Đề tài Làm tốt công tác chủ nhiệm ở trường trung học cơ sở

Bùi Văn Hưng Trường THCS Tuân Đạo
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
LÀM TỐT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
I. PHẦN MỞ ĐẦU
Thực tế nhiều năm, trong lý thuyết cũng như trong thực tiễn đã có quan điểm cho rằng
hiệu quả giáo dục phụ thuộc vào việc xác định và lựa chọn mục tiêu, chương trình nội
dung, phương pháp, hình thức giáo dục cùng với những điều kiện, phương tiện giáo
dục.
Như chúng ta đã biết, việc giáo dục phát triển nhân cách học sinh là một nhu cầu cần
thiết, bản chất của quá trình giáo dục là tổ chức toàn bộ cuộc sống, học tập, hoạt động
của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi tối ưu để tiềm năng của học sinh được phát triển
dưới sự giáo dục của giáo viên chủ nhiệm. Thực chất vai trò của giáo viên chủ nhiệm
cũng như người làm vườn, trồng cây, tuy không đúng hoàn toàn nhưng hoạt động của
giáo viên chủ nhiệm gần như người trồng cây, chăm sóc, vun trồng cây giống. Người
làm vườn không thể cầm ngọn cây kéo lên mà phải chăm sóc tạo điều kiện cho hạt
giống nẩy mầm. Cho nên, bản thân tôi là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn tâm niệm
dạy dỗ giáo dục cho các em trở thành những con người hữu ích cho xã hội để xứng đáng
với những hình ảnh đẹp mà xã hội ban tặng như đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói:
“Nghề dạy học là nghề cao quí nhất trong tất cả các nghề cao quí vì nó sáng tạo ra
những con người sáng tạo”.
Trong thời đại mở cửa của nền kinh tế hiện nay, học sinh luôn có xu hướng đua đòi
chưng diện luôn bị những cạm bẫy trong xã hội lôi cuốn. Nó ảnh hưởng không ít đến
việc học tập của học sinh. Vì vậy, xuất phát từ tình hình thực tế ấy tôi quyết tâm thực
hiện tốt “Công tác chủ nhiệm lớp ở trường THCS Tuân Đạo ”. Cố gắng giáo dục tốt
những học sinh trong lớp tôi chủ nhiệm góp phần đưa phong trào nhà trường vững
mạnh và xã hội có những công đân tốt, là những đứa con ngoan trong gia đình.
II. NỘI DUNG
Không thể phủ nhận vai trò của giáo viên chủ nhiệm ở trường Trung học cơ sở nếu như
xác định đúng vị trí, nhiệm vụ, biết tổ chức giáo dục.
Những đặc điểm tâm lý, trình độ hiểu biết, vốn sống của học sinh phổ thông còn nhiều
hạn chế, vì vậy không thể không cần có một người thường xuyên hướng dẫn giúp đỡ,

1
Bùi Văn Hưng Trường THCS Tuân Đạo
chỉ bảo cho các em. Để làm tốt điều này, giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện tốt những
nhiệm vụ của một thầy cô giáo phải nắm được đường lối quan điểm lí luận giáo dục
đồng thời giáo dục những phẩm chất đạo đức rèn luyện năng lực để trở thành công dân
tốt mai sau.
Người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt động chính trị xã hội tốt hơn, phải
rèn luyện ở mức cao hơn. Đó là trách nhiệm nghĩa vụ và cũng là vinh dự vì học sinh.
Khi tôi được phân công chủ nhiệm lớp, trong tôi vừa mừng vừa lo, mừng vì mình
được cống hiến một phần công sức phục vụ cho mái trường rất đỗi thân yêu của mình
thông qua Công tác chủ nhiệm lớp. Tôi lo vì đối tượng học sinh học yếu là nhiều, thích
đua đòi, không có tính cần cù chăm chỉ, lòng đam mê học tập. Tôi được Ban giám hiệu
nhà trường phân công chủ nhiệm lớp………, sau đó tôi tìm hiểu lớp gần khoảng hai
tuần thì thực trạng của lớp cũng dần dần hiện ra.
1. Đánh giá thực trạng
Ngày đầu tiên tôi nhận lớp và sau một tiết làm quen tôi nắm được sĩ số trong lớp là …
em. Ấn tượng không phai mờ là các em nhìn cô rất chăm chú lắng nghe bao điều cô dặn
dò với lớp. Sau đó, tôi tiếp tục dạy các em hai tiết học, không khí lớp trầm, hầu như các
em không tập trung. Trước những khó khăn ấy tôi tự hứa với lòng mình cố gắng thực
hiện thật tốt Công tác chủ nhiệm lớp.
2. Kế hoạch thực hiện
Giáo viên chủ nhiệm là người thay thế Hiệu trưởng quản lý toàn diện tập thể học sinh
một lớp học. Người hiệu trưởng không thể quản lý, nắm chắc diễn biến của quá trình
phát triển nhân cách từng học sinh trong một trường, đó là lẽ đương nhiên. Nếu không
hiểu được đặc điểm, trình độ, diễn biến trong quá trình giáo dục, tự rèn luyện của học
sinh thì không thể giáo dục được các em, không thể có sự định hướng kịp thời quá trình
tự rèn luyện của học sinh. Vì lẽ đó, một trường học bao giờ học sinh cũng được chia
thành các khối nhỏ (lớp học) căn cứ vào trình độ, đặc điểm nhận thức ở mỗi lớp phải có
một giáo viên phụ trách chung- giáo viên chủ nhiệm lớp. Sau khi nhận lớp, tôi đến văn
phòng mượn hồ sơ học bạ để tiện cho việc liên hệ với gia đình, tôi ghi chép cẩn thận số

lượng học lực và hạnh kiểm của các em năm học 2007-2008
Học lực:
2
Bùi Văn Hưng Trường THCS Tuân Đạo
Giỏi:
Khá:
TB:
Yếu: (thi lại được lên lớp).
Hạnh kiểm:
Tốt:
Khá:
TB: 0
Đứng trước một tình trạng tập thể lớp có số lượng học sinh yếu nhiều, đạo đức không
tốt thì chúng ta sẽ làm gì, tôi suy nghĩ và đề ra một số biện pháp.
3. Biện pháp
a. Chức năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp
- Giáo viên chủ nhiệm lớp, trước hết phải quản lý toàn diện lớp học, quản lý học sinh
lớp học và cần nắm nắm vững:
+ Hoàn cảnh và những thay đổi, những tác động của gia đình đến học sinh của lớp chủ
nhiệm.
+ Hiểu biết những đặc điểm của từng em học sinh (về sức khỏe, sinh lý, trình độ nhận
thức, năng lực hoạt động, năng khiếu, sở thích, nguyện vọng, quan hệ xã hội, bạn bè….)
+ Nắm vững mục tiêu, chương trình, nội dung giáo dục cấp học, lớp học và khả năng
thực hiện, kết quả của lớp phụ trách so với mục tiêu giáo dục về mọi mặt (học tập, rèn
luyện đạo đức, thể dục thể thao, văn nghệ và các hoạt động khác…).
+ Quản lý toàn diện đặc điểm học sinh của lớp, nắm vững mục tiêu đào tạo, giáo dục cả
về mặt nhân cách và kết quả học tập của học sinh, đồng thời nắm vững hoàn cảnh của
từng em để kết hợp giáo dục.
- Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa hiệu trưởng (Ban giám hiệu), giữa các tổ chức
trong trường, giữa các giáo viên bộ môn với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm. Nói một

cách khác, giáo viên chủ nhiệm là người đại diện hai phía, một mặt đại diện cho các lực
lượng giáo dục của nhà trường, mặt khác đại diện cho tập thể học sinh. Với tư cách là
sư phạm (đại diện cho tập thể các nhà sư phạm), giáo viên chủ nhiệm có trách nhiệm
truyền đạt tới học sinh của lớp chủ nhiệm tất cả yêu cầu, kế hoạch giáo dục của nhà
3
Bùi Văn Hưng Trường THCS Tuân Đạo
trường tới tập thể và từng học sinh của lớp chủ nhiệm không phải bằng mệnh lệnh mà
bằng sự thuyết phục, cảm hóa, bằng sự gương mẫu của người giáo viên chủ nhiệm, để
mục tiêu giáo dục được học sinh chấp nhận một cách tự giác, tự nguyện. Với kinh
nghiệm sư phạm và uy tín của mình, giáo viên chủ nhiệm có khả năng biến những chủ
trương, kế hoạch đào tạo của nhà trường thành chương trình hành động của tập thể lớp
và của mỗi học sinh.
Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm lớp là người tập hợp ý kiến, nguyện vọng của từng học
sinh của lớp phản ánh với hiệu trưởng, với các tổ chức trong nhà trường và với các giáo
viên bộ môn. Có ý kiến cho rằng: để làm điều đó thì đội ngũ tự quản của học sinh có thể
làm được không cần đến giáo viên chủ nhiệm. Tất nhiên ý kiến đó có phần đúng, song
chưa đủ. Phải thấy được quan hệ, vị trí của giáo viên chủ nhiệm là người thường xuyên
tiếp nhận được thông tin từ học sinh để đảm bảo tính khách quan, tính trung thực của dư
luận, ý kiến của một tập thể học sinh. Khi tiếp nhận thông tin, người giáo viên chủ
nhiệm lớp xử lí kịp thời ngay thông tin với tư cách là nhà sư phạm, điều đó có tác dụng
rất lớn. Có không ít thông tin, suy nghĩ của học sinh chỉ có thể tâm sự với giáo viên chủ
nhiệm, đó là một thực tế.
Ví dụ: những oan ức, sự hiểu lầm của thầy, cô giáo vì một lẽ nào đó. Ai là người giúp
các em giải tỏa những băn khoăn vướng mắc trong những quan hệ như vậy, không ai tốt
hơn là giáo viên chủ nhiệm.
Giáo viên chủ nhiệm với tư cách là đại diện cho lớp còn có trách nhiệm bảo vệ, bênh
vực quyền lợi mọi mặt học sinh của lớp.
- Giáo viên chủ nhiệm là cố vấn tổ chức hoạt động tự quản của tập thể học sinh, bởi vì:
+ Học sinh trung học cơ sở là những em ở lứa tuổi cuối thiếu niên và đầu thanh niên.
Lứa tuổi đang khẳng định mình, giàu ước mơ, bước đầu có kinh nghiệm sống, có khả

năng tự quản, tổ chức hoạt động tập thể… Tuy nhiên, vẫn là lứa tuổi mong muốn lớn
hơn khả năng, muốn khẳng định nhưng chưa đủ về mọi mặt kinh nghiệm, tri thức. Khi
có thành công thì dễ tự tin quá mức, ngược lại gặp những thất bại đầu tiên dễ dao động,
lòng tự tin bị giảm sút… Xuất phát từ những đặc điểm đó về tâm lý lứa tuổi, việc định
hướng giáo dục đối với học sinh là rất cần thiết.
+ Chức năng cố vấn có ý nghĩa giáo dục quan trọng nhất đối với giáo viên chủ nhiệm vì
4
Bùi Văn Hưng Trường THCS Tuân Đạo
chức năng cố vấn về bản chất là sự điều chỉnh, vai trò định hướng, điều khiển quá trình
tự giáo dục của từng học sinh và tập thể học sinh, phát huy vai trò chủ thể tích cực của
học sinh trong giáo dục.
+ Cố vấn còn là quá trình điều khiển, định hướng của giáo viên chủ nhiệm đối với hoạt
động tự quản của tập thể học sinh lớp chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm không trực tiếp
tham gia điều khiển công việc của lớp, không làm thay các em trong mọi hoạt động.
+ Chức năng cố vấn thể hiện trước hết ở chỗ giáo viên chủ nhiệm bằng nghệ thuật sư
phạm kích thích tư duy sáng tạo ở học sinh, phát triển tiềm năng trí tuệ vốn có của từng
em trong học tập, đề xuất các nội dung, các giải pháp, cách thức tổ chức hoạt động thực
hiện các mục tiêu giáo dục của nhà trường.
+ Cố vấn là sự điều chỉnh, điều khiển tư duy thái độ, tình cảm, hành vi, hoạt động của
học sinh.
Ví dụ: góp ý kiến một chương trình hoạt động của lớp, hay của một học sinh thì đã diễn
ra quá trình vừa điều chỉnh vừa điều khiển.
+ Vai trò cố vấn đối với học sinh phải quán triệt được toàn diện nội dung giáo dục, kế
hoạch hoạt động của cá nhân và tập thể lớp chủ nhiệm bao gồm từ việc học tập, rèn
luyện đạo đức, văn hóa, thể dục thể thao, sinh hoạt tập thể, hoạt động chính trị xã hội,
quan hệ giao tiếp…diễn ra trong nhà trường và ngoài xã hội. Giáo viên chủ nhiệm cần
tư vấn trong quan hệ ứng xử xã hội, gia đình, cộng đồng và trong tình bạn, tình yêu,
định hướng nghề nghiệp, việc làm của học sinh, đặc biệt đối với các lớp cuối cấp.
+ Giáo viên chủ nhiệm phối hợp các lực lượng xã hội nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục
của lớp chủ nhiệm

- Giáo viên chủ nhiệm lớp phối hợp với các lực lượng xã hội nhằm thực hiện mục tiêu
giáo dục của lớp chủ nhiệm do:
+ Hiệu quả của tổ chức giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm phụ thuộc không nhỏ vào khả
năng liên kết các lực lượng xã hội, phát huy tiềm năng của xã hội về mọi mặt đối với
công tác giáo dục.
+ Căn cứ vào đặc điểm, điều kiện của lớp, của nhà trường, cộng đồng, gia đình học
sinh… giáo viên chủ nhiệm tổ chức phối hợp với các lực lượng xã hội nhằm tạo ra sự
thống nhất, có tác dụng đặc biệt quan trọng.
5
Bùi Văn Hưng Trường THCS Tuân Đạo
+ Liên kết các lực lượng xã hội trong giáo dục thế hệ trẻ là một nguyên tắc nhằm nâng
cao hiệu quả giáo dục, để thực hiện tốt chức năng phối hợp lực lượng xã hội không ai
thực hiện bằng giáo viên chủ nhiệm. Phối hợp các lực lượng xã hội không chỉ dừng ở
nhận thức, mà quan trọng hơn cả là xây dựng được chương trình kế hoạch hoạt động
nhằm thống nhất, khép kín quá trình hoạt động, không gian, thời gian tác động đến học
sinh của lớp chủ nhiệm.
b. Nhiệm vụ, nội dung công tác chủ nhiệm
- Nhiệm vụ chủ yếu của người giáo viên chủ nhiệm bao gồm:
+ Người giáo viên chủ nhiệm, trước hết phải thực hiện tốt những nhiệm vụ của một thầy
cô giáo, nói chung đó là mẫu mực về đạo đức, gương mẫu trong việc chấp hành luật
pháp và những qui định của nhà nước, nắm vững đường lối quan điểm lý luận giáo dục,
biết vận dụng sáng tạo vào thực tiễn giáo dục thế hệ trẻ, làm tốt công tác giáo dục, vũ
trang tri thức khoa học, phát triển trí tuệ của học sinh. Đồng thời, giáo viên chủ nhiệm
giáo dục những phẩm chất đạo đức, rèn luyện năng lực để học sinh trở thành những
công dân tốt mai sau. Người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt động chính trị
xã hội với tư cách là lực lượng tri thức trong công cuộc đổi mới, giác ngộ học sinh từ bỏ
những thói hư tật xấu, phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, nâng cao nhận
thức, tình cảm, tham gia có hiệu quả vào công cuộc xây dựng đất nước văn minh hiện
đại…
+ Sự khác nhau trong việc thực hiện những nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp với

thầy cô giáo bình thường khác ở chỗ: người giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện tốt hơn,
tự đòi hỏi rèn luyện ở mức cao hơn, thường xuyên hơn, đó là trách nhiệm, là nghĩa vụ
và cũng là vinh dự vì học sinh, được phụ huynh tin yêu, gửi gắm trách nhiệm giáo dục
con em vào tay mình.
+ Giáo viên chủ nhiệm còn có trách nhiệm nắm vững tình hình học sinh của lớp về mọi
mặt, báo cáo cho hiệu trưởng và ban giám hiệu biết theo định kỳ hoặc đột xuất nếu có
vấn đề cần giải quyết. Được sự ủy quyền của hiệu trưởng trực tiếp, kịp thời chỉ đạo, giải
quyết kiểm tra, đánh giá công bằng, khách quan quá trình rèn luyện, phấn đấu tu dưỡng,
rèn luyện của từng học sinh trong lớp.
+ Thường xuyên liên hệ với gia đình, cộng đồng các tổ chức trong và ngoài nhà trường
6
Bùi Văn Hưng Trường THCS Tuân Đạo
để cùng phối hợp giáo dục, động viên giúp đỡ từng học sinh nâng cao chất lượng học
tập, rèn luyện phát triển trí tuệ, năng lực.
+ Có kế hoạch tổ chức hoạt động của tập thể học sinh thực hiện nhiệm vụ chung của
nhà trường cùng với các tập thể lớp học khác làm cho lớp chủ nhiệm trở thành thành
viên tích cực của cộng đồng nhà trường. Thông qua tổ chức tự quản hoạt động của tập
thể mà rèn luyện nhân cách, khả năng ứng xử, năng lực tổ chức sáng tạo, khả năng vận
dụng tri thức lý luận vào thực tiễn cuộc sống.
+ Cùng với các giáo viên bộ môn, phối hợp với các lực lượng xã hội khác tổ chức cho
học sinh có điều kiện tham gia vào các hoạt động của cộng đồng địa phương và hoạt
động xã hội. Thông qua đó mà phát huy tác dụng của nhà trường trong xã hội, góp phần
vào sự nghiệp đổi mới, xây dựng quê hương đất nước theo mục tiêu của Đảng và nhà
nước trong từng giai đoạn.
- Nội dung công tác của người giáo viên chủ nhiệm lớp
+ Nghiên cứu nắm vững đường lối quan điểm, lí luận giáo dục để vận dụng vào công
tác chủ nhiệm lớp. Đặc biệt cần nắm vững phương pháp, nghệ thuật sư phạm. Ví dụ: các
yếu tố ảnh hưởng tới sự hình thành nhân cách, vai trò của giáo dục, hoạt động. Mối
quan hệ giữa thầy giáo và học sinh, các phương pháp tác động song song, tác động tay
đôi, bùng nổ sư phạm… Đó là những lí luận giáo viên chủ nhiệm cần phải hiểu.

+ Nắm vững mục tiêu giáo dục nói chung, mục tiêu lớp học, kế hoạch, nhiệm vụ, giáo
dục, dạy học của năm học. Đòi hỏi giáo viên phải nghiên cứu hiểu những yêu cầu giáo
dục của nhà trường, trên cơ sở ấy mới biết vận dụng cụ thể hóa vào tình hình của lớp
chủ nhiệm. Việc hiểu toàn bộ kế hoạch của nhà trường trong từng năm học có ý nghĩa
rất lớn đối với người giáo viên chủ nhiệm thì giáo viên chủ nhiệm mới chủ động định
hướng cho học sinh lớp chủ nhiệm thực hiện chủ động, sáng tạo nhiệm vụ của lớp vào
phong trào chung của nhà trường.
+ Hiểu sâu sắc chức năng nhiệm vụ của các tổ chức trong nhà trường, hiểu cán bộ phụ
trách các mặt hoạt động và đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn học ở lớp chủ nhiệm.
Đồng thời cần tìm hiểu tiềm năng cơ sở vật chất, trang thiết bị sẵn có của nhà trường,
tìm hiểu cơ cấu tổ chức, phân công phụ trách của các tổ chức trong nhà trường (Ban
giám hiệu; Đoàn thanh niên…). Hiểu biết đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn học để
7
Bùi Văn Hưng Trường THCS Tuân Đạo
thường xuyên liên hệ năm tình hình học tập, rèn luyện của học sinh, tổ chức việc học
tập của tập thể lớp để có phương pháp ứng xử phù hợp, tận dụng, lôi cuốn mọi người
vào hoạt động giáo dục của lớp chủ nhiệm.
+ Có kế hoạch nghiên cứu đặc điểm gia đình và đặc điểm của từng học sinh của lớp chủ
nhiệm, biết phân loại học sinh theo các đặc điểm để có giải pháp tác động phù hợp.
Nghiên cứu đặc điểm gia đình học sinh và đặc điiểm tâm sinh lý của học sinh lớp học có
ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với công tác của người chủ nhiiệm lớp. Nghiên cứu để
hiểu gia đình là tìm hiểu về đặc điểm trình độ, tâm lý của cha mẹ học sinh, sự quan tâm
của cha mẹ đối với con cái, phương pháp giáo dục của cha mẹ đối với con của họ trong
gia đình.
Tất cả việc nghiên cứu gia cảnh của học sinh nhằm hai mục đích, trước hết để kết hợp
trong giáo dục học sinh của lớp, mặt khác hiểu thêm nguyên nhân, những yếu tố tích
cực hoặc tiêu cực, những thuận lợi hoặc khó khăn tác động đến học sinh để có giải pháp
giáo dục. Song, quan trọng hơn cả là hiểu được đặc điểm của mỗi học sinh về các mặt
tâm sinh lý, tính cách năng lực…Nội dung nghiên cứu về học sinh bao gồm: sức khỏe,
năng lực phát triển trí tuệ, cần nghiên cứu để hiểu từng học sinh về sự tập trung chú ý,

nhận thức, nắm vững sở thích, nguyện vọng, động cơ học tập, hoạt động. Lưu ý tới tính
cách, phẩm chất đạo đức, quan hệ, cách ứng xử của học sinh trong gia đình, ở trường, ở
cộng đồng với bạn bè của các em.
+ Ở tuổi học sinh cấp II, nhiều năng lực chưa được bộc lộ, nhất là năng lực hoạt động xã
hội, xu hướng nghề nghiệp. Do đó, giáo viên chủ nhiệm phải biết tổ chức hoạt động cho
học sinh lớp chủ nhiệm có mục đích giáo dục.
+ Muốn hiểu biết tâm lí học sinh lớp chủ nhiệm, giáo viên cần quan sát vào hoạt động
thực tế của học sinh ở lớp học, cộng đồng, gia đình… Cần trao đổi với gia đình, bạn bè
và những người có quan hệ với các em, hiểu biết các em ở cộng đồng, đoàn thể trong và
ngoài nhà trường. Nghiên cứu đặc điểm học sinh là một trong những nội dung quan
trọng đầu tiên của giáo viên chủ nhiệm lớp vì chỉ trên cơ sở hiểu biết từng em mới có
khả năng phân loại nhóm học sinh theo các đặc điểm học lực, tính cách, năng lưc, hoàn
cảnh….
+ Điều đặc biệt quan trọng đối với giáo viên chủ nhiệm là bằng các phương pháp nghiên
8
Bùi Văn Hưng Trường THCS Tuân Đạo
cứu phân tích được nguyên nhân của các hiện trạng, đặc điểm của từng học sinh. Ví dụ:
đều là hiện tượng học kém nhưng có em do trí tuệ chậm phát triển, có em do hoàn cảnh,
điều kiện, có em do chi phối bởi các yếu tố khác, phân tán tư tưởng. Cùng một hiện
tượng học sinh hư (như ăn cắp) có thể do hàng loạt nguyên nhân khác nhau. Chỉ trên cơ
sở hiểu đặc điểm và nguyên nhân dẫn tới các đặc điểm thì giáo viên chủ nhiệm mới có
giải pháp tác động giáo dục phù hợp hiệu quả.
+ Để nghiên cứu hiểu học sinh, giáo viên chủ nhiệm nhất thiết phải có “nhật kí giáo
viên chủ nhiệm”. Nhật kí giáo viên chủ nhiệm khác với “sổ công tác chủ nhiệm”. Nhật
kí chủ nhiệm để ghi về từng học sinh, ưu nhược điểm, tính cách, sự tiến bộ, suy nghĩ,
tình cảm của giáo viên chủ nhiệm đối với các em, những kỉ niệm, những hiện tượng của
học sinh. Nhật kí chủ nhiệm giúp giáo viên có tư liệu về từng em một cách hệ thống.
Nếu làm chủ nhiệm của lớp học, nhật kí giáo viên chủ nhiệm là nguồn tư liệu đánh giá
khoa học về học sinh, là tư liệu nghiên cứu về tâm lí học… Còn sổ công tác chủ nhiệm
chỉ có tính chất kế hoạch công việc của giáo viên chủ nhiệm. Người giáo viên chủ

nhiệm phải có tâm huyết với sự nghiệp giáo dục thì việc ghi nhật kí chủ nhiệm và sổ
chủ nhiệm được coi là một nội dụng, một nhu cầu của người giáo viên chủ nhiệm.
+ Lập kế hoạch chủ nhiệm cho từng tháng, cho năm học của lớp chủ nhiệm để đảm bảo
tính hệ thống, phát triển giáo dục nhân cách học sinh. Kế hoạch chủ nhiệm lớp cần thể
hiện một số nội dung sau:
Khái quát chung về đặc điểm học sinh lớp chủ nhiệm.
Có kế hoạch bồi dưỡng học sinh khá, giỏi.
Có kế hoạch phụ đạo học sinh học kém các môn.
Xây dựng chương trình hoạt động toàn diện của lớp chủ nhiệm theo từng tháng, học
kì, năm học, đây là nội dung chủ yếu được giáo viên chủ nhiệm quan tâm.
+ Giáo viên chủ nhiệm phải dạy tốt môn học được phân công dạy ở lớp chủ nhiệm và
các lớp khác.
+ Giáo viên chủ nhiệm lớp phải củng cố bằng cả cuộc sống của bản thân, trong đó có
trình độ chuyên môn, tri thức, phương pháp giảng dạy, sự mẫu mực, tâm huyết trong khi
giảng dạy. Muốn giảng dạy tốt, không chỉ có tri thức, phương pháp mà phải truyền đạt
bằng cả nhiệt huyết của người giáo viên chủ nhiệm với khẩu hiệu “tất cả vì học sinh
9
Bùi Văn Hưng Trường THCS Tuân Đạo
thân yêu”, “vì các em hôm nay là vì tương lai của dân tộc, đất nước”.
+ Để làm tốt công tác chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm phải đặt kế hoạch tự hoàn thiện
bản thân về mọi mặt.
Nâng cao không ngừng trình độ học vấn, văn hóa chung
Trình độ chuyuên môn phương pháp.
Rèn luyện đạo đức tác phong.
Trao đổi kinh nghiệm, lý luận sư phạm.
Mẫu mực trong giao tiếp xã hội, đồng nghiệp, thầy trò.
Xây dựng gia đình hạnh phúc, văn minh.
c. Phương pháp tác động cá biệt và giáo dục tập thể
- Người giáo viên chủ nhiệm nắm vững vận dụng mọi phương pháp giáo dục cá biệt,
phương pháp giáo dục tập thể và biết kết hợp chúng trong hoàn cảnh cụ thể. Phương

pháp giáo dục cá biệt ở đây không nên hiểu là giáo dục học sinh đặc biệt (hư, ngoan)
như quan niệm thường thấy ở một số người.
- Cần hiểu phương pháp giáo dục cá biệt là sự tác động tới từng cá nhân một cách
chuyên biệt để đảm bảo tính phù hợp với đối tượng. Ví dụ: cùng một biểu hiện hư như
nhau, nhưng có em phải phê bình nghiêm khắc, có em thì nhắc nhẹ, có khi chỉ nhắc
chung hoặc có khi phải trực tiếp, có khi thông qua bạn bè, gia đình tập thể…
- Bằng uy tín và vị thế của giáo viên chủ nhiệm, phương pháp tác động trực tiếp đem lại
hiệu quả giáo dục tức thời, ví dụ: học sinh nói chuyện trong giờ học, không làm bài đầy
đủ hoặc có nhiều biểu hiện hành vi tốt như làm bài hay, sáng tạo thì giáo viên chủ
nhiệm có thể nhắc nhở, tuyên dương, động viên, khen thưởng bằng lời, cho điểm tốt…
- Nếu giáo viên chủ nhiệm không đo được mức độ của hành vi, sử dụng không tương
ứng, dẫn tới phản tác dụng giáo dục, không đáng khen mà khen quá lời cũng không tốt,
chỉ đáng nhắc nhở mà vì lẽ gì giáo viên chủ nhiệm cảnh cáo phê bình sẽ dễ làm cho học
sinh hậm hực, mất lòng tin, bi quan.
- Muốn phát huy hiệu qủa của phương pháp giáo dục trong tập thể, giáo viên chủ nhiệm
trước hết phải là người có uy tính, có trách nhiệm, nắm vững đối tượng, xây dựng được
tập thể học sinh thành một tập thể vững mạnh:
+ Đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ chung của từng thành viên của lớp.
10
Bùi Văn Hưng Trường THCS Tuân Đạo
+ Tổ chức những hoạt động chung để thực hiện mục tiêu.
+ Lớp có đội ngũ tự quản có uy tín, có trách nhiệm, có năng lực, bản lĩnh.
+ Có kỉ luật chặt chẽ, có qui định, nội qui phải rõ ràng, được mọi người tôn trọng và tự
giác chấp hành.
+ Có dư luận tập thể lành mạnh, dư luận của tập thể là phản ánh sức mạnh, là bản lĩnh
của mỗi thành viên.
III. KẾT QUẢ
Phương pháp tiến hành công tác chủ nhiệm lớp ở trường THCS, ở nội dung này nhằm
trang bị cho học sinh về vị trí, vai trò, nhiệm vụ, nội dung cách thức tổ chức lớp học của
giáo viên chủ nhiệm, công tác chủ nhiệm coi cá thể học sinh là đối tượng đầu tiên của

giáo viên chủ nhiệm. Giáo viên chủ nhiệm phải nhiệt tình, hăng say với nghề nghiệp,
yêu thích học sinh và phải có những biện pháp tối ưu nhất thì kết qủa bao giờ cũng tối
ưu. Tôi đã áp dụng đúng các biện pháp mà mình đề ra thì kết quả của năm học 2008-
2009 học lực và hạnh kiểm của các em có sự tiến bộ rất rõ, cụ thể học lực và hạnh kiểm
đạt được như sau:
Học kì I Cả năm:
Học lực: Học lực:
Giỏi: 0 Giỏi: 0
Khá: 5 Khá: 9
TB: 21 TB: 18
Yếu: 1 Yếu: 0
Hạnh kiểm: Hạnh kiểm:
Tốt: 15 Tốt: 22
Khá: 10 Khá: 5
TB: 2 TB:0
Riêng tôi là giáo viên chủ nhiệm lớp, tôi luôn luôn thực hiện đúng Công tác chủ nhiệm
ở trường. Sau thời gian chuyên cần chăm chỉ tận tụy hướng dẫn học sinh và đề ra nhiều
biện pháp giáo dục kịp thời phù hợp với tập thể lớp chủ nhiệm nên khi chủ nhiệm lớp
tôi luôn đạt những thành tích cao nhất. Qua đó, tôi cũng mong rằng tất cả những thầy cô
giáo chủ nhiệm cũng phát huy hết chức năng, nhiệm vụ của mình cùng nhau đưa tập thể
11
Bùi Văn Hưng Trường THCS Tuân Đạo
lớp mình quản lý ngày càng vững mạnh.
Sáng kiến kinh nghiệm của tôi còn nhiều thiếu sót rất mong sự chỉ dẫn, góp ý của
bạn bè và của đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn.
Ngày 11 tháng 05 năm 2009
Người thực hiện

Quách Văn Hà

Đánh giá xếp loại của tổ Đánh giá xếp loại của Nhà trường
Tổ trưởng T/M Ban giám hiệu
Hiệu trưởng
12