hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại công ty tnhh phát triển

LỜI CAM ĐOAN
o0o
Tác giả xin cam đoan luận văn "Hoàn thiện kế toán chi phí, doanh
thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển" là công trình
nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả được sử dụng trong luận văn trung thực. Các
số liệu có nguồn trích dẫn, kết quả trong luận văn là trung thực và chưa
từng công bố trong các công trình nghiên cứu trước đây.
Hà Nội, ngày tháng năm
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Hương Giang
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành bản luận văn này, em xin chân thành cảm ơn sự hướng
dẫn tận tình của TS. Lê Kim Ngọc trong suốt quá trình viết và hoàn
thành luận văn.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô giáo trong Hội đồng khoa
học Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Khoa Kế toán - Kiểm toán, Viện
đào tạo sau đại học, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã tạo điều kiện
và giúp đỡ em hoàn thành luận văn này.

Hà Nội, ngày tháng năm
Học viên
Nguyễn Thị Hương Giang
MỤC LỤC
PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Nghĩa đầy đủ Chữ viết tắt Nghĩa đầy đủ
TT Thứ tự BHXH Bảo hiểm xã hội
TS Tiến sỹ BHYT Bảo hiểm y tế
ĐH Đại học BHTN Bảo hiểm thất nghiệp
QTKD Quản trị kinh doanh NSNN Ngân sách nhà nước

DN Doanh nghiệp TP Thành phố
SXKD Sản xuất kinh doanh TNDN Thu nhập doanh nghiệp
TBD Thái Bình Dương TC Tài chính
TNHH Trách nhiệm hữu hạn CBCNV Cán bộ công nhân viên
PGS.TS Phó giáo sư tiến sỹ VP Văn phòng
TK Tài khoản HN Hà Nội
TSCĐ Tài sản cố định HCM Hồ Chí Minh
GTGT Giá trị gia tăng QĐ Quyết định
BTC Bộ tài chính TNCN Thu nhập cá nhân
DT Doanh thu
DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU
BẢNG
SƠ ĐỒ
Sơ đồ 3.1. Cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty TNHH Phát Triển Error:
Reference source not found
Sơ đồ 3.2. Tổ chức bộ máy kế toán của Công ty TNHH Phát Triển Error:
Reference source not found
Sơ đồ 3.3. Kế toán theo hình thức Nhật ký chung Error: Reference source not
found
Sơ đồ 4.1. Bộ máy kế toán quản trị tại Công ty TNHH Phát Triển 78
Sơ đồ 4.2. Hệ thống tài khoản chi tiết kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh
doanh tại Công ty TNHH Phát Triển 84
CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Các thông tin kế toán về doanh thu và chi phí giúp các nhà quản trị có một cái
nhìn chính xác về tình hình hoạt động của các doanh nghiệp từ đó đưa ra các quyết
định quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp. Mục đích chính của đề tài này là tìm ra nguyên nhân những hạn chế trong
hệ thống kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát
Triển và đưa ra một số giải pháp hoàn thiện.

1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài nghiên
cứu
Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh đã được đề cập đến trong
nhiều giáo trình của các trường Đại học, là đề tài nghiên cứu của nhiều nhà khoa
học, đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ, luận văn của học viên và sinh viên nhiều
trường đại học. Các luận văn này hầu như mới chỉ dừng lại ở việc mô tả khái quát
quy trình kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại đơn vị nghiên cứu mà
chưa đi sâu vào những thủ tục, quy trình của một số nghiệp vụ điển hình.
1.3. Mục đích nghiên cứu
- Khái quát được các vấn đề lý luận cơ bản về kế toán chi phí, doanh thu và
kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại.
- Tái hiện được thực tế công tác kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh
doanh tại Công ty TNHH Phát Triển để đưa ra nhận xét, đánh giá những ưu, nhược
điểm và xác định nguyên nhân của thực trạng trên tại Công ty TNHH Phát Triển.
- Thứ ba, đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán chi
phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển.
1.4. Câu hỏi nghiên cứu
- Bản chất chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp
thương mại là gì?
i
- Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp
kinh doanh thương mại gồm những nội dung gì?
- Thực tế công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh của
Công ty TNHH Phát Triển ra sao?
- Cần áp dụng những giải pháp nào để hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu
và kết quả kinh doanh tại Công ty cùng điều kiện thực hiện các giải pháp đó?
1.5. Phạm vi nghiên cứu
Về lý luận : Luận văn tập trung nghiên cứu kế toán chi phí, doanh thu và kết
quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại.
Về thực tiễn : Luận văn nghiên cứu thực tế công tác kế toán chi phí, doanh

thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển. Thông tin, dữ liệu được
thu thập là năm 2010 tại Phòng Kế toán, Phòng Bán hàng, Phòng Kho của Công ty
TNHH Phát Triển.
1.6. Phương pháp nghiên cứu
Để tiến hành kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh, người ta sử
dụng các phương pháp sau : Phương pháp so sánh, phương pháp thu thập thông tin
số liệu thứ cấp, phương pháp phân tích.
1.7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
Trên phương diện lý luận : Luận văn bước đầu khái quát một số đặc điểm cơ
bản của kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh nhằm góp phần hoàn thiện
kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại các doanh nghiệp kinh doanh
thương mại. Trên phương diện thực tiễn : Đề tài góp phần gợi mở một số vấn đề
giúp các nhà quản lý doanh nghiệp có cái nhìn khái quát nhất về vai trò và tầm quan
trọng của công tác hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh đối
với doanh nghiệp.
ii
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ,
DOANH THU VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG CÁC
DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI
2.1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh thương mại và vai trò của thông tin
kế toán chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp kinh
doanh thương mại
Đưa ra khái niệm, đặc điểm của doanh nghiệp kinh doanh thương mại. Từ đó
khẳng định quản lý chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp
có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với toàn bộ công tác kế toán của doanh nghiệp.
Với nhiệm vụ ghi chép phản ánh đầy đủ, kịp thời về tình hình lưu chuyển hàng hoá
về mặt giá trị hiện vật, tính toán phản ánh đúng đắn giá trị vốn hàng hoá tiêu thụ
trong kỳ, kiểm tra, giám sát chặt chẽ tình hình thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch về
mua hàng và bán hàng, xác định đúng đắn kết quả kinh doanh hàng hoá đồng thời
chấp hành đúng các chế độ tài chính về chứng từ, sổ sách.

Nêu lên khái niệm, bản chất chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh trong
doanh nghiệp kinh doanh thương mại và nguyên tắc ghi nhận chi phí, doanh thu.
Đưa ra nhận xét kế toán kết quả kinh doanh có ý nghĩa quan trọng, nó cho biết
doanh nghiệp thương mại hoạt động thực sự có hiệu quả không. Thông tin về kết
quả kinh doanh do kế toán cung cấp sẽ giúp cho các nhà quản lý có những biện pháp
hữu hiệu, để đem lại lợi nhuận ngày càng cao cho doanh nghiệp.
Giúp cho các nhà quản lý trong các doanh nghiệp thương mại làm căn cứ để
nhận biết tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh của doanh; các nhà đầu tư tính
toán, biết được khả năng sinh lời của vốn đầu tư; Nhà nước nắm được tình hình về
chi phí, lợi nhuận của các doanh nghiệp.
iii
2.2. Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong doanh
nghiệp kinh doanh thương mại trên góc độ kế toán tài chính
Kế toán chi phí bao gồm : kế toán giá vốn hàng bán (TK 632), kế toán chi phí
tài chính (TK 635), kế toán chi phí bán hàng (TK 641) và kế toán chi phí quản lý
doanh nghiệp (TK 642).
Kế toán doanh thu bao gồm : kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
TK 511); kế toán các khoản giảm trừ doanh thu (TK 531,532, 521) và kế toán doanh
thu hoạt động tài chính (TK 515).
Nội dung xác định kết quả kinh doanh, chứng từ và sổ kế toán phản ánh, tài
khoản sử dụng TK 911 “Xác định kết quả kinh doanh”, kết cấu của tài khoản.
2.3. Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong doanh
nghiệp kinh doanh thương mại dưới góc độ kế toán quản trị
Kế toán quản trị chi phí là việc thực hiện ghi chép, đo lường, tính toán, thu
thập, tổng hợp, xử lý và cung cấp thông tin kinh tế về chi phí.
Doanh thu dưới góc độ kế toán quản trị thường được so sánh, đánh giá, phân
tích trong mối liên hệ so sánh với các chỉ tiêu khác.
2.4. Kinh nghiệm một số nước về kế toán chi phí, doanh thu và kết quả
kinh doanh
Theo mô hình kế toán Mỹ là cung cấp thông tin cho việc kiểm tra, kiểm soát

chi phí phục vụ cho việc lập các báo cáo. Nhận xét ưu, nhược điểm.
Với mô hình kế toán thuế nên kế toán được xem là một trong các công cụ để
Nhà nước kiểm soát thuế. Nhận xét ưu, nhược điểm về mô hình kế toán Pháp.
Bài học đối với doanh nghiệp Việt Nam : Phương pháp xác định và ghi nhận doanh
thu phải phù hợp với các nguyên tắc kế toán được thừa nhận, đáp ứng tốt các yêu
cầu của chuẩn mực kế toán về doanh thu đồng thời có sự hài hoà với kế toán của các
nước có nền kinh tế thị trường phát triển.
iv
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CHI PHÍ, DOANH
THU VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH
PHÁT TRIỂN
3.1. Khái quát về Công ty TNHH Phát Triển
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty TNHH Phát Triển
Công ty TNHH Phát Triển được thành lập vào năm 1998, với xuất phát điểm
là một công ty nhỏ chuyên kinh doanh các sản phẩm y tế. Dưới sự lãnh đạo tài tình
của ban giám đốc cùng sự nỗ lực không ngừng của toàn bộ nhân viên công ty, sau
hơn 10 năm Công ty TNHH Phát Triển đã trở thành đối tác vàng của đa số các bệnh
viện lớn trong cả nước.
Công ty TNHH Phát Triển là nhà phân phối các sản phẩm như: Các hệ thống
máy phẫu thuật Phaco, Lasik, thuỷ tinh thể nhân tạo của hãng hàng đầu thế giới
ALCON (USA), các hệ thống khám, chẩn đoán, sinh hiển vi phẫu thuật…của hãng
Topcon (Japan).
3.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của Công ty
Các ngành nghề kinh doanh chủ yếu :
- Phân phối các sản phẩm như : Các hệ thống máy phẫu thuật Phaco, Lasik,
thuỷ tinh thể nhân tạo của hãng hàng đầu thế giới ALCON (USA), các hệ thống
khám, chẩn đoán, sinh hiển vi phẫu thuật…của hãng Topcon (Japan).
- Cung ứng dịch vụ khám chữa bệnh nhãn khoa, tư vấn, bảo trì sản phẩm.
Ngoài ra, Công ty cũng tham gia trực tiếp vào các dự án đầu tư bệnh
viện/phòng khám nhãn khoa.

3.1.3. Đặc điểm tổ chức, quản lý hoạt động kinh doanh của Công ty
Cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty TNHH Phát Triển được tổ chức theo Sơ
đồ 3.1. Cơ cấu tổ chức hoạt động của Công ty TNHH Phát Triển.
v
3.1.4. Tổ chức bộ máy kế toán và bộ sổ kế toán tại Công ty
Công tác kế toán tại Công ty vẫn tổ chức theo hình thức kế toán tập trung.
Tức là chứng từ gốc hay hoá đơn mua bán phát sinh tại các chi nhánh đến cuối năm
đều được tập hợp về phòng kế toán Công ty để kiểm tra. Đặc điểm tổ chức công tác
kế toán tại Công ty bao gồm : các chính sách kế toán chung tại Công ty ; chứng từ
sử dụng, kỳ kế toán và báo cáo tài chính.
3.2. Thực trạng kế toán chi phí tại Công ty TNHH Phát Triển
Khi nhập hàng, kế toán hạch toán riêng giá mua vào TK 1561. Khi xuất hàng,
theo phương pháp tính giá hàng xuất kho là giá đích danh, công ty xác định giá mua
của hàng tiêu thụ trong kỳ từ TK 1561 vào TK giá vốn hàng bán 632.
Do Công ty TNHH Phát Triển đã áp dụng phần mềm kế toán nên giá vốn
hàng bán được tự động cập nhật và in ra trên bảng tổng hợp nhập - xuất - tồn kho
hàng hoá hàng tháng và được theo dõi trên sổ chi tiết TK 632.
Chi phí quản lý doanh nghiệp là một trong những khoản chi phí quan trọng
của doanh nghiệp, đều được các doanh nghiệp kế toán và theo dõi chi tiết theo từng
yếu tố chi phí; được ghi nhận khi kế toán nhận được hoá đơn, chứng từ và được kế
toán chi tiết vào sổ chi tiết TK 642.
Chi phí tài chính chiếm tỷ trọng không lớn trong tổng chi phí, tất cả đều là
chi phí lãi vay ngân hàng. Chi phí tài chính được kế toán vào tài khoản 635. Căn cứ
vào sao kê chi tiết của ngân hàng, kế toán chi tiết vào sổ chi tiết TK 635. Từ đó, máy
tính tự cập nhật và chuyển số liệu sang các sổ nhật ký có liên quan khác.
Chi phí bán hàng được kế toán theo dõi chi tiết vào tài khoản 641; được ghi
nhận khi kế toán nhận hoá đơn, chứng từ và hạch toán vào TK 641 và được tổng
hợp vào sổ TK 641 (chi tiết theo từng khoản mục).
3.3. Thực trạng kế toán doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty
TNHH Phát Triển

Doanh thu bán hàng hoá Surgical chiếm tỷ trọng lớn nhất 96,9%.
vi
Nguyên tắc ghi nhận doanh thu bán hàng hoá Surgical tại Công ty hiện nay
là số tiền ghi trên hoá đơn GTGT không bao gồm thuế GTGT.
Các khoản giảm trừ doanh thu tại Công ty bao gồm : hàng bán bị trả lại và
chiết khấu thương mại.
Khi khách hàng báo về việc trả lại một số lô hàng do kém chất lượng hoặc do
một nguyên nhân nào đó, kế toán công ty yêu cầu khách hàng phải giữ lại đủ các
chứng từ như : biên bản trả lại hàng, biên bản huỷ hoá đơn. Đối với mỗi một mặt
hàng bán ra, Công ty đều có chính sách chiết khấu riêng. Đến cuối tháng, kế toán
công ty tổng kết tổng doanh thu và tổng số lượng của từng loại hàng hoá mà khách
hàng đã tiêu thụ.
Doanh thu hoạt động tài chính của Công ty TNHH Phát Triển là số tiền thu
được từ lãi tiền gửi ngân hàng. Lãi ngân hàng do kế toán ngân hàng theo dõi và kế
toán theo sổ phụ ngân hàng định kỳ cuối tháng.
Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty bao gồm kết quả hoạt động kinh
doanh và kết quả hoạt động tài chính. Kết quả kinh doanh được Công ty kết chuyển
và hạch toán vào cuối kỳ kế toán, dùng hình thức ghi sổ nhật ký chung.
3.4. Đánh giá chung về thực trạng kế toán chi phí, doanh thu và kết quả
kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển
Công ty đã có được một chế độ kế toán thích hợp với chế độ kế toán do Bộ
Tài chính ban hành đồng thời phù hợp với đặc thù hoạt động kinh doanh thương
mại của Công ty; Công ty đã mở sổ chi tiết theo dõi chi phí, doanh thu và kết quả
kinh doanh theo từng loại hình hoạt động hoặc theo từng đơn vị trực thuộc.
Số lượng nhân viên trong phòng kế toán lại hạn chế mà khối lượng công việc
rất lớn, dẫn đến không tránh khỏi việc nhầm lẫn, sai sót trong quá trình hạch toán và
lưu trữ chứng từ dễ bị thất lạc; luân chuyển chứng từ chậm trễ gây dồn công việc
vào cuối kỳ; công ty áp dụng theo hình thức nhật ký chung nhưng chưa lập sổ cái
khiến việc tổng hợp từng khoản chi phí hay doanh thu của mỗi tài khoản mất rất
nhiều thời gian, gây khó khăn cho kế toán.

vii
CHƯƠNG 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ,
DOANH THU VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY
TNHH PHÁT TRIỂN
4.1. Định hướng phát triển và sự cần thiết phải hoàn thiện kế toán chi
phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển
Xác định công tác trọng tâm và hàng đầu là xây dựng và đào tạo, bồi dưỡng
đội ngũ cán bộ đủ năng lực quản lý; cố gắng nâng cao chất lượng dịch vụ; xây dựng
những chương trình giảm giá, khuyến mãi hấp dẫn; công tác nâng cao chất lượng
phục vụ phải được duy trì thường xuyên, liên tục.
Những thông tin về kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh không
chỉ cần thiết, quan trọng cho việc lập báo cáo tài chính, nhằm công bố ra bên ngoài
Công ty mà còn rất cần thiết cho các nhà quản trị nội bộ trong Công ty nắm được.
4.2. Yêu cầu cơ bản của hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả
kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển
Hệ thống hạch toán kế toán chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh phải được
lập theo pháp luật. Thông tin tài chính kế toán chi phí, doanh thu, kết quả kinh
doanh của Công ty phản ánh đúng sự thật nội dung, bản chất và giá trị của nghiệp
vụ kinh tế phát sinh.
Hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh của Công ty cần
phải dựa vào thực tế môi trường kinh doanh và đặc điểm hạch toán kế toán trong
hoạt động kinh doanh phân phối. Hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu, kết quả
kinh doanh tại công ty phải phù hợp với điều kiện phát triển của nền kinh tế Việt
Nam nói chung và phù hợp với môi trường kinh doanh phân phối, đặc điểm phân
phối các sản phẩm nhãn khoa tại Việt Nam.
4.3. Nội dung hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh
doanh tại Công ty TNHH Phát Triển
4.3.1. Hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại
viii
Công ty TNHH Phát Triển dưới góc độ kế toán tài chính

- Giải pháp về phân công lao động kế toán của công ty.
- Bộ phận kế toán của Công ty cần gửi các công văn tới khách hàng, thông
báo về việc trả lại hàng.
- Giải pháp quy định về luân chuyển chứng từ, thời hạn…
- Giải pháp về lập sổ cái tài khoản theo mẫu sổ đề xuất.
- Nghiên cứu xây dựng quy chế các khoản chiết khấu thanh toán và chiết
khấu thương mại.
4.3.2.Giải pháp tổ chức kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh
tại Công ty TNHH Phát Triển dưới góc độ kế toán quản trị
Hiện nay, Công ty TNHH Phát Triển mới chỉ vận dụng các nội dung của kế
toán tài chính mà chưa quan tâm đến kế toán quản trị chi phí, doanh thu và kết quả
kinh doanh. Do vậy, cần tổ chức kế toán quản trị nhằm cung cấp thông tin cho các
nhà quản lý.
Xây dựng bộ máy hay bố trí nhân viên làm công tác kế toán quản trị chi phí,
doanh thu và kết quả kinh doanh.
Xây dựng mô hình quản lý kế toán quản trị chi phí, doanh thu và kết quả
kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển.
Thực hiện kế toán quản trị chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh tại Công ty
TNHH Phát Triển theo các nội dung: lập dự toán, xây dựng hệ thống tài khoản chi
tiết, xây dựng hệ thống sổ kế toán chi tiết phục vụ kế toán quản trị và xây dựng hệ
thống báo cáo kế toán quản trị.
4.4. Đóng góp của đề tài nghiên cứu (về mặt lý luận và thực tiễn)
Đề tài nghiên cứu “Hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh
doanh tại Công ty TNHH Phát Triển” có một ý nghĩa rất lớn đối với Công ty,
đóng góp không nhỏ cho sự phát triển của hệ thống kế toán ngày một hoàn thiện
hơn nữa.
4.5. Điều kiện thực hiện các giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí, doanh
thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển
ix
4.5.1. Điều kiện vi mô (về phía Công ty)

- Công ty TNHH Phát Triển cần nhận thức được vai trò của hệ thống thông
tin kế toán trong hoạt động kinh doanh của Công ty
- Cần sớm hoàn thiện bộ máy quản lý trong đó bộ máy kế toán phù hợp theo
phương hướng hoàn thiện tổ chức kế toán
- Cần chú trọng đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ nhân
viên kế toán
- Cần tăng cường kiểm tra, kiểm toán nội bộ
- Cần đầu tư cơ sở vật chất đúng mức cho hệ thống kế toán
4.5.2. Điều kiện vĩ mô (về phía Nhà nước)
Bằng công cụ quản lý vĩ mô và lực lượng vật chất của mình, Nhà nước vừa
tổ chức, vừa điều tiết thị trường. Trong khuôn khổ cam kết quốc tế, Nhà nước tạo
điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam phát triển đủ sức cạnh tranh và hợp
tác với các doanh nghiệp nước ngoài trong lĩnh vực phân phối các sản phẩm nhãn
khoa, phát triển hệ thống phân phối trên thị trường một cách hài hoà về quy mô, loại
hình là tiền đề phát triển thị trường trong nước bền vững, đúng hướng và lành
mạnh.
4.6. Kết luận đề tài nghiên cứu
Việc hoàn thiện công tác hạch toán chi phí, doanh thu và xác định kết quả
tiêu thụ là một nhiệm vụ cấp thiết đối với hệ thống doanh nghiệp Việt Nam nói
chung cũng như đối với Công ty TNHH Phát Triển nói riêng. Hoàn thiện quá trình
này giúp cho Công ty tổ chức hoạt động hạch toán chi phí, tiêu thụ hàng hoá của
mình có hiệu quả hơn, đảm bảo doanh thu bù đắp đủ cho chi phí và có lãi, đồng thời
thực hiện tốt nghĩa vụ với Nhà nước.
Với khả năng nghiên cứu cũng như kinh nghiệm còn hạn chế, luận văn của
em không tránh khỏi những sai sót, yếu kém, rất mong nhận được sự góp ý, bổ sung
để luận văn ngày càng hoàn thiện hơn.
x
CHƯƠNG 1.
TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài

Sau hơn 20 năm đổi mới cơ chế kinh tế, nền kinh tế Việt Nam đã có những
bước phát triển vượt bậc. Năm 2007, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đã bầu
chọn Việt Nam là nước có tốc độ phát triển kinh tế thứ 2 tại Châu Á ( sau Trung
Quốc). Đạt được thành tựu đó, có sự đóng góp rất lớn của mọi thành phần kinh tế
và cơ chế điều hành, quản lý của Nhà nước về kinh tế.
Để quản lý hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp cũng
như trong nền kinh tế quốc dân nói chung, các nhà quản lý đều phải sử dụng đồng
thời nhiều công cụ quản lý khác nhau. Trong đó kế toán được coi là một trong
những công cụ hữu hiệu nhất để thực hiện mục tiêu quan trọng là quản lý hiệu quả
sản xuất kinh doanh. Vấn đề đó được cụ thể hoá trên cơ sở hạch toán một cách
chính xác tình hình tập hợp các loại chi phí, doanh thu và xác định kết quả kinh
doanh. Đó là một trong các yếu tố cơ bản giúp cho doanh nghiệp phát triển ổn định
và bền vững trong điều kiện hiện nay.
Công ty TNHH Phát Triển là nhà phân phối các thiết bị nhãn khoa của các
hãng hàng đầu thế giới và độc quyền của Hãng Alcon tại Việt Nam. Hoạt động
trong lĩnh vực phân phối và chuyển giao công nghệ trong ngành mắt, hiện tại Công
ty TNHH Phát Triển được đánh giá là đối tác hàng đầu của các Bệnh viện và trung
tâm nhãn khoa lớn trên cả nước. Được thành lập năm 1998, với xuất phát điểm là
một công ty nhỏ chuyên kinh doanh các sản phẩm y tế, trải qua hơn 12 năm Công ty
đã trở thành đối tác vàng của đa số các bệnh viện lớn trong cả nước.
Mục tiêu cung cấp các dịch vụ khám chữa bệnh có chất lượng tốt nhất với chi
phí hợp lý nhất, Công ty TNHH Phát Triển luôn phải cạnh tranh với các Nhà phân
phối giá rẻ khác đang nổi lên trên thị trường trong thời kỳ bão giá hiện nay. Sự cạnh
tranh trong việc phân phối các sản phẩm nhãn khoa ngày càng trở nên quyết liệt,
1
nhất là trong giai đoạn có nhiều bệnh viện lớn, trung tâm lớn về mắt ra đời để phục
vụ bệnh nhân. Để tồn tại và phát triển trong thời kỳ khó khăn này, Công ty buộc
phải tìm mọi cách đứng vững trong thị trường, nâng cao kết quả sản xuất kinh
doanh, đảm bảo cho Công ty đạt được lợi nhuận cao nhất, giúp cho doanh nghiệp
ngày càng phát triển để đóng góp cho nền kinh tế đất nước. Việc hoàn thiện kế

toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty chính là điều cần thiết.
Do đó vấn đề nâng cao hiệu quả công tác kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh
doanh được đặt ra. Đó là yêu cầu của thực tế khách quan. Hệ thống kế toán chi
phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển trong những
năm qua đã đạt được một số yêu cầu nhất định. Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề
bất cập như : Công ty chưa có hệ thống sổ tổng hợp của từng tài khoản mà chỉ có sổ
chi tiết của từng tài khoản, điều đó dẫn đến việc kiểm tra, đối chiếu số liệu có độ
chính xác không cao; việc hạch toán xuất kho hàng bán và hạch toán công nợ,
doanh thu vào phần mềm do một kế toán đảm nhiệm dẫn đến mất tính khách quan
cho công việc… Ngoài ra, vấn đề kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh
tại Công ty TNHH Phát Triển chưa được xem xét để hoàn thiện trong xu hướng
biến đổi hiện nay. Công tác kế toán mới chỉ nặng về kế toán tài chính, công tác kế
toán quản trị chưa được quan tâm đúng mức. Chính những điều đó đặt ra yêu cầu
chủ quan của doanh nghiệp cần phải hoàn thiện hơn nữa kế toán doanh thu, chi phí,
kết quả kinh doanh của Công ty, nhằm giải quyết thật tốt vấn đề quan trọng nêu
trên. Đó chính là tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu.
Với tư cách là công cụ quản lý, hạch toán kế toán gắn liền với hoạt động
kinh tế xã hội, hạch toán kế toán đảm nhiệm chức năng cung cấp thông tin một
cách chính xác và hữu ích giúp cho các nhà quản trị, nhà đầu tư ra quyết định
kinh doanh hợp lý. Các thông tin kế toán về doanh thu và chi phí giúp các nhà
quản trị có một cái nhìn chính xác về tình hình hoạt động của các doanh nghiệp
từ đó đưa ra các quyết định quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp.
2
Xuất phát từ tầm quan trọng và tính cấp thiết của việc hoàn thiện kế toán chi
phí, doanh thu và kết quả kinh doanh, thực tế khách quan áp dụng tại Công ty
TNHH Phát Triển nên đề tài : “ Hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả
kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển” được chọn làm đề tài nghiên cứu cho
bản luận văn này. Mục đích chính của đề tài này là tìm ra nguyên nhân những hạn
chế trong hệ thống kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty

TNHH Phát Triển và đưa ra một số giải pháp hoàn thiện. Giải quyết tốt đề tài trên
cũng là một trong những biện pháp nhằm nâng cao sức cạnh tranh của Công ty, thúc
đẩy Công ty ngày càng phát triển hơn nữa trên thị trường nhãn khoa, đem lại sự tin
tưởng cho người tiêu dùng.
1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài nghiên cứu
Đề tài hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh là một đề
tài không mới và đã có nhiều tác giả nghiên cứu. Có rất nhiều luận văn, luận án lấy
đề tài này làm đề tài nghiên cứu khoa học của mình:
- Đề tài luận văn thạc sỹ “ Hoàn thiện tổ chức hạch toán doanh thu, chi phí và
xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp du lịch Việt Nam” của Nguyễn
Hữu Đồng (2006), người hướng dẫn khoa học : PGS.TS Đặng Thị Loan – ĐH
KTQD. Luận văn này đã khái quát hoá được những vấn đề lý luận về tổ chức hạch
toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp du
lịch; tìm hiểu thực tế tình hình hạch toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh
doanh tại một số các doanh nghiệp du lịch Việt Nam. Tuy nhiên, luận văn mới chỉ
trình bày giới hạn trong đơn vị tác giả lấy số liệu.
- Đề tài luận văn thạc sỹ “ Hoàn thiện hạch toán doanh thu, chi phí và kết quả
kinh doanh tại Công ty TNHH Nhà nước một thành viên dịch vụ nhà ở và khu đô
thị” của Trần Vân Anh (2006), người hướng dẫn khoa học : PGS.TS Phạm Quang –
ĐH KTQD. Luận văn đã khái quát được những vấn đề cơ bản về hạch toán doanh
thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp; tìm hiểu thực trạng hạch
toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nhà nước một
thành viên dịch vụ nhà ở và khu đô thị; từ đó đưa ra những định hướng và giải pháp
3
hoàn thiện hạch toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH
Nhà nước một thành viên dịch vụ nhà ở và khu đô thị. Tuy nhiên luận văn mới chỉ
trình bày giới hạn trong đơn vị tác giả lấy số liệu là Công ty TNHH Nhà nước một
thành viên dịch vụ nhà ở và khu đô thị nhưng chưa đề cập đến kế toán quản trị, mới
tập trung vào kế toán tài chính.
- Đề tài luận văn thạc sỹ “ Hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả

kinh doanh trong các doanh nghiệp kinh doanh du lịch trên địa bàn Hà Nội” của
Nguyễn Thị Hồng Lê (2009), người hướng dẫn khoa học : PGS.TS Phạm Thị Bích
Chi – ĐH KTQD. Luận văn đã hệ thống hoá được những vấn đề cơ bản về chi phí,
doanh thu và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp kinh doanh du lịch. Luận
văn đã làm sáng tỏ bản chất, nội dung và phương pháp kế toán chi phí, doanh thu và
xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp kinh doanh du lịch trên địa bàn
Hà Nội. Ngoài ra, luận văn tập trung phản ánh thực trạng kế toán chi phí, doanh thu
và kết quả kinh doanh tại 03 doanh nghiệp kinh doanh du lịch trên địa bàn Hà Nội,
cụ thể : Hgtravel, Diethelm và Thăng Long. Qua đó, luận văn rút ra những thành
công và hạn chế của công tác kế toán tại các đơn vị này nói riêng cũng như các đơn
vị trên địa bàn Hà Nội nói chung. Các nội dung hoàn thiện đi theo hai hướng cả kế
toán tài chính và kế toán quản trị.
Như vậy, các đề tài nêu trên hầu hết đã đi sâu nghiên cứu, đưa ra được cơ sở
lý luận chung về kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh, gắn với thực tiễn
của một số doanh nghiệp tại Việt Nam. Đồng thời đánh giá được thực trạng kế toán
chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại chính các doanh nghiệp. Từ đó các tác
giả đã nêu được các giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh
doanh một cách tương đối. Mặc dù vậy, điều kiện thực hiện các giải pháp còn chưa
đạt mức hoàn chỉnh, chỉ mang tính tham khảo. Những điều này thực sự là một vấn
đề cần quan tâm bổ sung hơn nữa.
Việc nghiên cứu hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh
tại Công ty TNHH Phát Triển – một công ty hoạt động trong lĩnh vực nhãn khoa
Việt Nam đến nay chưa có tác giả nào thực hiện do đó có thể khẳng định đề tài
4
mang tính độc lập và không trùng lặp với các công trình nghiên cứu trước đây. Việc
nghiên cứu đề tài này thực sự có ý nghĩa đối với thực tiễn hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp, đóng góp sâu hơn để hoàn thiện kế toán chi phí, tăng doanh thu để
nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Công ty, thu được lợi nhuận cao nhất,
giảm chi phí tối đa. Đề tài nghiên cứu sẽ đi sâu hoàn thiện kế toán chi phí, doanh
thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển.

1.3. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề lý luận về kế toán chi phí, doanh thu và kết
quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển, luận văn hướng đến những mục đích
cụ thể như sau :
- Thứ nhất, khái quát được các vấn đề lý luận cơ bản về kế toán chi phí,
doanh thu và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp kinh doanh thương mại.
Từ đó làm căn cứ luận giải, phân tích kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh
doanh tại Công ty TNHH Phát Triển.
- Thứ hai, tái hiện được thực tế công tác kế toán chi phí, doanh thu và kết
quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển để đưa ra nhận xét, đánh giá
những ưu, nhược điểm và xác định nguyên nhân của thực trạng trên tại Công ty
TNHH Phát Triển.
- Thứ ba, đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán chi
phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển.
1.4. Câu hỏi nghiên cứu
Đề tài kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH
Phát Triển chủ yếu nhằm mục đích giải đáp các câu hỏi nghiên cứu sau:
- Bản chất chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp
thương mại là gì?
- Kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp
kinh doanh thương mại gồm những nội dung gì?
- Thực tế công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh của
Công ty TNHH Phát Triển ra sao?
- Cần áp dụng những giải pháp nào để hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu
5
và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển cùng điều kiện thực hiện các
giải pháp đó?
1.5. Phạm vi nghiên cứu
Về lý luận : Luận văn tập trung nghiên cứu kế toán chi phí, doanh thu và kết
quả kinh doanh trong các doanh nghiệp kinh doanh thương mại.

Về thực tiễn : Luận văn nghiên cứu thực tế công tác kế toán chi phí, doanh
thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát Triển. Thông tin, dữ liệu được
thu thập là năm 2010 tại Phòng Kế toán, Phòng Bán hàng, Phòng Kho của Công ty
TNHH Phát Triển, bao gồm: hệ thống chứng từ, sổ kế toán chi phí, doanh thu, hệ
thống báo cáo tài chính các năm 2008, 2009, 2010.
1.6. Phương pháp nghiên cứu
Để tiến hành hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh, ta
sử dụng các phương pháp sau :
- Phương pháp so sánh : là phương pháp nhằm nghiên cứu sự biến động và
xác định mức biến động của chỉ tiêu chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh. Nội
dung so sánh gồm :
+ So sánh giữa số thực hiện kỳ này với số thực hiện kỳ trước để thấy rõ xu
hướng thay đổi về các chỉ tiêu chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh của Công ty.
Đánh giá sự tăng trưởng hay giảm trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
+ So sánh giữa số thực hiện với số kế hoạch để thấy mức phấn đấu của Công ty.
- Phương pháp thu thập thông tin số liệu thứ cấp : luận văn sử dụng nguồn dữ
liệu thu thập từ các tài liệu, báo cáo kết quả kinh doanh, bảng cân đối kế toán, các
sơ đồ, thông tin nội bộ tại Công ty TNHH Phát Triển : Phòng kế toán, Phòng kho…
Các nguồn dữ liệu này được trích dẫn trực tiếp trong luận văn và được ghi chú chi
tiết trong phần tài liệu tham khảo.
- Phương pháp phân tích : đề tài sử dụng các phương pháp so sánh, tổng hợp, sơ
đồ, bảng biểu, biểu mẫu… để tiến hành phân tích, xử lý thông tin đã thu thập được.
1.7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
Trên phương diện lý luận : tác giả luận văn đưa ra cơ sở lý luận về kế toán
chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp kinh doanh thương
6
mại. Luận văn bước đầu khái quát một số đặc điểm cơ bản của kế toán chi phí,
doanh thu và kết quả kinh doanh nhằm góp phần hoàn thiện kế toán chi phí, doanh
thu và kết quả kinh doanh tại các doanh nghiệp kinh doanh thương mại. Tác giả
mong muốn đề tài nghiên cứu là tài liệu thực sự hữu ích đối với những nhà quản trị,

những nhà kế toán và những người quan tâm đến công tác hoàn thiện kế toán chi
phí, doanh thu và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.
Trên phương diện thực tiễn : tác giả luận văn phân tích và đánh giá thực
trạng công tác kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH
Phát Triển và đề xuất một số giải pháp cụ thể có tính khả thi, góp phần vào việc
hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Phát
Triển. Đề tài góp phần gợi mở một số vấn đề giúp các nhà quản lý doanh nghiệp có
cái nhìn khái quát nhất về vai trò và tầm quan trọng của công tác hoàn thiện kế toán
chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh đối với doanh nghiệp.
Nếu đề tài nghiên cứu thành công có thể được sử dụng nhằm hoàn thiện hơn
công tác kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại các doanh nghiệp. Kết
quả của luận văn có thể sử dụng như một chìa khoá về hoàn thiện kế toán chi phí,
doanh thu và kết quả kinh doanh cho các nhà quản trị và người quan tâm đến việc
hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp.
1.8. Kết cấu của đề tài nghiên cứu
Luận văn được chia thành 4 chương :
Chương 1. Giới thiệu về đề tài nghiên cứu.
Chương 2. Cơ sở lý luận về kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong
các doanh nghiệp kinh doanh thương mại.
Chương 3. Thực trạng kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh tại Công ty
TNHH Phát Triển.
Chương 4. Giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh
tại Công ty TNHH Phát Triển.
7
CHƯƠNG 2.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ, DOANH THU
VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG CÁC DOANH
NGHIỆP KINH DOANH THƯƠNG MẠI
2.1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh thương mại và vai trò của thông tin
kế toán chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp kinh

doanh thương mại
2.1.1. Đặc điểm doanh nghiệp kinh doanh thương mại
“Hoạt động kinh doanh thương mại là hoạt động lưu thông, phân phối hàng
hoá trên thị trường buôn bán của từng quốc gia riêng biệt hoặc giữa các quốc gia
với nhau”
[1]
. Hoạt động thương mại là thực hiện quá trình đưa hàng hoá từ nơi sản
xuất đến nơi tiêu dùng thông qua mua bán, trong đó mua hàng là khâu đầu tiên của
quá trình lưu thông hàng hoá và bán hàng là khâu cuối cùng của quá trình đó, hay
nói cách khác; kinh doanh thương mại là ngành thương mại thực hiện chức năng nối
liền giữa sản xuất và tiêu dùng.
Kinh doanh thương mại có những đặc điểm riêng của mình đó là :
- Đối tượng của hoạt động kinh doanh thương mại hàng hoá là những sản
phẩm lao động được các doanh nghiệp thương mại mua về để bán ra nhằm đáp ứng
nhu cầu sản xuất, tiêu dùng và xuất khẩu. Hàng hoá trong kinh doanh thương mại
thường được phân theo các ngành hàng như : Hàng vật tư, thiết bị, hàng công nghệ
phẩm tiêu dùng, hàng lương thực, thực phẩm.
- Đối tượng phục vụ của ngành kinh doanh thương mại là người tiêu dùng,
bao gồm các cá nhân, các đơn vị sản xuất, kinh doanh khác và các cơ quan, tổ chức
xã hội…
- Kết thúc một quá trình kinh doanh thương mại thì vốn của doanh nghiệp
được chuyển hoá từ hình thái tiền tệ sang hình thái hàng hoá và từ hình thái hàng
hoá sang hình thái tiền tệ.
8
- Trong kinh doanh thương mại khối lượng hàng hoá lưu chuyển chủ yếu là
mua ngoài, các trường hợp nhập khác là không đặc trưng và rất ít. Hàng mua ngoài
chủ yếu là từ nơi sản xuất, đơn vị nhập khẩu hoặc từ các đơn vị bán buôn.
* Quá trình lưu chuyển hàng hoá trong kinh doanh thương mại bao gồm hai
giai đoạn, đó là giai đoạn mua hàng và giai đoạn bán hàng mà không qua khâu chế
biến làm thay đổi hình thái vật chất của hàng hoá, trong đó :

- Mua hàng là giai đoạn đầu tiên của quá trình lưu chuyển hàng hoá, thông
qua mua hàng quan hệ trao đổi và quan hệ thanh toán tiền hàng giữa người mua và
người bán về giá trị hàng hoá được thực hiện. Trong các doanh nghiệp thương mại,
hàng hoá chỉ được coi là hàng mua khi thoả mãn đồng thời 3 điều kiện : phải thông
qua một phương thức mua – bán – thanh toán tiền hàng nhất định, doanh nghiệp đã
nắm được quyền sở hữu về hàng hoá và mất quyền sở hữu về tiền hay một loại hàng
hoá khác và hàng mua về được nhằm mục đích để bán hoặc qua sản xuất gia công
để bán.
- Bán hàng là khâu cuối cùng trong quá trình hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp thương mại. Thông qua bán hàng, giá trị và giá trị sử dụng của hàng
hoá được thực hiện; vốn của doanh nghiệp được chuyển từ hình thái hàng hoá sang
hình thái giá trị (tiền tệ), doanh nghiệp thu hồi được vốn bỏ ra bù đắp được chi phí
và có nguồn tích luỹ để mở rộng kinh doanh. Quá trình bán hàng thường được thực
hiện qua hai phương thức là bán buôn và bán lẻ. Đặc trưng của bán buôn là khi kết
thúc quá trình mua bán, hàng hoá vẫn trong quá trình lưu thông; còn đặc trưng của
bán lẻ là khi kết thúc quá trình mua bán, hàng đã vào lĩnh vực tiêu dùng.
“Trong các doanh nghiệp thương mại, vốn hàng hoá là vốn chủ yếu nhất và
nghiệp vụ kinh doanh hàng hoá là nghiệp vụ phát sinh thường xuyên”
[2]
, chiếm một
khối lượng công việc rất lớn và quản lý hàng hoá là một trong những nội dung quản
lý quan trọng nhất trong các doanh nghiệp thương mại.
Các phần hành kế toán chi phí, doanh thu và xác định kết quả kinh doanh là
các phần hành kế toán cơ bản nhất trong kế toán hoạt động kinh doanh cũng như
trong nội dung quản lý hàng hoá của doanh nghiệp. Vì vậy quản lý chi phí, doanh
9
thu và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp có ý nghĩa hết sức quan trọng đối
với toàn bộ công tác kế toán của doanh nghiệp. Với nhiệm vụ ghi chép phản ánh
đầy đủ, kịp thời về tình hình lưu chuyển hàng hoá về mặt giá trị hiện vật, tính toán
phản ánh đúng đắn giá trị vốn hàng hoá tiêu thụ trong kỳ, kiểm tra, giám sát chặt

chẽ tình hình thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch về mua hàng và bán hàng, xác định
đúng đắn kết quả kinh doanh hàng hoá đồng thời chấp hành đúng các chế độ tài
chính về chứng từ, sổ sách khi phản ánh chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh;
kế toán chi phí, doanh thu và xác định kết quả kinh doanh sẽ giúp đáng kể cho nhà
quản trị trong việc ra quyết định, chiến lược kinh doanh.
2.1.2. Bản chất chi phí, doanh thu và kết quả kinh doanh trong doanh
nghiệp kinh doanh thương mại
2.1.2.1. Bản chất chi phí trong doanh nghiệp kinh doanh thương mại
Chi phí là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống và lao
động vật hoá cần thiết cho toàn bộ quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh để tạo ra
thu nhập và sẽ được bù đắp thu nhập do nó tạo ra. Do đó, khi phát sinh chi phí mà
thường là biểu hiện bằng sự tiêu hao nguồn lực cho hoạt động kinh doanh, kế toán
chưa ghi giảm nguồn vốn chủ sở hữu mà thay vào đó ghi tăng chi phí. Bản chất
kinh tế này giúp các nhà quản trị phân biệt được chi phí với chi tiêu, chi phí với vốn
mà doanh nghiệp thương mại phải chi ra trong một kỳ kinh doanh.
“Trong các doanh nghiệp thương mại, chi phí bao gồm các khoản chi phí sản
xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của
doanh nghiệp và chi phí khác”
[3]
.
Chi phí sản xuất kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh
thông thường của doanh nghiệp như : Giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí
quản lý doanh nghiệp, chi phí lãi tiền vay và những chi phí liên quan đến hoạt động
cho các bên khác sử dụng tài sản sinh ra lợi tức, tiền bản quyền… Những chi phí
này phát sinh dưới dạng tiền và các khoản tương đương tiền, hàng tồn kho, khấu
hao máy móc thiết bị.
10