tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty sứ Viglacera Thanh Trì

PH N M

Ð U
Trong quá trình h i nh p kinh t
,
nhi
u doanh nghi p thành công nhung c
ung
không ít doanh nghi p th t b i. V y chìa khóa nào d

m

du c cánh c a thành công?
Câu h i du c d t ra nhu m t l i thách th c d i v i các doanh nghi p. M t trong các
gi
i pháp quan tr ng mà các doanh nghi p l a ch n là nâng cao ch t lu ng s n ph
m
và h

giá bán. Các doanh nghi p s n xu t c n có s

ki m soát t t chi phí s n xu t c
u
thành nên giá thành s
n ph
m nhu
:
chi phí nguyên v
t li
u tr
c ti

p, chi phí nhân công
tr
c
ti
p, chi phí s
n xu
t chung; c
t gi
m các kho
n chi phí b
t h
p lý, t
dó góp ph
n
h

giá thành s n ph m. Ði u này t o thu n l i cho doanh nghi p xây d ng chính sách
giá v
i m
t m
c giá c
nh tranh, d
m b
o du
c m
c tiêu l
i nhu
n.

Công tác qu n lý chi phí s n xu t c u thành nên giá thành s n ph m là công vi

c
thi
t y
u d
i v
i các doanh nghi
p trong dó k
toán là m
t công c
d
c l
c. Trên co s

nh
ng d

li u chính xác do k

toán chi phí s n xu t và giá thành s n ph m cung c
p,
các nhà qu n lý có th

phân tích tình hình bi n d ng chi phí s n xu t, giá thành s
n
ph
m, tìm hi u nguyên nhân c a nh ng bi n d ng dó d

dua ra các gi i pháp phù h
p
nâng cao hi

u qu s n xu
t kinh doanh.

Xu
t phát t

vai trò quan tr ng c a h ch toán chi phí s n xu t và giá thành s
n
ph m, em d
ã ch
n d
tài cho lu
n van cu
i khóa c
a mình:
“T

ch c k

toán t p h
p
chi phí s
n xu
t và tính giá thành s
n ph
m t
i
Công ty s
Viglacera Thanh Trì
”.

Khi th c hi n d

tài này, em mong mu n tìm hi u sâu thêm lý lu n co b n v

t

ch
c k

toán t p h p chi phí s n xu t và tình hình th c t

v n d

này t
i
Công ty s

Viglacera Thanh Trì. Qua dó có th

dua ra m t s

ý ki n nh m hoàn thi n công tác
h ch toán chi phí s n xu t, tính giá thành s n ph m d

công ty s

d ng t t các ti
m
nang v
lao d

ng,
v
t tu, ti
n v
n trong quá trình s
n xu
t kinh doanh.

S n ph m c
a
Công ty s

Viglacera Thanh Trì bao g m nhi u lo i: khuôn m
,
khuôn m u và s n ph m s

v

sinh. Tuy nhiên do h n ch

c a lu n van và th i gian
nghiên c
u nên d
tài ch
d
c
p d
n tình hình
th
c t

công tác t
p h
p chi phí s
n xu
t
và tính giá thành d
i v
i
s
n ph
m s
v
sinh
.
N i dung lu
n van bao g
m 3 chuong:

Chuong 1: Lý lu n co b n v

t

ch c k

toán chi phí s n xu t và tính giá thành
s
n ph
m trong doanh nghi
p s
n xu

t.

Chuong 2: Th c t

công tác k

toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành
s
n ph
m t
i
Công ty s
Viglacera Thanh Trì
.
Chuong 3: Nh ng bi n pháp, phuong hu ng hoàn thi n công tác k

toán chi phí
s
n xu
t và tính giá thành s
n ph
m t
i
Công ty s
Viglacera Thanh Trì
.
Trong quá trình nghiên c u d tài, em dã c g ng ti p c n v i th c ti n k toán
c a Công ty s Viglacera Thanh Trì cùng nh ng ki n th c m i nh t v Lu t k toán,
Ch
d k toán và Chu n m c k toán, k t h p v i nh ng ki n th c d

ã
du
c h c t i
nhà tru ng. Vì th i gian có h n, t m nh n th c c a b n thân còn mang n ng tính lý
thuy t v
à c
ung ch
ua n
m b t du c nhi u kinh nghi m th c ti n n
ên ch
c ch n b
ài lu
n
van c a em s không tránh kh i thi u sót. Em r t mong ý ki n dóng góp c a các th y
giáo, cô giáo và
cá
c cô chú, anh ch phòng tài chính k toán Công ty s Viglacera
Thanh Trì d ki n th c c a em v v n d trên ngày càng hoàn thi n hon. Em xin chân
thành c
m
on!

CHUONG 1: L
Ý LU
N CO B
N V
T
CH
C K
TOÁN

CHI PHÍ S
N XU
T VÀ TÍNH GIÁ THÀNH S
N PH
M
TRONG DOANH NGHI
P S
N XU
T
1.1. S

c n thi t t

ch c k

toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph
m
trong doanh nghi
p
s
n xu
t.

1.1.1. Khái ni
m
, b
n ch
t
chi phí s
n xu

t
và giá thành s
n ph
m
Chi phí s
n xu
t là bi
u hi
n b
ng ti
n c
a toàn b

các hao phí v
lao d
ng s
ng,
lao d ng v t hóa và các chi phí c n thi t khác mà doanh nghi p dã chi ra trong quá
trình s
n xu
t trong m
t k
nh
t d
nh.

Nhu v y, b n ch t c a chi phí s n xu t c a doanh nghi p luôn du c xác d nh l
à
nh
ng phí t n (hao phí) v v t ch t, v lao d ng s ng và ph i g n li n v i m c dích

kinh doanh.

Chi phí s
n xu
t luôn bi
u hi
n hai m
t: m
t d
nh tính và m
t d
nh lu
ng.

- M t d nh tính c a chi phí s n xu t du c bi u hi n là các chi phí mà doanh
nghi
p d
ã chi ra
d s n xu t b ng
ti
n hay hi n v t.
- M t d nh lu ng c a chi phí s n xu t th hi n m c d tiêu hao c th c a t ng
lo
i chi phí tham gia v
ào quá trình s
n xu t d c u t o n
ên s
n ph m c a doanh nghi p
du c bi u hi n b ng ti n. Ð l n c a chi phí s n xu t ph thu c v
ào

hai nhân t c
o
b n:
+ Kh
i lu ng các y u t s n xu t d
ã tiêu hao trong k

+ Giá c
c a m t d
on v
y u t s n xu t d
ã hao phí.

Giá thành s
n ph
m là bi
u hi
n b
ng ti
n c
a toàn b
nh
ng hao phí v
lao d
ng
s ng và lao d ng v t hóa du c tính trên m t kh
i
lu
ng k t qu

s n ph m lao v , d
ch
v
hoàn thành nh
t d
nh.

Nhu v y b n ch t c a giá thành là s

chuy n d ch giá tr

c a các y u t

chi phí
vào nh ng s
n ph
m nh
t d
nh d
ã hoàn thành.

Xét v

m t b n ch t, chi phí s n xu t và giá thành s n ph m là bi u hi n hai m
t
c
a quá trình s
n xu
t kinh doanh, chúng d
u là bi

u hi
n b
ng ti
n c a nh
ng hao phí
v
lao d
ng s
ng, lao d
ng v
t hóa mà doanh nghi
p d
ã chi ra cho quá trình s
n xu
t.

Tuy nhiên, chi phí s n xu t và giá thành s n ph m có nh ng di m khác bi t c
o
b
n c
v
ph
m vi c v
m
t lu
ng.

Nói d n chi phí s n xu t là xét các hao phí trong m t th i k , còn nói d n giá
thành s
n ph m là d

c
p d
n m
i quan h
c
a chi phí d
i v
i kh i lu
ng s
n ph m d
ã
hoàn thành. Ví d : các kho n chi phí tr

tru c là các kho n chi l n dã chi ra trong k
,
nhung mu n d

cho giá thành s n ph
m
n d nh và h p lý, ch

m t b

ph n chi phí
này du c tính và giá thành s n ph m trong k , còn l i ph i phân b

trong k

sau.
Ngu

c l i, có m t s

kho n chi phí ph i tr

m c dù th c t

chua chi ra nhung k

này
v
n du
c trích tru
c m
t ph
n vào giá thành s
n ph
m trong k
.
V

m t lu ng, giá thành s n ph m hoàn thành trong k

bao g m chi phí s n xu
t
c
a k
tru
c chuy
n sang và m
t ph

n c
a chi phí s
n xu
t phát sinh trong k
:
Giá thành
s
n xu
t
=
CPSX d

dang d
u k

+

CPSX phát
sinh trong k

-
CPSX d

dang cu i k


1.1
.2. Yêu c
u qu
n lý chi phí s

n xu
t và giá thành s
n ph
m.

Trong công tác qu
n lý các ho
t d
ng kinh doanh, ch
tiêu chi phí s
n xu
t và giá
thành s
n ph
m gi
m
t vai trò qua
n tr
ng, th
hi
n trên các m
t sau:

- Tính h p pháp, h p lý c a chi phí s n xu t ph n ánh hi u qu

qu n lý tài s n ,
v
t tu lao d
ng, ti
n v

n.

- Giá thành là thu c do m c hao phí s n xu t và tiêu th

s n ph m, là can c

d

xác d nh hi
u qu
ho
t d ng kinh doanh. Ð
quy
t d
nh l
a ch
n s
n xu
t m t lo i s
n
ph
m nào dó, doanh nghi
p c
n n
m du
c nhu c
u th
tru
ng, giá c
th

tru
ng và m
c
hao phí s
n xu
t tiêu th
s
n ph
m dó. Trên co s
nhu v
y m
i xác d
nh du
c s
n xu
t
lo
i s n ph m dó d

quy t d nh l a ch n và quy t d nh kh i lu ng s n xu t nh m d
t
l
i nhu
n t
i da.

- Giá thành là công c

quan tr ng c a doanh nghi p d

ki m tra, giám sát chi phí
ho
t d ng s n xu t kinh doanh; xem xét hi u qu

c a các bi n pháp t

ch c, k

thu
t.
Thông qua tình hình th c hi n k

ho ch giá thành, doanh nghi p có th

xem xét tình
hình s
n xu
t và chi phí b
vào s
n xu t, tác d ng và hi
u qu
th
c hi
n các bi
n pháp
t

ch c k

thu t d n s n xu t, phát hi n và tìm ra các nguyên nhân d n d n phát sinh

chi phí không h p lý d

có bi
n pháp lo
i tr
.
- Giá thành còn là m t can c

quan tr ng d

doanh nghi p xây d ng chính sách
giá c
c
nh tranh d
i v
i t
ng lo
i s
n ph
m du
c dua ra tiêu th
trên th
tru
ng.

Ð
có th
chi
n th
ng trong c

nh tranh, th
c hi
n du
c m
c tiêu l
i nhu
n
, doanh
nghi
p c n ti t ki m chi phí, h

th p giá thành s n ph m. Mu n v y công tác qu n lý
chi phí s
n xu
t và giá thành s
n ph
m ph
i luôn du
c d
cao, gi
v
trí then ch
t trong
công tác qu
n lý ho
t d
ng s
n xu
t kinh doanh nói chung c
a doanh nghi

p.

1.1.3
. N
hi
m v
c
a k
toán chi phí s
n xu
t và giá thành s
n ph
m.
Yêu c u công tác qu n lý nói chung và yêu c u qu n lý chi phí nói riêng dòi h
i
k

toán t p h p chi phí s n xu t ph i d y d , chính xác. K

toán doanh nghi p c
n
ph
i xác d nh rõ vai trò và nhi m v

c a mình trong vi c t

ch c k

toán chi phí s
n

xu
t và tính giá thành s
n ph
m nhu sau:

- L a ch n, xác d nh dúng d n d i tu ng k

toán chi phí s n xu t, l a ch
n
phuong pháp t p h p chi phí s n xu t theo các phuong án phù h p v i di u ki n c a
doanh nghi
p
- Xác d nh d i tu ng tính giá thành và t

ch c áp d ng phuong pháp tính giá
thành cho phù h
p và khoa h
c.

- Th c hi n t

ch c ch ng t , h ch toán ban d u, h

th ng tài kho n, s

k

toán
phù h
p v

i các nguyên t
c chu
n m
c, ch
d k
toán d
m b
o dáp
ng du
c yêu c
u
thu nh
n
-
x
lý
-
h
th
ng hóa thông tin v
chi phí, giá thành c
a doanh nghi
p.

- Thu ng xuyên ki m tra thông tin v

k

toán chi phí, giá thành s n ph m c
a

các b
ph
n k
toán liên quan và b
ph
n k
toán chi phí và giá thành
s n ph
m.

- T

ch c l p và phân tích các báo cáo v

chi phí, giá thành s n ph m, cung c
p
nh
ng thông tin c n thi t giúp cho các nhà qu n tr

ra các quy t d nh m t cách nhanh
chóng, phù h
p v
i quá trình s
n xu
t
-
tiêu th
s n ph
m.

1.2. Phân lo
i
chi ph
í s
n xu
t và giá thành s
n ph
m
1.2.1. Phân lo
i
chi phí s
n xu
t
Chi phí s n xu t c a doanh nghi p bao g m nhi u lo i, nhi u th

khác nhau. Ð

thu
n ti
n cho công tác qu
n lý, h
ch toán, ki
m tra chi phí c
ung ph
u ph
c v
cho vi
c
ra các quy t d nh kinh doanh, chi phí s n xu t ph i du c phân lo i theo nh ng lo
i,

nh
ng nhóm có tính ch t d ng nh
t.
Có nhi u tiêu th c d

phân lo i chi phí s n xu
t,
sau dây là các cách phân lo
i ch
y
u:

1.2.1.1. Phân lo
i chi phí s
n xu
t theo m
c dích, công d
ng kinh t
(t
heo kho
n m
c)

K

toán can c

m c dích, công d ng kinh t

c a chi phí s n xu t d

s p x
p
nh
ng chi phí s n xu t có cùng m t m c dích và công d ng vào cùng m t kho n m
c
chi phí s
n xu
t
, không phân bi
t chúng có n
i dung, tính ch
t kinh t
nhu th
nào.

Theo cách phân lo
i này, chi phí s
n xu
t bao g
m:

- Chi phí nguyên v t li u tr c ti p: bao g m toàn b

chi phí v

các lo i nguyên
v t li u chính, nguyên v t li u ph , nhiên li u… s

d ng tr c ti p vào vi c s n xu

t,
ch
t
o s
n ph
m hay th
c hi
n lao v
d
ch v
.
- Chi phí nhân công tr c ti p: bao g m ti n luong và các kho n ph i tr , các
kho
n trích theo ti
n luong (BHXH, BHYT, KPCÐ) c
a công nhân tr
c ti
p s
n xu
t.

-
Chi phí s
n xu
t chung: Chi phí s
n xu
t chung là các chi phí s
n xu
t liên quan
d n vi c ph c v

và qu n lý s n xu t trong ph m vi các phân xu ng, d i s n xu
t. Chi
phí s
n xu
t chung bao g
m:

+ Chi phí nhân viên phân xu ng: Bao g m chi phí ti n luong, các kho n ph i tr
,
các kho
n trích theo luong c
a nhân viên phân xu
ng, d
i s
n xu
t.
+ Chi phí v t li u: bao g m chi phí v t li u xu t dùng cho phân xu ng, nhu v
t
li
u dùng d
s
a ch
a, b
o du
ng TSCÐ,
CCDC thu
c phân xu
ng qu
n lý và s

d
ng.

+ Chi phí d
ng c
: bao g
m chi phí v công c
, d
ng c
dùng cho ho
t d
ng qu
n
lý c
a phân xu
ng, d
i s
n xu
t.

+ Chi phí kh u hao TSCÐ: bao g m toàn b

chi phí kh u hao c a TSCÐ dùng
tr
c ti p cho ho t d ng s n xu t s n ph m, th c hi n d ch v

và TSCÐ dùng chung
cho ho
t d
ng c

a phân xu
ng, d
i s
n xu
t.

+ Chi phí d
ch v
mua ngoài: bao g
m các c
hi phí d
ch v
mua ngoài ph
c v
cho
ho
t d
ng c
a phân xu
ng, b
ph
n s
n xu
t nhu: chi phí s
a ch
a, chi phí thuê ngoài,
chi phí di
n, nu
c, di
n tho

i, ti
n thuê TSCÐ,…

+ Chi phí khác b
ng ti
n: là các chi phí b ng ti
n dùng ph
c v
cho ho
t d
ng c
a
ph
ân xu
ng, d
i s
n xu
t.

Phân lo
i chi phí s
n xu
t theo m
c dích, công d
ng kinh t
có tác d
ng:

- Là co s

d

doanh nghi p t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành theo kho
n
m
c.

- Là can c

d

t p h p chi phí s n xu t theo d a di m phát sinh chi phí giúp cho
doanh nghi
p l
p báo cáo chi phí s
n xu
t theo b
ph
n nh
m ki
m soát chi phí.

- Là can c

ki m tra tình hình th c hi n các d nh m c chi phí s n xu t, d

toán
chi phí s
n xu
t.

- Là can c

d

doanh nghi p l p k

ho ch giá thành, ki m tra, phân tích tình hình
th
c hi
n k
ho
ch giá thành và k
ho
ch h
giá thành t
dó có các gi
i pháp thích h
p
nâng cao hi
u qu
ho
t d
ng s
n xu
t kinh doanh.

1.2.1.2. Phân lo
i chi phí s
n xu

t theo n
i dung kinh t
(theo y
u t
chi phí)

Can c

vào n i dung kinh t

ban d u d

s p x p nh ng chi phí s n xu t có cùng
m t n i dung kinh t

ban d u vào cùng m t y u t

chi phí, không xem xét d n công
d
ng, d
a di
m phát sinh chi phí.

Theo ch

d

k

toán Vi t Nam hi n hành, khi qu n lý và h ch toán chi phí s

n
xu
t các doa
nh nghi p ph
i theo dõi
du
c chi phí theo nam y
u t
sau:
+ Chi phí nguyên v
t li
u: bao g
m toàn b
chi phí nguyên v
t li
u chính, chi phí
nguyên v
t li
u ph
, chi phí nhiên li
u, chi phí ph
tùng thay th
và chi phí nguyên v
t
li
u khác.

+ Chi phí nhân c
ông: bao g
m các kho

n chi phí v
ti
n luong ph
i tr
cho ngu
i
lao d
ng, các kho
n trích BHXH, BHYT, KPCÐ.

+ Chi phí kh u hao máy móc thi t b : bao g m kh u hao c a t t c

các TSCÐ
dùng vào ho
t d
ng s
n xu
t trong k
c
a doanh nghi
p.

+ Chi phí d ch v

mua ngoài: bao g m các kho n chi tr

v

các lo i d ch v

mua
ngoài, thuê ngoài ph
c v
cho ho
t d
ng s
n xu
t c
a doanh nghi
p.

+ Chi phí khác b ng ti
n: là các kho
n chi phí b
ng ti
n phát sinh trong quá trình
s
n xu
t ngoài các y
u t
chi phí nói trên.

Ph
ân lo
i chi phí s
n xu
t theo các y
u t
chi phí nói trên có tác d
ng:

-
Cung c
p tài li
u l
p báo cáo tài chính v
các y
u t
chi phí.

- Xác d nh k t c u, t

tr ng c a t ng y u t

chi phí d

phân tích, dánh giá t
ình
hình th
c hi
n d
toán chi phí.

- Cung c p tài li u l p d

toán chi phí s n xu t, l p k

ho ch cung ng v t tu, k

ho

ch qu
luong cho k
sau.

1.2.1.3. Phân lo
i chi phí s
n xu
t theo
y
u t
d
u vào c
a quá trình s
n xu
t

DN

Theo phuong di n d u vào c a quá trình s n xu t, chi phí s n xu t du c chia
thành:

- Chi phí ban d u: là chi phí doanh nghi p ph i lo li u, mua s m, chu n b

t

lúc
d u d

ti n hành ho t d ng s n xu t kinh doanh. Chi phí ban d u phát sinh trong m
i

quan h
gi
a doanh nghi
p v
i môi tru
ng kinh t
bên ngoài, do dó nó c
òn
du
c g
i là
các chi phí ngo
i sinh.

Ð c di m c a chi phí ban d u là bao g m các y u t

chi phí có n i dung kinh t

khác bi
t, không th
phân chia du
c n a v
n
i dung kinh t
, vì v
y m
i y u t
chi phí
là các chi phí don nh
t.

- Chi phí luân chuy n n i b : là các chi phí phát sinh trong quá trình phân công
và h p tác lao d ng trong n i b

doanh nghi p. Ðây là các chi phí luân chuy n gi
a
các b

ph n khác nhau trong n i b

doanh nghi p, ví d : giá tr

lao v

d ch v

cung
c p l n nhau gi a các b

ph n s n xu
t
ph
, s n xu t ph

và ph

tr

cung c p cho s
n

xu
t chính, …

Chi phí luân chuy n n i b

phát sinh do có s

k t h p y u t

d u vào sau m
t
quá trình s n xu t kinh doanh nh t d nh. Do v y, chi phí luân chuy n n i b

là các chi
phí t ng h p du c c u thành b
i
nhi
u y u t

chi phí ban d u, nó còn
du
c g i là các
chi phí h
n h
p.

Vi
c phân lo i chi phí s n xu t theo y u t

d u vào c a quá trình s n xu

t

doanh nghi
p có ý ngh
ia quan tr
ng:

- Là co s

d

xây d ng phuong pháp h ch toán và xác d nh c

th

t ng lo i chi
phí luân chuy
n n
i b
trong doanh nghi
p.

- Là co s

d

xác d nh phuong pháp và trình t

tính giá thành c a s n ph m s
n

xu
t trong k
c
a doanh nghi
p.

1.2.1.4. Phân lo
i chi phí s
n xu
t theo kh
nang quy n
p chi phí vào các d
i tu
ng k

toán chi p
hí.

- Chi phí tr
c ti
p: là nh ng chi phí có liên quan tr
c ti
p d n m
t d
i tu
ng ch
u
chi phí (m t lo i s n ph m, m t công vi c, m t giai do n công ngh , m t phân xu
ng
s

n xu
t…)

-
Chi phí gián ti
p: là nh
ng chi phí có liên quan d
n nhi
u d
i tu
ng ch
u chi phí,
vì v y ph i ti n hành phân b

các chi phí dó cho các d i tu ng b ng phuong pháp
phân b
gián ti
p thông qua các tiêu chu
n phân b
h
p lý.

Cách phân lo i chi phí này có ý nghia v

m t k

thu t quy n p chi phí vào d
i
tu
ng t p h p chi phí s n xu t. Tuy nhiên, thông qua cách phân lo i này, k

toán qu
n
tr

có th

tu v n d

các nhà qu n tr

doanh nghi p dua ra và th c hi n m t co c u t

ch
c s n xu t h p lý d

da s

các kho n chi phí d u có th

quy n p tr c ti p cho t
ng
d
i tu
ng t
p h
p chi phí.
T
dó giúp cho vi
c ki

m soát chi phí du
c thu
n l
i hon.

1.2.1.5. Phân lo i chi phí s n xu t theo m i quan h

c a chi phí v i quy trình công
ngh
s
n xu
t s
n ph
m:
- Chi phí co b n là các chi phí có liên quan tr c ti p d n quy trình công ngh

s
n
xu
t ch

t o s n ph m nhu chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí nhân công tr
c
ti
p, chi phí công c

d ng c

s n xu t, chi phí kh u hao TSCÐ dùng tr c ti p vào s
n

xu
t s
n ph
m…

- Chi phí chung: là các chi phí liên quan d n ph c v

và qu n lý s n xu t có t
ính
ch
t chung nhu chi phí qu
n lý
các phân xu
ng s
n xu
t.

V
i cách phân lo
i chi phí này có th
giúp các nhà qu
n tr
doanh nghi
p xác d
nh
du
c phuong hu
ng ti
t ki
m chi phí, h

th
p giá thành s
n ph
m.

1.2.1.6. Phân lo
i chi phí s
n xu
t theo m
i qu
an h
c
a chi phí v
i m
c d
ho
t d
ng
.
- Chi phí kh

bi n là nh ng chi phí thay d i v

t ng s

khi có s

thay d i v
m
c

d
ho
t d
ng c
a doanh nghi
p.

- Chi phí c

d nh là nh ng chi phí mà v

t ng s

không thay d i khi có s

thay
d
i v
m
c d
ho
t d
ng
c
a don v
.
- Chi phí h n h p là lo i chi phí mà b n thân nó g m c

các y u t

c a d nh phí
và bi
n phí.

Cách phân lo i này có ý nghia quan tr ng trong vi c thi t k , xây d ng mô hình
chi phí trong m i quan h

gi a chi phí, kh i lu ng, l i nhu n xác d nh di m hòa v
n
c
ung nh
u ra các quy
t d
nh kinh doanh quan tr
ng….

1.2.2. Phân lo
i giá thành s
n ph
m
Ð
dáp
ng yêu c
u qu
n lý và h
ch toán, giá thành s
n ph
m du
c phân chia làm
nhi

u lo
i khác nhau.

1.2.2.1. Phân lo
i giá thành s
n ph
m theo co s
s
li
u và th
i di
m tính giá thành.

Theo cách phân lo
i này, giá thành s
n ph
m du
c chia làm 3 lo
i:

- Giá thành k

ho ch: là giá thành s n ph m du c tính toán trên co s

chi phí k

ho
ch và s

lu ng s n ph m s n xu t k

ho ch. Giá thành k

ho ch du c tính toá
n
tru
c khi ti n hành s n xu t s n ph m. Giá thành k

ho ch là m c tiêu ph n d u c
a
doanh nghi p trong vi c ti t ki m h p lý chi phí s n xu t d

h

giá thành s n ph m và
là can c

d

phân tích, dánh giá tình hình th c hi n k

ho ch h

giá thành c a doanh
nghi
p.

- Giá thành d nh m c: là giá thành s n ph m du c tính trên co s

các d nh m

c
chi phí hi n hành và chi phí tính cho m t don v

s n ph
m.
Giá thành d nh m c du
c
tính tru c khi ti n hành s n xu t, ch

t o s n ph m. Giá thành d nh m c là công c

d

qu n lý chi phí s n xu t và giá thành s n xu t s n ph m; là thu c do chính xác d

xác
d nh hi u qu

s

d ng tài s n, lao d ng, ti n v n trong s n xu t, là can c

d

dánh giá
dúng d n k t qu

th c hi n các gi i pháp kinh t , k

thu t mà doanh nghi p d

ã
d

ra
trong quá trình s
n xu
t kinh doanh.

- Giá thành s n ph m th c t

là giá thành s n ph m du c tính toán trên co s

s

li
u chi phí s n xu
t th
c t

phát sinh và t
p h
p du
c trong k

c
ung nh
u s

lu ng s
n

ph
m th c t

dã s n xu t và tiêu th

trong k . Giá thành th c t

du c tính sau quá
trính s n xu t, có s n ph m hoàn thành ng v i k

tính giá thành mà doanh nghi p d
ã
xác d
nh. Ðây là ch
tiêu kinh t
t
ng h
p ph
n ánh k
t qu
ph
n d
u c
a doanh nghi
p
trong vi c s

d ng các gi i pháp t

ch c kinh t , k

t
hu
t d

th c hi n quá trình s
n
xu
t s n ph m. Giá thành s n xu t th c t

là can c

d

xác d nh k t qu

ho t d ng s
n
xu
t kinh doanh c
a doanh nghi
p.

1.2.2.2. Phân lo
i
giá thành s
n ph
m theo ph
m vi
các chi phí c

u thành.

Theo cách phân lo
i này, giá t
hành s
n ph
m du
c chia thành hai lo
i sau:

- Giá thành s n xu t s n ph m: bao g m các chi phí liên quan d n quá trình s
n
xu
t ch

t o s n ph m nhu: chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí nhân công tr
c
ti
p và chi phí s n xu t chung tính cho s n ph m dã s n xu t hoàn thành. Giá thành
s n xu t s n ph m du c tính s

d ng d

h ch toán thành ph m, giá v n hàng xu t bán
và m
c lãi g
p trong k
c
a doanh nghi
p.

-
Giá thành toàn b
s
n ph
m tiêu th
: bao g
m giá thành s
n xu
t tính cho s
s
n
ph
m tiêu th

c ng v i chi phí bán hàng, chi phí qu n lý doanh nghi p phát sinh trong
k

tính cho s

s
n ph
m này. Nhu v y, giá thành toàn b
s
n ph m tiêu th
ch

tính và
xác d
nh cho s

s
n ph
m do doanh nghi
p s
n xu
t và d
ã tiêu th
, nó là can c
d
tính
toán xác d
nh m
c l
i nhu
n thu
n tru
c thu
c
a doanh nghi
p.

Ngoài cách phân lo i trên, trong công tác qu n tr , doanh nghi p còn th c hi
n
phân lo
i giá thành s
n ph
m theo ph
m vi tính toán chi phí chi ti
t hon.

- Giá thành s n xu t toàn b

(giá thành s n xu t d y d ): là lo i giá thành mà
trong dó bao g m toàn b

bi n phí và d nh phí thu c chi phí nguyên v t li u tr c ti
p,
chi phí nhân công tr
c ti
p, chi phí s
n xu
t chung tính cho s
n ph
m hoàn thành.

- Giá thành s n xu t theo bi n phí: là lo i giá thành trong dó ch

bao g m ph
n
bi
n phí thu
c chi phí nguyên v
t li
u tr
c ti
p, chi phí nhân công tr
c ti
p, chi phí s
n
xu

t chung (bi
n phí s
n xu
t) tính cho s
n ph
m hoàn thành.

- Giá thành s n xu t có phân b

h p lý d nh phí s n xu t: là lo i giá thành trong
dó bao g m toàn b

bi n phí s n xu t tính cho s n ph m s n xu t hoàn thành và m
t
ph
n d
nh phí s
n xu
t du
c phân b
trên co s
m
c ho
t d
ng th
c t
so v
i m
c ho
t

d
ng theo công su
t thi
t k
(m
c ho
t d
ng chu
n)

- Giá thành toàn b

theo bi n phí: là lo i giá thành s n ph m trong dó bao g
m
toàn b

bi n phí (bi n phí s n xu t, bi n phí bán hàng, bi n phí qu n lý doanh nghi
p)
tính cho s
n ph
m tiêu th
.
- Giá thành toàn b

c a s n ph m tiêu th : bao g m giá thành s n xu t toàn b
,
chi phí bán hàng và ch
i phí qu
n lý doanh nghi
p tính cho s

n ph
m tiêu th
.
1.3. Phuong pháp k
toán chi phí s
n xu
t và
giá thành s
n ph
m
1.3.1. Ð
i tu
ng k
toán t
p h
p
chi phí s
n xu
t
, d
i tu
ng tính giá thành

1.3.1.1. Ð
i tu
ng k
toán t
p h
p chi phí s
n xu

t
Ð i tu ng k

toán chi phí s n xu t là ph m vi (gi i h n) d

t p h p các chi phí
s n xu t phát sinh trong k

theo ph m vi (gi i h n) dó. Th c ch t c a vi c xác d
nh
d i tu ng k

toán t p h p chi phí s n xu t là xác d nh noi gây ra chi phí (phân xu
ng,
t , d i s n xu t, giai do n công ngh ,…) ho c d i tu ng ch u chi phí (s n ph m, don
d
t hàng,…)
.

Khi xác d
nh d
i tu
ng k
toán chi phí s
n xu
t c
n ph
i can c
vào:

- Ð
c di
m t
ch
c s
n xu
t
- Ð
c di
m quy trình công ngh

-
Kh
nang, tr
ình
d
và yêu c
u qu
n lý c
a doanh
nghi
p
Tùy thu c vào d c di m tình hình c

th

mà d i tu ng t p h p chi phí c a doanh
nghi
p có th
là:

- T
ng s
n ph
m, chi ti
t s
n ph
m, nhóm s
n ph
m, don d
t hàng

- T
ng phân xu
ng, giai do
n công ngh
s
n xu
t
- T
oàn b
quy trình công ngh
s
n xu t, toà
n doanh nghi
p.

Xác d
nh d
i tu

ng t
p h
p chi phí s
n xu
t có ý ngh
ia quan tr
ng:

-
Là co s
m
các chi ti
t c
a các tài kho
n t
p h
p chi phí, m
s
chi ti
t.

- B
o d
m cung c
p s
li
u cho công tác tính giá thành k
p th
i.

- T
o di u ki
n tang cu
ng qu
n lý,
h
ch toán chi phí n
i b
.
1.3.1.2. Ð
i tu
ng tính giá thành

Ð i tu ng tính giá thành là các lo i s n ph m, công vi c, lao v , d ch v

do
doanh nghi
p s
n xu
t ra c
n ph
i du
c tính giá thành và giá thành don v
.
Vi
c xác d
nh d
i tu
ng tính giá thành c
n

ph
i can c
vào các y
u t
sau:

- Ð c di m t

ch c s n xu t (lo i hình s n xu t): s n xu t don chi c hay s
n
xu
t hàng lo
t?

- Ð c di m quy trình công ngh

s n xu t: quy trình s n xu t don gi n hay quy
trình s
n xu
t ph
c t
p ki
u liên t
c?

-
Yêu c
u và trình
d
h

ch toán

Ð i tu ng tính giá thành có th

là t ng lo
i s
n ph m, công vi
c, don d
t hàng d
ã
hoàn thành, có th
là t
ng h
ng m
c công trình, t
ng dàn gia súc

Ð i tu ng tính giá thành là can c

d

k

toán giá thành t

ch c các b ng tính giá
thành s n ph m theo t ng d i tu ng dã xác d nh, là can c

l a ch n phuong pháp tính
giá thành phù h p d

t

ch c công vi c tính giá thành khoa h c, h p lý, ph c v

ki
m
tra th
c hi
n k
ho
ch giá thành.
1.3.1.3. Phân bi t, m i quan h

gi a d i tu ng k

toán chi phí s n xu t và d i tu
ng
tính giá thành

Ð i tu ng k

toán chi phí s n xu t và d i tu ng tính giá thành gi ng nhau

b
n
ch
t, d u là nh ng ph m vi, gi i h n d

t p h p chi phí s n xu t theo dó và cùng ph

c
v
cho công tác qu
n lý, phân tích và ki
m tra chi phí, giá
thành s
n ph
m.

Tuy nhiên gi a chúng cung có s

khác nhau v

ph m vi: d i tu ng k

toán chi
phí s n xu t r ng hon d i tu ng tính giá thành. Ð i tu
ng
t p h p chi phí s n xu t có
th

là noi phát sinh chi phí, noi ch u chi phí còn d i tu ng tính giá thành
ch

là noi
ch
u chi phí.

Ð i tu
ng k

toán chi phí s n xu t và d i tu ng tính giá thành có m i liên h
m
t
thi
t v
i nhau:

- M t d i tu ng t p h p chi phí s n xu t tuong ng phù h p v i m t d i tu ng tính
giá thành.

- M t d i tu ng t p h p chi phí s n xu t tuong ng phù h p v i nhi u d i tu
ng
tính giá thành.

- Nhi u d i tu ng t p h p chi phí s n xu t nhung ch

có m t d i tu ng tính giá
thành

- Nhi u d i tu ng t p h p chi phí s n xu t tuong ng v i nhi u d i tu ng tính giá
thành.

1.3.2. Phuong pháp
k
toán
t
p h
p chi phí s
n xu

t
1.3.2.1. Phuong pháp t
p h
p chi phí s
n xu
t
Phuong pháp t
p h
p chi phí s
n xu
t là cách th
c mà k
toán s
d
ng d
t
p h p,
phân lo
i các kho
n chi phí s
n xu
t phát sinh trong m
t k
theo các d
i tu
ng t
p h
p
chi phí d
ã xác

d
nh.

Tùy thu c vào kh

nang quy n p c a chi phí vào d i tu ng t p h p chi phí, k

toán s

áp d ng các phuong pháp t p h p chi phí s n xu t m t cách thích h p. Thông
thu
ng t
i các doanh nghi
p hi
n nay có hai phuong pháp t
p h
p chi phí nhu sau:

-
Phuong p
háp t
p h
p chi phí tr
c ti
p:

Phuong pháp này áp d ng trong tru ng h p chi phí s n xu t liên quan tr c ti
p
d
n t

ng d
i tu
ng k
toán t
p h
p chi phí
.
Theo phuong pháp này, chi phí s n xu t phát sinh du c tính tr c ti p cho d
i
tu
ng ch u chi phí nên d m b o m c d

chính xác cao. Vì v y c n s

d ng t i da
phuong pháp t
p h
p tr
c ti
p trong di
u ki
n có th
cho phép.

-
Phuong pháp t
p h
p và phân b
gián ti
p:

Phuong pháp này áp d ng trong tru ng h p chi phí s n xu t phát sinh liên quan
d n nhi u d i tu ng t p h p chi phí s n xu t, không t

ch c ghi chép ban d u chi phí
s
n xu
t phát sinh riêng cho t
ng d
i tu
ng du
c.

Theo phuong pháp này, tru c tiên ph i t p h p chi phí s n xu t phát sinh chung
cho nhi u d i tu ng theo d a di m phát sinh chi phí ho
c
n i dung chi phí. Sau dó l
a
ch
n tiêu chu
n
thích h
p d
phân b
kho
n chi phí này cho các d
i tu
ng ch
u chi phí.

Vi
c phân b
chi phí cho t
ng d
i tu
ng du
c ti
n hành theo trình t
:
+ Xác d
nh h s
phân b
theo công th
c:

T
ng chi phí
c
n phân b

H
s
phân b

=
T
ng d
i lu
ng tiêu chu
n phân b

+ Xác d
nh chi phí c
n phân b
cho t
ng d
i tu
ng t
p h
p c
th
:
Chi phí phân b

cho d
i tu
ng i

=
Ð
i lu
ng tiêu chu
n
phân b
c
a d
i tu
ng i

x H

s
phân b

Theo phuong pháp này, m c d

chính xác c a chi phí s n xu t tính cho t ng d
i
tu
ng t p h p chi phí s n xu t ph

thu c vào tính h p lý c a tiêu chu n phân b

du
c
l
a ch
n s
d
ng. Vi
c l
a ch
n tiêu chu
n phân b
tùy thu
c vào d
c di
m c
th
c
a

t
ng doanh nghi
p.

1.3.2.2. K
toán chi phí nguyên v
t li
u tr
c ti
p:

Chi phí nguyên v t li u tr c ti p bao g m các kho n chi phí v

nguyên v t li
u
chính, v t li u ph , n a thành ph m mua ngoài,...s

d ng tr c ti p cho vi c s n xu
t
ch
t
o s
n ph
m ho
c tr
c ti
p th
c hi
n các lao v
d

ch v
.
Chi phí ng
uyên v
t li
u tr
c ti
p th
c t
trong k
du
c xác d
nh theo công th
c:

Chi phí
NVLTT th
c
dùng trong k

=

Tr
giá
NVLTT còn
l
i d
u k

+

Tr
giá
NVLTT dùng
trong k

-

Tr
giá
NVLTT còn
l
i cu
i k

-
Tr
giá ph

li
u thu h
i
(n
u có)

Chi phí nguyên v t li u tr
c ti
p ch

y u là chi phí tr c ti p nên thu ng du c t

p
h p tr c ti p cho t ng d i tu ng. Trong tru ng h p các chi phí nguyên v t li u tr
c
ti
p có liên quan d n nhi u d i tu ng t p h p chi phí mà không th

t p h p tr c ti
p
du
c thì s
d
ng phuong ph
áp t
p h p phân b

gián ti p. Tiêu chu n phân b

du c s

d
ng có th
là: chi phí d
nh m
c, chi phí k
ho
ch, kh
n lu
ng s
n ph
m s

n xu
t,…
Ð
k
toán chi phí nguyên v
t li
u tr
c ti
p k
toán s
d ng TK 621

So d
các nghi
p v
k
toán ch
y
u v
chi phí n
guyên v
t li
u tr
c ti
p
Chú gi
i so d
:

(1): Xu

t kho nguyên v
t li
u dùng tr
c ti
p cho s
n xu
t s
n ph
m
(2): Mua ngoài v
t tu xu
t th
ng cho s
n xu
t s
n ph
m
(3a): Cu
i k
, v
t tu dùng không h
t nh
p l
i kho

(3b): Cu
i k
, v
t tu dùng không h
t d

l
i noi s
n xu
t (
k
sau, ghi nhu nghi
p v
1)

(4): Ph
li
u thu h
i do s
d ng v
t tu

(5): Cu
i k
, phân b
và k
t chuy
n chi phí NVLTT theo các d
i tu
ng t
p h
p chi phí

(6): Ph
n chi phí NVLTT vu
t trên m

c bình th
u
ng

1.3.2.3. K
toán chi phí nhân công tr
c ti
p
Chi phí nhân công tr c ti p là nh ng kho n ph i tr

cho công nhân tr c ti p s
n
xu
t s n ph m ho c tr c ti p th c hi n các lao v , d ch v : g m ti n luong chính, ti
n
152 (611)

133

111, 112, 331

154 (631)

632

(3b)

(2)

(5)

(6)

(4)

(1)

(3a)

152 (611)

621

luong ph
, các kho
n ph
c
p, ti
n trích b
o
hi
m xã h
i, b
o hi
m y t
, kinh phí công
doàn theo s
ti
n luong c
a công nhân s

n xu
t.

Chi phí nhân công tr c ti
p thu
ng là các kho
n chi phí tr
c ti
p nên nó du
c t
p
h p tr c ti p vào các d i tu ng t p h p chi phí liên quan. N u không t p h p tr c ti
p
du
c thì chi phí nhân công tr
c ti
p du
c t
p h
p chung sau dó k
toán s
phân b
cho
t ng d i tu ng theo m t tiêu chu n phân b

h p lý. Các tiêu
chu
n thu ng du c s

d ng d

phân b

chi phí nhân công tr c ti p là: chi phí ti n luong d nh m c, gi

công
d
nh m
c, gi
công th
c t
, kh
i lu
ng s
n ph
m s
n xu
t ra…

Ð

k

toán chi phí nguyên v t li u tr c ti p, k

toán s

d ng TK 622 – Chi phí
nhân công tr
c ti p.

So d
k
toán chi phí nhân công tr
c ti
p
Chú gi
i so d
:
(1): Ti
n luong, ti
n công, ph
c
p, ti
n an ca ph
i tr
công nhân tr
c ti
p s
n xu
t
(2): Trích tru
c ti
n luong ngh
phép c
a công nhân tr
c ti
p s
n xu
t

(3): các kho
n trích v
BHXH, BHYT, KPCÐ

(4): Cu
i k
, phân b
và k
t chuy
n chi phí NCTT theo các d
i tu
ng t
p h
p chi phí

(5): Ph
n chi phí nhân công tr
c ti
p vu
t trên m
c bình th
u
ng

334

622

154 (631)

335

632

338

(1)

(4)

(2)

(3)

(5)

1.3.2.4. K
toán chi phí s
n xu
t chung

Chi phí s n xu t chung là nh ng kho n chi phí c n thi t khác ph c v

cho quá
trình s n xu t s n ph m phát sinh

các phân xu ng, b

ph
n s n xu

t.
N i dung chi
phí s
n xu
t chung d
ã
du
c trình bày trong ph
n phân lo
i chi phí s
n xu
t.

Chi phí s
n xu
t chung du
c t
ch
c t
p h
p theo t
ng phân xu
ng, d
i s
n xu
t,
qu
n lý chi ti
t theo t
ng y

u t
chi phí, m
t khác chi phí s
n xu
t chu
ng còn ph
i t
ng
h p theo chi phí c

d nh và chi phí bi n d i. Cu i k

sau khi dã t p h p du c chi phí
s n xu t chung cho t ng d i tu ng k

toán chi phí s n xu t chung cho t ng d i tu
ng
k
toán chi phí s
n xu
t trong phân xu
ng theo nh
ng tiêu chu
n phân
b

h
p lý. Vi
c
tính toán xác d nh chi phí s n xu t chung tính vào chi phí ch

bi n s n ph m còn c
an
c
vào m
c công su
t ho
t d
ng th
c t
c
a phân xu
ng.

- Chi phí s n xu t chung c

d nh du c phân b

vào chi phí ch

bi n cho m i don
v
s n ph
m du
c d
a
trên công su
t bình th
u
ng c

a máy móc s
n xu
t.

N u m c s n ph m th c t

s n xu t cao hon công xu t bình thu ng thì chi phí
s
n xu
t chung c
d
nh du
c phân b
theo chi phí th
c t
phát sinh

N u m c s n ph m th c t

s n xu t th p hon công su t bình thu
ng
thì chi phí
s n xu t chung c

d nh ch

du c phân b

vào chi phí ch

bi n cho m i don v

s
n
ph
m theo m c công su t bình thu ng. Kho n chi phí s n xu t chung không du
c
phân b
du
c ghi nh
n vào giá v
n hàng bán trong k
.
- Chi phí s n xu t chung bi n d i du c phân b

h t vào chi phí ch
bi
n cho m
i
don v
s n ph
m theo chi phí th
c t
phát sinh.

Ð

t p h p và phân b

chi phí s n xu t chung, k

toán s

d ng TK 627 – chi phí
s
n xu
t chung.
TK 627 du
c m
6 TK c
p 2:

TK 6271
–
Chi phí nhân viên phân xu
ng

TK 6272
–
Chi phí v
t li
u
TK 6273
–
Chi phí d
ng c
s n xu
t
TK 6274
–

Chi phí kh
u hao tài s
n c
d
nh

TK 6277
–
Chi phí d
ch v
mua ngoài

TK 6278
–
Chi phí b
ng ti
n khác

So d
k
toán chi phí s
n xu
t
chung

Chú gi
i so d
:
(1):
Chi phí nhân viên

(2)
: Chi phí v
t li
u

(3): Chi phí công c
d
ng c

(4): Chi phí kh
u hao TSCÐ

(5): Chi phí d
ch v
mua ngoài, chi phí khác b
ng ti
n
(6): Chi phí s
n xu
t chung phân b
vào chi phí ch
bi
n trong k

(7): Chi phí s n xu t chung
du
i m c công su
t
không du c tính vào giá thành s

n
ph
m mà tính vào giá v
n hàng bán
334,338

627

154 (631)

152

632

153, 142, 242

(1)

(6)

(2)

(3)

(7)

214

111, 112, 141,331

(5)

(4)

1.3.2.5. K
toán t
ng h
p chi phí s
n xu
t
toàn doanh nghi
p.

Chi phí s n xu t sau khi t p h p riêng t ng kho n m c chi phí nguyên v t li
u
tr
c ti p, chi phí nhân công tr c ti p, chi phí s n xu t chung c n du c k t chuy n d

t
p h
p chi phí s
n xu
t c
a toàn doanh nghi
p.

Tùy thu c vào vi c doanh nghi p áp d ng k

toán hàng t n kho theo phuong

pháp kê khai thu ng xuyên hay ki m kê d nh k

mà tài kho n k

toán s

d ng có s

khác nhau: TK 154 ho
c TK 631.

So d
k
toán t
ng h
p chi phí s
n xu
t toàn doanh nghi
p theo PP KKTX

621

154

155

622

157

627

632

Phân b
, k/c chi phí NVLTT

Phân b
, k/c chi phí NCTT
Phân b
, k/c chi phí SXC

K/c các kho
n làm gi
m giá

Giá thành th
c t
SP nh
p kho

Giá thành th
c t
SP g
i bán

Giá thành th
c t
SP

bán ngay không qua kho

138, 152

632

CP NVLTT vu
t

trên m
c bình th
u
ng

CP NCTT vu
t

trên m
c bình th
u
ng

CPSXC du
i m
c công su
t không du
c tính vào Zsp

So d
k

toán t
ng h
p chi phí s
n xu
t toàn doanh nghi
p theo PP KKÐK

154

631

138, 611

627

K/c CPSX d
dang d
u k

Phân b
, k/c chi phí NCTT
Phân b
, k/c chi phí SXC

K/c các kho
n làm gi
m giá

Giá t
hành th

c t
SP hoàn thành
K
/c CPSX d
dang cu
i k

621

Phân b
, k/c chi phí NVLTT

632

CP NVLTT vu
t

trên m
c bình th
u
ng

C
P NCTT vu
t
trên m
c bình th
u
ng

632

CPSXC du
i m
c công su
t không du
c tính vào Zsp

622

1.3.3. Phuong pháp
dánh giá s
n ph
m d
dang cu
i k

Ð

có th

tính du c giá thành s n ph m hoàn thành, k

toán c n ph i ti n hành
dánh giá s
n ph
m d
dang cu
i k
.

S n ph m d

dang là s n ph m, công vi c còn dang trong quá trình s n xu t, gia
công ch

bi n trên các giai do n c a quy trình công ngh

ho c dã hoàn thành m t vài
quy trình ch
bi
n nhung v
n còn ph
i gia công ch
bi
n m
i tr
thành s
n ph
m hoàn
thành.

Ðánh giá s n ph m d

dang cu i k

là tính toán, xác d nh ph n chi phí s n xu
t
mà s
n ph
m d

dang cu
i k
c
n ph
i gánh ch
u.

Tu

theo d c di m t

ch c s n xu t, quy trình công ngh

và tính ch t c a s
n
ph
m mà doanh nghi p có th

áp d ng m t trong các phuong pháp dánh giá s n ph
m
d
dang sau:

1.3.3.1. Phuong pháp dánh giá s
n ph
m d

cu
i k
theo chi phí s

n x
u
t d
nh m
c:

Theo phuong pháp này, k

toán can c

vào kh i lu ng d

dang cu i k
,
m c d

hoàn thành c a s n ph m d

dang

t ng công do n s n xu
t
và d nh m c t ng kho
n
m c chi phí

t ng công do n tuong ng cho t ng don v

s n ph m d

tính ra chi phí
d nh m c cho s n ph m d

dang

t ng công do n, sau dó t ng h p các công do n d

xác d
nh cho t
ng lo
i s
n ph
m thu
c giai do
n dó.

D
nCK

=

q
iCK

x

m
c
x

Ð
mi

Trong dó:

D
nCK
:
g
iá tr
s n ph
m d
dang cu
i k
giai do
n n

q
iCK
: k
h
i lu
ng s
n ph
m d
cu
i k
c
a công do
n i

m
c
:

m
c d
hoàn thành cu
i k

Ð
mi
:

d
nh m
c chi phí don v
t
i công do
n i

i =
k,1
(k là s
công do
n trong giai do
n n)

Phuong pháp dánh giá s n ph m theo chi phí s n xu t d nh m c phù h p kh
i

doanh nghi p dã xây d ng du c h

th ng d nh m c và d

toán chi phí cho t ng lo
i
s
n ph
m.

1.3.3.2. Phuong pháp dánh giá s n ph m d

dang cu i k

theo chi phí s n xu t th
c
t :
1.3.3.2.1. Ðánh giá s n ph m d

dang cu i k

theo chi phí nguyên v t li u chính tr
c
ti
p ho
c chi phí nguyên v
t li
u tr
c ti
p (bình quân)

Theo phuong pháp này, giá tr
s
n ph
m d
dang ch
tính ph
n chi phí nguyên v
t
li
u chính tr c ti p ho c chi phí nguyên v t li u tr c ti p, còn các kho n chi phí khác
tính c
cho s
n ph
m ho
àn thành.

D
dk
+ C
tkv

D
ck

=
Q
ht
+ q
ck

x q
ck


Trong dó:

D
ck
: giá tr
s
n ph
m d
dang cu
i k

D
dk
: giá tr
s
n ph
m d
dang d
u k

C
tkv
: chi phí trong k

c a kho n m c chi phí nguyên v t li u tr c ti p ho

c
nguyên v
t li
u chính tr
c ti
p
Q
ht
: kh
i lu
ng s
n ph
m hoàn thành t
i giai do
n dánh giá

q
ck:
kh
i lu
ng s
n ph
m d
cu
i k

N u quy trình công ngh

ch
bi

n liên t c có n giai do n có th

khái quát tính chi
phí s
n xu
t d
dang t
ng giai do
n công ngh
theo công th
c sau:

+ Chi phí s
n xu
t d
da
ng giai do
n 1: nhu trên

+ Chi phí s
n xu
t d
dang giai do
n 2 d
n giai do
n n:

D
dki
+ ZNTP

i-1
D
cki

=
Q
hti
+ q
cki

X

q
cki

(ZNTP
i-1
: giá thành n
a thành ph
m giai do
n i
-
1 chuy
n sang)

Phuong pháp dánh giá s n ph m d

theo chi phí nguyên v t li u chính tr c ti
p
ho

c chi phí nguyên v t li u tr c ti p có uu di m don gi n, d

tính nhung nhu c di
m
là d
chính xác không cao.

Phuong pháp này du c áp d ng d i v i nh ng doanh nghi p có chi phí nguyên
v t li u chi m t

tr ng l n trong t ng chi phí s n xu t, nguyên v t li u chính (ho
c
nguyên v t li u tr c ti p) b

vào s n xu t toàn b

m t l n ngay t

d u quy trình công
ngh
s
n xu
t.

1.3.3.2.2. Phuong pháp dánh giá s
n ph
m d
dang cu
i k

theo kh i lu
ng s
n ph
m
hoàn thành tuong duong.

Kh
i lu
ng tuong duong trong k
là kh
i lu
ng s
n ph
m d
ã
du
c quy d i tuong
duong v i s n ph m hoàn thành, dây là kh i lu ng mà chi phí s n xu t trong k

ph
i
d
u tu cho nó.

N i dung: can c

vào kh i lu ng s n ph m d

dang và m c d

ch

bi n c
a
chúng d

tính d i kh i lu ng s n ph m d

dang ra kh i lu ng s n ph m hoàn thành
tuong duong. Sau dó tính toán xác d nh cho t t c

các kho n m c chi ph
í
cho kh
i
lu
ng s
n ph
m tuong duong (t
c s
n ph
m d
dang cu
i k
).
Tùy theo yêu c u qu n lý, ki m soát chi phí, doanh nghi p có th

xác d nh kh
i
lu

ng tuong duong theo phuong pháp nh p tru c xu t tru c ho c phuong pháp b
ình
quân gia quy
n
, tuong
ng v
i nó s
là hai phuong pháp dánh giá s
n ph
m d
cu
i k
.
*
Phuong pháp b
ình quân gia quy
n:
Theo phuong pháp này, kh i lu ng tuong duong liên quan t i chi phí s n xu
t
phát sinh trong k

(kh i lu ng tuong duong mà chi phí s n xu t ph i d u tu trong k
)
g
m:

-
Kh
i lu
ng s

n ph
m hoàn thành trong k
(Q
ht
)
-
Kh
i lu
ng tuong duong c
a s
n ph
m d
dang cu
i k
(q
ck
x m
c
)
Giá tr
s n ph
m d
dang c
u
i k
du
c xác d
nh theo công th c sau:

D

dk
+ C
tk

D
ck

=
Q
ht
+ q
ck
x m
c

x
(q
ck
x m
c
)
M c d

ch

bi n hoàn thành c a s n ph m d

dang (m
c
) du c xác d nh theo d

c
di
m c a t ng kho n m c chi phí. Ð i v i chi phí b

vào m t l n t

d u quy trình s
n
xu
t (thu ng là chi phí nguyên v t li u tr c ti p, ho c chi phí n a thành ph m bu
c
tru
c chuy
n sang) thì m
c d ch
bi
n hoàn thành c
a s
n ph
m d
dang là 100%.

N u quy trình công ngh

ch

biên liên t c n giai do n, dánh giá s n ph m d

dang cu i k

theo s n ph m hoàn thành tuong duong theo phuong pháp bình quân t

giai do
n 2 (có s
n ph
m h
ng không s
a ch
a du
c) theo công th
c sau:

D
cki
= (1) + (2)

D
dki (CP thu
c gd i
-
1)
+ ZNTP
i-1
(1)

=
Q
hti
+ q
cki

+ q
h
ng không s
a ch
a i

x

q
cki


D
dki (C
P thu
c gd i)
+ C
tk

(2)

=
Q
hti
+ q
cki
x m
c
+ q
h

ng không s
a ch
a i
x m
h
x

q
cki
x m
c
Phuong pháp này du c áp d ng d i v i doanh nghi p có chi phí nguyên v t li
u
tr
c ti
p chi
m t
tr
ng không l
n trong t
ng chi phí s
n xu
t, kh
i lu
ng s
n ph
m d

dang kh
ông l

n và không
n d
nh trong các k
, ph
i dánh giá du
c m
c d
hoàn thành
c
a s
n ph
m d
dang.

*
Phuong pháp FIFO
:

Theo phuong pháp này, kh i lu ng tuong duong liên quan t i chi phí s n xu
t
phát sinh trong k
g
m:

- Kh i lu ng b t d u dua vào s n xu t và hoàn thành trong k , v i kh i lu
ng
này ph
i b
ra 100% chi phí trong k
(Q

bht
= Q
ht

–
Q
dk
)
-
Kh
i lu
ng tuong duong c
a s
n ph
m d
dang cu
i k
là kh
i lu
ng s
n ph
m
d
dang cu
i k
d
ã quy d
i theo m
c d ch
bi

n hoàn thành (q
ck
x m
c
)
- Kh i lu ng tuong duong c a s n ph m d

dang d u k

là kh i lu ng quy d
i
c
n ph
i ti
p t
c d
u tu chi phí d
hoàn thành kh
i lu
ng d

dang dó trong k
này (q
dk

x (1
-
m
d
))

Giá tr
s n ph
m d
dang cu
i k
du
c xác d
nh theo công th c sau:

C
tk

D
ck

=
Q
bht
+ q
dk
x (1
-
m
d
) + q
ck
x m
c

x
(q
ck
x m
c
)
Ði
u ki
n
áp d
ng phuong pháp này tuong t
nhu phuong pháp b
ình quân và:

+ Gi

thi t kh i lu ng s n ph m s n xu t tru c s

hoàn thành tru c, do dó, s
n
ph
m d

dang cu i k

du c tính theo chi phí c a l n s n xu t cu i cùng (quy trình
nu
c ch
y).

+ Ph
i theo dõi
du
c kh i lu ng tuong duong và don giá chi phí c
a t
ng l
n s
n
xu
t.

Qua s

phân tích trên, có th

th y phuong pháp dánh giá s n ph m d

dang cu
i
k
theo kh
i lu
ng hoàn thành tuong duong tính toán chính xác hon
phuong pháp theo
chi phí nguyên v t li u tr c ti p vì tính cho t t c

các kho n m c, tuy nhiên tính toán
ph
c t
p, nhi

u bu
c tính toán.

1.3.4. Các phuong pháp tính giá thành

1.3.4.1. Phuong pháp tính giá thành theo công vi
c
Phuong pháp tính giá thành theo công vi c du c áp d ng d i v i nh ng doanh
nghi
p s n xu t s n ph m don chi c, ho c s n xu t hàng lo t v i kh i lu ng nh

theo
don d
t hàng.

Theo phuong pháp này, m
i don d
t hàng khi m
i dua vào s
n xu
t, k
toán ph
i
m

riêng cho don d t hàng dó m t b ng tính giá thành theo công vi c d

ph n ánh chi
phí s
n xu

t c a t
ng don d
t hàng t
khi b
t d
u cho d
n khi hoàn thành don d
t hàng.
Khi don d t hàng chua hoàn thành thì s

c ng chi phí theo t ng don d t hàng trên
b
ng tính giá thành chính là chi phí s
n xu
t d
dang c
a don d
t hàng dó. Khi don d
t
hàng hoàn thành s

c ng chi phí trên b ng tính giá thành c a t ng don d t hàng chính
là t
ng giá thành c
a don d
t hàng dó.

1.3.4.2. Phuong pháp tính giá thành theo quá tr
ình s
n xu

t
Phuong pháp tính giá thành theo quá trình s n xu t du c áp d ng d i v i nh
ng
doanh nghi p s n xu t hàng lo t v i kh i lu ng l n, m t hàng s n xu
t
n d nh, quy
trình công ngh

s n xu t s n ph m có th

là quy trình công ngh

gi n don ho c quy
trình công ngh ph
c t
p (quy trình
ph
c t
p ki
u ch
bi
n liên t
c, ho
c ch
bi
n song
song), ho
c quy trình s
n xu
t, ch

t
o h
n h
p.

1.3.4.2.1. Phuong pháp tính giá thành gi
n don.

Phuong pháp này v
n d
ng thích h
p d
i v
i các doanh nghi
p có quy trình công
ngh

s n xu t gi n don, nguyên v
t li
u chính b

vào quy trình s n xu t d n khi t o ra
s n ph m là m t quy trình khép kín, k t thúc quy trình s n xu t t o ra m t lo i s
n
ph
m, không có ho
c ít có s
n ph
m d
dang, chu k

ng
n, xen k
, liên t
c.

Ð i tu ng t p h p chi phí s n xu t là toàn b

quy trình công ngh

s n xu t s
n
ph
m. Ð i tu ng tính giá thành là kh i lu ng s n ph m hoàn thành c a quy trình s
n
xu
t dó, và:

Z = D
dk
+ C
-
D
ck

Z
z =

Q
ht