bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính - ts ngô quý châu

BỆNH PHỔI
BỆNH PHỔI
TẮC NGHẼN MẠN TÍNH
TẮC NGHẼN MẠN TÍNH
BỘ Y TẾ
BỆNH VIỆN BẠCH MAI
PGS.TS. Ngô Qúy Châu
Trưởng Khoa Hô Hấp
Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội

Héi nghÞ Héi h« hÊp ch©u ¸
Héi nghÞ Héi h« hÊp ch©u ¸
Th¸i b×nh d ¬ng kyoto Japan
Th¸i b×nh d ¬ng kyoto Japan
Revised 2006

Héi nghÞ héi h« hÊp ch©u ¸ th¸I b×nh
Héi nghÞ héi h« hÊp ch©u ¸ th¸I b×nh
d ¬ng 18 23 /11/06 Kyoto, Japan–
d ¬ng 18 23 /11/06 Kyoto, Japan–


Bệnh Phổi Tắc
Bệnh Phổi Tắc
Nghẽn Mạn Tính
Nghẽn Mạn Tính
COPD:

COPD:

Chronic
Chronic

Obstructive
Obstructive

Pulmonary
Pulmonary

Disease
Disease
BPTNMT (COPD)
BPTNMT (COPD)
LÀ GÌ?
LÀ GÌ?

COPD LAỉ Gè?
COPD LAỉ Gè?

Là một bệnh có thể dự phòng và điều trị đ
ợc với một số hậu quả đáng kể ngoài phổi có
thể góp phần vào tình trạng nặng của các
bệnh nhân.

Biểu hiện ở phổi của bệnh đ ợc đặc tr ng bởi
sự hạn chế thông khí không có khả năng hồi
phục hoàn toàn.

Sự hạn chế thông khí th ờng tiến triển từ từ
và liên quan đến phản ứng viêm bất th ờng
của phổi do các phân tử hoặc khí độc hại.

COPD LAỉ Gè?
COPD LAỉ Gè?

Sự rối loạn thông khí
do cả bệnh đ ờng thở
nhỏ và phá huỷ nhu mô
phổi.

H×nh ¶nh phæi b×nh th êng
H×nh ¶nh phæi b×nh th êng

Hình ảnh phổi COpd
Hình ảnh phổi COpd
Không khí giàu ô xy khó vào phế nang vì đ ờng thở
bị co hẹp, chất nhầy bít tắc, phế nang
bị biến dạng, nên máu trở về tim chứa ít O2


Diễn biến tự nhiên của
Diễn biến tự nhiên của
COPD tuỳ từng ng ời, nh ng
COPD tuỳ từng ng ời, nh ng
nói chung là tiến triển nặng
nói chung là tiến triển nặng
dần, nhất là khi tiêp tục tiêp
dần, nhất là khi tiêp tục tiêp

xúc với các yếu tố nguy cơ.
xúc với các yếu tố nguy cơ.
Tác động của COPD lên
Tác động của COPD lên
từng BN cụ thể phụ thuộc
từng BN cụ thể phụ thuộc
vào mức độ triệu chứng, và
vào mức độ triệu chứng, và
các bệnh lý phối hợp khác
các bệnh lý phối hợp khác
nh bệnh tim mạch, ung th
nh bệnh tim mạch, ung th
COPD DIEN BIEN THE NAỉO?
COPD DIEN BIEN THE NAỉO?

Gánh nặng của bptnmt
Gánh nặng của bptnmt

Khó ớc tính chính xác do không đ ợc CĐ cho đến khi có
Khó ớc tính chính xác do không đ ợc CĐ cho đến khi có
TC vừa hoặc nặng.
TC vừa hoặc nặng.

Gánh nặng bệnh tật toàn cầu: năm 1990, BPTNMT đứng
Gánh nặng bệnh tật toàn cầu: năm 1990, BPTNMT đứng
thứ 12, nh ng dự báo đến năm 2020, BPTNMT sẽ đứng
thứ 12, nh ng dự báo đến năm 2020, BPTNMT sẽ đứng
hàng thứ 5
hàng thứ 5

Năm 2000 có 2,74 triệu ng ời tử vong do BPTNMT
Năm 2000 có 2,74 triệu ng ời tử vong do BPTNMT

Tỷ lệ l u hành của BPTNMT thay đổi nhiều theo từng
Tỷ lệ l u hành của BPTNMT thay đổi nhiều theo từng
quốc gia. BPTNMT là vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng với
quốc gia. BPTNMT là vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng với
cả nam và nữ giới
cả nam và nữ giới


TÇn xuÊt m¾c copd khu vùc
TÇn xuÊt m¾c copd khu vùc
ch©u ¸ th¸i b×nh d ¬ng
ch©u ¸ th¸i b×nh d ¬ng
Prevalence Rate (%)
*ATS Criteria
Regional COPD Working Group. Respirology 2003;8:192-198.

Tû lÖ tö vong do bptnmt
T¹i hoa kú 1960-1998
60
Soá töû vong/100,000 daân
1960 1965 1970 20001975 1980 1985 1990 1995
50
40
30
20
10
0

Những nguyên nhân tử vong
Những nguyên nhân tử vong
tại mỹ năm 2002
tại mỹ năm 2002
Nguyên nhân
Nguyên nhân
Số l ợng
Số l ợng
Bệnh tim
Bệnh tim
695.754
695.754
Ung th
Ung th
558.847
558.847
Bệnh mạch não
Bệnh mạch não
163.010
163.010
BPTNMT
BPTNMT
125.500
125.500
Tai nạn
Tai nạn
102.303
102.303
ĐáI tháo đ ờng

ĐáI tháo đ ờng
73.119
73.119
Cúm và viêm phổi
Cúm và viêm phổi
65.984
65.984
Bệnh Alzheimer
Bệnh Alzheimer
58.785
58.785
Viêm não
Viêm não
41.018
41.018
Nhiễm khuẩn huyết
Nhiễm khuẩn huyết
33.881
33.881
Nguyên nhân khác
Nguyên nhân khác
529.661
529.661

Toµn thÕ giíi:
BPTNMT lµ 1 trong 3
nguyªn nh©n g©y tö
vong cã xu h íng t¨ng
trong nh÷ng n¨m tíi

Gánh nặng kinh tế
Gánh nặng kinh tế

Chi phí cho BPTNMT tiếp tục tăng do tăng tỷ lệ mắc,
Chi phí cho BPTNMT tiếp tục tăng do tăng tỷ lệ mắc,
tuổi trung bình của dân tăng, giá thành và các kỹ thuật
tuổi trung bình của dân tăng, giá thành và các kỹ thuật
mới cho điều trị BPTNMT
mới cho điều trị BPTNMT

Gánh nặng BPTNMT toàn cầu sẽ tăng nghiêm trọng
Gánh nặng BPTNMT toàn cầu sẽ tăng nghiêm trọng
trong t ơng lai do tăng tỷ lệ hút thuốc lá ở các n ớc đang
trong t ơng lai do tăng tỷ lệ hút thuốc lá ở các n ớc đang
phát triển
phát triển

Chi phÝ trùc tiÕp vµ gi¸n
Chi phÝ trùc tiÕp vµ gi¸n
tiÕp bptnmt t¹i mü 2002
tiÕp bptnmt t¹i mü 2002
Chi phÝ trùc tiÕp
Chi phÝ trùc tiÕp
18,0 tû USD
18,0 tû USD
Chi phÝ
Chi phÝ
gi¸n tiÕp
gi¸n tiÕp
Liªn quan ®Õn

Liªn quan ®Õn
bÖnh
bÖnh
7,3 tû USD
7,3 tû USD
Liªn quan ®Õn
Liªn quan ®Õn
tö vong
tö vong
6,8 tû USD
6,8 tû USD
Tæng chi phÝ
Tæng chi phÝ
32,1 tû USD
32,1 tû USD

Gánh nặng của BPTNMT
Gánh nặng của BPTNMT



Việt Nam:
Việt Nam:
Khoa Hô Hấp bệnh viện Bạch Mai: tỷ
Khoa Hô Hấp bệnh viện Bạch Mai: tỷ
lệ bệnh cao nhất, chiếm 25,3% bệnh nhân nội trú, 15
lệ bệnh cao nhất, chiếm 25,3% bệnh nhân nội trú, 15
% tâm phế mạn
% tâm phế mạn

Nghiên cứu dịch tễ Hà Nội
Nghiên cứu dịch tễ Hà Nội


2+ 4,8%
2+ 4,8%
dân trên 40 tuổi
dân trên 40 tuổi

Nh÷ng yÕu tè nguy c¬ g©y COPD
Nh÷ng yÕu tè nguy c¬ g©y COPD

Gen
Gen

TiÕp xóc víi
TiÕp xóc víi

Khãi thuèc l¸, thuèc lµo.
Khãi thuèc l¸, thuèc lµo.

Bôi nghÒ nghiÖp.
Bôi nghÒ nghiÖp.

Khãi bÕp.
Khãi bÕp.

Bôi ngoµi kh«ng khÝ
Bôi ngoµi kh«ng khÝ


Ph¸t triÓn vµ tr ëng thµnh cña phæi
Ph¸t triÓn vµ tr ëng thµnh cña phæi

Stress oxy ho¸.
Stress oxy ho¸.

Giíi.
Giíi.

Tuæi.
Tuæi.

NhiÔm khuÈn h« hÊp.
NhiÔm khuÈn h« hÊp.

T×nh tr¹ng kinh tÕ x· héi.
T×nh tr¹ng kinh tÕ x· héi.

Dinh d ìng.
Dinh d ìng.

BÖnh kÌm theo
BÖnh kÌm theo

Yếu tố nguy cơ bptnmt
Yếu tố nguy cơ bptnmt

Hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây BPTNMT
Hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây BPTNMT

Việt Nam: 50% nam hút thuốc
Việt Nam: 50% nam hút thuốc

TCYTTG ớc tính: trên TG có khoảng 1,1 tỷ ng ời HTL. Xu
TCYTTG ớc tính: trên TG có khoảng 1,1 tỷ ng ời HTL. Xu
h ớng tăng lên 1,6 tỷ vào năm 2025, chủ yếu ở các n ớc có
h ớng tăng lên 1,6 tỷ vào năm 2025, chủ yếu ở các n ớc có
thu nhập thấp và trung bình.
thu nhập thấp và trung bình.


COPD
Sources : Fielding, 1985 ; US Dept of Health and Human Services, 1989;
Wald, 1996; Slama, 1998.
Bệnh

Viêm tác động mạch chi
1 9 68 - 98 %
1 2 25 - 43%
Bệnh mạch vành
1 5 75 - 80%
Đột tử do tim trước 45t
1
6 80 - 90 %
1 10 80 - 85%
Ung thư phổi
1 2
30 %
Tử vong do ung thư
Nguy cơ khi

không hút
Nguy cơ khi
có hút
Tỷ lệ tử vong do hút
thuốc


NGUY CƠ TƯƠNG ĐỐI
NGUY CƠ TƯƠNG ĐỐI
MẮC BỆNH DO HÚT THUỐC
MẮC BỆNH DO HÚT THUỐC

Suy hô hấp do bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính
KH 10 20 30 40 50 60 70 80
1
9,7
21
27
44
51
58
66
32
Lợngthuốchút(Bao/năm)
Lợngthuốchút(Bao/năm)
Nguycơtửvongtơngđối
Nếunguycơbị
Nếunguycơbị
chếtvì
chếtvì

BPTNMTởng
BPTNMTởng
ờikhônghút
ờikhônghút
thuốclà1thì
thuốclà1thì
nguycơnày
nguycơnày
tănglên66lần
tănglên66lần
ởngờinghiện
ởngờinghiện
thuốcnặng
thuốcnặng
R Doll B med J 1976, 25, 1526-1536

Hót thuèc lµ c¨n nguyªn
Hót thuèc lµ c¨n nguyªn
chÝnh g©y bptnmt
chÝnh g©y bptnmt

Các yếu tố nguy cơ khác
Các yếu tố nguy cơ khác
Yếu tố chủ
Yếu tố chủ
thể
thể
Gen (Thiếu
Gen (Thiếu

1 antitrypsin)
1 antitrypsin)
Tăng mẫn cảm đ ờng thở
Tăng mẫn cảm đ ờng thở
Phát triển phổi
Phát triển phổi
Phơi nhiễm
Phơi nhiễm
ô nhiễm môI tr ờng
ô nhiễm môI tr ờng
Nghề nghiệp
Nghề nghiệp
Nhiễm khuẩn hô hấp
Nhiễm khuẩn hô hấp
Tình trạng kinh tế xã hội
Tình trạng kinh tế xã hội