Bài giảng: Lý luận chung về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ppt

Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

1

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

B. N
ỘI

DUNG
C
HƯƠNG I.
L
Ý

LUẬN
CHUNG
VỀ

ĐẦU
TƯ VÀ
CHUYỂN

DỊCH
CƠ
CẤU
KINH
TẾ


I.
Đầ
u tư.
1. Khái ni
ệ
m v

ề

đầ
u tư d
ướ
i các góc
độ
khác nhau.
D
ướ
i góc
độ
tài chính th
ì

đầ
u tư là m
ộ
t chu
ỗ
i ho
ạ
t
độ
ng chi tiêu
để
ch
ủ

đầ

u tư nh
ậ
n v
ề
m
ộ
t chu
ỗ
i các d
ò
ng thu.
D
ư
ớ
i g
óc
đ
ộ
ti
êu dùng th
ì

đ
ầ
u t
ư là s
ự
hy sinh ti
êu dùng hi
ệ

n t
ạ
i
đ
ể
thu
đư
ợ
c m
ứ
c tiêu dùng nhi
ề
u hơn trong tương lai.
Kh
ái ni
ệ
m chung:
Đầ
u tư là vi
ệ
c b
ỏ
v
ố
n ho
ặ
c chi dùng v
ố
n cùng các
ngu

ồ
n l
ự
c khác
ở
hi
ệ
n t
ạ
i
để
ti
ế
n hành m
ộ
t ho
ạ
t
độ
ng nào đó nh
ằ
m thu v
ề

các k
ế
t qu
ả
có l
ợ

i trong tương lai.
2. Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư.
2.1. Trên góc
đ
ộ
to
àn b
ộ
n
ề
n kinh t
ế
.

-
Đ
ầ
u t
ư v
ớ
i vi
ệ
c t
ăng c

ư
ờ
ng kh
ả
n
ăng khoa h
ọ
c
- công ngh
ệ
c
ủ
a
đ
ấ
t
n
ướ
c.
Công ngh
ệ
là trung tâm c
ủ
a CNH.
Đầ
u tư là đi
ề
u ki
ệ
n tiên quy

ế
t c
ủ
a
s
ự
phát tri
ể
n và tăng c
ườ
ng kh
ả
năng công ngh
ệ
c
ủ
a n
ướ
c ta hi
ệ
n nay.
Có 2 con
đườ
ng cơ b
ả
n
để
có công ngh
ệ
là t

ự
nghiên c
ứ
u phát minh ra
c
ông ngh
ệ
v
à nh
ậ
p c
ông ngh
ệ
t
ừ
n
ư
ớ
c ngo
ài. Dù là s
ự
nghi
ên c
ứ
u hay nh
ậ
p
n
ó th
ì

c
ũ
ng c
ầ
n ph
ả
i có v
ố
n
đầ
u tư. M
ọ
i phương án
đổ
i m
ớ
i công ngh
ệ

kh
ông g
ắ
n
v
ớ
i ngu
ồ
n v
ố
n

đ
ầ
u t
ư s
ẽ
l
à nh
ữ
ng ph
ương án không kh
ả
thi.

-
Đầ
u tư và s
ự
chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế
.
Chính
đầ
u tư quy
ế

t
đị
nh qua tr
ì
nh chuy
ể
n d
ị
ch kinh t
ế

ở
các qu
ố
c gia
nh
ằ
m
đạ
t
đượ
c t
ố
c
độ
tăng tr
ưở
ng nhanh c
ủ
a toàn b

ộ
n
ề
n kinh té.
V
ề
c
ơ c
ấ
u l
ã
nh th
ổ
,
đ
ầ
u
tư có tác d
ụ
ng gi
ả
i quy
ế
t nh
ữ
ng m
ấ
t c
ân
đ

ố
i
v
ề
phát tri
ể
n gi
ữ
a các vùng l
ã
ng th
ổ
, đưa nh
ữ
ng vùng kém phát tri
ể
n thoát
kh
ỏ
i t
ì
nh tr
ạ
ng
đói nghèo, phát huy t
ố
i
đa nh
ữ
ng l

ợ
i th
ế
so s
ánh v
ề
t
ài
nguyên,
đị
a th
ế
, kinh t
ế
, chính tr
ị
…c
ủ
a nh
ữ
ng vùng có kh
ả
năng phát tri
ể
n
nhanh hơn, làm bàn
đạ
p thúc
đẩ
y nh

ữ
ng vùng khác cùng phát tri
ể
n.
-
Đầ
u tư tác
độ
ng
đế
n t
ố
c
độ
tăng tr
ưở
ng và phát tri
ể
n kinh t
ế
.
Mu
ố
n gi
ữ
t
ố
c
độ
tăng tr

ưở
ng
ở
m
ứ
c trung b
ì
nh th
ì
t
ỷ
l
ệ

đầ
u tư ph
ả
i
đạ
t
t
ừ
15
- 20% so v
ớ
i GDP tu
ỳ
thu
ộ
c v

ào ICOR c
ủ
a m
ỗ
i n
ư
ớ
c:

Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

2

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

Ở
c
ác n
ư
ớ
c ph
át tri
ể
n, ICOR th
ư
ờ
ng l
ớ
n t
ừ
5
- 7.
ở
c
ác n

ư
ớ
c ch
ậ
m ph
át
tri
ể
n ICOR th
ấ
p t
ừ
2- 3.
Đố
i v
ớ
i các n
ướ
c đang phát tri
ể
n, phát tri
ể
n v
ề
b
ả
n
ch
ấ
t

đư
ợ
c coi l
à v
ấ
n
đ
ề

đ
ả
m b
ả
o c
ác ngu
ồ
n v
ố
n
đ
ầ
u t
ư d
ủ

đ
ể
d
ạ
t

đư
ợ
c m
ộ
t
t
ỉ
l
ệ
tăng thêms
ả
n ph
ẩ
m qu
ố
c dân d
ự
ki
ế
n.
Có s
ự
khác nhau trên là v
ì
ch
ỉ
tiêu ICOR ph
ụ
thu
ộ

c m
ạ
nh vào cơ c
ấ
u
kinh t
ế
và hi
ệ
u qu
ả

đầ
u tư trong các ngành các vùng l
ã
nh th
ổ
c
ũ
ng như ph
ụ

thu
ộ
c vào hi
ệ
u qu
ả
c
ủ

a chính sách kinh t
ế
nói chung. Thông ht
ườ
ng ICOR
trong nông nghi
ệ
p th
ấ
p hơn trong công nghi
ệ
p, ICOR trong giai đo
ạ
n
chuy
ể
n
đ
ổ
i c
ơ ch
ế
ch
ủ
y
ế
u do t
ậ
n d
ụ

ng n
ăng l
ự
c. Do
đó
ở
c
ác n
ư
ớ
c ph
át
tri
ể
n, t
ỷ
l
ệ

đầ
u tư th
ấ
p th
ườ
ng
đã
n
đế
n t
ố

c
độ
tăng tr
ưở
ng th
ấ
p.
2.2. Trên góc
độ
vi mô.
Đầ
u t
ư quy
ế
t
đ
ị
nh s
ự
ra
đ
ờ
i, t
ồ
n t
ạ
i v
à phát tri
ể
n c

ủ
a m
ỗ
i
cơ s
ở
.

Ch
ẳ
ng h
ạ
n,
đ
ể
t
ạ
o d
ự
ng c
ơ s
ở
v
ậ
t ch
ấ
t k
ỹ
thu
ậ

t cho s
ự
ra
đ
ờ
i c
ủ
a b
ấ
t
k
ỳ
cơ s
ở
nào
đề
u c
ầ
n ph
ả
i xây d
ự
ng nhà x
ưở
ng, c
ấ
u trúc h
ạ
t
ầ

ng, mua s
ắ
m
v
à l
ắ
p
đ
ặ
t m
áy móc trên n
ề
n b
ệ
, ti
ế
n h
ành các công tác xây d
ự
ng c
ơ b
ả
n v
à
th
ự
c hi
ệ
n các chi phí khác g
ắ

n li
ề
n v
ớ
i s
ự
ho
ạ
t
độ
ng trong m
ộ
t chu k
ỳ
c
ủ
a
các cơ s
ở
v
ậ
t ch
ấ
t k
ỹ
thu
ậ
t v
ừ
a

đượ
c t
ạ
o ra. Các ho
ạ
t
độ
ng này chính là ho
ạ
t
độ
ng
đầ
u tư.
Đố
i v
ớ
i các cơ s
ở
s
ả
n xu
ấ
t kinh doanh d
ị
ch v
ụ
đang t
ồ
n t

ạ
i sau
m
ộ
t th
ờ
i gian ho
ạ
t
độ
ng, các cơ s
ở
v
ậ
t ch
ấ
t - k
ỹ
thu
ậ
t c
ủ
a các cơ s
ở
này hao
m
ò
n, h
ư h
ỏ

ng.
Đ
ể
duy tr
ì

đư
ợ
c s
ự
ho
ạ
t
đ
ộ
ng b
ì
nh th
ư
ờ
ng c
ầ
n
đ
ị
nh k
ỳ
ti
ế
n

hành s
ử
a ch
ữ
a l
ớ
n ho
ặ
c thay
đổ
i các cơ s
ở
v
ậ
t ch
ấ
t - k
ỹ
thu
ậ
t và nhu c
ầ
u
tiêu dùng c
ủ
a n
ề
n s
ả
n xu

ấ
t x
ã
h
ộ
i, ph
ả
i mua s
ắ
m các trang thi
ế
t b
ị
m
ớ
i thay
th
ế
cho các trang thi
ế
t b
ị
c
ũ

đã
l
ỗ
i th
ờ

i, c
ũ
ng có ngh
ĩ
a là ph
ả
i
đầ
u tư.
II. Cơ c
ấ
u kinh t
ế
và chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế

1. Cơ c
ấ
u kinh t
ế

Phát tri
ể
n kinh t

ế
v
ớ
i t
ố
c
độ
cao và b
ề
n v
ữ
ng là m
ụ
c tiêu ph
ấ
n
đấ
u c
ủ
a
t
ấ
t c
ả
các n
ướ
c.
Để
th
ự

c hi
ệ
n
đượ
c m
ụ
c tiêu đó c
ầ
n thi
ế
t ph
ả
i xây d
ự
ng 1 cơ
c
ấ
u kinh t
ế
h
ợ
p l
ý
. Trong đó c
ầ
n ph
ả
i xác vai tr
ò
, t

ỷ
tr
ọ
ng và m
ố
i quan h
ệ

h
ợ
p thành gi
ưã
các ngành kinh t
ế
qu
ố
c dân, gi
ữ
a các vùng, l
ã
nh th
ổ
và gi
ữ
a
các thành ph
ầ
n kinh t
ế
. Các y

ế
u t
ố
h
ợ
p thành cơ c
ấ
u kinh t
ế
ph
ả
i
đượ
c th
ể

hi
ệ
n c
ả
v
ề
m
ặ
t s
ố
l
ư
ợ
ng c

ũ
n
g như v
ề
m
ặ
t ch
ấ
t l
ư
ợ
ng v
à
đư
ợ
c x
ác
đ
ị
nh trong
nh
ữ
ng giai đo
ạ
n nh
ấ
t
đị
nh, phù h
ợ

p v
ớ
i nh
ữ
ng
đặ
c đi
ể
m t
ự
nhiên, kinh t
ế
x
ã

h
ộ
i c
ụ
th
ể
c
ủ
a m
ỗ
i qu
ố
c gia qua t
ừ
ng th

ờ
i k
ỳ
.
Có th
ể
hi
ể
u cơ c
ấ
u kinh t
ế
là m
ộ
t t
ổ
ng th
ể
các b
ộ
ph
ậ
n h
ợ
p thành k
ế
t
c
ấ
u (hay c

ấ
u trúc) c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
trong quá tr
ì
nh tăng tr
ưở
ng s
ả
n xu
ấ
t x
ã

h
ộ
i. Các b
ộ
ph
ậ
n đó g
ắ
n bó v
ớ
i nhau, tác
độ

ng qua l
ạ
i l
ẫ
n nhau và bi
ể
u hi
ệ
n
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

3

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

ở
các quan h
ệ
t
ỷ
l
ệ
v
ề
s
ố
l
ượ
ng, tương quan v
ề
ch
ấ
t l
ượ
ng trong nh

ữ
ng
không gian và th
ờ
i gian nh
ấ
t
đị
nh, phù h
ợ
p v
ớ
i nh
ữ
ng đi
ề
u ki
ệ
n kinh t
ế
x
ã

h
ộ
i nh
ấ
t
đ
ị

nh nh
ằ
m
đ
ạ
t
đư
ợ
c hi
ệ
u qu
ả
kinh t
ế
x
ã
h
ộ
i cao.

Cơ c
ấ
u kinh t
ế
không ph
ả
i là m
ộ
t h
ệ

th
ố
ng t
ĩ
nh b
ấ
t bi
ế
n mà luôn
ở

tr
ạ
ng thái v
ậ
n
độ
ng, bi
ế
n
đổ
i không ng
ừ
ng. Chính v
ì
v
ậ
y, c
ầ
n ph

ả
i nghiên
c
ứ
u các qui lu
ậ
t khách quan, th
ấ
y
đượ
c s
ự
v
ậ
n
độ
ng phát tri
ể
n c
ủ
a l
ự
c
l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t x

ã
h
ộ
i
để
xây d
ự
ng cơ c
ấ
u kinh t
ế
h
ợ
p l
ý
, phù h
ợ
p v
ớ
i
nh
ữ
ng m
ụ
c tiêu chi
ế
n l
ượ
c kinh t
ế

x
ã
h
ộ
i c
ủ
a t
ừ
ng th
ờ
i k
ỳ
l
ị
ch s
ử
nh
ấ
t
đị
nh.
M
ộ
t cơ c
ấ
u kinh t
ế
h
ợ
p l

ý
ph
ả
i có các b
ộ
ph
ậ
n k
ế
t h
ợ
p m
ộ
t cách hài
hoà, cho phép khai thác t
ố
i đa các ngu
ồ
n l
ự
c c
ủ
a
đấ
t n
ướ
c m
ộ
t cách có hi
ệ

u
qu
ả
,
đả
m b
ả
o n
ề
n kinh t
ế
tăng tr
ưở
ng v
ớ
i nh
ị
p
độ
cao và phát tri
ể
n
ổ
n
đị
nh,
không ng
ừ
ng nâng cao
đờ

i s
ố
ng v
ậ
t ch
ấ
t, văn hoá tinh th
ầ
n c
ủ
a ng
ườ
i dân.
N
ướ
c ta trong th
ờ
i gian tương
đố
i dài, n
ề
n kinh t
ế
t
ồ
n t
ạ
i theo cơ ch
ế

t
ậ
p trung quan li
êu bao c
ấ
p. T
ừ
khi th
ự
c hi
ệ
n c
ông cu
ộ
c
đ
ổ
i m
ớ
i, sau 15
năm n
ề
n kinh t
ế
n
ướ
c ta
đã

đạ

t
đượ
c nh
ữ
ng thành t
ự
u có
ý
ngh
ĩ
a to l
ớ
n.
Đạ
i h
ộ
i VI
đả
ng ta ch
ủ
trương chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế
theo h
ướ

ng phát
tri
ể
n 3 chương tr
ì
nh kinh t
ế
l
ớ
n. S
ả
n xu
ấ
t lương th
ự
c ph
ẩ
m, hàng tiêu dùng
và hàng xu
ấ
t kh
ẩ
u, chú tr
ọ
ng phát tri
ể
n k
ế
t c
ấ

u h
ạ
t
ầ
ng vào 3 chương tr
ì
nh
v
à th
ự
c hi
ệ
n lu
ậ
t
đ
ầ
u t
ư n
ư
ớ
c ngo
ài.
Đ
ế
n
Đ
ạ
i h
ộ

i VII, VIII, IX khi c
ông
cu
ộ
c
đổ
i m
ớ
i b
ắ
t
đầ
u đi vào chi
ề
u sâu,
đả
ng ta ti
ế
p t
ụ
c kh
ẳ
ng
đị
nh xây d
ự
ng
c
ơ c
ấ

u kinh t
ế
h
ợ
l
ý
l
à m
ộ
t n
ộ
i dung quan tr
ọ
ng c
ủ
a CNH
– HĐH, phát
tri
ể
n n
ề
n kinh t
ế
hàng hoá nhi
ề
u thành ph
ầ
n v
ậ
n

độ
ng theo cơ ch
ế
th
ị

tr
ườ
ng có s
ự
qu
ả
n l
ý
c
ủ
a nhà n
ướ
c theo
đị
nh h
ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ

a x
ã

h
ộ
i.
2.
Phân lo
ạ
i
cơ c
ấ
u kinh t
ế


2.1. Cơ c
ấ
u kinh t
ế
ng
ành.
- Ngành nông nghi
ệ
p: Là t
ổ
h
ợ
p các ngành g
ắ

n li
ề
n v
ớ
i các quá tr
ì
nh
sinh h
ọ
c g
ồ
m: nông nghi
ệ
p, lâm nghi
ệ
p và ngư nghi
ệ
p. Do s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a
phân công lao
độ
ng x
ã
h
ộ

i, các ngành này h
ì
nh thành và phát tri
ể
n tương
đố
i
độ
c l
ậ
p, nhưng l
ạ
i g
ắ
n bó m
ậ
t thi
ế
t v
ớ
i nhau.
N
ông nghi
ệ
p l
à m
ộ
t ng
ành cơ b
ả

n c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
c
ả
n
ư
ớ
c, v
ừ
a ch
ị
u s
ự

chi ph
ố
i chung c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
qu
ố
c dân, v
ừ

a g
ắ
n bó m
ậ
t thi
ế
t v
ớ
i các
ngành khác trên
đ
ị
a b
àn nông thôn,
đ
ồ
ng th
ờ
i l
ạ
i ph
ả
n
ánh nh
ữ
ng n
ét riêng
bi
ệ
t mang tính

đặ
c thù c
ủ
a 1 ngành mà
đố
i t
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t là nh
ữ
ng cơ th
ể

s
ố
ng.
Theo ngh
ĩ
a h
ẹ
p: nông nghi
ệ
p bao g
ồ
m tr
ồ
ng tr

ọ
t và chăn nuôi, theo
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

4

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th

ủ
y

ngh
ĩ
a r
ộ
ng th
ì
nông nghi
ệ
p c
ò
n bao g
ồ
m c
ả
lâm nghi
ệ
p và thu
ỷ
s
ả
n.
-
Ngành công nghi
ệ
p:
Là m
ộ

t ng
ành quan tr
ọ
ng c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
bao
g
ồ
m ngành công nghi
ệ
p nh
ẹ
: Ch
ế
bi
ế
n nông, lâm, thu
ỷ
s
ả
n, may m
ặ
c, da –
gi
ầ
y, đi

ệ
n t
ử
– tin h
ọ
c, m
ộ
t s
ố
s
ả
n ph
ẩ
m cơ khí và hàng tiêu dùng.
Công nghi
ệ
p n
ặ
ng: D
ầ
u khí, luy
ệ
n kim, cơ khí ch
ế
t
ạ
o, hoá ch
ấ
t cơ
b

ả
n, phân bón, v
ậ
t li
ệ
u xây d
ự
ng….
-
Ngành d
ị
ch v
ụ
:
Đây là m
ộ
t ng
ành kinh t
ế
ra
đ
ờ
i v
à phát tri
ể
n g
ắ
n
li
ề

n v
ớ
i s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
qu
ố
c dân. D
ị
ch v
ụ
bao g
ồ
m r
ấ
t nhi
ề
u
lo
ạ
i: Th
ương m
ạ

i, d
ị
ch v
ụ
v
ậ
n t
ả
i h
àng hoá, hành khách, d
ị
ch v
ụ
b
ưu
chính – vi
ễ
n thông, d
ị
ch v
ụ
tài chính ti
ề
n t
ệ
như tín d
ụ
ng, b
ả
o hi

ể
m, ki
ể
m
toán, ch
ứ
ng khoán…d
ị
ch v
ụ
k
ỹ
thu
ậ
t, d
ị
ch v
ụ
tư v
ấ
n, d
ị
ch v
ụ
ph
ụ
c v
ụ

đờ

i
s
ố
ng.
Đố
i v
ớ
i Vi
ệ
t Nam hi
ệ
n nay, du l
ị
ch đang th
ự
c s
ự
tr
ở
thành 1 ngành
kinh t
ế
m
ũ
i nh
ọ
n.

2.2. Cơ c
ấ

u kinh t
ế
vùng – l
ã
nh th
ổ
.
Trong t
ừ
ng Qu
ố
c gia do nh
ữ
ng đi
ề
u ki
ệ
n t
ự
nhiên, kinh t
ế
x
ã
h
ộ
i khác
nhau nên trong quá tr
ì
nh phát tri
ể

n
đã
h
ì
nh thành các vùng kinh t
ế
sinh thái
khác nhau.
C
ơ c
ấ
u v
ùng – l
ã
nh th
ổ
kinh t
ế
l
à s
ự
ph
ân công lao
đ
ộ
ng x
ã
h
ộ
i theo

l
ã
nh th
ổ
trên ph
ạ
m vi c
ả
n
ướ
c. Cơ c
ấ
u vùng – l
ã
nh th
ổ

đượ
c coi là nhân t
ố

h
àng
đ
ầ
u
đ
ể
t
ăng tr

ư
ở
ng v
à phát tri
ể
n b
ề
n v
ữ
ng c
ác ngành kinh t
ế

đư
ợ
c
phân b
ố

ở
vùng. Vi
ệ
c xác l
ậ
p cơ c
ấ
u kinh t
ế
vùng – L
ã

nh th
ổ
1 cách h
ợ
p l
ý

nh
ằ
m phân b
ố
trí các ngành s
ả
n xu
ấ
t trên vùng – l
ã
nh th
ổ
sao cho thích h
ợ
p
để
tri
ể
n khai có hi
ệ
u qu
ả
m

ọ
i ti
ề
m năng và l
ợ
i th
ế
c
ủ
a t
ừ
ng vùng. Vi
ệ
c b
ố

trí s
ả
n xu
ấ
t
ở
m
ỗ
i vùng không khép kín mà có s
ự
liên k
ế
t v
ớ

i các vùng khác
c
ó liên quan
đ
ể
g
ắ
n v
ớ
i c
ơ c
ấ
u kinh t
ế
c
ủ
a c
ả
n
ư
ớ
c:
ở
n
ư
ớ
c ta c
ó th
ể
chia ra

c
ác vùng kinh t
ế
như sau:
-
Trung du và mi
ề
n núi b
ắ
c b
ộ

- Tây Nguyên
-
Đồ
ng b
ằ
ng sông c
ử
u long
-
Vùng KTTĐ B
ắ
c b
ộ

- Vùng KTTĐ Mi
ề
n trung

- Vùng KTTĐ Phía Nam
2.3. Cơ c
ấ
u thành ph
ầ
n kinh t
ế
(g
ồ
m có):
- Kinh t
ế
nhà n
ướ
c: Phát huy vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o trong n
ề
n kinh t
ế
, là l
ự
c
l
ượ
ng v

ậ
t ch
ấ
t quan tr
ọ
ng và là công c
ụ

để
nhà n
ướ
c
đị
nh h
ướ
ng và đi
ề
u
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c

ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

5

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

ti
ế
t v
ĩ
mô n
ề
n kinh t
ế
.
-
Kinh t

ế
t
ậ
p th
ể
:
Phát tri
ể
n v
ớ
i nhi
ề
u h
ì
nh th
ứ
c h
ợ
p t
ác đa d
ạ
ng,
trong đó h
ợ
p tác x
ã
là n
ò
ng c
ố

t.
- Kinh t
ế
cá th
ể
, ti
ể
u ch
ủ
: C
ả

ở
nông thôn và thành th
ị
có v
ị
trí quan
tr
ọ
ng lâu dài.
- Kinh t
ế
tư nhân.
- Kinh t
ế
h
ỗ
n h
ợ

p: D
ướ
i các h
ì
nh th
ứ
c liên doanh, liên k
ế
t gi
ữ
a kinh
t
ế
nh
à n
ư
ớ
c v
ớ
i kinh t
ế
t
ư nhân trong và ngoài n
ư
ớ
c.

- Kinh t
ế
có v

ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài: Là m
ộ
t b
ộ
ph
ậ
n c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế

Vi
ệ
t Nam
đượ
c khuy
ế
n khích phát tri
ể
n, h
ướ
ng m
ạ

ch vào s
ả
n xu
ấ
t, kinh
doanh hàng hoá và d
ị
ch v
ụ
có công ngh
ệ
cao, xây d
ự
ng k
ế
t c
ấ
u h
ạ
t
ầ
ng.
3. Chuy
ể
n d
ị
ch c
ơ c
ấ
u kinh t

ế

3.1 S
ự
c
ầ
n thi
ế
t ph
ả
i chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế
.
T
ừ
khi
đổ
i m
ớ
i
đế
n nay cơ c
ấ
u kinh t

ế

đã
có s
ự
chuy
ể
n bi
ế
n tích c
ự
c
nhưng v
ẫ
n ch
ưa thoát kh
ỏ
i t
ì
nh tr
ạ
ng s
ả
n xu
ấ
t nh
ỏ
v
à nông nghi
ệ

p v
ẫ
n
chi
ế
m t
ỷ
tr
ọ
ng l
ớ
n, các ngành ngh
ề
chưa
đượ
c phát tri
ể
n. Nh
ì
n chung cơ
c
ấ
u kinh t
ế

ở
n
ướ
c ta c
ò

n b
ấ
t h
ợ
p l
ý
, d
ẫ
n t
ớ
i s
ả
n xu
ấ
t
đạ
t hi
ệ
u qu
ả
th
ấ
p,
chưa khai thác h
ế
t m
ọ
i ti
ề
m năng c

ủ
a đ
ấ
t n
ướ
c. Do đó chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u
kinh t
ế
là m
ộ
t t
ấ
t y
ế
u c
ầ
n thi
ế
t
để
phát tri
ể
n
đấ

t n
ướ
c.

3.2 Xu h
ướ
ng chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế
.
- Cơ c
ấ
u kinh t
ế
ngành:
Có s
ự
chuy
ể
n d
ị
ch t
ừ
nông nghi
ệ

p sang công nghi
ệ
p và d
ị
ch v
ụ
.
Đẩ
y
nhanh CNH – HĐH nông nghi
ệ
p và nông thôn ti
ế
p t
ụ
c phát tri
ể
n và đưa
n
ông nghi
ệ
p, l
âm nghi
ệ
p, ng
ư nghi
ệ
p l
ên m
ộ

t tr
ì
nh
đ
ộ
m
ớ
i b
ằ
ng
ứ
ng d
ụ
ng
ti
ế
n b
ộ
khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
nh
ấ
t là công ngh
ệ
sinh h
ọ
c.
C

ông nghi
ệ
p: V
ừ
a phát tri
ể
n các ngành s
ử
d
ụ
ng nhi
ề
u lao
độ
ng, v
ừ
a đi
nhanh vào m
ộ
t s
ố
ngành l
ĩ
nh v
ự
c có công ngh
ệ
hi
ệ
n

đạ
i, công ngh
ệ
cao.
Phát tri
ể
n m
ạ
nh công nghi
ệ
p ch
ế
bi
ế
n nông s
ả
n, thu
ỷ
s
ả
n, may m
ặ
c….Xây
d
ự
ng có ch
ọ
n l
ọ
c m

ộ
t s
ố
cơ s
ở
công nghi
ệ
p n
ặ
ng quan tr
ọ
ng. S
ả
n xu
ấ
t tư
li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t c
ầ
n thi
ế
t
đ
ể
trang b

ị
cho c
ác ngành kinh t
ế
v
à qu
ố
c ph
ò
ng,
khai thác có hi
ệ
u qu
ả
các ngu
ồ
n tài nguyên thiên nhiên.
Phát tri
ể
n m
ạ
nh và nâng cao ch
ấ
t l
ượ
ng các ngành d
ị
ch v
ụ
, thương

m
ạ
i, k
ể
c
ả
thương m
ạ
i đi
ệ
n t
ử
, các lo
ạ
i h
ì
nh v
ậ
n t
ả
i, bưu chính – vi
ễ
n
thông, du l
ị
ch, tài chính, ngân hàng, b
ả
o hi
ể
m….

Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

6

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

- Cơ c
ấ
u
kinh t
ế
v
ùng l
ã
nh th
ổ
:

Phát huy vai tr
ò
c
ủ
a v
ùng kinh t
ế
tr
ọ
ng
đi
ể
m c
ó m
ứ
c t
ăng tr

ư
ở
ng cao,
tích lu
ỹ
l
ớ
n,
đồ
ng th
ờ
i t
ạ
o đi
ề
u ki
ệ
n phát tri
ể
n các vùng khác trên cơ s
ở
phát
huy th
ế
m
ạ
nh c
ủ
a t
ừ

ng vùng, liên k
ế
t v
ớ
i vùng tr
ọ
ng đi
ể
m t
ạ
o m
ứ
c tăng
tr
ưở
ng khá,. Quan tâm phát tri
ể
n kinh t
ế
- x
ã
h
ộ
i g
ắ
n v
ớ
i tăng c
ườ
ng qu

ố
c
ph
ò
ng- an ninh
ở
các vùng mi
ề
n núi,
đồ
ng bào các dân t
ộ
c thi
ể
u s
ố
, biên
gi
ớ
i, h
ả
i
đả
o chú tr
ọ
ng các vùng tây nguyên, tây b
ắ
c, tây nam. Có chính
sách h
ỗ

tr
ợ
nhi
ề
u hơn cho các vùng khó khăn
để
phát tri
ể
n cơ c
ấ
u h
ạ
t
ầ
ng,
ngu
ồ
n nh
ân l
ự
c, n
âng cao dân trí, xoá đói gi
ả
m ngh
èo, đưa các vùng này
v
ượ
t qua t
ì
nh tr

ạ
ng kém phát tri
ể
n.
- Cơ c
ấ
u thành ph
ầ
n kinh t
ế
.
Ch
ú tr
ọ
ng ph
át tri
ể
n c
ác h
ì
nh th
ứ
c t
ổ
ch
ứ
c kinh doanh
đan xen, h
ỗ
n

h
ợ
p nhi
ề
u h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u, gi
ữ
a các thành ph
ầ
n kinh t
ế
khác nhau, gi
ữ
a
trong n
ư
ớ
c v
à n
ư
ớ
c ngo
ài. Phát tri

ể
n m
ạ
nh h
ì
nh th
ứ
c t
ổ
ch
ứ
c kinh t
ế
c
ổ

ph
ầ
n nh
ằ
m huy
độ
ng và s
ử
d
ụ
ng r
ộ
ng r
ã

i v
ố
n
đầ
u tư x
ã
h
ộ
i.
III VAI
TRÒ

CỦA

ĐẦU
TƯ TRONG
VIỆC

CHUYỂN

DỊCH
CƠ
CẤU

KINH
TẾ

Ở
V
IỆT

NAM
1. Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư trong vi
ệ
c chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u ngành
Cơ c
ấ
u ngành c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
là t
ổ
h
ợ
p các ngành, h
ợ

p thành các
tương quan t
ỷ
l
ệ
, bi
ể
u hi
ệ
n m
ố
i liên h
ệ
gi
ữ
a các ngành đó c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế

qu
ố
c dân.
Chuy
ể
n d
ị
ch cơ c

ấ
u ngành c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
là s
ự
thay
đổ
i có m
ụ
c đích,
có
đị
nh h
ướ
ng và d
ự
a trên cơ s
ở
phân tích
đầ
y
đủ
căn c
ứ
l
ý

lu
ậ
n và th
ự
c
ti
ễ
n, cùng v
ớ
i vi
ệ
c áp d
ụ
ng
đồ
ng b
ộ
các gi
ả
i pháp c
ầ
n thi
ế
t
để
chuy
ể
n cơ
c
ấ

u ngành t
ừ
tr
ạ
ng thái này sang tr
ạ
ng thái khác, h
ợ
p l
ý
và hi
ệ
u qu
ả
hơn
Chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u ngành ph
ả
i
đượ
c coi là đi
ể
m c
ố
t t

ử
, m
ộ
t n
ọ
i dung
cơ b
ả
n lâu dài trong quá tr
ì
nh công nghi
ệ
p hóa, hi
ệ
n
đạ
i hóa. N
ế
u xác
đị
nh
phương h
ướ
ng và gi
ả
i pháp chuy
ể
n d
ị
ch đúng s

ẽ

đả
m b
ả
o hi
ệ
u qu
ả
kinh t
ế

x
ã
h
ộ
i cao trong s
ự
phát tri
ể
n. Ng
ượ
c l
ạ
i s
ẽ
ph
ả
i tr
ả

giá
đắ
t cho nh
ữ
ng s
ự

phát tri
ể
n v
ề
sau .
Chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u ngành c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
thành công hay th
ấ
t b
ạ
i
ph

ụ
thu
ộ
c r
ấ
t nhi
ề
u vào khâu quy
ế
t
đị
nh ch
ủ
trương chuy
ể
n d
ị
ch và t
ổ
ch
ứ
c
th
ự
c hi
ệ
n các m
ụ
c tiêu, nhi
ệ

m v
ụ

đã
xác
đị
nh.
ở
đây, nhà n
ướ
c có vai tr
ò

quy
ế
t
đị
nh trong vi
ệ
c ho
ạ
ch
đị
nh ch
ủ
trương và chính sách kinh t
ế
v
ĩ
mô,

Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

7

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

c
ò
n các doanh nghi
ệ
p th
ì
có vai tr
ò
quy
ế
t
đị
nh vi
ệ
c th
ự
c thi phương h
ướ
ng,
nhi
ệ
m v
ụ
chuy
ể
n d
ị
ch.
M

ộ
t n
ề
n kinh t
ế
qu
ố
c dân bao g
ồ
m nhi
ề
u ngành s
ả
n xu
ấ
t khác nhau.
Do đó, 1 qu
ố
c gia mu
ố
n phát tri
ể
n và
đạ
t
đượ
c t
ố
c
độ

tăng tr
ưở
ng cao ph
ả

có 1 cơ c
ấ
u ngành h
ợ
p l
ý
.
Đố
i v
ớ
i Vi
ệ
t Nam,
để
th
ự
c hi
ệ
n m
ụ
c tiêu CNH –
HĐH
đấ
t n
ướ

c, ph
ấ
n
đầ
u năm 2010 cơ b
ả
n tr
ở
thành 1 n
ướ
c công nghi
ệ
p th
ì

đi
ề
u này l
ạ
i càng có
ý
ngh
ĩ
a. Chính v
ì
v
ậ
y, vi
ệ
c

đầ
u tư vào chuy
ể
n d
ị
ch cơ
c
ấ
u ngành, t
ạ
o s
ứ
c b
ậ
t cho n
ề
n kinh t
ế
đóng 1 vai tr
ò
h
ế
t s
ứ
c quan tr
ọ
ng.
Vai tr
ò
này c

ủ
a
đầ
u tư
đượ
c th
ể
hi
ệ
n
ở
nh
ữ
ng khía c
ạ
nh sau:
Th
ứ
1:
Đầ
u tư tác
độ
ng làm thay
đổ
i t
ỷ
tr
ọ
ng đóng góp vào GDP c
ủ

a
các ngành: Đây là 1 h
ệ
qu
ả
t
ấ
t y
ế
u c
ủ
a
đầ
u tư.
Đầ
u tư vào ngành nào càng
nhi
ề
u th
ì
ngành đó càng có kh
ả
năng đóng góp l
ớ
n hơn vào GDP. Vi
ệ
c t
ậ
p
trung

đầ
u tư vào ngành nào ph
ụ
thu
ộ
c vào chính sách và chi
ế
n l
ượ
c phát
tri
ể
n c
ủ
a m
ỗ
i qu
ố
c gia. Thông qua các chính sách và chi
ế
n l
ượ
c, nhà n
ướ
c
có th
ể
tăng c
ườ
ng khuy

ế
n khích ho
ặ
c h
ạ
n ch
ế

đầ
u tư
đố
i v
ớ
i các ngành cho
phù h
ợ
p v
ớ
i t
ừ
ng giai đo
ạ
n phát tri
ể
n. D
ẫ
n
đế
n s
ự

tăng
đầ
u tư vào 1 ngành
s
ẽ
kéo theo s
ự
tanưg tr
ưở
ng kinh t
ế
c
ủ
a ngành đó và thúc
đẩ
y s
ự
phát tri
ể
n
c
ủ
a các ngành, các khu v
ự
c có liên quan. V
ì
v
ậ
y s
ẽ

t
ạ
o ra s
ự
tăng trư
ở
ng
kinh t
ế
chung c
ủ
a
đấ
t n
ướ
c. Vi
ệ
c xác
đị
nh nên t
ậ
p trung
đầ
u tư vào ngành
nào có tính ch
ấ
t quy
ế
t
đị

nh s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a qu
ố
c gia. Nhưng kinh nghi
ệ
m
c
ủ
a các n
ướ
c trên th
ế
gi
ớ
i
đã
cho th
ấ
y con
đườ
ng t
ấ
t y
ế
u có th

ể
tăng tr
ưở
ng
nhanh v
ớ
i t
ố
c
độ
mong mu
ố
n là tăng c
ườ
ng
đầ
u tư nh
ằ
m t
ạ
o ra s
ự
phát tri
ể
n
ở
khu v
ự
c công nghi
ệ

p và d
ị
ch v
ụ
. Do đó,
để
th
ự
c hi
ệ
n
đượ
c các m
ụ
c tiêu
đã

đị
nh, Vi
ệ
t Nam c
ũ
ng không th
ể
n
ằ
m ngoài s
ự
phát tri
ể

n.
Th
ứ
2: Như
đã
nói
ở
trên,
đầ
u tư
đã
làm thay
đổ
i t
ỷ
tr
ọ
ng c
ủ
a các
ngành trong c
ả
n
ề
n kinh t
ế
. S
ự
thay
đổ

i này l
ạ
i đi li
ề
n v
ớ
i s
ự
thay
đổ
i cơ
c
ấ
u s
ả
n xu
ấ
t trong t
ừ
ng ngành hay nói cách khác, s
ự
phân hoá cơ c
ấ
u s
ả
n
xu
ấ
t trong m
ỗ

i ngành kinh t
ế
là do có tác
độ
ng c
ủ
a
đầ
u tư. S
ự
phân hoá này
c
ũ
ng là m
ộ
t t
ấ
t y
ế
u
để
phù h
ợ
p v
ớ
i s
ự
phát tri
ể
n c

ủ
a ngành. Trong t
ừ
ng
ngành,
đầ
u tư l
ạ
i h
ướ
ng vào các ngành có đi
ề
u ki
ệ
n thu
ậ
n l
ợ
i
để
phát tri
ể
n,
phát huy
đượ
c l
ợ
i th
ế
c

ủ
a ngành đó và làm đi
ể
m t
ự
a cho các ngành khác
cùng phát tri
ể
n.
Th
ứ
3: Nh
ờ
có
đầ
u tư mà quy mô, năng l
ự
c s
ả
n xu
ấ
t c
ủ
a các ngành
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ

u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

8

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

c
ũ
ng đư
ợ
c tăng c

ườ
ng. M
ọ
i vi
ệ
c như m
ở
r
ộ
ng s
ả
n xu
ấ
t,
đổ
i m
ớ
i s
ả
n ph
ẩ
m,
mua s
ắ
m máy móc ….Suy cho cùng
đề
u c
ầ
n
đế

n v
ố
n, 1 ngành mu
ố
n tiêu
th
ụ
r
ộ
ng r
ã
i s
ả
n ph
ẩ
m c
ủ
a m
ì
nh th
ì
ph
ả
i luôn
đầ
u tư nâng cao ch
ấ
t l
ượ
ng

s
ả
n ph
ẩ
m đa d
ạ
ng hoá m
ẫ
u m
ã
, ki
ể
u dáng, nghiên c
ứ
u ch
ế
t
ạ
o các ch
ứ
c
năng, công d
ụ
ng m
ớ
i cho s
ả
n ph
ẩ
m. Do đó vi

ệ
c
đầ
u tư
để
nâng cao hàm
l
ượ
ng khoa h
ọ
c công ngh
ệ
trong s
ả
n ph
ẩ
m là 1 đi
ề
u ki
ệ
n không th
ể
thi
ế
u
đượ
c n
ế
u mu
ố

n s
ả
n ph
ẩ
m
đứ
ng v
ữ
ng trên th
ị
tr
ườ
ng, nh
ờ
v
ậ
y mà nâng cao
s
ứ
c c
ạ
nh tranh c
ủ
a hàng hoá và d
ị
ch v
ụ
trên th
ị
tr

ườ
ng.
2. Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư
đố
i v
ớ
i chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế
vùng –
l
ã
nh th
ổ
.
2.1.
Đầ
u tư thúc
đẩ

y phát tri
ể
n kinh t
ế
c
ủ
a m
ộ
t s
ố
vùng- l
ã
nh th
ổ
.
M
ộ
t s
ố
vùng – l
ã
nh th
ổ
khi có ngu
ồ
n v
ố
n
đầ
u tư vào s

ẽ
có th
ể
có nhi
ề
u
cơ h
ộ
i
để
s
ả
n xu
ấ
t kinh doanh, t
ạ
o đà cho s
ự
tăng tr
ưở
ng kinh t
ế
c
ủ
a m
ì
nh.
Tác
độ
ng này c

ủ
a
đầ
u tư có th
ể
xem xét trên 2 khía c
ạ
nh như sau:
Th
ứ
nh
ấ
t là:
Đầ
u tư giúp các vùng – l
ã
nh th
ổ
phát huy
đượ
c ti
ề
m
năng, th
ế
m
ạ
nh kinh t
ế
c

ủ
a vùng.
V
ớ
i nhưng v
ị
trí
đị
a l
ý
,
đặ
c thù t
ự
nhiên khác nhau m
ỗ
i vùng – l
ã
nh
th
ổ
s
ẽ
có nh
ữ
ng th
ế
m
ạ
nh kinh t

ế
khác nhau, nhưng
để
phát tri
ể
n kinh t
ế
th
ì

không ch
ỉ
d
ự
a vào nh
ữ
ng tài nguyên v
ị
trí
đị
a l
ý
s
ẵ
n có đó, mà ph
ả
i có
đủ

đi

ề
u ki
ệ
n
để
khai thác và s
ự
d
ụ
ng nó có hi
ệ
u qu
ả
. Đi
ề
u này
đò
i h
ỏ
i ph
ả
i có
ngu
ồ
n v
ố
n
đầ
u tư. V
ì

khi
đượ
c d
ầ
u tư thích đáng các vùng s
ẽ
có đi
ề
u ki
ệ
n
để
xây d
ự
ng cơ s
ở
h
ạ
t
ầ
ng, máy móc công ngh
ệ
hi
ệ
n
đạ
i, xác
đị
nh các
phương h

ướ
ng phát tri
ể
n đúng
đắ
n
để
t
ậ
n d
ụ
ng, phát huy s
ứ
c m
ạ
nh c
ủ
a
vùng. Như m
ộ
t s
ố
vùng mi
ề
n núi có
đị
a h
ì
nh
đồ

ii núi cao ( Sơn La – Hoà
B
ì
nh ) tr
ướ
c khi
đượ
c
đầ
u tư vùng không có công tr
ì
nh nào l
ớ
n m
ạ
nh th
ự
c
s
ự
, nhưng nh
ờ

đầ
u tư khai thác th
ế
m
ạ
nh sông núi c
ủ

a vùng nhà máy thu
ỷ

đi
ệ
n
đã

đượ
c xây d
ự
ng, góp ph
ầ
n làm phát tri
ể
n n
ề
n kinh t
ế
c
ủ
a vùng.
Th
ứ
hai l
à:
Đ
ầ
u t
ư góp ph

ầ
n
nâng cao t
ỷ
tr
ọ
ng
đóng góp vào GDP c
ủ
a
c
ác vùng – l
ã
nh th
ổ

đượ
c
đầ
u tư.
Nh
ư phân tích trên
đầ
u tư giúp các vùng t
ậ
n d
ụ
ng
đượ
c th

ế
m
ạ
nh c
ủ
a
m
ì
nh, t
ạ
o đà cho s
ự
phát tri
ể
n kinh t
ế
c
ủ
a vùng. Khi n
ề
n kinh t
ế
phát tri
ể
n
hơn th
ì
kh
ả
năng đóng góp vào GDP c

ũ
ng s
ẽ
cao hơn so v
ớ
i tr
ướ
c kia.
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

9

Đạ

i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

GDP %
1990
1995
1999
ĐB sông H
ồ
ng
18,6
20,5
20,3
Đô
ng nam b
ộ


24,6
31,5
32,3
Nh
ư v
ậ

y
đầ
u tư tác
độ
ng làm chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế
vùng, vùng
nào có s
ự

đầ
u tư nhi
ề
u hơn s
ẽ
có cơ h
ộ
i phát tri
ể
n kinh t
ế
nhi
ề
u hơn, kh

ả

năng đóng góp vào GDP c
ủ
a vùng tăng cao hơn, thúc
đẩ
y s
ự
phát tri
ể
n kinh
t
ế
c
ủ
a vùng cao hơn các vùng – l
ã
nh th
ổ
ít
đượ
c
đầ
u tư khác.
2.2.
Đầ
u tư tác
độ
ng nâng cao
đờ

i s
ố
ng c
ủ
a dân cư.
Ngu
ồ
n v
ố
n
đầ
u tư
đượ
c s
ử
d
ụ
ng vào các ho
ạ
t
độ
ng s
ả
n xu
ấ
t và d
ị
ch v
ụ

góp ph
ầ
n t
ạ
o công ăn vi
ệ
c làm cho ng
ườ
i lao
độ
ng. Nh
ờ
có ngu
ồ
n v
ố
n
đầ
u
tư mà các vùng m
ớ
i có đi
ề
u ki
ệ
n
để
xây d
ự
ng các nhà máy, cơ s

ở
h
ạ
t
ầ
ng
trên l
ã
nh th
ổ
c
ủ
a vùng. Ngay khi nh
ữ
ng công tr
ì
nh c
ủ
a d
ự
án
đầ
u tư m
ớ
i
đang
đượ
c xây d
ự
ng th

ì

đã
là cơ h
ộ
i t
ạ
o vi
ệ
c làm cho nhi
ề
u ng
ườ
i dân c
ủ
a
vùng, thu hút lao
độ
ng nhàn r
ỗ
i c
ủ
a vùng. Cho
đế
n khi các cơ s
ở
đó đi vào
ho
ạ
t

độ
ng c
ũ
ng
đã
thu hút
đượ
c nhi
ề
u lao
độ
ng trong vùng. Như hàng lo
ạ
t
các nhà máy
đườ
ng, xi măng
đượ
c
đầ
u tư xây d
ự
ng
đã
thu hút công nhân
lao
độ
ng trong vùng vào làm, gi
ả
i quy

ế
t nhi
ề
u công ăn vi
ệ
c làm cho khu
v
ự
c đó.
Đầ
u tư giúp nâng cao thu nh
ậ
p c
ủ
a dân cư, giúp xoá đói gi
ả
m nghèo,
ng
ườ
i dân t
ừ
ch
ỗ
b
ế
t
ắ
c, th
ấ
t nghi

ệ
p, sau khi có ngu
ồ
n v
ố
n
đầ
u tư thu hút
lao
độ
ng, t
ạ
o vi
ệ
c làm, ng
ườ
i dân có th
ể
có thu nh
ậ
p cao hơn,
ổ
n
đị
nh cu
ộ
c
s
ố
ng, phát huy năng l

ự
c c
ủ
a m
ì
nh.
Có th
ể
phân tích qua ví d
ụ
c
ụ
th
ể
sau:
ở
huy
ệ
n Th
ạ
ch Thành – Thanh
Hoá Tr
ướ
c khi có nhà máy
đườ
ng liên doanh Đài Loan – Vi
ệ
t Nam, ng
ườ
i

dân tr
ồ
ng mía ch
ỉ

để
bán l
ẻ
ho
ặ
c bán v
ớ
i giá quá r
ẻ
, nhi
ề
u ng
ườ
i dân không
có vi
ệ
c làm. Nhưng sau khi có nhà máy
đườ
ng
ở
t
ạ
i đó, ng
ườ
i dân tr

ồ
ng
mía có nơi tiêu th
ụ
l
ạ
i v
ớ
i giá cao hơn, nên ng
ườ
i dân
đã
có thu nh
ậ
p cao
hơn, nhi
ề
u ng
ườ
i dân
đã
có vi
ệ
c làm, góp ph
ầ
n nâng cao
đờ
i s
ố
ng c

ủ
a m
ì
nh.
2.3.
Đầ
u tư góp ph
ầ
n gi
ả
i quy
ế
t nh
ữ
ng m
ấ
t cân
đố
i v
ề
phát tri
ể
n
kinh t
ế
gi
ữ
a các vùng.
Ngu
ồ

n v
ố
n
đầ
u tư th
ườ
ng
đượ
c t
ậ
p trung
ở
nh
ữ
ng vùng kinh t
ế
tr
ọ
ng
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy

ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

10

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

đi
ể
m c
ủ
a
đấ
t n
ướ
c, thúc
đẩ

y nhanh s
ự
phát tri
ể
n kinh t
ế
c
ủ
a nh
ữ
ng khu v
ự
c
đó, và
đế
n l
ượ
t m
ì
nh nh
ữ
ng vùng phát tri
ể
n này l
ạ
i làm bàn
đạ
p thúc
đẩ
y

nh
ữ
ng vùng khác cùng phát tri
ể
n. Các vùng kinh t
ế
tr
ọ
ng đi
ể
m
đượ
c
đầ
u tư
phát huy th
ế
m
ạ
nh c
ủ
a m
ì
nh, góp ph
ầ
n l
ớ
n vào s
ự
phát tri

ể
n chung c
ủ
a c
ả

đấ
t n
ướ
c, kéo con tàu kinh t
ế
chung c
ủ
a
đấ
t n
ướ
c đi lên, khi đó các vùng
kinh t
ế
khác m
ớ
i có đi
ề
u ki
ệ
n
để
phát tri
ể

n.
Đầ
u tư c
ũ
ng
đã
thúc
đẩ
y các vùng kinh t
ế
khó khăn có kh
ả
năng phát
tri
ể
n, gi
ả
m b
ớ
t s
ự
chênh l
ệ
ch kinh t
ế
v
ớ
i các vùng khác. Các vùng kinh t
ế

khó khăn khi nh
ậ
n
đượ
c s
ự

đầ
u tư, giúp h
ọ
có th
ể
có
đủ
đi
ề
u ki
ệ
n
để
khai
thác, phát huy ti
ề
m năng c
ủ
a h
ọ
, gi
ả
i quy

ế
t nh
ữ
ng v
ướ
ng m
ắ
c v
ề
tài chính,
cơ s
ở
h
ạ
t
ầ
ng c
ũ
ng như phương h
ướ
ng phát tri
ể
n,t
ạ
o đà cho n
ề
n kinh t
ế

vùng , làm gi

ả
m b
ớ
t v
ề
s
ự
chênh l
ệ
ch v
ớ
i n
ề
n kinh t
ế
các vùng khác.
Qua nh
ữ
ng phân tích trên cho th
ấ
y ,
đầ
u tư có s
ự
tác
độ
ng quan tr
ọ
ng
đ

ế
n s
ự
chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế
vùng _l
ã
nh th
ổ
, t
ừ
ng vùng có kh
ả
năng
phát tri
ể
n kinh t
ế
cao hơn, phát huy
đượ
c th
ế
m
ạ

nh c
ủ
a vùng,
đờ
i s
ố
ng nhân
dân trong vùng có nhi
ề
u thay
đổ
i, tuy nhiên trên th
ự
c t
ế
m
ứ
c
độ

đầ
u tư vào
t
ừ
ng vùng là khác nhau, đi
ề
u đó làm cho n
ề
n kinh t
ế

giưa các vùng v
ẫ
n
luôn có s
ự
khác nhau, chênh l
ệ
ch nhau.
3. Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư
đố
i v
ớ
i chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u thành ph
ầ
n kinh t
ế
.
3.1

Đầ
u tư
đã
có tác
độ
ng t
ạ
o ra nh
ữ
ng chuy
ể
n bi
ế
n v
ề
t
ỷ
tr
ọ
ng đóng góp
vào GDP c
ủ
a các thành ph
ầ
n kinh t
ế
.
Th
ự
c hi

ệ
n
đườ
ng l
ố
i
đổ
i m
ớ
i c
ủ
a
Đả
ng và nhà n
ướ
c, trong nh
ữ
ng năm
qua cơ c
ấ
u thành ph
ầ
n kinh t
ế

ở
n
ướ
c ta
đã

có s
ự
chuy
ể
n d
ị
ch theo h
ướ
ng
ti
ế
n b
ộ
và b
ướ
c
đầ
u
đã

đạ
t
đượ
c nhi
ề
u k
ế
t qu
ả
đáng khích l

ệ
. Bên c
ạ
nh khu
v
ự
c kinh t
ế
trong n
ướ
c, khu v
ự
c kinh t
ế
có v
ố
n đ
ầ
u tư tr
ự
c ti
ế
p c
ủ
a n
ướ
c
ngoài FDI c
ũ
ng ngày càng có nh

ữ
ng đóng góp tích c
ự
c vào s
ự
tăng tr
ưở
ng
kinh t
ế
c
ủ
a c
ả
n
ướ
c. Đáng chú
ý
là trong khu v
ự
c kinh t
ế
trong n
ướ
c (bao
g
ồ
m các thành ph
ầ
n kinh t

ế
nhà n
ướ
c, t
ậ
p th
ể
, tư nhân, cá th
ể
và kinh t
ế
h
ồ
n
h
ợ
p ). Cơ c
ấ
u c
ủ
a các thành ph
ầ
n
đã
có s
ự
chuy
ể
n d
ị

ch theo h
ướ
ng tăng t
ỷ

tr
ọ
ng các thành ph
ầ
n kinh t
ế
ngoài nhà n
ướ
c và gi
ả
m t
ỷ
tr
ọ
ng c
ủ
a kinh t
ế

nhà n
ướ
c phù h
ợ
p v
ớ

i ch
ủ
trương đa d
ạ
ng hoá các thành ph
ầ
n kinh t
ế

nhưng v
ẫ
n
đả
m b
ả
o vai tr
ò
qu
ả
n l
ý
c
ủ
a nhà n
ướ
c theo đ
ị
nh h
ướ
ng XHCN.

Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

11

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

3.2
T
ạ
o ra s
ự
phong phú đa d
ạ
ng v
ề
ngu
ồ
n v
ố
n
đầ
u tư
N
ề
n kinh t
ế
bao c
ấ
p
đã
ch
ỉ
r
õ
nh

ữ
ng nh
ượ
c đi
ể
m c
ủ
a m
ì
nh v
ớ
i 2 thành
ph
ầ
n kinh t
ế
và ngu
ồ
n v
ố
n ch
ỉ
do ngân sách c
ấ
p, do đó không mang l
ạ
i hi
ệ
u
qu

ả
cao. Nhưng t
ừ
khi n
ướ
c ta chuy
ể
n sang kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng th
ì
n
ề
n kinh
t
ế
không ch
ỉ
t
ồ
n t
ạ
i 2 thành ph
ầ
n như tr
ướ

c đây là kinh t
ế
nhà n
ướ
c và kinh
t
ế
t
ậ
p th
ể
mà
đã
xu
ấ
t hi
ệ
n thêm các thành ph
ầ
n kinh t
ế
khác như kinh t
ế
tư
nhân, kinh t
ế
cá th
ể
, kinh t
ế

có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài. Cùng v
ớ
i s
ự
xu
ấ
t
hi
ệ
n này là s
ự
đa d
ạ
ng v
ề
ngu
ồ
n v
ố
n
đầ
u tư do các thành ph
ầ
n kinh t

ế
m
ớ
i
mang l
ạ
i. Các thành ph
ầ
n kinh t
ế
m
ớ
i
đã
b
ổ
sung m
ộ
t l
ượ
ng v
ố
n không nh
ỏ

vào t
ổ
ng v
ố
n

đầ
u tư c
ủ
a toàn x
ã
h
ộ
i, t
ạ
o nên m
ộ
t ngu
ồ
n l
ự
c m
ạ
nh m
ẽ
hơn
tr
ướ
c
để
phát tri
ể
n kinh t
ế
. Vi
ệ

c có thêm các thành ph
ầ
n kinh t
ế

đã
huy
độ
ng và t
ậ
n d
ụ
ng
đượ
c các ngu
ồ
n l
ự
c trong x
ã
h
ộ
i m
ộ
t cách hi
ệ
u qu
ả
hơn,
khuy

ế
n khích
đượ
c m
ọ
i cá nhân tham gia
đầ
u tư làm kinh t
ế
.
V
ố
n
đầ
u tư c
ủ
a h
ọ
có th
ể

đế
n
đượ
c nh
ữ
ng nơi, nh
ữ
ng l
ĩ

nh v
ự
c mà nhà
n
ướ
c chưa
đầ
u tư
đế
n ho
ặ
c không có
đủ
v
ố
n
để

đầ
u tư. Chính v
ì
v
ậ
y, vi
ệ
c
đa d
ạ
ng hoá ngu
ồ

n v
ố
n là m
ộ
t y
ế
u t
ố
không th
ể
thi
ế
u
đượ
c trong
đầ
u tư
phát tri
ể
n.

Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

12

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân

Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y







C
HƯƠNG II
T
HỰC

TRẠNG

VỀ
TÁC
ĐỘNG

CỦA

ĐẦU
TƯ
ĐỐI

VỚI

CHUYỂN

DỊCH
CƠ
CẤU
KINH
TẾ

Ở
V
IỆT
NAM.
I.
T
ổ
ng quan chung v
ề

đầ
u tư và chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế

Trong nh

ữ
ng n
ăm g
ầ
n
đây, th
ế
gi
ớ
i
đ
ã
bi
ế
t Vi
ệ
t nam nh
ư m
ộ
t n
ư
ớ
c
đang
th
ự
c hi
ệ
n thành công công cu
ộ

c
đổ
i m
ớ
i.
Để

đạ
t
đượ
c nh
ữ
ng thành công này,
Đả
ng v
à chính ph
ủ

đ
ã
c
ó nh
ữ
ng ch
ính sách c
ả
i c
ách và m
ở
c

ử
a h
ế
t s
ứ
c
đúng
đắ
n. Nh
ữ
ng chính sách này
đã
mang l
ạ
i nh
ữ
ng tích c
ự
c trong vi
ệ
c thu hút v
ố
n
đầ
u tư
để
phát tri
ể
n n
ề

n kinh t
ế
v
ố
n c
ò
n ch
ậ
m phát tri
ể
n c
ủ
a Vi
ệ
t Nam và
m
ộ
t trong nh
ữ
ng thành công n
ổ
i b
ậ
t c
ủ
a
đầ
u tư trong công cu
ộ
c

đổ
i m
ớ
i là s
ự

chuy
ể
n d
ị
ch cơ câú kinh t
ế
theo h
ướ
ng CNH- HĐH. Đi
ề
u
đầ
u tiên mà chúng
t
ôi
đ
ề
c
ậ
p
đ
ế
n
ở

đây là s
ự
th
ành công c
ủ
a Vi
ệ
t Nam trong vi
ệ
c t
ừ
ng b
ư
ớ
c
chuy
ể
n t
ừ
n
ề
n kinh t
ế
nông nghi
ệ
p l
ạ
c h
ậ

u sang n
ề
n kinh t
ế
công nghi
ệ
p tiên
ti
ế
n, t
ứ
c là tăng d
ầ
n t
ỉ
tr
ọ
ng c
ủ
a công nghi
ệ
p và d
ị
ch v
ụ
trong GDP so v
ớ
i
nông nghi
ệ

p.B
ì
nh quân trong nh
ữ
ng năm qua, giá tr
ị
c
ủ
a ngành d
ị
ch v
ụ

ở

m
ứ
c 39%, c
ủ
a ngành công nghi
ệ
p là 38% và con s
ố
này c
ủ
a ngành nông
nghi
ệ
p là 23%.Công nghi
ệ

p vi
ệ
t nam đang b
ướ
c t
ừ
ng b
ướ
c v
ữ
ng ch
ắ
c và
đang ch
ứ
ng t
ỏ
là m
ộ
t ngành có th
ể
kéo đoàn tàu kinh t
ế
ti
ế
n lên. Giá tr
ị
c
ủ
a

n
ông nghi
ệ
p tuy c
ó gi
ả
m nh
ưng ngành nông nghi
ệ
p c
ủ
a n
ư
ớ
c ta v
ẫ
n kh
ông
ch
ỉ

đả
m b
ả
o
đượ
c an ninh lương th
ự
c mà c
ò

n luôn gi
ữ
v
ữ
ng v
ị
trí là m
ộ
t
trong 3 n
ướ
c xu
ấ
t kh
ẩ
u g
ạ
o l
ớ
n nh
ấ
t th
ế
gi
ớ
i. Bên c
ạ
nh nh
ữ
ng thành công

này không th
ể
khôg k
ể

đế
n n
ỗ
l
ự
c c
ủ
a
Đả
ng và Nhà n
ướ
c trong vi
ệ
c chuy
ể
n
d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế
vùng- l
ã
nh th

ổ
. Các vùng kinh t
ế
: Tây b
ắ
c, Đông b
ắ
c,
Đồ
ng b
ằ
ng s
ông h
ồ
ng, Khu 4, Duy
ên h
ả
i mi
ề
n trung, T
ây nguyên, Đông nam
b
ộ
và
Đồ
ng b
ằ
ng sông c
ử
u long

đã
xây d
ự
ng
đượ
c cho m
ì
nh các th
ế
m
ạ
nh v
ề

cây, con
để

đầ
u tư s
ả
n xu
ấ
t, c
ả
i thi
ệ
n đáng k
ể

đờ

i s
ố
ng nhân dân và
đã
h
ì
nh
thành
đượ
c các vùng kinh t
ế
tr
ọ
ng đi
ể
m làm
độ
ng l
ự
c cho s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a c
ả

n
ướ

c. M
ộ
t thành t
ự
u l
ớ
n c
ủ
a Vi
ệ
t Nam trong công cu
ộ
c c
ả
i cách kinh t
ế

đã

đượ
c c
ả
th
ế
gi
ớ
i ghi nh
ậ
n là
đã

xoá
đượ
c đói, gi
ả
m
đượ
c nghèo
ở
nh
ữ
ng vùng
kém phát tri
ể
n v
ớ
i t
ỉ
l
ệ
đói nghèo xu
ố
ng x
ấ
p x
ỉ
10%.
Vai tr
ò
c
ủ

a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

13

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

M
ộ
t

đi
ề
u c
ầ
n n
ói
đ
ế
n n
ữ
a
ở

đây là s
ự
chuy
ể
n bi
ế
n v
ề
c
ơ c
ấ
u th
ành ph
ầ
n
kinh t
ế

, ngoài 2 thành ph
ầ
n kinh t
ế
c
ũ
là kinh t
ế
nhà n
ướ
c, kinh t
ế
t
ậ
p th
ể
các
th
ành ph
ầ
n kinh t
ế
kh
ác như kinh t
ế
t
ư nhân, kinh t
ế
c
á th

ể
, kinh t
ế
h
ỗ
n h
ợ
p
và khu v
ự
c có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài c
ũ
ng
đã
góp ph
ầ
n làm đa d
ạ
ng hoá
ngu
ồ
n v
ố
n

đầ
u tư, b
ổ
sung cho ngu
ồ
n v
ố
n c
ủ
a nhà n
ướ
c. Năm 2003, t
ổ
ng
v
ố
n
đầ
u tư toàn x
ã
h
ộ
i
đạ
t m
ứ
c 35,6% GDP. Đi
ề
u đó th
ể

hi
ệ
n vai tr
ò
tích c
ự
c
c
ủ
a các thành ph
ầ
n kinh t
ế
trong vi
ệ
c
đầ
u tư vào các ngành, vùng
để
phát
tri
ể
n kinh t
ế
.
Đ
ặ
c bi
ệ
t, khu v

ự
c kinh t
ế
c
ó v
ố
n
đ
ầ
u t
ư n
ư
ớ
c ngo
ài là m
ộ
t b
ộ

ph
ậ
n không th
ể
tách r
ờ
i trong s
ự
nghi
ệ
p phát tri

ể
n kinh t
ế
Vi
ệ
t Nam. Trong
nh
ữ
ng năm qua, khu v
ự
c này
đã
có b
ướ
c phát tri
ể
n khá, t
ạ
o thêm m
ộ
t s
ố
m
ặ
t
hàng m
ớ
i, th
ị
tr

ườ
ng m
ớ
i, tăng thêm s
ứ
c c
ạ
nh tranh c
ủ
a s
ả
n ph
ẩ
m, góp ph
ầ
n
quan tr
ọ
ng vào các thành t
ự
u kinh t
ế
- x
ã
h
ộ
i c
ủ
a
đấ

t n
ướ
c.
II. Th
ự
c tr
ạ
ng c
ủ
a ho
ạ
t
độ
ng
đầ
u tư
đố
i v
ớ
i chuy
ể
n d
ị
ch
c
ơ c
ấ
u kinh t
ế
ng

ành.
Sau nhi
ề
u n
ăm th
ự
c hi
ệ
n m
ở
c
ử
a n
ề
n kinh t
ế
. N
ư
ớ
c ta
đ
ã
nh
ậ
n
đư
ợ
c
r
ấ

t nhi
ề
u ngu
ồ
n v
ố
n t
ừ
n
ướ
c ngoài
đổ
vào, cùng v
ớ
i l
ượ
ng v
ố
n trong n
ướ
c,
t
ạ
o th
ành 1 ngu
ồ
n v
ố
n
đ

ầ
u t
ư l
ớ
n cho n
ề
n kinh t
ế
.
Đây là 1 đi
ề
u ki
ệ
n r
ấ
t t
ố
t
để
chúng ta th
ự
c hi
ệ
n chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t

ế
cho phù h
ợ
p v
ớ
i xu
h
ướ
ng phát tri
ể
n chung c
ủ
a th
ế
gi
ớ
i. Và v
ì
v
ậ
y, cơ c
ấ
u ngành c
ũ
ng không
th
ể
không có nh
ữ
ng s

ự
thay
đổ
i. S
ự
thay
đổ
i này
đượ
c th
ể
hi
ệ
n
ở
nh
ữ
ng m
ặ
t
sau.
Th
ứ
1: Nh
ờ
có ngu
ồ
n v
ố
n l

ớ
n cùng v
ớ
i chính sách c
ả
i cách và
đổ
i m
ớ
i
c
ủ
a
Đ
ả
ng, c
ơ c
ấ
u ng
ành
đ
ã
c
ó s
ự
chuy
ể
n d
ị
ch t

ích c
ự
c theo h
ư
ớ
ng CNH
–
H
ĐH, phát huy
đượ
c l
ợ
i th
ế
c
ủ
a t
ừ
ng ngành, làm tăng hi
ệ
u qu
ả
và ch
ấ
t
l
ư
ợ
ng ph
át tri

ể
n kinh t
ế
.
Đúc rút kinh nghi
ệ
m c
ủ
a c
ác n
ư
ớ
c
đi tr
ư
ớ
c, Vi
ệ
t
Nam
đã
chú tr
ọ
ng vào phát tri
ể
n khu v
ự
c công nghi
ệ
p và d

ị
ch v
ụ
, 2 khu v
ự
c
có kh
ả
năng đem l
ạ
i t
ố
c
độ
tăng tr
ưở
ng nhanh cho n
ề
n kinh t
ế
. Chính v
ì
v
ậ
y
t
ỷ
tr
ọ
ng đóng góp vào GDP c

ủ
a các ngành công nghi
ệ
p, nông nghi
ệ
p và
d
ị
ch v
ụ
c
ũ
ng có s
ự
chênh l
ệ
ch khác nhau. T
ỷ
tr
ọ
ng ngành nông – lâm –
thu
ỷ
s
ả
n trong GDP ti
ế
p t
ụ
c c

ó xu h
ư
ớ
ng gi
ả
m t
ừ
27,2% n
ăm 1995 xu
ố
ng
25,4% năm 1999 và c
ò
n 23% năm 2002 trong khi t
ỷ
tr
ọ
ng ngành công
nghi
ệ
p – xây d
ự
ng phát tri
ể
n t
ừ
28,7% lên 34,5% và lên
đế
n 38,6% năm
2002 (Trong đó t

ỷ
tr
ọ
ng ngành công nghi
ệ
p ch
ế
bi
ế
n tăng t
ừ
18% năm 1999
lên 20,4% năm 2002). Ngành d
ị
ch v
ụ
tăng t
ừ
38,6% năm 1990 lên 44,1%
n
ăm 1999 và sau đó l
ạ
i gi
ả
m c
ò
n 38,4% n
ăm 2002. S
ự
thay

đ
ổ
i n
ày ph
ả
n
ánh xu h
ướ
ng ngày càng phát tri
ể
n c
ủ
a khu v
ự
c công nghi
ệ
p và d
ị
ch v
ụ

trong nh
ữ
ng n
ăm g
ầ
n
đây, m
ứ
c

đóng góp vào GDP c
ủ
a 2 khu v
ự
c n
ày ngày
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

14

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố

c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

càng tăng và chi
ế
m t
ớ
i kho
ả
ng 79%. Hi
ệ
n nay v
ố
n
đầ
u tư vào 2 khu v
ự
c
này c
ũ
ng đang tăng m
ạ
nh,
đặ
c bi
ệ

t là công nghi
ệ
p. T
ổ
ng s
ố
d
ự
án
đầ
u tư
n
ư
ớ
c ngo
ài
đ
ầ
u n
ăm 2002
đư
ợ
c c
ấ
p gi
ấ
y ph
ép là 104 d
ự

án, tăng 50,7%
v
ớ
i t
ổ
ng v
ố
n đăng k
ý
hơn 159 tri
ệ
u USD, tăng g
ầ
n 50%. Có 34 d
ự
án
đầ
u
tư vào ngành công nghi
ệ
p n
ặ
ng v
ớ
i t
ổ
ng v
ố
n đăng k
ý

hơn 33 tri
ệ
u USD (
b
ì
nh quân g
ầ
n 1 tri
ệ
u USD/d
ự
án). Đi
ề
u này h
ứ
a h
ẹ
n n
ề
n công nghi
ệ
p n
ướ
c
ta s
ẽ
ti
ế
p t
ụ

c có nh
ữ
ng chuy
ể
n bi
ế
n đáng k
ể
, góp ph
ầ
n hơn n
ữ
a vào quá
tr
ì
nh
đ
ẩ
y m
ạ
nh CNH
– HĐH
đ
ấ
t n
ư
ớ
c.

Cơ h

ộ
i v
à thách th
ứ
c
đ
ố
i v
ớ
i s
ự
ph
át tri
ể
n c
ông nghi
ệ
p:

Nh
ữ
ng thành công trong chính sách
đổ
i m
ớ
i c
ủ
a Vi
ệ
t Nam

đã
đưa
n
ướ
c ta t
ừ
ng b
ướ
c hoà nh
ậ
p v
ớ
i n
ề
n kinh t
ế
th
ế
gi
ớ
i. Vi
ệ
c chính ph
ủ
M
ỹ

tuy
ên b
ố

ch
ính th
ứ
c thi
ế
t l
ậ
p quan h
ệ
ngo
ạ
i giao v
ớ
i Vi
ệ
t Nam ( 7/1975) v
à
hi
ệ
p
đị
nh khung gi
ữ
a Vi
ệ
t Nam và EU
đượ
c k
ý
k

ế
t, Vi
ệ
t Nam là thành viên
chính th
ứ
c c
ủ
a Hi
ệ
p h
ộ
i các n
ướ
c ASEAN
đã
t
ạ
o đi
ề
u ki
ệ
n thu
ậ
n l
ợ
i cho
n
ướ
c ta phát tri

ể
n. Cùng t
ừ
nh
ữ
ng thành công c
ủ
a chính sách
đổ
i m
ớ
i, v
ị
trí
và uy tín cu
ả
Vi
ệ
t Nam trên th
ế
gi
ớ
i ngày càng tăng, quan h
ệ
gi
ữ
a Vi
ệ
t
Nam v

ớ
i c
ác n
ư
ớ
c trong khu v
ự
c ( nh
ấ
t l
à ASEAN) ngày càng xích l
ạ
i g
ầ
n
nhau h
ơn.
ở
trong n
ướ
c, các ngành, các doanh nghi
ệ
p
đã
v
ượ
t qua nhi
ề
u th
ử

th
ách và đang t
ừ
ng b
ư
ớ
c kh
ở
i s
ắ
c, ch
ấ
p nh
ậ
n s
ự
c
ạ
nh tranh gay g
ắ
t tr
ên th
ị

tr
ườ
ng qu
ố
c t

ế
và trong n
ướ
c
để
t
ồ
n t
ạ
i và phát tri
ể
n b
ề
n v
ữ
ng.
H
ướ
ng phát tri
ể
n công nghi
ệ
p trong nh
ữ
ng năm t
ớ
i:
Ch
ặ
ng

đườ
ng phát tri
ể
n kinh t
ế
Vi
ệ
t Nam t
ừ
nay t
ớ
i năm 2020 g
ắ
n li
ề
n
v
ớ
i c
ông cu
ộ
c c
ông nghi
ệ
p ho
á, hi
ệ
n
đ
ạ

i ho
á
đ
ấ
t n
ư
ớ
c. Theo c
ác nhà d
ự
b
áo
chi
ế
n l
ượ
c c
ủ
a Vi
ệ
t Nam, t
ừ
nay t
ớ
i năm 2020
đượ
c chia thành 2 ch
ặ
ng:
+ T

ừ
nay t
ớ
i năm 2010: Ch
ặ
ng
đườ
ng
đẩ
y nhanh quá tr
ì
nh công
nghi
ệ
p hoá, đưa
đấ
t n
ướ
c v
ượ
t qua giai đo
ạ
n trung b
ì
nh c
ủ
a quá tr
ì
nh công
nghi

ệ
p hoá ( GDP b
ì
nh quân
đầ
u ng
ườ
i
đạ
t kho
ả
ng 1000 USD theo giá
1990, vào năm 2010).
+ T
ừ
2010 – 2020: Ch
ặ
ng
đườ
ng
đẩ
y nhanh hi
ệ
n
đạ
i hoá.
* Vi
ệ
c
đị

nh h
ướ
ng phát tri
ể
n các ngành công nghi
ệ
p, c
ầ
n quán tri
ệ
t
các quan đi
ể
m sau:
+ Tăng t
ố
c
độ
phát tri
ể
n công nghi
ệ
p và do đó nâng cao t
ỷ
tr
ọ
ng công
nghi
ệ
p trong n

ề
n kinh t
ế
.
+ Trong cơ c
ấ
u ngành c
ủ
a công nghi
ệ
p, c
ầ
n chú
ý
s
ả
n ph
ẩ
m và cơ c
ấ
u
s
ả
n ph
ẩ
m c
ủ
a nó v
ì
đây là y

ế
u t
ố
năng
độ
ng, linh ho
ạ
t tr
ướ
c nh
ữ
ng di
ễ
n
bi
ế
n c
ủ
a th
ị
tr
ườ
ng so v
ớ
i ngành ngh
ề
.
Vai tr
ò
c

ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

15

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

+ Trong phát tri
ể

n c
ông nghi
ệ
p, c
ơ c
ấ
u ng
ành c
ầ
n k
ế
t h
ợ
p v
ớ
i c
ơ c
ấ
u
v
ùng và v
ớ
i cơ c
ấ
u theo thành ph
ầ
n
để
th
ự

c hi
ệ
n
đượ
c các m
ụ
c tiêu.
+ K
ế
t h
ợ
p h
ướ
ng ngo
ạ
i v
ớ
i h
ướ
ng n
ộ
i, trong đó h
ướ
ng ngo
ạ
i là ch
ủ

y
ế

u

+ Chú
ý
hi
ệ
u qu
ả
kinh t
ế

– x
ã
h
ộ
i c
ủ
a c
ơ c
ấ
u. Lu
ôn
đ
ị
nh h
ư
ớ
ng v
à t
ạ

o
đ
i
ề
u ki
ệ
n cho các ngành tr
ọ
ng đi
ể
m, m
ũ
i nh
ọ
n phát tri
ể
n
Ng
ành tr
ọ
ng
đi
ể
m, m
ũ
i nh
ọ
n trong s
ự
ph

át tri
ể
n c
ông nghi
ệ
p
đư
ợ
c
xác
đị
nh d
ự
a vào các tiêu chu
ẩ
n sau:
+ Vai tr
ò
, v
ị
tr
í c
ủ
a ng
ành đó
đ
ố
i v
ớ
i n

ề
n KTQD

+ Kh
ả
năng đáp
ứ
ng nhu c
ầ
u th
ị
tr
ườ
ng,
đặ
c bi
ệ
t là nhu c
ầ
u th
ị
tr
ườ
ng
qu
ố
c t
ế
.
+ Kh

ả
năng và l
ợ
i th
ế
trong n
ướ
c cho vi
ệ
c phát tri
ể
n các ngành đó:
+ Th
ự
c tr
ạ
ng hi
ệ
n có và có th
ể
có cho s
ự
phát tri
ể
n sau đây:
Ngành tr
ọ
ng đi
ể
m, m

ũ
i nh
ọ
n ch
ị
u s
ự
tác
độ
ng c
ủ
a nhi
ề
u nhân t
ố
, nên
có th
ể
thay
đổ
i theo t
ừ
ng th
ờ
i k
ý
phát tri
ể
n. V
ớ

i nh
ữ
ng năm t
ớ
i, trong s
ự

phát tri
ể
n công nghi
ệ
p, các ngành tr
ọ
ng đi
ể
m, m
ũ
i nh
ọ
n có th
ể
là:
+ Các ngành khai thác tài nguyên khoáng s
ả
n mà ta có th
ế
m
ạ
nh, tr
ữ

l
ượ
ng và ch
ấ
t l
ượ
ng khai thác và ch
ế
bi
ế
n cho phép ( ví d
ụ
d
ầ
u khí)
+ Các ngành ph
ụ
c v
ụ
cho k
ế
t c
ấ
u h
ạ
t
ầ
ng c
ủ

a n
ề
n kinh t
ế
. Xây d
ự
ng và
phát tri
ể
n cơ s
ở
h
ạ
t
ầ
ng s
ẽ
là m
ộ
t tr
ọ
ng đi
ể
m cu
ả
n
ướ
c ta t
ừ
nay t

ớ
i 2010
c
ũ
ng trong th
ờ
i k
ỳ

đó nhu c
ầ
u x
ây d
ự
ng nh
à c
ử
a v
à tiêu dùng c
ủ
a d
ân cư
c
ũ
ng r
ấ
t l
ớ
n, ta l
ạ

i có đi
ề
u ki
ệ
n và kh
ả
năng phát tri
ể
n các ngành này ( Đi
ệ
n
l
ự
c, xi m
ăng).
+ M
ộ
t s
ố
ng
ành ch
ế
bi
ế
n n
ông, lâm, h
ả
i s
ả
n nhi

ệ
t
đ
ớ
i m
à ta có ti
ề
m
năng( di
ệ
n tích chưa khai thác c
ò
n nhi
ề
u,
đầ
u tư c
ò
n ít), nhu c
ầ
u l
ớ
n ( ví d
ụ

ch
ế
bi
ế
n g

ạ
o, thu
ỷ
s
ả
n, h
ả
i s
ả
n, cà phê, chè mía
đườ
ng, hoa qu
ả
và bia,
n
ướ
c gi
ả
i khát)
+ M
ộ
t s
ố
ngành mà ta có l
ự
c l
ượ
ng lao
độ
ng d

ồ
i dào, có truy
ề
n th
ố
ng
tay ngh
ề
cao, gi
ả
i quy
ế
t vi
ệ
c làm và đóng góp cho xu
ấ
t kh
ẩ
u ( ví d
ụ
giày
dép, d
ệ
t).
- Cơ c
ấ
u ngành công nghi
ệ
p
đã

có s
ự
chuy
ể
n d
ị
ch theo h
ướ
ng tăng t
ố
c
độ
phát tri
ể
n và t
ỷ
tr
ọ
ng các ngành công nghi
ệ
p s
ả
n xu
ấ
t hàng tiêu dùng và
xu
ấ
t kh
ẩ
u ph

át huy
đư
ợ
c l
ợ
i th
ế
c
ủ
a ng
ành, h
ì
nh th
ành
đư
ợ
c m
ộ
t s
ố
ng
ành
m
ũ
i nh
ọ
n. M
ộ
t s
ố

khu công nghi
ệ
p , khu ch
ế
xu
ấ
t có công ngh
ệ
cao
đồ
ng
th
ờ
i ph
át tri
ể
n
m
ộ
t s
ố
ng
ành ch
ế
bi
ế
n n
ông s
ả
n.

Đ
ế
n n
ăm 2000, các ngành
công nghi
ệ
p khai thác chi
ế
m kho
ả
ng 15% t
ổ
ng giá tr
ị
ngành công nghi
ệ
p,
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ

c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

16

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

trong đó ngành d
ầ
u khí
đã
chi
ế
m t
ớ
i 12%. Đây là m
ộ
t ngành
đầ

y ti
ề
m năng
b
ở
i n
ướ
c ta có vùng bi
ể
n r
ộ
ng l
ạ
i là nơi có nhi
ề
u m
ỏ
d
ầ
u khí. V
ì
v
ậ
y c
ầ
n có
s
ự

đ

ầ
u t
ư thích đáng vào ngành này
đ
ể
t
ậ
n d
ụ
ng
đư
ợ
c tri
ệ
t
đ
ể
ngu
ồ
n l
ợ
i v
ề

nguyên thiên nhiên. Công nghi
ệ
p ch
ế
tác, bao g
ồ

m s
ả
n xu
ấ
t th
ự
c ph
ẩ
m, s
ả
n
ph
ẩ
m phi kim lo
ạ
i, s
ả
n ph
ẩ
m d
ệ
t, hoá ch
ấ
t, s
ả
n ph
ẩ
m da, gi
ả
da và kim lo

ạ
i,
s
ả
n ph
ẩ
m đi
ệ
n t
ử
, công ngh
ệ
thông tin chi
ế
m t
ớ
i 79% t
ổ
ng giá tr
ị
nàgnh
công nghi
ệ
p. Đi
ề
u đó cho th
ấ
y ngành này ngày càng đóng m
ộ
t vai tr

ò
quan
tr
ọ
ng trong n
ề
n kinh t
ế
. Nhu c
ầ
u cao v
ề
c
ác s
ả
n ph
ẩ
m c
ủ
a ng
ành này
đ
ã
k
éo
theo s
ự
phát tri
ể
n c

ủ
a ngành
đặ
c bi
ệ
t là các ngành như s
ả
n xu
ấ
t ch
ế
bi
ế
n
th
ự
c ph
ẩ
m ( chi
ế
m 23,6% t
ổ
ng giá tr
ị
ngành công nghi
ệ
p), d
ệ
t ( 5,6%), s
ả

n
ph
ẩ
m phi kim lo
ạ
i (9,2%), hoá ch
ấ
t (5,4%), s
ả
n ph
ẩ
m da và gi
ả
da (4,7%).
Đây c
ũ
ng là nh
ữ
ng m
ặ
t hàng xu
ấ
t kh
ẩ
u đem l
ạ
i l
ợ
i nhu
ậ

n cao. Cu
ố
i cùng là
ng
ành đi
ệ
n, ga
và n
ư
ớ
c c
ác ngành này chi
ế
m kho
ả
ng 6% t
ổ
ng gi
á tr
ị
ng
ành
c
ông nghi
ệ
p, trong đó đi
ệ
n và ga là 5,6% c
ò
n n

ướ
c ch
ỉ
chi
ế
m g
ầ
n 0,4% s
ở

d
ĩ
c
ó đi
ề
u n
ày là b
ở
i v
ì
nhu c
ầ
u
đi
ệ
n cho s
ả
n xu
ấ
t, sinh ho

ạ
t
đang tăng lên
v
ớ
i t
ố
c
độ
r
ấ
t nhanh.
Đầ
u tư vào ngành này mang l
ạ
i l
ợ
i nhu
ậ
n cao và hơn
n
ữ
a n
ướ
c ta l
ạ
i có đi
ề
u ki
ệ

n thu
ậ
n l
ợ
i
để
phát tri
ể
n ngành như có nhi
ề
u con
sông
để
xây d
ự
ng nhà máy thu
ỷ
đi
ệ
n thu
ỷ
đi
ệ
n, có nhi
ề
u m
ỏ
than ph
ụ
c v

ụ

cho nhi
ệ
t đi
ệ
n…c
ò
n
đầ
u tư vào ngành n
ướ
c l
ạ
i r
ấ
t h
ạ
n ch
ế
do chi phí quá
cao cho vi
ệ
c
xây d
ự
ng c
ác nhà máy l
ọ
c v

à x
ử
l
ý
n
ư
ớ
c, ngu
ồ
n n
ư
ớ
c s
ạ
ch l
ạ
i
khan hi
ế
m, m
ộ
t lí do n
ữ
a là do
ý
th
ứ
c, thói quen và t
ậ
p quán sinh ho

ạ
t c
ủ
a
ng
ườ
i dân.
- Phát tri
ể
n công nghi
ệ
p 10 năm qua
đã
góp ph
ầ
n đáng k
ể
gi
ữ

đượ
c
nh
ị
p
độ
tăng tr
ưỏ
ng c
ủ

a n
ề
n kinh t
ế
. Trong GDP, năm 1990 công nghi
ệ
p
chi
ế
m t
ỷ
tr
ọ
ng19,1%, năm 1995 chi
ế
m 22,5% và nưm 2000 chi
ế
m 26,9%.
Vi
ệ
c phân b
ổ
lao
độ
ng trong công nghi
ệ
p
đã
có s
ự

chuy
ể
n d
ị
ch h
ợ
p l
ý
hơn,
t
ạ
o ti
ề
n
đề
cho h
ì
nh thành nhi
ề
u cơ s
ở
công nghi
ệ
p, nhi
ề
u trung tâm công
nghi
ệ
p m
ớ

i, trong
đó
đ
ặ
c bi
ệ
t l
à trên
đ
ị
a b
àn các vùng kinh t
ế
tr
ọ
ng
đi
ể
m
c
ủ
a
đấ
t n
ướ
c như khu v
ự
c ngo
ạ
i thành các đo th

ị
l
ớ
n Hà n
ộ
i, TP HCM, Đà
N
ẵ
ng, H
ả
i ph
ò
ng,
Đồ
ng Nai, Bà R
ị
a ,V
ũ
ng Tàu, B
ì
nh Dương, Khánh Hoà,
C
ầ
n thơ, Qu
ả
ng Ninh…
Đã
h
ì
nh thành và phát tri

ể
n thêm nhi
ề
u ngành công
nghi
ệ
p m
ớ
i, tăng kh
ả
năng c
ạ
nh tranh c
ủ
a công nghi
ệ
p Vi
ệ
t Nam trên th
ị

tr
ư
ờ
ng n
ộ
i
đ
ị
a v

à qu
ố
c t
ế
. C
ác ngành này
đ
ề
u nh
ậ
p thi
ế
t b
ị
ti
ên ti
ế
n hi
ệ
n
đạ
i, s
ả
n ph
ẩ
m có ch
ấ
t l
ượ
ng cao phù h

ợ
p v
ớ
i nhu c
ầ
u c
ủ
a ng
ườ
i s
ả
n xu
ấ
t và
tiêu dùng và tham gia th
ị
tr
ư
ờ
ng th
ế
gi
ớ
i. Ngo
ài ra chúng ta
đ
ã
t
ậ
p trung

phát tri
ể
n m
ạ
nh m
ộ
t s
ố
s
ả
n ph
ẩ
m công nghi
ệ
p chi
ế
n l
ượ
c làm cơ s
ở
cho s
ự

phát tri
ể
n bên vùng c
ủ
a công nghi
ệ
p nói riêng và toàn b

ộ
n
ề
n kinh t
ế
nói
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

17

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố

c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

chung như d
ầ
u thô, đi
ệ
n, than, thép, xi măng, gi
ấ
y, v
ả
i. Bên c
ạ
nh đó c
ò
n
h
ì
nh thành
đượ
c nhi
ề
u trung tâm công nghi
ệ
p m
ớ

i,
Đặ
c bi
ệ
t là trên
đị
a bàn
c
ác vùng kinh t
ế
tr
ọ
ng
đi
ể
m…
Đây là nh
ữ
ng c
ơ s
ở
v
ậ
t ch
ấ
t r
ấ
t quan tr
ọ
ng

đ
ể

chu
ẩ
n b
ị
cho th
ự
c hi
ệ
n chi
ế
n l
ượ
c 2001-2010.
Để
t
ạ
o đi
ề
u ki
ệ
n cho các ngành tr
ọ
ng đi
ể
m m
ũ
i nh

ọ
n h
ì
nh thành và
phát tri
ể
n nhanh chóng, v
ấ
n
đề
c
ự
c k
ỳ
quan tr
ọ
ng là nhà n
ướ
c c
ầ
n xây d
ự
ng
và ban hành các chính sách phát tri
ể
n công nghi
ệ
p m
ộ
t cách đúng

đắ
n và t
ổ

ch
ứ
c th
ự
c hi
ệ
n chúng m
ộ
t cách nghiêm túc. Trong t
ừ
ng chính sách đó c
ầ
n
xác
đị
nh r
õ
gi
ớ
i h
ạ
n tác
độ
ng c
ủ
a nhà n

ướ
c, c
ủ
a th
ị
tr
ườ
ng và c
ủ
a doanh
nghi
ệ
p, h
ộ
gia
đì
nh
đế
n ngành, ngh
ề
, m
ặ
t hàng, ngành hàng s
ả
n xu
ấ
t – kinh
doanh. N
ói chung, nhà n
ư

ớ
c ch
ỉ
n
ên t
ậ
p trung v
ào các ngành m
ũ
i nh
ọ
n,
ngành tr
ọ
ng đi
ể
m mà
ở
đó c
ầ
n có s
ự
t
ậ
p trung v
ậ
t l
ự
c, tài l
ự

c, trí l
ự
c m
ớ
i có
th
ể
phát tri
ể
n
đượ
c.
- Nh
ữ
ng thành qu
ả
trên cho th
ấ
y cơ c
ấ
u công nghi
ệ
p ti
ế
p t
ụ
c có s
ự

chuy

ể
n d
ị
ch đáng k
ể
, song các ngành công nghi
ệ
p l
ạ
i chưa t
ạ
o
đượ
c b
ướ
c
độ
t phá v
ề
ch
ấ
t l
ượ
ng, hi
ệ
u qu
ả
và các s
ả
n ph

ẩ
m công nghi
ệ
p có ch
ấ
t l
ượ
ng
cao c
ò
n chi
ế
m t
ỷ

tr
ọ
ng nh
ỏ
. Ch
ính v
ì
v
ậ
y, m
ộ
t s
ự

đ

ầ
u t
ư thích đáng hơn
n
ữ
a theo chi
ề
u sâu là m
ộ
t đi
ề
u h
ế
t s
ứ
c c
ấ
p bách.
- Nông nghi
ệ
p v
ẫ
n là ngành chi
ế
m v
ị
trí hàng
đầ
u trong cơ c
ấ

u kinh t
ế

qu
ố
c d
ân
ở
n
ư
ớ
c ta. Tuy kh
ông th
ể
l
àm giàu b
ằ
ng n
ông nghi
ệ
p nh
ưng
nh
ữ
ng chuy
ể
n bi
ế
n tích c
ự

c c
ủ
a nông nghi
ệ
p
đã
góp ph
ầ
n không nh
ỏ
vào
vi
ệ
c gi
ả
i quy
ế
t nh
ữ
ng v
ấ
n
đề
kinh t
ế
– x
ã
h
ộ
i c

ấ
p thi
ế
t, đưa
đấ
t n
ướ
c thoát
kh
ỏ
i kh
ủ
ng ho
ả
ng và t
ạ
o ti
ề
n
đề
cho nh
ữ
ng b
ướ
c phát tri
ể
n m
ạ
nh hơn trong
tương lai.

+ N
ề
n nông nghi
ệ
p Vi
ệ
t Nam đang v
ậ
n
độ
ng theo nh
ữ
ng xu h
ướ
ng
Tích c
ự
c, đang chuy
ể
n d
ầ
n t
ừ
th
ế

độ
c canh, t
ự
c

ấ
p t
ự
túc sang kinh t
ế
th
ị

tr
ườ
ng phát huy l
ợ
i th
ế
c
ủ
a t
ừ
ng vùng sinh thái
để
h
ì
nh thành các vùng
chuy
ên canh.
+ So v
ớ
i y
êu c
ầ

u c
ủ
a qu
á tr
ì
nh CNH
– HĐH n
ề
n n
ông nghi
ệ
p Vi
ệ
t
Nam v
ề
cơ b
ả
n chưa thoát kh
ỏ
i t
ì
nh tr
ạ
ng s
ả
n xu
ấ
t nh
ỏ

, th
ị
tr
ườ
ng nông
thôn c
ò
n
ở
giai
đo
ạ
n
đ
ầ
u c
ủ
a s
ự
h
ì
nh th
ành.
+ Kh
ả
n
ăng sinh thái đa d
ạ
ng ch
ưa

đư
ợ
c khai th
ác
đ
ầ
y
đ
ủ
v
à có hi
ệ
u
qu
ả
. T
ỷ
su
ấ
t hàng hóa th
ấ
p. Tr
ồ
ng tr
ọ
t,
đặ
c bi
ệ
t là tr

ồ
ng cây lương th
ự
c,
v
ẫ
n chi
ế
m v
ị
trí hàng
đầ
u, chăn nuôi theo ki
ể
u s
ả
n xu
ấ
t hàng hóa chưa phát
tri
ể
n m
ạ
nh.
- Trong nông nghi
ệ
p, cơ c
ấ
u cây tr
ồ

ng v
ậ
t nuôi
đượ
c d
ị
ch chuy
ể
n
theo h
ướ
ng tăng t
ỷ
tr
ọ
ng các lo
ạ
i s
ả
n ph
ẩ
m có năng su
ấ
t và hi
ệ
u qu
ả
kinh t
ế

Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

18

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

cao, khai thác
đượ
c l
ợ
i th
ế
theo cây, con. T
ậ
p trung phát tri
ể
n m
ộ
t s
ố
cây
công nghi
ệ
p và ăn qu
ả
có ti
ề
m năng xu
ấ
t kh
ẩ
u và s
ứ
c c
ạ

nh tranh qu
ố
c t
ế
.
T
ố
c
đ
ộ
ch
ăn nuôi tăng nhanh hơn tr
ồ
ng tr
ọ
t, c
ây công nghi
ệ
p v
à cây ăn qu
ả

tăng nhanh hơn cây lương th
ự
c.
Đã
h
ì
nh thành
đượ

c m
ộ
t s
ố
vùng chuyên
canh ph
ụ
c v
ụ
công nghi
ệ
p ch
ế
bi
ế
n và xu
ấ
t kh
ẩ
u.
Đã
h
ì
nh thành m
ộ
t s
ố
m
ặ
t

hàng có giá tr
ị
xu
ấ
t kh
ẩ
u l
ớ
n như g
ạ
o, cà phê, cao su, đi
ề
u, tôm…
- Trong ngành nông nghi
ệ
p, s
ự
chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế
di
ễ
n ra như sau:

Đơn v

ị
: %


1990
1995
2000
Toàn ngành nông nghi
ệ
p
100
100
100
- Tr
ồ
ng tr
ọ
t
74,4
80,4
80
-
Chăn nuôi
24,1
16,6
17,3
- D
ị
ch v
ụ

nông nghi
ệ
p

3,0
2,7
Qua bi
ể
u trên, ta th
ấ
y t
ỷ
tr
ọ
ng gi
ữ
a các ngành trong toàn ngành nông
nghi
ệ
p c
ó s
ự
thay
đ
ổ
i nh
ưng s
ự
thay
đ

ổ
i na
ỳ
di
ễ
n ra kh
á ch
ậ
m ch
ạ
p. T
ỷ

tr
ọ
ng ngành tr
ồ
ng tr
ọ
t có xu h
ướ
ng gi
ả
m d
ầ
n , trong khi đó ngành chăn nuôi
tăng lên. Tuy nhiên m
ứ
c tăng c
ủ

a ngành chăn nuôi tăng nhanh hơn m
ứ
c
gi
ả
m c
ủ
a ngành tr
ồ
ng tr
ọ
t (0,7% so v
ớ
i 0,4%). Đi
ề
u này cho th
ấ
y chăn nuôi
ngày càng
đượ
c chú tr
ọ
ng hơn và đang ch
ứ
ng t
ỏ
là m
ộ
t ngành có kh
ả

năng
đ
em l
ạ
i l
ợ
i nhu
ậ
n cao.

- D
ị
ch v
ụ
l
à m
ộ
t l
ĩ
nh v
ự
c ho
ạ
t
đ
ộ
ng c
ủ
a n
ề

n kinh t
ế
qu
ố
c d
ân bao hàm
t
ấ
t c
ả
nh
ữ
ng ho
ạ
t
độ
ng ph
ụ
c v
ụ
s
ả
n xu
ấ
t và
đờ
i s
ố
ng dân cư. Theo ngh
ĩ

a đó,
ho
ạ
t
đ
ộ
ng d
ị
ch v
ụ
bao h
àm c
ả
ho
ạ
t
đ
ộ
ng th
ương m
ạ
i. Nh
ưng thông th
ư
ờ
ng,
do v
ị
trí
đặ

c bi
ệ
t quan tr
ọ
ng và nh
ữ
ng
đặ
c thù riêng, ho
ạ
t
độ
ng thương m
ạ
i
th
ườ
ng
đượ
c tách riêng kh
ỏ
i ph
ạ
m trù d
ị
ch v
ụ
và
đượ
c coi là m

ộ
t v
ế
ngang
b
ằ
ng v
ớ
i ho
ạ
t
độ
ng d
ị
ch v
ụ
. Trong chuyên
đề
này thương m
ạ
i – d
ị
ch v
ụ

đượ
c xem xét v
ớ
i tư cách m
ộ

t ngành kinh t
ế
th
ự
c hi
ệ
n qua tr
ì
nh lưu thông
trao
đ
ổ
i h
àng hoá và th
ự
c hi
ệ
n c
ác công vi
ệ
c ph
ụ
c v
ụ
ti
êu dùng c
ủ
a s
ả
n xu

ấ
t
và c
ủ
a dân cư trên các th
ị
tr
ườ
ng.
Các ngành d
ị
ch v
ụ
chi
ế
m t
ỷ
tr
ọ
ng trong GDP t
ừ
38,6% năm 1990 tăng
lên 40,5% năm 2000, v
ừ
a
đáp
ứ
ng
đư
ợ

c nhu c
ầ
u ph
át tri
ể
n t
ổ
ng kinh t
ế
, v
ừ
a
ph
ụ
c t
ố
t
đờ
i s
ố
ng, t
ừ
ng b
ướ
c nâng cao ch
ấ
t l
ượ
ng ph
ụ

c v
ụ
. Cơ c
ấ
u các
ngành d
ị
ch v
ụ
trong t
ổ
ng giá tr
ị
d
ị
ch v
ụ

đã
có s
ự
chuy
ể
n d
ị
ch b
ướ
c
đầ
u:

+ Ngành thương m
ạ
i trong nhi
ề
u năm g
ầ
n đây luôn phát tri
ể
n và d
ẫ
n
đầ
u v
ề
t
ỷ
tr
ọ
ng đóng góp trong t
ổ
ng giá tr
ị
ngành d
ị
ch v
ụ
, t
ừ
37,2% năm
1995

đế
n 37,3 năm 2000
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

19

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th

ủ
y

+ Ngành giao thông, bưu đi
ệ
n c
ũ
ng
đang ch
ứ
ng t
ỏ
m
ì
nh l
à m
ộ
t ng
ành
c
ó th
ế
m
ạ
nh và đang trên đà phát tri
ể
n đóng góp vào t
ổ
ng giá tr
ị

c
ủ
a ngành
t
ăng t
ừ
7,6% n
ăm 1990 lên 9,0% năm1995 vào năm 2000 là 9,4%. Các
ngành như giao thông, y t
ế
, qu
ả
n l
ý
nhà n
ướ
c c
ũ
ng tăng t
ừ
20% năm1995
lên 20,5% năm 2000. Trong đó khoa h
ọ
c và giáo d
ụ
c đào t
ạ
o là hai ngành
ti
ế

p t
ụ
c có t
ố
c
độ
tăng tr
ưở
ng cao nh
ấ
t trong khu v
ự
c d
ị
ch v
ụ
(9,1% và
8,5% năm 2002), th
ể
hi
ệ
n m
ứ
c
độ
ưu tiên cao, quy
ế
t tâm và n
ỗ
l

ự
c c
ủ
a
Ch
ính ph
ủ
trong vi
ệ
c th
úc
đ
ẩ
y ph
át tri
ể
n ngu
ồ
n nh
ân l
ự
c khoa h
ọ
c c
ông
ngh
ệ
.
Bên c
ạ

nh đó l
ạ
i có s
ự
gi
ả
m xu
ố
ng ngành tài chính, ngân hàng. Năm
1995, t
ỷ
l
ệ

đóng góp c
ủ
a ng
ành này là 4,6%,
đ
ế
n n
ăm 2000 gi
ả
m xu
ố
ng c
ò
n
4,1% và ch
ỉ

c
ò
n x
ấ
p x
ỉ
2% vào 2002. Đi
ề
u này cho th
ấ
y s
ự
gi
ả
m sút trong
đầ
u tư vào l
ĩ
nh v
ự
c này và đây là m
ộ
t đi
ề
u b
ấ
t c
ậ
p b
ở

i trong đi
ề
u ki
ệ
n kinh
t
ế
phát tri
ể
n như hi
ệ
n nay th
ì
các d
ị
ch v
ụ
v
ề
tài chính và ngân hàng là r
ấ
t
quan tr
ọ
ng. Các ngành như giao thông, bưu đi
ệ
n, giáo d
ụ
c, y t
ế

… tuy phát
tri
ể
n nh
ưng h
ầ
u h
ế
t
đ
ề
u ph
át tri
ể
n r
ấ
t ch
ậ
m. Tuy nhi
ên, v
ớ
i m
ộ
tn
ư
ớ
c m
ớ
i
đi

vào ti
ế
n tr
ì
nh CNH – HĐH như Vi
ệ
t Nam th
ì
t
ỷ
tr
ọ
ng 38% - 40% GDP c
ủ
a
khu v
ự
c d
ị
ch v
ụ
không ph
ả
i là th
ấ
p ( con s
ố
tương
ứ
ng c

ủ
a Trung Qu
ố
c;
Inđonexia và Mianma là 33,6%; 37,1% và 32,5%). V
ấ
n
đề
là
ở
ch
ỗ
nhà
n
ướ
c c
ầ
n ph
ả
i có các chính sách và bi
ệ
n pháp phù h
ợ
p nh
ằ
m khai thác h
ế
t
c
ác ti

ề
m n
ăng, phát huy l
ợ
i
th
ế
v
à nâng cao giá tr
ị
c
ủ
a ng
ành.
N
ế
u xét trong năm 2003 chúng ta có:
T
ỷ
tr
ọ
ng trong GDP (2003)

N
ông nghi
ệ
p

21,80%
Công nghi

ệ
p và xây d
ự
ng
39,97%
D
ị
ch v
ụ

38,23%
( Ngu
ồ
n: V
ụ
kinh t
ế

đố
i ngo
ạ
i, B
ộ
k
ế
ho
ạ
ch
đầ
u tư )

Các m
ặ
t h
àng xu
ấ
t kh
ẩ
u ch
ính (2003):
D
ầ
u thô(19%), hàng d
ệ
t may(18%), h
ả
i s
ả
n(11%), giày dép(11%),
g
ạ
o(4%), c
à phê(3%), các lo
ạ
i kh
ác(34%).
N
ế
u x
ét trong năm 2003, t
ỷ

tr
ọ
ng
đóng góp trong GDP c
ủ
a ng
ành
C
ông nghi
ệ
p v
ẫ
n chi
ế
m cao nh
ấ
t là 39,97%. Ngành Nông nghi
ệ
p v
ẫ
n chi
ế
m
t
ỷ
tr
ọ
ng th
ấ
p nh

ấ
t l
à 21,80%. Chúng ta
đ
ã
x
ây d
ự
ng m
ộ
t s
ố
ng ng
ành công
nghi
ệ
p m
ũ
i nh
ọ
n có kh
ẳ
năng xu
ấ
t kh
ẩ
u như công nghi
ệ
p khai thác, công
nghi

ệ
p d
ệ
t may, giày dép
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

20

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy

ễ
n Thu th
ủ
y

Th
ứ
2:
M
ặ
c d
ù cơ c
ấ
u ng
ành
đ
ã
c
ó nh
ữ
ng chuy
ể
n bi
ế
n t
ích c
ự
c nh
ưng
s

ự
chuy
ể
n d
ị
ch gi
ữ
a các ngành và trong t
ừ
ng ngành c
ò
n ch
ậ
m và chưa h
ợ
p
l
ý
.

- S
ả
n xu
ấ
t c
ông nghi
ệ
p ph
át tri
ể

n ch
ậ
m, ch
ưa
ổ
n
đ
ị
nh, t
ố
c
đ
ộ
t
ăng
tr
ưở
ng toàn ngành m
ớ
i
đạ
t b
ì
nh quân hàng năm 12,2%, c
ò
n thi
ế
u nhi
ề
u y

ế
u
t
ố
và cơ s
ở
cho phát tri
ể
n lâu dài, h
ộ
i nh
ậ
p và c
ạ
nh tranh. Cơ c
ấ
u ngành
công nghi
ệ
p và cơ c
ấ
u s
ả
n ph
ẩ
m công nghi
ệ
p ch
ậ
m chuy

ể
n d
ị
ch theo h
ướ
ng
hi
ệ
u qu
ả
, tăng s
ứ
c c
ạ
nh tranh và phát huy l
ợ
i th
ế
c
ủ
a t
ừ
ng ngành s
ả
n xu
ấ
t
công nghi
ệ
p. Vi

ệ
c này là do chúng ta ch
ỉ
chú tr
ọ
ng
đế
n
đầ
u tư m
ở
r
ộ
ng,
phát tri
ể
n công su
ấ
t s
ả
n xu
ấ
t, ch
ỉ
coi tr
ọ
ng quy mô mà chưa quan tâm nhi
ề
u
đế

n
đ
ầ
u t
ư nâng cao ch
ấ
t l
ư
ợ
ng s
ả
n ph
ẩ
m,
đ
ổ
i m
ớ
i c
ông ngh
ệ
hi
ệ
n
đ
ạ
i nh
ằ
m
đáp

ứ
ng nhu c
ầ
u phù h
ợ
p v
ớ
i th
ị
tr
ườ
ng. M
ộ
t l
ý
do n
ữ
a khi
ế
n cho vi
ệ
c
chuy
ể
n d
ị
ch trong ngành c
ò
n ch
ậ

m ch
ạ
p là do công tác d
ự
báo, xây d
ự
ng và
qu
ả
n l
ý
quy ho
ạ
ch công nghi
ệ
p chưa t
ố
t, d
ẫ
n t
ớ
i vi
ệ
c
đầ
u tư dàn tr
ả
i, theo
phong trào và phát tri
ể

n quá m
ứ
c trong m
ộ
t s
ố
ngành như xi măng, mía
đườ
ng, l
ắ
p r
áp xe g
ắ
n m
áy 2 bánh, ô tô, r
ư
ợ
u, bia,….
Đi
ề
u n
ày v
ừ
a g
ây l
ã
ng
phí, kém hi
ệ
u qu

ả
trong
đầ
u tư, v
ừ
a gây m
ấ
t cân b
ằ
ng cung c
ầ
u trên th
ị

tr
ườ
ng. M
ộ
t ví d
ụ
đi
ể
n h
ì
nh như trong năm ngoái là ngành s
ắ
t thép
đã
ph
ả

i
ch
ị
u thua l
ỗ
n
ặ
ng n
ề
do có quá nhi
ề
u nhà máy s
ả
n xu
ấ
t, trong khi nhu c
ầ
u
l
ạ
i tăng không đáng k
ể
. Hay như hi
ệ
n nay, phong trào khu công nghi
ệ
p, khu
ch
ế
xu

ấ
t
ở
c
ác t
ỉ
nh
đang phát tri
ể
n r
ầ
m r
ộ
. K
ế
t qu
ả
b
ư
ớ
c
đ
ầ
u c
ũ
ng r
ấ
t
đáng
kh

ích l
ệ
, nhưng vi
ệ
c xây d
ự
ng các khu công nghi
ệ
p, khu ch
ế
xu
ấ
t này
đã

ph
ù h
ợ
p v
ớ
i
đi
ề
u ki
ệ
n c
ụ
th
ể
c

ủ
a t
ừ
ng v
ùng, t
ừ
ng l
ĩ
nh v
ự
c hay ch
ưa, li
ệ
u n
ó
có căn c
ứ
vào t
ì
nh h
ì
nh phát tri
ể
n kinh t
ế
chung hay không, th
ì
ph
ả
i c

ầ
n
đế
n
s
ự
qu
ả
n l
ý

ở
c
ấ
p v
ĩ
mô, tránh
để
x
ả
y ra t
ì
nh tr
ạ
ng như c
ủ
a s
ắ
t thép, xây
d

ự
ng xong l
ạ
i không th
ể
đi vào ho
ạ
t
độ
ng ho
ặ
c ho
ạ
t
độ
ng ch
ỉ
c
ầ
m ch
ừ
ng.
Vi
ệ
c h
ì
nh thành và phát tri
ể
n có ch
ọ

n l
ọ
c m
ộ
t s
ố
ngành công nghi
ệ
p n
ặ
ng
m
à ta có đi
ề
u ki
ệ
n v
ẫ
n ch
ưa th
ự
c hi
ệ
n
đư
ợ
c. M
ộ
t s
ố

ng
ành công nghi
ệ
p
theo ch
ố
t như cơ khí, ch
ế
t
ạ
o, công nghi
ệ
p đóng tàu, công nghi
ệ
p luy
ệ
n kim
phát tri
ể
n ch
ậ
m. Trong s
ố
các d
ự
án
đầ
u tư vào công nghi
ệ
p th

ì
quy mô các
d
ự
án
đầ
u tư vào ngành công nghi
ệ
p n
ặ
ng quá nh
ỏ
nên khó có kh
ả
năng
đầ
u
tư công ngh
ệ
hi
ệ
n
đạ
i, mà ph
ầ
n l
ớ
n ch
ỉ
làm gia công, ch

ế
bi
ế
n và làm d
ị
ch
v
ụ
. S
ả
n ph
ẩ
m c
ông nghi
ệ
p l
àm ra tính theo
đ
ầ
u ng
ư
ờ
i c
ò
n th
ấ
p nh
ưng
đ
ã

c
ó
hi
ệ
n t
ượ
ng t
ồ
n
đọ
ng dư th
ừ
a làm cho s
ả
n xu
ấ
t c
ầ
m ch
ừ
ng.
-
Trong nông nghi
ệ
p, cơ c
ấ
u s
ả
n xu
ấ

t c
ũ
ng c
ò
n nh
ữ
ng h
ạ
n ch
ế
, b
ấ
t c
ậ
p
v
à chuy
ể
n d
ị
ch r
ấ
t ch
ậ
m. Cho
đ
ế
n nay, ch
ăn nuôi v
ẫ

n c
ò
n l
à ngành ph
ụ
. Gi
á
tr
ị
s
ả
n xu
ấ
t c
ủ
a chăn nuôi v
ẫ
n c
ò
n là ngành ph
ụ
. Giá tr
ị
s
ả
n xu
ấ
t c
ủ
a chăn

Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

21

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

nuôi qua các năm 1999, 2000, 2001 là 18,5%; 19,3%; 19,5%. Trong khi đó
con s
ố
tương
ứ
ng c
ủ
a tr
ồ
ng tr
ọ
t là: 79,2%; 78,2% và 77,8%. T
ứ
c là giá tr
ị

c
ủ
a ch
ăn nuôi có tăng lên nhưng c
ũ
ng ch
ỉ
b
ằ
ng 1/4 so v
ớ
i tr
ồ

ng tr
ọ
t.
Đây là
1 đi
ề
u b
ấ
t h
ợ
p l
ý
b
ở
i trong xu th
ế
phát tri
ể
n hi
ệ
n nay, nhu c
ầ
u ch
ấ
t l
ượ
ng
cu
ộ
c s

ố
ng tăng cao
đò
i h
ỏ
i chăn nuôi ph
ả
i l
ớ
n hơn tr
ồ
ng tr
ọ
t. Nguyên nhân
chính c
ủ
a vi
ệ
c chăn nuôi ch
ỉ
chi
ế
m t
ỷ
tr
ọ
ng nh
ỏ
là do phương th
ứ

c chăn
nuôi c
ò
n mang tính t
ự
cung t
ự
c
ấ
p, qui mô nh
ỏ
, phân tán theo t
ừ
ng h
ộ
gia
đì
nh, v
ớ
i k
ỹ
thu
ậ
t l
ạ
c h
ậ
u, t
ậ
n d

ụ
ng s
ả
n ph
ẩ
m ph
ụ
c
ủ
a tr
ồ
ng tr
ọ
t l
à chính,
l
ấ
y công làm l
ã
i. C
ả
n
ướ
c hi
ệ
n có trên 10,7 tri
ệ
u h
ộ
nông nghi

ệ
p,
đã
chăn
nuôi trên 2,8 tri
ệ
u con trâu, g
ầ
n 4,1 tri
ệ
u con b
ò
, trên 23,1 tri
ệ
u con l
ợ
n và
233,3 tri
ệ
u con gia c
ầ
m, v
ớ
i s
ả
n l
ượ
ng th
ị
t hơi

đạ
t trên 2 tri
ệ
u t
ấ
n. Tính
đế
n
ngày 11-10-2001, c
ả
n
ướ
c có 1762 trang tr
ạ
i chăn nuôi, ch
ỉ
chi
ế
m 2,9 t
ổ
ng
s
ố
trang tr
ạ
i v
à m
ớ
i s
ả

n xu
ấ
t
đư
ợ
c kho
ả
ng 1/10 s
ả
n l
ư
ợ
ng s
ả
n ph
ẩ
m ch
ăn
nu
ôi. Do v
ậ
y, ch
ấ
t l
ượ
ng và ch
ủ
ng lo
ạ
i s

ả
n ph
ẩ
m chăn nuôi c
ò
n th
ấ
p, giá c
ả

c
ò
n cao, ch
ưa đáp
ứ
ng
đư
ợ
c y
êu c
ầ
u c
ủ
a th
ị
tr
ư
ờ
ng c
ả

tron
g n
ư
ớ
c v
à xu
ấ
t
kh
ẩ
u. T
ỷ
l
ệ
xu
ấ
t kh
ẩ
u
đạ
t
đượ
c c
ò
n th
ấ
p so v
ớ
i s
ả

n l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t, m
ặ
c dù
v
ề
s
ố
l
ượ
ng gia súc, gia c
ầ
m Vi
ệ
t Nam
đứ
ng th
ứ
h
ạ
ng cao (S
ố
l
ượ
ng l

ợ
n
đứ
ng th
ứ
nh
ấ
t khu v
ự
c, th
ứ
hai Châu á, th
ứ
5 th
ế
gi
ớ
i, ch
ỉ
sau M
ỹ
, Trung
Qu
ố
c, Braxin,
Đứ
c; s
ố
lư
ợ

ng B
ò

đứ
ng th
ứ
4 khu v
ự
c, th
ứ
14 Châu á, th
ứ

53 th
ế
gi
ớ
i; s
ố
l
ư
ợ
ng Tr
âu
đ
ứ
ng th
ứ
2 khu v
ự

c, th
ứ
6 ch
âu á, th
ứ
18 th
ế

gi
ớ
i).Nói chung,s
ự
chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u trong nông nghi
ệ
p c
ò
n mang tính t
ự

phát.Trong ngành tr
ồ
ng tr
ọ
t, t

ì
nh tr
ạ
ng “tr
ồ
ng-ch
ặ
t” v
ẫ
n c
ò
n di
ễ
n ra
ở

nhi
ề
u nơi, m
ỗ
i khi có lên xu
ố
ng c
ủ
a giá c
ả
trong n
ướ
c và th
ế

gi
ớ
i.Đây l
ạ
i
là m
ộ
t l
ỗ
i n
ữ
a c
ủ
a công tác d
ự
báo nhu c
ầ
u th
ị
tr
ườ
ng và quy ho
ạ
ch vùng
nguy
ên li
ệ
u h
ợ
p l

ý
.

C
ơ c
ấ
u s
ả
n xu
ấ
t c
ủ
a khu v
ự
c nông lâm nghi
ệ
p và thu
ỷ
s
ả
n m
ặ
c dù
đã

có chuy
ể
n d
ị
ch nhưng c

ò
n ch
ậ
m và mang n
ặ
ng tính
độ
c canh. T
ỷ
tr
ọ
ng
n
ông nghi
ệ
p trong GDP m
ặ
c d
ù
đ
ã
gi
ả
m t
ừ
n
ăm 1999
đ
ế
n nay, nh

ưng v
ẫ
n
c
ò
n
ở
m
ứ
c khá cao, chi
ế
m 81,9% năm 1999; 80,8% năm 2000 và 78,5%
năm 2001. T
ỷ
tr
ọ
ng lâm nghi
ệ
p liên t
ụ
c gi
ả
m sút, m
ặ
c dù lâm nghi
ệ
p có
nhi
ề
u ti

ề
m năng v
ề
r
ừ
ng và
đấ
t r
ừ
ng. Năm 1999, ngành này ch
ỉ
chi
ế
m 5,6%
GDP, nhưng 2 năm sau con s
ố
này c
ò
n th
ấ
p hơn v
ớ
i trung b
ì
nh m
ỗ
i năm
gi
ả
m 0,1%. T

ỷ
tr
ọ
ng th
ủ
y s
ả
n t
ừ
n
ăm 2000
đ
ế
n nay
đ
ã
t
ăng khá hơn nhưng
v
ẫ
n c
ò
n th
ấ
p; t
ừ
13,8% năm 2000 lên 16% năm 2001.
Tuy
đã
có nh

ữ
ng chuy
ể
n bi
ế
n tích c
ự
c trong chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u, song
s
ả
n xu
ấ
t c
ủ
a c
ác ngành tr
ồ
ng tr
ọ
t, ch
ăn nuôi, lâm nghi
ệ
p v
à thu

ỷ
s
ả
n v
ẫ
n
ch
ủ
y
ế
u là d
ướ
i d
ạ
ng thô và sơ ch
ế
. Đây chính là m
ộ
t nguyên nhân khi
ế
n
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s

ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

22

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

cho s
ả
n ph
ẩ
m c
ủ
a ta th
ườ

ng b
ị
ép giá và không mang l
ạ
i hi
ệ
u qu
ả
xu
ấ
t kh
ẩ
u
cao. V
ì
v
ậ
y vi
ệ
c
đầ
u tư vào các ngành công nghi
ệ
p ch
ế
bi
ế
n, tăng hàm
l
ư

ợ
ng khoa h
ọ
c c
ông ngh
ệ
trong s
ả
n ph
ẩ
m, n
âng cao năng l
ự
c c
ạ
nh tranh
đang là m
ộ
t
đò
i h
ỏ
i c
ấ
p bách không ch
ỉ
c
ủ
a riêng các s
ả

n ph
ẩ
m nông
nghi
ệ
p mà c
ò
n c
ả
các s
ả
n ph
ẩ
m công nghi
ệ
p, nh
ấ
t là trong b
ố
i c
ả
nh Vi
ệ
t
Nam c
ầ
n
đẩ
y nhanh ti
ế

n tr
ì
nh h
ộ
i nh
ậ
p kinh t
ế
qu
ố
c t
ế
. Cơ c
ấ
u nông thôn,
nông, lâm nghi
ệ
p , thu
ỷ
s
ả
n
đã
có s
ự
chuy
ể
n d
ị
ch nhưng nói chung v

ẫ
n c
ò
n
ch
ậ
m, v
ẫ
n mang t
ính thu
ầ
n n
ông,
đ
ộ
c canh, n
ăng su
ấ
t, ch
ấ
t l
ư
ợ
ng, hi
ệ
u qu
ả

th
ấ

p. C
ầ
n ph
ả
i có s
ự
tác
độ
ng vào khâu gi
ố
ng, khâu ch
ế
bi
ế
n, khâu tiêu th
ụ

để
tăng giá tr
ị
tăng thêm; chuy
ể
n v
ố
n, chuy
ể
n nhà máy v
ề
nông thôn
để

chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u nông thôn nông nghi
ệ
p tăng thu nh
ậ
p, nâng cao năng
su
ấ
t, hi
ệ
u qu
ả
trên cơ s
ở
rút b
ớ
t lao
độ
ng sang làm công nghi
ệ
p – d
ị
ch v
ụ

.
N
ế
u ch
úng ta không nhanh chóng chuy
ể
n d
ị
ch c
ơ c
ấ
u n
ông nghi
ệ
p, n
ông
th
ôn th
ì
ch
ẳ
ng nh
ữ
ng c
ò
n b
ị
t
ụ
t h

ậ
u so v
ớ
i nh
ữ
ng n
ướ
c cùng ch
ặ
ng
đườ
ng
m
à c
ò
n kh
ó th
ự
c hi
ệ
n
đư
ợ
c m
ụ
c ti
êu cơ b
ả
n tr
ở

th
ành n
ư
ớ
c c
ông nghi
ệ
p
vào năm 2020.
Bên c
ạ
nh nh
ưĩ
ng xu th
ế
bi
ế
n
đổ
i có tính tích c
ự
c
đã
nêu ra
ở
trên, s
ự

v
ậ

n
độ
ng c
ủ
a nông nghi
ệ
p trong quá tr
ì
nh chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u kinh t
ế
c
ũ
ng
b
ộ
c l
ộ
r
õ
m
ộ
t lo
ạ
t nh

ữ
ng t
ồ
n t
ạ
i, khó khăn và c
ả
n tr
ở
sau:
Th
ứ
nh
ấ
t, Cơ c
ấ
u s
ả
n xu
ấ
t nông nghi
ệ
p có tr
ì
nh
độ
s
ả
n xu
ấ

t hàng hóa
th
ấ
p kém, tính ch
ấ
t
độ
c canh, qu
ả
ng canh, t
ự
c
ấ
p t
ự
túc c
ò
n n
ặ
ng n
ề
.
Th
ứ
hai, Các b
ộ
ph
ậ
n h
ợ

p thành n
ề
n nông nghi
ệ
p (tr
ồ
ng tr
ọ
t, chăn
nuôi, lâm nghi
ệ
p, ngư nghi
ệ
p ) chưa g
ắ
n v
ớ
i nhau ch
ặ
t ch
ẽ
trong cơ c
ấ
u.
Ngo
ạ
i tr
ừ
m
ố

i quan h
ệ
t
ấ
t y
ế
u gi
ữ
a tr
ồ
ng tr
ọ
t và chăn nuôi, t
ấ
t c
ả
các
b
ộ
ph
ậ
n h
ợ
p thành n
ề
n nông nghi
ệ
p phát tri
ể
n r

ấ
t r
ờ
i r
ạ
c, th
ậ
m chí trong
m
ộ
t s
ố
tr
ườ
ng h
ợ
p l
ạ
i mâu thu
ẫ
n ho
ặ
c tri
ệ
t tiêu nhau.
Có th
ể
d
ẫ
n ra m

ộ
t vài ví d
ụ

để
ch
ứ
ng minh:
+
Ở
vùng núi,
để
gi
ả
i quy
ế
t nhu c
ầ
u lương th
ự
c, ng
ườ
i ta
đã
tàn phá
r
ừ
ng làm r
ẫ
y.

+ Vi
ệ
c khai thác r
ừ
ng vô t
ổ
ch
ứ
c, vô k
ế
ho
ạ
ch, khai thác m
ộ
t cách
h
ủ
y ho
ạ
i tài nguyên r
ừ
ng, trong khi công tác tr
ồ
ng và tu b
ổ
r
ừ
ng r
ấ
t y

ế
u kém.
Th
ứ
ba, chuy
ể
n d
ị
ch cơ c
ấ
u s
ả
n xu
ấ
t nông nghi
ệ
p không g
ắ
n ch
ặ
t v
ớ
i
vi
ệ
c xây d
ự
ng nông thôn.
Các ho
ạ

t
độ
ng phi nông nghi
ệ
p ( ti
ể
u th
ủ
công nghi
ệ
p, công nghi
ệ
p
ch
ế
bi
ế
n, thương m
ạ
i d
ị
ch v
ụ
, giao thông v
ậ
n t
ả
i ) kém phát tri
ể
n. Chính

s
ự
m
ấ
t cân
đố
i này
đã
và đang tr
ở
thành nhân t
ố
tiêu c
ự
c, c
ả
n tr
ở
và k
ì
m
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s

ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

23

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

h
ã
m s
ự
phát tri
ể
n c
ủ

a b
ả
n thân nông nghi
ệ
pvà b
ả
o
đả
m
đờ
i s
ố
ng c
ủ
a nhân
dân.
Th
ứ
tư, gi
ữ
a nông nghi
ệ
p và công nghi
ệ
p, d
ị
ch v
ụ
chưa t
ạ

o thành cơ
c
ấ
u kinh t
ế
th
ố
ng nh
ấ
t.

Trên b
ì
nh di
ệ
n chung c
ó th
ể
th
ấ
y c
ông nghi
ệ
p c
ó nh
ữ
ng
đóng góp nh
ấ
t

đ
ị
nh cho s
ự
chuy
ể
n bi
ế
n v
ượ
t b
ậ
c c
ủ
a nông nghi
ệ
p
ở
m
ứ
c
độ
nh
ấ
t
đị
nh
đã

t

ạ
o ra nh
ữ
ng
đi
ề
u ki
ệ
n thu
ậ
n l
ợ
i h
ơn cho phát tri
ể
n c
ông nghi
ệ
p. Nh
ưng đi
vào khía c
ạ
nh c
ụ
th
ể
, có th
ể
th
ấ

y s
ự
chuy
ể
n bi
ế
n c
ủ
a m
ố
i quan h
ệ
gi
ữ
a
chúng
để
t
ạ
o l
ậ
p cơ c
ấ
u kinh t
ế
th
ố
ng nh
ấ
t c

ò
n ch
ậ
m ch
ạ
p và nh
ỏ
bé.
M
ộ
t s
ố
h
ạ
n ch
ế
trong phát tri
ể
n ngành nông nghi
ệ
p:
Th
ứ
nh
ấ
t,
Đấ
t đai canh tác – tư li
ệ
u s

ả
n xu
ấ
t ch
ủ
y
ế
u không có g
ì
thay
th
ế

đượ
c – là m
ộ
t
đạ
i l
ượ
ng có h
ạ
n và đang có xu h
ướ
ng gi
ả
m d
ầ
n.
Hi

ệ
n nay
ở
n
ướ
c ta vi
ệ
c qu
ả
n l
ý
và s
ử
d
ụ
ng
đấ
t đai đang
đứ
ng tr
ướ
c
m
ộ
t lo
ạ
t mâu thu
ẫ
n. Nh
ữ

ng mâu thu
ẫ
n này không d
ễ
g
ì
có th
ể
gi
ả
i quy
ế
t
đượ
c Dù
đã
có nh
ữ
ng m
ệ
nh l
ệ
nh c
ấ
m chuy
ể
n m
ụ
c đích s
ử

d
ụ
ng
đấ
t nông
nghi
ệ
p
ở
nh
ữ
ng vùng tr
ọ
ng đi
ể
m, nhưng trên th
ự
c t
ế
, b
ằ
ng cách này cách
kh
ác, di
ệ
n t
ích
đ
ấ
t n

ông nghi
ệ
p v
ẫ
n
đang b
ị
thu h
ẹ
p
m
ạ
nh.

Th
ứ
hai, Tác
độ
ng tích c
ự
c c
ủ
a nh
ữ
ng
độ
ng l
ự
c t
ạ

o ra t
ừ
nh
ữ
ng năm
đầ
u
đổ
i m
ớ
i cơ ch
ế
qu
ả
n l
ý
đang đi d
ầ
n
đế
n
đỉ
nh đi
ể
m c
ủ
a s
ự
t
ớ

i h
ạ
n.
S
ự
gi
ớ
i h
ạ
n trong tác
độ
ng c
ủ
a nh
ữ
ng
độ
ng l
ự
c hi
ệ
n t
ạ
i c
ò
n bi
ể
u hi
ệ
n

tr
ên nhi
ề
u m
ặ
t kh
ác:
+ S
ự
cách bi
ệ
t ngày càng l
ớ
n gi
ữ
a thành th
ị
và nông thôn, gi
ữ
a mi
ề
n
xuôi và mi
ề
n núi.
+ Giá cánh kéo gi
ữ
a hàng nông ph
ẩ
m thô và hàng tư li

ệ
u s
ả
n xu
ấ
t (v
ậ
t
t
ư nông nghi
ệ
p ), h
àng tiêu dùng thi
ế
t y
ế
u c
ó xu h
ư
ớ
ng ng
ày càng m
ở

r
ộ
ng; hàng nông s
ả
n xu
ấ

t kh
ẩ
u ch
ủ
y
ế
u d
ướ
i d
ạ
ng thô ho
ặ
c ch
ế
bi
ế
n đơn
gi
ả
n.

Th
ự
c ti
ễ
n cho th
ấ
y, b
ên c
ạ

nh vi
ệ
c ch
ú tr
ọ
ng
áp d
ụ
ng nh
ữ
ng th
ành t
ự

khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
,
đặ
c bi
ệ
t là công ngh
ệ
sinh h
ọ
c, vào s
ả
n xu
ấ

t nông
nghi
ệ
p, c
ầ
n t
ì
m trong nh
ữ
ng nhân t
ố
kinh t
ế
– x
ã
h
ộ
i nh
ữ
ng
độ
ng l
ự
c tr
ự
c
ti
ế
p, m
ạ

nh m
ẽ
m
ớ
i cho s
ự
phát tri
ể
n nông nghi
ệ
p và nông thôn.
+ S
ự
manh mún phân tán c
ủ
a kinh t
ế
h
ộ
h
ạ
n ch
ế
tr
ự
c ti
ế
p kh
ả
năng

ứ
ng d
ụ
ng ti
ế
n b
ộ
khoa h
ọ
c công ngh
ệ
và phát tri
ể
n các vùng chuyên canh.
Kinh t
ế
h
ộ
nông nghi
ệ
p và nông thôn b
ộ
c l
ộ
nh
ữ
ng nh
ượ
c đi
ể

m nh
ấ
t
đị
nh, mà r
õ
nh
ấ
t là
ở
hai phương di
ệ
n:
* Kh
ả
năng
ứ
ng d
ụ
ng các thành t
ự
u m
ớ
i c
ủ
a khoa h
ọ
c công ngh
ệ
.

Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy
ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

24

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

* Kh
ả
n
ăng h
ì
nh th
ành và phát tri
ể
n
ổ
n
đ
ị
nh c
ác vùng chuyên canh.
+ Ti
ề
m năng th
ủ
y s
ả
n l
ớ
n nhưng chưa phát huy
đượ
c th
ế
m
ạ

nh, kh
ả

năng khai thác c
ò
n h
ạ
n ch
ế
.
Trong nh
ữ
ng năm qua, th
ủ
y s
ả
n
đượ
c phát tri
ể
n khá m
ạ
nh và toàn di
ệ
n
trên c
ả
phương di
ệ
n nuôi tr

ồ
ng, khai thác và ch
ế
bi
ế
n. Nhưng k
ế
t qu
ả

đạ
t
c
ò
n nh
ỏ
bé so v
ớ
i ti
ề
m năng kinh t
ế
c
ủ
a
đấ
t n
ướ
c. Tuy v
ậ

y, s
ự
phát tri
ể
n
n
ày hi
ệ
n
đang đương
đ
ầ
u v
ớ
i m
ộ
t lo
ạ
t kh
ó khăn:
* Cơ s
ở
v
ậ
t ch
ấ
t k
ỹ
thu
ậ

t ph
ụ
c v
ụ

đánh b
ắ
t c
ò
n th
ấ
p k
ém, vi
ệ
c
đánh
b
ắ
t h
ả
i s
ả
n ch
ủ
y
ế
u m
ớ
i th
ự

c hi
ệ
n
ở
vùng bi
ể
n g
ầ
n, chưa
đủ
s
ứ
c vươn ra
khơi xa. Vi
ệ
c
đầ
u tư tăng c
ườ
ng cưo s
ở
v
ậ
t ch
ấ
t l
ạ
i g
ặ
p khó khăn v

ề
v
ố
n
li
ế
ng và cơ c
ấ
u t
ổ
ch
ứ
c.
* Công ngh
ệ
ch
ế
bi
ế
n th
ấ
p kém, công ngh
ệ
cjh
ế
bi
ế
n m
ớ
i d

ừ
ng
ở
m
ứ
c
sơ ch
ế
, giá tr
ị
kinh t
ế
c
ủ
a xu
ấ
t kh
ẩ
u th
ấ
p.
* Vi
ệ
c phát tri
ể
n nuôi tr
ồ
ng th
ủ
y s

ả
n vùng n
ướ
c l
ợ

ở
nhi
ề
u vùng
đã

d
ẫ
n
đế
n t
ì
nh tr
ạ
ng tàn phá r
ừ
ng tràm, r
ừ
ng
đướ
c nguyên sinh, phá ho
ạ
t môi
tr

ườ
ng sinh thái.
* Nguy cơ ti
ề
m tàng v
ề
b
ấ
t
ổ
n
đị
nh do tranh ch
ấ
p vùng bi
ể
n đông
cùng có tác
độ
ng tiêu c
ự
c
đế
n s
ự
phát tri
ể
n khai thác th
ủ
y s

ả
n.
- Ngành d
ị
ch v
ụ
phát tri
ể
n ch
ậ
m so v
ớ
i ti
ề
m năng và kh
ả
năng có th
ể

khai thác
đượ
c. T
ỷ
tr
ọ
ng các ngành d
ị
ch v
ụ
trong GDP có xu h

ướ
ng gi
ả
m,
trong
đó thương nghi
ệ
p ch
ỉ
chi
ế
m kho
ả
ng 14,5% GDP l
à quá th
ấ
p. D
ị
ch v
ụ

v
ậ
n t
ả
i kho b
ã
i, thông tin liên l
ạ
c m

ặ
c dù
đã
có nh
ữ
ng b
ướ
c ti
ế
n khá nhanh,
nh
ưng c
ũ
ng ch
ỉ
m
ớ
i chi
ế
m g
ầ
n 4% GDP. Ng
ành du l
ị
ch, m
ộ
t ng
ành
đ
ầ

y
tri
ể
n v
ọ
ng mang l
ạ
i giá tr
ị
cao v
ớ
i 5 di s
ả
n thiên nhiên th
ế
gi
ớ
i và hàng
ngh
ì
n th
ắ
ng c
ả
nh n
ổ
i ti
ế
ng có th
ể

khai thác t
ố
t,
đặ
c bi
ệ
t là khi Vi
ệ
t Nam
đượ
c coi là đi
ể
m
đế
n an toàn nh
ấ
t Châu á. V
ậ
y mà ngành công nghi
ệ
p
không khói này c
ũ
ng m
ớ
i ch
ỉ
đóng góp kho
ả
ng 3,1% vào GDP. Nguyên

nh
ân ch
ủ
y
ế
u l
à do t
ì
nh
tr
ạ
ng y
ế
u k
ém v
ề
c
ả
c
ơ s
ở
v
ậ
t ch
ấ
t l
ẫ
n ph
ương th
ứ

c
ho
ạ
t
độ
ng, s
ự
qu
ả
n l
ý
l
ỏ
ng l
ẻ
o và không có chi
ế
n l
ượ
c phát tri
ể
n r
õ
ràng .
Các lo
ạ
i h
ì
nh d
ị

ch v
ụ
khác như tài chính, ngân hàng, b
ả
o hi
ể
m, bưu chính
vi
ễ
n thông, v
ậ
n t
ả
i hàng không,
đườ
ng bi
ể
n…c
ũ
ng v
ẫ
n c
ò
n ch
ậ
m phát tri
ể
n
và đóng góp vào GDP không nhi
ề

u.


Bên c
ạ
nh nh
ữ
ng xu th
ế
v
ậ
n
độ
ng tích c
ự
c
đã
nêu trên, s
ự
phát tri
ể
n
thương m
ạ
i d
ị
ch v
ụ

ở

n
ướ
c ta c
ũ
ng
đã
l
ộ
r
õ
nh
ữ
ng t
ồ
n t
ạ
i, y
ế
u kém đó là:
Vai tr
ò
c
ủ
a
đầ
u tư t
ớ
i s
ự
chuy

ển dÞch c
ơ
c
ấu kinh tÕ ở
Vi
ệ
t Nam

25

Đạ
i h
ọc kinh tÕ quố
c dân
Nguy
ễ
n Thu th
ủ
y

Th
ứ
nh
ấ
t, s
ự
ph
át tri
ể
n th

ương m
ạ
i d
ị
ch v
ụ
ch
ưa g
ắ
n b
ó ch
ặ
t ch
ẽ
v
ớ
i
s
ự
phát tri
ể
n các ngành kinh t
ế
trong quá tr
ì
nh chuy
ể
n d
ị
ch cơ c

ấ
u kinh t
ế

ng
ành kinh t
ế
qu
ố
c d
ân.
V
ề
nguy
ên t
ắ
c, s
ự
ph
át tri
ể
n t
ương m
ạ
i
– d
ị
ch v
ụ
ph

ả
i d
ự
a tr
ên cơ s
ở
s
ự

phát tri
ể
n các ngành s
ả
n xu
ấ
t và có tác
độ
ng tích c
ự
c
đế
n s
ự
phát tri
ể
n các
ngành
ấ
y. Trên th
ự

c t
ế
, s
ự
thi
ế
u g
ắ
n bó trong phát tri
ể
n thương m
ạ
i d
ị
ch v
ụ

v
ớ
i các ngành khác th
ể
hi
ệ
n trên nh
ữ
ng khía c
ạ
nh sau đây:
* Cơ c
ấ

u các m
ặ
t hàng kinh doanh chưa th
ậ
t s
ự
h
ợ
p l
ý
so v
ớ
i cơ c
ấ
u
s
ả
n xu
ấ
t và cơ c
ấ
u tiêu dùng cu
ả
n toàn x
ã
h
ộ
i. T
ừ
nh

ấ
n m
ạ
nh yêu c
ầ
u
“ph
ụ
c v
ụ
” trong cơ ch
ế
k
ế
ho
ạ
ch hoá t
ậ
p trung, trong cơ ch
ế
m
ớ
i, thiên
h
ướ
ng “Kinh doanh thu
ầ
n tu
ý
” ch

ạ
y theo nh
ữ
ng m
ặ
t hàng có l
ợ
i nhu
ậ
n
cao, t
ậ
p trung v
ào th
ị
tr
ư
ờ
ng th
ành ph
ố
,
đ
ồ
ng b
ằ
ng b
ộ
c l
ộ

ng
ày càng r
õ

nét. T
ừ
đó d
ẫ
n
đế
n t
ì
nh tr
ạ
ng mà ng
ườ
i ta v
ẫ
n g
ọ
i là thương m
ạ
i
đã
“b
ỏ

tr
ố
ng nhi

ề
u tr
ậ
n
đị
a”: Hàng tư li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t thông th
ườ
ng, hàng tiêu dùng
thi
ế
t y
ế
u cho vùng cao, vùng sâu và vùng nông thôn.
* Ti
ề
m năng xu
ấ
t kh
ẩ
u chưa
đượ
c khai thác
đầ
y

đủ
, th
ị
tr
ườ
ng xu
ấ
t
kh
ẩ
u không
ổ
n
đị
nh
đã
h
ạ
n ch
ế
vi
ệ
c s
ử
d
ụ
ng các kh
ả
năng s
ả

n xu
ấ
t hi
ệ
n có
và có th
ể
, Hàng nh
ậ
p kh
ẩ
u là nguyên v
ậ
t li
ệ
u
để
s
ả
n xu
ấ
t tư li
ệ
u tiêu dùng
chi
ế
m t
ỷ
tr
ọ

ng l
ớ
n. Nhi
ề
u hàng tiêu dùng nh
ậ
p kh
ẩ
u là nh
ữ
ng hàng hoá
trong n
ư
ớ
c c
ó kh
ả
n
ăng s
ả
n xu
ấ
t
đ
ã
g
ây nên khó khăn cho s
ả
n xu
ấ

t tron
g
n
ướ
c. Các tư li
ệ
u lao
độ
ng ( thi
ế
t b
ị
) nh
ậ
p kh
ẩ
u có tr
ì
nh
độ
th
ấ
p, chưa thúc
đẩ
y hi
ệ
u qu
ả
c
ủ

a qúa tr
ì
nh
đổ
i m
ớ
i, nâng cao tr
ì
nh
độ
công ngh
ệ
c
ủ
a các
ngành s
ả
n xu
ấ
t.
* H
ệ
th
ố
ng d
ị
ch v
ụ
phát tri
ể

n m
ạ
nh, nhưng ch
ủ
y
ế
u h
ướ
ng vào d
ị
ch v
ụ

sinh ho
ạ
t. Đó là l
ĩ
nh v
ự
c có kh
ả
năng sinh l
ợ
i l
ớ
n mà r
ủ
i ro trong kinh
doanh th
ấ

p.
Th
ứ
hai, v
ớ
i tư cách là môi tr
ườ
ng th
ự
c hi
ệ
n s
ự
giao lưu
đổ
i
đổ
i hàng
hoá gi
ữ
a các ch
ủ
th
ể
kinh t
ế
, h
ệ
th
ố

ng th
ị
tr
ườ
ng
ở
n
ướ
c ta m
ớ
i đang trong
giai
đo
ạ
n
đ
ầ
u c
ủ
a qu
á tr
ì
nh h
ì
nh th
ành, v
ì
th
ế

chúng ch
ủ
y
ế
u c
ò
n
ở
d
ạ
ng s
ơ
khai, manh nha và thi
ế
u
đồ
ng b
ộ
.
V
ớ
i m
ộ
t môi tr
ườ
ng như v
ậ
y, vi
ệ
c phát tri

ể
n s
ả
n xu
ấ
t và lưu thông
h
àng hoá t
ấ
t y
ế
u g
ặ
p nh
ữ
ng kh
ó khăn c
ả
n tr
ở
, l
ợ
i th
ế
t
ừ
ng v
ùng không
đư
ợ

c
phát huy
đầ
y
đủ
. T
ì
nh tr
ạ
ng sơ khai manh nha và thi
ế
u đ
ồ
ng b
ộ
c
ủ
a các th
ị

tr
ườ
ng là b
ạ
n
đồ
ng hành c
ủ
a t
ì

nh tr
ạ
ng thi
ế
u hoàn thi
ệ
n và
đồ
ng b
ộ
c
ủ
a h
ệ

th
ố
ng chính sách và lu
ậ
t pháp v
ề
kinh t
ế
. Chính trong b
ố
i c
ả
nh đó mà
nh
ữ

ng khuy
ế
t t
ậ
t c
ủ
a th
ị
tr
ườ
ng
đã
phát sinh và phát tri
ể
n t
ớ
i m
ứ
c không
th
ể
kh
ông nói là m
ạ
nh
m
ẽ
. ch
ẳ
ng h

ạ
n, t
ì
nh tr
ạ
ng bu
ôn l
ậ
u, tr
ố
n thu
ế
, l
àm