SKKN biện pháp giúp học sinh hứng thú học môn kể chuyện ở tiểu học

Bi ện pháp giúp học sinh hứng thú học môn kể chuyện ở Tiểu học
A- ĐẶT VẤN ĐỀ
I - LỜI MỞ ĐẦU.
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục tiểu học hiện nay " Bậc tiểu học là bậc học
nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân". Giáo dục tiểu học là nhằm hình thành
cho học sinh những cơ sở bàn đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về tình
cảm trí tuệ, thể chất và các kỹ năng cơ bản để học tập tiếp lên cấp trên và áp dụng
cho cuộc sống lao động sau này. Chính vì điều này nên ngay từ bậc học tiểu học
Bộ giáo dục đã đưa ra nội dung chương trình học và quy định nội dung chương
trình cho tất cả các trường học là phải dạy đúng, dạy đủ và dạy tốt các môn bắt
buộc.Các môn học đó có quan hệ mật thiết bổ sung cho nhau giúp cho sự phát
triển nhân cách học sinh ngày một hoàn thiện. Trong đó môn tiếng việt là môn học
rất quan trong nó được coi là môn học công cụ để học tốt các môn học khác.
Tiếng việt gồm nhiều phân môn trong dó có phân môn kể chuyện, các phân môn
Tiếng việt có quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung kiến thức cho nhau học tốt phân
môn này sẽ góp phần học tốt các phân môn khác.
Với kể chuyện, nói đến vị trí vai trò của nó trước hết ta phải nói đến nó là
một món ăn tinh thần không thể thiếu được trong cuộc sống con người mà đặc
biệt là đối với trẻ em. Các em rất thích nghe chuyện, ngay từ tuổi ấu thơ những lời
kể của ông bà, cha mẹ đã đi sâu vào tiềm thức của các em. Niềm say mê chuyện
ngày càng lớn dần theo độ tuổi. Mỗi câu chuyện lạ, mỗi tình huống hấp dẫn đều
có sự thu hút mạnh mẽ sự chú ý của các em. Do đó phân môn Kể chuyện có trong
chương trình tiểu học trước tiên là để thoả mãn nhu cầu muốn nghe kể chuyện của
các em. Nhưng bên cạnh đó, kể chuyện còn là phương tiện giáo dục rất quan trọng
và rất có hiệu quả. Qua mỗi bài kể chuyện tất cả những hiểu biết của các em về
vốn từ ngữ - ngữ pháp, khả năng nghe - nói - đọc - viết , vốn hiểu biết về cuộc
sống… đều được vận dụng một cách hợp lý sáng tạo. Đặc biệt là qua kể chuyện
mà kỹ năng nghe và nói được rèn luyện nhiều hơn. Kể chuyện giúp cho các em
biết diễn dạt vấn đề một cách trôi chảy , lưu loát, biết biến câu chuyện được nghe
( hoặc đọc) thành sản phẩm của mình để kể lạ. Mặt khác qua kể chuyện mà giáo
1

Bi ện pháp giúp học sinh hứng thú học môn kể chuyện ở Tiểu học
dục tình cảm cho các em, giúp các em biết phân biệt rõ ràng giữa yêu và ghét,
giữa thiện và ác… biết sống có lý tưởng, vươn tới cái đẹp và hànhđộng vì cái đẹp
Với mục tiêu giáo dục và vị trí vai trò, nhiệm vụ của phân môn kể chuyện
như vậy, làm thế nào để nâng cao chất lượng giờ dạy kể chuyện? Liệu có một giải
pháp hữu hiệu nào để các giờ kể chuyện luôn hấp dẫn và lôi cuốn hứng thú của
các em không? Đó là điều mà tôi cũng như bao người khác trong công tác làm
giáo dục rất băn khoăn và lo nghĩ. Chính vì vậy tôi chọn đề tài : " Quy trình dạy
phân môn kể chuyện lớp 5 theo phương pháp nâng cao chất lượng dạy học môn kể
chuyện"
II - MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
- Góp phần tìm ra biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạu phân môn kể
chuyện ở lớp 5 theo phương pháp tích cực, lấy học sinh làm trung tâm.
- Đề xuất quy trình dạy kể chuyện mới cho lớp 4 - 5
III - NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
- Nghiên cứu lý luận về dạy học theo hướng tích cực lấy học sinh làm trung
tâm
- Tìm hiểu thực tế việc dạy môn kể chuyện ở lớp 5
- Từ đó đề xuất quy trình day hoc mới" Quy trình dạy môn kể chuyện lớp 5
theo phương pháp tích cực lấy học sinh làm tung tâm"
IV - ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
Quy trình dạy học môn kể chuyện theo phương pháp tích cực ở lớp 5.
V - PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
Do điều kiện và thời gian có hạn nên tôi chỉ nghiên cứu đề tài này ở phạm vi
lớp 5 trường tiểu học Quảng Thọ - Quảng Xương - Thanh Hoá
VI - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phương pháp điều tra, phỏng vấn
- Phương pháp giải thích, so sánh
2

Bi ện pháp giúp học sinh hứng thú học môn kể chuyện ở Tiểu học
B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I - CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1 - Đặc trưng cơ bản của truyện:
Truyện kể trong chương trình tiểu học chính là tác phẩm văn học. Do đó
truyện kể mang đầy đủ đặc trưng cơ bản của một tác phẩm truyện. Truyện được
sáng tác chủ yếu bằng văn xuôi để miêu tả cuộc sông một cách sinh động trên cơ
sở các tình tiết của cốt truyện.
Trong truyện có nhân vật và người kể. Trong truyện thường có xuất hiện các
nhân vật chính, nhân vật phụ, nhân vật tích cực, nhân vật tiêu cực. Truyện phải có
lời kể. Lời kể phải đi đôi với việc lựa chọn ngôn ngữ, điệu bộ cho phù hơp với nội
dung của truyện làm cho truyện thêm hấp dẫn. Nói đến truyện là nói đến hư cấu.
Chính đặc điểm này mới làm cho câu chuyện thêm sinh động, hấp dẫn.
2 - Chức năng văn học của truyện:
- Chức năng nhận thức và sự bào. Giúp người đọc hiểu sâu hơn về cuộc sống.
Qua truyện người đọc có thể nhận ra những biến động của lịch sử, xã hội.
- Chức năng thẩm mỹ và giải trí: khi phản ánh cuộc sống truyện kể có chức
năng làm thỏa mãn cho con người , cái đẹp trong truyện là cái có chọn lọc, có tính
chất điển hình, có chất lượng cao va mới mẻ hơn đời thường, nó có khả năng nuôi
dưỡng những cảm xúc thẩm mỹ cho con người giúp con người có khả năng hành
động, sáng tạo hướng tới cái đẹp. Ngoài ra truyện còn đem đến cho con người
khoái cảm thưởng thức tiếp nhận. Đó chính là chức năng giải trí của truyện.
- Chức năng giao tiếp và giáo dục: Văn học giáo dục con người bằng tư
tưởng tình cảm ,tính cách nhân vật. Mỗi câu chuyện có một sự tác động theo một
xu hướng đạo đức khác nhau, song đều nhằm hoàn thiện con người. Đối với trẻ
em mỗi bài học đạo đức rút ra từ câu chuyện đều có tính giáo dục rất lớn. Truyện
giúp các em biết cách tránh cái xấu, hướng tới cái đẹp. Qua việc đọc truyện, kể
truyện chức năng giao tiếp của các em được hình thành.
3 - Cơ sở tâm lý:
3

Bi ện pháp giúp học sinh hứng thú học môn kể chuyện ở Tiểu học
Đối với các em đến với truyện như đối với sự ly kỳ, hấp dẫn. Nghe kể
chuyện là nhu cầu không thể thiếu được đối với các em. Bởi vì những câu chuyện
có ảnh hưởng rất lớn đến sự biến đổi tâm lý. Trong sự biến đổi đó đáng chú ý hơn
cả là các thao tác tư duy dần dần được hình thành. ở trường tiểu học các em đang
ở độ tuổi từ 6 - 14 tuổi. Lúc này các em có khả năng tư duy sáng tạo và tư duy
tưởng tượng phong phú, đa dạng. Mặt khác các em còn có khả năng cảm thụ cái
hay, cái đẹp của truyện, biết đánh gía và lựa chọn những ngôn ngữ thích hợp để kể
lại.
4 - Cơ sở giáo dục:
Độ tuổi của học sinh tiểu học từ 6 - 11 tuổi là độ tuổi đang hình thành và phát
triển nhân cách. Do đó giáo dục trẻ trong nhà trường luôn là vấn đề phải được
quan tâm. Có nhiều hình thức giáo dục trẻ song giáo dục trẻ bằng văn học, đặc
biệt là qua các tác phẩm chuyện là hình thức để đi vào tâm hồn trẻ nhất.
Tuy nhiên, cần có phương pháp sử dụng nó sao cho hớp lý và khoa học là
việc làm khó, bởi mỗi câu chuyện nó chứa đựng một tình huống và một bìa học
đạo đức riêng, vấn đề quan trọng là người dạy phải giúp các em rút ra được điều
cần học tập. Đếnvới tác phẩm trong truyện các em sẽ thấy thế giới xung quanh
đẹp hơn, sống động hơn. Sống với cái đẹp , cái tốt trong truyện tẻ em sẽ từng
bước vươn tới những ước mơ đẹp đẽ hơn, những tình cảm cao quý, những việc
làm đáng khen. Đây chính là chức năng giáo dục của truyện để hướng các em
vươn tới csi Chân - Thiện - Mĩ. Các em biết tự điều chỉnh mình để trở thành người
có nhân cách hoàn thiện.
II - ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:
1- Phương pháp dạy học truyền thống: ở phương pháp dạy học này chủ
yếu là giáo viên thuyết trình giảng giải. Thầy giáo trình bày những kiến thức có
sẵn bằng vốn kinh nghiệm của mình trò thụ động tiếp thu bài học.
Nhược điểm của phương pháp này là không phát huy tính chủ động snág tạo
và khả năng tư duy của học sinh, làm ảnh hưởng đến sự phát triển tự nhiên củat
các em.

4
Bi ện pháp giúp học sinh hứng thú học môn kể chuyện ở Tiểu học
2- Phương pháp dạy học tích cực lấy học sinh làm trung tâm:
Với phương pháp này, trò tự mình tìm ra kiến thức dưới sự tổ chức, hướng
dẫn của thầy. Trò chủ động thực hiện hoạt động học. Trong giờ học hình thức đối
thoại với bạn, với thầy và có thể hợp tác với bạn để học. Thầy hướng dẫn học sinh
cách làm, cách học, cách giải quyết vấn đề, học sinh tự tìm ra kiến thức tự đánh
gía, tự điều chỉnh.
3 - Phương pháp dạy học tích cực với việc dạy phân môn kể chuyện
Đặc thù chính của môn kể chuyện là việc kể câu chuyện (GV kể - HS kể).
Dạy học theo phương pháp tích cực, yêu cầu GV phải kể chuyện một cách hấp
dẫn bằng ngữ điệu thích hợp với từng câu chuyện, từng nhân vật trong truyện.
để thu hút sự chú ý của các em để từ đó các em học tập một cách bổ ích chứ
không phảo đọc lại chuyện cho học sinh nghe. Học sinh sau khi nghe kể chuyện
phảo biết kẻ lại câu chuyện sinh động, hấp dẫn bằng ngôn ngữ riêng cua mình. Có
thể kể dưới nhiều hình thức: kể lại theo lời tác giả, kể theo lời nhân vật, kể phân
vai
Việc tổ chức lớp học không nhất thiết ở trong lớp mà cáo thể ở chỗ nào đó
thích hợp cso tác dụng tạo tâm thế thoải mái cho học sinh. Khi kể chuyện giáo
viên không yêu cầu học sinh kể một cách trung thành với nội dung của sách mà có
thể thay lời, đảo ý nhưng phải toát lên được nội dung côt truyện đã nghe. Với
phương pháp dạy học này, yêu cầu giáo viên và học sinh phải nghiên cứu kỹ trước
nội dung của câu chuyện, hiểu được chuyện để từ đó mà tìm ra cách kể cho phù
hợp.
1 - Tìm hiểu tình hình học tập của học sinh:
Trong đợt thực tập sư phạm tôi đã điều tra 70 học sinh của 2 lớp 5A và 5B
trường tiểu học Quảng Thọ theo mẫu điều tra của tôi gồm 6 câu hỏi và thu được
kết quả như sau:
Câu hỏi 1: Em có thích đọc truyện không?
- Thích đọc: 70 em chiếm 100%

- Không thích đọc: 0 em chiếm 0%
Câu hỏi 2: Em thích nhất loại truyện nào?
5
Bi ện pháp giúp học sinh hứng thú học môn kể chuyện ở Tiểu học
STT Loại truyện Số HS % STT Loại truyện Số HS %
1 Cổ tích 50 71,5 4 Thiếu nhi 5 7,1
2 Truyền thuyết 4 5,7 5 Truyện cười 5 7,1
3 Thần thoại 6 8,6 6 Danh ngôn 0 0
Câu hỏi 3: Các em thích học môn kể chuyện không?
- Rất thích học: 70 em( 100%)
- Không thích học: 0 em (0%)
Câu hỏi 4: Em muốn mỗi tuần có mây tiết kể chuyện?
- 1 giờ: 5 em ( 7,1%)
- 2 giờ: 28 em ( 40%)
- 3 giờ: 37 em ( 52,9%)
Câu hỏi 5: Trong giờ kể chuyện em thích cô giá đọc hay cô giáo kể ? Vì sao?
- Thích nghe đọc: 0 em ( 0%)
- Thích nghe kể : 70 em ( 100%) vì nghe cô kể hấp dẫn
Câu hỏi 6: Em thích kể chuyện cho các bạn nghe không?
- Thích: 50 em ( 71,4%) vì muốn kể muốn được diễn đạt
- Không thích: 20 em ( 28,6 %) vì không nhớ chuyện kể không hay
Qua tìm hiểu tôi được biết các em rất thích học môn kể chuyện, thích đọc
truyện.Đối với các em được đến với truyện như đến vơi một thế giới huyền diệu
và kỳ ảo bởi vậy các em thích nhất là truyện cổ tích. Các em thích loại truyện
nàybởi một lý do đơn giản là nó hay và hấp dẫn, có nhiều tình tiết ly kỳ chẳng hạn
như truyện "Tấm Cám"…
Có thể nói những tình tiết biến hoá ly kỳ có ở trong truyện cổ tích mà ở
truyện khác không thể có được hoặc chỉ có rất ít.
Các em thích đọc nhiều chuyện và thích một tuần có nhiều tiết kể chuyện.
Trong giờ kể chuyện các em thích nghe cô giáo kể hơn là cô giáo đọc chuyện vì

cô kể sẽ hấp dẫn hơn đọc. Thích nghe kể nhưng các em không thích kể lại chuyện
cho người khác nghe. Nếu được gọi các em chỉ kể theo gợi ý của giáo viên chứ
chưa kể lại được cả câu chuyện một cách trôi chảy. nguyên nhân là do các em ít
thâm nhập chuyện vì vậy mà các em chưa kịp hiểu chuyện và tổng hợp ý để kể lại
6
Bi ện pháp giúp học sinh hứng thú học môn kể chuyện ở Tiểu học
sau khi nghe cô giáo kể. Mặt khác kỹ năng kể chuỵện của các em chưa được rèn
luyện nhiều nên các em ngại kể.
Mặc dù vậy, bên cạnh đó vẫn có nhiều em kể lại chuyện một cách trôi chảy,
hấp dẫn, biết nhập vai của nhân vạt trong chuyện để kể lại. Như vậy ta thấy rằng
trong các em vẫn còn chứa một khả năng tiềm tàng về kể chuyện mà ta chưa giúp
các em khai thác hết. Nếu như có đầu tư nhiều hơn thì chắc chắn các em sẽ rèn
luyện được kỹ năng kể chuyện hay hơn, hấp dẫn hơn.
2 - Việc dạy môn kể chuyện ở trường tiểu học hiện nay:
Qua tìm hiểu tôi được biết Hầu hết giao viên đều xác định đúgn vại trò, trách
nhiệm của mình đối với học sinh. Song với phân môn kể chuyện thì chưa có sự
quan tâm đúng mức vì họ cho rằng kể chuyện chỉ để giải trí cho các em, còn nhiều
môn khác quan trọng hơn cần đầu tư nhiều hơn. Do đó sự chuẩn bị của giáo viên
và học sinh không chu đáo dẫn đến tiết dạy học kể chuyện không đạt được kết quả
như mong muốn.
Đối với những GV có tâm huyết với nghề và dày dạn kinh nghiệm thì họ cho
rằng kể truyện là môn học hâp dẫn, thú vị nhưng làm sao để khai thác và chuyển
tải hết nội dung, ý nghĩa câu chuyện đén với học sinh là cả một vấn đề khó. Đó
chính là vấn đề nan giải mà chúng ta cần phải tháo gỡ.
3 - Quy trình dạy học phân môn kể chuyện hiện nay:
Quy trình được tiến hành theo 4 bước:
Bước 1: - ổn định tổ chức
- Kiểm tra bài cũ
- Cho học sinh hát một bài
Bước 2: Kiểm tra bài cũ

Căn cứ vào tnhf hình của lớp GV gọi khoảng vài em nhắc lại khiến thức cũ
bằng cách:
- Nhắc lại tên truyện
- Kể một đoạn truyện và tìm các nhân vật
- Nêu bài học đạo đức rút ra từ truyện
Bước 3 : Dạy bài mới
7
Bi ện pháp giúp học sinh hứng thú học môn kể chuyện ở Tiểu học
1. Giới thiệu bài
2. Giáo viên kể
3. Tóm tắt truyện
4. Học sinh luyện kể
- Giáo viên hướng dẫn học sinh kể
- giáo viên gọi học sinh kể : từng đoạn, theo câu hỏi
- Học sinh kể kết hợp với trả lời câu hỏi về nội dung
Bước 4: Củng cố tổng kết dặn dò:
- Nhắc lại bài
- Dặn dò phần chuẩn bị bài sau
- Học sinh ghi đầu bài vào vở
Với quy trình này, nó đã trở thành nếp quen thuộc trong GV và học sinh nên
nó đưon giản, dễ thực hiện song chưa đảm bảo phát huy hết tính sáng tạo của học
sinh . ở quy trình này , vai trò của người thầy vãn mang tính chủ động. Thầy kể
rồi thầy tóm tắt chuyện. Học sinh chủ yếu là kể từng đọan và theo trình bày của
sách chứ chưa biết nhập vai nhân vật để kể lại chuyện. Thời gian kể còn ít so với
yêu cầu luyện kể để rèn luyện kỹ năng diễn đạt của học sinh.
Qua thực tế ta thấy rằng cần có một quy trình và phương pháp dạy kể chuyện
mới hơn. Phù hợp hơn với yêu cầu giáo dục hiện nay.
C- KẾT LUẬN
Qua nghiên cứu tôi thấy rằng quy trình dạy kể chuyện cần phải giúp học sinh
hiểu được nội dung tác phẩm, cảm nhận được cái hay cái đẹp của truyện. Dạy kể

truyện phải dựa trên cơ sở tính đồngloạt,khái quát của bộ môn sng cần có những
nét riêng theo khối lớp để phát huy khả năng của học sinh.
Xuấtphát từ những điều đã nêu ở trên, tôi xin đề xuất một quy trình dạy môn
kể truyện lớp 5 như sau:
1 - Quy trình gồm 5 bước:
Bước 1: Hoạt động cá nhân:
8
Bi ện pháp giúp học sinh hứng thú học môn kể chuyện ở Tiểu học
- Làm quen với tác phẩm
- Đọc kỹ tác phẩm và khai thác thông tin
- Chuẩn bị đồ dùng dạy học
- Dự kiến cách thực hiện bài dạy, địa điểm, cách tổ chức.
Bước 2: Hoạt động chuẩn bị tâm thê:
- Thông báo cách thức tổ chức, tiến hành bài học, địa điểm
- ổn định tư thế, tâm lý, học sinh tự kiểm tra sự chuẩn bị
- Giới thiệu bài
- Thu thập thông tin xung quanh bài kể truyện
- Phát hiện nhu cầu, hứng thú của học sinh.
Bước 3: Hoạt động nhận thức sáng tạo
- Thầy kể mẫu lần1. Trò lắng nghe, ghi nhớ
- Thầy trò hợp tác xử lý tình huống ngôn ngữ
- Trò tự giải quyết vấn đề theo hướng dẫn của thầy
+ Tìm hiểu nội dung, chi tiết, sự việc, tình huống
+ Tìm hiểu nghẹ thuật, kết cấu, ngôn ngữ, lời kể
+ Khái quát chủ đề ( từng đoạn hoặc cả đoạn)
+ Nhận xét sự kiện, cảm thụ tác phẩm
- Rút ra ý nghĩa câu chuyện, bài học đạo đức
Bước 4: Rèn luyện kỹ năng kể:
- Hướng dẫn học sinh xử lý các tình huống diễn cảm
- Học sinh rèn luyện kỹ năng kể bằng các hình thức :

+ Kể từng đoạn theo nội dung yêu cầu của GV
+ Kể cả truyện hoặc kể tóm tắt truyện
+ kể theo lời nhân vật
Bước 5: Hoạt động kiểm tra đánh giá:
- Học sinh nhận xét cách kể của thầy, của bạn, của mình.
- Rút kinh nghiệm, tự điểu chỉnh cách kể
- Giao bài tập kể truyện, dặn dò chao bài sau
- Ghi chép ( ghi đầu bài và ý chủ đề)
9
Bi ện pháp giúp học sinh hứng thú học môn kể chuyện ở Tiểu học
* Lưu ý:
- ở bước 3 nếu học sinh có khả năng kể hay, giáo viên có thể chọn các em kê
mẫu
- ở bước 4 căn cứ vào khả năng của học sinh để lựa chọn kỹ năng kể cho phù
hợp với hứng thú của học sinh.
- ở bước 5 khuyến khích học sinh tư duy, đặt tên mưói cho truyện. Tìm câu
ca dao, tục ngữ thay cho lời kết.
2 - Thiết kế một bài dạy theo quy trình đề xuất:
Bài : Truyện " Tấm Cám"
( Lớp 5 - 2 tiết, chỉ soạn 1 tiết)
PHẦN KẾT LUẬN
Qua quá trình được nghiên cứu lý luận và tìm hiểu thực tế dạy học phân môn
kể truyện hiện nay ở trường tiểu học, tôi đã mạnh dạn đề xuất " Quy trình dạy kể
truyện lớp 5 theo phương pháp tích cực, lấy học sinh làm trung tâm" Với quy trình
này nếu vận dụng tốt thi chắc chắn kết quả của môn kể truyện sẽ cao hơn và sẽ
phát huy được lợi thế của bộ môn. Trong quy trình tương đối phức tạp hơn so với
quy trình cũ nên đòi hỏi cần có nhiều yếu tố hỗ trợ như SGK, thiết bị dạy họ, sự
quan tâm của nhà trường, gia đình, đặc biệt là sự cố gắng, nỗ lực của cả giáo viên
và học sinh.
Tuy nhiên những vấn đề tôi trình bày trên đây mới chỉ là bước đầu tiếp cận,

tìm hiểu vấn đề mà tôi cho là quan trọng nhất và đặc trưng nhất của phương pháp
dạy học kể truyện.
Mặc dù bản thân đã cố gắng hết sức song với khả năng có hạn và thời gian
nghiên cứu hạn hẹp. Đề tài chắc chắn vẫn còn nhiều thiếu sót. Kính mong sự góp
ý chân thành của Ban giám khảo, các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
Người thực hiện
10
Bi n phỏp giỳp hc sinh hng thỳ hc mụn k chuyn Tiu hc
Vận dụng trò chơi học tập
vào việc củng cố toán lớp 5
A. Lí do chọn đề tài
Cùng với xu thế phát triển của đất nớc đòi hỏi phải đào tạo ra một nguồn
nhân lực năng động, sáng tạo. Để đáp ứng những yêu cầu đó ngành Giáo dục đã có
những đổi mới theo hớng tích cực các phơng pháp giáo dục học sinh. Nhiều phơng
pháp mới đã đợc áp dụng cùng với các phơng pháp truyền thống nhằm tạo ra một
nền giáo dục toàn diện. Sự đổi mới trớc hết phải thể hiện ở bậc Tiểu học. Bậc Tiểu
học đợc coi nh cái nền móng của ngôi nhà tri thức. Bậc tiểu học đã tạo những cơ
sở ban đầu rất cơ bản và bền vững cho các em tiếp tục học các bậc học trên. Nội
dung giảng day của tiểu học luôn gắn liền với thực tiễn, phục vụ thiết thực cho
cuộc sống, không chỉ có thế mà mỗi môn học ở tiểu học đều góp phần vào việc
hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Trong các môn học, môn toán là một
trong những môn có vị trí rất quan trọng. Các kiến thức, kỹ năng của môn toán có
nhiều ứng dụng trong đời sống, giúp học sinh nhận biết mối quan hệ về số lợng và
hình dạng không gian của thế giới hiện thực.
Hơn nữa môn Toán là một môn học trừu tợng mà t duy học sinh tiểu học lại
mang tính cụ thể vì thế cần phải lựa chọn phơng pháp dạy học phù hợp với đặc tr-
ng môn học và đặc điểm tâm sinh lí của học sinh. Trong tiết học Toán, Giáo viên
có thể sử dụng các phơng pháp dạy học khác nhau nh: Phơng pháp trực quan; ph-
ơng pháp gợi mở vấn đáp; phơng pháp thực hành luyện tập; phơng pháp giảng giải

- minh hoạ; phơng pháp trò chơi, Một trong những phơng pháp Giáo viên có thể
sử dụng để củng cố các kiến thức toán học có hiệu quả đó chính là phơng pháp
Trò chơi học tập. Vì thế trong thời gian giảng dạy lớp 5 tôi đã nghiên cứu và
chọn đề tài Vận dụng trò học tập vào việc củng cố Toán học ở lớp 5
B. Nội dung
I. Quan niệm về trò chơi Toán học
Trò chơi Toán học là trò chơi trong đó có chứa một số yếu tố toán học nào
đó. Trò chơi có thể phân loại theo số ngời tham gia trò chơi nh: Trò chơi tập thể,
trò chơi cá nhân; có thể là trò chơi vận động hoặc trò chơi trí tuệ; củng có thể kết
hợp vận động với trí tuệ. ở lớp dới trò chơi thiên về vận động, càng lên lơp trên
đặc biệt là lớp 5 tính trí tuệ càng cao hơn.
Trong nhà trờng, trò chơi Toán học có thể tổ chức nh một hoạt động dạy
học. Cở sở tâm lí và sinh lí khẳng định hoạt động dạy học Toán dới dạng trò chơi
này rất phù hợp với lứa tuổi ở Tiểu học. Thực tế cũng cho thấy hình thức tổ chức
trò chơi Toán học dễ đợc học sinh hởng ứng và tích cực tham gia.
Xét về mục đích phục vụ dạy học nói chung, trò chơi Toán học có thể là:
- Trò chơi nhằm dẫn dắt, hình thành tri thức mới
11
Bi n phỏp giỳp hc sinh hng thỳ hc mụn k chuyn Tiu hc
- Trò chơi nhằm củng cố kiến thức, luyện tập kĩ năng
- Trò chơi ôn tập, rèn luyên trong giờ ngoại khoá
Để củng cố kiến thức Toán học có thể phân loại theo các mạch kiến thức Toán
ở tiểu học là:
- Trò chơi củng cố nội dung số học và yếu tố đại số
- Trò chơi củng cố nội dung hình học
- Trò chơi củng cố về đo đại lợng
- Trò chơi về yếu tố thống kê
- Trò chơi về giải toán và ứng dụng
Điều quan trọng là Giáo viên phải sử dụng trò chơi Toán học có mục đích rõ ràng
và phù hợp

II. Tác dụng của trò chơi Toán học
Đối với học sinh Tiểu học, vui chơi vẫn là nhân tố quan trọng trong hoạt
động của học sinh. Với nhiều cách chơi khác nhau sẽ giúp học sinh học mà chơi,
chơi mà học. Học sinh thêm hứng thú học tập và tiếp thu bài tốt hơn. Vì thế cùng
với các phơng pháp khác, trò chơi học tập là phơng pháp nhằm tích cực hoá đối t-
ợng học sinh.
Trò chơi sẽ làm thay đổi không khí học tập của lớp làm cho không khí trở
nên dễ chịu, thoải mái hơn. Học sinh sẽ thấy vui hơn, cởi mở hơn, th thái và khoẻ
hơn sau một quá trình tập trung cao vào việc tiếp nhận kiến thức
Bên cạnh đó trò chơi học tập còn tạo cho các em khả năng quan sát tốt, tinh
thần đoàn kết, giao lu trong tổ lớp tạo tính chủ động, tự tin, mạnh dạn cho các em.
Mặt khác trò chơi học tập là con đờng thuậ lợi để học sinh khắc sâu kiến
thức khi học môn Toán.
Nh vậy , trò chơi nói chung và trò chơi học tập Toán nói riêng giúp học sinh
phát triển toàn diện: Đức trí thể - mĩ
III. Những điều cần lu ý khi sử dụng trò chơi học tập
Việc sử dụng trò chơi học tập trong dạy học muốn đạt kết quả cao, ngời
giáo viên cần phải chú ý những điều sau:
Tên trò chơi phải ẩn chứa mục tiêu của bài và gây sự chú ý tò mò đối với
học sinh. Luật chơi phải rõ ràng, dễ thực hiện.
Trò chơi phải củng cố đợc kĩ năng, kiến thức của bài vừa học. Để làm đợc
điều này, giáo viên phải nghiên cứu kĩ để hiểu hết ý đồ của SGK.
Trò chơi phải huy động đợc cả lớp tham gia. Có thể không chơi hết nhng
các bạn học sinh ở dới có thể làm cổ động viên. Việc cổ vũ ở đây không phải thể
hiện qua sự la hét mà có thể theo dõi bạn chơi và nhắc nhỡ bạn. Nh vậy các bạn ở
dới cũng phải suy nghĩ đến các vấn đề đã học.
12
Bi n phỏp giỳp hc sinh hng thỳ hc mụn k chuyn Tiu hc
Sau khi các em chơi xong giáo viên phải có những nhận xét đánh giá kịp
thời, toàn diện. Đánh giá của giáo viên rất quan trọng, giáo viên không chỉ đánh

giá ở mức độ đúng sai mà còn nhận xét ý thức tham gia, cách phối hợp tổ chức
giữa các thành viên trong đội.
Trò chơi học tập phải giáo dục đạo đức và ý thức công dân cho học sinh. Đó
chính là sự đoàn kết trong lớp học và rộng hơn nữa ra ngoài xã hội. Chú ý giáo
viên phải nhắc nhỡ học sinh để tránh t tơng ích kỉ, hẹp hòi.
Trên đây là đôi điều cần lu ý khi tổ chức trò chơi học tập cho học sinh. Điều
quan trọng ngời giáo viên phải chuẩn bị cho mình những hình thức tổ chức phù
hợp để bài học đạt hiệu quả cao. Theo tôi nghĩ trò chơi học tập trong môn Toán
chúng ta có thể tổ chức để hình thành kiến thức mới hay để thực hành kiến thức
vừa học nhng có lẽ đạt hiệu quả nhất vẫn là tổ chức trò chơi vào cuối tiết học để
củng cố kiến thức. Chúng ta nên thực hiện ở cuối tiết học vì đây chính là lúc các
em cần thay đổi không khí học tập để tiếp tục bớc vào một tiết học mới đầy phấn
khởi. Học sinh sẽ cảm thấy thoải mái để tiếp thu kiến thức mới.
IV. Các bớc tiến hành một trò chơi học tập
Căn cứ vào nội dung kiến thức, trình độ học sinh và điều kiện hiện có giáo
viên lựa chọn trò chơi để đa vào dạy học. Giáo viên phải xác định rõ các bớc tiến
hành một trò chơi học tập nh sau:
1/ Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị các dụng cụ cần thiết, có thể cho học sinh chuẩn
bị những dụng cụ dễ tìm hoặc dễ làm.
2/ Giới thiệu trò chơi
- Nêu tên trò chơi
- Hớng dẫn cách chơi: Vừa mô tả, vừa thực hành. Giáo viên cần nêu rõ cho học
sinh những ai trực tiếp chơi, ai cổ vũ, ai đánh giá; chơi thế nào, đánh giá thế nào,
chơi bao lâu, thởng, phạt thế nào? Cần chú ý giải thích ngắn gon, rõ ràng không
nên dài dòng khiến học sinh mất hứng thú ngay từ đầu.
- Phân chia nhóm chơi và vị trí chơi cụ thể cho mỗi nhóm
3/ Giáo viên tiến hành cho học sinh chơi thử. GV theo dõi, hớng dẫn thêm cho các
đội chơi
4/ Sau khi học sinh chơi thử, giáo viên nhấn mạnh lại luật chơi, nhất là những lỗi
thờng gặp ở phần chơi thử

5/ Tổ chức cho học sinh chơi thật, theo dõi xử lí các học sinh phạm luật.
6/ Nhận xét kết quả trò chơi, thái độ của những ngời tham dự. Giáo viên có thể
nêu thêm các tri thức học tập đợc thông qua trò chơi
Ví dụ minh hoạ
Để củng cố kiến thức tiết: Hàng của số thập phân. Đọc, viết số thập phân
GV có thể thực hiện trò chơi: Ai đúng? Ai sai?
13
Bi n phỏp giỳp hc sinh hng thỳ hc mụn k chuyn Tiu hc
Mục đích: Giúp HS nắm vững cách đọc, cách viết, cấu tạo số thập phân
Thời gian: Khoảng 5 phút
Chuẩn bị: GV chuẩn bị cho mỗi đội 10 tờ giấy A
4
và 5 bút dạ. Mỗi đội cử ra
5 bạn, mỗi đội mỗi hàng đứng ngoảnh mặt vào nhau
Tên trò chơi: Ai đúng? Ai sai?
Luật chơi: GV cho 2 đội chuẩn bị 5 phút thảo luận và mỗi em viết lên giấy
A
4
một số thập phân bất kì và ghi luôn cách đọc số ở phía góc trên bằng chữ nhỏ
sao cho đội kia không nhìn thấy đợc. Mặt khác của giấy ghi cách đọc một số thập
phân và cũng viết số nhỏ vào góc. Sau 2 phút GV hô Lần chơi thứ nhất bắt đầu
1 đội sẽ giơ các số của mình lên các bạn tơng ứng của đội bạn phải viết cách đọc
số, sau khi 5 bạn của đội này kết thúc thì đổi vai trò của đội khác. Kết thúc lợt
chơi thứ nhất. GV hô Lợt chơi thứ hai bắt đầu lúc này các bạn lại giơ mặt giấy
viết cách đọc số các bạn của đội bạn phải viết số có cách đọc đó. Sau hai lợt chơi
kết thúc GV cùng các bạn trong lớp sẽ kiểm tra kết quả. Các đội giơ kết quả lên.
Đội nào đúng đợc cộng 5 điểm. GV cũng đi kiểm tra đáp án mà các bạn đã chuẩn
bi. Nếu đáp án sai trừ 5 điểm. Đội nào nhiều điểm hơn sẽ thắng cuộc và đợc khen
trớc lớp.
- Sau khi nêu cách chơi GV cho 2 đội lên bảng và phân chia vị trí

GV cho HS chơi thử với 2 bạn khác dới lớp
HS chơi thật
GV cùng các bạn trong lớp làm giám khảo chấm điểm
C. Một số trò chơi nhằm củng cố kiến thức Toán Lớp 5
1. Trò chơi củng cố yếu tố số học và yếu tố đại số
Ví dụ: Trò chơi Ai nhanh, ai đúng
áp dụng tiết: Nhân một số thập phân với 10, 100, 1000, (trang 57)
Mục tiêu: Nắm vững cấu tạo số thập phân, nắm vững quy tắc và có kĩ năng nhân
nhẩm với 10,100, 1000 Rèn trí thông minh, nhanh nhẹn
Thời gian: Khoảng 7 phút
Chuẩn bị: GV cắt 10 tấm thẻ, mỗi đội 5 tấm thẻ. Trên đó sẽ ghi 4 chữ số: 3, 4, 5, 6
và một thẻ ghi dấu phẩy
Luật chơi: Khi GV đọc to một số thập phân thì nhanh chóng các thành viên trong
mỗi đội xếp thành hàng ngang đứng giơ các thẻ theo đúng thứ tự của bạn mang số
và dấu phẩy đúng với số GV vừa đọc. Th kết ghi kết quả lần 1 và sửa kịp thời. Tiếp
theo GV dọc Gấp số vừa xếp lên 10 lần hai đội nhanh chóng thực hiện. Th kí
ghi kết quả lần 2. Sau 2 lần chơi, thực hiện tơng tự với các số thập phân khác và
gấp với các số lần khác 10,100,1000,.
14
Bi n phỏp giỳp hc sinh hng thỳ hc mụn k chuyn Tiu hc
Cách đánh giá: Mỗi lần đúng 10 điểm, sai 0 điểm; chậm chạp, lúng túng trừ 5
điểm. Đội nào đợc nhiều điểm đội đó sẽ thắng cuộc.
2. Trò chơi củng cố nội dung hình học
Trò chơi: Tạo hình
Mục tiêu
Củng cố kiến thức sau khi học tiết: Hình tam giác (Trang 85)
Trò chơi yêu cầu các em xếp đợc 4 hình tam giác mà mỗi hình tam giác có 3 cạnh
bằng nhau, ít nhất hai cách xếp
Chuẩn bị: 24 que diêm, giấy, bút
Thời gian: 5 phút

Luật chơi: GV cho 2 nhóm lên chơi, mỗi nhóm 3 bạn. Khi cô hô Bắt đầu là lúc
cô tính giờ. Các nhóm phải nhanh chóng tìm ra cách xếp 12 que diêm thành 4 hình
tam giác mà mỗi hình có 3 cạnh bằng nhau (ít nhất 2 cách). Sau đó vẽ hình vào
giấy
Cách đánh giá: Đội nào có câu trả lời sớm và đúng đội đó thăng cuộc. Nếu cùng
thời gian thì điểm tối đa là 22 điểm gồm 10 điểm xếp đúng, 10 điểm vẽ đúng, 1
điểm xếp đẹp, 1 điểm vẽ đẹp; đội nào nhiều điểm đội đó thắng cuộc. Nếu hết giờ
đội nào còn làm là phạm luật không đợc tính điểm
Ví dụ 2: GV có thể nêu các câu đố để củng cố nội dung hình học
Để củng cố nội dung kiến thức của bài: Diện tích hình thang (Trang 93)
GV nêu câu đố:
Diện tích của nó, em thì đọc thơ
Có bạn cứ tiếc ngẩn ngơ
Thì ra mới biết lơ mơ tính nhầm!
Số đo rõ rệt trong hình
Em hãy giúp bạn thử tìm xem sao?
Hay một số câu đố: Củng cố về chu vi, diện tích các hình nh sau:
Điền tiếp vào các vần thơ sau:
Diện tích hình chữ nhật là gì?
Lấy dàitức thì có ngay
Chu vi chữ nhật dễ thay
Lấy.nhân 2 là thành
Thế còn diện tích hình tròn
Tích bán kính nhân liền số
Hay:
Diện tích tam giác dễ thôi,
Đờng cao đáy chia đôi là thành
15
3,7m
4,34m

6,3m
Bi n phỏp giỳp hc sinh hng thỳ hc mụn k chuyn Tiu hc
Chu vi tam giác rõ ràng
Lấyba cạnh là thành chu vi
3. Trò chơi củng cố yếu tố đại lợng
Có thể áp dụng trò chơi để củng cố kiến thức cho tiết: Bảng đơn vị đo thời gian
(trang 129)
Ví dụ: TRò chơi: Ai nhanh, ai đúng
Mục tiêu: Giúp HS nắm vững kiến thức đơn vị đo thời gian
Chuẩn bị: 2 bút dạ; 2 tờ giấy khổ lớn ghi nội dung nh sau:
Đúng ghi Đ, sai ghi S vào ô trống
a, 1 giờ 15 phút = 1,15giờ
b, 3 giờ 42 phút = 222phút
c, 1 năm rỡi = 15 tháng
d, 0,5 ngày = 12 giờ
e,
2
1
phút = 20 giây
g, 270 phút = 4,5giờ
Thời gian: 5 phút
Luật chơi: Mỗi nhóm cử 6 bạn , xếp thành 2 hàng dọc. Sau khi GV hô: Trò chơi
bắt đầu thì bạn số 1 sẽ chạy lên và điền Đ, S vào ô thứ nhất. Điền xong thì bạn số
1 chạy về đa bút cho bạn số 2 và cứ thế tiếp tục đến bạn số 6. Nếu chạy trớc khi
bạn cha chạy xuống đến nơi thì sẽ bị phạm luật. Mỗi đáp án đúng đợc 2 điểm,
phạm lỗi trừ 1 điểm. Đội nào nhiều điểm hơn đội đó sẽ thắng cuộc.
4, Trò chơi về kĩ năng giải toán và ứng dụng
Trò chơi: Dấu ngoặc chính xác
áp dụng tiết: Luyện tập chung (trang 73)
Mục tiêu: Rèn kĩ năng tính toán thành thạo các phép tính với số thập phân bằng

cách nhân nhẩm và kĩ năng làm toán có chứa dấu ngoặc
Thời gian: 4- 5 phút
Chuẩn bị: GV chọn 2 đội, mỗi đội 3 bạn có sẵn giấy nháp và bút; GV chuẩn bị
vào giấy khổ lớn treo lên bảng với nội dung sau:
Tìm cách đặt dấu ngoặc vào biểu thức sau
2,5 x 4 + 6 x 0,5 + 9,5
Để giá trị của biểu thức:
a, 22
b, 70
c, 160
16
Bi n phỏp giỳp hc sinh hng thỳ hc mụn k chuyn Tiu hc
Luật chơi: Tổ chức chơi theo kiểu Đồng đội. 3 em sẽ cùng bàn nhau cách làm
rồi viết vào giấy chuyển cho GV. Đội nào xong trớc và đúng thì đội đó thắng cuộc.
Nếu hết thời gian mà 2 đội cha xong thì đội nào đúng nhiều phơng án hơn đội đó
sẽ thắng
D. Trò chơi thực nghiệm vào một tiết dạy cụ thể
Tiết 36: Số thập phân bằng nhau.(trang 40)
I. Mục tiêu
Biết viết thêm chữ số 0 vào bên phải phần thập phân hoặc bỏ chữ số 0 ở tận cùng
bên phải phần thập phân của số thập phân thì giá trị của số thập phân không thya
đổi
II. Hoạt động dạy học:
A. Bài cũ:
Gọi HS chữa bài 4 SGK.
B. Bài mới:
Hoạt động 1: Giới thiệu bài
Hoạt động 2: Phát hiện đặc điểm của số thập phân khi viết thêm chữ số 0
vào bên phải phần thập phân hoặc bỏ chữ số 0 (nếu có) ở tận cùng bên phải
của số thập phân đó.

- GV hớng dẫn HS tự giải quyết cách chuyển đổi trong các VD của bài học để
nhận ra rằng:
Ví dụ 1:
- GV yêu cầu HS đổi
9dm = cm?; 9dm = .m?
Vậy 90cm = .m?
Nên 0,9m = 0,90m
- Từ đó HS rút ra nhận xét: 0,9 = 0,90 hoặc 0,90 = 0,9
- HS tự nêu nhận xét nh SGK: Nếu viết thêm chữ số 0 vào bên phải phần thập phân
của một số thập phân thì đợc một số thập phân bằng nó.
- HS nêu VD minh hoạ.
Nếu một số thập phân có chữ số 0 ở tận cùng bên phải phần thập phân thì khi bỏ
chữ số 0 đó đi, ta đợc một số thập phân bằng nó.
- GV đa ra ví dụ
0,9000 = 0,900 = 0,90 = 0,9
8,75000 = 8,7500 = 8,750 = 8,75
12,000 = 12,00 = 12,0 = 12
- HS đa ra một số ví dụ khác
Lu ý: Số tự nhiên đợc coi là số thập phân đặc biệt có phần thập phân là 0 hoặc 00
VD: 15 = 15,0 = 15,00
17
Bi n phỏp giỳp hc sinh hng thỳ hc mụn k chuyn Tiu hc
Hoạt động 3: Thực hành
- HS làm bài tập
- HS cùng GV chữa bài
Bài 1:
GV lu ý cho HS một số trờng hợp dễ nhầm lẫn: 3,025=3,02 không thể bỏ chữ số 0
ở phần mời
3,0400 khi viết nên viết ở dạng gọn nhất 3,04
Bài 2:

HS nhận xét số các chữ số ở phần thập phân của các số đã cho. Số chữ số ở phần
thập phân nhiều nhất là bao nhiêu chữ số? (3 chữ số)
ví dụ: 17,2 viết thành 17,200
Bài 3
HS làm bài vào giấy nháp rồi trả lời. GV yêu cầu HS giải thích
III. Củng cố, dặn dò:
- GV tổ chức cho HS trò chơi: Viết gọn, viết đúng
Mục tiêu: Ngời chơi nắm vững tính chất bằng nhau của hai số thập phân, xử lí các
tình huống một cách linh hoạt
Thời gian: 3 4 phút
Chuẩn bị: 2 đội mỗi đội 3 em với 3 chiếc bút chì trong tay; Cô giáo chuẩn bị sẵn 2
khổ giấy lớn, với nội dung nh sau;
Tìm cách viết đúng viết gọn nhất
Số đã cho Cách viết gọn nhất
1. 12,0500 a, 12,5
b, 12,05
c, 12,050
2. 00,09700 a, 0,97
b, 00,97
c, 0,097
3. 240,300 a, 24,35
b, 240,3005
c, 240,35
Luật chơi: Mỗi đội chọn 3 bạn tham dự cuộc chơi xếp thành hàng một, điểm danh
từ 1 đến 3. Chơi kiểu tiếp sức. Khi cô giáo hô bắt đầu và tính giờ thì em số 1
bắt đầu lên khoanh tròn cách viết đúng và gọn nhất của một số đã cho, các bạn
18
Bi n phỏp giỳp hc sinh hng thỳ hc mụn k chuyn Tiu hc
khác tiếp tục. Đội nào xong trớc là thắng. Nếu hết giờ mà hai đội cha xong đội nào
đợc nhiều hơn đội đó thắng

- GV nhận xét tiết hoc
Nh vậy với việc Vận dụng trò chơi học tập vào việc củng cố toán lớp 5
qua tiết dạy trên, tôi thấy lớp học sôi nổi hơn, hoạt động của cô và trò đồng bộ,
nhẹ nhàng, tạo một cảm giác thoải mái. Học sinh đã đợc phát huy tích cực, sáng
tạo và chủ động trong lĩnh hội tri thức. Các em nắm bài chắc chắn hơn.
E. Kết luận
Với kinh nghiệm còn ít, tôi chỉ xin trình bày những nhận định của mình về vấn đề
Vận dụng trò chơi học tập vào việc củng cố toán lớp 5 là nh thế. Do trình độ
và năng lực còn hạn chế nên đề tài này không thể tránh khỏi những thiếu sót nhất
định. Kính mong nhận đợc sự quan tâm, đóng góp của hội đồng khoa học để sáng
kiến của tôi đợc hoàn chỉnh hơn.
Mục lục
Trang
A. Lí do chọn đề tài
1
B. Nội dung
I. Quan niệm về trò chơi toán học
1
II. Tác dụng của trò chơi toán học
2
III. Những điều cần lu ý khi sử dụng trò chơi học tập
3
IV. Các bớc tiến hành một trò chơi học tập
3
C. Một số trò chơi nhằm củng cố kiến thức Toán Lớp 5
1. Trò chơi củng cố yếu tố số học và yếu tố đại số
5
2. Trò chơi củng cố nội dung hình học
5
3. Trò chơi củng cố yếu tố đại lợng

7
19
Bi n phỏp giỳp hc sinh hng thỳ hc mụn k chuyn Tiu hc
4. Trò chơi củng cố kĩ năng giải toán và ứng dụng
7
D. Trò chơi thực nghiệm vào một tiết dạy cụ thể
8
E. Kết luận
10
20