCNvàCBcùngvớicácnguyênnhân
chủquankhácởtrênđãlàmchođầutsảnxuấtnguyênliệuchèb

ịl
ỗ.
L
Giaiđoạn1980-1996
:
Đây
l
àthờ
i
k
ì
bắtđầuthựchiệnliênkếtnông-côngnghiệptrongkinhdoanh.Thời
kìnàytìnhhìnhđầutsảnxuấtkinhdoanhvẫncòntrìtrệvàsuythoái.Hàngnămcácbáo
cáothốngkêvớitốcđộtăngtrởng10-15%,trồngmới2000-3000ha.Songthựctếdo
chạytheolợinhuận,đầutlạ
i
quáthấpvàdàntrảinênchèbịsuythoáinặng.Trồngmớichỉ
đủbùthanhlý,
l
ạ
i
khôngđợcthâmcanhtừđầunênnhiềudiệntíchphảihuỷ.
L
Giaiđoạn1996đếnnay
:
Thờikìnày,ngànhchèđãđ
i
vàoổnđịnhtổchức,sắpxếplại,đầutsảnxuấtphát
triểnđi
l

ênvớisựrađờicủaTCtyChèVN-VINATEAvàHiệpHộiChèVN-VITASđể
thốngnhấtquảnlýtrongngànhchè.Từnăm1996đếnnăm2000đãđầutchopháttriển
nôngnghiệpchè
l
à30triệuUSD;đầutcả
i
tạo9nhàmáychècũvớitổngvốnđầutlà10,1
triệuUSD;đầutxâydựngcácnhàmáychèmớivớitổngsốvốnlà56,9triệuUSD;đầut
khobảoquảnvàcơsởđónggó
i
chèxuấtkhẩuvớitổngvốnđầut
l
à2,95triệuUSD
Tronggiaiđoạnnày,ngànhchèđangnỗ
l
ựcphấnđấuđểnângcaochất
l
ợng,đa
dạnghoásảnphẩmphụcvụchonhucầutiêudùngtrongnớcvàxuấtkhẩu,đạttổngdoanh
thuhàngtrămtriệuUSDhàngnămchođấtnớc.
2.2.
2.2.
2.2.
2.2.T
T
T
Tì
ì
ì
ình

nh
nh
nhh
h
h
hì
ì
ì
ình
nh
nh
nhđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
tph
ph
ph
phá
á
á
át
t
t
ttri

tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n
nch
ch
ch
chè
è
è
ènguy
nguy
nguy
nguyê
ê
ê
ên
n
n
nli
li
li
liệ
ệ
ệ
ệu

u
u
u
Vớisựnỗlựckhôngngừng,đếnnaychènguyênliệuđãcómặtởkhắp34tỉnhthành
trêncảnớc,trongđóchủyếulàcáctỉnhtrungdumiềnnúiphíaBắcvàLâmĐồng(chiếm
76,4%diệnt
í
chchènguyênliệutrongcảnớc-sốliệunăm2002):
B
B
B
Bả
ả
ả
ảng
ng
ng
ng2.
2.
2.
2.1:
1:
1:
1:K
K
K
Kế
ế
ế
ết

t
t
tqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảqu
qu
qu
quá
á
á
átr
tr
tr
trì
ì
ì
ình
nh
nh
nhđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut

t
t
tph
ph
ph
phá
á
á
át
t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n
nch
ch
ch
chè
è
è
ènguy
nguy
nguy
nguyê

ê
ê
ên
n
n
nli
li
li
liệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
aVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt

t
t
tNam
Nam
Nam
Nam
th
th
th
thờ
ờ
ờ
ời
i
i
ik
k
k
kì
ì
ì
ì1996
1996
1996
1996-
-
-
-2003.
2003.
2003.

2003.
N
N
N
Nă
ă
ă
ăm
m
m
m
Di
Di
Di
Diệ
ệ
ệ
ện
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chS

S
S
Sả
ả
ả
ản
n
n
nl
l
l
lợ
ợ
ợ
ợng
ng
ng
ng
Ngh
Ngh
Ngh
Nghì
ì
ì
ìn
n
n
nha
ha
ha

ha
Ch
Ch
Ch
Chỉ
ỉ
ỉ
ỉs
s
s
số
ố
ố
ố
ph
ph
ph
phá
á
á
át
t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển

n
n
n
so
so
so
sov
v
v
vớ
ớ
ớ
ới
i
i
i
n
n
n
nă
ă
ă
ăm
m
m
mtr
tr
tr
trớ
ớ

ớ
ớc
c
c
c
Ngh
Ngh
Ngh
Nghì
ì
ì
ìn
n
n
nt
t
t
tấ
ấ
ấ
ấn
n
n
nb
b
b
bú
ú
ú
úp

p
p
pth
th
th
thô
ô
ô
ô
Ch
Ch
Ch
Chỉ
ỉ
ỉ
ỉs
s
s
số
ố
ố
ố
ph
ph
ph
phá
á
á
át
t

t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n
n
so
so
so
sov
v
v
vớ
ớ
ớ
ới
i
i
i
n
n
n
nă
ă
ă

ăm
m
m
mtr
tr
tr
trớ
ớ
ớ
ớc
c
c
c
1996
1996
1996
199666.799.140.295.7
1997
1997
1997
199774.8112.148.7116.4
1998
1998
1998
199878.6105.152.2115.5
1999
1999
1999
199977.498.556.6108.4
2000

2000
2000
200084.8109.670.3124.2
2001
2001
2001
200189.910678.9112.2
2002
2002
2002
200292.310780.6103.1
2003
2003
2003
2003100.111185.6108.5
Nguồn:Tổngcụcthốngkê-TổngcôngtychèVN2003.
Đặcbiệttừkhicóquyếtđịnhsố43/1999/QĐ-TTGngày10/3/1999củaThủtớng
Chínhphủvềkếhoạchsảnxuấtchènăm1999-2000vàquyếtđịnh80/2003vềbaotiêu
nôngsảnphẩmthìngànhchèVNđãcóbớcpháttriểnrấtquantrọng.Tronggiaiđoạn
1996-2003,tốcđộtăngdiệntíchbìnhquânhàngnămlà106,5%,tốcđộtăngsản
l
ợng
bìnhquânhàngnămlà97,6%chatơngxứngvớisựgiatăngvềdiệntích.Sựpháttriển
diệnt
í
chvùngnguyênliệutrêntoànquốcđợctậptrungtrong4khuvựclàVùngtrungdu
miềnnú
i
Bắcbộ,vùngđồngbằngSôngHồng,vùngduyênhảimiềnTrungvàTâyNguyên.
B

B
B
Bả
ả
ả
ảng
ng
ng
ng2.2:
2.2:
2.2:
2.2:Di
Di
Di
Diệ
ệ
ệ
ện
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích,
ch,
ch,
ch,n

n
n
nă
ă
ă
ăng
ng
ng
ngsu
su
su
suấ
ấ
ấ
ất,
t,
t,
t,s
s
s
sả
ả
ả
ản
n
n
nl
l
l
lợ

ợ
ợ
ợng
ng
ng
ngch
ch
ch
chè
è
è
ènguy
nguy
nguy
nguyê
ê
ê
ên
n
n
nli
li
li
liệ
ệ
ệ
ệu
u
u
u

qua
qua
qua
qua2
2
2
2n
n
n
nă
ă
ă
ăm
m
m
m2000
2000
2000
2000v
v
v
và
à
à
à2003
2003
2003
2003
Vùng
Năm2000Năm2003

Diện
tích
(ha)
Năng
suất
(tấn/ha)
Sảnlợng
(1000tấn)
Diện
tích
(ha)
Năng
suất
(tấn/ha)
Sản
lợng
(1000
tấn)
Cảnớc
899424.963550801000614.97
38525
1
9tỉnhtrọng
điểm
726665.33309860906605.34
35556
1
Trungdu
miền
núiBắcbộ

565664.72205719639644.85
22573
2
Đồngbằng
SôngHồng
35883.11993437783.1311080
Duyênhải
miềnTrung
80673.752015789773.7721771
TâyNguyên
217216.16118910233225.85
12666
8
Nguồn:Tổnghợptừsốliệuthốngk
ê.
CácvùngchènguyênliệucủaVN:
<
VùngtrungduvàmiềnnúiBắcbộ
:
Đâylàvùngcóquymôlớnnhấtcảnớc.Năm1995,diệnt
í
chchènguyênliệucủa
vùng
l
à42.720hachiếm63,4%diệntíchcảnớc,năngsuấtbìnhquânđạt3,4tấn/ha.Tính
đếnnăm2000,cảvùngcódiệntíchtrồngchèlà56.566ha,chiếm62,89%diệntíchcả
nớc.Năngsuấtbìnhquâncảvùnglà4,72tấn/ha.Cáct
ỉ
nhcónăngsuấtbìnhquâncaonh
TuyênQuang,LaoCai,YênBái,LaiChâu,SơnLa đềuđạttrên5tấn/ha.Nóichung

năngsuấtvùngnàyrấtcaovàđồngđều.Theokếtquảđiềutranăm1995sốdiệnt
í
chchè
nguyênliệuđạttrên5tấn/hachiếm30,2%vàdớ
i
2tấn/hachiếm21,3%toànvùng.
<
VùngĐồngbằngSôngHồng:
Đâykhôngphả
il
àvùngcóthếmạnhvềchè.Vìvậy,chèđợctrồngtrênmộtsốđịa
bànbánsơnđịa:HàTây,HàNội,NBvàmộtsốnơikhácnhngdiệntíchkhôngđángkể.
Tínhđếnnăm1995,tổngdiệntíchchètoànvùng
l
à1.862ha(chiếm2,4%diệntíchchè
cảnớc),sảnlợngbúptơ
i
là7.034tấn(3,9%cảnớc).Năm2000,tổngdiệnt
í
chchènguyên
liệutrongvùngđãtăng
l
ênđến3588ha(3,8%diệnt
í
chchècảnớc),trongđóchủyếulà
HàTâychiếm70%diệntíchchènguyênliệutoànvùng.
<
VùngDuyênhảimiềnTrung
:
Đâylàmộttrongnhữngvùngcólịchsửsảnxuấtchèsớmnhấtởnớcta.Đếnđầu

thếkỉXX,nhiềuvùngsảnxuấtchèđợchìnhthànhởQuảngnam,cáctrungtâmchínhnh
ĐàNẵng(500ha),DuyXuyên(400ha),TamKỳ(100ha).Dầndầnmởrộngracácvùng
khácnhB
ì
nhĐịnh,QuảngNgãi,QuảngTrị.
<
VùngTâyNguyên:
Năm1995diệntíchchècảvùngbằng15.217hanhngđếnnăm2000lêntới21.721
ha(chiếm24,2%diệntíchchècảnớc),năngsuấtb
ì
nhquânbằng6,16tấn/ha.Đếnnăm
2002diệntíchchènguyênliệucủavùngđạt23.322ha,năngsuất5,85tấn/ha,sản
l
ợngcả
nămđạt126.168tấn.
Cácvùngchènớctatuỳtheođiềukiệnvềtựnhiên,vốnđầut,vậttkỹthuật,lực
lợnglaođộng màcónhữngchínhsáchđầutpháttriểnnhằmbiếnvùngchènớctathành
nhữngvùngchèchuyêncanhsảnxuấthànghoálớn.Nhữnghoạtđộngđầutchủyếuđó
baogồm
:
2.2.1.
2.2.1.
2.2.1.
2.2.1.Đầ
Đầ
Đầ
Đầu
u
u
ut

t
t
tcho
cho
cho
choc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngt
t
t
tá
á
á
ác
c
c
ctr
tr
tr
trồ
ồ
ồ
ồng

ng
ng
ngm
m
m
mớ
ớ
ớ
ới
i
i
i
Đâylàmộtcôngtáchếtsứcquantrọngnhằmmởrộngdiệnt
í
chchè,từđónângcao
sảnlợngchèphụcvụsảnxuất.Hoạtđộngđầutchocôngtáctrồngmớibaogồm:đầutxây
dựngvàkhaihoangđồngruộng,đầutmuasắmdụngcụlaođộng,đầutchophânbón,đầu
tchomuasắmbầuchè,cáchđầuthạtgiốngcâyphânxanh,đầutcholaođộngtrồngchè
B
B
B
Bả
ả
ả
ảng
ng
ng
ng2.3:
2.3:
2.3:

2.3:Di
Di
Di
Diệ
ệ
ệ
ện
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chv
v
v
và
à
à
àv
v
v
vố
ố
ố

ốn
n
n
nđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
ttr
tr
tr
trồ
ồ
ồ
ồng
ng
ng
ngm
m
m
mớ
ớ
ớ
ới
i
i

ich
ch
ch
chè
è
è
èt
t
t
từ
ừ
ừ
ừ2000
2000
2000
2000đế
đế
đế
đến
n
n
n2003.
2003.
2003.
2003.
N
N
N
Nă
ă

ă
ăm
m
m
m
2000
2000
2000
20002001
2001
2001
20012002
2002
2002
20022003
2003
2003
2003
Diệntíchtrồngmới(ha)4550520057005950
Tỷlệtăngdiệntíchsovớ
i
nămtrớc
(%)
4.614.299.64.39
Vốnđầutchotrồngmới(triệuđồng)38220436804788349973
Nguồn:TổngCôngtyChèVN.
Nhìnvàobảngsốliệutrêntathấy:Trongnhữngnămqua,diệntíchchètrồngmớ
i
tăngmạnhquacácnăm.Nhấtlànăm2001,tốcđộtăngdiệnt
í

chtrồngmớilênđến14,29%
dotrongnămnàycóchínhsáchchovayvốntíndụnguđãipháttriểncâychèvới
l
ã
i
suất
thấp3,4%/năm,nhằmphụcvụchochơngtrìnhphủxanhđấttrốngđồitrọccủacáctỉnh
miềnnúi.Trongnhữngnămquacâychèđãngàycàngkhẳngđịnhđợcvịtr
í
vàvaitrò
quantrọngcủamìnhđốivớ
i
sựpháttriểnkinhtếxãhộicủađấtnớcNghịquyết10/BCT
củaBộChínhtrịvớ
i
việckhoánvờnchèđếncáchộgiađìnhđãgiảiphónghoàntoànsức
dân,tạođ
i
ềukiệnchomọithànhphầnkinhtếthamgiađầutpháttriển.Cácdoanhnghiệp
cókhảnăngtrongngànhchèchủđộngkýkếthợpđồngvớingờ
i
dântrồngchè.Doanh
nghiệpđầutứngtrớcvềvậtt,phânbón,thuốctrừsâu,hỗtrợkỹthuật,tổchứctrạmthu
muaởnhữngnơ
i
cáchxanhàmáy2kmtrở
l
ênđểgiảmchiphívậnchuyểnchongờidân.
Tấtcảnhữngđiềunàyđãlàmchongờidânantâmtậptrungvàosảnxuất.
Tuynhiên,mộtthựctếxảyratrongthờ

i
gianquađãchothấyhiệntợngđầutdàn
trải,tduyquảngcanh,chạytheosốlợng
l
ạ
i
đợcdịpbùngphát.Diệntích,năngsuấtchè
trồngmớiđãtăngquánhanhkhôngtơngxứngvớikhảnăngthiếtbị,chấtlợngvàtrìnhđộ
quảnlý.Hơnnữachấtlợngcủachèbúptơ
il
ạ
i
rấtthấp,đầutchiềusâukhôngđợcchúý
đúngmứcNguyênnhâncủatìnhtrạngtrên
l
àrấtnhiềusongtựutrungtrongnhữngnguyên
nhânchínhsau:
<
Mộtlà
,dokhôngthựchiệnđầyđủquytrìnhđầutchoquátrìnhtrồngmới.Chè
chủyếuvẫntrồngbằnghạtdothóiquen.vàđểgiảmchiphíđầutbanđầunênh
ì
nhthái,
kíchthớcthânlá,búpchèkhôngđều.Chètrồngbằngcànhchỉbằng10-12%trongtổng
sốcâytrồng.Đãthếđầutthâmcanhthấp,mậtđộtrồngchèthavàgiốngchètrungdu
chiếm59,3%đợctrồngphổbiếnởvùngnúithấpvàtrungdu.GiốngchèShan(27,3%)
trồngởvùngnú
i
vàvùngcao(trên500msovớimựcthuỷchuẩn)Cảhaigiốngnàyhầu
hếtđềuchađợctuyểnchọn,phụchồ

i
vàcả
i
tạonêndễbịnhiễmsâubệnh,bịsơngmuối,
magiótànphálàmchogiốngbịsuythoái,biếnchất,sinhtrởngkém.
Khôngchỉđầutvềgiốngbịhạnchế,màcôngtácđầutchovậtt,máymóckỹ
thuật cũnghếtsứcsơlợc.Ngờidânkhôngphảiđầuttheoyêucầukỹthuậtcầnmàđầu
ttheocá
i
m
ì
nhcó.Hơnnữa,trongmộthainămtrởlạiđây,phânbón,thuốcbảovệthựcvật
lạitănggiákhiếnchokhâuđầutnàycủabàconnôngdâncànghếtsứchạnhẹp.Càyđất
chủyếubằnglaođộngthủcôngchứkhôngphảibằngmáynênmậtđộcâykhôngđều,cây
thavàkhôngdiệttrừđợccỏdại.Thậmchí,nhiềuhộgiađìnhởcácđịaphơngchỉtrồngchè
rồ
i
bỏđấytựnópháttriểnmàkhôngcầnphảicóbiệnphápđầuttố
i
thiểunào.Tìnhhìnhnh
thếkhiếnchochất
l
ợngchèbúptơigiảm.
<
Hailà,
vốnđầutchokhâutrồngmớihếtsứchạnchế.Nhtađãbiếtchèlàmộtloại
câycầnvốnđầutlớnvàtrả
i
đềutrongnhiềunăm.Suấtđầutchokhaihoangvàtrồngmớ
i

làkhálớn.Theot
í
nhtoáncủacácnhàkinhtếk
ĩ
thuậtth
ì
tổngvốnđầutcho1hatrồng
mớilà26,8triệuđồng(theogiácốđịnhnăm1998)baogồm:
B
B
B
Bả
ả
ả
ảng
ng
ng
ng2.4:
2.4:
2.4:
2.4:Su
Su
Su
Suấ
ấ
ấ
ất
t
t
tđầ

đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
t1
1
1
1ha
ha
ha
hach
ch
ch
chè
è
è
ègi
gi
gi
giâ
â
â
âm
m
m
mc

c
c
cà
à
à
ành
nh
nh
nh(
(
(
(á
á
á
áp
p
p
pd
d
d
dụ
ụ
ụ
ụng
ng
ng
nggi
gi
gi
giá

á
á
ác
c
c
cố
ố
ố
ốđị
đị
đị
định
nh
nh
nhn
n
n
nă
ă
ă
ăm1998)
m1998)
m1998)
m1998)
H
H
H
Hạ
ạ
ạ

ạng
ng
ng
ngm
m
m
mụ
ụ
ụ
ục
c
c
cđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
t
Đơ
Đơ
Đơ
Đơn
n
n
nv
v

v
vị
ị
ị
ị
t
t
t
tí
í
í
ính
nh
nh
nh
Kh
Kh
Kh
Khố
ố
ố
ối
i
i
i
L
L
L
Lợ
ợ

ợ
ợng
ng
ng
ng
Đơ
Đơ
Đơ
Đơn
n
n
ngi
gi
gi
giá
á
á
á
Th
Th
Th
Thà
à
à
ành
nh
nh
nh
ti
ti

ti
tiề
ề
ề
ền
n
n
n
(
(
(
(đồ
đồ
đồ
đồng)
ng)
ng)
ng)
Ng
Ng
Ng
Ngờ
ờ
ờ
ời
i
i
i
lao
lao

lao
laođộ
độ
độ
động
ng
ng
ng
ph
ph
ph
phả
ả
ả
ải
i
i
i
vay(
vay(
vay(
vay(đồ
đồ
đồ
đồng)
ng)
ng)
ng)
I)
I)

I)
I)Khai
Khai
Khai
Khaihoang
hoang
hoang
hoangth
th
th
thủ
ủ
ủ
ủ
c
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ng4,371,8002,260,900
1)CônglaođộngCông40410,2004,120,8002,060,400
2)Dụngcụcầmtay150,000150,000
3)BảohộlaođộngCông404250101,00050,500
II)X
X
X

Xâ
â
â
ây
y
y
yd
d
d
dự
ự
ự
ựng
ng
ng
ngđồ
đồ
đồ
đồng
ng
ng
ng
ru
ru
ru
ruộ
ộ
ộ
ộng
ng

ng
ng5,268,2502,734,125
1)CônglaođộngCông48510,2004,974,0002,473,500
2)Dụngcụcầmtay200,000200,000
3)BảohộlaođộngCông485250121,25060,625
III)
III)
III)
III)Tr
Tr
Tr
Trồ
ồ
ồ
ồng
ng
ng
ngch
ch
ch
chè
è
è
èb
b
b
bằ
ằ
ằ
ằng

ng
ng
ng
gi
gi
gi
giâ
â
â
âm
m
m
mc
c
c
cà
à
à
ành
nh
nh
nh.17,149,400
13,894,70
0
1)CônglaođộngCông33210,2003,368,4001,693,200
2)Dụngcụcầmtay100,000100,000
3)BảohộlaođộngCông33225083,00041,500
4)ChiphívậnchuyểnT.km4001,300520,000
5)Vậtt
PhânhữucơTấn20100,0002,000,0001,000,000

Đạmsunphátkg1001,500150,000150,000
LânSupekg600950570,000570,000
Thuốcsâucácloạikg180,00080,00080,000
BỗuchècànhBầu20,00050010,000,000
10,000,00
0
Câybóngmátcây200500100,000100,000
Câyđaivùngb
ì
alôcây500200100,000100,000
Hạtgiốngcâyphân
xanhkg1060,00060,00060,000
Nguồn:CụcchếbiếnNônglâmsảnvànghềmuối-BộNN&PTNT.
Quảthật,vớ
i
consốxấpxỉ30triệu/hachètrồngmới
l
àmộtđiềurấtkhókhănvới
bàconnôngdân.Tỷlệvayvốncủangời
l
àmchè
l
êntới70%(18,89triệuđồng)vàchủ
yếulàvềvậttkỹthuật,câybóngmát,câyphânxanh.Tuynhiên
l
ợngvốnnàytrênthựctế
cũngchỉđápứng30-40%nhucầu.Mặcdùnhànớccóchínhsáchvayvốntíndụnguđã
i
chonôngdânsongcơchếchovayđầuthiệnhànhcủatàich
í

nh-ngânhàngkhôngphù
hợpvớ
i
đặcđiểmsinhtháiriêngcóvàđặcđiểmsảnxuấtkinhdoanhcủacâychènhcho
vayvớithờigianquángắnnênkhôngcókhảnănghoàntrả,hộgiađìnhvayngânhàngrất
khókhăn.Nếudoanhnghiệpnhànớclàmđầumốivayngânhàngvàđầut
l
ạ
i
chohộgia
đìnhcóthểsẽgặpphảibấttrắctrongviệcthuhồivốndothiếunhữngquyđịnhràngbuộc
củaluậtpháp.Dođó,chètrồngmớikhôngđợcđầuthoànch
ỉ
nh,chèmớikhôngđợccủng
cố,môitrờngsinhtháikhôngđợcđảmbảochosựpháttriểnbềnvững.
<
Balà
,dotrìnhđộKTvàkiếnthứcvềĐTPTcònhếtsứckémcủacánbộvùngchè,
nặngvềkinhnghiệmchủnghĩa,đặcbiệtlàcácnôngtrờngquânđội.Quátrìnhđầutphát
triểntrồngmớ
i
luônởtrongtìnhtrạngvừasảnxuất,vừaổnđịnhvừacả
i
tiến,vừabổsung.
Việcđinhhìnhvìvậykéodàikhôngkếtthúc.Cácđơnv
ị
sảnxuấtkinhdoanhnàyđãthay
thếcácbiệnphápđầutpháttriểnbằngcácbiệnphápthựcnghiệmchủquanhoặcchạy
theophongtràonêndẫntớitồntạ
i

t
ì
nhtrạngbấtổnđịnhnhtrongthờigianvừaqua.
2.2.2.
2.2.2.
2.2.2.
2.2.2.Đầ
Đầ
Đầ
Đầu
u
u
ut
t
t
tcho
cho
cho
choch
ch
ch
chă
ă
ă
ăm
m
m
ms
s
s

só
ó
ó
óc
c
c
c-
-
-
-thu
thu
thu
thuh
h
h
há
á
á
ái
i
i
ich
ch
ch
chè
è
è
è
TrongnhữngnămquaNhànớcđãthihànhchínhsáchđầutquagiá,bảođảmổnđịnh
giáthumuanguyênliệutơiđểổnđịnhcuộcsốngchongờinôngdânyêntâmđầutsản

xuất.Ngaycảnhữngnămsảnphẩmkhôngxuấtkhẩuđợc,TCtyChèvẫncốgắngduytrì
mứcgiáchonôngdântừ1600-1700đ/kgchètuỳtheotừngvùng.Vớ
i
giánàyngờitrồng
chèvẫncólãi,cóđiềukiệnđầutthâmcanhvờnchè,nângcaochất
l
ợngchèbúptơibởi
nếuchèđảmbảođúngloại1và2thìgiásẽlêntớ
i
2500-3000đ/kg,bàconsẽthuđợc
l
ã
i
lớn.
Bêncạnhđó,côngtáckhuyếnnông,chuyểngiaotiếnbộkỹthuậtcũngđợcđẩy
mạnhgiúpchocáchộgiađìnhcóthêmkiếnthứckhoahọctrongtrồngchè,côngtácđầut
chămsóccũngđợcthựchiệntốthơn.ViệcđầutdinhdỡngchochèđãđợcViệnNghiên
cứuchèphốihợpvớ
i
cáccơsởsảnxuấtphânbóntiếnhànhthựcnghiệm,xácđịnhtỷlệ
N:P:Kcânđối,sảnxuấtphânbónchuyêndùngchochèđãgópphầnđángkểcả
i
thiệnchất
lợngchèVN.Ngoà
i
ra,việcđầutcácdỡngchấtvi
l
ợngchochècũngđợcngờ
i
làmchè

quantâmứngdụng.Gầnđây,mộtsốđơnv
ị
sảnxuất
l
ớnnhMộcChâu,PhúĐa,PhúBền
đãchútrọngđầutphântổnghợpđayếutốcùngvớiviệcđầutphânhữucơchođồ
i
chèlà
mộtviệc
l
àmđúngđắn,sảnxuấtlâubền,chấtlợngvàantoànthựcphẩmdầnđợccảithiện.
Tínhđếnnăm2002,riêngTCtyđãbón20ngàntấnphânhữucơchochèvàđangtổchức
đầutsảnxuất3000tấnphânhữucơvisinhtổnghợpđặctrngchochèđãđợckiểm
nghiệmtrongthờ
i
gianquađểbóntrêntoànbộdiệntíchchècủaTCty.
Ngaytừcuốivụchènăm2000,tấtcảcácvờnchèđãđợcđầutchămsócquađông
đúngk
ĩ
thuật.Cácvờnchèđãđợcđầutcungcấpcáctủcỏ,épxanhvàbónphânhữucơ
đểgiữđộẩmvàtăngmùnchođất.Tỷlệchephủcâybóngmáttăng30%sovớinhững
nămtrớcđây.Mộtsốđơnvịđãtriểnkhaiđàorãnhthoátnớctheoyêucầuk
ĩ
thuậtcủaẤn
Độđểchốngúngchovờnchètrongmùakhôvàchốngxóimònđất,Chơngtr
ì
nhtớinớc
chovờnchèđangđợctriểnkhaitạimộtsốđơnvịđiểnh
ì
nhnh:PhúĐa,TrầnPhú,Liên

Sơn,SôngCầuvàmộtsốđơnvịkhác.Hàngnăm,TCtyChèVNđãđầutmộtsốtiền
khôngnhỏchotớ
i
nớcchămsócvờnchè.Năm2000tớicho1.836havớ
i
mứcđầuthơn
11tỷ.Năm2001đầuttớ
i
cho2.295havớ
i
mứcđầut
l
àhơn13tỷ.
Vềkhâuthuháichè,ngànhchèVNcũngđãđachơngtrìnhđầutđốn,háibằngmáy
thíđiểmtạiCôngtychèMộcChâuvàSôngCầu.Cácvờnchèđợcđầutđốnháibằngmáy
nênnăngsuấtđãnâng
l
ênđángkể.Tuynhiên,doyêucầuvềchấtlợngsảnphẩmchè,hái
bằngmáych
ỉ
phùhợpchocôngnghệCTCvàchèxanhNhậtBản.Chếbiếntheocông
nghệOTDvẫnch
ỉ
há
i
bằngtay
l
àchủyếu.TạicácđơnvịthànhviêncủaTCtyChè,phong
tràoliênkết4nhà(Nhànớc-Nhànông-nhàkhoahọc-nhàdoanhnghiệp)cũngđãđợc
pháthuymạnh.Cácđơnv

ị
đãchútrọngđếnchấtlợngnguyênliệunênviệcđầutthuhái
chètơ
i
cóchấtlợngcaođợchớngdẫnđếntừnghộgiađình.
Tuynhiên,đómớ
i
chỉlàbềnổ
i
củatảngbăng.Cùngvớidiệntíchvàsảnlợngchè
búptăngnhanhồạtth
ì
chấtlợngchènguyênliệu
l
ạigiảmsútmộtcáchđángbáođộng.
Nếukhôngnhanhchóngkhắcphụcdễdẫntớihậuquảnặngnềchocảngờitrồngchè
nguyênliệulẫncácdoanhnghiệpchếbiếnvàxuấtkhẩu.Việcđẩutchochămsóc-thuhá
i
vẫnchađợcchúýđúngmức,đặcbiệtởcácvùngnúicao,vùngsâu,vùngxa.Đồngbào
dântộcnơiđâyđangquảnlýmộtvùnglãnhthổvớidiệntíchđấtcóthểtrồngchèrấtlớn,
nhnghọchacótậpquánvàkiếnthứccơbảnvềsảnxuấthànghoánênchachủđộngđầut
pháttriểnchè.Mặcdù,đãđợccácdoanhnghiệpứngtrớcgiống,vậttkỹthuật,việcđầut
chămsócvẫnkhôngđảmbảođúngquytrìnhkĩthuậtdẫnđếnnăngsuấtthấp,chấtlợng
kém,khócókhảnăngthuhồ
i
vốn.
Nếunhtheođúng
l
ýthuyết,1hatrồngchègiâmcànhmuốnđảmbảođợcpháttriển
bìnhthờng,chobúpto,búpkhoẻthìphả

i
đảmbảosuấtđầutlà10,6triệuđồng/hachăm
sócchètronggiaiđoạnKTCBnămthứ1vànămthứ2vàchămsócchètrongcácgiai
đoạnkinhdoanhkếtiếp.Đây
l
àmộtconsốkhôngnhỏvớ
i
nhiềugiađìnhnôngdâncòn
trongtìnhtrạng“xoáđóigiảmnghèo”nêntỷlệcáchộđợcchovaytừquỹtíndụngvàcác
doanhnghiệpđợcứngtrớc
l
êntới58,2%(6,19triệu)
B
B
B
Bả
ả
ả
ảng
ng
ng
ng2.5:
2.5:
2.5:
2.5:Su
Su
Su
Suấ
ấ
ấ

ất
t
t
tđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
tch
ch
ch
chă
ă
ă
ăm
m
m
ms
s
s
só
ó
ó
óc
c
c

ccho
cho
cho
cho1
1
1
1ha
ha
ha
hach
ch
ch
chè
è
è
ègi
gi
gi
giâ
â
â
âm
m
m
mc
c
c
cà
à
à

ành
nh
nh
nh(
(
(
(á
á
á
áp
p
p
pgi
gi
gi
giá
á
á
á1998)
1998)
1998)
1998)
H
H
H
Hạ
ạ
ạ
ạng
ng

ng
ngm
m
m
mụ
ụ
ụ
ục
c
c
cđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
ut
t
t
t
Th
Th
Th
Thà
à
à
ành
nh
nh
nhti

ti
ti
tiề
ề
ề
ền
n
n
n
(
(
(
(đồ
đồ
đồ
đồng)
ng)
ng)
ng)
Ng
Ng
Ng
Ngờ
ờ
ờ
ời
i
i
ilao
lao

lao
laođộ
độ
độ
động
ng
ng
ng
ph
ph
ph
phả
ả
ả
ải
i
i
ivay
vay
vay
vay
(
(
(
(đồ
đồ
đồ
đồng)
ng)
ng)

ng)
Chămsócnămthứ142827503002875
Chămsócnămthứ244830003190000
Chămsóctronggiaiđoạn
kinhdoanh
1871326
Tổng10.637.0766.192.875
Nguồn:ViệnNghiêncứuChè-TCtyChèVN.
Mặcdùvậy,trênthựctế,vốnđầutmàcáchộđảmnhậnchochămsóclàrấtít,
thôngthờngch
ỉ
đợc4-4,5triệu/ha(chiếm40%sovớ
i
nhucầu).
Đốivớivùngchècủadânởnhữngvùngnghèocònthấphơnnữa,thậmch
í
có
nhữngvùngchènhiềunămkhôngđợcbónphân.TrongkhiởcôngtyChèSôngCầu3vờn
chètrồngbằnggiốngYabukitacủaNhậtđãđầut35triệu/ha(chakểtiềngiống)thìcũng
vớidiệnt
í
chvờnchèvàgiốngchèđó,ởHoàngSuPhì,vốnđầutkểcảtiềnmuagiống
mớichỉcó12triệu/ha.
.
Ngoà
i
ra,ởmộtsốvùngmiền,việcđầuttheocácquytrìnhcanhtáckĩthuậtcũng
đãbịgiảmthiểurấtnhiều,thôngthờngchỉđảmbảo50-60%mứcthâmcanhcầnthiết.
Nhiềuhộnôngdândotiếtkiệmnênđãsửdụngthuốcbảovệthựcvậtkhôngđúngchủng
loạ

i
đợcchophép;đasốlàsửdụngthuốcTrungQuốcdogiárẻ.Việcđầutchothuốctrừ
sâucũngkhôngtheođúngliềulợngquyđịnh,hiệntợngsauphunthuốc3-4ngàyđãthu
háichèvẫncòn.Tìnhtrạngđầutẩunàyđãdẫnđếnchất
l
ợngchègiảmsút.Năngsuấtchè
chỉđạt5tấn/haphần
l
ớncũnglàdokémđầut.Sốnôngtrờngđạttrên10tấn/hachỉđếm
đợctrênđầungóntay.Trongkhiđó(theoBộNôngnghiệpvàPháttriểnnôngthôn),năng
suấtb
ì
nhquâncủaẤnĐộ
l
à12,8tấn/ha,Malaixialà10,3tấn/ha,Srilanca
l
à15,2tấn/
ha.Nếunhđợcđầutđầutchogiốngvàkhâuchămsóc,chúngtacũngcóthểcónhững
vờnchèđạtnăngsuấtvàchấtlợngtơngđơngvớichèẤnđộvàchètốtnhấtcủaSrilanca.
Đâylàmộtvấnđềmàngànhchècầnphả
i
quantâmtrongthờigiantới.
Tuynhiên,khâuyếunhấttronghoạtđộngđầutpháttriểnvùngnguyênliệulàkhâu
đầutchokỹthuậtthuháichè.Mặcdù,thôngquacácchơngtr
ì
nhkhuyếnnông,chuyển
giaokỹthuật,thôngtinđạ
i
chúngnhngchođếnnayvẫnkhôngthayđổiđợcvềnhậnthức
khâuthuháichèvàbảoquảnvậnchuyển.Do

í
tđợcđầutbằngmáymàchủyếulàlao
độngbằngtaynênchèbúptơiđợchá
i
rấtxấu,dà
i
vàkhôngtheomộttiêuchuẩnnào.
Nhậnthứccủangờitrồngchèlàcứđểdài,háichèdàicólợ
i
vềmặtsố
l
ợng,ítquantâm
đếngiávàhầunhkhôngquantâmđếnchấtlợng.Khâuđầutchobảoquảnsauthuhoạch
cũngkhôngcẩnthận,
l
àmchonguyênliệuôi,lênmen,làmgiảmphẩmcấp.
Tấtcảnhữngvấnđềnêutrênđãdẫnđếnnhiềucôngtykhôngchủđộngđợcnguồn
nguyênliệusảnxuất.Chếbiếnlạikémhiệuquảdochấtlợngchèbúpkhôngđạttiêuchuẩn,
sảnphẩmlàmrakhôngổnđịnh,nhiềukhuyếttật.Giáchèxuấtkhẩucóxuhớnggiảmsút
ngàycàngrõrệt,dovậyngờilàmchèkhôngđủchiph
í
đầutchochè.ỞLâmĐồngnăm
2002,chènguyênliệuloạiBmuavàovớigiá2500-3100đ/kg,naygiảmxuốngch
ỉ
còn
1700-1800đ/kg.ChèC,Dmua1950đ/kgnaych
ỉ
còn1100đ/kg.Thêmnữa,mộtsốthị
trờngnớcngoàinhậpchèVNđãépgiádohọthấychúngtacókhókhănkhikhôngxuất
khẩuchèvàoth

ị
trờngIRAQ.
Nhìnvàobứctranhtổngquátvềtìnhh
ì
nhđầutchămsócthuháichèVNtrongthờ
i
gianqua,tathấychínhviệckhôngquantâmđếncôngtácđầutđầyđủđãđẩyngànhchè
VNvàocá
i
vòngluẩnquẩncủađóinghèo:đầutkémỵsảnphẩmchấtlợngkémỵsản
phẩmkhôngtiêuthụđợcỵđờisốngkhókhăn,thunhậpthấpỵđầutkém.Hơnlúcnàohết,
ngànhchèVNcầnđisâuvàothựctiễn,tạođ
i
ềukiệnchongờ
i
dâncómộtnhậnthứcđúng
đắnvềđầutpháttriểnchèvàcónhữnggiảiphápthiếtthựcgiúpchohọpháttriểnsảnxuất
tạoracú“huých“chosựpháttriểnbềnvững.
2.2.3.
2.2.3.
2.2.3.
2.2.3.Đầ
Đầ
Đầ
Đầu
u
u
ut
t
t

tth
th
th
thâ
â
â
âm
m
m
mcanh
canh
canh
canhc
c
c
cả
ả
ả
ải
i
i
it
t
t
tạ
ạ
ạ
ạo
o
o

och
ch
ch
chè
è
è
èxu
xu
xu
xuố
ố
ố
ống
ng
ng
ngc
c
c
cấ
ấ
ấ
ấp
p
p
p
Cóthểnói,mộtthựctrạngđángbáođộngđố
i
vớ
i
ngànhchèVNhiệnnaylàsốdiện

tíchchèthoá
i
hoá,biếnchất,xuốngcấpngàycàngtănglên.Theobáocáothốngkê,tính
đếntháng9năm2003,cảnớccó100.061hachè,trongđóchỉriêngdiệnt
í
chchèphụchồ
i
vàcả
i
tạođã
l
êntớ
i
22.520ha,chiếm22,5%tổngdiệnt
í
chchècảnớc;thậmch
í
cóhiện
tợngthoáihoángaycảnhữngvùngchèđangởtrongthờ
i
kìkinhdoanhchonăngsuấtvà
chấtlợngcaonhất;nhiềuvùngchècũngđãthoá
i
hoángaytrớcchukỳsinhtrởngcủanó.
Nhìnvàocơcấunhómtuổ
i
chètrongcảnớctacóthểh
ì
nhdungtổngquáttìnhhình
trênnhsau:

-Chètrồngtrớc1970chiếm4,93%.
-Chètrồngtừ1970đến1980chiếm17,8%.
-Chètrồngtừ1981đến1990chiếm39,3%.
-Chètrồngtừ1990đếnnaychiếm37,97%.
Vớicơcấutrênthìhiệntạichèkinhdoanh(trồngnăn1981)chosảnphẩmnhiều,
năngsuấtcaovàchấtlợngbúpngonchiếmkhoảng40%.Diệntíchchèchonăngsuấttăng
dầntheođặcđ
i
ểmkỹthuậtcâychè(trồngnăm1991)chiếm37%vàdiệntíchchèchiếm
năngsuấtthấpdầnlà23%.Nhvậy,nếuloạ
i
trừcácyếutốnhnăngsuất,chấtđất,chấtchè
thìđâylàmộtcơcấutựhìnhthànhhợp
l
ý.
Tuynhiêntrênthựctếđãxuấthiệnnhữngvờnchèđợctrồngtừnhữngnăm1980-
1990đang
l
âmvàot
ì
nhh
ì
nhxuốngcấp,ngaycảnhữngvờnchèđangtronggiaiđoạn
KTCBcũngcómộtsốcâybịthoáihoá,b
ị
sơngmuốivàsâubệnhtànphá(nhvùngchèở
đồnđiềnHạHoà-PhúThọ,vờnchèKTCBởHàGiang,VĩnhPhú )Năngsuấtchèthu
hoạchcủavờnchènàythờngrấtkhôngđều,biênđộdaođộnglớntừ1,6tấn/hađến8,5
tấn/ha.
Nguyênnhâncủatìnhtrạngnàylàdongờidânđầutchochămsóckhôngđúngmức

vàđầyđủ,họvẫnđầutsảnxuấtchètheophơngphápkinhnghiệmcổtruyền,khábảothủ.
Trênnơngchè,đầutthâmcanhrấtít,làmđấtkhôngkỹ,giốngtạp,dùnghạtlàchủyếu,
thiếuphânbónnênsinhtrởngkém,trongđócódiệnt
í
chđángkểcủachơngtrình327.Ở
mộtsốvùngsâu,vùngxa,nhiềunơngchècònkhôngđợcđầutchămsóc,ngờidânbỏxó
đểtựnópháttriển.Từđódẫnđếnnhiềuvờnchèb
ị
mấtkhoảng
l
ớn,tỷ
l
ệhoanghoángày
càngtănglên.
Nếutínhtheonăngsuấtbìnhquânhiệntạicủanớctavớidiệntíchchètrênhàng
nămkhôngchothuhoạchvớisản
l
ợngchè14.700tấnbúptơi.Nếutínhtheogiábántrung
bìnhlà2.200đ/kgbúptơith
ì
mứcđộthiệthạ
i
lênđến38.940triệuđồng.Đó
l
àtachatính
đếndiệntíchchèđangdầnbịxuốngcấpchonăngsuấtthấpvàchất
l
ợngkhôngcaolàm
chothunhậptừcácnơngchènàycũngthấp.
Bêncạnhthiệthạ

i
vềkinhtế,vờnchèxuốngcấpcòngâyrahậuquảkhôn
l
ờngcho
tàinguyênđấtvànớcnh:đấtđaidầnbịcạnkiệt,đấtnghèonàn,cằncỗi,nguồnnớcngầm
bịgiảmsútdầnvàsuykiệt.
Đểkhắcphụcđợctìnhtrạngnày,cáccấp
l
ãnhđạoởcáctỉnhđãcóchínhsáchđầut
phụchồi,cả
i
tạovờnchènhTháiNguyên,SơnLa,VĩnhPhúc Trongnhữngnămqua,
cáct
ỉ
nhđãtriểnkhaimộtsốdựánxáclậpchỉtiêuđầutcả
i
tạocácnơngchèxuốngcấp
vớinộidung:
<Xácđịnhnơngchèxuốngcấp:Nơngchècòicọc,giàcỗi,năngsuấtthấp.Nơng
chè
l
ẫngiống,canhtáckhôngđúngkỹthuật,năngsuấtthấp.Hiệnnaycảnớccótớ
i
20%
diệntíchchèxuốngcấp.
<Xácđịnhnguyênnhânxuốngcấpvàtìmragiả
i
phápđầutthíchhợp.
B
B

B
Bả
ả
ả
ảng
ng
ng
ng7:
7:
7:
7:T
T
T
Tì
ì
ì
ình
nh
nh
nhh
h
h
hì
ì
ì
ình
nh
nh
nhđầ
đầ

đầ
đầu
u
u
ut
t
t
tth
th
th
thự
ự
ự
ực
c
c
chi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nc
c
c
cả
ả

ả
ải
i
i
it
t
t
tạ
ạ
ạ
ạo
o
o
och
ch
ch
chè
è
è
èxu
xu
xu
xuố
ố
ố
ống
ng
ng
ngc
c

c
cấ
ấ
ấ
ấp
p
p
p
ở
ở
ở
ở3
3
3
3t
t
t
tỉ
ỉ
ỉ
ỉnh
nh
nh
nhTh
Th
Th
Thá
á
á
ái

i
i
iNguy
Nguy
Nguy
Nguyê
ê
ê
ên-
n-
n-
n-S
S
S
Sơ
ơ
ơ
ơn
n
n
nLa-
La-
La-
La-V
V
V
Vĩ
ĩ
ĩ
ĩnh

nh
nh
nhPh
Ph
Ph
Phú
ú
ú
ú.
.
.
.
Ch
Ch
Ch
Chỉ
ỉ
ỉ
ỉti
ti
ti
tiê
ê
ê
êu
u
u
u
Đơ
Đơ

Đơ
Đơn
n
n
n
v
v
v
vị
ị
ị
ị
2000
2000
2000
20002001
2001
2001
20012002
2002
2002
20022003
2003
2003
2003
KHđầutcả
i
tạo
chèxuốngcấp
ha1206130023001336

Thựchiệnha
1454.
4
1077.
221461343
%hoànthànhkế
hoạch%120.692.8693.3100.3
KHđầutthâmcanh
chècaosản
ha1275250021462420
Thựchiệnha2000321421502420
%hoànthànhkế
hoạch%
156.8
6
128.5
6100.1100
Nguồn:Dựánđầutpháttriểnchèvàcâyănquả.
Qua4nămtừ2000đến2003,chỉtínhriêng3t
ỉ
nhthá
i
Nguyên,Sơnla,VĩnhPhúđã
tiếnhànhđầutcả
i
tạođợc6.020,6hachèxuốngcấp.Cáct
ỉ
nhđãápdụngbiệnphápđầut
thâmcanhchècaosản.Vớinhữngvờnchègiàcỗi,khôngcókhảnăngpháttriển,cho
trồng

l
ạ
i
chukì2bằngcáchđầutcácgiốngmớicónăngsuấtcaovàkhảnăngchốngchịu
tốt.Nhiềutỉnhkháctrongdựánđầutpháttriểnchèvàcâyănquảcũngđãcóchínhsách
đầuthỗtrợ,khuyếnkhíchcôngnhânvànôngdânlàmchè,đầutthâmcanhchocácvùng
chèhiệncó,nhđầutphânhữucơ,phânNPKtổnghợp,tiếptụcthựchiệncácbiệnpháp
đầuttổnghợpnh:trồngcâybóngmát,củngcốhệthốngao,hồ,đập,tạovùngtiểukh
í
hậuđểápdụngbiệnphápIPM,xâydựngvùngnguyênliệusạchđểsảnphẩmantoàn,thực
phẩmcóxuấtxứtiêuthụcaotrênthịtrờngtrongvàngoàinớc.Phơngchâmđầutlàđầut
đúngquytr
ì
nhkỹthuật,tránhchocácnơngchèkhôngb
ị
thoáihoátrớcthờigianchosản
phẩm,thựchiệnkhẩuhiệu“Phòngbệnhhơnchữabệnh”
Nhiềucôngtrìnhnghiêncứukhoahọctrongthờ
i
gianquađãđiđếnkếtluậnrằng
muốnhạnchếtìnhtrạngchèsuythoá
i
thìbiệnpháphữuhiệunhấtlàbiệnphápđầutliên
tụcvàđầutthâmcanhngaytừđầu;trongđónhấnmạnhvaitròcủađầuttớinớcchocây
chè.Thiếunớc,chèkhôngthểchonăngsuấtcaovàđầutthâmcanhkhôngthểđemlại
hiệuquả.Chínhvìvậy,trongthờ
i
gianqua,nhiềut
ỉ
nhđãtậptrungđầutthâmcanh,đầut

tớitiêunớcđểpháttriiểncácvùngchuyêncanhsảnxuấtchètiếntớimộtnềnsảnxuất
hànghoálớn.Đặcbiệt,cótỉnhđãđầutthâmcanhcácloạ
i
chèđặcsảncủavùngchonăng
suấtcaovàchấtlợngnổitiếngnhchèShanTuyếtởHoàngSuPhì,chèLụcởCaoBằng,
chèVàngởHàGiang Riêng3tỉnhThá
i
Nguyên,VĩnhPhú,SơnLaquabảngsốliệutrên
cũngchothấydiệntíchthâmcanhchècaosảncũngngàycàngtăng,tốcđộpháttriển
trungbìnhmỗinămsovớikếhoạchlà121,39%.Trongđó,côngtácđầutchohồđập,đầu
tmuamáyphunẩm,phunsơngvàđàorãnhthoátnớctheokỹthuậtcủaÂnĐộchiếmtớ
i
30%tổnglợngvốnđầutchothâmcanhchècaosảncủacácvùngnàytrong4nămqua
(2000-2003).Nhìnchungđâylàmộtmôhìnhđầutrấttiếnbộ,cầnnhânrộngrakhắpcả
nớc,nhằmtậndụngkhảnăngđồichèkếthợpvớ
i
côngnghiệphoá-hiệnđạihoá,đađ
i
ện
kh
í
hoá-cơgiớ
i
hoá-thuỷlợ
i
hoá-hoáhọchoávềnôngnghiệp-nôngthôn.
2.2.4.
2.2.4.
2.2.4.
2.2.4.Đầ

Đầ
Đầ
Đầu
u
u
ut
t
t
tcho
cho
cho
choc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cd
d
d
dị
ị
ị
ịch
ch
ch
chv

v
v
vụ
ụ
ụ
ụn
n
n
nô
ô
ô
ông
ng
ng
ngnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệp
p
p
pkh
kh
kh
khá
á
á
ác

c
c
c
2.2.4.1.Đầutchocôngtácgiốngchè
Cóthểnói,chỉtronggiaiđoạn1990-2000,vớimốiquanhệtruyềnthốngcủadân
tộc,ngànhchèđãđónnhiềuđố
i
tác,cùnghợptácđầuttrongtrồngtrọtvàchếbiếnchè.
Bạnbèđốitácđãgiúpchúngtanhữngkiếnthứckhoahọckỹthuậtbổíchtrongđầutphát
triểngiốngchè,đavàoVN24giốngchècóchấtlợngcao,hơngthơm,rấtcógiátrịtrong
sảnxuấtchèxanh.Sau4-5nămđầutnghiêncứuthửnghiệm,tađãtuyểnchọnđợc7
giốngphùhợpvớ
i
đIũukiệnsinhtháIởmộtsốvùngtrọngđiểmcủaVN,cógiốngđãcho
năngsuấtcaođộtbiếnnh:BT,KT,TN.
Bớcsangthếkỷmới,côngtácđầutpháttriểngiốngchèngàycàngđợcchínhphủ
vàngànhchèhếtsứcquantâmvàủnghộ.
<
Vềcôngtácđầutnhậpnộicácgiốngchènớcngoài:
Năm2000,ngànhchèđãđầutnhậpkhẩu12giốngchèmới.Cácgiốngnàyđãđợc
đavềcácViệnnghiêncứu,cácđiểmtrồngtrongcảnớcđểnghiêncứuvàkhảonghiệm.
Năm2001,thôngquacácchơngtr
ì
nhhợptácliêndoanhvớ
i
nớcngoài,ngànhchè
đãđợchơn30giốngchènhậpngoạimàkhôngphảibỏvốnđểnhậpkhẩu.Mộtsốgiống
mớiđãdầndầnthuhútsựchúýcủanhiềunhànghiêncứu,củacácđịaphơng,củacác
doanhnghiêpsảnxuấtchènhgiốngBT,KTcónguồngốcnhậptừĐàiLoan,giốngThiết
BảoTrà,LongVân2000,PT95,PhúThọ10cónguồngốctừTrungQuốc,Kiara8,

Cynirual143cónguồngốctừIndonesia Quathựctếkiểmnghiệmchothấy7giống
chècókhảnăngsinhtrởngtốttrongđiềukiệnnớctavàcókhảnăngnhânrộngratừng
vùng.Đây
l
àthànhcôngchacóthể
l
ợnghoáđợcthànhtiền.
Năm2002,đợcBộNN&PTNTchỉđạotạođ
i
ềukiệngiúpđỡ,triểnkhaivànhập
nộ
i
2triệuhomgiốngchèmớitheochơngtr
ì
nhdựán120hachècủaNB.Trongnămthực
hiệnchơngtrìnhnày,riêngTCTChèVNcũngđãnhậpkhẩuđợt1đợc404.209câycórễ
cótỷlệsốngcaođạt70-80%.Chơngtrìnhnàynăm2003,TCTđãnhập11loạigiốngchè
củaNBvớ
i
sốlợng620.000hom,cácgiốngchènàyđangđợctrồngthửnghiệmtạiMộc
Châu,SôngCầu.Hiệnnay,vờncâypháttriểnkhátốt,tỷ
l
ệsốngtừ65-70%,thờigiantới
cókhảnăngtrồngđợc24hachèNhậtbằnggiốngmớinhậpvà50hagiốngđợcsảnxuất
trongnớctừgiốngchèmẹNhậtBản.
Năm2003,ngànhchèđãđợcChínhphủhỗtrợ6tỷđểđầutnhậpnội12giốngmớ
i
vớitrên2,3triệucâyvàhomcủaTrungQuốc,NhậtBản,ẤnĐộ.Đãnhậpxongvàgiao
chocácvờnơmgiốngtrồngkhảonghiệmvàxácđịnhkhảnăngth
í

chứngcủagiốngvới
từngvùngkhíhậu,thổnhỡngcủaVNđểcócơsởkếtluậnđaratrồngđạitrà.
<
Vềcôngtácđầutlaitạo:
Đếnnay,ngànhchèVNđãcómộtViệnNghiêncứuchècấpTW(thuộcTCTChè
VN)vàhàngtrămcáccơsởnghiêncứuthựcnghiệmchètrongcảnớc,tiếnhànhnghiên
cứulựachọncácgiốngtrongnớc,thuầnhoávàlaitạochúngthànhcácgiốngmớ
i
cho
năngsuấtcaovàổnđịnh.Tínhđếnnăm2002,chúngtađãcó36giốngmớ
i
với3giống
mớimà50nămquaViệtNamđãlaitạođợclàLDP1,LDP2,IRI777.Đâycũnglàcơsở
đểchúngtađầutcảitạochècũ,pháttriểntrồngmớihoàntoànbằnggiốngchèmớivớikỹ
thuậtgiâmcành,laighéphệvôtính.
Trungtâmgiốngvàtvầnđầutpháttriểnchè(HiệphộiChèVN)đãphốihợpvới
cácđịaphơngnhSơnLa,CaoBằng,BắcCạn tổchứcđầutxâydựnghàngtrămvờn
ơmmẫumangtínhchấtquốcgia,tậphợpđợcnhữnggiốngcótriểnvọng,tạođ
i
ềukiện
nhânrộngratrongcảnớc,cungcấpgiốngchocácdựántrồngchè.Năm2001,Trungtâm
đãđầutxâydựng2vùngchècaosảnởMộcChâu(SơnLa)vàTamĐờng(LaiChâu).
Quymômỗivùnglà300hađểsảnxuấtcácloạichècóchấtlợngcaovàchèhữucơđể
cungcấptrongnớcvàxuấtkhẩu.Cùngnămnày,ngànhchèđãđầutxâydựngđợc15,8
triệubầugồmcácloạigiốngLDP1,LDP2,giốngNhậtBản,TrungQuốc,ẤnĐộ,trongđó
cóhơn10triệugiốngLDP1,LDP2cungcấpchotrên800hachètrồngmới.
Côngtácđầutpháttriểngiốngchètrongthờ
i
gianquađãlàmtăngthêm9.500ha
cácgiốngchèmớ

i
đợcnhânrộng(chiếm8,8%diệntíchchècảnớc).Trongđó,giốnglai
trongnớc
l
à8.000ha,giốngchọnlọc,nhậpnộitrồngởmiềnNam
l
à700ha,ởmiềnBắc
là800ha.NếutínhcảgiốngchèDH1thìtổngdiệnt
í
chchètrồngmớihiệnnaylà31.284
ha,chiếm19,8%.
Hạnchế
:
TuynhiênnhìnvàotoàncảnhbứctranhngànhchèVN,côngtácđầutpháttriển
giốngchèvẫncònnhiềuđiềutồntại.Việcđổ
i
mớ
i
giốngchè
l
àcầnthiếtnhngkhôngdễ
dàngv
ì
chèlàmộtcâylâunămđòihỏivốnđầutrấtlớn.Trongkhiđó,nhiềutỉnhtrồng
chècủatacònnghèo,khôngđủvốnđểđầutchoigiốngchèmớ
i
.Nhànớcđãcóchính
sáchtrợgiáchogiốngbầuchècánh50%chohộsảnxuấtnhngmớ
i
ch

ỉ
tậptrungởmộtsố
môhìnhthíđiểm,chađápứngđợcphầnnàonhucầuđầutpháttriểnchètrongcảnớc.
Ngoà
i
ra,trongthờigianqua,ngànhchècũngđãđầutnhậpmộtsốgiốngchèmới
cóchiphírấtlớnnhngkhitrồngkhảonghiệm
l
ạ
i
khôngthíchhợpvớiđiềukiệnsinhthái
vàdâychuyềnthiếtb
ị
củaVN.Trongkhinguồnvốnđầutchongànhchèlàhạnhẹp,th
ì
đâyquả
l
àmộtsự
l
ãngph
íl
ớn.Kếtquảlàtronggiaiđoạnhiệnnaysốcácvờnchèlàgiống
trungduvàgiốngchèShan(83,8%),nhiềugiống
l
ẫntạp
l
àmcácnơngchèthoá
i
hoá,
biếnchất.

B
B
B
Bả
ả
ả
ảng
ng
ng
ng2.8:
2.8:
2.8:
2.8:Hi
Hi
Hi
Hiệ
ệ
ệ
ện
n
n
ntr
tr
tr
trạ
ạ
ạ
ạng
ng
ng

nggi
gi
gi
giố
ố
ố
ống
ng
ng
ngch
ch
ch
chè
è
è
èqua
qua
qua
quac
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cgiai
giai
giai

giaiđ
đ
đ
đo
o
o
oạ
ạ
ạ
ạn.
n.
n.
n.
Th
Th
Th
Thờ
ờ
ờ
ời
i
i
ik
k
k
kì
ì
ì
ì
C

C
C
Cơ
ơ
ơ
ơc
c
c
cấ
ấ
ấ
ấu
u
u
ugi
gi
gi
giố
ố
ố
ống
ng
ng
ng(%)
(%)
(%)
(%)
Trung
Trung
Trung

Trung
du
du
du
du
Shan
Shan
Shan
ShanPH
PH
PH
PH1
1
1
1
Gi
Gi
Gi
Giố
ố
ố
ống
ng
ng
ng
kh
kh
kh
khá
á

á
ác
c
c
c
1969-19707025
Giám
định5
1970-19905927122
1990-200054.529133.5
2000-20025231116
Nguồn:TrungtâmGiốngvàtvấnđầutpháttriểnchè-HiệpHộiChèVN.
Đểđạtmụctiêutừnayđến2010,cảnớccó30-50%tỷlệchègiốngmới,50%chè
cóchấtlợngcao,Hiệphộ
i
ChèViệtnammàtrọngtâmlàTrungtâmGiốngvàtvấnđầut
pháttriểnchècầnphố
i
hợpvớicácBộ,Ban,Ngànhchứcnăngđaranhữngch
í
nhsáchhữu
hiệunhằmđầutpháttriểngiốngchètrongthờigiansắptới.
2.2.4.2.Đầutchocôngtácnghiêncứuvàứngdụngtiếnbộkhoahọc
Hoạtđộngnghiêncứuvàứngdụngkhoahọckỹthuậttrongngànhchèđãcómặtở
nớctatừrấtsớmvớisựrađờ
i
củaTrạ
i
nghiêncứuchèPhúHộ(năm1918).Trảiquahàng
chụcnămtrởngthànhvàpháttriển,hoạtđộngnghiêncứuKHKTđãđónggópmộtphần

khôngnhỏtạođ
i
ềukiệntốtđểnângcaohiệuquảcủađầutsảnxuấtchèVN.
Sựrađờicủahàngloạtcáccôngtr
ì
nhnghiêncứucógiátrị
l
àkếtquảtấtyếucủa
quátrìnhđầutcótrọngđiểmcủangànhchèchocôngtácnghiêncứukhoahọc,từđầut
chothiếtb
ị
nghiêncứu,nhàxởng,trungtâmthínghiệm,đầutxâydựngcácvờnơm,các
môhìnhthíđiểm,nhậpnộicácmáymócđolờng,xử
l
ýtr
ì
nhđộcaocủathếgiới,đếncông
tácđàođạođộingũcánbộ,chuyênviênnghiêncứuphụcvụchohàngloạtcáccơsở
nghiêncứuthựcnghiệmtrongcảnớc.Năm1997,ViệnNghiêncứuchèthuộcTCTyChè
VNđợcthànhlậpthaychotrạmnghiêncứuchèPhúHộ-trởthànhtrungtâmnghiêncứu
vàứngdụngcáctiếnbộkhoahọckỹthuậthàngđầutrongcảnớc.Năm1998,Việnđãđầu
tthaythế3thiếtbịthửlọcd
l
ợngthuốcbảovệthựcvậttrongchècủaLiênXôcũbằnghệ
thốngkiểmnghiệmvàxửlýhoáchấttiêntiếncủaBỉvớ
i
vốnđầutlà5triệuUSD.Năm
2000,ViệnđãđợcChínhphủcấpvốnđầutxâydựngthêm2nhàthínghiệmsảnxuấttúi
bọcchèantoànCozykhôngthấmnớc.Cùngnămđó,Việncũngđãđầutnghiêncứuthử
nghiệmthànhcôngsảnxuấtchètheocôngnghệCTCtrêndâychuyềnsảnxuấtcủaẤnĐộ.