392 Hoàn thiện quy trình kiểm toán nợ ngắn hạn trong kiểm toán tài chính do Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam (CPA) thực hiện

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 1 -
LỜI NÓI ĐẦU
Hoạt động kiểm toán ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của yêu
cầu có sự minh bạch trong hoạt động tài chính. Hoạt động kiểm toán ra đời và
phát triển tại Việt Nam mới được hơn mười năm nhưng cũng đã đạt được nhiều
thành tựu đáng kể, góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế đặc biệt trong
giai đoạn Việt Nam đã và đang từng bước hội nhập cùng nền kinh tế khu vực,
toàn cầu. Theo qui định hiện hành, tất cả các báo cáo tài chính của các doanh
nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, các doanh nghiệp muốn lên sàn
giao dịch chứng khoán đều phải được kiểm toán. Chính vì vậy, vai trò của hoạt
động kiểm toán ngày càng trở nên quan trọng đối với hoạt động của nền kinh tế.
Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội, kiểm toán đã trở thành một
môn khoa học chuyên ngành, có đối tượng và hệ thống phương pháp nghiên cứu
khoa học riêng. Có rất nhiều dịch vụ kiểm toán: Kiểm toán báo cáo tài chính, tư
vấn, dịch vụ kế toán, dịch vụ định giá tài sản, đào tạo…trong đó kiểm toán báo
cáo tài chính là loại hình đặc trưng nhất. Trong Báo cáo tài chính, nợ ngắn hạn
liên quan trực tiếp tới khả năng thanh toán của doanh nghiệp, là một phần của
nguồn vốn tạo nên tài sản của doanh nghiệp. Kiểm toán nợ ngắn hạn là điều tất
yếu trong kiểm toán Báo cáo tài chính của các doanh nghiệp. Ngoài ra kiểm toán
nợ ngắn hạn còn có ý nghĩa to lớn đối với các nhà cung cấp, nhà cho vay tín
dụng, ngân hàng….
Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam (CPA VIETNAM) là một trong
những công ty hàng đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực kiểm toán. Trong thời gian
thực tập tại CPA VIETNAM em đã đi vào tìm hiểu thực tế hoạt động kiểm toán
chung của CPA VIETNAM đồng thời tìm hiểu công tác kiểm toán các khoản nợ
phải trả và đặc biệt là các khoản nợ ngắn hạn do CPA VIETNAM thực hiện.
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 2 -
Trong quá trình thực tập thấy được vai trò của nợ vay đối với doanh nghiệp và
các nhà cung cấp, ngân hàng, nhà cho vay tín dụng… nên em đã chọn đề tài : “
Hoàn thiện quy trình kiểm toán nợ ngắn hạn trong kiểm toán tài chính do công

ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam (CPA VIETNAM) thực hiện.”
Ngoài phần mở đầu và kết luận, chuyên đề thực tập tốt nghiệp gồm ba
phần chính :
Phần 1: Khát quát chung về Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam
(CPA VIETNAM).
Phần 2:Thực trạng quy trình kiểm toán nợ ngắn hạn trong kiểm toán tài
chính do Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam ( CPA VIETNAM) thực hiện.
Phần 3 :Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán nợ ngắn
hạn trong kiểm toán tài chính do Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam( CPA
VIETNAM) thực hiện
Đối tượng trực tiếp của chuyên đề này là các khoản nợ ngắn hạn trong
kiểm toán Báo cáo tài chính năm 2006. Tuy nhiên trong phạm vi chuyên đề thực
tập tốt nghiệp em chỉ tập trung vào các khoản mục chính: Phải trả nhà cung cấp,
vay ngắn hạn.
Để hoàn thành tốt Chuyên đề này, em đã nhận được sự hướng dẫn tận tình
của thầy giáo ThS . Trần Mạnh Dũng, cùng sự giúp đỡ của Ban Giám Đốc công
ty Hợp danh kiểm toán Việt Nam và toàn thể các anh chị kiểm toán viên, các
nhân viên phòng hành chính trong công ty.
.Em xin chân thành cảm ơn!
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 3 -
PHẦN 1
TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY HỢP DANH KIỂM TOÁN VIỆT NAM
( CPA VIETNAM)
1.Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Hợp danh Kiểm toán
Việt Nam ( CPA VIETNAM)
Tên công ty : Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam
Tên tiếng Anh: Viet Nam Auditing Partnership Company
Tên giao dịch : CPA VIETNAM
Văn phòng chính tại Hà Nội : 17 Lô 2C Khu đô thị Trung Yên, đường

Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội.
Tel : 047832121/23/24/25/26
Fax : 047832122
Chi nhánh tại thành phố Hồ Chí Minh 1005 lầu 10 tòa nhà 159 Điện Biên
Phủ, Phường 10, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh.
Tel : 085141389
Fax : 085141407
Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam - CPA VIETNAM là công ty hợp
danh đầu tiên về kiểm toán được thành lập và thực hiện hoạt động kiểm toán độc
lập tại Việt Nam theo Nghị định số 105/2004/NĐ-CP ngày 30/03/2004 của
Chính Phủ về kiểm toán độc lập tại Việt Nam. CPA VIETNAM là công ty kiểm
toán đầu tiên tại Việt Nam chịu trách nhiệm vô hạn đối với khách hàng về kết
quả cuộc kiểm toán.
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 4 -
Công ty được thành lập trên cơ sở giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số
0105000002 của Sở kế hoạch và đầu tư Thành phố Hà Nội cấp ngày 23/06/2004.
Công ty hoạt động theo điều lệ Công ty được Hội đồng thành viên hợp danh phê
duyệt ngày 1/6/2004 và theo Luật doanh nghiệp số 60/2005/QH 11 ngày 29
tháng 11 năm 2005.
Từ năm 2004 đến nay công ty đã 3 lần đổi trụ sở, đầu tiên công ty có trụ
sở tại số 43 phố Kim Đồng phường Giáp Bát quận Hoàng Mai Hà Nội . Do sự
phát triển về quy mô, số lượng nhân viên,…công ty đã đổi trụ sở đến 1005/1010-
tầng 10-tòa nhà 18T2 khu đô thị Trung Hòa –Nhân Chính -Thanh Xuân -Hà Nội.
Và hiện nay công ty đã một lần nữa đổi trụ sở chính về 17 lô 2C khu đô thị
Trung Yên –Đường Trung Hòa – Cầu Giấy –Hà Nội, đây là một tòa nhà năm
tầng với đầy đủ cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động của công ty. Đặc biệt do
nhu cầu kiểm toán ngày càng nhiều đặc biệt là đối với khu vực phía Nam nên
công ty đã mở thêm một chi nhánh của mình ở thành phố Hồ Chí Minh. Văn
phòng của công ty tại Hà Nội và chi nhánh tại Thành phố Hồ Chí Minh tuy mới

hoạt động được không lâu nhưng đã và đang khẳng định vị trí và tạo được uy tín
trên thị trường kiểm toán.
Trong những ngày đầu thành lập số vốn của công ty chỉ khoảng 2 tỷ cho
đến năm 2006 số vốn đã tăng lên 8 tỷ. Qua đây ta thấy số vốn của công ty đã
tăng nhanh theo cấp số nhân, có sự tăng nhanh như vậy là do số lượng thành
viên hợp danh của công ty tăng : Năm 2004 công ty có 4 thành viên hợp danh,
cho đến nay số lượng thành viên hợp danh đã là 8 người. Số vốn của công ty
tăng tạo điều kiện mở rộng quy mô, lĩnh vực hoạt động của công ty.
Bên cạnh đó, Công ty còn có đội ngũ nhân viên có trình độ, năng động,
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 5 -
sáng tạo và có tinh thần trách nhiệm cao để phục vụ khách hàng. Đây là nhân tố
quan trọng quyết định sự thành công của Công ty trong gần ba năm qua và
những năm hoạt động tiếp theo. Trong những ngày đầu thành thành lập công ty
mới chỉ có khoảng 18 người, trong đó có 5 kiểm toán viên đăng kí hành nghề
kiểm toán. Sau 3 năm hoạt động công ty đã xây dựng được một đội ngũ gồm hơn
80 người (văn phòng Hà Nội hơn 70 người, chi nhánh tại thành phố Hồ Chí
Minh hơn 10 người), trong đó 100% nhân viên tốt nghiệp các trường Đại học, 5
nhân viên có bằng Thạc Sỹ, 10 nhân viên có chứng chỉ kiểm toán viên. Trong
quá trình phục vụ khách hàng, kinh nghiệm nghề nghiệp, hiệu quả công việc và
sự tận tụy của nhân viên công ty CPA VIETNAM đã tạo nên mối quan hệ hợp
tác tốt đẹp và bền vững giữa công ty và khách hàng. Đội ngũ nhân viên là một
trong những nhân tố quan trọng nhất tạo nên sự thành công của CPA
VIETNAM.
2.Tổ chức bộ máy quản lý của CPA VIETNAM
Đứng đầu công ty là Hội đồng thành viên Hợp danh bao gồm 8 thành viên
có trình độ chuyên môn và uy tín nghề nghiệp và đều có chứng chỉ CPA VIỆT
NAM do Bộ Tài chính cấp và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về
các nghĩa vụ của công ty.
Hội đồng thành viên hợp danh là cơ quan quyết định cao nhất của công ty.

Trong quá trình hoạt động, các thành viên hợp danh phân công nhau đảm nhiệm
các chức trách quản lý và kiểm soát hoạt động của công ty và cử một trong số họ
đảm nhiệm chức trách Giám đốc công ty. Quy chế hoạt động của hội đồng hợp
danh do hội đồng quyết định.
Hiện nay Ban Giám đốc của công ty gồm có 1 Giám đốc và 4 Phó Giám
đốc. Giám đốc chịu trách nhiệm chung cho hoạt động của toàn công ty, là người
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 6 -
có quyền điều hành cao nhất trong công ty, cùng các Phó Giám đốc lãnh đạo về
mọi hoạt động của công ty như kinh tế, tài chính, kế hoạch, tổ chức hành
chính…Giám đốc do Hội đồng thành viên hợp danh bổ nhiệm. Các Phó Giám
đốc có nhiệm vụ giúp Giám đốc điều hành các hoạt động để thực hiện các mục
tiêu chiến lược của công ty. Các Phó Giám đốc mỗi Phó Giám đốc chịu trách
nhiệm về một hoạt động và lĩnh vực nhất định : một Phó Giám đốc phụ trách
phòng nghiệp vụ 1, một Phó Giám đốc phụ trách phòng nghiệp vụ 2, một Phó
Giám đốc phụ trách phòng nghiệp vụ 3 và phòng hành chính tổng hợp, một Phó
Giám đốc phụ trách phòng xây dựng cơ bản. Các Phó Giám đốc cũng do Hội
đồng thành viên hợp danh bổ nhiệm.
Ban kiểm soát có nhiệm vụ soát xét chất lượng công việc kiểm toán của
các phòng ban chức năng thông qua đó tạo điều kiện cho chất lượng của cuộc
kiểm toán ngày càng nâng cao, tạo niềm tin cho khách hàng.
Các phòng ban chức năng của công ty:
 Phòng hành chính tổng hợp: Có nhiệm vụ quản lý nhân sự, hồ sơ cá
nhân, quản trị văn phòng, nội vụ, văn thư lưu trữ, giải quyết các công việc hành
chính, đối ngoại, kế toán, thủ quỹ.
 Phòng nghiệp vụ : Để tạo điều kiện cho công tác quản lý công ty đã có 6
phòng nghiệp vụ, mỗi phòng có khoảng 7-10 nhân viên, các phòng này là phòng
trực tiếp tiến hành các hoạt động cung cấp các dịch vụ về kiểm toán như kiểm
toán báo cáo tài chính, kiểm toán các dự án, tư vấn….các phòng này có sự độc
lập tương đối tuy nhiên vẫn có sự phối hợp, trao đổi thông tin chặt chẽ để hoàn

thành nhiệm vụ được Ban Giám đốc và Công ty giao phó.
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 7 -
 Phòng kiểm toán đầu tư xây dựng cơ bản : có nhiệm vụ kiểm toán xác
định giá trị dự toán, giá trị quyết toán công trình xây dựng cơ bản như công trình
dân dụng, công trình giao thông vận tải…
Có thể khái quát bộ máy tổ chức quản lý của CPA VIETNAM
Sơ đồ 1 : Tổ chức bộ máy quản lý tại công ty CPA VIETNAM
3.Kết quả kinh doanh của CPA VIETNAM
Trong gần ba năm qua, tình hình hoạt động kinh doanh của CPA VIET
NAM ngày càng phát triển, thị trường khách hàng đang dần được mở rộng. Vì
thế doanh thu của Công ty đã tăng lên đáng kể qua từng năm, theo đó đời sống
của cán bộ công nhân viên cũng tăng lên đáng kể.

Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Hội đồng thành viên
Hợp danh
Ban Giám đốc Ban kiểm soát
Các phòng
nghiệp vụ
Kiểm toán
đầu tư xây
dựng cơ bản
Phòng hành
chính tổng
hợp
Chi nhánh
tại thành
phố Hồ Chí
Minh

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 8 -
Bảng 1: Hai chỉ tiêu quan trọng của CPA VIETNAM:
Đơn vị : Triệu đồng
Chỉ tiêu Năm 2004 Năm 2005 Năm 2006
Doanh thu 500 6000 9000
Thu nhập bình quân 2.3 2.5 3
Qua bảng trên ta thấy, doanh thu của công ty tăng nhanh một cách nhanh
chóng: Năm 2004 doanh thu chỉ mới đạt 500 triệu đồng, sau một năm hoạt động
doanh thu của công ty đã lên tới 6000 triệu đồng và cho đến nay doanh thu của
công ty đã nên tới 9000 triệu đồng. Có sự tăng nhanh như vậy là do qua 3 năm
hoạt động công ty đã ngày càng tạo được uy tín trên thị trường kiểm toán; quy
mô của công ty không ngừng mở rộng cả về vốn và số lượng công nhân viên có
trình độ chuyên môn, đặc biệt là công ty đã mở thêm chi nhánh ở thành phố Hồ
Chí Minh đã thu hút được một số lượng lớn khách hàng ở khu vực phía
Nam….Tất cả những lý do này làm cho công ty ngày càng thu hút một lượng lớn
khách hàng. Đây là lý do làm cho doanh thu của công ty tăng theo cấp số nhân
như vậy. Và chắc chắn nếu cứ như bây giờ thì doanh thu của công ty sẽ còn tăng
nhanh nữa đặc biệt là khi Công ty có đủ điều kiện kiểm toán các doanh nghiệp
niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Do công ty mới thành lập được gần 3 năm nên vẫn còn nằm trong diện
miễn thuế thu nhập doanh nghiệp vì vậy doanh thu của công ty chỉ để trang trải
chi phí hoạt động, cho vào nguồn vốn hoạt động…Vì vậy đây cũng là lý do làm
cho thu nhập bình quân của cán bộ công nhân viên tăng qua các năm, thu nhập
tăng cũng làm cho cán bộ công nhân viên làm việc thu được kết quả cao.
Trong những năm đầu thành lập, công ty chủ yếu phát triển các dịch vụ
truyền thống như : Kiểm toán Báo cáo tài chính, quyết toán vốn đầu tư xây dựng
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 9 -
cơ bản, tư vấn còn rất ít vì. Trong những năm tiếp theo công ty đã không ngừng
mở thêm các loại hình dịch vụ bên cạnh các dịch vụ truyền thống. Tuy nhiên

hiện nay,doanh thu của công ty vẫn chủ yếu là từ dịch vụ kiểm toán báo cáo tài
chính, sau đó là đến kiểm toán đầu tư xây dựng cơ bản.
Sơ đồ 2: Cơ cấu doanh thu của CPA VIETNAM theo từng loại dịch vụ
Hiện nay mục đích của công ty là tăng doanh thu dịch vụ tư vấn hơn nữa
nhưng điều này chưa thực hiện được do hiểu biết thị trường, nghiên cứu các
doanh nghiệp còn hạn chế.
Nhằm thực hiện phương châm “ CPA VIETNAM đi cùng sự phát triển
của doanh nghiệp”, trong những năm tới CPA VIETNAM sẽ tiếp tục mở rộng
các loại hình dịch vụ với chất lượng ngày càng cao, ngoài các loại dịch vụ truyền
thống ( kiểm toán BCTC, tư vấn, quyết toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản) công
ty sẽ mở rộng các loại hình dịch vụ để đáp ứng các nhu cầu của thị trường. Hiện
nay, CPA VIETNAM đang có kế hoạch bồi dưỡng nghiệp vụ cho nhân viên
trong công ty, tăng số nhân viên có chứng chỉ CPA.
Chiến lược hoạt động của công ty là nâng cao doanh thu, mở rộng thị
trường khách hàng với chất lượng kiểm toán ngày càng cao. Cho tới thời điểm
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 10 -
này công ty chưa đủ số năm thành lập (5 năm) nên công ty chưa được kiểm toán
các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán, vì vậy trong 2-3 năm tới
công ty phấn đấu trở thành một trong những công ty kiểm toán được niêm yết
trên thị trường chứng khoán. Và trong 5-7 năm tới công ty phấn đấu trở thành
một trong mười công ty kiểm toán hàng đầu.
Đời sống vật chất của cán bộ công nhân viên trong công ty ngày càng
được cải thiện, tạo động lực cho cán bộ nhân viên làm tốt hơn có trách nhiệm
hơn. Do con người là tài sản có giá trị nhất trong các công ty kiểm toán nên công
ty đã nắm được điều này và ngày càng quan tâm tới cán bộ nhân viên trong công
ty.
Công ty hiện nay đã trang bị được 60% máy tính xách tay cho nhân viên,
tăng cường đầu tư trên lĩnh vực công nghệ phần mềm tin học, xây dựng chương
trình phần mềm phục vụ công tác kiểm toán và công tác quản lý của công ty, xây

dựng và quản lý trang Web phục vụ chương trình quảng cáo, tiếp thị khách hàng.
Hiện nay thị trường ở trong thành phố Hồ Chí Minh là một thị trường rộng
lớn vì vậy trong mấy năm tới công ty đang có hướng phát triển và khai thác triệt
để thị trường này. Muốn làm được điều này công ty đã và đang phát triển chi
nhánh của mình trong thành phố Hồ Chí Minh, công ty phấn đấu phát triển chi
nhánh ngang tầm với văn phòng của mình tại Hà Nội. Như vậy, trải qua hơn một
năm hoạt động, CPA VIETNAM được đánh giá là hoạt động rất có hiệu quả, lợi
nhuận tăng nhanh và càng khẳng định chỗ đứng của mình trên thị trường kiểm
toán.
4.Khái quát chung quy trình kiểm toán của công ty CPA VIETNAM
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 11 -
Mục tiêu hoạt động của CPA VIETNAM là cung cấp dịch vụ chuyên
ngành tốt nhất, đảm bảo quyền lợi cao nhất cho khách hàng. Chính vì vậy trong
hoạt động CPA VIETNAM luôn tuân thủ theo các nguyên tắc: Độc lập, trung
thực, khách quan và bảo mật.
Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính của CPA VIETNAM được xây
dựng trên cơ sở tuân thủ những chuẩn mực kiểm toán độc lập và chế độ kế toán
hiện hành của Việt Nam, đồng thời lựa chọn và vận dụng những chuẩn mực,
thông lệ chung của quốc tế trong lĩnh vực kiểm toán trên cơ sở phù hợp với thực
tế hoạt động kinh doanh và quản lý tại Việt Nam.
Quy trình kiểm toán của CPA VIETNAM gồm 6 bước:
 Hoạt động trước kiểm toán
- Đánh giá sơ bộ rủi ro
- Lựa chọn nhóm kiểm toán
- Thiết lập điều khoản hợp đồng kiểm toán
 Lập kế hoạch sơ bộ
- Lập kế hoạch chiến lược
- Tìm hiểu hoạt động kinh doanh của khách hàng
- Tìm hiểu môi trường kiểm soát của khách hàng

- Tìm hiều chu trình kế toán tại khách hàng
- Thực hiện thủ tục phân tích sơ bộ
- Xác định mức trọng yếu kế hoạch
 Lập kế hoạch chi tiết : thể hiện qua sơ đồ sau
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 12 -
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Đánh giá mức độ rủi ro tiềm tàng
Có rủi ro chi tiết xác định Không có rủi ro chi tiết xác định
Cần tìm hiểu hệ thống kiểm soát
Có Không
Hệ thống kiểm soát được thiết kế và
thực hiện đầy đủ
Hệ thống kiểm soát được thiết
kế và thực hiện đầy đủ
Không Có Có Không
Tin tưởng hiệu quả
thực hiện của HTKS
Tin tưởng hiệu quả
thực hiện của HTKS
Có Không
Không Có
Tổng hợp và thảo luận kế hoạch kiểm toán
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 13 -
 Thực hiện kế hoạch kiểm toán: nếu tin tưởng hiệu quả thực hiện của hệ
thống kiểm soát nội bộ thì tiến hành kiểm tra hiệu quả thực hiện của hệ thống
kiểm soát. Nếu không tin tưởng hiệu quả thực hiện của Hệ thống kiểm soát hoặc
hệ thống kiểm soát không được thực hiện và thiết kế và thực hiện đầy đủ thì tiến
hành thực hiện các thủ tục kiểm toán cơ bản. Sau đó tiến hành đánh giá tổng thể
các sai sót và phạm vi của cuộc kiểm toán và soát xét báo cáo tài chính.

 Tổng hợp và lập báo cáo
Thực hiện soát xét các sự kiện sau ngày khóa sổ
Thu thập thư giải trình của Ban giám đốc
Lập bản tóm tắt kết quả kiểm toán
Lập báo cáo kiểm toán: Kiểm toán viên phải họp tổng kết và thống nhất
điều chỉnh với khách hàng. Tùy thuộc vào sự thống nhất của khách hàng đối với
các điều chỉnh, mức độ trọng yếu của các sai sót và phạm vi kiểm toán để kiểm
toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán phù hợp nhất.
 Hoạt động sau kiểm toán: Đánh giá chất lượng cuộc kiểm toán và xem xét
các sự kiện phát sinh sau ngày phát hành báo cáo kiểm toán, nếu cần điều chỉnh
thì thực hiện các thủ tục kiểm toán bổ sung cần thiết đồng thời kiểm toán viên
phải phát hành báo cáo kiểm toán mới cho báo cáo tài chính đã điều chỉnh. Nếu
báo cáo tài chính cần điều chỉnh nhưng giám đốc khách hàng không đồng ý điều
chỉnh kiểm toán viên sẽ đưa ra ý kiến chấp nhận từng phần hoặc không chấp
nhận tùy theo ảnh hưởng của các sự kiện đến Báo cáo tài chính.
5.Hệ thống kiểm soát chất lượng dịch vụ của CPA VIETNAM
Hệ thống kiểm soát chất lượng sản phẩm của CPA VIETNAM được thể
hiện qua phiếu soát xét Hồ sơ và Báo cáo kiểm toán.
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 14 -
Đối với tất cả hồ sơ và báo cáo kiểm toán trước khi phát hành đều phải trải
qua sự kiểm soát và phê duyệt của 3 cấp với các nội dung sau:
Giám đốc soát xét các nội dung:
- Tính tuân thủ về trình tự và nội dung trình bày của hệ thống báo cáo.
- Tính chính xác của số liệu trình bày trên báo cáo .
- Tính logic về nội dung báo cáo.
- Diễn đạt và lỗi kỹ thuật.
- Trình bày báo cáo kiểm toán.
- Thư quản lý
Kiểm toán viên điều hành soát xét các nội dung sau:

- Tính tuân thủ trong cách trình bày hồ sơ, giấy tờ làm việc.
- Chương trình kiểm toán các tài khỏan.
- Kiểm tra chọn mẫu các bằng chứng kiểm toán.
- Cơ sở và tính chính xác của số liệu trình bày trên báo cáo kiểm toán.
- Tính tuân thủ về trình tự và nội dung trình bày của báo cáo.
- Diễn đạt và lỗi kỹ thuật
- Tính hợp lý và đầy đủ của những vấn đề ghi nhận trong báo cáo kiểm toán
và thư quản lý.
Trưởng nhóm soát xét các nội dung
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 15 -
- Tính tuân thủ trong cách trình bày toàn bộ hồ sơ, giấy tờ làm việc.
- Tính đầy đủ của bằng chứng kiểm toán và chương trình kiểm toán.
- Đã đối chiếu tính chính xác về số liệu giữa bằng chứng, giấy tờ làm việc
và báo cáo.
- Tính chính xác của các số liệu trình bày trong báo cáo.
- Đã đảm bảo trình tự và nội dung Báo cáo được trình bày theo quy định.
- Thư quản lý
- Đã sửa và ngày giao hồ sơ soát xét.
Phiếu soát xét sau khi thực hiện xong được lập thành 2 bản 1 bản lưu vào
hồ sơ, 1 bản lưu ở Bộ phận kiểm toán.
Đồng thời trong quá trình kiểm toán, nhóm kiểm toán viên phải lập Báo
cáo của nhóm để báo cáo tiến độ công việc.
Bên cạnh đó, định kỳ các nhà quản lý thường đánh giá kết quả hoạt động
kiểm toán của các phòng nghiệp vụ và phòng kiểm toán đầu tư xây dựng cơ bản.
Qua đưa ra ý kiến nhận xét trong các buổi đào tạo, họp của công ty để ngày càng
nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán của công ty.
6.Các loại dịch vụ và khách hàng của công ty CPA VIETNAM
6.1 .Các dịch vụ do CPA VIETNAM cung cấp
Với mong muốn có chỗ đứng ngày càng vững chắc trong thị trường kiểm

toán, CPA VIETNAM không ngừng mở rộng các lĩnh vực kinh doanh, cung cấp
các dịch vụ có chất lượng ngày càng cao cho khách hàng. Hiện nay, các loại dịch
vụ do CPA VIETNAM cung cấp bao gồm:
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 16 -
 Kiểm toán báo cáo tài chính : Kiểm toán Báo cáo tài chính vì mục đích
thuế và dịch vụ quyết toán thếu, kiểm toán hoạt động, kiểm toán tuân thủ, kiểm
toán nội bộ, kiểm toán thông tin tài chính, kiểm tra thông tin tài chính trên cơ sở
thỏa thuận trước. dịch vụ kiểm toán Báo cáo tài chính là dịch vụ chất lượng cao
của CPA VIETNAM.
 Kiểm toán đầu tư xây dựng cơ bản (quyết toán vốn đầu tư xây dựng cơ
bản) đây là dịch vụ uy tín của CPA VIETNAM bao gồm kiểm toán xác định giá
trị dự toán, giá trị quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản : công trình dân
dụng, công trình giao thông vận tải…
 Tư vấn tài chính: Tư vấn xác định giá trị tài sản doanh nghiệp phục vụ cho
việc chuyển đổi hình thức sở hữu công ty, tham gia thị trường chứng khoán, góp
vốn liên doanh, hợp danh, hợp đồng hợp tác kinh doanh.
 Tư vấn thuế : Tư vấn phương pháp tính thuế có hiệu quả cho doanh nghiệp
và phù hợp với pháp luật thuế hiện hành.
 Tư vấn nguồn nhân lực: tư vấn cho doanh nghiệp về quản lý nguồn nhân
lực, quản lý quỹ tiền lương và các khỏan trích theo lương.
 Tư vấn áp dụng công nghệ thông tin : công ty có một đội ngũ nhân viên
nhiều năng lực trong lĩnh vực công nghệ thông tin, đặc biệt là việc áp dụng công
nghệ thông tin trong hoạt dộng kế toán.
 Tư vấn quản lý: tư vấn thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả, xây
dựng quy chế tài chính cho doanh nghiệp, xác định cơ cấu và chiến lược kinh
doanh, tư vấn quản lý tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp, tư vấn lập dự án khả
thi cho các doanh nghiệp trong giai đoạn đầu, tư vấn đầu tư lựa chọn phương án
kinh doanh cho doanh nghiệp.
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 17 -
 Dịch vụ kế toán : cung cấp cho khách hàng các thông tin về chính sách kế
toán, tư vấn các phương pháp kế toán phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp.
 Dịch vụ định giá tài sản :Đế xuất các biện pháp và cơ sở pháp lý xử lý về
tài chính, công nợ, lao động và các vấn đề liên quan đến việc xác định giá trị
doanh nghiệp và cổ phần hóa doanh nghiệp.
 Dịch vụ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức tài chính kế toán và cấp chứng chỉ
đào tạo : trung tâm đào tạo CPA VIETNAM thường xuyên tổ chức các chương
trình đào tạo về kế toán, tài chính ,thuế…taị các doanh nghiệp hoặc tại các địa
phương nhằm cập nhật kiến thức cũng như cung cấp các thông tin hữu ích cho
các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế. Kết thuc khóa học CPA VIET
NAM cấp chứng chỉ đào tạo cho người tham dự khóa học.
 Dịch vụ soát xét báo cáo tài chính soát xét các chỉ tiêu trên báo cáo tài
chính, từ đó đưa ra những nhận xét khái quát về khách hàng nhằm tư vấn giúp
doanh nghiệp có được những điều chỉnh đúng đắn, kịp thời.
6.2. Thị trường khách hàng của CPA VIETNAM
Với các lĩnh vực kinh doanh rộng lớn như trên và với phương châm hoạt
động “ CPA VIETNAM luôn đi cùng sự phát triển của doanh nghiệp”, thị
trường kinh doanh của CPA VIETNAM rất rộng lớn với nhiều loại hình kinh
doanh khác nhau.
Khách hàng của CPA VIETNAM là các doanh nghiệp thuộc tất cả các
thành phần kinh tế bao gồm các Tổng công ty Nhà nước (chủ yếu là các Tổng
công ty 90, 91) như Tổng Công ty Điện lực Việt Nam, Tổng Công ty Than Việt
Nam, Tổng Công ty dầu khí Việt Nam…, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 18 -
ngoài như các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài của Nhật Bản, Hàn
Quốc…, Công ty cổ phần , Công ty trách nhiệm hữu hạn…
Với sự am hiểu đặc thù kinh tế ngành, CPA VIETNAM đã thực hiện kiểm
toán và cung cấp đa dạng các loại hình dịch vụ cho các doanh nghiệp thuộc các

ngành sản xuất, khai thác mỏ, bưu chính viễn thông, dầu lửa, điện lực, ngân
hàng, khách sạn, hàng không, dệt may, lương thực, hóa chất…Qua đó giúp các
doanh nghiệp được kiểm toán nâng cao công tác quản lý tài chính kế toán, cũng
như hoàn thiện tốt hơn hệ thống kế toán, hệ thống kiểm soát nội bộ.
Qua thị trường khách hàng được kiểm toán rộng lớn ta có thể phần nào
thấy được vị trí của công ty trong toàn ngành kiểm toán.
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 19 -
PHẦN 2
THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN NỢ NGẮN HẠN TRONG
KIỂM TOÁN TÀI CHÍNH DO CÔNG TY HỢP DANH KIỂM TOÁN
VIỆT NAM ( CPA VIETNAM) THỰC HIỆN.
1.Quy trình kiểm toán chính về nợ ngắn hạn trong kiểm toán tài chính do
công ty CPA VIETNAM thực hiện
Quy trình kiểm toán nợ ngắn hạn trong kiểm toán tài chính do công ty
CPA VIETNAM thực hiện, thực hiện theo quy trình chung của công ty trong
kiểm toán báo cáo tài chính. Gồm 6 bước:
 Công việc thực hiện trước kiểm toán: Đối với mọi khách hàng, CPA
VIETNAM đều tiến hành các công việc : Tổ chức buổi họp đầu tiên với khách
hàng, các định phạm vi công việc, tập hợp thông tin chung về khách hàng, thành
lập nhóm kiểm toán,….
 Lập kế hoạch tổng quát :Kế hoạch kiểm toán tổng quát được lập cho toàn
bộ cuộc kiểm toán Báo cáo tài chính nên các thông tin được thu thập trên phạm
vi toàn bộ hoạt động của công ty khách hàng.
 Thiết kế chương trình kiểm toán chi tiết: Chương trình kiểm toán được
thiết lập trong Công ty nhằm cụ thể hóa những bước công việc phải thực hiện với
chi phí và thời gian kiểm toán hợp lý, từ đó nâng cao hiệu quả kiểm toán.
Chương trình kiểm toán được thiết kế riêng cho từng khoản mục trên báo cáo tài
chính trong đó có chương trình kiểm toán các khoản phải trả người cung cấp,
chương trình kiểm toán các khoản vay.

 Thực hiện kiểm toán các khoản mục phải trả người cung cấp, vay ngắn
hạn và dài hạn.
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 20 -
 Kết thúc kiểm toán : Sau khi thực hiện xong các thủ tục kiểm toán când
thiếtm thu thập đầy đủ các bằng chứng, đưa ra các bút toán điều chỉnh, CPA
VIETNAM tiến hành họp tổng kết với khách hàng, thống nhất với khách hàng về
các điều chỉnh cần thiết nhằm đưa ra báo cáo tài chính phản ánh trung thực, hợp
lý tình hình tài chính của doanh nghiệp. Khi đã có sự thống nhất với khách hàng
về các số liệu điều chỉnh, CPA VIETNAM sẽ tiến hành lập báo cáo kiểm toán để
đưa ra ý kiến về tình hình tài chính của doanh nghiệp.
 Hoạt động sau kiểm toán: Sau mỗi cuộc kiểm toán, CPA VIETNAM tiến
hành đánh giá chất lượng các bước công việc đã thực hiện trong quá trình kiểm
toán để từ đó phát huy những ưu điểm và khắc phục những nhược điểm, rút ra
những kinh nghiệm trong những lần kiểm toán sau. Đặc biệt các kiểm toán viên
cần phải xem xét các sự kiện phát sinh sau ngày phát hành báo cáo kiểm toán,
khi biết về các sự kiện này, kiểm toán viên xem xét liệu có cần điều chỉnh báo
cáo tài chính hay không.
Do đây là một khoản mục trọng yếu vì vậy trong mỗi bước công ty sẽ thực
hiện các công việc khác nhau trên cơ sở quy trình chung để phục vụ tốt cho công
việc kiểm toán. Và cũng tùy các khách hàng khác nhau mà công ty có thể thêm
hoăc bớt một số công việc để việc kiểm toán khoản mục này đạt kết quả tốt nhất.
2.Thực trạng quy trình kiểm toán nợ ngắn hạn trong kiểm toán tài chính
tại CPA VIETNAM.
Trong kiểm toán báo cáo tài chính, các khoản phải trả luôn được đánh giá
là mang tính trọng yếu cao vì các khoản này rất dễ xảy ra sai sót, đòi hỏi kiểm
toán viên phải có kiến thức vững chắc về kiểm toán, kinh nghiệm làm việc lâu
năm. Trong các khoản nợ phải trả có khoản nợ ngắn hạn cũng được đánh giá là
mang tính trọng yếu cao. Các khoản nợ ngắn hạn bao gồm: vay ngắn hạn, phải
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 21 -
trả cho người bán, thuế và các khoản phải nộp Nhà nước, phải trả cho người lao
động, phải trả nội bộ…
Tại CPA VIETNAM, cũng như các khoản mục khác, kiểm toán nợ ngắn
hạn được đánh giá là phần không thể tách rời trong kiểm toán báo cáo tài chính.
Trong quá trình kiểm toán nợ ngắn hạn và nợ dài hạn, CPA VIETNAM còn thực
hiện tư vấn cho khách hàng có một cơ cấu vốn hoàn thiện nhất. Đây cũng là một
yếu tố góp phần thành công của CPA VIETNAM trong ba năm qua.
CPA VIETNAM đã tiến hành kiểm toán ở rất nhiều khách hàng, tuy nhiên
để thuận lợi cho việc nghiên cứu em đi sâu vào khách hàng SMILE – một doanh
nghiệp hoạt động trong lĩnh vực lắp ráp, sửa chữa và bảo hành, bán buôn, bán lẻ
các sản phẩm điện, điện tử. Đây là một khách hàng thường xuyên của CPA
VIETNAM.
2.1. Công việc thực hiện trước kiểm toán
Bước khởi đầu của cuộc kiểm toán là tiếp cận khách hàng. Với những
khách hàng mới CPA VIETNAM tiến hành gửi thư chào hàng đến Ban Giám
đốc Công ty khách hàng. Trong thư chào hàng, CPA VIETNAM tự giới thiệu về
mình, về các dịch vụ mà Công ty cung cấp và những phương thức tiến hành kiểm
toán phù hợp với khách hàng. Kết quả của gửi thư chào hàng là đề nghị kiểm
toán của Công ty khách hàng. Để xem xét có tiếp tục kiểm toán ( với khách hàng
cũ) hoặc có nhận kiểm toán (với khách hàng mới ) hay không, Ban Giám đốc
CPA VIETNAM sẽ cử một thành viên của Ban Giám đốc hoặc trưởng phòng
nghiệp vụ là người có trình độ chuyên môn cao và nhiều kinh nghiệm tới khảo
sát, đánh giá khả năng chấp nhận kiểm toán đỗi với Công ty khách hàng. Sau đó
hai bên sẽ ký hợp đồng kiểm toán. Khi hợp đồng kiểm toán đã ký thì CPA
VIETNAM sẽ tiến hành phân công kiểm toán viên của mình phục vụ cuộc kiểm
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 22 -
toán đó. Đây là những kiểm toán viên có trình độ, hiểu biết nhất định về lĩnh vực
kinh doanh của khách hàng và đặc biệt là phải độc lập với khách hàng. Tính độc

lập của kiểm toán viên là một trong những nguyên tắc đạo đức được quy định
trong chuẩn mực. CPA VIETNAM luôn đánh giá cao tính độc lập và tính độc lập
của kiểm toán viên được đảm bảo thông qua bản cam kết về tính độc lập do công
ty lập ra.
Bảng 2: Bảng cam kết về tính độc lập
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
CÔNG TY HỢP DANH KIỂM TOÁN VIỆT NAM
BIÊN BẢN CAM KẾT VỀ TÍNH ĐỘC LẬP
Kính gửi: Hội đồng thành viên hợp danh
Từ nhóm kiểm toán thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính năm 2006 của công
ty SMILE
Phòng :
Khách hàng: Công ty SMILE
V/v: Bản cam kết về tính độc lập của kiểm toán viên
Chúng tôi đã đọc và hiểu rõ về tính độc lập của kiểm toán viên theo yêu cầu
của Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200. Trên cơ sở đó, chúng tôi xin cam
đoan với sự trung thực tuyệt đối của mình, (a) đã thực hiện đúng chuẩn mực;
và (b) không có dấu hiệu nào được xem là vi phạm đến chuẩn mực về tính độc
lập của kiểm toán viên.
Thành viên nhóm kiểm toánVị trí trong nhómChữ ký Ngày tháng
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 23 -
Tiếp đó, CPA VIETNAM gửi tới khách hàng Bản yêu cầu Công ty
khách hàng chuẩn bị tài liệu phục vụ kiểm toán.
Bảng 3: Bản yêu cầu cung cấp tài liệu phục vụ kiểm toán
BẢN YÊU CẦU CUNG CẤP TÀI LIỆU PHỤC VỤ KIỂM TOÁN BÁO
CÁO TÀI CHÍNH NĂM 2006 CỦA CÔNG TY SMILE.
Nội dung Người chịu
trách nhiệm
cung cấp
Ngày nhận

Kế
hoạch
Thực tế
Các vấn đề chung:
-Quyết định thành lập doanh nghiệp, giấy
chứng nhận đăng ký kinh doanh…
-Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt
động kinh doanh…
Kế toán
trưởng
Khi bắt
đầu làm
việc
Các khoản nợ ngắn hạn:
-Chi tiết số dư theo tiểu khoản các tài khoản nợ
ngắn hạn tại ngày 31/12/2006
-Bảng liệt kê danh sách các khoản phải trả theo
đối tượng tại ngày 31/12/2006.
-Địa chỉ của các đối tượng nợ ngắn hạn: Fax,
điạ chỉ, điện thoại…
-Bản xác nhận công nợ tài thời điểm
31/12/2006( nếu có)
-Bảng kiểm kê các khoản vay ngắn hạn đầu
năm, tăng, đã trả đến 31/12/2006 trong đó phân
biệt trả vốn, lãi, thời hạn vay, thời hạn trả….
Kế toán
trưởng
Khi bắt
đầu làm
việc

2.2.Lập kế hoạch kiểm toán tổng quát
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 24 -
Lập kế hoạch tổng quát thường được lập cho toàn bộ cuộc kiểm toán báo
cáo tài chính nên các thông tin được thu thập trên phạm vi toàn bộ hoạt động của
Công ty khách hàng. Tuy nhiên trong phạm vi chuyên đề thực tập tốt nghiệp, em
chỉ xin đi sâu vào các thông tin liên quan đến kiểm toán các khoản mục nợ ngắn
hạn. Lập kế hoạch kiểm toán tổng quát gồm các bước sau:
2.2.1.Tìm hiểu hoạt động kinh doanh của khách hàng
Tìm hiểu hoạt động kinh doanh của khách hàng là công việc có ý nghĩa rất
quan trọng trong việc lập kế hoạch kiểm toán. Đây là công việc được thực hiện
xuyên suốt cuộc kiểm toán.
Tìm hiểu hoạt động kinh doanh của khách hàng thực chất là tìm hiểu về
ngành nghề kinh doanh, cơ cấu tổ chức, nhà cung cấp của đơn vị khách hàng…
CPA VIETNAM tiến hành tìm hiểu về khách hàng thông qua:
Đối với khách hàng thường xuyên: Kiểm toán viên có thể thu thập thông
tin về hoạt động kinh doanh của khách hàng thông qua hồ sơ kiểm toán năm
trước, đồng thời trao đổi về những thay đổi quan trọng trong hoạt động của
khách hàng trong năm qua để cập nhật thông tin cho năm kiểm toán hiện hành.
Đối với khách hàng mới: Kiểm toán viên tiến hành thu thập thông tin về
hoạt động kinh doanh của khách hàng thông qua trao đổi trực tiếp với Ban giám
đốc công ty, kế toán trưởng hoặc nhân viên của công ty khách hàng, với kiểm
toán viên tiền nhiệm.
Công ty SMILE là khách hàng thường xuyên của CPA VIETNAM chính
vì vậy thông qua Hồ sơ kiểm toán năm trước, các kiểm toán viên đã nắm bắt
được những thông tin về công ty SMILE.
Khái quát chung
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - 25 -
Công ty SMILE đầu tiên là một doanh nghiệp Nhà nước được thành lập

theo quyết định số 2651/QĐ – UB ngày 31 tháng 10 năm 1992 của Ủy ban nhân
dân thành phố Hà Nội. Theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 105893 do
Trọng tài kinh tế cấp ngày 24 tháng 11 năm 1992. Vốn điều lệ của công ty là
5.195.703.000 đồng.
Các đơn vị trực thuộc : Xí nghiệp điện tử 15
Xí nghiệp dịch vụ sửa chữa và bảo hành
Chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh
Từ thời điểm ngày 25 tháng 7 năm 2005, công ty SMILE chính thức
chuyển sang thành công ty cổ phần theo quyết định số 278/QĐ – UB ngày 11
tháng 5 năm 2005 của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội và giấy chứng nhận
đăng ký kinh doanh số 0103008612 do Sở kế hoạch đầu tư thành phố Hà Nội cấp
ngày 25 tháng 7 năm 2005. Theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số
0103008612 đăng ký lần đầu vào ngày 25 tháng 7 năm 2005 và đăng ký thay đổi
lần thứ hai và ngày 11 tháng 10 năm 2005 vốn điều lệ khi thành lập là
36.000.000.000 đồng trong đó phần vốn góp của Nhà nước là 23.474.580.000
đồng (62,5%), vốn cổ đông trong công ty là 12.025.500.000 đồng ( 33,4%),vốn
của các cổ đông ngoài doanh nghiệp là 500.000.000 đồng (1,4%) .
Hoạt động chính của công ty
Ngành nghề kinh doanh của công ty gồm:
- Lắp ráp, sửa chữa, bảo hành, bán buôn, bán lẻ các sản phẩm điện tử.
- Tổ chức các dịch vụ khao học kỹ thuật trên lĩnh vực điện tử.
- Sản xuất các ngành nghề kinh doanh khác nhau theo qui định hiện hành để
tạo vốn phát triển ngành hàng điện tử.
Trần Thị Thu Hường Kiểm toán 45B