Phân tích đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga - văn mẫu

Phân tích đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều
Nguyệt Nga

Phan tich doan trich Luc Van Tien cuu Kieu Nguyet Nga – Đề bài: Em hãy viết bài văn Phân tích
đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (trích truyện Lục Văn Tiên của Nguyễn Đình
Chiểu.)

Trước khi lên kinh ứng thí, Lục Vân Tiên định ghé thăm nhà để từ biệt cha mẹ. Trên đường di, chàng đã
bẻ cây làm gậy xông vào đánh tan bọn cướp hung hãn, cứu hai người còn gái là tiểu thư Kiều Nguyệt Nga
và nàng hầu Kim Liên. Nguyệt Nga cảm kích muốn mời chàng về nhà để tạ ơn, nhưng Vân Tiên khảng
khái chối từ.

Ở đoạn trích này, tác giả tập trung thể hiện phẩm chất tốt đẹp của hai nhân vật chính: Lục Vân Tiên tài ba,
dũng cảm, trọng nghĩa, khinh tài và Kiều Nguyệt Nga hiền hậu, đoan trang, ân tình. Thông qua đó, tác giá
thể hiện khát vọng hành đạo giúp đời của mình.
Bố cục đoạn trích có thể chia làm hai đoạn:
ágsgsgdgsdgsdgd


Đoạn một: Từ đầu… đến thác rày thân vong: Lục Vân Tiên đánh tan bọn cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga.

Đoạn hai: Phần còn lại: Thái độ cư xử đúng mực của Lục Vân Tiên, Nguyệt Nga cảm ơn ân nghĩa cứu
mạng.

Trước đoạn trích này là cảnh dân chúng hốt hoảng chạy vào rừng lên non, để trốn khỏi sự tàn bạo của bọn
cướp Phong Lai. Thấy vậy, Lục Vân Tiên không thể làm ngơ nên đã dừng lại hỏi han. Mọi người khuyên
chàng không nên tự chuốc lấy nguy hiểm vào thân:

Dân ràng: lũ nó còn đây,
Qua xem tướng bậu thơ ngây đã đành.
E khi họa hổ bất thành,

Khi không mình lại xô mình xuống hang.

Nhân vật Lục Vân Tiên được tác giả khắc hoạ theo kiểu mẫu quen thuộc trong truyện thơ Nôm truyền –
thống: Một chàng trai tài giỏi cứu một cô gái đẹp thoát khỏi tình huống hiểm nghèo; rồi từ ân nghĩa đến
tình yêu, giống như Thạch Sanh đánh đại bàng, cứu công chúa Quỳnh Nga. Trong thời buổi nhiễu
nhương, hỗn loạn, người ta trông mong sự xuất hiện của những trang anh hùng hảo hán, dám ra tay nghĩa
hiệp giúp đời. Kết cấu có hậu đó thường phản ánh niềm mong ước tha thiết của nhân dân.

Lục Vân Tiên là một nhân vật tượng trưng cho lí tưởng thẩm mĩ của Nguyễn Đình Chiểu. Chàng trai tuổi
vừa hai tám (tức là mười sáu tuổi), đầy nhiệt huyết, mong có dịp thi thố tài năng, hăm hở muốn lập công
danh. Trận đụng độ với bọn cướp Phong Lai hung dữ là thử thách đầu tiên trong đời chàng:

Vân Tiên ghé lại bên đàng,
Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô.
Kêu rằng: "Bớ đảng hung đồ,
Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân”.
Phong Lai mặt đỏ phừng phừng:
Thằng nào mà dám lẫy lừng vào đây.
Trước gây việc dữ tại mầy,
Truyền quân bốn phía phủ vây bịt bùng.”

Dám xông vào chỗ hiểm nguy để đánh cướp, cứu người mắc nạn, hành động ấy bộc lộ tính cách anh hùng
và tấm lòng vì nghĩa của Vân Tiên. Vân Tiên đanh thép cảnh cáo bọn cướp, nhanh chóng dẹp tan lũ hung
đồ:

Vân Tiên tả đột hữu xông,
Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.
Lâu la bốn phía vỡ tan,
Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.
Phong Lai trở chẳng kịp tay,

Bị Tiên một gậy thác rày thân vong.

Vân Tiên chỉ có một mình với hai tay không, trong khi bọn cướp rất đông, gươm giáo đủ đầy, thanh thế
lẫy lừng: Người đều sợ nó có tài khôn đương. Vậy mà chàng không hề run sợ, vẫn bẻ cây làm gậy xông
vào đánh cướp. Hình ảnh Vân Tiên được miêu tả thật đẹp, thật oai hùng theo cách tả của văn chương thời
xưa, nghĩa là chàng được so sánh với những nhân vật lí tưởng như dũng tướng Triệu Tử Long mà người
Việt Nam, đặc biệt là người dân Nam Bộ vốn mê Tam Quốc và giàu tinh thần thượng võ, không ai không
thán phục!

Hành động của Vân Tiên chứng tỏ đức tính cao quý của con người vị nghĩa vong thân (vì việc nghĩa quên
thân mình) và tài năng của bậc anh hùng có đủ sức mạnh đế bênh vực kẻ yếu, trừng trị nhừng kẻ bạo tàn.
Theo quan điểm dân gian, bậc trượng phu thấy việc nghĩa thì phải ra tay. Loại người thấy việc nghĩa mà
dửng dưng ngoảnh mặt làm ngơ sẽ bị người đời chê bai, khinh ghét: Kiến ngãi bất vi vô dõng dã (thấy
điều nghĩa mà không làm thì không dũng cảm).

Thái độ và hành động vì nghĩa của Lục Vân Tiên thề hiện chàng thấm nhuần quan điểm đúng đắn đó.
Chàng sẵn sàng xả thân cứu người, bất chấp nguy hiểm đến tính mạng của mình. Tính cách ấy đáng ca
ngợi vô cùng!

Sau khi phá tan bọn cướp, Lục Vân Tiên lựa lời an ủi người bị nạn:

Dẹp rồi lũ kiến chòm ong,
Hỏi: “Ai than khóc ở trong xe nầy ?”
Thưa ràng: “Tôi thiệt người ngay,
Sa cơ nên mới lầm tay hung đồ.
Trong xe chật hẹp khôn phô,
Cúi đầu trăm lạy cứu cô tôi cùng”.
Vân Tiên nghe nói động lòng;
Dấp rằng: “Ta đă trừ dòng lâu la.
Khoan khoan ngồi đó chớ ra,

Nàng là phận gái, ta là phận trai.
Tiểu thơ con cái nhà ai,
Đi đâu nên nỗi mang tai bất kì?
Chẳng hay tên họ là chi ?
Khuê môn phận gái việc gì đến đây?
Trước sau chưa hãn dạ nầy,
Hai nàng ai tớ ai thầy nói ra?"

Thái độ cư xử của Vân Tiên đối với Kiều Nguyệt Nga thể hiện tính chính trực, hào hiệp và nhân hậu.
Thấy hai cô gái còn chưa hết sợ hãi, Vân Tiên ân cần hỏi han, an ủi họ. Khi nghe trong kiệu vọng ra tiếng
nói muôn được tạ ơn, Vân Tiên vội gạt đi: Khoan khoan ngồi đó chớ ra, Nàng là phận gái, ta là phận trai.

Câu nói này vừa chứa đựng sự câu nệ của lễ giáo phong kiến nam nữ thụ thụ bất thân, vừa thể hiện suy
nghĩ trong sáng của Vân Tiên: Làm ơn há dễ trông người trả ơn. Chàng không muôn nhận những cái lạy
tạ của hai cô gái và từ chối lời mời về thăm nhà của Nguyệt Nga. Sau đó, chàng không nhận chiếc trâm
vàng nàng tặng mà chỉ cùng nàng xướng họa một bài thơ rồi thanh thản ra đi, không hề vấn vương.
Dường như đối với Vân Tiên, làm việc nghĩa là bổn phận, là lẽ tự nhiên về chàng không coi đó là công
trạng. Đó là thái độ nghĩa hiệp rât đáng khâm phục của các trang anh hùng hảo hán:

Vân tiên nghe nói liền cười
Làm ơn há dễ trông người trả ơn.
Nay dà rõ đặng nguồn cơn,
Nào ai tính thiệt so hơn làm gì.
Nhớ câu kiến nghĩa bất vi,
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”.

Với phẩm chất cao đẹp, Lục Vân Tiên đã trở thành một hình tượng lí tưởng để Nguyền Đình Chiểu gửi
gắm vào đó niềm tin và ước vọng của mình.
Phẩm chất tốt đọp của nhân vật Kiều Nguyệt Nga được tác giả thế hiện qua lời lẽ chân thành mà nàng giãi
bày với Lục Vân Tiên. Đó là lời lẽ của một tiểu thư khuê các, đoan trang và có học thức:

Thưa rằng: “Tôi Kiều Nguyệt Nga,
Con nầy tì tất tên là Kim Liên.
Quê nhà ở quận Tây Xuyên,
Cha làm tri phủ ở miền Hà Khê.
Sai quân đem bức thơ về,
Rước tôi qua đó định bề nghi gia.
Làm con dâu dám cãi cha,.
Ví dầu ngàn dặm đàng xa cũng đành.
Chẳng qua là sự bất bình,
Hay vầy cũng chẳng đăng trình làm chi.
Lâm nguy chẳng gặp giải nguy,
Tiết trăm năm củng bỏ đi một hồi

Trước xe quân tử tạm ngồi,
Xin cho tiện thiếp lạy rồi sẽ thưa.
Chút tôi liễu yếu đào thơ
Giữa đường lâm phải bụi dơ đã phần.
Hà Khê qua đó cũng gần,
Xin theo củng thiếp đền ân cho chàng.
Gặp đây đương lúc giữa đàng,
Của tiền chẳng có, bạc vàng cũng không.
Gẫm câu báo đức thù công,
Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươi";

Cách xưng hô của nàng vừa trân trọng, vừa khiêm nhường; nói năng dịu dàng, mực thước; trình bày rõ
ràng, khúc chiết, vừa đáp ứng đầy đủ những điều thăm hỏi ân cần của Lục Vân Tiên, vừa thể hiện niềm
cảm kích chân thành đối với ân nhân cứu mạng.

Nguyệt Nga là người chịu ơn. Lục Vân Tiên không chỉ cứu mạng, mà còn cứu cả cuộc đời trong trắng của

nàng. Mà đối với người con gái, điều đó còn quý hơn tính mạng:

Lâm nguy chẳng gặp giải nguy,
Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi.

Nàng băn khoăn tìm cách trả ơn chàng, dù hiểu rằng đền đáp bao nhiêu cũng là không đủ:

Gẫm câu báo đức thù công,
Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươi

Bởi thế, nàng đã tự nguyện gắn bó cuộc đời với chàng trai khảng khái, hào hiệp và sau này dám liều mình
quyên sinh để giữ trọn ân nghĩa thuỷ chung.
Nhân vật Kiều Nguyệt Nga đã chinh phục được tình cảm yêu mến của nhân dân, những con người luôn
đặt ân nghĩa len hàng đầu, coi ân nghĩa là gốc rễ của đạo đức.

Nguyễn Đình Chiểu sáng tác truyện Lục Vân Tiên ban đầu là đế truyền miệng cho các môn đệ. Sau đó,
mọi người ghi chép lại và lưu truyền trong dân gian chủ yếu là bằng các hình thức kể thơ, nói thơ. Khi
miêu tả nhân vật, tác giả không miêu tả cụ thẻ ngoại hình và diễn biến nội tâm nhân vật mà chủ yếu miêu
tả tính cách qua hành động và lời nói. Thêm vào đó, nhiệt tình ca ngợi hay thái độ phê phán của tác giả
cũng làm cho nhân vật trở nên sống động, để lại những ấn tượng khó quên trong lòng người đọc.

Ngôn ngữ truyện thơ Lục Vân Tiên mộc mạc, bình dị, gần với lời ăn tiếng nói hằng ngày của quần chúng
và mang đậm sắc thái địa phương Nam Bộ. Chính vì thế mà phạm vi lưu truyền của tác phẩm trong dân
gian rất rộng.

Qua đoạn trích, chúng ta hiểu được khát vọng cứu người, giúp đời của tác giả và phẩm chất cao quý của
hai nhân vật chính Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga. Lục Vân Tiên tiêu biểu cho vẻ đẹp lí tưởng của
người anh hùng trọng nghĩa. Nguyệt Nga tiêu biểu cho vẻ đẹp trong sáng, chung thuỷ sắt son của người
phụ nữ. Họ đã trở thành gương sáng để các bậc cha mẹ giáo dục con cái: Trai thời trung hiếu làm đầu, Gái
thời tiết hạnh làm câu trau mình. Hình tượng tuyệt vời của Lục Vân Tiên, Nguyệt Nga mãi mãi in sâu

trong tâm thức của dân tộc Việt Nam yêu chính nghía, ghét gian tà.

Theo: Thu Hương