Một số vấn đề hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong đơn vị xây lắp xây dựng cơ bản.DOC

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lời mở đầu
Trong xu hớng phát triển chung, đặc biệt là trong cơ chế thị trờng, lĩnh vực
xây lắp đã và đang đợc mọi cấp, mọi ngành, mọi ngời trong toàn xã hội quan tâm.
Bởi vì nền kinh tế càng phát triển, mức sống của ngời dân càng cao thì yêu cầu
ngành xây lắp cũng phát triển tơng xứng để đáp ứng các nhu cầu đó. Mặt khác
ngành xây lắp càng phát triển thì càng thúc đẩy kinh tế phát triển. Vì vậy, các
công trình kiến trúc, công trình công cộng... hàng ngày hàng giờ liên tiếp mọc lên.
Mục tiêu của doanh nghiệp là lợi nhuận. Mà muốn lợi nhuận càng cao thì chi
phí bỏ ra, giá thành của sản phẩm phải càng thấp. Hạch toán tốt chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm là rất cần thiết để kiểm tra, quản lý tốt các khoản chi phí,
phấn đấu tiết kiệm để hạ giá thành. Hơn nữa yêu cầu của quản lý là phải xác định
đợc kết quả kinh doanh xác định đúng đắn mức lợi nhuận và nghĩa vụ với Nhà n-
ớc. Để làm đợc các điều này thì cần thiết phải hạch toán tốt chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm.
Đợc sự tận tình giúp đỡ của các thầy cô giáo khoa kế toán và qua tham khảo
các tài liệu. Em chọn đề tài "Một số vấn đề hạch toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm trong đơn vị xây lắp xây dựng cơ bản" làm đề án môn học cho
chuyên ngành kế toán tổng hợp của mình.
Đề án này của em ngoài phần lời mở đầu và kết luận thì đợc chia làm 2 phần
lớn:
Phần I- Những vấn đề chung về hạch toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp.
Phần II- Các kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản
xuất và tính giá thành sản phẩm đối với doanh nghiệp xây lắp.
Do trình độ cũng nh thời gian còn hạn hẹp, mặc dù đợc sự giúp đỡ nhiệt tình
của các thầy cô. Đề án này của em khó tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong
các thầy cô thông cảm.
Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các thầy cô.
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368

Phần I
Những vấn đề chung về hạch toán chi phí và tính giá
thành sản phẩm trong đơn vị xây lắp.
A-/ lý luận chung về kế toán trong doanh nghiệp hoạt
động kinh doanh xây lắp.
I-/ Đặc điểm của hoạt động kinh doanh xây lắp có ảnh hởng đến công
tác hạch toán kế toán.
Trong quá trình đầu t xây dựng cơ bản nhằm tạo ra cơ sở vật chất cho nền
kinh tế quốc dân các tổ chức xây lắp nhận thầu giữ vai trò quan trọng. Hiện nay ở
Việt Nam đang tồn tại các tổ chức xây lắp nh: Tổng Công ty, Công ty, xí nghiệp,
đội xây dựng... thuộc các thành phần kinh tế khác nhau. Tuy các đơn vị này khác
nhau về quy mô, hình thức quản lý nhng chúng đều có các đặc điểm của đơn vị
xây lắp sau:
- Sản phẩm xây lắp là các công trình, vật kiến trúc... có quy mô lớn, kết cấu
phức tạp, mang tính đơn chiếc, thời gian sản xuất sản phẩm lâu dài... Do đó việc tổ
chức quản lý hạch toán nhất thiết phải có các dự toán (dự toán thiết kế, dự toán thi
công), quá trình xây lắp phải so sánh với dự toán, lấy dự toán làm thớc đo.
- Sản phẩm xây lắp đợc tiêu thụ theo giá dự toán hoặc giá thoả thuận với chủ
đầu t từ trớc do đó tính chất hàng hoá của sản phẩm xây lắp không đợc thể hiện rõ
(vì đã quy định giá cả, ngời mua, ngời bán sản phẩm xây lắp có trớc khi xây dựng
thông qua hợp đồng giao nhận thầu).
- Sản phẩm xây lắp cố định tại nơi sản xuất, còn các điều kiện sản xuất phải
di chuyển theo địa điểm đặt sản phẩm. Đặc điểm này làm cho công tác quản lý sử
dụng hạch toán tài sản vật t rất phức tạp do ảnh hởng của điều kiện thiên nhiên và
dễ mất mát h hỏng...
- Thời gian sử dụng sản phẩm xây lắp rất lâu dài đòi hỏi việc tổ chức quản lý
sao cho chất lợng công trình bảo đảm đúng dự toán thiết kế bảo đảm công trình
(giữ lại 5% giá trị công trình khi hết hạn thời hạn bảo hành mới trả lại cho đơn vị
xây lắp).
- Tổ chức sản xuất trong các doanh nghiệp xây lắp ở nớc ta hiện nay phổ biến

theo phơng thức "khoán gọn" các công trình, hạng mục công trình, khối lợng hoặc
công việc cho các đơn vị trong nội bộ doanh nghiệp (đội, xí nghiệp...). Trong giá
khoán gọn không chỉ có tiền lơng mà còn có đủ các chi phí về vật liệu, công cụ, dụng
cụ thi công, chi phí chung của bộ phận nhận khoán.
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Những đặc điểm này phần nào chi phối công tác kế toán trong đơn vị xây lắp,
dẫn đến những khác biệt nhất định. Tuy nhiên về cơ bản, việc hạch toán phần hành
kế toán (Tài sản cố định, vật liệu, công cụ, chi phí nhân công...) trong doanh
nghiệp xây lắp cũng tơng tự nh doanh nghiệp công nghiệp.
II-/ Đặc điểm kế toán chi phí và giá thành sản phẩm xây lắp.
Xuất phát từ quy định về lập dự toán công trình xây dựng cơ bản là phải lập
theo từng hạng mục công trình và phải phân tích theo từng khoản mục chi phí
cũng nh đặc điểm tại đơn vị nhận thầu kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm xây lắp có các đặc điểm sau:
- Kế toán chi phí nhất thiết phải đợc phân tích theo từng khoản mục chi phí,
từng hạng mục công trình, từng công trình cụ thể nhằm thờng xuyên so sánh, kiểm
tra việc thực hiện dự toán chi phí. Qua đó xem xét nguyên nhân vợt, hụt dự toán và
đánh giá hiệu quả kinh doanh.
- Đối tợng hạch toán chi phí có thể là các công trình, hạng mục công trình, các
đơn đặt hàng, các giai đoạn của hạng mục hay nhóm hạng mục... Vì thế phải lập dự
toán chi phí và tính giá thành theo từng hạng mục hay giai đoạn của hạng mục.
- Đối tợng tính giá thành là các hạng mục công trình đã hoàn thành, các giai
đoạn công việc đã hoàn thành, các khối lợng xây lắp có dự toán riêng đã hoàn
thành từ đó xác định phơng pháp tính giá thành thích hợp: phơng pháp tính trực
tiếp, phơng pháp tổng cộng chi phí, phơng pháp hệ số hoặc tỷ lệ...
- Giá thành công trình lắp đặt thiết bị không bao gồm giá trị bản thân thiết bị
do chủ đầu t đa vào để lắp đặt chi bao gồm những chi phí do đơn vị xây lắp bỏ ra
có liên quan đến xây lắp công trình. Bởi vậy,khi nhận thiết bị do đơn vị cho đầu t
bàn giao để lắp đặt, giá các thiết bị đợc ghi vào bên nợ TKoo2 "Vật t hàng hoá

nhận giữ hộ, nhận gia công".
- Giá thành công tác xây dựng và lắp đặt kết cấu bao gồm giá trị vật kết
cấu,và giá trị thiết bị kèm theo nh các thiết bị vệ sinh,thông gió,thiết bị sởi
ấm,điều hoà nhiệt độ,thiết bị truyền dẫn...
B-/ Hoạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
xây lắp
I-/ Khái niệm và chi tiêu giá thành xây lắp.
1- Khái liệm.
- Chi phí sản xuất của đơn vị xây lắp là toàn bộ chi phí về lao động sống, lao
động vật hoá phát sinh trong quá trình sản xuất và câu thành nên giá thành sản
phẩm xây lắp.
Theo khoán mục tính giá thành chi phí sản xuất ở đơn vị xây lắp bao gồm:
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
+ Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Là chi phí của các vật liệu chính, vật liệu
phụ, vật kết cấu, giá trị thiết bị kèm theo vất kiến trúc... Cần thiết để tạo nên sản
phẩm xây lắp.
+ Chi phí nhân công trực tiếp: Là chi phí về tiền lơng chính của công nhân
trực tiếp tham gia xây lắp công trình.
+ Chi phí sử dụng máy thi công: Là chi phí trực tiếp liên quan đến việc sử
dụng máy để hoàn thành sản phẩm xâylắp gồm: Khấu hao máy móc thiết bị thi
công, tiền thuê máy, tiền lơng các công nhân điều khiển máy thi công, chi phí về
nhiên liệu, động lực cho máy, chi phí một lần cho sử dụng máy...
+ Chi phí sản xuất chung: Là các chi phí sản xuất liên quan đến nhiều công
trình gồm chi phí tiền lơng nhân viên quản lý đội, các khoản trích theo tiền lơng
theo tỷ lệ quy định (kinh phí công đoàn, BHYT, BHXH của toàn bộ công nhân
viên của đội), khấu hao TSCĐ dùng chung cho đội, chi phí vật liệu, công cụ dụng
cụ dùng chung cho quản lý đội...
- Giá thành sản phẩm xâylắp: Là biểu hiện bằng tiền toàn bộ hao phí về lao
động sống và lao động vật hoá phát sinh trong quá trình sản xuất có liên quan đến

khối lợng xây lắp đã hoàn thành.
2-/ Phân loại giá thành.
+ Giá thành kế hoạch: Là chi tiêu đợc xác định trên cơ sở giá thành dự toán
gắn với điều kiện cụ thể của doanh nghiệp.
+ Giá thành thực tế: Là giá thành đợc xác định theo số liệu hao phí thực tế
liên quan đến khối lợng xây lắp hoàn thành bao gồm chi phí định mức, vợt định
mức và chi phí khác.
Theo quyết định mới nhất về chế độ kế toán đối với doanh nghiệp xây lắp.
Quyết định 1864/1998 QĐ/BTC ban hành ngày 16/12/1998 và đợc áp dụng từ
1/1/1999 của bộ tài chính thì hệ thống tài khoản, hình thức sổ sách và phơng pháp
hạch toán kế toán đối với doanh nghiệp xây lắp (phần chi phí và giá thành sản
phẩm) nh sau: Trong hệ thống tài khoản không bao gồm TK 611, 631 nhng có
thêm TK 623.
- Chi phí sử dụng máy thi công. Nh vậy doanh nghiẹp xây lắp chủ yếu hạch
toán theo phơng pháp kiểm kê khai thờng xuyên.
II-/ Tài khoản sử dụng.
- TK 621 "Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp" TK này dùng để phản ánh các
chi phí nguyên liệu, vật liệu sử dụng trực tiếp cho hoạt động xây, lắp. TK này đợc
mở chi tiết theo từng công trình, hạng mục công trình, các giai đoạn công việc,
khối lợng xâylắp có dự toán riêng.
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chú ý: Các thiết bị đa vào lắp đặt do chủ đầu t bán giao không phản ánh ở tài
khoản này mà phản ảnh vào TK 002
Kết cấu và nội dung phản ánh.
Bên Nợ: Trị giá thực tế nguyên liệu, vật liẹu xuất dùng trực tiếp cho hoạt
động xây lắp (gồm có thuế GTGT nếu hạch toán thuế GTGT theo phơng pháp trực
tiếp, không gồm thuế GTGT nếu theo phơng pháp gián tiếp).
Bên có:
+ Trợ giá nguyên vật liệu trực tiếp sử dụng không hết đợc nhập lại kho.

+ Kết chuyển hoặc tính phân bố giá trị nguyên liệu vât liệu thực tế sử dụng
cho hoạt động xây lắp trong kỳ vào TK 154 để tính giá thành sản phẩm.
TK 621 Không có số d cuối kỳ:
- TK 622 "chi phí phân công trực tiếp" TK này dùng để phản ánh chi phí lao
động trực tiếp tham gia quá trình hoạt động xây lắp các công trình. Chi phí lao
động trực tiếp bao gồm cả khoản phải trả cho ngời lao động thuộc quản lý của
doanh nghiệp và cho lao động thuê ngoài theo loại công việc. TK 622 đa mở chi
tiết cho từng công trình, hạng mục công trình, giai đoạn, công việc.
Chú ý: Không hoạch toán vào TK này khoản trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm
y tế, kinh phí công đoàn tính trên lơng công nhân viên trực tiếp sản xuất của hoạt
động xây lắp.
Kết cấu và nội dung
Bên Nợ: Chi phí phân công trực tiếp tham gia quá trình sản xuất sản phẩm
xây lắp bao gồm tiền lơng, tiền công lao động.
Bên Có: Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp
- TK 623 "Chi phí sử dụng máy thi công" TK này dùng để tập hợp và phân bổ chi
phí sử dụng máy thi công phục vụ trực tiếp cho hoạt động xây lắp công trình.
TK này chỉ để hạch toán chi phí sử dụng máy thi công đối với doanh nghiệp
xây lắp thực hiện xây, lắp công trình theo phơng thức thi công hỗn hợp vừa thủ
công vừa kết hợp bằng máy.
Trờng hợp doanh nghiệp xây lắp thực hiện hoàn toàn theo phơng pháp máy
không sử dụng TK 623 mà doanh nghiệp hạch toán các chi phí xây lắp trực tiếp
vào các TK 621,622,627.
Không hạch toán vào TK 623 khoản trích về BHXH, BHYT, KPCĐ, trên tiền
lơng phải trả công nhân sử dụng máy thi công.
Kết cấu và nội dung phản ánh.
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Bên Nợ: Các chi phí liên quan đến máy thi công (chi phí nguyên vật liệu cho máy
hoạt động, chi phí tiền lơng, các khoản phụ cấp lơng, tiền công của công nhân trực tiếp

điểu khiển máy, cho chi phí bảo dỡng, sửa cha máy thi công...)
Bên Có: Kết chuyển chi phí sử dụng máy thi công
TK 623 không có số dự cuối kỳ
TK 623 có 6 tài khoản cấp 2
+ TK 6231 - chi phí phân công: Dùng để phản ánh lơng chính lơng phụ, phụ
cấp lơng phải trả cho công nhân trực tiếp điều khiển máy thi công nh: vận chuyển
cung cấp nhiên niệu, vật liệu cho máy thi công.
TK này không phản ánh khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ.
+ TK 6232 chi phí vật liệu: dùng để chi phí nhiên liệu (xăng, dầu, mỡ...) vật
liệu khác phục vụ máy thi công.
+ TK 6233 chi phí dụng cụ sản xuất: dùng để phản ánh công cụ dụng cụ lao
động liên quan đến hoạt động của xe, máy thi công.
+ TK 6234 chi phí khấu hao máy thi công: Dùng để phản ánh khấu hao máy
móc thi công sử dụng vào hoạt động xây lắp công trình.
+ TK 6237 chi phí dịch vụ mua ngoài: Dùng để phản ánh cho phí dịch vụ
mua ngoài nh thuê ngoài sửa chữa xe, máy thi công bảo hiểm xe, máy thi công,
cho phí điện, nớc, tiền thuê TSCĐ, chi phí trả cho nhà thầu phụ...
+ TK 6238 chi phí bằng tiền khác: Dùng để phản ánh cá chi phí bằng tièn
phục vụ cho hoạt động của xe, máy thi công, khoản chi cho lao động nữ...
- TK 627 "chi phí sản xuất chung" TK này dùng để phản ánh những chi phí
phục vụ xây lắp tại các đội, bộ phận sản xuất kinh doanh gồm: Lơng nhân viên
quản lý đội xây dựng, khoản trích BHYT, BHXH, KPCĐ trên tiền lơng phải trả
cho toàn bộ công nhân viên từng bộ phận, từng đội) khấu hao TSCĐ dùng chung
cho hoạt động của đội và chi phí khác liên quan đến hoạt động của đội. Tài khoản
này mở chi tiết theo từng bộ phận xây lắp.
- TK 154 "chi phí sản xuất kinh doanh dở dang"
Theo phơng pháp kê khai thờng xuyên tài khoản này đợc dùng để tập hợp chi
phí sản xuất phục vụ cho việc tính giá thành công trình, hạng mục công trình... Tài
khoản này đợc mở cho từng công trình, hàng mục công trình.
Kết cấu:

Bên Nợ:
- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Chi phí nhân công trực tiếp
- Chi phí sử dụng máy thi công
- Chi phí sản xuất chung
- Giá trị thành xây lắp của Nhà thầu phụ trách hoàn thành bàn giao cho
nhà thầu cha đợc xác định trong kỳ kế toán.
Bên Có:
- Giá thành sản phẩm xây lắp hoàn thành bàn giao (từng phần hoặc toàn bộ đ-
ợc coi là tiêu thụ, hoặc bàn giao cho đơn vị nhận thầu chính xây lắp cấp trên hoặc
nội bộ) hoặc nhập kho thành phẩm chờ tiêu thụ.
- Chi phí thực tế của khối lợng lao vụ, dịch vụ hoàn thành đã bàn giao cho
khách hàng.
- Giá thành xây lắp của nhà thầu phụ hoàn thành bàn giao cho Nhà thầu
chính đợc xác định tiêu thụ trong kỳ kế toán.
- Trị giá phế liệu thu hồi giá trị sản phẩm hỏng không sửa chữa đợc.
- Số d bên Nợ:
- Chi phí xây lắp kinh doanh còn dở dang cuối kỳ.
- Giá thành xây lắp của nhà thầu phụ hoàn thành bàn giao cho nhà thầu chính
cha xác định tiêu thụ trong kỳ kế toán,
III-/ Các hình thức tổ chức số kế toán
Theo chế độ kế toán thì đơn vị xây lắp có thể chọn một trong bốn hình thực
tổ chức sổ kế toán sau:
1) Nhật ký chung
2) Nhật ký - sổ cái
3) Chứng từ - ghi sổ
4) Nhật ký - chứng từ.
Trong mỗi hình thức sổ kế toán quy định cụ thể vế số lợng kết cấu, trình tự,

phơng pháp ghi chép và mỗi quan hệ giữa các số kế toán. Vậy doanh nghiệp xây
lắp phải căn cứ vào đặc điểm sản xuất kinh doanh, quy mô, yêu cầu quản lý doanh
nghiệp, điều kiện trang thiết bị kỹ thuật tính toán và trình độ nghiệp vụ của các bộ
kế toán để lựa chọn hình thức tổ chức sổ kế toán áp dụng cho phù hợp với đơn vị
minh. áp dụng hình thức sổ kế toán nào phải tuân thủ đúng những nguyên tắc của
hình thức đó theo đúng quy định của chế độ.
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
IV-/ phơng pháp hạch toán kế toán chi phí xây lắp.
1-/ Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
- Khi mua hoặc, xuất nguyên vật liệu sử dụng trực tiếp cho hoạt động xây lắp.
Kho xuất nguyên vật liệu.
Nợ TK 621
Có TK 152,153
Mua nguyên vật liệu sử dụng luôn không qua kho
Nợ TK 621 giá cha có thuế GTGT
Nợ TK 133 thuế GTGT
Cơ TK 111,112,331
- Tạm ứng chi phí để thực hiện giá trị khoản xây lắp nội bộ trờng hợp đơn vị
nhận khoán không tổ chức hạch toán kế toán riêng kho quyết toán tạm ứng.
Nợ TK 621
Nợ TK 133
Có TK 141 (1413)
- Trờng hợp số nguyên vật liệu xuất ra không sử dụng hết cuối kỳ nhập lại
kho ghi.
Nợ TK 152,153
Có TK 621
Cuối kỳ hạch toán căn cứ vào kết quả bảng phân bổ nguyên liệu, vật liệu tính
cho từng đối tợng sử dụng nguyên vật liệu (công trình, hạng mục công trình của
hoạt động xây lắp).

Nợ TK 154 chi tiết đối tợng.
Có TK 621
2-/ Chi phí nhân công trực tiếp
- Căn cứ vào bàng tính lơng phải trả cho công nhân trực tiếp cho hoạt động
xây lắp (gồm cả lơng chính, lơng phụ, phụ cấp lơng) kế toán ghi.
Nợ TK 622
Có TK 334 (nhân viên của doanh nghiệp xây lắp và thuê ngoài)
Có các TK 111,112
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Tạm ứng chi phí nhân công để thực hiện giá trị khoán xây lắp nội bộ trờng
hợp đơn vị nhận khoán không tổ chức hạch toán riêng, khi quyết toán tạm ứng về
giá trị khối lợng xây lắp hoàn thành đã bàn giao đợc duyệt ghi.
Nợ TK 622
Có TK 141 (1413)
- Cuối kỳ kế toán, tính phân bổ và kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp và các
khoản trích theo lơng theo đến lơng tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh, ghi.
Nợ TK 154
Có TK 622
3-/ Chi phí sử dụng máy thi công.
Hạch toán chi phí sử dụng máy thi công phụ thuộc vào hình thức sử dụng
máy thi công: Tổ đội máy thi công riêng biệt chuyên thực hiện các khối lợng thi
công bằng máy hoặc giao máy thi công cho các đội xí nghiệp xây lắp.
a-/ Nếu doanh nghiệp xây lắp có tổ chức đội máy thi công riêng biệt, và có
phân cấp hạch toán cho đôi máy có tổ chức hạch toán kế toán riêng thì việc hạch
toán đợc tiến hành nh sau:
- Hạch toán chi phí liên quan tới máy thi công
Nợ TK 624,622,627
Có các TK liên quan
- Hạch toán chi phí sử dụng máy và tính giá thành ca máy thực hiện trên TK

154. Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang, căn cứ vào giá thành ca máy theo giá
thành thực tế hoặc giá khoán nội bộ cung cấp cho các đối tợng xây lắp (công trình,
hạng mục công trình). Tuỳ theo phơng thức tổ chức công tác hạch toán và mối
quan hệ giữa đội, máy thi công và đơn vị xây lắp để ghi.
Nếu doanh nghiệp thực hiện phơng thức cung cấp lao vụ máy.
Nợ TK 623 (6238)
Có TK 154
Nếu doanh nghiệp thực hiện theo phơng thức bán lao vụ máy lẫn nhau giữa
các bộ phận trong nội bộ ghi.
Nợ TK 623 (6238)
Nợ TK 133 thuế GTGT đợc khấu trừ
Có TK 333 thuế và các khoản nộp Nhà nớc.
9