chấn thương cột sống

ChÊn th ¬ng cét
ChÊn th ¬ng cét
sèng
sèng


Đại c ơng
Đại c ơng

Phân loại
Phân loại

Có liệt
Có liệt

Không liệt
Không liệt

Phân loại theo vị trí
Phân loại theo vị trí

CTCS l ng, CTCS thắt l ng
CTCS l ng, CTCS thắt l ng

CTCS cổ
CTCS cổ

Kết quả điều trị phụ thuộc một phần vào khả năng
Kết quả điều trị phụ thuộc một phần vào khả năng

quản lý và xử trí ban đầu
quản lý và xử trí ban đầu


Gi¶i phÉu
Gi¶i phÉu


Anatomy of spinal cord
C5
T5
L5
S3
Anterior spinal artery
Posterior spinal
artery


Cơ chế chấn th ơng
Cơ chế chấn th ơng

Gập và xoay
Gập và xoay
-
Mất vững do trật khớp một hoặc hai bên, rách
Mất vững do trật khớp một hoặc hai bên, rách
dây chằng dọc sau
dây chằng dọc sau
-
Tủy bị kéo dãn và ép: Chịu cả lực trực tiếp và

Tủy bị kéo dãn và ép: Chịu cả lực trực tiếp và
thiếu máu
thiếu máu


C¬ chÕ chÊn th ¬ng
C¬ chÕ chÊn th ¬ng

Dån Ðp
Dån Ðp

Hay ë g·y cét sèng l ng - th¾t l ng
Hay ë g·y cét sèng l ng - th¾t l ng

Tæn th ¬ng v÷ng v× d©y ch»ng vµ trôc sau cßn
Tæn th ¬ng v÷ng v× d©y ch»ng vµ trôc sau cßn
nguyªn vÑn
nguyªn vÑn


Ph©n lo¹i th ¬ng tæn x ¬ng
Ph©n lo¹i th ¬ng tæn x ¬ng

Th¬ngtæn®Üa®Ömd©ych»ng
Th¬ngtæn®Üa®Ömd©ych»ng

Th¬ngtænx¬ng
Th¬ngtænx¬ng

Th¬ngtænhçnhîp

Th¬ngtænhçnhîp


Tổn th ơng đĩa đệm- dây chằng
Tổn th ơng đĩa đệm- dây chằng

Trật đơn thuần
Trật đơn thuần

Một bên hoặc hai bên, th ờng cài khớp
Một bên hoặc hai bên, th ờng cài khớp

Mất vững
Mất vững

T thế an toàn: Hơi gấp
T thế an toàn: Hơi gấp

Rách đĩa đệm-dây chằng không trật
Rách đĩa đệm-dây chằng không trật

Khó chẩn đoán
Khó chẩn đoán

Mất vững
Mất vững


Tæn th ¬ng ®Üa ®Öm- th©n ®èt sèng
Tæn th ¬ng ®Üa ®Öm- th©n ®èt sèng


Vì th©n ®èt sèng
Vì th©n ®èt sèng

Vì r×a tr íc th©n x ¬ng: V÷ng
Vì r×a tr íc th©n x ¬ng: V÷ng

Vì dÑt toµn bé th©n: MÊt v÷ng vµ hÑp èng tñy
Vì dÑt toµn bé th©n: MÊt v÷ng vµ hÑp èng tñy

Vì vôn ®èt sèng: MÊt v÷ng vµ tæn th ¬ng tñy
Vì vôn ®èt sèng: MÊt v÷ng vµ tæn th ¬ng tñy
nÆng
nÆng




Th ¬ng tæn hçn hîp
Th ¬ng tæn hçn hîp
G·y-trËt
G·y-trËt


Thuyết ba trục của Denis ( 1983)
Thuyết ba trục của Denis ( 1983)

Trục tr ớc
Trục tr ớc
: 2/3 tr ớc thân

: 2/3 tr ớc thân
đốt sống và đĩa đệm
đốt sống và đĩa đệm

Trục giữa
Trục giữa
: 1/3 sau thân
: 1/3 sau thân
đốt sống, đĩa đệm và các
đốt sống, đĩa đệm và các
thầnh phần quanh ống
thầnh phần quanh ống
tủy
tủy

Trục sau
Trục sau
: Gai sau, dây
: Gai sau, dây
chằng
chằng

Tổn th ơng của 2 trong 3
Tổn th ơng của 2 trong 3
trục hoặc trục giữa là
trục hoặc trục giữa là
không vững
không vững

Th ơng tổn tủy
Th ơng tổn tủy

Các yếu tố gây th ơng tổn tủy
Các yếu tố gây th ơng tổn tủy

Lực tác động trực tiếp
Lực tác động trực tiếp

Thiếu máu do tổn th ơng mạch
Thiếu máu do tổn th ơng mạch

Chảy máu thứ phát
Chảy máu thứ phát

Phân loại th ơng tổn
Phân loại th ơng tổn

Chấn động: Tổn th ơng vi thể, khu trú
Chấn động: Tổn th ơng vi thể, khu trú

Đụng dập tủy:Tổn th ơng đại thể, lan tỏa nh ng tủy
Đụng dập tủy:Tổn th ơng đại thể, lan tỏa nh ng tủy
nguyên vẹn
nguyên vẹn

Dập nát tủy
Dập nát tủy

Pathogenesis of SCI
1. Mechanical insult

Blow Damages the cord in both horizontal and vertical direction
Deystroys Stromal tissues
Cellular tissues
Capillary vessels
Capillary diapedesis anh haemorrhage in central region of grey matter
2. Heat insult damages spinal cord
Kinetic energy
Thermal energy heat damages
Thrombosis
Pseudocyst
3. Enzymal and chemical reactions
centrifugal
cephalic
caudal
Damage entire
the length of the cord


Các hình thái lâm sàng của th ơng
Các hình thái lâm sàng của th ơng
tổn tủy
tổn tủy

Tổn th ơng tủy hoàn toàn
Tổn th ơng tủy hoàn toàn

Do dập nát, thiếu máu, phù tủy
Do dập nát, thiếu máu, phù tủy

Mất hoàn toàn chức năng TK bên d ới
Mất hoàn toàn chức năng TK bên d ới

Tổn th ơng tủy không hoàn toàn
Tổn th ơng tủy không hoàn toàn

Do chèn ép hoặc đụng dập tủy
Do chèn ép hoặc đụng dập tủy

Mất không hoàn toàn chức năng TK, rối loạn
Mất không hoàn toàn chức năng TK, rối loạn
tùy thuộc vị trí th ơng tổn
tùy thuộc vị trí th ơng tổn

Choáng tủy: Mất tạm thời chức năng TK
Choáng tủy: Mất tạm thời chức năng TK


The Brown- Sequard syndrome:
- Ýt g¨p
- LiÖt nöa ng êi cïng bªn, rèi lo¹n c¶m gi¸c n«ng bªn ®èi diÖn
- Håi phôc 90%


The anterior cord syndrome


LiÖt hoµn toµn

Cßn c¶m gi¸c s©u

Håi phôc 10 %


The central cord syndrome
•
Rèi lo¹n c¬ trßn
•
LiÖt tay nhiÒu h¬n ch©n
•
Håi phôc75 %


Nguyên tắc chẩn đoán
Nguyên tắc chẩn đoán

Lâm sàng
Lâm sàng

Tình trạng toàn thân
Tình trạng toàn thân

Cơ chế chấn th ơng
Cơ chế chấn th ơng

Khám vận động
Khám vận động

Liệt cứng hay liệt mềm
Liệt cứng hay liệt mềm

Liệt hoàn toàn hay không hoàn toàn
Liệt hoàn toàn hay không hoàn toàn

Khám cảm giác
Khám cảm giác

Rối loạn cơ tròn
Rối loạn cơ tròn


S¬ ®å
S¬ ®å
ph©n
ph©n
vïng
vïng
c¶m gi¸c
c¶m gi¸c


Thang điểm vận động
Thang điểm vận động
( ASIA)
( ASIA)
Nghiệm pháp
Nghiệm pháp

điểm
điểm
Không có co cơ
Không có co cơ
0/5
0/5
Co cơ không phát sinh động tác
Co cơ không phát sinh động tác
1/5
1/5
Co cơ không thắng trọng lực
Co cơ không thắng trọng lực
2/5
2/5
Co cơ không thắng sức cản
Co cơ không thắng sức cản
3/5
3/5
Co cơ thắng sức cản
Co cơ thắng sức cản
4/5
4/5
Bình th ờng
Bình th ờng
5/5
5/5


Phân độ theo Frankel (1969 )
Phân độ theo Frankel (1969 )

Loại A
Loại A
Liệt hoàn toàn: không có bất cứ cảm giác
Liệt hoàn toàn: không có bất cứ cảm giác
hay vận động nào d ới mức tổn th ơng
hay vận động nào d ới mức tổn th ơng
Loại B
Loại B
Liệt không hoàn toàn: còn cảm giác + mất
Liệt không hoàn toàn: còn cảm giác + mất
vận động
vận động
Loại C
Loại C
Liệt không hoàn toàn: còn cảm giác + cơ
Liệt không hoàn toàn: còn cảm giác + cơ
lực đến 2/5
lực đến 2/5
Loại D
Loại D
Liệt không hoàn toàn: còn cảm giác + cơ
Liệt không hoàn toàn: còn cảm giác + cơ
lực 3/5-4/5
lực 3/5-4/5
Loại E
Loại E
Bình th ờng
Bình th ờng

Các ph ơng pháp chẩn đoán
Các ph ơng pháp chẩn đoán

XQuang qui ớc: Thẳng, nghiêng, chếch 3/4 tìm th ơng tổn
XQuang qui ớc: Thẳng, nghiêng, chếch 3/4 tìm th ơng tổn
x ơng.
x ơng.

Chụp cắt lớp vi tính (CT Scanner)
Chụp cắt lớp vi tính (CT Scanner)

Phân tích th ơng tổn x ơng
Phân tích th ơng tổn x ơng

Xác định độ mất vững cột sống
Xác định độ mất vững cột sống

Chụp cộng h ởng từ ( IRM) Xác định th ơng tổn tủy, phần
Chụp cộng h ởng từ ( IRM) Xác định th ơng tổn tủy, phần
mềm.
mềm.


XQuang qui
XQuang qui
cướ
cướ


ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh

ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh