ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
*******************************
Tô Lê Hằng
Lớp : K44 Triết học
Chuyên nghành : Quản lý xã hội
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài
Phòng chống ma tuý ở phường đống mác
thực trạng và giải pháp
Giáo viên hướng dẫn: Ts Nguyễn Hàm Giá
Hà nội, tháng 04 năm 2004
Phòng chống ma tuý ở phường đống mác
thực trạng và giải pháp (55 trang)
A. PHẦN MỞ ĐẦU
B. PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: MA TUÝ VÀ THỰC TRẠNG VIỆC PHÒNG CHỐNG MA TUÝ
Ở PHƯỜNG ĐỐNG MÁC
1.1. Một số vấn đề nhận thức về ma tuý
1.2. Thực trạng vấn đề ma tuý và phòng chống ma tuý ở phường Đống Mác
CHƯƠNG 2: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA, ĐẤU TRANH NHẰM
LÀM GIẢM TỆ NẠN MA TUÝ Ở PHƯỜNG ĐỐNG MÁC
2.1. Những căn cứ đề xuất giải pháp
2.2. Một số giải pháp chủ yếu
2.3. Những kiến nghị, đề xuất
C. KẾT LUẬN
2
A.PHẦN MỞ ĐẦU
1.TÍNH CẤP THIẾT CỦA VIỆC LỰA CHỌN ĐỀ TÀI
Trong những năm qua cùng với sự phát triển mạnh mẽ của quá
trình giao lưu hội nhập Quốc tế và khu vực, nền kinh tế xã hội của
nước ta đã có những bước phát triển vượt bậc, đạt được những thành
tựu to lớn. Tuy nhiên bên cạnh những yếu tố tích cực là những diễn
biến phức tạp của tệ nạn ma tuý. Nó đã và đang trở thành nỗi nhức
nhối của cả Quốc gia gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống kinh
tế, chính trị và trật tự an toàn xã hội.
Ma tuý là nguồn gốc dẫn đến tội phạm, là nguyên nhân của sự bần
cùng hoá gia đình, làm băng hoại sức khoẻ, đạo đức, nhân cách, là bạn đồng
hành của thảm hoạ HIV/AIDS, đồng thời nó còn tác động xấu tới an ninh,
trật tự, sự ổn định và sự phát triển bền vững của xã hội. Ma tuý như là một
thứ dịch bệnh nguy hiểm. Nó có sức cuốn hút, cám dỗ và lây lan rất nhanh
đến tầng lớp thanh thiếu niên, làm xuống cấp nền văn hoá, đạo đức và lối
sống tốt đẹp, đẩy lùi sự phát triển của xã hội, ảnh hưởng nghiêm trọng tới
sức khoẻ, trí tuệ và nhân cách, tương lai, nòi giống con người. Ma tuý đã và
đang trở thành vấn đề nhức nhối không chỉ của riêng Việt nam mà của toàn
Thế giới.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng ngăn chặn, song tệ nạn ma tuý vẫn đang
diễn ra hết sức đa dạng, phức tạp và có chiều hướng gia tăng, trở thành
3
hiểm hoạ lớn đối với sự phát triển lành mạnh của dân tộc. Đi liền với tệ nạn
ma tuý là sự phát sinh của tội phạm giết người, cướp của, trộm cắp, cưỡng
đoạt, lừa đảo tham ô chiếm đoạt tài sản của nhà nước và công dân.
Trên thực tế hiện nay ở một số địa phương vấn đề phòng chống tệ
nạn ma tuý vẫn còn gặp nhiều khó khăn, bất cập chưa ngang tầm với tính
chất phức tạp và sự nguy hiểm của nó. Làm thế nào để có giải pháp tích
cực, hữu hiệu nhằm từng bước đẩy lùi tệ nạn ma tuý ra khỏi đời sống xã hội
đang là câu hỏi đặt ra đối với các cấp uỷ Đảng, chính quyền, các ngành
đoàn thể, các tổ chức xã hội quần chúng và của toàn thể nhân dân. Đặt vấn
đề nghiên cứu về ma tuý để tìm ra giải pháp phòng chống là vấn đề mang
tính bức thiết cả về lý luận và thực tiễn trong giai đoạn hiện nay.
Với những đòi hỏi bức xúc như vậy tôi đã chọn và nghiên cứu đề tài
“Phòng chống ma tuý ở phường Đống mác-Thực trạng và giải pháp”
2.MỤC ĐÍCH NHIỆM VỤ
2.1.Mục đích
Trên cơ sở lý luận, thực tiễn các hình thức, biện pháp, quản lý tệ nạn ma
tuý, đánh giá đúng thực trạng tình hình tệ nạn ma tuý cũng như ưu, nhược
điểm, nguyên nhân tồn tại trong quản lý tệ nạn đó ở phường Đống mác, từ đó
xây dựng những giải pháp nâng cao chất lượng phòng chống ma tuý.
2.2.Nhiệm vụ
Làm rõ nhận thức cơ bản về tệ nạn ma tuý cũng như các hình thức
4
biện pháp quản lý tệ nạn này.
Phân tích thực trạng, đặc điểm của tệ nạn ma tuý tại cơ sở ở phường
Đống mác, tìm ra nguyên nhân, điều kiện dẫn đến tệ nạn đó, đồng thời phân
tích, đánh giá các hình thức, biện pháp quản lý tệ nạn ma tuý của phường
Đống Mác thời gian qua (2001-2003), từ đó đề xuất giải pháp góp phần
từng bước nâng cao hiệu quả phòng chống tệ nạn ma tuý ở phường Đống
Mác.
3.CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1.Cơ sở lý luận
Dựa vào các quan điểm chính trị và pháp luật của Đảng và Nhà nước
về vấn đề ma tuý, mại dâm và HIV/AIDS
Kế thừa các công trình nghiên cứu về phòng chống, quản lý ma tuý,
trong nước và Quốc tế
3.2.Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử
Phương pháp phân tích tổng hợp
Phương pháp khảo sát điều tra xã hội
4.Ý NGHĨA CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU KHOÁ LUẬN
4.1.Về lý luận
5
Thông qua nghiên cứu đề tài góp phần làm rõ thêm lý luận về ma
tuý, người nghiện ma tuý, đặc biệt là các hình thức, biện pháp phòng chống
ma tuý ở phường Đống Mác
4.2.Về mặt thực tiễn:
Kết quả nghiên cứu, thành công của đề tài góp phần cùng phường
Đống Mác từng bước tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, nâng cao hiệu quả
phòng chống ma tuý, hạn chế và đẩy lùi tệ nạn này ra khỏi đời sống xã hội.
5.KẾT CẤU CỦA KHOÁ LUẬN :
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, nội dung khoá luận
bao gồm 2 chương 5 tiết
6
B.PHẦN NỘI DUNG
Chương 1
MA TUÝ VÀ THỰC TRẠNG VIỆC PHÒNG CHỐNG
MA TUÝ Ở PHƯỜNG ĐỐNG MÁC
1.1.Một số vấn đề nhận thức về ma tuý
1.1.1.Ma tuý
Đã từ lâu ma tuý là vấn đề toàn cầu, tác động lên hều hết các quốc gia
và khu vực trên thế giới ở nhiều cấp độ khác nhau, gây những thiệt hại lớn
cả về kinh tế chính trị và xã hội. Có rất nhiều ý kiến, quan điểm đưa ra về
khái niệm ma tuý, song có thể khái quát ma tuý là một chất có từ trong tự
nhiên hoặc nhân tạo, có khả năng gây nghiện khi con người sử dụng không
đúng, không hợp lý. Nó có tác động và ảnh hưởng rất lớn đến sự ổn định và
phát triển của cộng đồng.
Ơ Việt nam, thuật ngữ “ma tuý” xuất hiện ban đầu có nghĩa là thuốc
phiện. Bởi vì lúc bấy giờ người ta mới biết đến một chất có hoạt tính sinh
học và gây nghiện được sử dụng đó là thuốc phiện. Ngày nay những chất
gây nghiện có hoạt tính sinh học ngày càng tăng nhiều, đa dạng, phong phú.
ngoài thuốc phiện còn có cần sa, côcain, mocfin, Heroin và nhiều loại thuốc
7
gây nghiện tổng hợp khác.
Theo từ điển Hán Việt thì ma tuý được dùng chỉ các chất mà khi sử
dụng có trạng thái ngây ngất, đờ đẫn, dùng lâu thành nghiện.
Theo tổ chức y tế Thế giới (WHO): “Ma tuý là thực thể hoá học hoặc
thực thể hỗn hợp; khác với tất cả những cái được đòi hỏi để duy trì tình
trạng bình thường của cơ thể, việc sử dụng những chất đó sẽ làm thay đổi
chức năng sinh học của con người.”
Theo các chuyên gia nghiên cứu của liên hiệp Quốc: “Ma túy là các
chất hoá học có nguồn gốc tự nhiên hoặc nhân tạo, khi xâm nhập vào cơ thể
con người sẽ có tác dụng làm thay đổi tâm trạng, ý thức và trí tuệ, làm cho
con người lệ thuộc vào chúng và cuối cùng sẽ gây nên những tổn thương
cho từng cá nhân và cộng đồng.”
Trong bộ Luật hình sự nước ta, lần đầu tiên thuật ngữ “ma tuý”
được quy định tại điều 203 của bộ luật hình sự 1985 tại mục: “Tội tổ
chức dùng các chất ma tuý”. Ngày 21/12/1999, bộ luật hình sự mới
được thông qua thì “ma tuý” là các chất đã được xác định và có tên gọi
riêng trong khoa học. Danh mục các chất ma tuý (bao gồm danh mục
quy định tại công ước Quốc tế 1961-1971-1981) gồm 225 chất ma tuý
và 22 tiền chất để sản xuất ra ma tuý.
Có thể nói ma tuý gây tác hại nhiều về mặt kinh tế, chính trị, văn hoá,
xã hội và đã trở thành hiểm hoạ chung của nhân loại. Tại diễn đàn liên hiệp
quốc đã đánh giá: Trong những năm gần đây, tình trạng nghiện hút ma tuý
8
đã trở thành hiểm hoạ lớn của nhân loại. Không một Quốc gia, dân tộc nào
thoát ra ngoài vòng xáy khủng khiếp của nó để tránh khỏi những hậu quả do
nghiện hút và buôn lậu ma tuý gây ra. Ma tuý đang làm gia tăng tội phạm,
bạo lực, tham nhũng, vắt cạn kiệt nhân lực, tài chính, huỷ diệt những tiềm
năng quý báu khác mà lẽ ra phải được huy động cho việc phát triển kinh tế-
xã hội, đem lại ấm no hạnh phúc cho mọi người. Ma tuý đang làm suy thoái
nhân cách, phẩm giá, tàn phá cuộc sống yên vui gia đình, gây xói mòn đạo
lý, kinh tế, xã hội Nghiêm trọng hơn, ma tuý còn là tác nhân chủ yếu thúc
đẩy căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS phát triển.
Trên thế giới hiện nay có khoảng 200 triệu người nghiện ma túy (riêng
Hoa kỳ có 5% dân số nghiện ma tuý). Ơ Việt nam tệ nạn ma tuý ngày càng
phức tạp, biểu hiện khá tinh vi, xảo quyệt và có tổ chức. Ma tuý không chỉ tập
trung nhiều ở các Thành phố lớn như Hà nội, Hồ Chí Minh, Hải phòng, Nam
định, Quảng ninh hay các tỉnh biến giới như Nghệ an, Quảng trị, Lạng sơn mà
đang có xu hướng chuyển dần tới nông thôn, vùng sâu vùng xa
Theo số liệu của cơ quan điều tra, tính đến 20/12/2002, toàn quốc hiện
có 1479 tụ điểm buôn bán sử dụng trái phép chất ma tuý (Hà nội 44 tụ điểm;
Hồ Chí Minh 162 tụ điểm), 142.001 người nghiện. Những năm gần đây (1993-
2000), cùngvới sự nỗ lực của các cơ quan chức năng, đã khám phá được
37.8982 vụ với 76.354 đối tượng, thu giữ 8514,3 kg thuốc phiện, 272,98 kg
Heroin, 9320,4 kg cần sa cùng hàng triệu viên , ống thuốc tân dược gây
nghiện. Toà án nhân dân các cấp cũng đã xét sử 25.635 vụ với 36879 bị can
9
phạm tội về ma tuý đạt 58,95% về số vụ phạm tội và 42,33% số bị cáo bị phát
hiện
1.1.2.Tác hại của ma tuý.
Có thể nói ma tuý là một thảm hoạ lớn đối với nhân loại. Khi đã
nghiện ma tuý gây nên những hậu quả khôn lường cho bản thân, gia đình và
xã hội. Qua một số công trình nghiên cứu có thể nhận thấy rằng ma tuý có
những tác hại cơ bản sau:
-Với bản thân người nghiện.
*Về sức khoẻ:
Ma tuý phá hoại sức khoẻ con người, làm cho người nghiện bị rối
loạn sinh lý, trao đổi chất kém, cơ thể suy nhược, các chức năng hô hấp,
tuần hoàn, tiêu hoá, sinh dục và sinh sản suy giảm, dễ mắc các bệnh tim
mặch, gan, thần kinh
Ma tuý làm cho người nghiện suy giảm khả năng chống đỡ bệnh tật,
dễ mắc các bệnh do vi khuẩn gây ra như: Lao, phổi ; các bệnh do virut
mang lại như :Viêm gan A, viêm gan B, HIV/AIDS. Ma tuý làm rối loạn
chức năng thần kinh, trí nhớ kém, tinh thần giảm sút, đau đầu, chóng mặt,
run rẩy chân tay, thậm chí gây ảo giác
*Về mặt tâm lý:
Khi nghiện, việc thường xuyên đưa các chất ma tuý vào cơ thể để
thoả mãn cảm giác thèm khát trở thành nhu cầu cấp bách. Nhu cầu này lấn
át mọi nhu cầu khác của con người. Người nghiện trở nên ích kỷ, thờ ơ với
10
mọi người, kể cả với người thân của chính mình. Nếu thiếu thuốc người
nghiện trở nên u sầu, cau có, vật vã, tính tình trở nên hung hãn, không làm
chủ được bản thân, có những hành động không phù hợp với đạo đức, tập
quán và pháp luật, dễ dàng dẫn đến con đường tội phạm
*Về mặt đạo đức:
Ma tuý làm thay đổi trạng thái, tâm lý của người nghiện. Nó làm
cho người nghiện sa sút về tinh thần, thay đổi nhân cách. Họ thường xa lánh
nếp sống sinh hoạt lành mạnh như học tập, vui chơi Họ sống ủ dột, xa lánh
mọi người, chai lỳ cảm xúc, chỉ tìm bạn nghiện chơi và cùng sử dụng ma
tuý. Họ hay cáu gắt, nói dối, ăn cắp, gây xung đột với bố mẹ, anh chị, vợ
con. Lúc này họ chỉ có một nhu cầu lớn nhất là làm sao để có ma tuý sử
dụng, ngoài ra không còn quan tâm đến ai.
*Về mặt kinh tế:
Khi mắc nghiện, người nghiện tiêu một lượng tiền khổng lồ vào ma
tuý. Nếu tính trung bình 1 ngày người nghiện nhẹ dùng 50.000đ ma tuý và
người nghiện nặng dùng trên 100.000đ thì ít nhất trong năm 1 người nghiện
phải chi 18.250.000đ
Mặt khác do uy tín, sức khoẻ của người nghiện giảm sút, tâm lý
không ổn định nên đa số không có việc làm hoặc việc làm không ổn định .
Chi phí để điều trị cai nghiện cũng rất tốn kém. Trung bình 1 lần cai cắt cơn
cần 1.200.000đ/người.
-Với gia đình:
11
Gia đình có người nghiện ma tuý phải gánh chịu nhiều bất hạnh,
kinh tế suy sụp. Sự bất hoà thường xuyên xảy ra giữa người nghiện ma tuý
và gia đình do mâu thuẫn về lối sống, thái độ cư xử, đạo đức văn hoá cũng
như sự đóng góp kinh tế dẫn đến tổn thất trong tình cảm gia đình khó hàn
gắn được.
Do tính tình người nghiện hay thay đổi, lại luôn có tư tưởng chống
đối lại người thân trong gia đình. Nhiều chuyện đau lòng do người nghiện
ma tuý gây ra như con giết cha, chồng giết vợ, cháu giết ông bà để lấy tiền
thoả mãn cơn nghiện. Theo số liệu điều tra có 38-42 % các cặp vợ chồng
xin ly hôn xuất phát từ những xung đột bất đồng liên quan đến ma tuý.
Gia đình có người nghiện luôn luôn buồn phiền, lo lắng, bầu không
khí nặng nề. Các cuộc cãi cọ xung đột thường xuyên xảy ra vì tài sản trong
gia đình lần lượt bị người nghiện đem đi bán. Trong gia đình luôn mang
nặng tâm lý đề phòng, bất hợp tác với người nghiện.
-Với xã hội:
Ma tuý làm cho trật tự an toàn xã hội bị đe doạ, nhiều người nghiện
ma tuý trở thành tội phạm. Kết quả điều tra xã hội học cho thấy 80% số
người nghiện có thể phạm tội để thoả mãn nhu cầu về ma tuý. Các tổ chức
và cá nhân buôn bán ma tuý cũng thường xuyên thanh toán nhau để giành
quyền cung cấp ma tuý. Chúng sẵn sàng đối đầu với cơ quan nhà nước, các
nhà chức trách để mưu cầu lợi ích từ ma tuý
Ma tuý là nguồn gốc, điều kiện thúc đẩu sự phát triển của các tệ nạn
12
xã hội khác như: Tham nhũng, cờ bạc, mại dâm và các loại tội phạm
hình sự. Theo thống kê của các cơ quan chuyên môn, 2/3 tổng số vi
phạm trật tự công cộng và trật tự xã hội là đối tượng nghiện ma tuý
hoặc có liên quan đến ma tuý gây ra. Khi nhu cầu ma tuý tăng lên, gia
đình không thể đáp ứng về tiền bặc thì người nghiện lừa đảo, trộm cắp,
cướp giật kể cả giết người để mua ma tuý. Qua nghiên cứu 438 hồ sơ cai
nghiện bắt buộc tại trung tâm 06 Hà nội có 314 đối tượng có tiền án,
tiền sự (chiếm 65%). Ngoài ra tệ nạn ma tuý còn liên quan chặt chẽ đến
các tệ nạn xã hội khác như mại dâm , trộm cắp
Đa số người nghiện là thanh niên, trong đó có cả những sinh viên do
lười học, bỏ học, không có việc làm, thiếu tình người, thiếu niềm tin và
lòng tự trọng lâm vào nghiện ma tuý. Đây chính là nguồn bổ sung cho các
hành vi tội phạm đang có chiều hướng gia tăng, gây bức xúc, lo lắng trong
nhân dân. Nhiều đối tượng nghiện đã tìm kiếm ma tuý bằng con đường
buôn bán ma tuý. Một số đối tượng nghiện ma tuý nữ lại kiếm tiền bằng
con đường mại dâm làm phát tác các bệnh xã hội, mà nguy hiểm nhất là
HIV/AIDS.
Ma tuý làm tiêu tốn của xã hội mỗi năm nhiều tỷ đồng cho việc đấu
tranh phòng chống buốn bán, sử dụng các chất ma tuý; chạy chữa thuốc
men, chăm sóc cho người nghiện, thành lập các trung tâm cai nghiện, giáo
dục nhân phẩm
Ma tuý gây nên những hậu quả kinh tế gián tiếp như sản phẩm thu
13
nhập xã hội giảm do người lao động (nghiện) hay ốm đau, chết sớm, năng
xuất lao động giảm. Thu nhập Quốc dân giảm trong khi chi phí cho dự
phòng và chăm sóc y tế lại tăng. Đầu tư nước ngoài bị ảnh hưởng do các
nhà đầu tư ngại đầu tư vào các nước có tỷ lệ người nghiện ma tuý cao
Ma tuý làm biến chất một số cán bộ cơ quan nhà nước, mà đặc biệt
là cơ quan bảo vệ pháp luật thông qua các hình thức đút lót, mua chuộc các
cán bộ thoái hoá biến chất.
1.2.Thực trạng vấn đề ma tuý ở phường Đống Mác
1.2.1.Đặc điểm kinh tế, xã hội, an ninh chính trị ở phường Đống Mác
-Đặc điểm về vị trí địa lý và dân cư:
Phường Đống mác là một đơn vị hành chính, nằm ở cửa ô phía nam
của Thành phố, giáp ranh với phường Thanh lương, Thanh nhàn, Đồng
nhân, Phạm Đình Hồ, Bạch đằng. Phường Đống mác có 7 cụm dân cư, 50
tổ dân phố với diện tích 0,17km với dân số 8.868 người. Cơ cấu dân cư chủ
yếu công nhân viên chức lao động, hưu trí, học sinh, sinh viên và một bộ
phận bà con kinh doanh buôn bán nhỏ và lao động tự do. Phường Đống mác
Quận Hai Bà Trưng đang trong quá trình đô thị hoá nhanh, đời sống của
nhân dân từng bước được cải thiện. Số hộ nghèo giảm, số hộ giàu tăng, đời
sống của các gia đình chính sách, những đối tượng khó khăn trong địa bàn
phường được chăm lo cải thiện. Mạng lưới thương mai và dịch vụ được mở
rộng, sự nghiệp giáo dục đào tạo được nâng cao, các hoạt động văn hoá thể
dục thể thao được tổ chức sâu rộng đến tận cơ sở.
14
-Đặc điểm về kinh tế:
Kinh tế trên địa bàn phường tiếp tục được tạo môi trường thuận lợi
để duy trì nhịp độ sản xuất tăng trưởng. Giá trị dịch vụ thương mại đạt tốc
độ tăng trưởng bình quân hàng năm 1,5 %. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm
2003 đã đạt 1.5 tỷ đồng, tăng 6,2% so với năm 2002.
Đã hoàn thành xây dựng mới 1 trường tiểu học và 1 trạm y tế; cải tạo
13,8 km đường ngõ xóm, trên 7 km cống thoát nước ở các khu vực dân cư;
nâng cấp xây dựng 2 sân chơi, câu lạc bộ tai các cụm; hoàn thành, cải tạo, sửa
chữa, trụ sở làm việc của cơ quan hành chính phường. Ngoài ra, Phường đã
phối hợp với ngành điện lực, giao thông công chính Thành phố và Quận đầu
tư, cải thiện đáng kể điều kiện cấp điện, nước sinh hoạt ở nhiều cụm dân cư.
-Đặc điểm về văn hoá-xã hội:
Không ngừng đầu tư, cải tạo, nâng cấp trường mẫu giáo, tiểu học,
trung học cơ sở, chăm lo cơ sở vật chất trang thiết bị dạy và học, 100% số
trẻ 5 tuổi được hưởng chương trình giáo dục mầm non, thu hút 75 % trẻ
trong độ tuổi vào mẫu giáo. Chất lượng dạy và học được nâng lên; tỷ lệ tốt
nghiệp tiểu học hàng năm đạt 100%, trung học cơ sở tăng từ 94% lên 97%.
Đội ngũ giáo viên cán bộ, quản lý giáo dục được bồi dưỡng thường xuyên
và chuẩn hoá. Hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học và trung học cơ sở.
Hoạt động thông tin tuyên truyền chủ trương, đường lối chính sách
pháp luật của đảng và nhà nước, nhiệm vụ chính trị của Thành phố, Quận
15
và phường được đẩy mạnh. Phong trào văn hoá văn nghệ, thể dục thể thao
của quần chúng hàng năm phát triển. Các phong trào thực hiện quy chế dân
chủ, xây dựng “nếp sống văn minh, gia đình văn hoá”, “người tốt việc
tốt” có kết quả tốt với 98% gia đình văn hoá.
Y tế phường được đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị và kiện toàn
đội ngũ y bác sỹ ở các phường. Triển khai có kết quả công tác chăm sóc sức
khoẻ ban đầu cho nhân dân, các chương trình y tế Quốc gia và quản lý hành
nghề y dược tư nhân, vệ sinh an toàn thực phẩm, các đối tượng tệ nạn xã
hội Thực hiện tốt các chính sách xã hội, nhất là đối với người có công,
thương binh, các gia đình liệt sỹ, các đối tượng cứu trợ xã hội. Tiến hành
thường xuyên công tác bảo trợ người nghèo, trẻ em mồ côi, tàn tật, nạn
nhân chất độc da cam, nạn nhân của tệ nạn xã hội. Giới thiệu tạo điều kiện
và giải quyết việc làm cho 300 người lao động.
-Đặc điểm về trật tự an toàn xã hội:
Triển khai có hiệu quả chương trình 05 của Thành uỷ, chương trình
Quốc gia phòng chống tội phạm, nghị quyết 08 của Bộ chính trị về bảo
vệ an ninh Quốc gia. Đảm bảo giữ vững được ổn định chính trị, đấu tranh
có hiệu quả đối với các loại tội phạm và tệ nạn xã hội, làm giảm số vụ trong
án, tạo được sự chuyển biến rõ rệt về trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Đẩy
mạnh thực hiện thiết lập trật tự-kỷ cương-an toàn-xanh-sạch-đẹp trên địa
bàn phường.
Sự phối hợp giữa các ban, ngành, đoàn thể đã phát huy hiệu quả
16
tốt trong quá trình điều tra, xử lý các vấn đề phát sinh, đấu tranh chống
các loại tội phạm, giữ gìn trật tự an toàn xã hội. Công tác phổ biến, giáo
dục pháp luật đã được quan tâm đi đôi với coi trọng thực hiện hoà giải ở
cơ sở. Y thức chấp hành pháp luật trong nhân dân ngày càng tốt hơn, góp
phần hạn chế các mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân và vi phạm pháp luật
trong đời sống xã hội
1.2.2.Tình hình ma tuý ở phường Đống mác
Cùng với sự phát triển, đô thị hoá của phường Đống Mác là sự phát
triển của một số tệ nạn xã hội, đặc biệt là tệ nạn ma tuý. Với cơ cấu là một
phường đông dân cư,hàng năm sự gia tăng cơ học về dân số lớn.Theo số
liệu điều tra năm 2003, toàn phường có 2.215 hộ dân với 8.868 nhân khẩu (
Nam chiếm 49 %), trong đó có 342 nhân khẩu KT3, KT4 (Chiếm 3,8% dân
số toàn phường ). Đặc biệt trên địa bàn phường có trên 915 học sinh, sinh
viên sinh sống và học tập mà phần lớn là thuê nhà dân để tạm trú. Đây là
một vấn đề hết sức khó khăn và phức tạp trong đấu tranh phòng chống tệ
nạn xã hội ở phường.
Thành phần dân cư trên địa bàn phường đa dạng và phức tạp, số dân
gốc là 71%, còn lại là dân của các nơi khác chuyển đến. Trong đó có 32,9
% là cán bộ công nhân viên nhà nước, còn lại là công nhân lao động nghèo
và một lực lượng lớn lao động tự do hoặc không có việc làm, dân trí thấp
nhận thức về tệ nạn xã hội còn hạn chế.
Ngoài ra do đặc điểm địa hình có nhiều vùng giáp ranh với các
17
phường bạn, khu vực phường Thanh nhàn, Thanh lương và Đống mác được
mệnh danh “tam giác quỷ”, một địa bàn mà tội phạm thường lợi dụng để
vận chuyển, buôn bán và sử dụng trái phép chất ma tuý. Với đặc điểm nêu
trên có thể nói Đống mác là một địa bàn có tình hình tệ nạn xã hội diễn ra
hết sức phức tạp, gây nhiều nhức nhối, lo lắng trong nhân dân.
-Đặc điểm về tệ nạn ma tuý
Trong địa bàn Phường đã nổi lên nhiều tụ điểm phức tạp về buôn
bán và sử dụng các chất ma túy. Theo số liệu rà soát, điều tra cơ bản đến
cuối năm 2002, toàn phường có 4 tụ điểm, 7 điểm, 37 đối tượng hoạt động
về ma tuý tập trung ở các điểm: đê Trần Khát Chân, phố Lò đúc, đầu phố
Yecsanh, ngã tứ Nguyễn Công Trứ
Số đối tượng sử dụng trái phép chất ma tuý trên địa bàn phường chủ
yếu tập trung ở các khu vực Lò đúc, vườn hoa Paster và đang có chiều
hướng ngày càng gia tăng cả về số lượng và mức độ tinh vi, quỷ quyệt.
Theo số liệu báo cáo của Ban phòng chống tệ nạn xã hội phường: Năm
2001 có 56 đối tượng; Năm 2002 có 61 đối tượng; Năm 2003 có 68 đối
tượng (Tăng 21% so với năm 2001).Xem bảng 1.
Nội dung Năm
2001
Tỷ lệ
%tăng
Năm
2002
Tỷ lệ
%tăng
Năm
2003
Tỷ lệ
% tăng
Số đối tượng nghiện
qua các năm
56 7 61 9 68 11
18
Bảng 1:Nguồn-UBND phường Đống Mác
Các đối tượng nghiện chủ yếu tập trung ở độ tuổi từ 18-30. Qua
ghiên cứu hồ sơ của các đối tượng nghiện, năm 2001, có 3 đối tượng dưới
18 tuổi (chiếm 5,5 %); 37 đối tượng có độ tuổi từ 18-30 tuổi (chiếm 66 %);
12 đối tượng có độ tuổi từ 31-40 (chiếm 21 %).Đặc biệt số đối tượng nghiện
ngày càng có xu hướng trẻ hoá với số người ở độ tuổi dưới 18 vào năm 2003
là 5 người, (chiếm 7 %). Xem bảng 2.
STT Nhóm tuổi Số lượng
Năm 2001 Tỷ lệ % Năm 2003 Tỷ lệ %
1 Dưới 18 tuổi 3 5,5 5 7
2 Từ 18-30 tuổi 37 66 46 68
3 Từ 31-40 tuổi 12 21 12 18
4 Trên 40 tuổi 4 7,5 5 7
Tổng cộng 56 100 68 100
Bảng 2: Nguồn-UBND phường Đống Mác-Quận Hai Bà Trưng
Những người nghiện phần lớn tập trung vào nhóm không có nghề
nghiệp, việc làm, trình độ văn hoá thấp. Qua nghiên cứu hồ sơ đối tượng
nghiện năm 2000, trong 56 người nghiện có 2 người trình độ đại học, cao
đẳng và trung học chuyên nghiệp (chiếm 4 %); 12 người có trình độ cấp
trung học phổ thông (chiếm 21 %); trình độ trung học cơ sở 37 (chiếm 66
%); Còn lại là trình độ tiểu học và mù chữ (chiếm 9 %). Đặc biệt số đối
19
tượng nghiện có trình độ cao có xu hướng gia tăng vào năm 2003 với 4 đối
tượng có trình độ Đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp (chiếm 6 % );
22 đối tượng có trình độ trung học phổ thông (chiếm 32 %). Xem bảng 3.
TT Trình độ học vấn Số lượng
năm
2002
Tỷ lệ % Năm
2003
Tỷ lệ %
1 Không biết chữ + tiểu học 5 9 3 4
2 Trung học cơ sở 37 66 39 57
3 Trung học phổ thông 12 21 22 32
4 Trung học chuyên nghiêp,
Cao đẳng, Đại học
2 4 4 6
Tổng cộng 56 100 68 100
Bảng 3: Nguồn-Công an phường Đống Mác-Quận Hai Bà Trưng
-Nguyên nhân của tình hình phức tạp và gia tăng tệ nạn ma tuý
Ta biết rằng, tệ nạn ma tuý là một bộ phận trong hệ thống các tệ nạn xã hội
nói chung. Nó tồn tại như một hiện tượng trong đời sống xã hội. Khi nghiên cưú
về nguyên nhân của tệ nạn ma tuý ta cần đặt nó trong các mối quan hệ với các bộ
phận khác, với môi trường xung quanh, trong những hoàn cảnh cụ thể của môi
trường sống xã hội. Môi trường sống của một con người bao gồm môi trường tự
nhiện, môi trường xã hội. Trong đó môi trường xã hội giữ vai trò quyết định. Con
người là sản phẩm của xã hội, là con người xã hội mang bản tính xã hội. Chính
20
môi trường mà mỗi cá nhân đang sống với những chuẩn mực nhất định sẽ có ảnh
hưởng rất lớn tới hành vi ứng xử của họ. Từ đó, ta sẽ thấy được sự tác động mang
yếu tố khách quan góp phần hình thành loại tệ nạn này. Đồng thời bản thân cá
nhân con người khi rơi vào tình trạng nghiện ma tuý cũng có những động cơ thúc
đẩy riêng, hay nói cách khác là những lý do riêng. Ta có thể khái quát thành 2
nhóm nguyên nhân là nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan .
*Trước hết là nguyên nhân khách quan, đây là nhóm nguyên nhân giữ vài
trò quyết định cơ bản
Thứ nhất, phường Đống mác có điều kiện thuận lợi để phát triển tất
cả các mặt kinh tế-văn hoá-xã hội nhưng đồng thời cũng là nơi tập trung
nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tình hình tệ nạn ma tuý. Do vị trí địa lý,
phường Đống mác chịu ảnh hưởng rất lớn của các hoạt động buôn bán, vận
chuyển ma tuý vào Thành phố.
Thứ hai, quá trình đô thị hoá ở phường Đống mác trong những năm gần
đây diễn ra hết sức nhanh chóng. Quá trình này biểu hiện ở hai khía cạnh: Sự tăng
dân số về mặt cơ học và sự hình thành các khu dân cư phức tạp.
Thứ ba, do sản xuất, buôn bán và tổ chức sử dụng trái phép các chất ma
tuý đem lại lợi nhuận rất lớn. Đây cũng chính là động lực, nguyên nhân thúc đẩy
các băng nhóm tội phạm ma tuý tích cực lôi kéo, kích động , dụ dỗ người sử dụng
ma tuý, đặc biệt là lứa tuổi thanh thiếu niên. Chính vì vậy, mặc dù thời gian vừa
qua chúng ta có những biện pháp rất nghiêm khắc, song tệ nạn nghiện ma tuý ở
21
Thành phố Hà nội nói chung, phường Đống mác nói riêng vẫn không ngừng gia
tăng ở mức đột biến.
Thư tư, số người nghiện ma tuý ngày càng gia tăng qua các năm đã tạo ra
một nhu cầu lớn về ma tuý. Đây cũng là động cơ kích thích các hoạt động buôn
bán ma tuý bởi có cầu át có cung. Mặc dù hàng năm chúng ta mở nhiều đợt cai
nghiện bắt buộc tại các trung tâm hoặc cai nghiện tự nguyện tại cộng đồng, tuy
nhiên tỷ lệ tái nghiện vẫn còn cao
Thứ năm, hiệu quả hoạt động công tác tuyên truyên , giáo dục còn chưa
cao. Mặc dù trong những năm qua, công tác tuyên truyền-giáo dục luôn được
Đảng uỷ-HĐND-UBND quan tâm, chú trọng. Nhưng vẫn chưa thực sự trở thành
phong trào sâu rộng trong quần chúng nhân dân. Người dân đa phần mới chỉ biết
về tác hại của ma tuý một cách chung nhất. Còn nhận thức về cơ chế gây nghiện
cũng như khả năng gây tái nghiện của ma tuý còn hết sức hạn chế. Đặc biệt là
lứa tuổi thanh thiếu niên, lứa tuổi đang ngồi trên ghế nhà trường.
Thứ sáu, một nguyên nhân không kém phần quan trọng là từ phía gia
đình. Bởi sự hình thành nhân cách được bắt đầu từ môi trường trực tiếp nhỏ nhất
là gia đình. Gia đình có tác động mạnh nhất đến sự hình thành phẩm chất cá
nhân. Trong một gia đình nề nếp, có phong cách sống quan hệ tốt, có phẩm chất
đạo đức phù hợp với phong tục tập quán của xã hội thì phẩm chất cá nhân của
thành viên trong gia đình được phát triển theo hướng tích cực. Ngược lại, những
gia đình không hoàn thiện, không bình thường (thiếu cha, mẹ), hoặc có những
22
biểu hiện tiêu cực (gian dối, cờ bạc, buôn lậu) hoặc có phương pháp giáo dục
không đúng đắn đều có ảnh hưởng đến việc hình thành phẩm chất cá nhân. Nhiều
gia đình bố mẹ mải làm ăn buôn bán, không có thời gian quan tâm đến chăm sóc
con cái, không quản lý con cái chặt chẽ đã vô tình đẩy các em vào con đường
nghiện hút.
Thứ bảy, công tác chữa trị cai nghiện daỵ nghề tạo việc làm sau cai nghiện
chưa thực sự đạt hiệu quả dẫn đến tỷ lệ tái nghiện cao. Công tác triệt phá truy
quét các ổ nhóm buôn bán, tổ chức sử dụng ma tuý và đã tiến hành, song các tụ
điểm này vần còn tồn tại và là một thách thức với các ban ngành chức năng
Bên cạnh nhóm nguyên nhân khách quan trên đây còn có nhiều nguyên
nhân thuộc về chính bản thân người nghiện ma tuý. Chẳng hạn, do trình độ văn
hoá, kiến thức xã hội và tự nhiên còn bị hạn chế, kinh nghiệm sống nghèo nàn,
tính tự chủ không cao, thiếu niềm tin vào cuộc sống, thiếu thốn tình cảm, tự ti
mặc cảm với mọi người xung quanh
Trên thực tế còn có những người giàu, địa vị xã hội cao song vẫn nghiện
ma tuý. Điều đáng chú ý ở đây là về đạo đức, phong cách sống của họ. Sự tha hoá
cả về tinh thần lẫn vật chất dẫn đến cuộc sống tinh thần nghèo nàn, đối lập với
cuộc sống giàu sang của họ. Tuy nhiên số người nghiện ma tuý loại này chiếm tỷ
lệ thấp trong tổng số những người nghiện ma tuý nói chung
1.2.3.Thực trạng vấn đề phòng chống ma tuý ở phường Đống Mác
Với mục tiêu phòng ngừa là cơ bản đồng thời kiên quyết đấu tranh,
23
làm giảm tình hình tội phạm và tệ nạn xã hội trên địa bàn phường. Đảng uỷ-
HĐND-UBND phường Đống mác đã tổ chức triển khai và chỉ đạo các đơn
vị, ban ngành, thành viên thực hiện có hiệu quả các chương trình hành động
phòng chống ma tuý giai đoạn 2001-2005 của Thủ tưởng Chính phủ như:
Nghị quyết 05,06; Chương trình hoạt động 09 của Thành uỷ và 07 của
UBND Thành phố Hà nội về việc giải quyết các vấn đề xã hội bức xúc trên
địa bàn Thủ đô; chương trình phòng chống tệ nạn xã hội giai đoạn 2001-
2005 của Quận uỷ Hai Bà Trưng.
Tổ chức, kiện toàn lại bộ máy ban chỉ đạo từ phường tới cụm.
Phân công chức năng, nhiệm vụ một cách rõ ràng, cụ thể trong các lĩnh
vực hoạt động. Nâng cao vai trò trách nhiệm của các thành viên ban chỉ
đạo trong phòng chống tệ nạn xã hội. Tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo của
Quận uỷ-UBND, ban chỉ đạo phòng chống tệ nạn xã hội Quận từ đó triển
khai công tác phòng chống tệ nạn xã hội một cách có hiệu quả tới tận
cụm dân cư, tổ dân phố.
Tổ chức phát động toàn dân , toàn lực lượng tham gia đấu tranh,
phòng chống ma tuý, mại dâm và HIV/AIDS. Tạo khí thế sôi nổi tham gia
đông đảo của quần chúng nhân dân đẩy lùi tệ nạn ma túy, mại dâm và
HIV/AIDS. Tập trung đấu tranh, phòng ngừa trong học sinh, sinh viên,
thanh thiếu niên và trong cán bộ công nhân viên chức, nhằm giải quyết về
cơ bản tình hình phức tạp về tệ nạn xã hội trên địa bàn phường, trường học,
cơ quan xí nghiệp.
24
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục với phương châm phòng
ngừa là cơ bản, nhằm nâng cao nhận thức, ý thức phòng ngừa đấu tranh về
tác hại của ma tuý, mại dâm và HIV/AIDS. Can thiệp tích cực nhằm thay
đổi hành vi, nhân rộng mô hình can thiệp làm giảm tác hại phòng lây truyền
HIV/AIDS trong nhóm người nghiện chích ma tuý và mại dâm
Nâng cao trách nhiệm của các ban ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội ,
đặc biệt là trách nhiệm của gia đình trong quản lý, giáo dục phòng ngừa tội
phạm và tệ nạn ma tuý, mại dâm.
Các lực lượng chức năng tổ chức điều tra cơ bản, nắm chắc tình hình,
quét xoá triệt để các tụ điểm phức tạp về ma tuý, mại dâm. Xoá bỏ nguyên
nhân và điều kiện phát sinh tội phạm và tệ nạn xã hội.
-Những kết quả đạt được trong công tác chỉ đạo, tổ chức triển khai
Với mục tiêu phòng ngừa là cơ bản đồng thời kiên quyết đấu tranh,
làm giảm tình hình tội phạm về ma tuý và tệ nạn xã hội trên địa bàn
phường. Ban chỉ đạo phòng chống tệ nạn xã hội phường Đống mác đã chủ
động xây dựng các chương trình kế hoạch, mục tiêu cho từng đợt cao điểm,
tháng, quý, năm để triển khai và chỉ đạo các ban, ngành thành viên tổ chức
thực hiện có hiệu quả. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của các ngành, đoàn
thể trong công tác quản lý, tuyên truyền, giáo dục cán bộ, hội viên thuộc
ngành mình phụ trách và con em họ không phạm tội về tệ nạn xã hội
Xây dựng triển khai các kế hoạch chuyên đề phòng chống ma tuý đạt
hiệu quả cao như: Kế hoạch triển khai lực lượng tình nguyện viên làm công
25