Tải bản đầy đủ (.doc) (8 trang)

sự vận dụng những hạt nhân hợp lý của nguyên tắc phân chia quyền lực nhà nước trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước ta hiện nay

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (110.21 KB, 8 trang )

LỜI MỞ ĐẦU

Tư tưởng phân chia quyền lực nhà nước đã được hình thành và phát triển từ
thời cổ đại. Bước vào thời kì chuẩn bị cho cách mạng tư sản, lý luận phân quyền
phát triển mạnh mẽ. Học thuyết phân chia quyền lực do các nhà lí luận chính trị-
pháp lí tư sản đưa ra khi giai cấp tư sản đang đẩy mạnh cuộc đấu tranh phá bỏ
chế độ phong kiến. Nó đã trở thành vũ khí tư tưởng có hiệu quả cho cuộc đấu
tranh của giai cấp tư sản. Nguyên tắc phân chia quyền lực nhà nước là nguyên
tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước tư sản.
Vấn đề tổ chức quyền lực nhà nước luôn là vấn đề phức tạp và có ý nghĩa
quyết định đến toàn bộ hệ thống chính trị, hình thức chính thể, cấu trúc tổ chức
bộ máy nhà nước và đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội của quốc gia.
Nghị quyết Đại hội VIII của Đảng khẳng định một trong năm quan điểm cơ
bản tiếp tục cải cách bộ máy nhà nước, xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà
nước xã hội chủ nghĩa :“Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công và
phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp,
hành pháp, tư pháp”.
Để xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà nước theo quan điểm của Đảng, nhất
thiết phải xác định rõ chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ của các cơ quan nhà
nước, đồng thời xác định rõ sự phân công và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan
nhà nước trong việc tổ chức thực hiện quyền lực nhà nước thống nhất.
Nhằm góp phần nhận thức đúng đắn và đem lại những hiểu biết sâu sắc hơn
về nguyên tắc phân chia quyền lực nhà nước trong tổ chức và hoạt động của bộ
máy nhà nước Việt Nam hiện nay, em xin lựa chọn đề tài “Sự vận dụng những
hạt nhân hợp lý của nguyên tắc phân chia quyền lực nhà nước trong tổ chức
và hoạt động của bộ máy Nhà nước ta hiện nay”.
Đây là lần đầu tiên làm bài tập lớn học kì, do điều kiện thời gian cũng như
trình độ am hiểu về vấn đề này còn hạn chế, nên bài viết chắc chắn không thể
tránh khỏi những thiếu sót. Em kính mong nhận dược những ý kiến phê bình,
đánh giá của các thầy cô giáo để đề tài này được hoàn thiện hơn và đem lại
những kinh nghiệm quý báu cho em trong những lần viết sau. Em cũng xin chân


thành cảm ơn các thầy cô giáo trong tổ bộ môn đã giảng giải trong các tiết học
và trong các giờ tư vấn để giúp em hoàn thành tốt bài tập này.
1. Nguyên tắc phân chia quyền lực nhà nước.
Quyền lực nhà nước là quyền lực của giai cấp (hoặc liên minh giai cấp) thống
trị, được thực hiện bằng cả một hệ thống chuyên chính do giai cấp đó lập ra.
Quyền lực nhà nước được thực hiện bằng nhiều công cụ khác nhau. Quyền lực
nhà nước được tổ chức thành cả một hệ thống thiết chế và có khả năng vận dụng
các công cụ của Nhà nước để buộc các giai cấp, tầng lớp xã hội khác phục tùng
ý chí của giai cấp thống trị.
Quyền lực nhà nước được sinh ra từ những mâu thuẫn đối kháng giai cấp.
Không có đối kháng giai cấp thì không có quyền lực nhà nước. Mặt khác, bản
thân quyền lực nhà nước có mâu thuẫn bên trong của nó. Trong quyền lực nhà
nước có sự đan xen nhất định quyền lực chính trị của giai cấp cầm quyền với
quyền lực chính trị của một số giai cấp khác trong xã hội.
Trong lịch sử loài người, tổ chức quyền lực nhà nước luôn là vấn đề phức tạp
nhất, là nguyên nhân và mục đích của hầu hết các cuộc chiến tranh, các cuộc
cách mạng xảy ra trong xã hội, là vấn đề cơ bản của mọi nền chính trị thế giới.
Trong lịch sử đã hình thành hai nguyên tắc cơ bản của việc tổ chức quyền lực
nhà nước là nguyên tắc tập quyền và nguyên tắc phân quyền. Theo quan điểm
của các tác giả học thuyết phân quyền thì nội dung của nguyên tắc này thể hiện:
 Quyền lực nhà nước phải được phân chia thành các quyền khác nhau và
do các cơ quan nhà nước khác nhau nắm giữ.
 Cần có sự chuyên môn hoá trong việc thực hiện quyền lực nhà nước,
nghĩa là mỗi cơ quan công quyền chỉ chuyên trách và thu hẹp hoạt động của
mình vào việc thực hiện chức năng riêng của mình, không xâm lấn sang hoạt
động của các cơ quan khác. Mục đích của việc tách biệt các quyền lực trên là
nhằm ngăn chặn sự độc tài chuyên chế trong việc thực hiện quyền lực nhà nước.
 Cần phải đảm bảo sự cân bằng quyền lực giữa ba cơ quan nhà nước tối
cao nắm giữ ba nhánh quyền lực bằng một hệ thống kiềm chế và đối trọng, sao
cho không một cơ quan nào thâu tóm toàn bộ quyền lực nhà nước, lấn át hoạt

động của cơ quan khác và cũng không một cơ quan nào có thể nằm ngoài sự
giám sát, kiểm tra của cơ quan khác. Các cơ quan tối cao đứng đầu các nhánh
quyền lực đều phải hoạt động trên cơ sở Hiến pháp.
Quyền lực nhà nước gồm ba bộ phận chủ yếu cấu thành: quyền lập pháp,
quyền hành pháp và quyền tư pháp.
Quyền lập pháp là quyền làm luật và sửa đổi luật, huỷ bỏ, bãi bỏ luật, theo
nghĩa rộng, bao gồm cả quyền lập hiến (làm và sửa đổi hiến pháp) hay nói
chung là quyền quyết định các công việc của cả nước dưới hình thức văn bản
pháp luật. Chủ thể của lập pháp là Nghị viện hoặc quốc hội. Khi xã hội loài
người phát triển đến chủ nghĩa tư bản, nghị viện mới xuất hiện và thực hiện
chức năng lập pháp. Việc làm luật là chức năng cơ bản nhất của cơ quan quyền
lực nhà nước và để đảm bảo thực hiện chức năng làm luật, trên thực tế, song
song với chức năng làm luật còn có chức năng giám sát việc thực hiện các văn
bản luật mà Nghị viện thông qua.
2
Từ khi Nghị viện ra đời, không có một đạo luật nào có thể được ban hành nếu
không có sự xem xét, phê chuẩn của Nghị viện. Về nguyên tắc, Nghị viện tư sản
có thể thông qua bất cứ một đạo luật nào để điều chỉnh bất cứ một quan hệ xã
hội nào, nếu Nghị viện cho rằng việc điều chỉnh quan hệ xã hội đó bằng luật là
cần thiết. Tuy vậy, trong tình hình mới, quan điểm trên không còn đứng vững
nữa. Nghị viện chỉ được thông qua những đạo luật mà nội dung của nó không
can thiệp qua sâu vào lĩnh vực hành pháp. Hơn thế nữa, cơ quan lập pháp phải
chịu sự giám sát của nhân dân và chịu sự tác động nhất định của cơ quan hành
pháp và tư pháp để đảm bảo cho công tác lập pháp thể hiện đúng tinh thần pháp
luật, phản ánh ý chí chung và mọi hoạt động của cơ quan lập pháp cũng phải
tiến hành đúng chức năng, thẩm quyền trong khuôn khổ pháp luật.
Quyền hành pháp là một trong ba bộ phận của quyền lực nhà nước, là khái
niệm chung dùng để chỉ một bộ phận (nhánh , loại) quyền lực đặc thù, quyền lực
thi hành pháp luật và phản ánh mối quan hệ quyền lực ở cấp độ cao nhất giữa
các bộ phận hợp thành của quyền lực nhà nước nói chung. Chủ thể của quyền

hành pháp là Chính phủ (nói đầy đủ là của cơ quan hành pháp ở trung ương),
tính chất điển hình của cơ quan hành pháp là chấp hành. Quyền hành pháp dù
được quan niệm là quyền thi hành pháp luật và được trao cho Chính phủ thực
hiện, nhưng trong chức năng của mình, Chính phủ và các cơ quan hành pháp
còn có quyền lập quy. Vai trò của các quan hành pháp còn thể hiện ở việc tham
gia vào quá trình sáng tạo pháp luật.
Quyền tư pháp là quyền nắm giữ pháp luật, bảo vệ công lý. Sự độc lập của
Toà án trước lập pháp và hành pháp là một trong những bảo đảm quan trọng
trong việc bảo đảm quyền bình đẳng, quyền tự nhiên của con người, nhất là
trong việc chống lại tình trạng chuyên chế, tham nhũng, lợi dụng quyền lực của
nhà cầm quyền. Đối tượng của hoạt động xét xử dần dần được mở rộng. Đến
chủ nghĩa tư bản, hoạt động xét xử cũng được áp dụng cho các quan chức cao
cấp, kể cả nguyên thủ quốc gia. Phạm vi xét xử của Toà án không chỉ gồm các
hoạt động thi hành luật, mà với sự phát triển ngày càng cao của dân chủ, Toà án
còn xem xét cả những hoạt động ban hành các văn bản pháp luật. Trong hoạt
động xét xử của mình, các Thẩm phán phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc xét
xử gọi là thủ tục tố tụng và tuân theo triệt để nguyên tắc độc lập và chỉ tuân theo
pháp luật. Ngoải ra, với mục đích đảm bảo tính công bằng, còn có nguyên tắc
hai cấp xét xử để tránh sự oan sai, hay nguyên tắc khi xét xử có sự tham gia của
Hội thẩm nhân dân, nghĩa là bảo đảm cho những người dân không phải là Thẩm
phán cũng thừa nhận hành vi phạm tội của bị cáo
Như vậy, cần phải khẳng định rằng ba bộ phận của quyền lực nhà nước có
mối quan hệ mật thiết với nhau, nhưng vẫn có tính độc lập tương đối giữa chúng
Nguyên tắc phân chia quyền lực nhà nước được coi là hòn đá tảng của nền
dân chủ tư sản. Mặt tích cực của học thuyết này thê hiện ở chỗ nó ngăn được sự
chuyên quyền rất dễ phát sinh ở xã hội mà sự thống trị thuộc về thiểu số ít người
trong xã hội. Về mặt lịch sử, học thuyết này đã giúp giai cấp tư sản đấu tranh có
hiệu quả để chống chế độ quân chủ chuyên chế trong điều kiện tương quan lực
lượng chưa ngả hẳn về phía giai cấp tư sản. Trong điều kiện hiện nay, thuyết
3

phân chia quyền lực thực tế không phát huy được tác dụng trước đây của nó. Xu
hướng tập trung hoá quyền lực đã hạn chế mặt tích cực của học thuyết này.
Trong các nhà nước tư sản hiện đại, khó có thể tìm thấy sự phân chia rạch ròi
quyền lực nhà nước theo ba hệ thống như vậy. Sự tồn tại của chế định quyền
phủ quyết của nguyên thủ quốc gia đối với các quyết định của nghị viện có thể
nói lên điều đó.
2. Sự vận dụng những hạt nhân hợp lý của nguyên tắc phân chia quyền lực
nhà nước trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước Việt Nam hiện
nay.
Dựa trên những hạt nhân hợp lý của nguyên tắc phân chia quyền lực nhà
nước, bộ máy nhà nước xã hội chủ nghĩa được tổ chức theo nguyên tắc nhà nước
là thống nhất, có sự phân công và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong
việc thực hiện quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Tư tưởng này đã được thể
chế hoá vào Hiến pháp 1992 (sửa đổi) tại Điều 2: “Nhà nước cộng hoà xã hội
chủ nghĩa Việt Nam Là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do
nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền
tảng là liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức
quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công và phối hợp giữa các cơ
quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp”.
Khác với nhà nước tư sản, Việt Nam tổ chức quyền lực nhà nước theo
nguyên tắc thống nhất quyền lực, không phân lập mà phân công hợp lý và phối
hợp chặt chẽ các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện quyền lập pháp, hành
pháp và tư pháp. Mỗi quyền lực phát huy hiệu lực của mình, không xâm phạm
quyền lực khác và cũng không bị xâm phạm bởi quyền lực khác. Xét từ góc độ
cơ cấu tổ chức thực hiện quyền lực nhà nước, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa Việt Nam đòi hỏi phải thực hiện sự phân công, phân định rõ chức năng và
lĩnh vực hoạt động của các cơ quan nhà nước. Mỗi loại hình cơ quan phải có vị
trí tương đối độc lập trong bộ máy nhà nước và thực hiện các chức năng, nhiệm
vụ của mình theo đúng Hiến pháp, các luật về tổ chức và hoạt động các cơ quan
nhà nước. Bản thân sự phân công quyền lực mang trong mình nó cơ chế tổ chức

– pháp lý về mối liên hệ và ràng buộc lẫn nhau giữa các thiết chế quyền lực tối
cao nhằm mục đích vừa bảo đảm cho mỗi loại hình cơ quan nhà nước tương đối
độc lập, vừa bảo đảm sự thống nhất của quyền lực nhà nước. Cơ chế phân công
càng chặt chẽ, hợp lý thì quyền lực nhà nước càng thống nhất. Ở đây cần nhấn
mạnh ba khía cạnh trong cơ chế phân công quyền lực nhà nước:
 Một là, sự phân công quyền lực giữa các cơ quan nhà nước thể hiện ở sự
phân định chức năng, nhiệm vụ của mỗi loại hình cơ quan nhà nước. Sự phân
định này càng rõ ràng, cụ thể thì hiệu lực và hiệu quả hoạt động của các cơ quan
nhà nước càng được nâng cao, không một cơ quan nhà nước nào có thể thâu tóm
toàn bộ quyền lực nhà nước vào tay mình và cũng không cho pháp sự lấn át
chức năng giữa chúng. Vì vậy, sự phân công quyền lực nhà nước là cơ sở để
thực hiện tốt nhất quyền lực nhà nước là thống nhất.
 Hai là, sự phân công quyền lực nhà nước còn bao hàm cả sự phối hợp
4
quyền lực. Xét về bản chất, việc phối hợp các cơ quan nhà nước thực hiện quyền
lực nhà nước thống nhất cũng là sự phân công quyền lực. Sự phân công ba
nhánh quyền lực (lập pháp, hành pháp, tư pháp) trong nhà nước Việt Nam thể
hiện ở chỗ: quyền lực nhà nước là thống nhất, là sự thể hiện ý chí của nhân dân
và dựa trên chủ quyền của nhân dân, nhưng mỗi nhánh quyền lực được phân
công thực hiện các dạng hoạt động độc lập là:
- Nhánh quyền lập pháp – hoạt động làm luật.
- Nhánh quyền hành pháp – hoạt động thực thi pháp luật.
- Nhánh quyền tư pháp – hoạt động xét xử nhằm bảo vệ pháp luật, bảo vệ
các quyền tự do của công dân, các lợi ích của Nhà nước và xã hội.
Sự phối hợp các nhánh quyền lực trong nhà nước pháp quyền được điều
chỉnh một cách nhịp nhàng và đồng bộ trên cơ sở các quy định của pháp luật,
chẳng hạn, các quyền của công dân được nhánh quyền lực lập pháp ghi nhận
trong Hiến pháp, trong đạo luật bằng hoạt động lập pháp thì sẽ được thực thi
trong đời sống hàng ngày thông qua hoạt động của nhánh quyền lực hành pháp
và được bảo vệ bằng hoạt động của nhánh quyền lực tư pháp.

 Ba là, sự phân công quyền lực không thể thực hiện một cách cứng nhắc
mà luôn song hành với sự phối hợp tạo thành sự thống nhất quyền lực nhà nước.
Sự phân công và phối hợp phải được xác định một cách uyển chuyển, linh hoạt,
sinh động nhằm đạt được sự thống nhất trong quá trình tổ chức thực hiện quyền
lực nhà nước.
Nội dung của nguyên tắc quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công
và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện quyền lập pháp,
hành pháp, tư pháp ở Việt Nam thể hiện trước hết ở chỗ quyền lực nhà nước
luôn thuộc về nhân dân. Nhân dân là chủ thể duy nhất thực hiện quyền lực nhà
nước. Đây là cơ sở vững chắc nhất để chúng ta xác định tính thống nhất của
quyền lực nhà nước. Đây cũng là nền tảng để hình thành bộ máy nhà nước phục
vụ lợi ích của nhân dân và do đó, các cơ quan nhà nước được nhân dân trao
quyền bằng cách cử những người đại diện cho mình đảm nhiệm các công việc
của nhà nước.
Mặt khác, quyền lực nhà nước bắt nguồn từ nhân dân, nhưng lại thống nhất
vào Quốc hội – cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội
chủ nghĩa Việt Nam. Nhân dân thông qua phổ thông đầu phiếu trao quyền lực
của mình cho Quốc hội. Quyền lực nhà nước thống nhất tập trung vào Quốc hội
nhưng được phân công cụ thể, rành mạch, trong đó:
- Quốc hội thực hiện quyền lập pháp, “là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến
và lập pháp”, “thực hiện quyền giám sát tối cao đối với toàn bộ hoạt động của
nhà nước” (Điều 1 Luật tổ chức Quốc hội ngày 25/12/2001). Quốc hội do nhân
dân trực tiếp bầu ra, là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, được phân công
thực hiện quyền lập pháp.
Trong sự phân công quyền lực, cần quan niệm đúng Quốc hội là cơ quan
hiến định thống nhất các quyền nhưng không thực thi cả ba quyền. Quá trình
xây dựng nhà nước pháp quyền đồi hỏi Quốc hội phải tập trung thực hiện quyền
lập pháp.
5
Để phối hợp tốt trong hoạt động lập pháp, bảo đảm cho các đạo luật có chất

lượng và khả năng thực thi trong cuộc sống, việc soạn thảo phần lớn các dự luật
đều do Chính phủ đảm nhiệm, trình ra Quốc hội.
- Chính phủ thực hiện quyền hành pháp. Chính phủ là cơ quan hiến định
nắm quyền hành pháp. Sự phân công như vậy là phù hợp, bảo đảm quyền lực
nhà nước thống nhất vào Quốc hội. Sự phân công đố là rất cần thiết để xây dựng
một nền hành chính quốc gia luôn luôn ổn định, thống nhất, thông suốt từ trung
ương đến cơ sở và có hiệu lực. Nền hành chính quốc gia phải thoả mãn được
những yêu cầu của công dân trên mọi lĩnh vực, phục vụ công dân một cách
không vụ lợi, bảo đảm cuộc sống của toàn xã hội trong khuôn khổ pháp luật, bảo
đảm việc tôn trọng Hiến pháp và pháp luật. Hệ thống cơ quan hành chính phải
được tổ chức và điều hành theo một kỷ luật chung thống nhất từ trung ương
xuống địa phương, cơ sở mới có thể giả quyết tốt những công việc cụ thể phục
vụ nhân dân như việc cho phép (kinh doanh, cấp đất, xây nhà, chứng thực ),
việc kiểm tra (khám xét, kiểm kê, kiểm soát ), việc xử lý (phạt, đình chỉ, thu
hồi, cấm,tịch thu ). Đây là những việc liên quan trực tiếp đến đời sống của từng
công dân cụ thể.
Sự phân công chặt chẽ rõ ràng đó chỉ có thể đạt được trên thực tế nếu có sự
giám sát lẫn nhau. Giám sát là rất cần thiết nhưng giám sát không phải là đối
trọng, đối lập lẫn nhau. Sự giám sát thể hiện: Chính phủ chịu trách nhiệm và báo
cáo trước Quốc hội những hoạt động của mình, Quốc hội chất vấn và ra những
nghị quyết về công tác của Chính phủ, Quốc hội có thể tín nhiệm hay không tín
nhiệm Chính phủ hoặc cá nhân Bộ trưởng.
- Toà án nhân dân cùng với Viện Kiểm sát nhân dân được phân công thực
hiện quyền tư pháp. Toà án nhân dân là cơ quan xét xử của quyền lực nhà nước.
Khi xét xử, Thẩm phán độc lập và chỉ tuân theo pháp luật; không phụ thuộc vào
các cơ quan nhà nước và các tổ chức xã hội, cũng không phụ thuộc vào toà án
cấp trên của mình.Việc Kiểm sát nhân dân thực hiện quyền công tố và kiểm soát
các hoạt động tư pháp theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, góp phần cho
pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất. Đồng thời, trước khi
quyết định những vấn đề quan trọng, cần có chế độ bàn bạc tập thể.

Có thể mô hình hoá yêu cầu tổ chức quyền lực nhà nước chặt chẽ và phân
công phối hợp giữa các nhánh quyền lực trong sự thống nhất quyền lực vào
Quốc hội như sau: quyền lực nhà nước thống nhất vào Quốc hội và phân công
Quốc hội thực hiện quyền lập pháp, Chính phủ thực hiện quyền hành pháp, Toà
án và Viện kiểm sát thực hiện quyền tư pháp; Quốc hội giám sát hoạt động tối
cao đối với những người lãnh đạo do mình bầu ra, Toà án và Viện Kiểm sát;
Quốc hội chất vấn và tỏ thái độ tín nhiệm, không tín nhiệm đối với Chính phủ;
Quốc hội bầu nhân sự cấp cao của Chính phủ, Toà án và Viện Kiểm sát; Chính
phủ, Toà án và Viện Kiểm sát báo cáo hoạt động thường kỳ trước Quốc hội.
Về các cơ quan nhà nước ở địa phương, Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân
dân các cấp đặt dưới sự chỉ đạo của các cơ quan chính quyền cấp trên, phải phục
tùng mọi quyết định của chính quyền trung ương. Trong phạm vi quyền hạn
được pháp luật quy định, các cơ quan nhà nước ở địa phương có quyền chủ động
6
phát huy sáng kiến, đề ra các biện pháp để thi hành pháp luật, quyết định, chỉ thị
cấp trên nhưng tuyệt đối không được đặt ra những quy định trái với văn bản
pháp luật và các văn bản khác của chính quyền cấp trên. Điều 123, 124 Hiến
pháp 1992 (sửa đổi) quy định: “Uỷ ban nhân dân do Hội đồng nhân dân bầu là
cơ quan chấp hành của Hội Đồng nhân dân, cơ quan hành chính nhà nước ở địa
phương, chịu trách nhiệm chấp hành Hiến pháp, luật, các văn bản của các cơ
quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp. Uỷ ban
nhân dân gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các Uỷ viên. Chủ tịch Uỷ ban nhân
dân là đại biểu Hội đồng nhân dân. Trong trường hợp cần thiết, Thủ tướng
Chính phủ có thể điều động, bổ nhiệm Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố
trực thuộc trung ương. Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp trên có thể điều động, bổ
nhiệm Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp dưới trực tiếp; trong trường hợp bổ nhiệm,
Chủ tịch Uỷ ban nhân dân không nhất thiết là đại biểu Hội đồng nhân dân.
Hiện nay, để hoàn thiện cơ chế thực hiện nguyên tắc quyền lực nhà nước
thống nhất, có sự phân công và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc
thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp,cần tiếp tục đổi mới bộ máy

nhà nước theo các phương hướng cơ bản: bảo đảm các điều kiện để Quốc hội
luôn được hình thành trên nền tảng dân chủ rộng rãi, có như thế Quốc hội mới
thê hiện được đầy đủ tính chất đại biểu cao nhất của nhân dân và tính chất quyền
lực nhà nước cao nhất, đồng thời mới thực hiện tốt nhất hoạt động lập pháp,
quyết định những vấn đề quan trọng nhất của đất nước và thực hiện có hiệu quả
chức năng giám sát; xác định rõ vị trí của Chính phủ, bảo đảm cơ cấu Chính phủ
phải tinh, gọn, đủ khả năng thực hiện hoạt động hành pháp có hiệu lực và hiệu
quả cao, xây dựng một nền hành chính hiện đại, mạnh mẽ, rộng khắp; quy định
thẩm quyền của Toà án phù hợp hơn và đảm bảo các điều kiện để Toà án nhân
dân tối cao tập trung thực hiện nhiệm vụ tổng kết, hướng dẫn Toà án nhân dân
các cấp áp dụng pháp luật thống nhất trong cả nước.
3. Kết luận
Việc tổ chức hệ thống quyền lực nhà nước theo nguyên tắc quyền lực thống
nhất, có sự phân công và phối hợp giữa ba quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp
là một đặc trưng cơ bản của Nhà nước Việt Nam. Đó là sự phân công và phối
hợp dựa trên cơ sở tổ chức lao động (quyền lực) khoa học để tránh sự trùng lặp,
chồng chéo, mâu thuẫn trong việc thực hiện ba quyền với những chức năng,
nhiệm vụ cụ thể của từng cơ quan, bảo đảm sự vận hành nhịp nhàng, đồng bộ
của cả bộ máy nhà nước trong quá trình thực thi quyền lực mà nhân dân trao cho
nhà nước. Như vậy, những hạt nhân hợp lý của nguyên tắc phân chia quyền lực
nhà nước đã được vận dụng hiệu quả để đem lại hiệu quả trong tổ chức và hoạt
động của bộ máy nhà nước Việt Nam hiện nay.

7
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1/ Giáo trình Lý luận nhà nước và pháp luật - Nhà xuất bản công an nhân
dân, 2009.
2/ Hỏi đáp những tri thức cơ bản môn lý luận nhà nước và pháp luật - Nhà
xuất bản tư pháp.
3/ Những vấn đề cơ bản của môn học lý luận chung về nhà nước và pháp

luật - Nhà xuất bản Công an nhân dân.
4/ Hiến pháp Việt Nam 1992.
5/ Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, IX.
6/ Luật tổ chức Quốc hội 2001.
7/ Tư tưởng phân chia quyền lực nhà nước với việc tổ chức bộ máy nhà
nước ở một số nước – Nhà xuất bản tư pháp.
8/ Thống nhất phân công và phối hợp quyền lực nhà nước ở Việt Nam –
Nhà xuất bản tư pháp.
9/ Một số vấn đề về hoàn thiện tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam – Nhà xuất bản Khoa học xã hội 2001.
10/ Nguồn tin trên Internet.
8

×