Slide bài giảng mô hình kinh tế - Sở thích và lợi ích

Ch¬ng2
Së thÝch vµ lîi Ých
Copyright ©2005 by FOE. All rights reserved.
Môhìnhsựlựachọn
Bớc1
Sở thích
(Cánhânmuốnlàmgì)
Bớc2
Ngân sách hạn chế
(Cánhâncóthểlàmgì)
Bớc3
Ra quyết định
(Vi hn ch ngõn sỏch, cỏc cỏ nhõn
hng ti mc tiờu ti a hoa li ớch
tiờu dựng)
Tiềnđềcủasựlựachọnhợplý

Sởthíchhoànchỉnh

Tínhchấtbắccầu

Mọihànghoáđềucóíchnênngờitiêudùngthíchnhiềuhơníthànghoá
Lợiích

Vớicácgiảthiếttrên,cóthểchỉrarằngngờitiêudùngcóthểsắpxếpcáckhảnăngtheotrậttựtừítmongmuốn
nhấtđếnmongmuốnnhất

Cácnhàkinhtếgọiđólàlợiích

NếuAđợcathíchhơnB,khiđólợiíchthuđ
ợctừAlớnhơnlợiíchthuđợctừB

U
(A)
>U
(B)
Lợiích

Xếploạilợiíchlàbảnchấtcủatựnhiên

Lợiíchthểhiệnnhữngmongmuốntơngđốivề
tậphợpcáchànghoá

Dolợiíchkhôngcóđơnvịđo,khôngthểxácđịnhđợclợiíchnhậnđợctừAlớnhơnlợiíchnhậnđợctừBlàbao
nhiêu

Khôngcókhảnăngsosánhlợiíchgiữanhữngngờitiêudùng
Lợiích

GiảsửmộtcánhânphảilựachọntiêudùngtrongtậphợphànghoáX
1
,X
2
,,X
n

Hàmlợiíchcủacánhânnhsau:

U=U(X
1
,X

2
,,X
n
)

Luý:cácyếutốkháckhôngthayđổi,trừcáchànghoáX
1
,X
2
,,X
n
Hµngho¸kinhtÕ

TronghµmlîiÝch,hÖtrôcto¹®éthÓhiÖnlµc¸chµngho¸cãÝch

NhiÒuhµngho¸®îcathÝchh¬nÝthµngho¸
X
Y
X*
Y*
ThÝchh¬nX*,Y*
Kh«ng
thÝch
b»ng
X*,Y*
?
?
Đờngbàngquan

Đờngbàngquanthểhiệncáctậphợptiêudùngsốlợng2hànghoáXvàYđêmlạicùngmứclợiíchnhnhau

X
Y
X
1
Y
1
Y
2
X
2
U
1
Cáctậphợp(X
1
,Y
1
)và(X
2
,Y
2
)
đemlạicùngmứclợiích
Tỷlệthaythếcậnbiên

ĐộdốccủađờngbàngquantạimỗiđiểmgọilàTỷlệthaythếcậnbiên(MRS)vàmanggiátrịâm
X
Y
X
1
Y

1
Y
2
X
2
U
1
1
UU
dX
dY
MRS
=
=
Tỷlệthaythếcậnbiên

MRSthayđổikhiXvàYthayđổi

PhảnánhmongmuốnthaythếgiữaXvàY
X
Y
X
1
Y
1
Y
2
X
2
U

1
Tại(X
1
,Y
1
),đờngbàngquandốchơn.
CánhânmuốnđánhđổinhiềuY
đểđợcthêm1đơnvịX
Tại(X
2
,Y
2
),đờngbàngquan
thoảihơn.Cánhânmuốnđánh
đổiítYđểđợcthêm1đơnvịX
Biểuđồđờngbàngquan

Mỗiđiểmphảicómộtđờngbàngquanđiqua
X
Y
U
1
U
2
U
3
U
1
< U
2

< U
3
Lợiíchtăngdần
Tínhbắccầu

Haiđờngbàngquancủangờitiêudùngcóthểcắtnhau?
X
Y
U
1
U
2
A
B
C
NgờitiêudùngbàngquangiữaAvàC.
NgờitiêudùngbàngquangiữaBvàC.
Theotínhbắccầuthìngờitiêudùng
bàngquangiữaAvàB
NhngBđợcathíchhơnAdo
Bchứađựngnhiều
XvàYhơnđiểmA
Conglồisovớigốctoạđộ

Tậpsởthíchlàtậplồi.
X
Y
U
1
GiảđịnhMRSgiảmdầntơngứngvớigiả

địnhmọitậphợpXvàYđợcathíchhơn
X*vàY*.
X*
Y*
Conglồisovớigốctoạđộ

Nếuđờngbàngquanlồi,khiđótậphợp(X
1
+X
2
)/2,(Y
1
+Y
2
)/2sẽđợcathíchhơncáctập
hợp(X
1
,Y
1
)hoặc(X
2
,Y
2
)
X
Y
U
1
X
2

Y
1
Y
2
X
1
Điềunàyngụýrằnggiỏtrung bìnhđợcathíchhơn
nhữnggiỏcótỷtrọngthiênvềmộthànghoá
(X
1
+ X
2
)/2
(Y
1
+ Y
2
)/2
Lợiíchcậnbiên

Mộtcánhâncóhàmlợiíchnhsau

U=U(X
1
,X
2
,,X
n
)

LợiíchcậnbiênhànghoáX
1
nhsau:

LợiíchcậnbiêncủaX
1
=MU
X1
=U/X
1


Lợiíchcậnbiênlàlợiíchtăngthêmkhitiêudùngthêmmộtđơnvịsảnphẩm(cácyếutốkháckhôngthayđổi)
Lợiíchcậnbiên

ViphântoànphầncủaU:
n
n
dX
X
U
dX
X
U
dX
X
U
dU

++


+


=
2
2
1
1
nXXX
dXMUdXMUdXMUdU
n
+++=
21
21

LợiíchtăngthêmkhitiêudùngthêmX
1
,
X
2
,, X
n
là tổng của lợi ích tăng thêm
khităngthêmmỗiđơnvịhànghoá
XácđịnhMRS

GiảsửchúngtathayđổiXvàYnhnggiữnguyênlợiíchkhôngđổi(dU=0)

dU=0=MU
X
dX+MU
Y
dY

Viếtlại,tacó:
YU
XU
MU
MU
dX
dY
Y
X


==
=
/
/

constantU

MRS là tỷ lệ giữa lợi ích cận biên của
haihànghoáXvàY
Quyluậtlợiíchcậnbiêngiảmdầnvà
MRS

DờngnhgiảđịnhlợiíchcậnbiêngiảmdầncóliênquanđếnkháiniệmMRS giảmdần

MRS giảm dần đòi hỏi tập sở thích phải là
tậplồi.

Độclậpvớiviệclợiíchđợcđonhthếnào

Lợi ích cận biên giảm dần phụ thuộc vào
việclợiíchđợcđonhthếnào

Nhvậy,haikháiniệmtrênkhácnhau
Cáchàmlợiích

HàmCobb-Douglas

U=U(X,Y)=XY

Trongđóvàdơngvàkhôngđổi

Giátrịcủavàxácđịnhtầmquantrọngt
ơngđốicủacáchànghoá
C¸chµmlîiÝch

ThaythÕhoµnh¶o
U=U(X,Y)=αX+βY
X
Y
U
1
U

2
U
3
§êngbµngquantuyÕntÝnh.MRSkh«ng
thay®æidäctheo®êngbµngquan.
C¸chµmlîiÝch

Bæsunghoµnh¶o
U=U(X,Y)=min(αX,βY)
X
Y
§êngbµngquancãd¹ngch÷L.
MRScãgi¸trÞlµ0hoÆc∞
U
1
U
2
U
3
C¸chµmlîiÝch

H s cogiãnthayth làgì?ệ ố ế

HµmCES(Constantelasticityofsubstitution)
U=U(X,Y)=[aXδ+(1-a)Y δ ]1/δ
•
H s cogiãnthayth gi ahaihànghóaXvàY:ệ ố ế ữ
σ
δ=(
σ

δ1)/
σ

Nếu δ = 1: Hàm lợi ích tuyến tính

Nếu δ -> 0: Hàm lợi ích Cobb-Douglas

Nếu δ -> -∞: Hàm lợi ích Leontief