Trờng Đại học KINH Tế QuốC DÂN
Nguyễn hoàng nam
Nâng cao chất lợng đào tạo nghề của trờng
cao đẳng nghề kinh tế kỹ thuật số 1 nghệ an
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Ngời hớng dẫn khoa học:
PGS.TS. Vũ minh trai
Hµ néi – 2014
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của tôi. Các nội dung
và kết quả nghiên cứu trong luận văn thạc sỹ này hoàn toàn do cá nhân tôi tự thực
hiện, phân tích, đánh giá và trình bày một cách trung thực, hợp lý.
Tôi xin chịu toàn bộ trách nhiệm đối với luận văn của mình.
Học viên
Nguyễn Hoàng Nam
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành chương trình học tập và luận văn tốt nghiệp thạc sỹ Quản trị kinh
doanh. Tôi xin chân thành và trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, Viện đào tạo sau đại
học, qúy thầy cô Trường Đại học kinh tế quốc dân đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn
giúp đỡ tôi trong thời gian học tập.
Tôi bày tỏ lòng biết ơn và xin ghi nhận sự giúp đỡ, hướng dẫn nhiệt tình của
PGS. TS Vũ Minh Trai - Trường Đại học kinh tế quốc dân.
Xin chân thành cảm ơn Tập thể, ban giám hiệu nhà trường Cao đẳng nghề Kinh
tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An, các bạn sinh viên, học sinh nơi tôi công tác, các cơ quan:
Phòng Lao động- Thương binh - Xã hội Tỉnh Nghệ An, đã tạo điều kiện và giúp đỡ
tôi trong công tác và thu thập số liệu để hoàn chỉnh luận văn tốt nghiệp.
Cuối cùng xin cảm ơn những người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên,
dành nhiều tình cảm và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong suốt quá trình
học tập và hoàn thành luận văn tốt nghiệp./.
MỤC LỤC
Tiếp theo, chương 3 phân tích đánh giá thực trạng chất lượng công tác đào tạo bằng các
khảo sát về chất lượng đào tạo của trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ
An trên các mặt của công tác đào tạo iv
Chương 4 trình bày về kiến nghị và giải pháp nhằm nâng cao
chất lượng đào tạo nghề của Trường cao đẳng nghề Kinh tế -
Kỹ thuật số 1 Nghệ An v
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CNH - HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa
CBCNV Cán bộ công nhân viên
CBGV Cán bộ giáo viên
LĐLĐ Liên đoàn lao động
MTQG Mục tiêu quốc gia
SP Sản phẩm
SX Sản xuất
TLĐ Tổng liên đoàn
UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
Tiếp theo, chương 3 phân tích đánh giá thực trạng chất lượng công tác đào tạo bằng các
khảo sát về chất lượng đào tạo của trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ
An trên các mặt của công tác đào tạo. iv
Chương 4 trình bày về kiến nghị và giải pháp nhằm nâng cao
chất lượng đào tạo nghề của Trường cao đẳng nghề Kinh tế -
Kỹ thuật số 1 Nghệ An. v
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức hành chính của nhà trường Error: Reference source
not found
Trờng Đại học KINH Tế QuốC DÂN
Nguyễn hoàng nam
Nâng cao chất lợng đào tạo nghề của trờng
cao đẳng nghề kinh tế kỹ thuật số 1 nghệ an
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Ngời hớng dẫn khoa học:
PGS.TS. Vũ minh trai
Hµ néi – 2014
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
- Cụ thể hoá và thực hiện chủ trương đường lối của Đảng, Nghị quyết của
Quốc hội và các Quyết định của Thủ tướng chính phủ, chủ trương chính sách phát
triển kinh tế - xã hội vào nhiệm vụ kinh tế - chính trị của trường Cao đẳng nghề
Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An thì mục tiêu nâng cao chất lượng và phát triển đào
tạo là yếu tố sống còn đối với sự tồn tại và phát triển của nhà trường.
+ Trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An được thành lập vào
năm 1992, từ Trung tâm dạy nghề nâng cấp lên trường Dạy nghề và đến tháng
9/2006 được nâng cấp thành trường Cao đẳng nghề theo Quyết định 924/QĐ-
LĐTBXH của Bộ Lao động Thương binh & Xã hội và đang trong quá trình tiếp tục
hoàn thiện và khẳng định mình cả về cơ sở vật chất lẫn chất lượng đào tạo. Việc
nâng cao chất lượng đào tạo là đòi hỏi mang tính cấp thiết và đặc biệt được chú
trọng đối với trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An.
+ Trên cơ sở thực tế đó, tác giả đã lựa chọn đề tài : “Nâng cao chất lượng đào
tạo nghề của trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An” làm chủ đề
cho luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Quản trị kinh doanh của mình.
Cấu trúc đề tài gồm 4 chương:
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục bảng biểu, danh mục tài liệu
tham khảo, phụ lục thì nội dung của luận văn được kết cấu gồm 04 chương:
Chương 1: Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan.
Chương 2: Lý luận chung về chất lượng đào tạo nghề tại các trường cao đẳng nghề
Chương 3: Thực trạng chất lượng đào tạo nghề của trường Cao đẳng nghề
Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An
Chương 4: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề của
trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An
i
CHƯƠNG 2. LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ TẠI
CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ.
Trong chương này tác giả trình bày về khái niệm về nghề và đào tạo nghề, vai
trò của đào tạo nghề trong phát triển kinh tế xã hội, nội dung và hình thức đào tạo
nghề , đặc điểm của hoạt động đào tạo nghề.
- Khái niệm đào tạo nghề: Đào tạo nghề chính là đào tạo lao động kỹ thuật, là
quá trình hoạt động đào tạo có mục đích, có tổ chức và có kế hoạch trong hệ thống
đào tạo kỹ thuật thực hành nhằm hình thành và phát triển kiến thức, kỹ năng, thái độ
cho mỗi cá nhân người lao động ở các cấp trình độ để có thể hành nghề, làm công
việc phức tạp với năng suất và hiệu quả cao, đồng thời có năng lực thích ứng với sự
biến đổi nhanh chóng của kỹ thuật và công nghệ trong thực tế.
- Xác định vai trò của đào tạo nghề đối với phát triển kinh tế xã hội: trên ba
phương diện chủ yếu đó là: đối với tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch kinh tế và nâng
cao khả cạnh tranh của nền kinh tế.
- Nội dung đào tạo nghề là trang bị cho người lao động những kiến thức cơ bản
nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của sản xuất, của thị trường lao động
trong từng thời kỳ phát triển Những kiến thức cơ bản đó là:
+ Kiến thức chung bao gồm: giáo dục chính trị- xã hội, giáo dục công dân,
giáo dục quốc phòng và thể chất.
+ Kiến thức văn hoá - khoa học: bao gồm kiến thức các môn văn hoá phổ
thông, ngoại ngữ, tin học…
+ Kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp: Bao gồm kiến thức kỹ thuật cơ sở, kỹ thuật
chuyên môn, kỹ năng cơ bản, và thực tập chuyên sâu.
Các nội dung kiến thức trên được sắp xếp thành một hệ thống các môn học và
hợp thành một tổng thể thống nhất trong quá trình đào tạo.
- Chất lượng đào tạo nghề: Chất lượng đào tạo là kết quả của quá trình đào tạo
được phản ánh ở các đặc trưng về phẩm chất, giá trị nhân cách và giá trị sức lao
động hay năng lực hành nghề của người tốt nghiệp tương ứng với mục tiêu, chương
trình đào tạo theo các ngành nghề cụ thể
ii
- Tiếp theo tác giả trình bày các tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo:
Đánh giá chất lượng đào tạo nghề từ phía người học nghề: về môi trường học
tập, điều kiện học tập, về đội ngũ giáo viên, về chương giáo trình, khả năng tìm
kiếm việc làm sau khi các em tốt nghiệp ra trường.
Đánh giá từ phía đội ngũ quản lý, giảng viên nhà trường: Đánh giá của giáo viên
về công tác xây dựng chương giáo trình, công tác bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ giáo
viên, cán bộ quản lý, công tác, công tác xây dựng, bổ sung, sửa đổi các quy chế hoạt
động.
Đánh giá từ phía doanh nghiệp, người tuyển dụng: về khả năng đáp ứng nhu cầu
về chất lượng lao động đã được đào tạo, về sự phù hợp của chương trình đào tạo
của nhà trường với thực tế sản xuất.
- Phương pháp đánh giá chất lượng đào tạo nghề trên các nội dung:
+ Đánh giá công tác tổ chức quản lý, định hướng trong công tác đào tạo.
+ Chất lượng của đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý
+ Hoạt động dạy học
+ Về chương giáo trình giảng dạy
+Đánh giá việc quản lý, sử dụng cơ sở vật chất, thiết bị và đồ dùng dạy học
+ Về tình hình sử dụng tài chính, ngân sách cho hoạt động đào tạo.
+ Đánh giá về việc đầu tư các dịch vụ cho hoạt động đào tạo nghề.
- Phần tiếp theo chương này tác giả trình bày về kinh nghiệm đào tạo của một số
cơ sở đào tạo nghề.
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ CỦA
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KINH TẾ - KỸ THUẬT SỐ 1 NGHỆ AN
Phần mở đầu chương 3, Luận văn giới thiệu chung về quá trình hình thành và
phát triển của Trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An, về cơ sở vật
chất về cơ cấu bộ máy, các ngành nghề đào tạo, các kết quả hoạt động giáo dục đào
tạo, kết quả các hoạt động tài chính.
Tìm hiểu về số giảng viên, giáo viên, cán bộ, số sinh viên học sinh của trường
iii
giai đoạn 2009-2012 và đưa ra các nhận xét đánh giá, định hướng nghiên cứu cụ thể
về công tác đào tạo.
Tiếp theo, chương 3 phân tích đánh giá thực trạng chất lượng công tác đào tạo
bằng các khảo sát về chất lượng đào tạo của trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật
số 1 Nghệ An trên các mặt của công tác đào tạo.
(1) Khảo sát về nhận thức công tác xây dựng phát triển đội ngũ giáo viên để
đánh giá vai trò, năng lực, phẩm chất đạo đức của giáo viên, đánh giá sự quan tâm
của lãnh đạo nhà trường đối với việc xây dựng đội ngũ để đáp ứng yêu cầu giảng dạy.
(2) Khảo sát về công tác xây dựng phát triển đội ngũ giáo viên trên các mặt
yêu cầu chuẩn hóa giáo viên, kế hoạch thực hiện tuyển chọn giáo viên trẻ, kế hoạch
đào tạo bồi dưỡng, chế độ chính sách, chế độ ưu đãi khuyến khích thu hút, kế hoạch
kiểm tra đách giá hoạt động của giáo viên.
(3) Khảo sát về nội dung hình thức đào tạo và bồi dưỡng giáo viên dạy nghề
trên các mặt chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, kỹ năng nghề
(4) Khảo sát việc sử dụng đội ngũ giáo viên
(5) Khảo sát phẩm chất và năng lực của đội ngũ giáo viên về ý thức kỷ luật,
tinh thần trách nhiệm, năng lực chuyên môn.
(6) Khảo sát thực trạng quản lý nội dung, chương trình đào tạo: gồm các nội
dung chương trình đào tạo, công tác cập nhật, điều chỉnh bổ sung chương trình đào
tạo, biên soạn chương trình, giáo trình tài liệu cho sinh viên.
(7) Khảo sát việc quản lý quá trình giảng dạy: quản lý quá trình lên lớp của
giáo viên, công tác chuẩn bị bài giảng, hoạt động dự giờ, phân tích giờ giảng.
(8) Khảo sát việc quản lý quá trình học tập của sinh viên, học sinh
(9) Khảo sát kết quả quá trình đào tạo
(10) Khảo sát đánh giá chất lượng đào tạo từ phía sinh viên
(11) Khảo sát đánh giá chất lượng đào tạo từ phía doanh nghiệp.
Dựa trên các vấn đề liên quan được tổng hợp ở chương 2, trong chương 3 này
tác giả đi sâu vào phân tích thực trạng chất lượng các giải pháp nâng cao chất lượng
đào tạo nghề đã được nhà trường triển khai trong những năm qua thông qua việc
iv
đánh giá việc áp dụng các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo từ phía sinh viên,
của đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên và thông qua việc tăng cường liên kết giữa
nhà trường với doanh nghiêp, người sử dụng lao động.
Đưa ra nhận xét đánh giá về các thành tựu đạt được, giải thích những vấn đề
còn hạn chế và chỉ ra nguyên nhân.
Đây sẽ là cơ sở để luận văn đưa ra những giải pháp thiết thực, hiệu quả nhằm
nâng cao chất lượng đào tạo của Trường được trình bày ở chương 4.
CHƯƠNG 4
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ
CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KINH TẾ - KỸ THUẬT SỐ 1 NGHỆ AN
Chương 4 trình bày về kiến nghị và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào
tạo nghề của Trường cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An.
Dựa trên mục tiêu, định hướng phát triển của nhà Trường, để đề xuất một số giải
pháp hoàn thiện hoạt động đào tạo nghề bao gồm: (1) Hoàn thiện đổi mới công tác
xây dựng chương trình, giáo trình, thực hiện đổi mới phương pháp dạy học; (2)
Đào tạo hướng đến thực hiện mục tiêu, chiến lược đào tạo theo nhu cầu xã hội; (3)
Tiếp tục bồi dưỡng đội ngũ cán giáo viên, giảng viên cán bộ quản lý; (4) Tăng
cường đầu tư cơ sở vật chất phục vụ cho giảng dạy và học tập.
Từ tổng quan các vấn đề lý thuyết và thực tiễn có liên quan đến nội dung đề
tài ở chương 2, qua phân tích đánh giá thực trạng ở chương 3, ở chương 4 này, tác
giả đã đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo của trường Cao đẳng
nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An. Đây là những giải pháp thiết thực và cần sự
nỗ lực, hợp tác của tất cả các bộ phận của trường để góp phần nâng cao chất lượng
đào tạo và uy tín của trường.
v
Trờng Đại học KINH Tế QuốC DÂN
Nguyễn hoàng nam
Nâng cao chất lợng đào tạo nghề của trờng
cao đẳng nghề kinh tế kỹ thuật số 1 nghệ an
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Ngời hớng dẫn khoa học:
PGS.TS. Vũ minh trai
Hµ néi – 2014
ii
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
CÓ LIÊN QUAN
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Thực hiện chiến lược phát triển kinh tế xã hội thời kỳ 2011-2020, Kết luận số
242/TB/TW ngày 15/4/2009 của Bộ chính trị về việc tiếp tục thực hiện nghị quyết
TW2 (Khoá VIII) phương hướng phát triển giáo dục và đào tạo đến năm 2020;
Chiến lược và Quy hoạch phát triển nhân lực Việt Nam thời kỳ 2011-2020, Chiến
lược phát triển dạy nghề thời kỳ 2011-2020, trong đó yêu cầu cần đổi mới căn bản,
toàn diện và mạnh mẽ lĩnh vực dạy nghề để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, đẩy mạnh công
tác đào tạo nghề nhất là những nghề thuộc lĩnh vực công nghệ cao, từng bước tạo
đột phá về chất lượng dạy nghề có năng lực đào tạo lao động có kỹ năng nghề cao.
Thực hiện Nghị quyết Đại hộ đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XVII nhiệm kỳ
(2011-2015) với mục tiêu đưa tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề đạt 52 % vào năm
2015 và trên 70% vào năm 2020, quy mô đào tạo đạt trên 300.000 người vào năm
2020. Giai đoạn 2011 – 2015 dự kiến tăng thêm khoảng 08 cơ sở đào tạo nghề
(trong đó có 07 cơ sở đào tạo nghề ngoài công lập) nâng tổng số đào tạo nghề lên
70 Cơ sở đào tạo nghề ( Nguồn: Phòng dạy nghề: Sở Lao động thương binh &Xã
hội tỉnh Nghệ An).
Nghệ An nằm ở trung tâm khu vực Bắc Trung bộ, nằm trong hành lanh kinh tế
Đông – Tây nối liền Myanmar – Thái Lan – Lào - Việt Nam, mặc dù là địa phương
có vị trí địa lý thuận lợi, lực lượng lao động dồi dào, dân số đứng thứ tư cả nước
(Chỉ sau Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Thanh Hoá), người dân có truyền thống hiếu
học, nhưng vẫn là một trong những tỉnh nghèo, nông nghiệp vẫn chiếm 80% thành
phần kinh tế (Nguồn: Trung tâm xúc tiến đầu tư tỉnh Nghệ An), các ngành công
nghiệp chưa phát triển, đặc biệt là công nghiệp sản xuất sản phẩm công nghệ cao rất
hạn chế, do vậy nhu cầu lao động qua đào tạo nghề từ Cao đẳng đến trung cấp nghề
rất thấp. Nhưng cũng là địa phương có số lượng các Trường nghề nhiều từ Hệ đại
1
học, đến Trung cấp nghề chiếm tỷ trọng lớn so với cả nước vì vậy đứng trước
những hoàn cảnh khó khăn đó làm thế nào để cải thiện tình trạng khó khăn về
nguồn tuyển sinh hiện nay, nâng cao cả chất lượng dạy và học từ phía trường Cao
đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An cần phải có những giải pháp nào nhằm
hoàn thiện, nâng cao chất lượng đào tạo nghề. Mặt khác là trường thành lập chưa
lâu, việc đầu tư cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ, giáo viên còn hạn chế do không phải
là đơn vị trực thuộc tỉnh Nghệ An chỉ được hỗ trợ một phần kinh phí của Tổng Liên
đoàn Lao động Việt Nam, số chỉ tiêu được giao đào tạo cấp kinh phí của tỉnh Nghệ
An thấp nên gặp rất nhiều khó khăn trong công tác đào tạo.
Cụ thể hoá và thực hiện chủ trương đường lối của Đảng, Nghị quyết của Quốc
hội và các Quyết định của Thủ tướng chính phủ, chủ trương chính sách phát triển
kinh tế - xã hội vào nhiệm vụ kinh tế - chính trị của trường Cao đẳng nghề Kinh tế -
Kỹ thuật số 1 Nghệ An thì mục tiêu nâng cao chất lượng và phát triển đào tạo là yếu
tố sống còn đối với sự tồn tại và phát triển của nhà trường.
Trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An được thành lập vào
năm 1992, từ Trung tâm dạy nghề nâng cấp lên trường Dạy nghề và đến tháng
9/2006 được nâng cấp thành trường Cao đẳng nghề theo Quyết định 924/QĐ-
LĐTBXH của Bộ Lao động Thương binh & Xã hội và đang trong quá trình tiếp tục
hoàn thiện và khẳng định mình cả về cơ sở vật chất lẫn chất lượng đào tạo. Việc
nâng cao chất lượng đào tạo là đòi hỏi mang tính cấp thiết và đặc biệt được chú
trọng đối với trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An .
Là địa phương có nhiều cơ sở đào tạo nghề nên việc cạnh tranh thu hút học
sinh, sinh viên theo học nghề rất gay gắt, trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu,
nhu cầu lao động giảm mạnh, tâm lý của phụ huynh, học sinh không muốn lựa chọn
học nghề. Do đó nâng cao chất lượng đào tạo, nâng cao thương hiệu nhà trường là
việc làm quyết định sự tồn tại và phát triển của nhà trường.
Trên cơ sở thực tế đó, tác giả đã lựa chọn đề tài : “Nâng cao chất lượng đào
tạo nghề của trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An” làm chủ đề
cho luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Quản trị kinh doanh của mình.
2
Cấu trúc đề tài gồm 4 chương:
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục bảng biểu, danh mục tài liệu
tham khảo, phụ lục thì nội dung của luận văn được kết cấu gồm 04 chương:
Chương 1: Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan.
Chương 2: Lý luận chung về chất lượng đào tạo nghề tại các trường cao đẳng nghề
Chương 3: Thực trạng chất lượng đào tạo nghề của trường Cao đẳng nghề
Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An
Chương 4: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề của
trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu với mục tiêu:
- Hệ thống các lý thuyết về chất lượng đào tạo của các trường Cao đẳng nghề.
- Đánh giá thực trạng chất lượng đào tạo nghề tại trường Cao đẳng nghề Kinh
tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An. Qua đó xác định những kết quả, hạn chế và nguyên
nhân trong công tác đào tạo nghề của trường.
1.3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu
Là vấn đề chất lượng đào tạo nghề của trường Cao đẳng nghề.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Giới hạn không gian nghiên cứu: Chất lượng của trường Cao đẳng nghề Kinh
tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An.
- Giới hạn thời gian nghiên cứu: Từ năm 2009 – 2012 đề xuất đến 2020; số
liệu khảo sát thực tế (số liệu sơ cấp) được thu thập trong quý 3 năm 2013.
1.4 Phương pháp nghiên cứu
1.4.1 Phương pháp thu thập số liệu
- Số liệu sơ cấp:Thu thập số liệu qua công tác điều tra khảo sát bằng bảng hỏi
và phỏng vấn sâu với các đối tượng có liên quan và số liệu thứ cấp tổng hợp từ các
báo cáo của nhà trường và các công trình nghiên cứu, tạp chí đã công bố trên các
phương tiện thông tin đại chúng.
3
- Phương pháp điều tra khảo sát:
• Đối tượng là Ban giám hiệu, Lãnh đạo Khoa, phòng, sinh viên, học sinh (hệ
Cao đẳng, Trung cấp chính quy ) đã đang học tập tại các Khoa, ngành khác nhau, các
sinh viên đã tốt nghiệp ra trường đi làm của trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật
số 1 Nghệ An.
• Phiếu điều tra: phiếu điều tra được thiết kế để hỏi các đối tượng khảo sát về
hoạt động đào tạo của nhà trường.
- Phương pháp phỏng vấn sâu với các nhóm đối tượng:
• Lãnh đạo nhà trường, cán bộ quản lý của trường Cao đẳng nghề Kinh tế -
Kỹ thuật số 1 Nghệ An: với nhóm đối tượng này, câu hỏi trọng tâm đặt ra là “nhận
thức về tầm quan trọng của đội ngũ giáo viên với hoạt động đào tạo nghề, cách thức
quản lý chất lượng giáo viên của trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1
Nghệ An về công tác đào tạo nghề và định hướng mục tiêu của hoạt động này trong
thời gian tới”;
• Giảng viên trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật số 1 Nghệ An: phỏng
vấn với giảng viên thuộc các Khoa, bộ môn của trường nhằm tìm hiểu “giảng viên
đánh giá hoạt động đào tạo nghề cần mang lại những gì cho người học để tạo tiền đề
thuận lợi cho họ trong và sau quá trình đào tạo tại trường?”;
• Điều tra khảo sát các sinh viên của nhà trường đã tốt nghiệp và đi làm tại
các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An và các sinh viên chuẩn bị tốt nghiệp và
đang học tập tại trường.
• Điều tra phỏng vấn ý kiến của lãnh đạo các doanh nghiệp, người sử dụng
lao động đối với sinh viện được đào tạo nghề từ nhà trường, chủ yếu là các doanh
nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An có quan hệ liên kết thường xuyên với nhà trường.
- Bên cạnh việc thu thập các số liệu sơ cấp thông qua phỏng vấn khách hàng,
luận văn cũng sử dụng một số số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tài
chính, báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, báo và tạp chí chuyên ngành,
công trình nghiên cứu có liên quan,…
- Phương pháp xử lý dữ liệu: Phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh; điều tra…
Dữ liệu sau khi thu thập sẽ được xử lý trên phần mềm Excel, kết hợp các
phương pháp phân tích như phương pháp so sánh, đối chiếu, sử dụng các công cụ
4
thống kê để kiểm định độ tin cậy của dữ liệu và tính chặt chẽ của các biến. Các đồ
thị, bảng biểu cũng được sử dụng để minh hoạ cho kết quả nghiên cứu.
1.5. Giới thiệu các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
* Luận án tiến sỹ “Phân tích các yếu tố ảnh hướng đến công tác dạy nghề Việt
Nam: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giai đoạn 2013 – 2020” của tác
giả: Nguyễn Chí Trường chuyên ngành: Quản trị kinh doanh trường Đại học Nông
lâm, Đại học Thái Nguyên luận án đã nêu lên được các vấn đề sau:
- Luận án đã xác định và phân tích các yếu tố có ảnh hưởng đến chất lượng
dạy nghề, gồm: Đặc tính cá nhân; Trình độ giáo viên dạy nghề; Cơ sở vật chất giảng
dạy; Năng lực quản lý; Cơ hội việc làm; Thông tin thị trường lao động; Hỗ trợ
chính sách về dạy nghề.
- Luận án đề xuất các giải pháp, chiến lược nhằm nâng cao chất lượng dạy
nghề góp phần tăng năng xuất lao động và nâng cao năng lực cạnh tranh của đất
nước, gồm các giải pháp, chiến lược như: nâng cao năng lực giáo viên, cán bộ quản
lý dạy nghề; nâng cao năng lực quản lý về dạy nghề; tăng cường cơ sở vật chất dạy
nghề; hỗ trợ cơ hội việc làm; tăng cường thông tin thị trường lao động và chính sách
phát triển dạy nghề; tăng cương quan hệ công – tư; nâng cao chất lượng phát triển
các bộ tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia; nâng cao năng lực hệ thống đánh giá, cấp
chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.
- Luận án đã phân tích những mô hình điển hình, các kinh nghiệm hay của một
số nước phát triển có mô hình dạy nghề hiện đại đáp ứng hiệu quả nhu cầu của
ngành công nghiệp trên thế giới và đề xuất mô hình mới nhằm gắn kết dạy nghề với
thực tiễn ngành công nghiệp cho Việt Nam, gồm: mô hình trường trung học đào tạo
nghề cao cấp; mô hình Cơ quan quản lý đánh giá kỹ năng nghề quốc gia; mô hình
Hội đồng nghề; khung trình độ quốc gia.
- Luận án đã đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định của pháp luật liên quan
như Luật lao động, luật dạy nghề; đề xuất thông qua luật việc làm liên quan đến các
quy định quyền hạn, trách nhiệm của người lao động được cấp chứng chỉ kỹ năng
nghề quốc gia, đặc biệt là quy định về thang bảng lương; quyền hạn, trách nhiệm
5
của bên sử dụng lao động đối với người được cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia;
quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước đối với người lao động và
người sử dụng lao động có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.
* Luận án Tiến sỹ : “Đảm bảo chất lượng đào tạo của trung tâm dạy nghề công
lập vùng ĐôngNam Bộ” Chuyên ngành: Quản lý giáo dục. của tác giả: Ngô Phan
Anh Tuấn (2012): Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam đã thực hiện được các nội
dung nghiên cứu sau:
- Hệ thống được cơ sở lí luận về đảm bảo chất lượng đào tạo ở các trung tâm
dạy nghề công lập.
- Đưa ra được những đánh giá khách quan về thực trạng, chỉ rõ những ưu
điểm, hạn chế và đề xuất được các giải pháp đảm bảo chất lượng đào tạo, nhằm duy
trì và từng bước nâng cao chất lượng đào tạo ở trung tâm dạy nghề công lập vùng
Đông Nam bộ.
- Bước đầu khẳng định được tính đúng đắn của giả thuyết khoa học: “Đảm bảo
chất lượng là cấp độ quản lí chất lượng phù hợp với các trung tâm dạy nghề công
lập. Nếu đánh giá đúng thực trạng và triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp
theo một hệ thống đảm bảo chất lượng đào tạo phù hợp với đặc điểm và điều kiện
cụ thể của trung tâm dạy nghề công lập, thì sẽ duy trì và từng bước nâng cao được
chất lượng đào tạo ở các trung tâm dạy nghề công lập vùng Đông Nam bộ”.
- Kết quả nghiên cứu này là cơ sở giúp cho các trung tâm dạy nghề công lập
có thể vận dụng để hoàn thiện hệ thống đảm bảo chất lượng đào tạo của mình. Các
cơ quan quản lí nhà nước về dạy nghề dựa trên thực trạng đảm bảo chất lượng ở các
trung tâm dạy nghề công lập để có những hỗ trợ thiết thực và định hướng cho công
tác kiểm định chất lượng dạy nghề trong thời gian tới.
- Về mặt lí luận: Luận án đã tiếp cận quan điểm đảm bảo chất lượng đào tạo ở
các trung tâm dạy nghề công lập theo quá trình: Đầu vào – Quá trình đào tạo - Đầu
ra, phù hợp với đặc thù đào tạo nhân lực trong nền kinh tế thị trường. Phân tích
được các cấp độ quản lí chất lượng, từ đó lựa chọn cấp độ quản lí chất lượng và
thiết lập được hệ thống đảm bảo chất lượng đào tạo phù hợp với đặc thù và điều
6
kiện của trung tâm dạy nghề công lập; Lựa chọn được các tiêu chuẩn, tiêu chí để đo
kết quả cho việc thực hiện và có thể kiểm định được khi cần thiết. Nếu được áp
dụng vào thực tiễn sẽ hiện thực hóa việc công khai và minh bạch trong quản lí chất
lượng đào tạo ở các trung tâm dạy nghề công lập hiện nay.
- Về mặt thực tiễn: Luận án đã phân tích và đánh giá một cách khách quan thực
trạng đảm bảo chất lượng đào tạo, chỉ rõ những tồn tại, nguyên nhân làm cho đảm
bảo chất lượng ở các trung tâm dạy nghề công lập vùng Đông Nam Bộ còn hạn chế.
* Luận văn “Tăng cường sự liên kết giữa trường dạy nghề với các doanh
nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc giang nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề” của
tác giả Đào Thị Phương Nga chuyên ngành Quản trị kinh doanh của Đại học Nông
nghiệp Hà Nội (2008) đã thực hiện các nội dung nghiên cứu sau:
- Hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về dạy nghề, chất lượng đào tạo nghề
và sự liên kết giữa trường nghề với doanh nghiệp.
- Phân tích thực trạng liên kết giữa các trường dạy nghề và doanh nghiệp trong
đào đào nghề.
- Đề xuất một số giải pháp tăng cường liên kết giữa các trường dạy nghề với
doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề.
* Qua việc tổng quan các công trình nghiên cứu ở trên cho thấy: chưa có công
trình nghiên cứu nào đề cấp chuyên sâu về chất lượng đào tạo nghề của trường Cao
đẳng nghề KT- KT số 1 Nghệ An đề cập chuyên sâu, vì vậy việc lựa chọn đề tài
nghiên cứu của tác giả không trùng lặp và cần thiết đáp ứng yêu cầu của thực tiễn
đang đặt ra.
7
CHƯƠNG 2. LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO
TẠO NGHỀ TẠI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ
2.1. Đào tạo và chất lượng đào tạo nghề
2.1.1. Khái niệm nghề và đào tạo nghề
Nghề:
Theo giáo trình Kinh tế lao động (NXB Giáo dục, Hà Nội, 2008), nghề là một
dạng xác định của hoạt động trong hệ thống phân công lao động của xã hội, là toàn
bộ kiến thức (hiểu biết) và kỹ năng mà một người lao động cần có để thực hiện các
hoạt động xã hội nhất định trong một lĩnh vực lao động nhất định.
Quan niệm ở mỗi quốc gia đều có sự khác nhau nhất định về khái niệm nghề.
Cho đến nay thuật ngữ “nghề” được hiểu và định nghĩa theo nhiều cách khác nhau.
Nghề là một hiện tượng xã hội có tính lịch sử rất phổ biến gắn chặt với sự phân
công lao động, với tiến bộ khoa học kỹ thuật, và văn minh nhân loại. Bởi vậy được
nhiều ngành khoa học khác nhau nghiên cứu từ nhiều góc độ khác nhau.
Mặc dù khái niệm nghề được hiểu dưới nhiều góc độ khác nhau song chúng ta
có thể nhận thấy một số nét đặc trưng nhất định sau:
- Đó là hoạt động, là công việc về lao động của con người được lặp đi lặp lại.
- Là sự phân công lao động xã hội, phù hợp với yêu cầu xã hội.
- Là phương tiện để sinh sống.
- Là lao động kỹ năng, kỹ xảo chuyên biệt có giá trị trao đổi trong xã hội đòi
hỏi phải có một quá trình đào tạo nhất định.
Hiện nay xu thế phát triển của nghề chịu tác động mạnh mẽ của tác động khoa
học- kỹ thuật và văn minh nhân loại nói chung và về chiến lược phát triển kinh tế -
xã hội của mỗi quốc gia nói riêng. Bởi vậy, phạm trù "Nghề" biến đổi mạnh mẽ và
gắn chặt với xu hướng phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Đào tạo:
Để hiểu bản chất của đào tạo nghề cần xuất phát từ những khái niệm gốc “giáo
dục” và “đào tạo”. Từ điển Tiếng Việt có sự phân biệt giữa “giáo dục” và “đào tạo”.
8
“Giáo dục là quá trình hoạt động có ý thức, có mục đích, có kế hoạch nhằm truyền
cho lớp người mới những kinh nghiệm đấu tranh và sản xuất, những tri thức về tự
nhiên, về xã hội và tư duy, để họ có thể có đủ khả năng tham gia vào lao động và
đời sống xã hội”. Còn “Đào tạo là sự đào luyện, gây dựng, làm phát triển và bồi
dưỡng khả năng”. Như vậy, giáo dục bao hàm nghĩa rộng và toàn diện hơn là đào
tạo. Hay nói một cách khác, giáo dục bao hàm cả nghĩa đào tạo, nhưng đào tạo
nghiêng về quá trình hoạt động nhằm hình thành và phát triển khả năng lao động
sản xuất xã hội của người lao động.
Như vậy, đào tạo là quá trình hoạt động có mục đích, có tổ chức nhằm truyền
đạt các kiến thức, kỹ năng và kỹ xảo trong lý thuyết và thực tiễn, tạo ra năng lực để
thực hiện thành công một hoạt động nghề nghiệp hoặc xã hội cần thiết. Nói cách
khác, đào tạo là sự phát triển có hệ thống kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo cho mỗi cá
nhân để họ thực hiện một nghề hoặc một nhiệm vụ cụ thể một cách tốt nhất. Đào tạo
được thực hiện bởi các loại hình tổ chức chuyên ngành nhằm thay đổi hành vi và
thái độ làm việc của con người, tạo cho họ khả năng đáp ứng được tiêu chuẩn và
hiệu quả của công việc chuyên môn.
* Đào tạo nghề:
Luật dạy nghề do Quốc hội Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
ban hành ngày 29/11/2006 định nghĩa: “Dạy nghề là hoạt động dạy và học nhằm
trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học nghề để
có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khoá học”.
Theo giáo trình Kinh tế lao động (NXB Giáo dục, Hà Nội, 2008) thì: Đào tạo
nghề là đào tạo nguồn nhân lực, là quá trình trang bị kiến thức nhất định về chuyên
môn nghiệp vụ cho người lao động, để họ có thể đảm nhận được một số công việc
nhất định.
Đào tạo nghề là hoạt động nhằm trang bị cho người lao động những kiến thức,
kỹ năng và thái độ lao động cần thiết để người lao động sau khi hoàn thành khoá
học hành được một nghề trong xã hội.
Như vậy, các khái niệm trên đã không chỉ dừng lại ở trang bị những kiến thức,
kỹ năng cơ bản mà còn đề cập đến thái độ lao động cơ bản. Điều này thể hiện tính
9