PHÁC đồ NGOẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

BNH VIN NHI NG 2



PHÁC 
IU TR NGOI NHI
2013
(Xut bn ln th 1)

Ch biên: TTT.TS.BS. HÀ MNH TUN
TS.BS. TRNG QUANG NH













NHÀ XUT BN Y HC
Chi nhánh Thành ph H Chí Minh
2013

ii

Xut bn ln th 1 - 2013




















BNH VIN NHI NG 2

a ch: 14 Lý T Trng, Phng Bn Nghé, Qun I
Thành ph H Chí Minh
Website:
www.benhviennhi.org.vn


iii
LI NÓI U
Trong lnh vc chm sóc sc khe tr em, các vn đ liên quan đn
ngoi khoa ngày càng đc quan tâm do s lng và tm quan trng ca
nó. T chc y t th gii thng kê gn 15% tr em mc bnh có nhu cu
đc điu tr ngoi khoa. Ti Vit Nam cng t 15 đn 20% bnh nhp
vin cn đc điu tr phu thut.
Bnh lý tr
 em cn can thip ngoi có th t đn gin đn phc tp
nhng nó đòi hi nhân viên y t cn phi đc đào to bài bn, c s vt
cht cn đc trang b đy đ và nht là phi có đi ng phi hp làm
vic hiu qu t tin phu, gây mê, phu thut và chm sóc hu phu đ
đm b
o cht lng và an toàn trong chm sóc sc khe ngoi khoa cho
tr em.
Nhm đáp ng yêu cu trên, phác đ điu tr ngoi Nhi là mt trong
nhng tài liu không th thiu cho các bác s ngoi đang tham gia công
tác khám và điu tr ti bnh vin Nhi ng 2 cng nh các c s y t có
khám và điu tr các bnh lý ngoi.
Vi mc tiêu không ngng hc tp và trao đ
i kinh nghim trong
điu tr cng nh chm sóc bnh nhi. Bnh vin Nhi ng 2 xut bn n
phm ln 1 “Phác  iu Tr Ngoi Nhi nm 2013”. Hy vng tp sách
này s là c s pháp lý cho mi hot đng chuyên môn và là ngi bn

đng hành luôn gn bó vi các bác s trong công tác khám và điu tr
hàng ngày.
ây là công trình trí tu ca tp th y bác s bnh vin Nhi 
ng 2
vi s tham gia ca b môn Ngoi Nhi - i Hc Y Dc Thành Ph H
Chí Minh và trng i Hc Y Khoa Phm Ngc Thch Thành Ph H
Chí Minh. Phác đ đã đc cp nht nhng kin thc mi.
Chúng tôi xin chân thành cm n B môn Ngoi Nhi - i Hc Y
Dc TP. H Chí Minh cùng các giáo s, bác s đã dành thi gian quí báu
đ h tr vit bài cng nh xem và góp ý đ hoàn thành n b
n này.
n bn ln th nht này đc biên son vi nhiu n lc, cp nhp
hóa các kin thc mi mt cách thn trng, nhng chc chn vn còn mt
s thiu sót. Rt mong s góp ý ca Quí đng nghip, đ ln n hành sau
đc hoàn thin hn.

TP. H Chí Minh, ngày 01 tháng 09 nm 2013
GIÁM C BNH VIN
TTT.TS.BS.HÀ MNH TUN

iv
BAN BIÊN SON


CH BIÊN
TS.BS. HÀ MNH TUN
TS.BS. TRNG QUANG NH

HIU ÍNH
ThS.BS. NG  THANH CN

ThS.BS. TRN VNH HU
ThS.BS. TRNG ÌNH KHI
PGS.TS.BS. TRNG NGUYN UY LINH
PGS.TS.BS. LÊ TN SN
ThS.BS. PHM NGC THCH
ThS.BS. TRN THANH TRÍ
BSCKII. TRNH HU TÙNG
BS. LÊ VN TÙNG

TRÌNH BÀY
BSCKI. H L VIT
ThS.BS. PHM NGC THCH
CN. NG MINH XUÂN

v
CNG TÁC VIÊN
BS. NGUYN QUANG ANH
BSCKI. VÕ QUC BO
BSCKI. VNG MINH CHIU
BSCKI. NG NGC DNG
BSCKI. NGUYN THÀNH Ô
ThS.BS. PHAN TN C
BSCKI. NGUYN QUC HI
ThS.BS. CHÌU KÍN HU
BS. LÂM THIÊN KIM
BS.CKI. TRNG ANH MU
ThS.BS. V TRNG NHÂN
BS. H MINH NGUYT
BS. NGUYN TH NGC NGÀ
BS. NGÔ HNG PHÚC

BS. NGUYN TRN VIT TÁNH
BSCKI. BÙI HI TRUNG
ThS.BS. THCH L TÍN
ThS.BS. LÊ PHC TÂN
ThS.BS. NGUYN ANH TUN
ThS.BS. NGUYN THANH TRÚC
ThS.BS. LÊ TRÒN VUÔNG
BS. TRN QUC VIT
BS. NGÔ T
N VINH
BS. CKI NG XUÂN VINH
BS. LÊ NGUYN YÊN



vi


vii
MC LC
Chng 1: I CNG
1. Chm sóc bnh nhi ngoi khoa 3
2. Mt s vn đ trong ung bu nhi 9
3. Ghép tng  tr em 16
4. Kháng sinh d phòng trong phu thut 23
5.
Phu thut ni soi  tr em 26
6. i cng tc đng tiêu hóa bm sinh 29
7. Chn đoán và t vn tin sn 32
Chng 2: NGOI TNG HP CP CU-S SINH-TIÊU HÓA

8. Lng rut 43
9. Chn thng và vt thng ngc 46
10. Chn thng và vt thng bng 51
11. Thng d dày 56
12. au bng cp 59
13. Viêm rut tha 63
14. D dng hu môn trc tràng 67
15. Thoát v hoành bm sinh 72
16. Teo rut non 76
17. Thoát v rn và h thành bng 79
18. Tc tá tràng 82
19.
Tc rut phân su, viêm phúc mc phân su, hi chng nút phân su.85
20. Teo thc qun bm sinh 89
21. Bnh Hirschsprung 94
22. Teo đng mt 98
23. Rò cnh hu môn 102
24. Dãn đng mt chính bm sinh 104
25. Rut xoay bt toàn 108
26. Hp môn v phì đi 110

viii
27. Hp eo đng mch ch 113
28. Thông liên nh 117
29. Thông liên tht 120
30. T chng Fallot 124
31. ng tng sinh môn 129
32. Mt s vn đ trong ung bu nhi 131
33.
Bu nguyên bào gan  tr em 137

34. Bu ác thn tr em 142
35. Bu trung tht 149
36. Khí ph thng 153
37.
Nang ph qun bm sinh 155
38. Bu nguyên bào thn kinh 158
39. D
dng nang tuyn bm sinh  phi 164
40. Bu t bào mm  tr em 167
Chng 3: NGOI NIU
41. Bàng quang thn kinh 175
42. Chn thng thn 177
43. Vt thng thn 181
44. V bàng quang 182
45. V niu đo 184
46. Chn thng và vt thng c quan sinh dc ngoài 186
47. Hi chng bìu cp 188
48. Tt l tiu thp 193
49. Phì đi âm vt 197
50. Phình niu qun 199
51. Hp da quy đu 201
52. Van niu đo sau 203
53. Si niu 208
54. Tinh hoàn n 211

ix
55. Thn và niu qun đôi 215
56. Thn  nc do hp khúc ni
b thn- niu qun 219
57. Vùi dng vt 222

58. Trào ngc bàng quang 224
59. Chn đoán trc sinh d tt h niu 229
60. Phu thut điu tr bnh lý ng bn 236
Chng 4: NGOI CHNH TRC
61. Cp cu phòng tr em 245
62. iu tr bu máu 249
63. Viêm xng – ty xng cp 254
64. Vo c do u c c đòn chm 256
65. Vo ct sng bm sinh 258
66. Gãy xng đòn 260
67. Gãy c phu thut xng cánh tay 261
68. Gãy thân xng cánh tay 263
69. Gãy trên hai li cu xng cánh tay 264
70. Gãy chm quay 267
71. Gãy Monteggia 272
72. Gãy hai xng cng tay 274
73. Gãy li cu ngoài xng cánh tay 276
74. Gãy xng bàn tay 279
75. Ngón tay cò súng 282
76. Trt khp háng bm sinh 284
77. Gãy thân xng đùi 286
78. Gãy hai xng cng chân 288
79. Chân khoèo bm sinh 290
Chng 5: NGOI THN KINH
80. Cp cu chn thng s não tr em 295
81. iu tr ngoi khoa chn thng s não tr em 298

x
82. Chn thng ct sng và ty sng  tr em 302
83. Hi chng tng áp lc ni s 305

84. u nc tr em 308
85. U não tr em 313
86. U Ty 316
87. Xut huyt não vùng mm 320
88. D dng mch máu não 323
89. D tt dính khp s sm 328
90. D tt ct sng ch đôi 333
91. iu tr ngoi khoa nhim trùng h thn kinh trung ng 338
92. T m di màng cng 341
Chng 6: RNG HÀM MT-MT-TAI MI HNG
93. Áp xe quanh chóp chân rng cp 345
94. Áp xe thành sau hng 347
95. Chn thng hàm mt 350
96. Chn thng mt 356
97. D tt bm sinh  mt 360
98. D tt bm sinh vùng hàm mt 366
99. D vt đng th 378
100. Rò trc tai 381
101. Bnh chy máu vùng hàm mt 383
102. Bnh chy máu mi 385
103. Tc l đo  tr em 387
Chng 7: VT LÝ TR LIU
104. Vt lý tr liu gãy xng chi di 391
105. Vt lý tr liu gãy xng chi trên 394
106. Vt lý tr liu bng 396
107. Vt lý tr liu tn thng đám ri thn kinh cánh tay 399
108. Vt lý tr liu trt khp háng bm sinh 401

xi
109. Vt lý tr liu vo c 405

110. Vt lý tr liu chân khoèo 409
111. Vt lý tr liu lit mt 415
TÀI LIU THAM KHO 417


xii

1










Chng 1
I CNG








2

3
CHM SÓC BNH NHI NGOI KHOA
I. QUN LÝ BNH NHI TRC KHI M
- Gii thích k càng cho thân nhân bnh nhi hay bnh nhân ln
hiu đc vn đ cn điu tr.
- ánh giá lâm sàng cn thn: chú ý du hiu sinh tn, du hiu
mt máu, thiu dch, shock hay tin shock; phân loi bnh đ
tiên lng cuc phu thut: thoát v rn, h thành bng, teo
thc qun, đa chn th
ng…
- Làm bilan tin phu và mt s xét nghim cn thit: huyt đ,
CRP, chc nng gan, chc nng thn, Ion đ, đông máu toàn
b, XQ phi, XQ bng hay siêu âm, chp CT scan nu cn…
- ánh giá tình trng đau.
- Cung cp đy đ nc, đin gii, kháng sinh phòng nga hay
kháng sinh điu tr.
- ng ký máu, ch phm máu nu cn.
- Hi ch
n khoa Hi sc nu tình trng bnh nhân nng hay
không n đnh.
- Khám lâm sàng cn thn: đánh giá sinh hiu, tình trng đau,
du hiu mt máu, thiu dch.
- Thit lp các đng truyn tnh mch, nu có đng truyn
tnh mch trung tâm (catheter rn  tr s sinh) hay catheter
đng mch xâm ln càng tt. Kim tra catheter cnh trong vi
X-quang phi đ phát hin có tai bi
n tràn khí hay tràn dch
màng phi.
II. SAU PHU THUT

1. Nhng bc ban đu
- Thi gian hu phu tính t sau khi đóng vt m.
- Lau sch vùng da xung quanh vt m, sau đó bng vt m.
- Bnh nhi đc theo dõi đn khi rút ni khí qun hoc chuyn đn
đn v hu mê hoc hi sc. Mt bác s trong nhóm phu thut cn
có mt vào thi đim rút ni khí qun và h tr khi chuyn
bnh nhi.
- Nu sau rút ni khí qun bnh nhi th chm hoc không đ
sâu đ trao đi khí thì cn tip tc theo dõi trong phòng m
đn khi hô hp ci thin.

4
- Chú ý thân nhit và tránh h thân nhit bng cách chiu đèn
hng ngoi, dùng máy si, qun tr trong chn hoc tng
nhit đ phòng.
- Biên bn phu thut gm chn đoán, phng pháp m, tng
trình cuc m, nhng bác s tham gia m và biên bn theo dõi
các du sinh hiu, thuc, dch truyn dùng trong m.
2. Tip nhn
- Bnh nhi cn đc đ
ánh giá trc khi chuyn và ti thi đim
tip nhn  đn v chm sóc sau m.
- Các đánh giá gm: sinh hiu, cân nng lúc nhp, tri giác,
khám các c quan.
- Bác s tip nhn sau đó cn vit ra k hoch chm sóc c th
cho bnh nhi bao gm: t th, các h tr hô hp, dch truyn,
thuc, cách chm sóc và theo dõi.
3. T th
-
Trong phn ln các trng hp hu phu, bnh nhi nên đc

cho nm nga  t th đu cao 30
o
- 45
o

- Các ch đnh khác tùy vào loi phu thut và có th xem xét ý
kin ca phu thut viên.
4. Các h tr hô hp
- Bnh nhi cn đc đánh giá đ có nhng h tr hô hp cn thit.
- Các đánh giá bao gm: s thông thoáng đng th, tn s th,
th tích khí lu thông (đ nhp nhô ca lng ngc), mc đ
oxy hóa máu, CO
2
trong máu nu cn.
- Các h tr hô hp bao gm: hút đàm nht, đt airway, oxy,
NCPAP, th máy.
- Nên điu chnh FiO
2
 mc thp nht nhng vn đm bo oxy
hóa máu (PaO
2
≥ 80mmHg hoc SaO
2
/SpO
2
≥ 92%).
5. Dch truyn
- Bnh nhi hu phu không th dung np ngay vi nuôi n bng
đng tiêu hóa nên cn cung cp dch truyn và nng lng
qua đng tnh mch, sau đó mi chuyn dn qua nuôi n

bng đng tiêu hóa.
- Giai đon 1: phc hi dch và s cung cp nc cho mô
+ Thi đim: càng sm càng tt, cn đt
đc trong 1 - 2
ngày đu.
+ Mc tiêu: thit lp s cân bng v dch và đin gii

5
+ Dch/đin gii cn cung cp = nhu cu + lng mt đi
+ Lng dch và Natri cn bù chia đu trong 24 gi, Kali cn
bù chia đu trong 72 gi.
+ Tc đ đng 5 - 8 mg/kg/phút.
+ Dch nhu cu:

Cân nng Dch nhu cu hng ngày
0 - 10 kg 100 ml/kg/ngày
10 - 20 kg 1000 ml + 50 ml/kg/ngày > 10 kg
> 20 kg 1500 ml + 20 ml/kg/ngày > 20 kg

+ Dch thêm vào theo lng nc mt:
Lng nc mt Lng thêm vào
5% 50 ml/kg
10% 100 ml/kg
15% 150 ml/kg
+ in gii nhu cu:

Nhu cu (mE
q
/100 ml dch) Sn
p

hm
Na
3 Natriclorua 10%
K
2 Kaliclorua 10%
Ca
0,5 - 1
Canxiclorua 10%,
Canxigluconate 10%

+ in gii thêm vào:

Lng Na
+
/K
+
thiu
(mEq/kg)
Na
+
/máu (mEq/L) Mt nc
5% 10% 15%
140
ng trng
3,5 7 14
>150
u trng
1,5 3 6
<130
Nhc trng

5,5 11 22



6
Nu tr còn tip tc mt nc, cn bù thêm lng dch mt
tip tc
Ngun
dch
Na
(mEq/L)
K
(mEq/L)
Cl
(mEq/L)
HCO
3
-

(mEq/L)
D dày 50 10 - 15 150 0
Ty 140 5 50 - 100 100
Mt 130 5 100 40
Ileostomy 130 15 – 20 120 25 - 30
Tiêu chy 50 35 40 50
Lu ý:
 iu chnh nng đ Glucose ca dch cn bù theo đng
huyt. m bo tc đ đng: 5-8mg/kg/phút. Nu
Dextrostix thp thì tng tc đ truyn đng
12-15 mg/kg/phút bng cách pha thêm Glucose 30% vào

dch truyn.
 Ch bù Kali khi tr có nc tiu, nên da vào ion đ máu.
Lng Kali bù đc truyn trong 72 gi. Nên kim tra Kali
máu mi 6 gi nu Kali máu < 3 mEq/kg.
 Nu tr có toan chuyn hóa, Natri c
n bù phi tr đi phn
Natri trong Bicarbonate.
- Giai đon 2: cung cp đ nng lng và thành phn dinh
dng cho chuyn hóa.
+ Thi đim: sau khi đt đc cân bng dch và đin gii cho
c th.
+ Mc tiêu: cung cp đ nng lng và thành phn dinh
dng cn thit cho chuyn hóa ca tr.
Nu đánh giá tr có th nuôi n qua đ
ng tiêu hóa thì bt đu cho
n li lng nh tng dn vi thc n t lng đn đc dn (nc
đng  sa  bt  cháo  cm) tùy theo la tui.
+ Nu đánh giá tr không dung np vi nuôi n bng đng
tiêu hóa trong 3 - 5 ngày, đc bit là tr nh nhi và tr nh
thì cn nuôi n qua đng tnh mch toàn phn và tin hành
sm khi có th.


7

Ngày 1
(g/kg/ngày)
Ngày 2
(g/kg/ngày)
Ngày 3

(g/kg/ngày)
T l nng
lng (%)
Protein
1,5 2 2,5 - 3 10 - 16
Lipid
1 2 3 40
Glucose
5 10 15 44 - 50

+ Nhu cu nng lng đ duy trì s phát trin bình thng:
Cân nng Nhu cu nng lng
0 - 10 kg 100 kCal/kg
10 - 20 kg 1000 kCal + 50 kCal/kg > 10 kg
> 20 kg 1500 kCal + 20 kCal/kg > 20 kg

+ Nng lng tng thêm:
 12% mi đ tng trên 37
o
C.
 20 - 30% vi phu thut ln.
 40 - 50% vi nhim trùng nng.
 50 - 100% vi suy dinh dng kéo dài.
6. Thuc
- Kháng sinh:
+ La chn kháng sinh da vào:
 V trí phu thut.
 Loi tác nhân thng gp.
 Kháng sinh thng dùng: Cefazolin, Cefotaxim…
- Gim đau:

+ Paracetamol
+ Morphin
- Kháng tit:
+ Zantac
+ Omeprazole
7. Cách chm sóc và theo dõi
- Chm sóc sau ph
u thut tùy thuc tng loi bnh khác nhau:
chm sóc tích cc hay chm sóc thng quy.
- Theo dõi: nhm phát hin sm các du hiu tr nng sau
phu thut.
- Du hiu sinh tn: mch, nhit đ, huyt áp, nhp th, SpO
2
.
- ánh giá ti máu mô: TRC, lng nc tiu mi gi.
- ánh giá tri giác: thang đim Glasgow, thang đim AVPU.

8
- ánh giá lng máu hay dch b mt qua: ng dn lu, vt
m, hu môn tm…
- Kim tra bilan nhim trùng (huyt đ, CRP, Lactate máu, cy
máu, cy dch vt m, khí máu đng mch…) sau 72 gi
dùng
kháng sinh hay khi tr st cao.


9
MT S VN 
TRONG UNG BU NHI
I. T VN 

Ti M (1997), t vong do ung th đng hàng th hai sau tai
nn và đng trc d tt bm sinh.
-
Trong nhóm bnh lý toàn thân, đc k đn là: ung th máu
(leukemia) và ung th lymphome (lymphoma). Trong nhóm
ung th máu (leukemia) chú ý nhóm thng gp là bch cu
cp dòng lympho và bch cu cp dòng ty. Trong ung th
lymphom (lymphoma) đc chia thành nhóm Hodgkin và
không Hodgkin.
- Trong nhóm bu đc (solid tumors), hay nói khác đi là nhóm
h c quan, xut đ thng gp theo trình t
 là: h thn kinh
trung ng, nguyên bào thn, nguyên bào thn kinh, bu t
bào mm, sarcom c vân,…Chúng ta cn lu ý đn la tui,
v trí, xp giai đon, gii phu bnh và điu tr đa mô thc
(phu tr, hóa tr, x tr…).
- Xp giai đon trong ung bu nhi và hng điu tr tùy theo
quan đim ca tng nhóm nghiên cu quc t
nh: SIOP:
Societe Internationale D’oncologie pediatrique (1971),
UKCCSH: United Kingdom Children’s Cancer Study Group,
COG: Children’s Oncology Group, GPOH… Trong thc t
lâm sàng, đ d nh, có th da vào h thng phân loi T, N,
M (1943-1952) ca Pierre Denoix (1912-1990).
- Cn lu ý các bnh và hi chng di truyn có liên quan đn
vic tm soát, theo dõi và tiên lng các loi ung
th liên quan.
II. BÊNH VÀ HI CHNG DI TRUYN
- Hi chng Beckwith - Wiedemann (rng khóe ming, li to,
tng ln, khim khuyt thành bng). Hi chng này thng

k
t hp vi bnh lý bu có ngun gc phôi nh bu
Wilms, bu nguyên bào gan. Gien b đt bin trong hi
chng này là p57KIP2,  v trí nhim sc th 11p15.5.
- Bnh đa polyp gia đình: Kingston ln đu tiên mô t s kt

10
hp gia bnh đa polyp gia đình và bu nguyên bào gan
(1982). Tác gi ghi nhn bu nguyên bào gan xy ra  cùng
lúc anh em rut vi hi chng này. Gien b đt bin là gien
APC (Adenomatous Polyposis Coli)  v trí nhim sc th
5q21.22.
- Bu nguyên bào gan kt hp vi hi chng Li - Fraumeni
vi gien TP 53, v trí 17p13, hay him gp hn vi hi chng
Praderwilli, Aicardi, Gardner.
- WAGR (W
ilms, Anirida, Genitourinary malfomation, mental
R
etardation).
- Denys - Drash (viêm vi cu thn cp, hi chng thn h,
lng gii gi, Wilms).
III. TRIU CHNG LÂM SÀNG
- Tình hung cp cu
+ Biu hin lâm sàng: trong bnh lý bu trung tht  tr em
hi chng tnh mch ch trên và hi chng trung tht
thng gp trong cp cu ung th. Tràn dch màng phi và
màng tim cng đc phát hin trong bnh lý này.
+
Xut huyt ni do bu v: chy máu cp do bu gan,
neuroblastoma, bu Wilms v. Chy máu r r trong

lymphoma mc treo, bu bung trng v.
+ Tc rut do dính trong lymphoma.
+ Yu và lit chi, lit các dây thn kinh s, tng áp lc ni s
là biu hin ca bu h thn kinh trung ng.
- Triu chng thc th
+ Bu: v trí, m
t đ, kích thc, xâm ln chung quanh, đ
di đng và t đó liên h ti c quan tng xng. Khi khám
phi nh nhàng và phi nh dng nguyên bào là mt khi
bu, đc, hay va nang va đc, hoi t, xut huyt
+ Hch vùng: phi chn lc hch đc sinh thit đ có th cho
kt qu đúng. Tiêu chun chn hch:
o Hch l
n hoc vn ln sau khi điu tr kháng sinh
2 - 3 tun.
o Nhng hch không ln nhng không gim kích thc
sau 5 - 6 tun hoc sau 10 - 12 tun không tr v bình
thng, đc bit nhng hch có kèm triu chng toàn
thân nh st không gii thích đc, st cân, gan to lách to.

11
o Nhng hch ln kèm bt thng trên phim chp ngc
o Giá tr chn đoán xác đnh ung th tr em tng cao khi
bnh nhi có kèm thêm các triu chng hay du hiu toàn
thân nh st, thiu máu, gan lách to hay bt thng trên
phim XQ ngc. Vùng hch đc chn u tiên dc theo
c c đòn chm (dc theo bó mch cnh) nhóm cao hay
va, hoc cng có nhóm trên đòn. Hch nách, bn đc
l
a chn sau, ch chn khi lâm sàng ngh đn kh nng

ác tính cao .
Theo Pizzo - Poplack 2002
Triu chng / du hiu Kh nng ác tính
Mt mi, st, bnh lý hch

Lymphoma, Leukemia, Ewing's,
Neuroblastoma
u, c: bnh lý hch Neuroblastoma, tuyn giáp, sarcom mô
mm, lymphoma, leukemia
Lng ngc: bnh lý hch Lymphoma, leukemia (A.L.L)
 bng: gan lách to Neuroblastoma, lymphoma, leukemia

+ Biu hin ni tit: bu ni tit chim khong 4-5% tng s
bu tân sinh  tr em. Bu tuyn thng thn cng nm 
v trí trên thn nhng him gp và cn phi kho sát s liên
quan cht ch vi các hormon nh aldosterone
(mineralocorticoid), glucocorticoid, androgen, catecholamin,
ACTH. Bu bung trng liên quan ni tit nam hay n.
o Mt s du hiu khác: cao huy
t áp, thiu máu, nhc
c, tân sinh hu nhãn cu, xut huyt âm đo, tiu máu,
dãn tnh mch thng tinh mt bên …
IV. DU N SINH HC
- AFP (
Foeto - protein):
AFP là 
1
- globulin đc sn xut t túi noãn hoàng và sau đó là
t bào gan và ng tiêu hóa. Thi gian bán hy ca AFP t 5 - 7
ngày. Nng đ AFP tng trong thi k thai và cao nht t tun 12 -

14 ca thai k . Nng đ AFP s gim dn theo thi gian và di
10mg/dl  ngi trng thành hay tr em 1 tui. Theo Wu.J.T và
Sudar K (1981) vi trên 193 bnh nhi, đã đa ra s liu bình
thng sau: tr 2 tháng tui 30 - 400ng/ml; 6 tháng: < 30ng/ml; 12
tháng < 15ng/ml.

12
+ FP tng cao 80 - 90%  bu nguyên bào gan, khong 60%
 tr b HCC và rt có giá tr trong bu t bào mm. Tuy
nhiên FP có th tng ít trong bu máu hay hamartoma gan
-  - hCG (human Chorionic Gonadotropin):
+ hCG bn cht là glycoprotein, bao gm hai đn v là ,.
hCG đc tng hp bi hp bào nuôi ca nhau nhm duy trì s
sng ca hoàng th trong thi gian mang thai
+  - hCG là chui peptid ging nh các hormon khác nh LH,
FSH, TSH và không có ý ngha trong BTBMTE
+  - hCG, nng đ
thp < 5mIU/ ml, T bán hy 24h - 36h.  -
hCG tng cao biu hin s hin din ca clon hp bào nuôi tit
hCG. Bnh lý thng gp là ung th t bào nuôi, t bào khng
l hp bào nuôi, embryonal và đc phát hin qua nhum
peroxidase.
+  - hCG và AFP đu tng gp trong polyembryoma và trong
embryonal carcinoma bung trng, germinoma (seminoma,
dysgerminoma)
+  - hCG tng sau hóa tr do dit t bào ung th.
- Du n sinh hc khác:
+ LDH huyt thanh đc dùng đánh giá s phân hy t
 bào bu.
+ PLAP (placental alkaline phosphatase) tng cao trong

seminoma.
+ CA - 125 (carbohydrate antigen) tng cao trong nhóm biu mô.
+ CA-19-9, và nhóm máu Lewis - A cng đc đ cp trong
nhóm teratoma nhng có vai trò cha rõ.
V. CHN OÁN HÌNH NH
- Siêu âm:
+ Có vai trò chn đoán ban đu.
+ Có vai trò gii hn trong vic kho sát ranh gii khi u, s
lng  và cu trúc liên quan.
- CT, MRI:
+ ánh giá chính xác s , ranh gii, hch vùng và cu trúc
lân cn.


13
+ Kho sát ba thì: đng mch, tnh mch, thì nhu mô vi
thuc cn quang.
+ Dynamic CT: so sánh kh nng bt thuc ca bu và ca
ch mô.
VI. XP GIAI ON
Xp giai đon đc thc hin sau phu thut hay hóa tr ln đu.
Phu thut viên thng chn theo POG d nh, hoc theo SIOP
nu hóa tr trc. Do đc đim riêng ca m
i nhóm bnh lý, vic
xp giai đon và chn phác đ điu tr s theo tiêu chun quc t.
VII. GII PHU BNH VÀ SINH HC PHÂN T
Chn đoán gii phu bnh cn c vào quan sát di kính hin
vi v hình thái t bào và cu trúc mô hc t bào. Tham kho thêm
v đc đim đi th, du n sinh hc… đc phu thut viên ghi
chép c

n thn trong phiu gii phu bnh.
Tuy nhiên, có nhng trng hp khó khn trong chn đoán,
các nhà bnh hc phi dùng đn k thut hóa mô min dch nh
Cytokeratin, Epitheial membrane antigen, Vimentin, Desmin…
Sinh hc phân t cng có ý ngha quan trng trong bnh lý
leukemia, giúp đánh giá tiên lng, la chn phác đ điu tr thích
hp và theo dõi điu tr.
VIII. CHIN LC IU TR
Ung th có th đc điu tr bng phu tr, hóa tr, x tr, min
dch hay các phng pháp khác. Vic chn la phng pháp điu
tr ph thuc vào v trí ca khi bu, giai đon ca bnh, và phác
đ điu tr c th s theo tiêu chun ca mi nhóm nghiên cu
quc t.
1. Phu tr
Phu thut là ph
ng pháp đc la chn trong vic gii quyt
yu t ti ch và ti vùng trong ung th. Phu thut tn gc là phu
thut trit mch máu trc ri ct b khi bu và mô t bào
m, hch chung quanh thành mt khi. Li dao m phi luôn đi
trong ranh gii mô lành và không đc làm rách v bao gi hoc
làm v bu.
Sinh thit bu hay hch di cn giúp xác đ
nh ngun gc ung
th và xp giai đon.