Tiểu luận:Thúc đẩy xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam trong điều kiện thực hiện lộ trình AFTA-CEPT doc

TRƯỜNG ………………….
KHOA……………………….

[\[\



TIỂU LUẬN
Đề tài:


Thúc đẩy xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam
trong điều kiện thực hiện lộ trình AFTA-CEPT
Thúc đẩy xuất khẩu hàng hoá của Việt
Nam trong điều kiện thực hiện lộ trình
AFTA-CEPT
CHƠNG I
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ
KHU VỰC MẬU DỊCH TỰ DO ASEAN (AFTA)
000001. Tính tất yếu khách quan của hội nhập kinh tế quốc tế nói chung và AFTA
nói riêng.
000001.1. Cơ sở của hội nhập kinh tế .
Ngày nay, các quốc gia trên hành tinh chúng ta trong quá trình phát triển đã từng bớc
tạo lập nên các mối quan hệ song phơng và đa phơng nhằm từng bớc tham gia vào các liên
kết kinh tế quốc tế với những mức độ khác nhau, nhằm đa lại lợi ích thiết thực cho mỗi
bên. Chính các liên kết kinh tế quốc tế là sự biểu hiện rõ nét của hai xu hớng khu vực hoá
và toàn cầu hoá đang diễn ra hết sức sôi động và đặc biệt quan trọng trong những năm gần
đây.
ã Khu vực hoá kinh tế và các hình thức chủ yếu của nó.
Quá trình quốc tế hoá đời sống kinh tế thế giới đang diễn ra ở những cấp độ khác

nhau với xu hớng toàn cầu hoá đi đôi với xu hớng khu vực hoá.
Toàn cầu hoá kinh tế là hình thành một thị trờng thế giới thống nhất, một hệ thống tài
chính tín dụng toàn cầu, là việc phát triển và mở rộng phân công lao động quốc tế theo
chiều sâu, là sự mở rộng giao lu kinh tế và khoa học – công nghệ giữa các nớc trên quy mô
toàn cầu, là việc giải quyết các vấn đề kinh tế – xã hội có tính chất toàn cầu nh vấn đề dân
số, tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trờng sinh thái… Trong khi đó, khu vực hoá kinh tế
chỉ diễn ra trong một không gian địa lý nhất định dới nhiều hình thức nh khu vực mậu dịch
tự do, đồng minh( liên minh ) thuế quan, đồng minh tiền tệ, thị trờng chung, đồng minh
kinh tế …nhằm mục đích hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển, từng bớc xoá bỏ
những cản trở trong việc di chuyển t bản, lực lợng lao động, hàng hoá dịch vụ… tiến tới tự
do hoá hoàn toàn những di chuyển nói trên giữa các nớc thành viên trong khu vực.
Ở các quốc gia có nền kinh tế thị trờng phát triển ( hay còn gọi là các quốc gia công
nghiệp phát triển ) thì xu hớng tham gia vào hội nhập vào nền kinh tế các nớc trong khu
vực và bảo hộ mậu dịch ngày càng gia tăng. Việc tham gia mạnh mẽ và rộng rãi vào các
khối liên kết kinh tế trong khu vực, từng bớc tiến tới sự nhất thể hoá cao thông qua các văn
bản, hiệp định đã kỹ kết đã đa lạicho các quốc gia trong liên minh sự ổn định, hợp tác
cùng phát triển, các thành viên đợc hởng u đãi về kinh tế, chính trị… Tình hình này trong
quá khứ, hiện tại và tơng lai đang đặt ra cho các quốc gia đang phát triển trên thế giới nói
chung và các quốc gia Đông nam á nói riêng những cơ hội và những thách thức mới. Cho
đến nay đã hình thành hàng chục khối liên kết kinh tế quốc tế giữa các nớc đang phát triển
ở châu Mỹ Latinh, châu Phi, châu á.
Sự liên kết giữa các quốc gia đang phát triển, ngoài mục đích hợp tác hỗ trợ nhau phát
triển còn nhằm mục tiêu chống lại các chính sách bảo hộ mậu dịch của các nớc công
nghiệp phát triển. Việc hình thành các khu vực liên kết và sự hội nhập của từng quốc gia
vào nền kinh tế các nớc trong khu vực với những mức độ khác nhau tuỳ thuộc vào từng
khu vực liên kết và hình thức liên kết. Cụ thể là các liên kết sau :
+ Khu vực mậu dịch tự do hay khu buôn bán tự do.
+ Liên minh thuế quan.
+ Thị trờng chung.
+ Liên minh tiền tệ

+ Liên minh kinh tế.
000001.2. Tác động của hội nhập kinh tế quốc tê đối với Việt Nam.
Hội nhập kinh tế quốc tế là xu thế tất yếu khách quan trong thế giới ngày nay. Đối với
các nớc đang và kém phát triển (trong đó có Việt Nam) thì hội nhập kinh tế quốc tế là con
đờng tốt nhất để rút ngắn khoảng cách tụt hậu so với các nớc khác và có điều kiện phát
huy hơn nữa những lợi thế so sánh của mình trong phân công lao động và hợp tác quốc tế.
Nh vậy vấn đề đặt ra đối với Việt Nam không còn là “hội nhập” hay “không hội nhập” mà
phải là hội nhập nh thế nào để tận dụng tốt cơ hội, giảm thách thức trong quá trình phát
triển của mình trong điều kiện thế giới có nhiều biến động khó có thể dự đoán trớc đợc.
Trớc đây, tính chất xã hội hoá của quá trình sản xuất chủ yếu chỉ lan toả trong phạm vi
biên giới của từng quốc gia, nó gắn các quá trình sản xuất , kinh doanh riêng rẽ lại với
nhau, hình thành các tập đoàn kinh tế quốc gia và làm xuất hiện phổ biến các loại hình
công ty cổ phần trong nền kinh tế quốc gia. Qua đó quan hệ sở hữu về t liệu sản xuất đã có
những thay đổi đáng kể, hình thành nên sở hữu hỗn hợp. Từ đó, việc đáp ứng yêu cầu về
quy mô lớn cho sản xuất kinh doanh ngày càng thuận lợi hơn. tình hình này đòi hỏi sự
tham gia ngày càng lớn của chính phủ các quốc giacó nền kinh tế phát triển. Bởi lẽ, những
nớc này là những nớc có thế mạnh về vốn, công nghệ, trình độ quản lý…
Ngày nay, một mặt do sự phát triển cao của lực lợng sản xuất làm cho tính chất xã hội
hoá của nó vợt ra khỏi phạm vi biên giới quốc gia, lan toả sang các nớc trong khu vực và
thế giới. Mặt khác tự do thơng mại cũng đang trở thành xu hớng tất yếu và đợc xem là một
nhân tố quan trọng thúc đẩy buôn bán giao lu giữa các quốc gia, thúc đẩy tăng trởng kinh
tế và nâng cao đời sống của mọi quốc gia. Vì vậy hầu hết các quốc gia trên thế giới đều
điều chỉnh các chính sách theo hớng mở cửa , giảm và tiến tới dỡ bỏ các rào cản thơng mại,
tạo điều kiện cho việc lu chuyển các nguồn lực và hàng hoá tiêu dùng giữa các quốc gia.
Có thể nói sự hội nhập của nền kinh tế các nớc trong khu vực đang đa lại những lợi ích
kinh tế khác nhau cho cả ngời sản xuất và ngời tiêu dùng trong các nớc thành viên. Đặc
biệt là Việt Nam thì mở cửa và hội nhập với các nớc trong khu vực và trên toàn thế giới
đang là xu thế tất yếu. Chính sự hội nhập này đã đem lại cho Việt Nam nhiều lợi ích đáng
kể. Cụ thể:
Một là, tạo lập quan hệ mậu dịch mới giữa các nớc thành viên, mở rộng hơn nữa khả

năng xuất, nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam với các nớc, các khu vực khác trên thế giới.
Cũng trong điều kiện này mà tiềm năng kinh tế của Việt Nam đợc khai thác một cách có
hiệu quả. Chính việc tạo lập mậu dịch tự do hội nhập khu vực đã làm tăng thêm phúc lợi
thông qua thay thế các ngành, trớc hết là công nghiệp của Việt Nam có chi phí cao bằng
những ngành có chi phí thấp hơn của những quốc gia nhận đợc sự u đãi. Cũng trong điều
kiện này, lợi ích của ngời tiêu dùng cũng đợc tăng lên nhờ hàng hoá của các nớc thành
viên đa vào Việt Nam luôn nhận đợc sự u đãi. Do đó, hàng hoá hạ xuống làm cho ngời dân
ở nớc chủ nhà có thể mua đợc khối lợng hàng hoá lớn hơn với chi phí thấp hơn
Hai là, hội nhập khu vực còn góp phần chuyển hớng mậu dịch, sự chuyển hớng này
diễn ra phổ biến khi hình thành liên minh thuế quan vì khi đó các điều kiện cơ bản giữa
các nớc thành viên trong liên minh sẽ trở nên thuận lợi hơn, hấp dẫn hơn trớc ngay cả
trong trờng hợp một nớc nào đó trong liên minh tiến hành nhập khẩu hàng hoá của các
quốc gia ngoài liên minh với giá thấp hơn, nhng nay đợc thay thế bằng việc nhập khẩu
những sản phẩm cùng loại của các nớc trong liên minh mà giá cả lại cao hơn( do đợc hởng
chính sánh u đãi thuế quan…) chính những u đãi này giữa các nớc thành viên trong liên
minh đã đa tới sự chuyển hớng mậu dịch nói trên ( tức là thay thế những ngời cung cấp
những sản phẩm cùng loại có chi phí thấp hơn nhng không đợc hởng các chính sách u đãi
bằng những ngời cung cấp những sản phẩm với chi phí cao hơn ( kém hiệu quả ) nhng đợc
hởng sự u đãi của khối.
Ba là, hội nhập vào khu vực, thực hiện tự do hoá Thơng Mại tạo điều kiện cho Việt
Nam có điều kiện thuận lợi trong việc tiếp thu vốn, công nghệ, trình độ quản lý…từ các
quốc gia khác trong liên minh. Về lâu dài tự do hoá Thơng Mại góp phần tăng năng suất
lao động, tăng trởng kinh tế, tự do hoá Thơng Mại giúp tăng trởng kinh tế bằng hai cách:
tăng xuất khẩu và tăng năng suất cận biên của 2 yếu tố sản xuất là vốn và lao động.
Bên cạnh những lợi ích kinh tế chủ yếu trên đây, cũng cần phải thấy rằng việc hội
nhập vào nền kinh tế các nớc trong khu vực với các hình thức liên kết đa dạng từ thấp đến
cao đang đặt ra cho nớc ta những thử thách mới cần phải ứng xử cho phù hợp với quá trình
tự do hoá Thơng Mại. Những thử thách đó là :
- Phải nhanh chóng điều chỉnh lại các cân đối trong nền kinh tế trên cơ sở xoá bỏ
những hạn chế về Thơng Mại nh thuế quan, hàng rào phi thuế quan, trong đó phải kể đến

sự điều chỉnh cơ cấu ngành, cơ cấu vùng, cơ cấu giá và tỷ giá hối đoái.
- Vấn đề việc làm và giải quyết thất nghiệp.
- Cải cách hệ thống tài khoá, đặc biệt là những trờng hợp thuế quan mậu dịch có tỷ
trọng đáng kể trong nguồn thu ngân sách và do đó làm nảy sinh những kho khăn trong qua
trình cân đối ngân sách của chính phủ.
- Cần phải thiết lập khuôn khổ pháp lý chung ( luật chơi chung) đối với các nớc thành
viên. Trớc hết, cần phải giải quyết một số vấn đề có liên quan tới các quy định thuế quan,
hải quan, chuẩn mực lao động, môi trờng sinh thái, chất lợng sản phẩm…
- Vấn đề giải quyết công bằng, bình đẳng trong xã hội và giữa các nớc trong nội bộ khu
vực.
Nh vậy, việc hội nhập vào nền kinh tế các nớc trong khu vực, hình thành các dạng liên
kết kinh tế quốc tế luôn đa lại cho Việt Nam những thuận lợi và những khó khăn, những
lợi ích kinh tế khác nhau. Vì vậy, chúng ta cần tính toán cân nhắc, lựa chọn để đa ra những
quyết định thích hợp trong quá trình hội nhập nhằm đạt đợc hiệu quả kinh tế cao.
000002. Quá trình hình thành và phát triển của Khu vực mậu dịch tự do ASEAN
(AFTA ).
000002.1. Quá trình hình thành và phát triển.
Ngày 28/7/1995 Việt Nam trở thành thành viên chính thức thứ 7 của hiệp hội các nớc
Đông nam á ASEAN. Sự kiện trọng đại này đánh dấu một thành công to lớn của chính
sách đối ngoại của Đảng cộng sản Việt Nam, đánh đấu một bớc phát triển mới trong quá
trình hội nhập của Việt Nam vào cộng đồng quốc tế và liên kết kinh tế quốc tế.
Với 7 thành viên và với số dân 430 triệu ngời, diện tích 3,5 triệu km
2
, thu nhập bình
quân đầu ngời là 1680 USD. ASEAN là cửu ngõ của Đông Nam á, là nơi hội tụ các giao lu
kinh tế quốc tế và đang trở thành khu vực phát triển năng động nhất của châu á cũng nh
trên toàn thế giới.
Kể từ ngày 1/1/1993 các nớc ASEAN cùng nhau thoả thuận cùng nhau xây dựng khối
mậu dịch tự do ASEAN- AFTA một thị trờng chung rộng lớn trong long Đông nam á. Đặc
biệt là chơng trình u đãi thuế quan hữu hiệu chung( CEPT ), thực hiện giảm thuế quan và

các hàng rào phi thuế quan trong khoảng thời gian lúc đầu dự định là 15 năm sau đó rút
xuống 109 năm bắt đầu từ 1/1/1993 có ý nghĩa quan trọng và tác động sâu sắc đến nền
kinh tế mỗi quốc gia. Mục tiêu của chơng trình này là đến năm 2003 giảm thuế quan đối
với các hàng hoá sản xuất trong nội bộ khối xuống tới mức 0-5%. Hội nghị cấp cao của
ASEAN lần thứ 5 vừa qua đã đề ra yêu cầu cố gắng hoàn thành mục tiêu vào năm 2000.
Thực hiện đợc điều đó AFTA sẽ góp phần tích cực vào việc tăng cờng khả năng canh
tranh của ASEAN trong việc thu hút đầu t trực tiếp của nớc ngoài và ngợc lại, củng cố và
thúc đẩy tiến trình nhất thể hoá trong khu vực và đa tới sự phát triển năng động hơn nữa
của mỗi thành viên, điều này hoàn toàn phù hợp với quá trình quốc tế hoá đời sống kinh tế
thế giới cả trên cấp độ toàn cầu và trên cấp độ khu vực.
ATFA ra đời có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với các nớc. Tuy thế, sự ra đời của AFTA cũng là
kết quả phức hợp giữa sự tác động của các nhân tố bên trong và bên ngoài sau :
- Về nhân tố bên trong : Do Sự phát triển của quá trình công nghiệp hoá trong hai
thập kỷ qua đã làm tăng nhanh chóng quy mô buôn bán lẫn nhau giữa các nền kinh tế
ASEAN. Vào đầu những năm 90, phần xuất khẩu nội địa của những nhóm nớc này đã tăng
khoảng 20%, chẳng hạn vào năm 1980 hàng chế tạo của Singapo chỉ chiếm 15,3% trong
tổng số hàng xuất khẩu nội bộ của ASEAN thì đến năm 1990 đã tăng lên 60,2%, cùng lúc
đó Inđônêsia cũng tăng từ 13,3% lên đến 46,6%, Thái Lan từ 29,1% tăng lên 48,3% có
thể nói nền kinh tế của các nớc ASEAN có tính hớng ngoại và đang rất cần tìm kiếm thị
trờng xuất khẩu . Điều này càng đợc thúc đẩy nhanh hơn nhờ sự tác động tích cực của tăng
trởng kinh tế khu vực đối với các chiến lợc phi điều chỉnh và biện pháp tự do hoá thơng
mại. Chính phủ các nớc ASEAN cũng nhận thấy rõ sự trở ngại của chủ nghĩa bảo hộ mậu
dịch trong chiến lợc phát triển và đi đến đề xuất một khu vực mậu dịch tự do hoá thơng
mại giữa các nớc thành viên một cách có hiệu quả.
- Về nhân tố bên ngoài, Do sự chuyển đổi sang kinh tế thị trờng của nhiều nớc trên thế
giới tiêu biểu nh: Trung Quốc, các nớc Đông Âu, làm cho các quốc gia ASEAN ngày
càng có nhiều đối thủ cạnh tranh hơn trong việc thu hút đầu t nớc ngoài và cạnh tranh
thơng mại. Do sự cạnh tranh của nhiều tổ chức hợp tác của các khu vực nh EU, NAFTA.
Nói cách khác, sức ép của chủ nghĩa khu vực cùng sự xuất hiện của các khối EU, NAFTA
và nhiều yếu tố làm giảm đi lợi thế cạnh tranh của các nớc ASEAN đòi hỏi các nớc

ASEAN phải có sự thống nhất để đi đến những biện pháp thúc đẩy nhanh chóng buôn bán
nội bộ và tự do hoá quan hệ thơng mại giữa khu vực với các khối liên minh kinh tế khác.
000002.2. Sự ra đời và những mục tiêu chính của AFTA.
AFTA(ASEAN Free Trade Area) là diễn đàn hợp tác kinh tế quan trọng và đáng chú ý
nhất của ASEAN, đợc thành lập tại hội nghị thợng đỉnh ASEAN lần thứ 4 tại Singapore
theo sáng kiến của ThaiLand, Tháng 2 năm 1992. Khu vực mậu dịch tự do AFTA chỉ gồm
có những thành viên của hiệp hội các nớc Đông nam á (ASEAN), 7 thành viên của AFTA
là : Singapore, ThaiLand, Philipine, Malaysia, Indonesia, Brunei, Việt Nam. Khu vực mậu
dịch tự do AFTA lớn hơn khu vực mậu dịch tự do Bắc Mỹ (NAFTA ) và liên minh châu
Âu(EU) về số dân và diện tích nhng thấp hơn về thu nhập bình quân đầu ngời từ 10-15 lần.
Khu vực mậu dịch tự do AFTA là nơi thu hút sự chú ý của các liên minh kinh tế thế giới,
các công ty, các tập đoàn đa quốc gia cũng nh cả cộng đồng quốc tế, AFTA sẽ là khối mậu
dịch "hạt nhân" của diễn đàn hợp tác kinh tế châu á thái bình dơng ( APEC), AFTA có một
vị trí quan trọng với những mục tiêu sau đây
- Thực hiện tự do hoá Thơng Mại ASEAN bằng việc loại bỏ các hàng rào thuế quan và
phi thuế quan trong nội bộ khu vực.
- Thu hút đầu t trực tiếp từ nớc ngoài vào ASEAN bằng cách tạo dựng ASEAN thành một
thị trờng thống nhấtvà hấp dẫn các nhà đầu t quốc tế.
- Làm cho ASEAN thích nghi với những điều kiện kinh tế quốc tế đang thay đổi, đặc biệt
là phát triển trong xu thế tự do hoá thơng mại toàn cầu.
Thông qua việc thành lập AFTA các nớc ASEAN muốn tạo ra một thị trờng mà trong đó :
+ Một hàng rào thuế quan đợc xoá bỏ.
+ Thuế suất đánh vào các mặt hàng xuất nhập khẩu chỉ từ 0-5%.
+ Phơng thức để tiến hành giảm thuế là chơng trình CEPT.
Tóm lại, AFTA ra đời đã trở thành một bộ phận hợp thành của xu thế tự do hoá thơng
mại rộng lớn hơn ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dơng và toàn cầu. Do đó, tạo lập AFTA
cho ASEAN cũng chính là tạo lập khu vực mở, một sự thích ứng mới cho sự phát triển của
ASEAN trong xu thế khu vực hóa, toàn cầu hoá. AFTA sẽ làm tăng khối lợng buôn bán
trong nội bộ ASEAN cũng nh giữa các nớc ASEAN với các nớc ngoài khu vực. Theo
nghiên cứu của một nhóm chuyên gia do ASC chỉ định thì AFTA có thể sẽ làm cho tổng

kim ngạch xuất khẩu của các nớc ASEAN sẽ tăng từ 1,5% ( Đối với Singapore) đến
5%( Đối với TháiLand) và tronng khoảng 1,5 -5% đối với các nớc khác.
000002.3. Những quy định chung về AFTA-CEPT .
AFTA có các nội dung chính sau :
1/ Chơng trình u đãi thuế quan có hiệu lực chung (CEPT).
2/ Thống nhất và công nhận tiêu chuẩn hàng hoá giữa các nớc thành viên
3/ Công nhận việc cấp giấy xác nhận xuất xứ hàng hoá của nhau.
4/ Xoá bỏ những qui định hạn chế đối với ngoại thơng.
5/ Tiến hành hoạt động t vấn vĩ mô.
Trong những yếu tố trên CEPT đợc coi là yếu tố cốt lõi vì thông qua việc giảm thuế
quan, dỡ bỏ dần các hàng rào phi thuế quan ngời ta sẽ xác lập đợc nền thơng mại tự do
trong nội bộ khối.
Không phải tới thời điển này, nhu cầu liên kết kinh tế trong lĩnh vực thơng mại của
ASEAN mới đợc đặt ra. Trớc đó, từ năm 1997, một chơng trình nhằm thúc đẩy mậu dịch
giữa các nớc thành viên đã đợc đa vào thực hiện với thoả thuận u đãi thơng mại
(Preferentoal Trading Arrangements-PTA). Khác với PTA, quan hệ thơng mại ASEAN
theo CEPT trong môi trờng các hàng rào thuế quan và phi thuế quan dần đợc loại bỏ hoàn
toàn.
* Những quy định chung của CEPT.
Chơng trình u đãi thuế quan có hiệu lực chung (CEPT ) đợc ký kết giữa các nớc
ASEAN năm 1992 là cơ chế chính để thực hiện AFTA. Mục tiêu của CEPT là giảm mức
thuế quan trong Thơng Mại nội bộ ASEAN xuống còn 0-5%, đồng thời loại bỏ tất cả các
hạn chế về định lợng và các hàng rào phi thuế quan.
CEPT áp dụng với sản phẩm chế tạo, kể cả sản phẩm cơ bản và sản phẩm nông sản. Tuy
nhiên, chỉ có những sản phẩm có ít nhất 40% giá trị xuất sứ của ASEAN (của riêng một
nớc hoặc nhiều nớc ASEAN cộng lại) và phải là các sản phẩm đợc đa vào danh mục đợc
giảm thuế và đợc hội đồng AFTA xác nhận
Các sản phẩm đợc đa vào chơng trình cắt giảm thuế gồm 4 khoản mục :
1- Danh mục các xản phẩm với tiến trình giảm nhanh và giảm thờng(IL)
2- Danh mục các sản phẩm tạm thời cha giảm thuế(TEL)

3- Danh mục hàng nông sản cha qua chế biến. Nhạy cảm (UAPS)
4- Danh mục loại trừ hoàn thành ( EL ).
Theo CEPT, tiến trình cắt giảm đợc quy định cụ thể cho các sản phẩm trong từng danh
mục trừ các sản phẩm thuộc danh mục loại trừ hoàn toàn là những sản phẩm không thuộc
diện cắt giảm thuế quan( gồm các sản phẩm có ảnh hởng tới an ninh, quốc phòng và an
toàn xã hội chiếm dới 5% tổng số mã thuế của ASEAN ).
Tiến trình cắt giảm bình thờng của các sản phẩm thuộc danh mục cắt giảm các thuế suất
trên 20% sẽ đợc giảm xuống còn 20% vào 1/1/1998 và tiếp tục giảm xuống 0-5% vào
1/1/2003. Các sản phẩm có thuế suất dới 20% sẽ đợc giảm xuống 0-5% vào 1/1/2000. Đối
với tiến trình nhanh, các sản phẩm có thuế suất trên 20% sẽ giảm 0-5% vào 1/1/2000, các
sản phẩm có thuế suất dới 20% sẽ đợc giảm xuống 0-5% vào 1/1/1998. Các sản phẩm
nông sản cha qua chế biến thuộc danh mục cắt giảm ngay sẽ bắt đầu đợc cắt giảm từ
1/1/1996 đến 1/1/2003 sẽ có mức thuế suất 0-5%. Các sản phẩm trong danh mục loại trừ
tạm thời cũng đợc chuyển sang danh mục cắt giảm ( mỗi năm 20% sản phẩm). Để giảm
thuế trong vòng 5 năm từ 1/1/1996 đến 1/1/2000. thời hạn chuyển sang danh mục cắt giảm
đối với các sản phẩm nông sản cha chế biến thuộc danh mục TEL là từ 1/1/1998 đến
1/1/2003 mỗi năm 20%.
Tuy nhiên, mỗi nớc có thể giảm thuế trong những thời gian khác nhau. Nhng thời
điểm hoàn thành thuế là 1/1/2003.
Các sản phẩm nông sản cha qua chế biến thuộc danh mục nhạy cảm sẽ đợc xenm
xét riêng và bắt đầu cắt giảm từ 1/1/2001 hoặc chậm nhất là 1/1/2003 với mức thuế cuối
cùng là 0-5% trừ một số mặt hàng nông sản đợc coi là nhạy cảm cao cha thống nhất đợc
giữa các nớc ASEAN.
Tuy nhiên sau một số năm thực hiện CEPT, các nớc thành viên ASEAN đã đề
xuất ra một lịch trình giảm thuế linh hoạt, nghĩa là các nớc không nhất thiết phải tuân thủ
theo hai kênh đồng tuyến với các quy trình rạch ròi cho các thuế suất cần cắt giảm qua
từng thời kỳ mà có thể tuỳ theo đặc điểm cơ cấu thuế của nớc mình để xây dựng lịch trình
cắt giảm thuế thích hợp, miễn sao giảm nhanh thuế quan xuống còn 0-5% trớc năm 2003,
sớm hơn càng tốt. Hiện nay, Hội đồng AFTA đã chấp nhận đề xuất đó nh một sáng kiến
nhằm đáp ứng các yêu cầu về việc tạo dựng một khu vực tự do hoá thơng mại ASEAN

trớc thời hạn. Trên cơ sở phân tích cơ cấu các Danh mục, tại Hội đồng AFTA lần thứ 8,
các nớc ASEAN đã khuyến nghị việc đẩy nhanh hơn nữa tiến trình thực hiện AFTA bằng
cách mở rộng các mặt hàng chịu thuế có thuế suất từ 0-5% vào năm 2003 và tối đa hoá số
các mặt hàng có thuế suất giảm tới 0% vào năm 2003.
Bảng: Triển vọng thực hiện CEPT của 6 nớc thành viên cũ trong ASEAN
Mục tiêu đặt ra
Nớc thành viên
100% tổng số dòng
thuế cắt giảm có thuế 0-
5%vào năm 2002, với
một số linh hoạt.
60% tổng số dòng
thuế có thuế suất bằng
0% vào năm 2003
Brunây
Đến 2002 sẽ đạt
99,75%
80,8%
Indônêxia
Đến 2002 sẽ đạt
99,08%
54,6%
Malaixia
Đến 2002 sẽ đạt
91,0%
60,2%
Philippin
Đến 2002 sẽ đạt
96,5%
0,07%

Xingapo Đã đạt 100% 100%
Thái Lan
Đến 2002 sẽ đạt
94,8%
47,87%
Nguồn : Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam á 2/2002.
ã Cơ chế trao đổi nhợng bộ của CEPT
Khi vận dụng CEPT, chúng ta không đợc quên điều kiện bổ sung cho cơ chế
giảm thuế theo CEPT. Đó là các u đãi theo CEPT giữa các quốc gia ASEAN sẽ đợc trao đổi
trên nguyên tắc có đi có lại. Muốn đợc hởng nhợng bộ về thuế quan khi xuất khẩu hàng hoá
trong khối, một sản phẩm cần có các điều kiện sau:
+ Sản phẩm đó phải nằm trong Danh mục giảm thuế của cả nớc xuất khẩu và nớc nhập
khẩu và phải có mức thuế quan nhập khẩu nhỏ hơn hoặc bằng 20%.
+ Sản phẩm đó phải có trong chơng trình giảm thuế quan đợc Hội đồng AFTA thông qua.
+ Sản phẩm đó phải là một sản phẩm của khối ASEAN, tức là phải thoả mãn yêu cầu
hàm lợng suất xứ từ các nớc thành viên ASEAN ít nhất là 40%.
Công thức tính hàm lợng ASEAN nh sau:
Giá trị nguyên vật liệu, Giá trị nguyên vật liệu,
bộ phận các sản phẩm bộ phận, các sản phẩm
là đầu vào nhập khẩu + là đầu vào không xác
từ các nớc không phải định đợc xuất xứ
là thành viên ASEAN
x 100% < 60%
Giá FOB
Giá trị nguyên vật liệu, bộ phận các sản phẩm là đầu vào nhập khẩu từ các nớc không
phải là thành viên ASEAN tính theo gía CIF tại thời điểm nhập khẩu.
Giá trị nguyên vật liệu, bộ phận các sản phẩm là đầu vào không xác định đợc xuất xứ tính
theo giá bắt đầu trớc khi đa vào chế biến trên lãnh thổ của nớc xuất khẩu là thành viên của
ASEAN.
Nếu một sản phẩm có đủ cả ba điều kiện trên sẽ đợc hởng mọi u đãi mà quốc gia nhập

khẩu đa ra (sản phẩm đợc sử dụng u đãi hoàn toàn). Nếu sản phẩm thoả mãn các yêu cầu
trên trừ việc có mức thuế nhập khẩu bằng hoặc thấp hơn 20% (tức là sản phẩm đó có thuế
suất 20%) thì sản phẩm đó chỉ đợc hởng thuế suất CEPT cao hơn 20% trớc đó hoặc thuế
suất MFN, tuỳ thuộc thuế suất nào nhỏ hơn.
Các điều kiện trên đa ra nhằm đảm bảo sự bình đẳng hợp lý về cơ hội tiếp cận thơng
mại giữa các nhà sản xuất đang cạnh tranh trong các quốc gia ASEAN. Chúng cũng góp
phần khuyến khích các quốc gia nhanh chóng đa các sản phẩm vào Danh mục giảm thuế.
Các sản phẩm thuộc Danh mục giảm thuế theo CEPT và các sản phẩm đủ điều kiện hởng u
đãi thuế quan cuả các nớc trên khác sẽ đợc ghi rõ trong tài liệu hớng dẫn trao đổi nhợng bộ
theo CEPT (CCEM) xuất bản hàng năm của mỗi nớc.
000003. Những cơ hội và thác thức đối với nền kinh tế Việt Nam khi tham gia
AFTA.
000003.1. Những cơ hội thuận lợi cho Việt Nam khi tham gia vào AFTA
Những năm gần đây đầu t của các nớc ASEAN đang có xu hớng tăng nhanh. Sự tham
gia của Việt Nam vào AFTA sẽ tạo ra thuận lợi cho sự phát triển kinh tế phục vụ cho
sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nớc
Cụ thể :
* Tăng cờng quan hệ thơng mại với các nớc
- Việc tham gia vào chơng trình này là điều kiên thuận lợi để Việt Nam tăng nhanh tốc độ
tăng trởng kinh tế và thơng mại, thúc đẩy nhanh chóng quá trình công nghiệp hoá, hiện đại
hoá đất nớc.
- Tham gia AFTA cũng là bớc đi cơ bản để Việt Nam tham gia vào các tổ chức kinh tế có
quy mô rộng lớn hơn nh diễn đàn hợp tác kinh tế Thái Bình Dơng APEC, tổ chức thơng mại
thế giới WTO. AFTA, APEC, WTO . Nâng cao vị thế của Việt Nam trong quan hệ quốc tế
nhất là trong đàm phán đa phơng.
* Mở rộng thị trờng u đãi.
- ASEAN là thị trờng rộng lớn với khoảng trên 530 triệu dân sẽ là thị trờng tiềm năng cho
việc tiêu thụ hàng hoá tại Việt Nam. Hiện nay, khoảng 30% kim ngạch nhập khẩu là từ các
nớc thành viên ASEAN. Các mặt hàng đợc nhà nớc u tiên nhập khẩu là máy móc thiết bị và
nguyên vật liệu phục vụ cho nhu cầu xã hội. Khi tham gia AFTA và thực hiện chơng trình

CEPT thì các mặt hàng này sẽ đợc giảm thuế nhập khẩu xuống 0-5%. Nh vậy, luồng hàng
nhập khẩu đợc mở rộng nhanh chóng, ASEAN ảnh hởng rất lớn thành phẩm của các cơ sở sản
xuất sử dụng nguyên liệu nhập khẩu từ các nớc ASEAN .
- Do cơ cấu danh mục hàng hoá tham gia CEPT bao gồm cả nông sản thô và nông sản chế
biến, nếu Việt Nam tăng cờng sản xuất hàng nông sản thì sự cắt giảm thuế sẽ trở thành yếu tố
kích thích cho các doanh nghiệp sản xuất mặt hàng này để xuất khẩu sang các nớc trong khu
vực và ngoài khu vực.
- Một trong những quy định về sản phẩm đợc hởng quy chế hệ thống u đãi thuế quan phổ
cập (GSP) của Mỹ là “ trị giá nguyên vật liệu cho phép nhập để sản xuất hàng hoá đó phải dới
65% toàn bộ giá trị của sản phẩm đó khi vào lãnh thổ hải quan của Mỹ” và “trị giá một sản
phẩm đợc chế tạo ở hai hoặc trên hai nớc là hội viên của một Hiệp hội kinh tế, Liên minh thuế
quan khu vc mậu dịch tự do thì đợc coi sản phẩm của một nớc”. Vì vậy, việc Việt Nam gia
nhập AFTA tạo điều kiện cho Việt Nam có thể nhập nguyên liệu của các nớc ASEAN khác
để sản xuất mà sản phẩm đó vẫn đợc hởng GSP.
* Thu hút vốn đầu t nớc ngoài.
Tham gia vào AFTA, Việt Nam có điều kiện thu hút đợc nhiều vốn đầu t từ những nớc
thừa vốn và đa dạng có sự dịch chuyển mạnh sang các ngành có hàm lợng kỹ thuật cao, sử
dụng ít nhân công nh: Singapo, Malaysia, Thái Lan. Việt Nam cũng có điều kiện để tiếp thu
công nghệ và đào tạo kỹ thuật cao ở các ngành cần nhiều lao động mà các nớc đó đang cần
chuyển giao, tranh thủ nguồn vốn và những tiến bộ khoa học kỹ thuật của các nớc trong khu
vực để khai thác và sử dụng có hiệu quả tài nguyên đất nớc, xây dựng cơ sở hạ tầng, phục vụ
công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc. Đó cũng là cách “đi tắt, đón đầu” phù hợp
của chúng ta.
* Chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Tham gia AFTA sẽ tạo sức ép và động lực để các doanh nghiệp Việt Nam đổi mới cơ
cấu tổ chức, cách thức sản xuất, phơng pháp quản lý để nâng cao chất lợng, hạ giá thành sản
phẩm tăng sức cạch tranh nền kinh tế từ đó có cơ hội để phát triển công nghiệp, nông nghiệp,
thơng mại và dịch vụ tạo nên cơ cấu kinh tế thích hợp. Trong tổng kim ngạch xuất khẩu của
Việt Nam sang ASEAN hiện nay, tỷ trọng hàng công nghiệp chế biến mới chỉ đạt 18%, nông
sản thực phẩm 48%, nhiên liệu 34%. Trong đó trọng tâm u đãi của chơng trình CEPT lại là

các mặt hàng công nghiệp chế biến. Việc thực hiện chơng trình CEPT sẽ là cơ hội để Việt
Nam chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu theo hớng nâng cao tỷ trọng hàng công nghiệp chế biến,
giảm dần tỷ trọng các mặt hàng thô, sơ chế. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam tổ chức lại sản
xuất theo mô hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế hớng tới xuất khẩu.
Kết luận
Những thuận lợi và lợi thế so sánh của Việt Nam chủ yếu là những nhân tố khách
quan nhng những khó khăn chủ yếu là những yếu tố bắt nguồn từ chính nội lực nền kinh tế.
Điều này chứng tỏ rằng, trong quá trình hội nhập khu vực, nền kinh tế Việt Nam rất dễ bị tổn
thơng, trở thành thách thức to lớn đòi hỏi chúng ta phải vợt lên những trì trệ, ách tách của
chính mình để tìm ra cách đi hợp lý để chiến thắng trong cuộc chạy đua và cạnh tranh kinh tế
về lâu dài để các liên kết giữa Việt Nam với các nớc thành viên ASEAN đợc bền chặt hơn
trên cơ sở bình đẳng hai bên cùng có lợi .
000003.2. Những khó khăn và thách thức đặt ra cho Việt Nam khi tham gia vào
AFTA-CEPT .
Khu vực hoá và toàn cầu hoá là xu thế tất yếu của quá trình phát triển kinh tế thế giới.
Căn cứ vào trình độ phát triển kinh tế của các mình mà tham gia vào lĩnh vực khác nhau,
nớc ta tham gia vào AFTA bên cạnh những thuận lợi còn gặp không it những khó khăn trở
ngại, cụ thể là :
- Tham gia vào AFTA là thừa nhận tự do hoá Thơng Mại, tự do hoá lu chuyển hàng hoá
trong khu vực. Đây là những việc làm mà nớc ta cha thực hiện bao giờ, bắt đầu tham gia
AFTA ở trình độ kinh tế thấp, các nớc ASEAN đều đạt tốc độ tăng trởng cao, do đó ta
phải cố gắng nhiều hơn. hiên tại sức cạnh tranh của hàng hoá Việt Nam còn rất yếu, yếu
toàn diện nếu so sánh về mặt giá cả và chất lợng. Hàng nhập ngoại nhập vào sẽ xảy ra tình
trạng rất nhhiều ngành công nghiệp địa phơng không cạnh tranh đợc, sản xuất ra không ai
tiêu thụ. Tiêu biểu là các ngành Dệt may, Dầy dép, Điện gia dụng…Trớc sức ép của thị
trờng do hàng rào thuế quan giảm đòi hỏi chúng ta phải điều chỉnh sản xuất, đổi mới công
nghệ, cải tiến kĩ thuật để hàng hoá Việt Nam có đủ sức cạnh tranh trên thị trờng thế giới.
- Tham gia AFTA tác động trực tiếp đến giá cả hàng hoá, đơn giản thủ tục nhập khẩu thì
giá cả hàng hoá sẽ giảm. Hiện nay hàng hoá Việt Nam còn chịu nhiều loại thuế khác nhau,
nhiều chi phí khác không cần thiết đã góp phần đẩy giá lên. do đó, giá cả của hàng hoá

Việt Nam thờng cao hơn rất nhiều so với giá cả hàng hoá của các nớc khác là thành viên
của ASEAN. Vấn đề trớc mắt là ta phải chuyển dịch cơ cấu sản xuất và xuất khẩu những
hàng hoá nằm trong danh mục cắt giảm thuế CEPT thì các doanh nghiệp Việt Nam mới có
điều kiện phát triển, có lợi về giá cả khi xuất khẩu sang ASEAN.
- Để hội nhập về kinh tế và mậu dịch với ASEAN, một thách thức không nhỏ đặt ra cho
Việt Nam là xây dựng một chính sách quản lý nhà nớc thích hợp nhằm đảm bảo tự do hoá
thơng mại nhng không làm mất đi chức năng quản lý nhà nớc về thơng mại, xoá bỏ những
thủ tục hành chính rờm rà, quan niêu,không hiệu quả, cần có sự nghiên cứu các hiệp định,
chơng trình hợp tác trong ASEAN tận dụng những cơ hội tốt để có những giải pháp cụ thể
phù hợp với tình hình và chủ trơng phát triển kinh tế trong nớc …
- tham gia afta, Việt Nam sẽ ảnh hởng đến nguồn thu ngân sách nhng thực sự không ảnh
hởng lớn, trong danh mục cắt giảm thuế có tới 57% mặt hàng hiện có mức thuế từ 0-5%,
trong đó hơn một nửa là thuế suất 0%. Điều đó có nghĩa là trên thực tế hầu nh chúng ta đã
hoàn tất việc cắt giảm rồi, số mặt hàng có miền thuế đến 20% chỉ chiếm tỷ trọng 17á21%
Tóm lại, nhìn tổng thể vào sự đóng góp vào ngân sách nhà nớc thì AFTA sẽ tạo nên sự
hẫng hụt trong ngân sách nhà nớc. Việt Nam tham gia AFTA-CEPT chúng ta cần ý thức
rõ những thuận lợi, cơ hội và những khó khăn thách thứcđể đề ra những quyết sách thích
hợp với đờng lối đổi mới của đất nớc, nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế và khu vực.
CHƠNG II
THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ
CỦA VIỆT NAM TRONG ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN
LỘ TRÌNH AFTA-CEPT
000004. Quá trình thực hiện cam kết của Việt Nam với AFTA-CEPT .
000004.1. Các hoạt động chuẩn bị để thực hiện CEPT/ AFTA của Việt Nam.
Hiệp định CEPT đợc các nớc thành viên thoả thuận và ký kết từ năm 1992, song việc
thực hiện thực sự chỉ bắt đầu từ tháng 01/01/1994. Nh vậy, các nớc ASEAN có khoảng thời
gian là 2 năm để chuẩn bị tất cả các vấn đề có liên quan.Còn đối với Việt Nam, công việc
nghiên cứu chuẩn bị cho việc gia nhập thực hiện Hiệp định CEPT thực sự đợc bắt đầu từ giữa
năm 1995. Thời gian chuẩn bị nh vậy là rất bị động, nhất là nếu liên hệ với thời gian chúng ta
phải bắt đầu từ việc tổ chức các Bộ ngành có liên quan nghiên cứu, xây dựng các Danh mục

hàng hoá. Theo chơng trình CEPT để trình lên Ban th ký ASEAN vào tháng 12/1995. Tuy
nhiên, đợc sự quan tâm chỉ đạo kịp thời của Chính phủ, cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa các
Bộ, ngành có liên quan, chúng ta đã hoàn thành những nghĩa vụ bớc đầu của một thành viên
ASEAN tham gia AFTA.
000004.2. Về tổ chức.
Việt Nam là nớc tham gia sau, trình độ phát triển còn thấp xa so với các nớc ASEAN khác
và hầu hết các ngành kinh tế còn non yếu, mặt khác thuế nhập khẩu còn là nguồn thu quan
trọng của ngân sách, nên việc xây dựng và đa ra danh mục hàng hoá cắt giảm thuế, danh
mục các biện pháp phi thuế quan, các nội dung hợp tác hải quan để thực hiện
CEPT …Ngoài yêu cầu phải phù hợp với hiệp định CEPT, về nguyên tắc đều phải cố gắng
đạt đợc các mục tiêu sau:
- Không gây ảnh hởng lớn đến nguồn thu ngân sách
- Kéo dài đến mức có thể sự bảo hộ hợp lý đối với sản xuất trong nớc để có thêm thời
gian chuẩn bị đối phó với những thách thức của AFTA.
- Tạo điều kiện thúc đẩy công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nớc.
- Tranh thủ u đãi để mở rộng thị trờng cho xuất khẩu và thu hut đầu t nớc ngoài.
Trên cơ sở các mục tiêu đặt ra. Việt Nam đã từng bớc thực hiện CEPT . Cụ thể về tổ
chức :
- Ngày 15/11/1995 tại Hội nghị Bộ trởng kinh tế ASEAN (AEM), Việt Nam đã công bố
Danh mục giảm thuế đợt một áp dụng từ 01/01/1996.
- Ngày 10/02/1995, tại Hội nghị Hội đồng AFTA, Việt Nam đã công bố nguyên tắc là
cam kết cắt giảm thuế cho toàn bộ quá trình 1996-2006.
- Ngày 18/12/1995, Chính phủ đã ban hành Nghị định 91/CP quy định việc cải cách thuế
quan, thực hiện CEPT.
- Ngày 02/04/1996 Bộ Tài chính thành lập cơ quan AFTA quốc gia của Việt Nam với
chức năng là cơ quan đầu mối của Việt Nam thực hiện, giải quyết các vấn đề liên quan đến
AFTA.
- Cũng trong năm 1996, Việt Nam công bố Danh mục thực hiện giảm thuế CEPT trong
năm 1997.
- Ngày 12/03/1998, Danh mục hàng hoá Việt Nam thực hiện CEPT do Bộ Tài chính xây

dựng đã đợc Chính phủ thông qua và ban hành kèm Nghị định số 15/1998/ NĐ-CP.
- Đầu năm 1998, Bộ Tài chính công bố 1.717 mặt hàng tham gia CEPT năm 1998, đồng
thời chuẩn bị Danh mục thuế năm 1999, xem xét để giảm bớt một số mặt hàng trong Danh
mục loại trừ tạm thời.
- Năm 2000, Bộ Tài chính đã công bố lịch trình cắt giảm thuế quan tổng thể của Việt
Nam để thực hiện CEPT/AFTA cho giai đoạn năm 2001-2006.
000004.3. Về lịch trình cắt giảm thuế tổng thể.
Phù hợp với quy định của ASEAN, căn cứ vào tình hình đặc thù của Việt Nam, Việt Nam
nhìn chung không áp dụng tiến trình cắt giảm nhanh. Tuy nhiên đối với những sản phẩm
hiện đang có thuế suất trong khoảng từ 0-5% tức là đã thoả mãn mục tiêu của CEPT, ta có
thể xếp vào loại thực hiện tiến trình cắt giảm nhanh.
Trong 2 năm 1996-1997, Việt Nam sẽ không thực hiện cắt giảm mà chỉ đa các sản phẩm
đạt mục tiêu của CEPT ( có thuế suất 5% trở xuống) vào thực hiện hiệp định. Đối với
những sản phẩm có thuế suất cao hơn 5% trong danh mục cắt giảm thuế quan hớng thực
hiện bớc cắt giảm đầu tiên thực tế chỉ bắt đầu từ 1998 để đảm bảo cho nguồn thu và hỗ trợ
một phần cho sản xuất trong nớc.
Trong 2 năm 1996-1997, Việt Nam thực hiện bớc 2 của cải cách thuế, trong đó đối với
chính sách thuế áp dụng cho hàng nhập khẩu, Việt Nam sẽ thực hiện việc phân tích 2 loại
thuế là thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng hiện cũng đánh trên hàng nhập khẩu ra
khỏi thuế nhập khẩu hiện nay, trớc khi tiến hành việc cắt giảm thuế nhập khẩu thực sự từ
1998 . Do đó, mức thuế nhập khẩu phải giảm trên phần thuế nhập khẩu còn lại sẽ là thấp
so với mức phải giảm nếu không có sự phân tích hai loại thuế trên.
Có thể nói Việt Nam thực hiện rất ngiêm túc và rất thậm trọng việc giảm thuế quan, để
tránh ảnh hởng tới nguồn thu ngân sách và làm giảm đợc giá hàng nhập khẩu góp phần cải
thiện điều kiện kinh doanh và tiêu dùng trong nớc còn các doanh nghiệp Việt Nam sẽ đợc
hởng mức thuế u đãi khi xuất khẩu hàng hoá sang các nớc ASEAN.
Các Danh mục hàng hoá thực hiện CEPT của Việt Nam đợc xây dựng tuân theo nguyên tắc
chỉ đạo của Uỷ ban Thờng vụ Quốc hội và công bố với các nớc ASEAN ngày 10/12/1995 tại
phiên họp lần thứ 8 của Hội đồng AFTA cụ thể nh sau:
Bảng 3: Danh mục hàng hoá trong khuôn khổ CEPT của Việt Nam năm 1995

Danh mục hàng hoá Số nhóm mặt hàng chịu thuế Tỷ lệ %
Giảm thuế ngay 1633 54,1
Loại trừ tạm thời 1189 39,5
Loại trừ hoàn toàn 65 5,5
Nhạy cảm 26 0,9
Tổng 3013 100
Nguồn:
Ban th ký ASEAN
Đến tháng 02/1998, các Danh mục trong khuôn khổ CEPT của Việt Nam thay đổi do việc
phân loại hàng hoá vào các Danh mục thực hiện CEPT và thực hiện thống nhất biểu thuế
quan.
Bảng 4: Danh mục hàng hoá trong khuôn khổ CEPT của Việt Nam từ
1996-1998
Danh mục hàng
hoá
Tổng số các nhóm hàng chịu thuế
1996 1997 1998
Giảm ngay 857 1497 1661
Loại trừ tạm thời 1189 1143 1317
Nhạy cảm 26 26 26
Loại trừ hoàn toàn 146 146 213
Tổng 2218 2812 3217
Nguồn: Bộ tài chính và Ban th ký ASEAN
Đến năm 2003, tổng các mặt hàng đợc đa vào danh mục các mặt hàng cắt giảm
ngay(IL) là 4230 dòng thuế, trong đó 2960 dòng có thuế suất 0-5%. Dự kiến có khoảng
1940 dòng thuế thuộc danh mục loại trừ tạm thời đợc chuyển vào cắt giảm năm 2001-2003
để đến năm 2006 thuế suất nhập khẩu toàn bộ các dòng thuế thực hiện AFTA dúng theo
cam kế 0-5%
000004.4. Các biện pháp phi thuế quan.
Ở nớc ta, các biện pháp phi thuế quan bao gồm những biện pháp hạn chế số lợng mặt

hàng, hạn ngạch, giấy phép, các tiêu chuẩn kỹ thuật. Những hạn chế về số lợng và hạn
ngạch đợc thể hiện trong quy định của Chính phủ về các mặt hàng xuất nhập khẩu. Trong
đó những mặt hàng cấm xuất nhập khẩu là những mặt hàng để bảo đảm an ninh xã hội, sức
khoẻ con ngời, bảo vệ nguồn tài nguyên quý hiểm và môi trờng. Các mặt hàng có liên đến
cân đối của nền kinh tế quốc dân Chính phủ sẽ quy định khối lợng đợc phép nhập và phân
bổ hạn mức nhập khẩu nh: tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng tiêu dùng không đợc vợt
quá 20% giá trị xuất hàng năm. Ngoài ra, Chính phủ cũng đa ra những nhóm hàng thuộc
diện quản lý theo bộ chuyên ngành và những nhóm hàng quản lý bằng hạn ngạch. Cho đến
nay, Việt Nam chỉ áp dụng hạn ngạch đối với 2 nhóm hàng là gạo và dệt may xuất khẩu
vào EU và Canada do đó năm 2001 sẽ là năm tất cả các hàng vào phi thuế quan phải đợc
loại bỏ đối với các sản phẩm trong Danh mục này của Việt Nam.
Vào đầu mỗi năm Việt Nam ban hành một thông t hớng dẫn vào các hạn chế định
hớng sẽ đợc áp dụng. Tuy nhiên, Việt Nam đã sẵn sàng đệ trình một Danh mục chính thức
về các hạn chế định lợng cho ban th ký ASEAN. Các hạn chế định lợng cần đợc loại bỏ
ngay với một số các hàng hoá trong Danh mục giảm thuế ngay của Việt Nam đã đệ trình
cho ASEAN vào năm 1995 để các mặt hàng này đợc hợp pháp hoá hởng các u đãi theo
CEPT.
Còn về các hàng rào phi thuế quan khác, việc thực hiện cam kết bãi bỏ theo CEPT sẽ
rất khó về tính bảo thủ, thiếu lành mạnh của nền kinh tế Việt Nam hiện nay, một bản thảo
Danh sách các hàng rào phi thuế liên quan.Trong đó nhiều nhóm mặt hàng quan trọng với
lịch trình cắt giảm mang tính chất bảo hộ có vẻ đã làm chậm đi tiến trình thực hiện cam
kết xoá bỏ hàng rào phi thuế quan theo CEPT. Các hàng rào về tiêu chuẩn kỹ thuật về
đảm bảo vệ sinh môi trờng và sức khoẻ hiện nay vẫn đang đợc tiếp tục áp dụng cho các
hàng hoá trong Danh mục giảm ngay.
Việt Nam đã cam kết đệ trình sớm danh mục các hạn chế về số lợng(QRS) và các biện
pháp phi thuế quan khác(NTBS) xong do các biện pháp phi thuế quan của Việt Nam đơn
giản chủ yếu là các biện pháp nh : giấy phép hay hạn ngạch trong khi đó các biện pháp phi
thuế quan mà các nớc ASEAN khác đang áp dụng lại rất đa dạng đặc biệt là các biện pháp
về tổ chức kỹ thuật và chất lợng là những biên pháp phức tạp và tinh vi mà ở Việt Nam
hiện nay cha áp dụng, cho nên để đáp ứng đợc yêu cầu bảo hộ hợp lý sản xuất trong nớc,

trớc mắt Việt Nam cần phải gấp rút ban hành bổ sung các biện pháp phi thuế quan tơng tự
nh các nớc ASEAN đang áp dụng, nhất là các biện pháp mà trong tơng lai có thể không bị
loại bỏ trớc khi chúng ta đệ trình danh mục các biện pháp phi thuế quan của ta cho
ASEAN và tiến hành loại bỏ chúng.
000004.5. Trong lĩnh vực hải quan.
Việt Nam cũng đã hợp tác và đang đàm phán với các nớc ASEAN trên một loạt các vấn
đề nh : điều hoà thống nhất danh mục biểu thuế quan, điều hoà thống nhất trị giá hải quan,
điều hoà thống nhất quy trình thủ tục hải quan, lập luồng xanh để thông qua nhanh cho các
sản phẩm của CEPT, đặc biệt là tiến lới hiệp định hải quan ASEAN sẽ ký kết.
* Thống nhất biểu thuế quan
Việt Nam có nghĩa vụ xem xét lại hệ thống phân loại thuế quan của mình sao cho phù
hợp với quy định của hiệp định hợp tác hải quan. Theo đó các nớc thành viên khối
ASEAN sẽ sử dụng biểu thuế quan theo hệ thống điều hoà của hội đồng hợp tác hải quan
hệ 8 chữ số. Biểu thuế quan điều hoà ASEAN (AHTN) đợc hy vọng sẽ có khoảng 6400
nhóm mặt hàng khi ASEAN hoàn thành.
Việc thống nhất Danh mục phân loại hàng hoá xuất nhập khẩu năm 1992 của Việt
Nam (hệ 6 chữ số) với biểu 8 chữ số đợc bắt đầu từ năm 1995 và đợc thực hiện vào năm
1996 (nh một phần của quá trình chuẩn bị để trở thành thành viên ASEAN, tham gia
ASEAN. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khác biệt lớn giữa hệ thống phân loại thuế hiện nay của
Việt Nam và biểu thuế quan điều hoà HS 8 chữ số. Điều này là do việc phân loại một số
mặt hàng của Việt Nam dựa trên việc sử dụng chứ không phải kiểu mặt hàng. Trong
những trờng hợp này, cần có những ghi chú, giải thích đi kèm các mã số hải quan và
những vấn đề của việc giải thích đã dẫn tới các thủ tục hành chính rờm rà và mâu thuẫn
nhau.
Theo các quan chức Chính phủ cho biết thì Việt Nam hiện đang làm việc trên cơ sở
phân loại thuế quan đợc sả đổi phù hợp với AHTN và dự định sẽ sớm đa vào áp dụng.
* Thống nhất hệ số tính giá hải quan.
Việc tính giá hải quan (nghĩa là cách định giá trị hàng nhập khẩu của nớc nhập) có 3
mục đích chính: Tính thuế nhập khẩu, thu nhập số liệu thống kê và quy định hạn ngạch,
giấy phép nhập khẩu. Do vậy, để thực hiện đợc cải cách thuế quan trong khuôn khổ AFTA

các quốc gia cần thống nhất hệ thống tính giá hải quan. Hiện nay có 3 phơng pháp tính giá
hải quan đợc các nớc ASEAN áp dụng: gồm chính sách giá theo giá các giao dịch GATT
(GATT Transactions Value - GTV) ,theo quy định giá Brussels (BDV), theo giá tiêu dùng
trong nớc (HCV).
Các quốc giá ASEAN đã đồng ý thực hiện việc định giá theo GVT vào năm 1997 và
Việt Nam năm 2000.
Trong khi đó, hiện nayViệt Nam đang áp dụng đồng thời phơng pháp tính BDV,
GTV và cả hệ thống giá tham khảo (bảng giá tối thiếu để tính thuế) cho một số nhóm hàng
nhất định hệ thống giá tham khảo là giá tối thiểu sử dụng để tính trị giá thuế. Việc chuyển
sang hệ thống GTV là rất khó khăn đối với Việt Nam vì sự tồn tại các hoạt động gian lận
thơng mại quốc tế. Tuy nhiên, nhận thức đợc tầm quan trọng của việc thống nhất cách tính
giá hải quan, Việt Nam đã xây dựng kế hoạch áp dụng GTV. Hiện nay, Tổng cục Hải quan
cũng đang trong quá trình nghiên cứu và đào tạo các nhân viên của mình về Hiệp định
định giá GATT (GVT)
* Thống nhất thủ tục hải quan
Các quốc gia ASEAN gồm cả Việt Nam đã đồng ý áp dụng mẫu tờ khai hàng hoá
ASEAN chung và bộ thủ tục hải quan chung dựa trên các tập quán quốc tế tốt nhất.
Ở nớc ta do sự thiếu đồng nhất và việc sử dụng bảng giá tham khảo trong định giá hải
quan đã làm cho việc thống nhất các thủ tục hải quan trở nên rất khó khăn. Việt Nam vẫn
cha áp dụng tờ khai hải quan chung ASEAN vì thiếu hệ thống mã số hoàn chỉnh trên toàn
quốc và hệ thống quản lý thiếu hoàn thiện. Do vậy, để áp dụng mẫu này, Việt Nam đã và
đang cải thiện hệ thống đánh mã số, đào tạo cán bộ hải quan và hệ thống mới và cải thiện
hoạt động quản lý.
* Tham gia xây dựng hệ thống luồng xanh hải quan
Việt Nam bắt đầu tham gia hệ thống luồng xanh hải quan vào ngày 01/01/1996 nh
các quốc gia ASEAN khác. Mục tiêu hiện nay của Việt Nam là xem xét và rà soát lại việc
thực hiện để tìm những cách thức cải thiện hệ thống. Theo nguồn tin Chính phủ, trong năm
1996 chỉ có 100 giấy chứng nhận xuất xứ đợc ban hành để tham gia hệ thống này. Nguyên
nhân chủ yếu là do khoản lợi chênh lệch giữa thuế suất thông thờng và thuế suất CEPT rất
nhỏ (ở Việt Nam hiện nay hai thuế suất này hầu nh bằng nhau), không đủ để khuyến khích

các nhà xuất nhập khẩu tham gia hệ thống này.
* Thống nhất các tiêu chuẩn kỹ thuật
Bộ khoa học công nghệ và môi trờng chịu trách nhiệm quản lý các tiêu chuẩn đo lợng
và quản lý chất lợng. Cho đến nay, Việt Nam đã ban hành hơn 5000 tiêu chuẩn hiệu quả.
Việt Nam cũng đã thống nhất các biện pháp kỹ thuật và áp dụng các chứng nhận tiêu
chuẩn theo hớng và các tiêu chuẩn của tổ chức tiêu chuẩn thế giới (ISO). Việt Nam cũng
đang trong tiến trình áp dụng những hớng dẫn của Uỷ ban cố vấn ASEAN về tiêu chuẩn
và chất lợng (ACCSQ). Các điều luật quy định về tiêu chuẩn vệ sinh của Việt Nam đã đợc
ban hành từ năm 1993.
* Phụ phí hải quan
Các nớc ASEAN quyết định các quốc gia thành viên ASEAN phải có lịch trình xoá
bỏ các phụ phí hải quan vào cuối năm 1996. Việt Nam có 2 nhóm hàng phải chịu phụ phí
hải quan là thép xây dựng nhập khẩu và hạt điều nhập khẩu. Theo các quan chức Chính
phủ, phụ phí này sẽ đợc loại bỏ trong tơng lai.
000005. Thực trạng xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam trong quá trình thực hiện
lộ trình AFTA-CEPT .
000005.1. Tình hình kim ngạch xuất khẩu từ 1986 đến nay.
Chiến lợc phát triển kinh tế hớng về xuất khẩu trong những năm qua của Việt Nam
đã thu đợc những thành tựu đáng khích lệ. Tốc độ tăng trởng xuất khẩu hàng năm thời kỳ
1990-1999 đạt 20%, đợc xếp vào mức cao nhất thế giới (xấp xỉ Trung Quốc).Từ chỗ chỉ
chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng thu nhập quốc dân (GDP) 24% năm 1991, đến nay xuất
khẩu đã chiếm gần 50% (2002). Nếu nh năm 1992 tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt
Nam chỉ đạt xấp xỉ 2tỷ USD thì đến năm 2002 đã đạt 16,5 tỷ USD, gấp gần 8 lần so với
năm 1992. năm 2003 đạt khoảng 20 tỷ USD nhịp độ tăng trởng xuất khẩu trong 8
năm(1996-2003) đạt 17,5%/năm; gấp 2,5 lần so với tốc độ tăng trởng bình quân của GDP.
Hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam đã có mặt ở hầu hết các thị trờng lớn trên thế giới
nh EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản, ASEAN …
Có thể nói trong 18 năm đổi mới xuất khẩu của Việt Nam đã trở thành trụ cột của
nền kinh tế và là động lực tăng trởng kinh tế chủ yếu, xuất khẩu cũng góp phần vào việc
giải quyết các vấn đề cấp bách của xã hội nh : giải quyết công ăn viẹc làm, xoá đói giảm

nghèo, thúc đẩy quá trình chuyển sang kinh tế thi trờng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế phù
hợp với biến đổi của thị trờng thế giới.
Bảng: Kim ngạch xuất khẩu qua các năm.
Năm Xuất khẩu ( triệu USD) Tốc độ tăng (%)
1991 2087,1 -13,2
1992 2580,7 23,7
1993 2985,2 15,7
1994 4054,3 35,8
1995 5448,9 34,4
1996 7255,9 33,2
1997 9185,0 26,6
1998 9360,3 1,9
1999 11541,4 23,3
2000 14482,7 25,5
2001 15027,0 3,8
2002 16705,8 11,2
2003 19880,0 19,0
Nguồn : Số liệu bộ Thơng Mại
Bảng: Tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu theo nhóm hàng(%).
Năm 1995 2000 2001 2002 2003
Hàng công nghiệp và khoáng sản 25,3 37,2 34,9 31,2 30,9
Hàng công nghiệp và tiểu thủ CN 28,5 33,9 35,7 38,3 40,0
Hàng nông, lâm sản 34,8 18,8 17,3 18,4 17,9
Hàng thuỷ sản 11,4 10,2 12,1 12,1 11,2
000005.2. Tình hình xuất khẩu theo mặt hàng.
- Giai đoạn trớc 1989 : Việt Nam cha có dầu thô và gạo để xuất khẩu nên tổng kim ngạch
xuất khẩu cả nớc cha bao giờ vợt quá 1 tỷ USD. Trong cơ cấu xuất khẩu chung hàng nông-
lâm-hải sản có xu hớng giảm dần, hàng công nghiệp nặng và khoáng sản có xu hớng tăng
dần, hàng công nghiệp nhẹ và tiểu thủ công nghiệp không thay đôi. Bắt đầu từ năm 1989,
kim ngạch xuất khẩu của ta đạt trên 1 tỷ USD do các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đã

có mặt hàng dầu thô, điều này làm tỷ trọng hàng công nghiệp nặng và khoáng sản lại có
chiều hớng tăng lên trong thời kỳ này từ 0,8% năm 1986 lên 15,6% năm 1990
- Giai đoạn 1991-1995: xu hớng hàng công nghiệp nặng và khoáng sản vẫn tiếp tục tăng
cao nhất là năm 1992 chiếm 37% kim ngạch xuất khẩu của nớc, sau đó là sự lên ngôi của
mặt hàng dệt may, chế biến hải sản và giày dép xuất khẩu. Nh vậy, kinh tế nớc ta đang ở
trong giai đoạn mở đầu để chuyển nền kinh tế nông nghiệp sang nền kinh tế công nghiệp ,
giai đoạn để nền công nghiệp khởi động bằng lợi thế về địa lý, về nhân lực…làm cho nền
kinh tế tăng trởng theo hớng xuất khẩu.
- Giai đoạn 1996-2000: Cơ cấu hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam có sự thay đổi tích cực
xong sự chuyển dịch này vẫn còn chậm. Năm 1996 cơ cấu mặt hàng nông lâm hải sản và
công nghiệp nặng, khoáng sản chiếm 71,6% . năm 2000 tỷ trọng này là 62,%. Riêng đối
với hàng công nghiệp nhẹ và tiểu thủ công nghiệp tăng nhanh năm 1997 nhng có xu hớng
trững lại ở năm 1998và 1999. Đến năm 2000 tỷ trọng này đạt tới 37,9% trong cơ cấu xuất
khẩu của cả nớc.
Nh vậy, trong thời kỳ đổi mới, đã hình thành một số mặt hàng chủ lực. Năm 1991
đó là 4 mặt hàng: dầu thô, thuỷ hải sản, gạo, dệt may. Năm 2000 có thêm 8 nặt hàng: cà
phê, cao su, nhân điều, giầy dép, than đá, hàng điện tử, hàng thủ công mỹ nghệ và rau quả,
chúng sẽ là các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng nhanh của Việt Nam trong những
năm tới.
Năm 2001 cà fê và hạt tiêu vẫn giữ vị trí cao trên thế giới. Gạo trở lại vị trí số hai
thế giới sau Thái Lan, Dệt may tăng mạnh, năm 2001 cha tới 2 tỷ USD, năm 2002 đạt 2,6
tỷ USD, năm 2003 đạt 3,6 tỷ USD. Thuỷ sản đến tháng 10/2000 mới đạt 1 tỷ USD thì năm
2002 vợt 2 tỷ USD, năm 2003 dù gặp khó khăn vẫn đạt 2,3 tỷ USD, trong đó xuất khẩu
tôm vào Nhật dứng thứ nhì sau Indonexia…
Bảng: Mặt hàng xuất khẩu chủ yếu trong những năm qua.
Mặt
hàng
1
996
1

997
1
998
1
999
2
000
2
001
2
002
2
003
Dầu
thô(nghìn tấn)
8
750,0
9
638,0
1
2145,0
1
4881,
9
1
5423,
5
1
6731,
6

1
6879,
0
1
7169,
0
Dệt
may(triệu tấn)
1
150,0
1
503,0
1
450,0
1
746,2
1
891,9
1
975,4
2
752,0
3
630,0
Giày
dép(triệu
USD)
5
30,0
9

78,0
1
031,.0
1
387,1
1
471,7
1
578,4
18
67,0
2
225,0
Thuỷ
sản(triệu
USD)
6
97,0
7
82,0
8
58,0
9
73,6
1
478,5
1
816,4
2
023,0

2
217,0
Gạo(ng
hìn tấn)
3
003,0
3
575,0
3
730,0
4
508,3
3
476,7
3
721,0
3
241,0
3
820,0
Cà
fê(nghìn tấn)
2
84,0
3
92,0
3
82,0
4
82,0

7
33,9
9
31,0
7
19,0
7
00,0
Điện tử
máy tính
(triệu USD)
5
85
7
88,6
6
95,6
5
05,0
6
86,0
Thời báo kinh tế Việt Nam 2003-2004
Bảng: Tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu theo nhóm hàng(%)
Mặt hàng chủ lực 2000 2001 2002 2003
Dầu thô 24,2 20,8 19,6 19,0
Dệt may 13,1 13,1 16,5 18,3
Giày dép 10,2 10,6 11,2 11,2
Thuỷ sản 10,2 12,1 12,1 11,2
Gạo 4,6 4,1 4,3 3,6
Điện tử, máy tính 5,4 4,7 2,9 3,5

Sản phẩm gỗ 2,0 2,2 2,6 2,8
Cà phê 3,5 2,6 1,9 2,4
Cao su 1,1 1,1 1,6 1,9
Thủ công mỹ nghệ 2,0 2,1 2,0 1,8
Dây điện và dây cáp điện 0,0 1,2 1,1 1,5
Hạt điều 1,2 1,0 1,3 1,4
Than đá 0,6 0,8 0,9 0,9
Sản phẩm nhựa 0,7 0,8 0,9 0,9
Xe đạp và phụ tùng xe đạp - - 0,9 0,8
Rau quả 1,5 2,3 1,2 0,8
Hạt tiêu 1,0 0,6 0,6 0,5
Cộng 17 mặt hàng 81,3 80,1 81,5 82,4
Nguồn Thời báo kinh tế Việt Nam phần kinh tế năm 2003-2004
000005.3. Tình hình xuất khẩu theo thị trờng.
Tính tới thời điểm năm 2000, Việt Nam có quan hệ Thơng Mại với 160 quốc gia và vùng
lãnh thổ, đã ký hiệp định Thơng Mại với 61 nớc và đã có thoả thuận về đối xử tối huệ
quốc(MFN) với 72 nớc.
Một trong những thành tựu to lớn trong 18 năm qua là Việt Nam đã vợt qua đợc cuộc
khủng hoảng khi từ tởng truyền thống không còn nũa, ,đảm bảo đợc yêu cầu xuất khẩu
hàng hoá.Thay vào thị trờng liên xô -đông âu, châu á nay đã nhanh chóng trở thành thị
trờng xuất khẩu chính của Việt Nam ,năm 1991 tỷ trọng của thị trờng này chiếm 77% tổng
kim ngạch xuất khẩu của cả nớc, trong hai năm sau đó do khai thông thị trờng Đông âu và
Bắc mỹ, tỷ trọng của thị trờng châu á có giảm xuống nhng vẫn duy trì ở mức trên dới
60%tổng kim ngạch xuất khẩu.
Tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU nói riêng và châu âu nói chung
tăng đều qua các năm. Năm 1991 tỷ trọng xuất khẩu vào EU mới chiếm 5,7% kim ngạch
xuất khẩu của Việt Nam nhng đến năm 2000 đã là 21,7%.
Quan hệ thơng mại với bắc mỹ, trong đó chủ yếu là mỹ đã có bớc phát triển nhanh kể từ
khi bình thờng hoá quan hệ năm 1995. Lúc đó kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ chỉ đạt 170
Triệu USD đến năm 2000 đã đạt 732,44 triệu USD, chiếm tỷ trọng 5,1% trong tổng kim

ngạch xuất khẩu cả nớc hơn hẳn con số 3,1% năm 1995. Triển vọng ở thị trờng này rất lớn
nhất là khi Việt Nam đã ký hiệp định Thơng Mại với Mỹ và đợc hởng quy chế quan hệ
Thơng Mại bình thờng. Xuất khẩu sang thị trờng châu Đại Dơng cũng đợc tăng lên khá
nhanh, tỷ trọng của thị trờng này từ chỗ chỉ chiếm 0,2% năm 1991 lêm 8,89% năm 2000.
Bảng:Những bạn hàng lớn của Việt Nam 10 tháng năm 2003.
Tên nớc và vùng
lãnh thổ
Xuất khẩu Nhập khẩu
Xuất siêu(+)
nhập siêu(-)
Mỹ 3401,5 1030,0 +2371,5
Nhật 2354,3 2495,0 -140,7
CHND Trung
Hoa
1331,5 2496,1 -1164,6
Australia 1159,5 221,9 +937,6
Singapore 860,1 2335,2 -1475,1
Đức 674,9 479,7 +195,2
Đài Loan 607,6 2317,5 -1709,9
Anh 604,9 177,9 +427,0
Indonesia 413,7 459,9 -46,2
Hà lan 398,7 302,6 +96,1
Nguồn số liệu bộ Thơng Mại-Thời báo kinh tế Việt Nam .
000005.4. Những tác động khi tham gia AFTA tới xuất khẩu của Việt Nam
Cũng giống nh các nớc thành viên khác, AFTA sẽ mở ra nhiều cơ hội mới, nhng đồng
thời cũng đặt ra nhiều thách thức cho Việt Nam, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế Việt
Nam đang trong thời kỳ chuyển đổi từ kinh tế tập chung quan niêu bao cấp kém hiệu quả
sang nền kinh tế thị trờng theo định hớng XHCN, hầu hết các ngành công nghiệp còn non
yếu xuất khẩu chủ yếu ở dạng nguyên liệu thô và thuế nhập khẩu còn là một nguồn thu
quan trọng của ngân sách. Việt Nam bắt đầu tham gia AFTA từ 1/1/1996 bằng việc đa ra

875 mặt hàng vào thực hiện CEPT , xong tất cả các mặt hàng này đều ở khung thuế suất
0-5%. Mặt khác chúngta cũng cha đệ trình cho ASEAN danh mục các biện pháp phi thuế
quan để tiên hành loại bỏ chúng nên có thể nói thực tế đến nay AFTA vẫn cha tác động
mạnh mẽ đến Việt Nam. Tuy nhiên, ở một mức độ nào đó trớc mắt cũng nh lâu dài AFTA
đã tác động tới xuất khẩu của Việt Nam nh thế nào? Những thuận lợi và khó khăn trớc
mắt của xuất khẩu Việt Nam khi tham gia vào AFTA ?
000005.4.1. Thuận lợi.
- Việc tham gia AFTA sẽ giúp hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam sang các nớc ASEAN
đợc hởng thuế suất u đãi CEPT thấp của các nớc ASEAN, hạ giá thành các sản phẩm xuất
khẩu, tăng cờng khả năng cạnh tranh về giá của các hàng hoá này tạo điều kiện thúc đẩy
xuất khẩu.
- Các doanh nghiệp Việt Nam sẽ đợc hởng lợi thế từ việc nhập khẩu nguyên liệu vật t từ
các nớc ASEAN với mức thuế nhập khẩu thấp góp phần làm giảm chi phí, hạ giá thành
sản phẩm thúc đẩy sản xuất phát triển tiến tới thúc đẩy xuất khẩu phát triển .
- Việt Nam sẽ có một thị trờng xuất khẩu rộng lớn nằm kề bên có đòi hỏi về chất lợng
không phải quá cao, với các u đãi buôn bán sé đợc mở ra cho các doanh nghiệp Việt Nam
khi ASEAN bao gồm 10 thành viên với 500 Triệu dân thì đây là một thị trờng không nhỏ
có đợc thị trờng tiêu thụ mới là một yếu tố giúp huy động tiềm năng lao động và tài
nguyên dồi dào của Việt Nam vào phát triển xuất khẩu.
- Về lâu dài, AFTA có tác động làm thay đổi cơ cấu công nghiệp ở các nớc ASEAN, một
số ngành sử dụng nhiều lao động và tài nguyên nh dệt may, chế biến thực phẩm… ở một
số nớc sẽ giảm đi trong khi đó Việt Nam lại có lợi thế phát triển các ngành nàyvà nh vậy
tất yếu sẽ dẫn đến khả năng Việt Nam sẽ tăng xuất khẩu các sản phẩm thuộc các ngành
này trên thị trờng ASEAN.
- AFTA sẽ cũng có tác động gián tiếp làm tăng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang
các thị trờng ngoài ASEAN do nhập đợc đầu vào cho sản xuất xuất khẩu từ các nớc
ASEAN với giá rẻ hơn. Mặt khác, với t cách là thành viên của ASEAN, Việt Nam sẽ có
điều kiện để khai thác những lợi thế mới trong quan hệ Thơng Mại với các nớc lớn.
000005.4.2. Khó khăn.
- Khả năng cạnh tranh của hàng hoá trong nớc còn yếu( về giá cả, chất lợng, mẫu mã…).

Do quy mô sản xuất còn nhỏ bé, công nghệ lạc hậu, năng suất lao động thấ,a công tác quản
lý kém hiệu quả.
- Cơ cấu hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu là các mặt hàng dầu thô, nông lâm
hải sản cha qua chế biến hoặc mới sơ chế, dệt may, giầy dép và các sản phẩm hàng thủ
công mỹ nghệ, một số khoáng sản thô…Những mặt hàng này cũng tơng tự nh những mặt
hàng xuất khẩu của ASEAN nên ta không có nhiều lợi thế khi xuất khẩu những mặt hàng
này trong điều kiện hội nhập AFTA- CEPT
- CEPT dành u đãi chủ yếu cho hàng chế biến trong khi đó tỷ trọng hàng chế biến trong
xuất khẩu của Việt Nam chỉ chiếm 18% trong tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong những mặt
hàng Việt Nam có khả năng xuất khẩu thì nhiều mặt hàng cha đợc các nớc ASEAN khác
đa vào danh mục cắt giảm thuế quan tuy có một số mặt hàng nông sản mới đợc bổ xung
vào thực hiện CEPT. Xong tỷ trọng của nó trong xuất khẩu của Việt Nam lại rất nhỏ.
- 2/3 doanh số buôn bán của Việt Nam của ASEAN là với Singapore. Trong khi đó thuế
suất nhập khẩu của nớc này gần nh bằng 0 trớc khi thực hiện AFTA và rất nhiều mặt hàng
xuất khẩu của Việt Nam sang Singapore đợc tái xuất đi các nớc phát triển khác.
- Các bạn hàng khác nh Inđônêsia, ThaiLand, Philipine hàng xuất khẩu của Việt Nam chủ
yếu là nông sản cha chế biến. Những nớc này cũng xuất khẩu hàng nông sản rất mạnh và
nhiều mặt hàng nông sản cha chế biến đợc các nớc này xếp trong danh mục hàng nông sản
nhạy cảm để cha phải thực hiện cắt giảm thuế, nh vậy Việt Nam cha đợc hởng nhiều u đãi
lắm khi tham gia vào AFTA.
000006. Đánh giá chung về tình hình xuất khẩu của Việt Nam từ khi tham gia
AFTA-CEPT đến nay.
000006.1. Những kết quả đạt đợc.
Nhìn chung, tình hình xuất khẩu của Việt Nam từ khi tham gia AFTA-CEPT đến
nay đã đạt đợc những thành tựu đáng kể, đến nay sản phẩm hàng hoá và dịch vụ của Việt
Nam đã có mặt trên thị trờng của hơn 150 nớc thuộc khắp các châu lục. Trong những năm
qua Việt Nam đã ký thêm đợc 60 hiệp định Thơng Mại với các nớc, năm 2000 kim ngạch
xuất khẩu tăng gấp 6 lần so với năm 1990 và đến năm 2003 kim ngạch xuất khẩu đạt gần
20 tỷ USD. Giai đoạn 1991-2000 kim ngạch xuất khẩu tính trên đầu ngời năm 2000 đạt
180USD/Ngời/năm là mức của một quốc gia có ngoại thơng tơng đối phát triển, năm 2003

kim ngạch tính theo đầu ngời khoảng 250 USD. Một số sản phẩm của Việt Nam trên trờng
quốc tế: hàng thứ 2 về gạo( sau ThaiLand),nhân Điều ( sau Ấn Độ) hàng thứ 3 về CàFe…
Cơ cấu xuất khẩu đã đợc cải thiện theo hớng tăng các mặt hàng chế biến, giảm tỷ trọng các
sản phẩm thô, tạo một số mặt hàng có khối lợng lớn và thị trờng tơng đối ổn định. Tỷ
trọng kim ngạch xuất khẩu sản phẩm đã qua chế biến tăng từ khoảng 8% năm 1991 lên
40% năm 2000 trong tổng kim ngạch xuất khẩu. Tóm lại xuất khẩu đã thực sự khởi sắc,
tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu cao đã góp phần quan trọng vào tốc độ tăng trởng kinh tế,
tạo nguồn thu ngoại tệ cần thiết cho công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nớc, góp phần tích
cực tiến tới cân bằng cán cân vãng lai, nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trên trờng
quốc tế ảnh hởng tích cực tới phát triển thị trờng trong nớc, kích thích sản xuất, tăng thu
nhập cho ngời lao động.