Slide bài giảng luật lao động

CHƯƠNG VII
LUẬT LAO ĐỘNG
TÀI LIỆU HỌC TẬP
VĂN BẢN PHÁP LUẬT

Bộ luật lao động 2012

Luật Bảo hiểm xã hội 2006
GIÁO TRÌNH

Giáo trình Nhà nước và pháp luật đại cương – Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội

Giáo trình Luật lao động – Trường ĐH Luật Hà Nội

Giáo trình Luật an sinh xã hội – Trường ĐH Luật Hà Nội
I - KHÁI NIỆM LUẬT LAO ĐỘNG
1. Đối tượng điều chỉnh
Đối tượng điều chỉnh của luật lao động là QH lao động và những QH liên quan trực 8ếp với quan hệ lao động.
- Quan hệ lao động là quan hệ giữa người với người hình thành nên trong quá trình lao động.
Các quan hệ xã hội liên quan trực ếp
với quan hệ lao động
QH VIỆC LÀM
QH VỀ QUẢN LÝ LĐ
QH VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP & CÁC CUỘC
ĐÌNH CÔNG
QH GIỮA NSDLĐ & ĐẠI DIỆN TTLĐ
QH HỌC NGHỀ
QH BỒI THƯỜNG
THIỆT HẠI
QH VỀ BẢO HIỂM XH
I - KHÁI NIỆM LUẬT LAO ĐỘNG

2. Phương pháp điều chỉnh
- Phương pháp thỏa thuận: Bằng phương pháp này đã hình thành nên quan hệ lao động cá nhân (trên cơ sở hợp
đồng lao động) và quan hệ lao động tập thể (trên cơ sở thỏa ước lao động tập thể- Điều 73 BLLĐ 2012).
- Phương pháp mệnh lệnh: là phương pháp được sử dụng hợp lý trong luật lao động, chủ yếu là trong lĩnh vực tổ
chức, quản lý và điều hành lao động.
- Phương pháp “tham gia của công đoàn”: là phương pháp đặc thù của Luật lao động. Công đoàn tham gia vào
quan hệ lao động với tư cách là người đại diện bảo vệ quyền lợi cho người lao động.
I - KHÁI NIỆM LUẬT LAO ĐỘNG
3. Định nghĩa
Luật lao động là 1 ngành luật độc lập trong hệ thống pháp luật nước CHXHCN Việt Nam, bao
gồm hệ thống những quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành điều chỉnh quan hệ lao động làm
công ăn lương với người sử dụng lao động và các quan hệ xã hội liên quan trực >ếp với quan hệ lao
động.
I - KHÁI NIỆM LUẬT LAO ĐỘNG
4. Nguồn của luật lao động
Nguồn của Luật lao động là các văn bản pháp luật do CQNN có thẩm quyền ban hành để điều chỉnh các quan
hệ phát sinh trong quá trình sử dụng lao động. Nguồn của Luật lao động gồm các văn bản luật và văn bản dưới luật,
trong đó Bộ Luật lao động 2012 là nguồn chủ yếu của luật lao động Việt Nam.
II. MỘT SỐ CHẾ ĐỊNH CƠ BẢN CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
•
Việc làm và học nghề
•
Hợp đồng lao động
•
Đối thoại, thương lượng tập thể, thỏa ước lao động tập thể
•
Tiền lương; thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi
•
Kỷ luật lao động và trách nhiệm vật chất
•

Bảo hộ lao động
•
Bảo hiểm xã hội
•
Đại diện lao động (Công đoàn)
•
Giải quyết tranh chấp lao động; Đình công
•
Quản lý Nhà nước về lao động
II. MỘT SỐ CHẾ ĐỊNH CƠ BẢN CỦA LUẬT LAO ĐỘNG
•
Việc làm và học nghề
•
Hợp đồng lao động
•
Đối thoại, thương lượng tập thể, thỏa ước lao động tập thể
•
Tiền lương; thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi
•
Kỷ luật lao động và trách nhiệm vật chất
•
Bảo hộ lao động
•
Bảo hiểm xã hội
•
Đại diện lao động (Công đoàn)
•
Giải quyết tranh chấp lao động; Đình công
•
Quản lý Nhà nước về lao động

1. Hợp đồng lao động
1.1. Khái niệm
Hợp đồng lao động là sự thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc
làm có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động. (Điều
15 BLLĐ 2012)
+ Sắc lệnh 29/SL năm 1947 và Sắc lệnh 77/SL năm 1950 của CT Hội đồng chính phủ nước VNDCCH.
+ Quyết định 217/HĐBT ngày 14/11/1987 của Hội đồng bộ trưởng.
1. Hợp đồng lao động
1.1.1 Những đặc trưng của Hợp đồng lao động:
- HĐLĐ có đối tượng là việc làm;
- HĐLĐ được xác lập một cách bình đẳng song phương;
- Sự giao kết HĐLĐ bao giờ cũng có {nh đích danh;
- HĐLĐ phải được thực hiện liên tục trong một khoảng thời gian nhất định hay trong một thời gian vô hạn định.
1. Hợp đồng lao động
1.2. Phân loại hợp đồng
* Phân loại theo hình thức hợp đồng (Điều 16 BLLĐ2012)
- Hợp đồng lao động bằng văn bản
- Hợp đồng lao động bằng lời nói
* Phân loại theo thời hạn của hợp đồng (Điều 22 BLLĐ2012)
- Hợp đồng không xác định thời hạn
- Hợp đồng xác định thời hạn
* Phân loại hợp đồng theo {nh kế •ếp của trình tự giao kết (Điều 26 BLLĐ2012)
- Hợp đồng thử việc
- Hợp đồng chính thức
1. Hợp đồng lao động
1.3 Giao kết hợp đồng lao động
a. Nguyên tắc giao kết hợp đồng lao động (Điều 17 BLLĐ2012)
- Tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực.
- Tự do giao kết hợp đồng lao động nhưng không được trái pháp luật, thỏa ước lao động tập thể và đạo đức xã hội.
1. Hợp đồng lao động

1.3 Giao kết hợp đồng lao động (8ếp)
b. Điều kiện giao kết HĐLĐ của các chủ thể
-
Người lao động: Phải có năng lực chủ thể bao gồm:
+ Năng lực pháp luật
+ Năng lực hành vi.
1. Hợp đồng lao động
1.3 Giao kết hợp đồng lao động (8ếp)
b. Điều kiện giao kết HĐLĐ của các chủ thể
-
Người lao động:
+ Từ 13- 15 tuổi được giao kết hợp đồng nhưng phải có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ.
+ Chưa thành niên (đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi): có thể giao kết hợp đồng với những công việc phù hợp với
sức khoẻ theo quy định của PL.
+ Đã thành niên (đủ 18 tuổi): tự mình giao kết hợp đồng với tất cả mọi công việc.
- Người sử dụng lao động: cá nhân hoặc pháp nhân được phép sử dụng lao động và phải có những điều kiện đảm bảo
cho quá trình sử dụng lao động.
1. Hợp đồng lao động
1.3 Giao kết hợp đồng lao động (8ếp)
c. Nội dung của hợp đồng lao động (Điều 23 BLLĐ 2012)
Nội dung của hợp đồng lao động là toàn bộ những vấn đề được phản ánh trong hợp đồng, bao gồm các điều
khoản cần thiết và các điều khoản tùy nghi (bổ sung).
- Điều khoản cần thiết là những điều khoản quy định những nội dung cần thiết của hợp đồng, nếu thiếu những
điều khoản này thì hợp đồng coi như chưa được xác lập.
- Điều khoản tùy nghi (bổ sung) là loại điều khoản phụ, không nhất thiết phải thỏa thuận. Các bên có thể xác
lập hay không là tùy ở ý nguyện của họ. Việc thiếu các điều khoản này không làm ảnh hưởng tới việc tồn tại của hợp
đồng.
Các bên đưa ra đề
nghị
Đàm phán các nội

dung
Hoàn thiện và giao
kết hợp đồng
1.3 Giao kết hợp đồng lao động (8ếp)
d. Quá trình tạo lập hợp đồng lao động
1. Hợp đồng lao động
1. Hợp đồng lao động
1.4. Thực hiện, thay đổi, tạm hoãn, chấm dứt hợp đồng lao động (SV tự nghiên cứu)
a/ Thực hiện và thay đổi hợp đồng lao động
b/ Tạm hoãn hợp đồng lao động
c/ Chấm dứt hợp đồng lao động
1. Hợp đồng lao động
Câu hỏi dành cho SV tự nghiên cứu
1. Các quy định của BLLĐ 2012 về thực hiện HĐLĐ?
2. Các trường hợp tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động?
3. Sửa đổi, bổ sung hợp đồng lao động trong những trường hợp nào?
4. Các trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động?
5. Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người lao động và người sử dụng lao động?
1. Hợp đồng lao động (8ếp)
a/ Thực hiện và thay đổi hợp đồng lao động
- Trong quá trình thực hiện, các bên phải cùng nhau tôn trọng hai nguyên tắc cơ bản, đó là: thực hiện đúng các điều
khoản đã cam kết trên phương diện bình đẳng và phải tạo ra những điều kiện cần thiết để bên kia có thể thực hiện
các quyền và nghĩa vụ đó.
- Trong quá trình thực hiện HĐLĐ, không bên nào được cưỡng bức bên kia thi hành các cam kết. Việc thi hành HĐLĐ
cũng không thể do người khác thực hiện.
- Các bên có thể thay đổi hợp đồng nếu thấy cần thiết nhưng phải tuân thủ các nội dung mà pháp luật quy định.
b/ Tạm hoãn hợp đồng lao động (Điều 32, 33 BLLĐ2012)
- Trong quá trình duy trì quan hệ hợp đồng, hợp đồng có thể được tạm hoãn trong một khoảng thời gian nhất định mà
hợp đồng không bị hủy bỏ hay mất hiệu lực.
- PL quy định rõ những trường hợp có thể tạm hoãn hợp đồng tại Điều 32 BLLĐ 2012, đó là:

•
Người lao động đi làm nghĩa vụ quân sự.
•
Người lao động bị tạm giữ, tạm giam theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự.
•
Người lao động phải chấp hành quyết định áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, đưa vào cơ sở cai
nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc.
•
Lao động nữ mang thai theo quy định tại Điều 156 của Bộ luật này.
•
Các trường hợp khác do hai bên thoả thuận.
1. Hợp đồng lao động (8ếp)
1. Hợp đồng lao động (8ếp)
c/ Chấm dứt hợp đồng lao động
* Các trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động (Điều 36 BLLĐ2012)
•
Hết hạn HĐLĐ; đã h/thành c/việc theo HĐLĐ; 2 bên t/thuận c/dứt HĐLĐ.
•
Người LĐ đủ đ/kiện về t/gian đóng BHXH và tuổi hưởng lương hưu theo QĐPL.
•
Người LĐ bị kết án tù giam, tử hình hoặc bị cấm làm công việc ghi trong hợp đồng lao động theo bản án, quyết định có
hiệu lực pháp luật của TA.
1. Hợp đồng lao động (8ếp)
c/ Chấm dứt hợp đồng lao động
* Các trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động (Điều 36 BLLĐ2012)
•
Người lao động, người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị Toà án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất {ch hoặc
là đã chết; người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động.
•
Người lao động bị xử lý kỷ luật sa thải theo quy định của PL; Người sử dụng lao động cho người lao động thôi việc do

thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế hoặc do sáp nhật, hợp nhất, chia tách doanh nghiệp, hợp tác xã.
•
Người lao động, người SDLĐ đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định tại Điều 37, 38 của BLLĐ 2012.
c/ Chấm dứt hợp đồng lao động (ếp)
* Đơn phương chấm dứt HĐLĐ đối với người lao động (Điều 37)
Loại HĐ Lý do Thời hạn báo trước
HĐ xác định thời
hạn; HĐ mùa vụ;
công việc nhất định
dưới 12 tháng
- Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều
kiện làm việc đã thỏa thuận trong HĐLĐ;
- Không được trả lương đầy đủ hoặc trả lương không đúng thời hạn đã thỏa thuận trong HĐLĐ;
- Bị ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức LĐ;
- NLĐ bị ốm đau, tai nạn đã điều trị “nhiều ngày” mà khả năng LĐ chưa được phục hồi (Điểm
g Khoản 1)
03 ngày
- Bản thân hoặc gia đình có hoàn cảnh khó khăn không thể tiếp tục thực hiện HĐLĐ;
- Được bầu làm nhiệm vụ chuyên trách ở cơ quan dân cử hoặc được bổ nhiệm giữ chức vụ
trong BMNN
30 ngày (HĐ XĐT/hạn)
3 ngày (HĐMV, CV dưới 12 tháng)
Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm
quyền.
Tuỳ thuộc vào t/hạn do cơ sở KB, CB chỉ
định.
HĐ ko xác định
t/hạn
Không cần 45 ngày (trừ t/hợp LĐ nữ mang thai nghỉ
việc)

c/ Chấm dứt hợp đồng lao động (ếp)
* Đơn phương chấm dứt HĐLĐ đối với người SDLĐ (Điều 38)
LOẠI HĐ LÝ DO Thời hạn báo trước
HĐ ko xác định
t/hạn
- Người lao động thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động;
- Do thiên tai, hỏa hoạn hoặc những lý do bất khả kháng khác theo quy định của pháp luật, mà
người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải thu hẹp sản xuất,
giảm chỗ làm việc;
- Người lao động không có mặt tại nơi làm việc sau thời hạn nhận lại người lao động hết thời
hạn tạm hoãn thực hiện HĐLĐ
45 ngày
HĐ xác định thời
hạn
30 ngày
HĐMV, CV dưới 12
th
03 ngày làm việc
Mọi loại - NLĐ bị ốm đau, tai nạn đã điều trị “rất nhiều ngày” mà k/năng LĐ chưa được phục hồi (Điểm
b Khoản 1)
03 ngày làm việc