Tình trạng tăng acid uric huyết thanh, yếu tố liên quan và hiệu quả can thiệp chế độ ăn ở người 30 tuổi trở lên tại cộng đồng nông thôn thái bình (tt)

1
ĐẶT VẤN ĐỀ
t thanh là mt trong nhng ri lon chuyn hóa, có
liên quan cht ch n hàng lot các bnh mn tính không lây nhi
nht qung, gútCh  u
tác gi hiên cu mi ch tp trung  các thành ph ln
và trong bnh vin là ch yu. Hing công trình nghiên cu
 v dch t ht thanh và các can thip d phòng
ti cu bng chng khoa hthy hiu
qu cp cng trong gim bc
và t vong do các bn ri lon chuyn hóa.
Thái Bình là mt tng bng Bc B 
chuyn tip v u bnh tt. Vì th, phát hin sm và kim soát tình trng
u hin lâm sàng là rt cn thi
góp phn gic mt s bnh mn tính không lây nhing
thi, vic các yu t liên quan s  khoa h la
chn các bin pháp can thip cng phù hc thù.Vi gi thit
t thanh cùng vi các ri lon chuyn hóa khác  nông
 thành mt v c khe cng và thc hin
n ch   góp phn kic n acid uric huyt thanh,
 tài luc tin hành vi 3 vi mc tiêu :
1. Mô t thc trt thanh  i 30 tui tr
lên ti cng nông thôn Thái Bình.
2.  nh mt s yu t liên quan ti tình trng   
huyt thanh ta bàn nghiên cu.
3. u qu can thip ch  
huyt thanh ti cng.
Những đóng góp mới của luận án
- 
thanh , huyt áp


           
 
acid uric huyt thanh nhóm tha cân béo phì, vòng eo cao,
ch s WHR cao, tin s bnh tim mch
- Qua phân tích m    n, phân tích hi quy logistic
b xây dc ng n acid
uric huyt thanh theo tui, gii, BMI, béo bng; phát hin các yu t liên
c lp  nam là tui, BMI, s dng xuyên th, ph tng,
, u; các yu t liên quan c lp  n là tui, BMI, s dng
ng xuyên th, ph tng.
- ng minh rng ruy
  p lý theo tha trên khu phn thc

2
t và ngun thc phm sn có t 
gim n acid uric huyt thanh và gim t l t thanh.
Bố cục của luận án
Lun án gm 130 trang, 30 bng, 12 bi và 153 tài liu tham kho trong
106 tài lic ngoài. Pht v 2 trang, tng quan tài liu 37
u 23 trang, kt qu nghiên cu 34 trang, bàn lun
31 trang, kt lun 2 trang và kin ngh 1 trang.
CHƢƠNG I
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1. Nghiên cứu về tăng acid uric huyết thanh
Nghiên cu thun tp theo dõi d liy
nn 1954 -1958, n acid uric huyt thanh trung bình là
5mg/dl  nam và 3,9mg/dl  n n 1972-1976, Giá tr trung
 nam và 4,7mg/dl  n. Nghiên cu ti Úc cho
thy t l t thanh và bnh gút chim t l cao so vi mt

s c trong khu vu kin kinh t. T l 
nhanh t  nam gi tui 30-40)  qun
th c Úc. ng, t l mc b 
n 9,7%  nam và 2%  n u c
ng v t thanh  
   n 1993-1996 và 2005-2008 cho thy m  ng khác.
n 1993-1996, n acid uric trung bình là 6,77mg/dl  nam và
5,33mg/dl  n thì giá tr   m xung còn 6,59mg/dl  nam và
4,97mg/dl  n ng t l m t
25,3% xung còn 22%  nam và t 16,7% xung còn 9,7%  nu này
c gii thích do s i ch  m tiêu th ni t
dc ngt.
 Viiu tra trên ng là cán b i tui trung
niên y t l uyt thanh là 17,96%. Doãn Th
ng Vi nghiên cu  nhóm khám sc khe nh k ti bnh vin 19/8, cho
bit nhóm nam gii 30-60 tui có t l  là 2,5%; t
l mc chung là 4,9%. Các yu t liên quan là tn xut tiêu th thc phm
u bia nhiu, cân nng và BMI cao. Nh
uric huy t áp, cholesterol, triglycerid huyt
ng. p nghiên cu  i
cao tui tcho thy, t l t thanh là
    i 16,3%, n gii 5,5%, nhóm 60-90 tui 10,1%,
nhóm 70-79 tui 9,7% và trên 80 tui là 8,1%. Nghiên cu c
ng s i tui trung niên ti quân khu 9 cho thy
t l t thanh là 26,2%, t l m
theo tui. Các yu t t thanh là tui, ch 
t áp, ri lon lipid máu, tha cân, béo phì.

3
2. Các yếu tố liên quan đến tăng acid uric huyết thanh

Các yu t    c ghi nhn t các nghiên cu trong và
c là tui, gii nam, yu t chng tc, di truyt bin gen, ch
   ng th lc, tình tr  ng, ri lo   
huyt áp, các bnh lý thn, tim mch và các bnh mn tính không lây nhim
khác. Nhiu nghiên cnh có mi liên h khá rõ ràng gia tình
trt thanh vi mt s bnh mn tính không lây nhim
nht là các bnh lý tim mi máu t qu. 
acid uric huyc tìm thy  khong 60% bnh nhân nhp vin vì
suy tim mn tính mt thanh liên quan ti tình trng
 kháng insulin, thin xut cytokine và các gc t do nên
có th nn h thng tim mng  nhng bnh
nhân này x  nhng bnh
nhân có acid uric huyt thanh cao trên 400µmol/l so vi nhi có acid
uric huyi 200µmol/l. Trong s nhng bt áp
u tr, hing suy ging mch vành  i có
u so vi có acid uric huyt
ng. Mt s nghiên cng bng chng cho thy
s kt hp git thanh. Có
t thanh và có ti 50-
70% b
3. Các biện pháp can thiệp giảm acid uric huyết thanh
- S dng thuc: Tng hu chng ch nên
dùng thuc khi n acid uric huyt thanh quá cao, trên 12mg/dl (700
µmol/l) hoc khi có s  sn xut acid uric cp tính. ng hp xét
nghing xuyên có tình trên 10 mg/dl mà kháng
vi các biu chnh ch  ng, hoc có tin s  gút,
b si tht thanh, có du hiu tu
cn phi dùng các thuc gim acid uric.
- Kim soát tình trng: Nhiu nghiên cu cho th
huyt thanh có liên quan ti tình trng thng, ri

lon chuyn hóa lipid, hi chng chuyn hóa. Mi liên quan này nm trong
bnh cnh chung ca hi chng kháng Insulin mà bn cht là do s tích t
quá mc t bào m gic các bnh mn tính không
lây nhim nói chung cn duy trì mt mc cân nng nên có vi ch s kh
th ng t 21-t trong 8 khuyn ngh c lp ca qu Quc
t phòng chn nghiên ca M công b 
2007. Mt s nghiên cn cáo,  i béo phì, nu kim soát tt
trng s giúp gim acid uric huy c thc hin
mt ch  p purin.
-Kim soát ch   Tình trric huyt thanh có mi liên quan
mt thin ch  Hu h có ngun gc t s

4
chuyn hóa purin n  c phm purin ngun gng
vt có th t thanh, bi vì trên 50% purin ca ARN và
20% purin ca ADN có ngun gc t th, ng h
acid uric huyt thanh cn gim s d  u, c ngt và fructose,
gim tiêu th sn phm ngun gng vt giàu purin, t dng rau qu,
trái cây, t dng sa, b sung vitamin C.


CHƢƠNG 2
PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tƣợng nghiên cứu
- ng ng thành t 30
tui tr lên.
- n 2: Nghiên cu can thip trong 6 tháng trên 
acid uric huyt thanh. Nhóm i chng () thc hin ti 2 xã Minh Khai và
Song Lãng và nhóm can thip (CT) ti 2 xã Tân Phong và Vit Hùng.

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu:
a) Giai đoạn 1: nghiên cu dch t hc mô t ct ngang nhm:
- Mô t nng  acid uric huyt thanh trung bình và t l tng acid uric
theo nhóm tui, gii tính, tình trng dinh dng, m hong th lc.
- Xác nh mt s yu t liên quan n nng  acid uric huyt thanh và
t l t thanh nh: gii tính, tui, tha cân, béo phì, vòng
eo, t s vòng eo/vòng mông, tng huyt áp, tng glucose máu, ri lon
chuyn hóa lipid máu, m s du bia, tn xut tiêu th thc phm.
b) Giai đoạn 2: Nghiên cu can thip cng i chng.
  ng   c huyt thanh c chia làm 2 nhóm can
thii ch, theo dõi dc trong thi gian 6 tháng  
giá hiu qu can thip ch  i vi n acid uric huyt thanh. 
giá kt qu  2 thc và sau nghiên cu can thip.
* Các bin pháp can thip:
Bin pháp 1: truyng
Tp hut thanh vi ni dung bao
gm kin thc chung v hu qu ct thanh, li khuyên
v ch  t thanh chú trng
dn la chn và s dng hp lý ngun thc ph ng gp ta
 T chc tp hun ti trm y t xã 3 tháng/ln: lu là thm
bu can thip (M0), ln 2 là thm sau 3 tháng trin khai nghiên cu.

5
Biên son cun tài liu truyn thông "Tài ling dn cng
tham gia phòng chng bnh gout" và mc phát cun tài liu
này sau ln tp huu tiên.
Bing
D    ng, khu phn thc t, c  vào ngun
thn và tng c xây dng và cung cp

thng. Xây dng th
t thanh da trên nhu cu v ng khuyn
ngh i Vit Nam theo gii tính, la tui, m hong th lc,
tình trng, b khu phn thc t ci
ng. ng xây dm bo gi cân nng i vi có
cân nng, ti gy và gim
ng vi tha cân. Tha trên nguyên tc gim s dng
protein, nhng vt, lng vt chim khong 30%.
nh mc protein khu phn khuyn ngh   ng 12-14%
nhu cng. Nhu cu v lipid chim 20-25% tng. Thc
hing 1 ln/tháng trong 6 tháng.
i chng: Áp dng bin pháp truyng
p: Áp dng c 2 bin pháp truy
vng hàng tháng, xây dng khu phn ng.
2.2.2. Phương pháp chọn mẫu và cỡ mẫu
+ nh t t thanh và yu t liên quan: chn ngu
nhiên 4 xã ca huyp danh sách chn ngi
 tui nghiên cu bng phn mm R, c m
2
2
)2/1(
)(
)1(
p
pp
Zn






(công thc 1)
C mu tra ct ngang theo tính toán là 1727 ng, thc t
ng.
+ Nghiên cu can thip: chn mu có m , chn toàn b i
t thanh. C mu cho 1 
2
21
2
2
),(
)(
2




s
Zn
(Công thc 2)
Tính toán c mu ti thing/nhóm. Thc t y toàn
b  tiêu chun tuyn chn gm ng nhóm can thip và
i chng tham gia nghiên cu.
2.2.3. Các kỹ thuật áp dụng trong nghiên cứu:
ng qua ch s BMI, vòng eo, vòng eo/vòng mông.
u tra khu phn 24 gi qua, phng vnh tn xut tiêu th thc phm,
ng, tin s bnh tt, kt áp, xét nghim hóa
sinh máu.

6

2.2.4. Xử lý số liệu:
S lic phân tích bng phn mm R. S dng các phép tính giá tr
trung bình, t l %, các test thng kê ng dng trong nghiên cu y sinh h
phân tích kt qu. T sut chênh OR (Odds -  
yu t n tình trt thanh. S dng hi quy
tuyn và hi quy  nh các yu t liên quan, loi tr các
yu t nhiu và . Nghiên cu s d
 la chn mô hình tn.
2.2.5. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
Nghiên cu tuân th theo tuyên ngôn Helsinki ca hip hi y t th gii
v v c trong nghiên cu Y sinh h c thông
qua Hc trong nghiên cu Y sinh hc ti Vin V sinh Dch t
c khi tin hành nghiên cu. Nghiên cu m bo quyn t
nguyn tham gia cng. V an toàn và li ích cng
nghiên cm bo trong sut quá trình nghiên cu.

CHƢƠNG 3
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1. Tình trạng tăng acid uric huyết thanh ở ngƣời 30 tuổi trở lên vùng
nông thôn Thái Bình
Bảng 3.1. Đặc điểm về nhân khẩu học của đối tượng nghiên cứu
Nhóm tuổi

Nam
(n=935)
N
(n=975)
Chung
(n=1.910)

SL
%
SL
%
SL
%
30-39
40-49
50-59
60-69
70-79
80 +
Chung
118
165
246
245
124
37
935
12,6
17,6
26,3
26,2
13,3
4,0
49,0
121
178
254

254
127
41
975
12,4
18,2
26,1
26,1
13,0
4,2
51,0
239
343
500
499
251
78
1910
12,5
18,0
26,2
26,1
13,1
4,1
100,0
Nghề nghiệp
Nông dân
Công nhân





696
148
43
32
16

74,4
15,8
4,6
3,4
1,7

851
52
24
36
12

87,3
5,3
2,5
3,7
1,2

1547
200
67
68

28

81,0
10,5
3,5
3,6
1,4
Bng 3.1 cho thy, trong 1. ng tham gia, nam gii chim
c phân b theo các nhóm tu
c nam và n.

7
30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80+
Nhóm tuổi
Acid uric trung bình (micromol/l)
0 50 100 200 300
nam
nữ

Biểu đồ 3.2. Nồng độ acid uric huyết thanh trung bình theo nhóm tuổi và
giới tính
Bi 3.2 cho thy,  c nam và n n acid uric huyt thanh
trung bình không có s khác bi gia nhóm 30-39 và 40-49 tui,
i 50, n n theo tui và cao nht  nhóm 80
tui tr lên. S khác bing kê vi p <0,001. N acid
uric huyt thanh trung bình  i n  tt c các nhóm
tui vi p<0,001.
Bảng 3.5. Giá trị trung bình và tỷ lệ tăng acid uric huyết thanh theo
nhóm tuổi và giới tính
Giới tính

n
N TB
T l 
(µmol/l)
SL
% (95%CI)
Nam
935
316,1±79,7
112
12,0 (10,0-14,2)
N
975
247,1±64,1
63
6,5 (5,0-8,2)
Chung
1910
280,9±79,9
175
9,2 (7,9-10,5)

p<0,001
p<0,001
Qua bng 3.5 cho thy, n acid uric huyt thanh trung bình là
280,9 µmol/l, nam là 316,1 µmol/l, n là 247,1 µmol/l. T l 
huyt thanh là 9,2% (95%CI:7,9-i là 12% và n
gii là 6,5%. N trung bình và t l mc ci n có
ng kê vi p<0,001.

8
10
12.4
17.9
7.6
9.1
13
18.9
13.7
13.1
1.7
2.8
6.7
17.1
11
7.1
9.8
5.8
4.6
0
4
8
12
16
20
30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80+
Nhóm tuổi
Tỷ lệ tăng acid uric (%)
Nam Nữ Chung

Biểu đồ 3.3. Tỷ lệ tăng acid uric huyết thanh theo nhóm tuổi
Kt qu bi 3.3 cho thy, t l n theo nhóm
tui, n gii luôn có t l i nam gi
la tui 60, t l 
vi nam gii  la tui 80 tr 
3.2. Một số yếu tố liên quan tới tình trạng tăng acid uric huyết thanh
Bảng 3.12. Hệ số tương quan giữa nồng độ acid uric huyết thanh với một
số chỉ số nhân trắc, huyết áp và hóa sinh máu
Biến số
Hệ số tƣơng quan
p
Tui
0,21
<0,001
BMI
0,28
<0,001
Vòng eo
0,33
<0,001
WHR
0,34
<0,001
Huyt áp t
0,18
<0,001
Huyt áp ti thiu
0,16
<0,001
Glucose máu

0,02
>0,05
Cholesterol máu
0,2
<0,001
Triglycerid
0,26
<0,001*
Qua bng 3.12 cho thy ch s vòng eo/vòng mông (WHR) có h s
n cao nht vi n acid uric huy
n vòng eo (r=0,33), tin là ch s BMI, triglycerid, tui, cholesterol
máu, huyt áp tn s v tui, nhân trc và huy
quan thun vi n acid uric huyt thanh mng kê
vi p<0,001. S d la chn mô hình t

9
ng n acid uric theo các yu t liên quan. Kt qu a chc
2 mô hình 
1. Acid uric (µmol/l)= 48,7-62,2*gii (1:nam,2:n) + 1,17* tu
+ 5,9*BMI (kg/m
2
) + 161,8* WHR
2. Acid uric (µmol/l)=102,7 - 63,2*gii (1:nam,2:n)+ 1,22*tui

2
) + 1,37* vòng eo (cm).
Bảng 3.14. Liên quan giữa tỷ lệ tăng acid uric với nhóm tuổi và giới tính
Bin s
n
T l


n
OR (95%CI)
p
Giới
tính
N
975
6,5
1

Nam
935
12,0
1,9 (1,4-2,7)
< 0,001
Nhóm
tuổi
30-39
239
4,6
1

40-49
343
5,8
1,2 (0,6-2,7)
>0,05
50-59
500

9,8
2,2 (1,1-4,4)
<0,05
60-69
499
10,0
2,3 (1,2-4,5)
<0,05
70-79
251
12,4
2,9 (1,4-5,9)
<0,01
80+
78
17,9
4,5 (1,9-10,5)
< 0,001
Nam gi 1,9 ln (95% CI:1,1 -
n theo tui. Nhóm 40-49 tu
-39 tui 1,2 ln  khác bit không có
ng kê vi p >0,05. Nhóm 50-59 và 60-69 tu
n so vi nhóm 30-39 tui. S khác bit có ý
ng kê vn 2,9 ln  nhóm 70-79
và 4,5 ln   tui 80 tr lên.
Bảng 3. 15. Liên quan giữa tỷ lệ tăng acid uric với một số chỉ số nhân trắc
Bin s
n
T l 
AU

n
OR (95%CI)
p
Phân
loại BMI
ng
1378
9,2
1

TCBP
183
23,0
2,9 (2,0-4,3)
< 0,001
Vòng eo

1758
7,7
1

Cao
152
24,1
3,8 (2,5-5,6)
< 0,001
WHR

1751
9,0

1

Cao
159
11,3
2,8 (2,1-3,9)
< 0,001
Kt qu bng 3.15 cho thng th
n so vng, s khác bit có 

10
thng kê vi p <0,05. i có vòng eo cao, ch s vòng eo/vòng mông cao
t thanh gp 3,8 và 2,8 ln so vi nhóm bình
ng. S khác bing kê vi p<0,001.
Bảng 3.16. Liên quan giữa tỷ lệ tăng acid uric với tình trạng huyết áp
Bin s
n

AU
n
OR (95%CI)
p
Tăng huyết áp
hiện tại và tiền sử
Không
1320
6,7
1

Có

590
14,6
2,4 (1,7-3,2)
< 0,001
Phân độ
huyết áp
ng
1503
7,9
1

 1
255
12,5
1,7 (1,1-2,6)
<0,05
T 2
152
16,4
2,3 (1,5-3,7)
< 0,001
Qua bng 3.16 cho th
huy     n so v ng. S khác bit có ý
ng kê vi p <0,001.  
huy  I là 1,7 ln
2,3 ln   II. S khác bing vi p
<0,05 và p<0,001.
Bảng 3.17. Liên quan giữa tỷ lệ tăng acid uric với một số chỉ số hóa sinh máu
Bin s
n

ng AU
n
OR (95%CI)
p

Không
1296
5,2
1

Có
614
17,6
3,9 (2,8-5,4)
<0,001

Không
1362
7,3
1

Có
548
13,9
2,1 (1,5-2,8)
<0,001
Gim HDL-C
Không
1.643
9,3

1

Có
267
8,6
0,9 (0,6-1,5)
>0,05
LDL-C
Không
1.438
6,5
1

Có
472
17,2
2,9 (2,1-4,1)
< 0,001
Ri lon lipid
máu chung
Không
839
4,2
1

Có
1.071
13,1
3,5 (2,4-5,1)
< 0,001

Hi chng
chuyn hóa
Không
1.536
8,2
1

Có
374
13,1
1,7 (1,2-2,4)
<0,01

11
Kt qu bng 3.17 cho bisterol, triglycerid và LDL-C làm
p 3,9; 2,1 và 2,9 ln so vng. S
khác bi ng kê vi p <0,001. M gim HDL-C không
thy có liên quan ti tình tr uric huyt thanh vi p>0,05.
i tng có ít nht mt rôi lo
uric huyt thanh 3,5 ln (95%CI: 2,4-5,1) so vi nhóm không có mt ri lon
lipid nào.
c chc hi chng chuy
     n (95%CI: 1,2-2,4) so vi nhóm không mc hi
chng chuyn hóa. S khác bing kê vi p <0,01.
Bảng 3.18. Liên quan giữa tỷ lệ tăng acid uric với hút thuốc và sử
dụng rượu bia
Bin s
n

AU

n
OR (95%CI)
p
Hút thuốc
Không
1449
8,2
1

Có
461
12,1
1,5 (1,1-2,2)
<0,05
Tần xuất
uống rƣợu
Không, ít khi
1444
7,2
1

Hàng tháng
22
9,1
1,3 (0,3-5,6)
>0,05
Hàng tun
240
15,0
2,3 (1,5-3,4)

<0,001
Hàng ngày
204
16,2
2,5 (1,6-3,8)
<0,001
Tần xuất
uống bia
Không, ít khi
1542
7,8
1

Hàng tháng
71
12,7
0,7 (0,3-3,5)
>0,05
Hàng tun
253
13,0
1,8 (1,2-2,7)
<0,01
Hàng ngày
44
29,5
4,9 (2,5-9,7)
<0,001
Kt qu bng 3.18 cho thy hút thuc lá làm 
c 1,5 ln. S khác bi ng kê vi

n theo m s du,
bia. So vi nhóm không hoc him khi uu bia, thì s du, bia
 mc hàng tuc lên 2,3 và 1,8 l
i ng s dng  m hàng ngày.

12
Bảng 3.19. Liên quan giữa tỷ lệ tăng acid uric với tần xuất sử dụng một số
nhóm thực phẩm
Tiêu th ng xuyên
n

AU
n
OR (95%CI)
p
Th
Không
1773
6,9
1

Có
137
38,7
8,5 (5,7-12,6)
<0,001
Ph tng vt
Không
1748
6,4

1

Có
162
39,5
9,6 (6,7-13,9)
<0,001
Thy sn
Không
1371
8,5
1

Có
539
10,9
1,3 (0,95-1,9)
>0,05
u ph
Không
1443
9,0
1

Có
467
9,6
1,1 (0,8-1,5)
>0,05


Không
1466
9,0
1

Có
444
9,7
1,1 (0,7-1,6)
>0,05

Không
1807
7,4
1

Có
103
40,8
8,7 (5,6-13,3)
<0,001
Sa
Không
1864
9,2
1

Có
46
8,7

0,94 (0,3-2,7)
>0,05
c ngt
Không
1828
9,1
1

Có
82
11,0
1,2 (0,6-2,5)
>0,05
Chè xanh
Không
1222
10,3
1

Có
688
7,1
0,7 (0,5-0,9)
< 0,05
Kt qu bng 3.19 cho thy thói quen s dng xuyên (s dng
hàng ngày, hàng tun) các loi th và ph tng v
p khong 9 ln. S khác bi
thng kê vi p <0,001.
Tiêu th thy su ph,  c ngng xuyên có t l
i nhóm s d

khác bing kê vi p >0,05.



13
Bảng 3.21. Phân tích hồi quy logistic đa biến giữa tăng acid uric huyết
thanh với một số yếu tố liên quan theo giới tính
Yu t

so sánh
N
Nam
OR (95%CI)
p
OR (95%CI)
p
Tu
10
2,5 (1,6-3,7)
<0,001
1,6(1,2-2,1)
<0,01
BMI (kg/m
2
)
1
2,2 (1,5-3,1)
<0,001
3,8(2,6-5,4)
<0,001

ng
xuyên s
dng
Th
Có=1
2,9 (1,8-3,9)
<0,001
2,2(1,2-4,0)
<0,01
Ph tng
Có=1
13,9(4,8-40,7)
<0,001
4,2 (2,4-7,8)
<0,001
c

Có=1
-

3,9 (2,2-7,1)
<0,001
u
Có=1
-

1,8(1,1-2,8)
<0,05
Qua bng 3.21 cho thy, các yu t liên quan c lp t

huyt thanh   tui, BMI, s dng th, ph t
ung xuyên.  n s ng uu và s dc
ng xuyên rt ít nên mô hình loi tr 2 yu t này trong phân tích.
Vi m tu p 2,5 ln  n
và 1,6 ln   BMI s 
ln  n và 3,8 ln  nam.
3.3. Hiệu quả can thiệp khẩu phần giảm nồng độ acid uric huyết thanh
Bảng 3.23. Hiệu quả giảm acid uric huyết thanh sau 6 tháng can thiệp
Ch s

Nhóm CT (n=77)
p
N uric huyt thanh trung bình: (µmol/l)
M
0

448,8 ± 61,7
446,7 ± 54,3
>0,05
M
6

425,9 ± 55,7
365,8 ± 63,5
<0,001
M
0
- M
6

22,9
80,9

c sau
<0,001
<0,001

T l 
M
0

72 (100,0)
77 (100,0)
-
M
6

63 (87,5)
34 (44,2)
<0,001
CSHQ
12,5%
55,8%

HQCT
43,3%

Bng 3.23 cho th         acid uric huyt
c can thip. Sau 6 tháng can thip,
n acid uric nhóm CT gim c 80,9 µc gim

ch bng khong ¼ so vi nhóm CT. S khác bing kê vi p
<0,001.  
acid uric tr v ng sau 6 tháng. S khác bing kê
vi p <0,001. Hiu qu can thip sau 6 tháng là 43,3%.

14
Bảng 3.24. Hiệu quả giảm acid uric huyết thanh theo nhóm tuổi
Các ch
s
i (a)
> 60 tui (b)
p (so sánh


(n=39)
NhómCT
(n=34)

(n=33)
NhómCT
(n=43)
N acid uric huyt thanh trung bình: (µmol/l)
M
0

461,7 ±59,8
446,2±52,1
433,5±61,4
447,1±56,7
p(a)>0,05

p(b)>0,05
M
6

436,2±54,3
369,3±70,7
413,9±55,8
363,0±57,9
p(a)<0,001
p(b)<0,001
P c sau
< 0,001
< 0,001
< 0,001
< 0,001

T l t thanh: SL (%)
M
0

39
(100,0)
34 (100,0)
33 (100,0)
43 (100,0)

M
6

35 (89,7)

17 (50,0)
28 (84,8)
17 (39,5)
p(a)<0,001
p(b)<0,001
CSHQ
10,3%
50,0%
15,2%
60,5%

HQCT
39,7%
45,3%

u qu gim acid uric huyt thanh theo nhóm tui, kt
qu bng 3.24 cho thy, c  tui 60 tui ca nhóm can thip
u có mc gim acid uric huyng kê vi p
<0,001 so vi chng. Nhóm trên 60 tui có t l acid uric tr v
i nhóm 60 tui tr xung  c i chng và
nhóm can thip. Hiu qu can thip sau 6 tháng  nhóm trên 60 tui là
45,3%, nhóm 60 tui tr xung có hiu qu th
37.1
21.6
29.9
32
20.6
15.4
17.3
9.6

9.6
26.9
0
10
20
30
40
Rượu Bia Thịt đỏ Phủ tạng Nước
xương
Nhóm thực phẩm
Tỷ lệ %
AU bình thường AU cao

Biểu đồ 3.10. Tần xuất tiêu thụ thực phẩm thường xuyên theo nhóm acid
uric sau can thiệp

15
Qua bi 3.10 cho thng có n acid uric huyt thanh
tr v ng sau 6 tháng can thip có tn xut s dng xuyên
u, bia, th, ph tu thi nhóm còn
 có tn xut s dng th, ph tng là th
ng kê vi p<0,05.
Bảng 3.26. Hiệu quả can thiệp lên tần xuất tiêu thụ thường xuyên một số
nhóm thực phẩm
Nhóm thực
phẩm
Trƣớc can thiệp

Sau can thiệp
ĐC

(n=72)
CT
(n=77)

ĐC
(n=72)
CT
(n=77)
u
37,5
42,9
(a)


36,1
31,2
(a)

Bia
20,8
32,5
(a)

18,1
16,9
(a)
c ngt
5,6
6,5

5,6
3,9
Th
31,9
28,6
(a)


34,7**
11,7**
,(a)

Ph tng
43,1
33,8
(a)


37,5**
16,9**
,(a)

Thy, hi sn
34,7
35,1

38,9
32,5

25,0

24,7
(a)


26,4*
11,7*
,(a)


25,0
27,3

25,0
26,0
u ph
27,8
27,3

27,8
27,3
Sa
1,4
3,9

1,4
3,9
Trà xanh
30,6
27,3
(a)

30,6
37,7
(a)

Cà phê
1,4
3,9

1,4
3,9
(
(a)
: nhóm can thic, sau p<0,05;
, 
Qua bng 3.26 cho th c can thip, tn xut tiêu th ng
xuyên các nhóm thc phm c nhau. S khác bit
ng kê vi p >0,05. Sau can thip, tn xut tiêu th các
nhóm thc phm không có s khác bi nào so vi tc can thip 
i chng.  nhóm CT, tn xut tiêu th u, bia, tht
, ph tng kê so vc can thip
(p<0,05). So sánh sau CT, tn xut tiêu th th, ph ta
nhóm CT thp hng kê so vi chng và
so vc can thip vi p <0,01 và < 0,05.

16
Bảng 3.29. So sánh giá trị dinh dưỡng khẩu phần giữa 2 nhóm trước, sau
can thiệp nhóm 30-60 tuổi
Các chỉ

số
Trƣớc CT
Sau CT
ĐC
(n=39)
CT
(n=34)
ĐC
(n=39)
CT
(n=34)

ng
(Kcal)
2116,6±345,0
2206,9±325,5
(a)

2085,3±228,6*
1906,0±220,5*
,(a)

Protein
(g)
Tng s
ng vt
Protein
 (%)

91,6±29,4

47,9±27,6
49,7±13,2

91,2±19,7
(a)
44,4±19,7
(a)

47,3±14,2
(a)


96,9±19,1
*
53,3±16,2
*
54,6±10,4
*

72,6±9,7*
,(a)

28,6±1,9*
,(a)

39,9±5,1*
,(a)

Lipid (g)
Tng s

ng vt

Ts (%)

50,0±24,8
32,0±18,4
65,6±18,8

55,4±18,1
(a)

36,6±17,3
(a)

65,3±20,4
(a)


56,6±19,6
*
36,0±18,0
*
62,2±17,3

45,4±11,5*
,(a)

26,1±10,1*
,(a)

57,9±18,6
(a)

Vitamin
A (cmg)
Caroten
C(mg)

570,0±358,5
6265±4800
140,8±100,5

742,7±591,6
(a)

6881±3837,6
(a)

133,0±72,1
(a)


666,8±370,9
6720±3335,6
130,6±79,6

577,7±310,7
(a)

7727±3374,1

(a)

120,0±71,6
(a)

Chất khoáng (mg)



Canxi
Phospho
St
514,2±260,1
1121,5±372,1
16,9±8,8
613,8±455,7
(a)

1075,8±236,4
(a)

16,0±4,4
(a)

595,6±418,2
1129,1±220,5
16,7±7,8*
467,3±184,7
(a)

893,6±136,9
(a)

14,1±4,4*
,(a)

Chất xơ
(g)
6,5±2,1
7,1±2,9
6,1±1,7
5,6±1,3
(
(a),

s dng Mann-Whitney U test)
So sánh giá tr  ng khu phn ca nhóm 60 tui tr xung,
bng 3.29 cho thy, ti th u không có s khác bit
 nào v  ng khu ph ng protein, lipid, vitamin,
cht khoáng và cha 2 nhóm CT và p, hàm
ng protein tng s, nhng vm
ng kê so vi chng và so vc can thip.


17
Bảng 3.30. So sánh giá trị dinh dưỡng khẩu phần giữa 2 nhóm trước, sau
can thiệp nhóm trên 60 tuổi
Các chỉ
số
Trƣớc CT

Sau CT
ĐC
(n=33)
CT
(n=43)
ĐC
(n=33)
CT
(n=43)

ng
(Kcal)
1878,3±215,9
1879,4±227,9
(a)

1888,9±99,0
1841,8±216,6
(a)

Protein(g)
Tng s
ng vt
Protein
 (%)

78,1±19,6
35,6±16,5
44,0±14,3

77,8 ± 19,2
(a)

36,9±17,0
(a)

46,4±13,5
(a)


77,8±9,0*
39,7±8,2*
50,9±6,6*

66,1±9,9*
,(a)

20,6±7,2*
,(a)

31,3±9,7*
,(a)

Lipid (g)
Tng s
ng vt

TS (%)

46,1±15,2

28,5±12,9
62,0±21,1

43,8±13,9
(a)

28,5±13,8
(a)

64,1±20,5
(a)


46,4±9,2*
29,6±11,4*
62,5±15,9

39,4±13,6*
,(a)

21,3±9,5*
,(a)

54,8±19,9
(a)

Vitamin
A (mcg)
Caroten
C (mg)

475,6±308,1
5535±3742,9
97,5±62,1

532,1±406,7
(a)

5935±3934,8
(a)

111,3±93,7
(a)


559,6±323,9
6813,0±4152,2*
108,6±60,7*

493,6±248,8
(a)

9593,0±4974,3*
,(a)

156,2±93,9*
,(a)

Chất khoáng (mg)

Canxi
Phospho
St
403,1±142,6
911,4±197,0
13,3±3,2
471,8±223,6
934,1±228,6
(a)

13,5±4,0
597,8±459,9
936,1±131,6*
13,3±2,9
487,7±142,5
828,4±103,9*
,(a)

13,4±2,6
Ch
(g)
5,4±1,8
5,9±2,0
(a)

5,6±1,7*
6,5±1,5*
,(a)

(
(a),
c, 
s dng Mann-Whitney U test)
 i 60, kt qu bng 3.30 cho thy, ti thm
 u không có s khác bi  nào v  ng khu
phng protein, lipid, vitamin, cht khoáng và cha 2 nhóm
a tui trên 60. Sau 6 tháng can thing protein tng s,
nhng vng kê so vi
i chng và so vc can thing vitamin C và ch
cc can
thip (p <0,05).

18
CHƢƠNG IV. BÀN LUẬN
4.1. Tình trạng tăng acid uric huyết thanh ở ngƣời 30 tuổi trở lên tại
cộng đồng nông thôn Thái Bình
Nghiên cc tin hành ti mt vùng nông thôn khu vng bng
Bc B trong bi cnh T chc Y t th gii khuyn cáo các bnh lý không
lây nhing trm trn thu nhp h n kinh t
quc gia, nht là  c thu nhp trung bình và thp. N acid uric
huyt thanh trung bình ca  ng thành trong nghiên cu này là
ng kê vi
p<0,01 so vi n (247,1µmol/l) (bng 3.5). Giá tr trung bình  tt c các la
tui  i n  dn theo tui  c nam và n.
 acid uric huyt thanh trung bình không có s khác bi
k gia nhóm tui 30 và 40 (bi 3.2). T l t thanh
chung trong nghiên cu này là 9,2% (95%CI: 7,9-10,5%). Nam gii có t l
mc là 12% (95%CI:10-i n 6,5% (95%CI:5,0-8,2%).

S khác bing kê vi p <0,001. Nghiên cu giá tr sinh hc
ci Ving thành thp k 90 th k 20 cho bit n
trung bình acid uric huyt thanh là 293,05mol/l  nam và 197,0 mol/l 
n, thi kt qu nghiên cu cy, n acid
uric trong c t s
nghiên cu cc ngoài.
Tuy nhiên, khi so vi kt qu nghiên cu trên các ng qun lý
sc khe ti bnh vin Hu Ngh  acid uric trung bình
trong nghiên cu ca chúng tôi thng 50
hoàn toàn hng này  khu vc thành ph lng
gp các ri lon chuyn hóa nhi Nghiên cu ca tác gi 
Hi cao tui t 60 tui tr lên tnh là
mt tnh thung bng sông H a bàn nghiên cu
t t l t thanh là 9,5% i
chim 16,3% n gii chim 5,5%. Mt nghiên cu t
i cao tui t 65 tui tr lên cho bit n acid uric huyt
thanh trung bình  nam gii là 437,6 µmol/l và  n gi
acid uric huyt thanh gp khá ph bin  ng này. Nam gii có t l
mc 57,3%, n gii có t l mng nh gia các
nhóm tui. T l mc  i cao tui lt nhiu so vi t l mc
chung  ng thành ti cng là khong 20%  nam và 10% 
n. Nhiu nghiên cu ti Trung Quc cho thy t l    t
u kiu kin kinh t. Tác
gi Yu tin hành nghiên c tui t 20 tr lên ti
vùng Pha tnh Quy t l 
     i chim t l 19,9%, n gii chim 10,54%.
Nghiên cu cng tui 20-70 to

19
cho thy t l i chim 32,1%, n

gii chim 21,8%. Tác gi Miao thc hing tung
thành ti 5 vùng ven bin ca tc cho thy t l 
 l mc  nam gii n
gi acic uric ph bi nam gii trên 30 tui và n gii
trên 50 tui, t l mc  khu vc thành th i khu vc nông thôn
(14,9 và 10,1%). Liu tin hành phân tích h thng các nghiên cu v dch t
ht thanh ti Trung Quc cho thy t l 
huyt thanh  nam gii là 21,6% và  n gi
uric huyt thanh bu  tui vi vi n.
4.2. Xác định một số yếu tố liên quan tới tình trạng tăng acid uric
huyết thanh
Nng  acid uric huyt thanh có mi tn chiu vi mt
s bin s v tui, nhân trc, huyt áp và hóa sinh máu. H s 
gp cao nht  nhóm nhân trn triglycerid (0,26),
tui (0,21), cholesterol (0,2), huyt áp t    t áp ti thiu
(0,16) (bng 3.12). T các mu ca chung tôi 
dng acid uric ging nhau 3 yu t tui, gii và
BMI, ch khác nhau yu t ng (mt mô hình s dng ch s
vòng eo, mt mô hình s dng ch s vòng eo/vòng mông). Và vi 4 yu t
này, c u gic khong 30% s khác bit v n
acid uric ging. Nghiên cu ca Phm Ngc Kiu thc hin ti
c mn chiu và rt cht ch
gia các ch s nhân trc, huyt áp vi n acid uric huyt thanh.
Nam gi      1,9 ln
(95% CI: 1,1- n theo tui. Nhóm 40-49
tui -39 tui 1,2 l
khác bing kê vi p >0,05. Nhóm 50-59 và 60-69 tui
n so vi nhóm 30-39 tui. S
khác bing kê vi p <0n
 nhóm 70-79 và 4,5 ln   tui 80 tr lên so vi nhóm tui 30. Kt qu

này c   p vi các nghiên cu dch t hc trong và
c.
 mi liên quan gim nhân trc th hin tình
trng vi t l t thanh, kt qu nghiên cu ca
chúng tôi cho thy tha cân, béo phì, vòng eo và ch s vòng eo/vòng mông
cao là mt yu t ng tha cân
n (95%CI: 2,0-4,3) so vi
ng, s khác bing kê vi có
t thanh gp 3,8 ln so vi
ng có ch s vòng eo/vòng m

20
n so vng.
S khác bing kê vi p<0,001.
t thanh có mi liên quan cht ch
vid uric huy
2,4 ln so vng. S khác bing kê vi p
 
  I là 1,7 ln 2,3 ln   II. S
khác bing vi p <0,05 và p<0,001 (bng
3.16). Nghiên cu ca Doãn Th t áp có
ng. Kt qu này
 u c c Thng và mt s
nghiên cu khác ca các tác gi c.
Nghiên cu mi liên quan gia các ri lon lipid máu v
huyt thanh, nghiên cu ca chúng tôi cho th
cao nh-C và triglycerid (nguy
ng là 3,9; 2,9 và 2,1 ln so vng). S khác bit
 ng kê v c ch c hi chng
chuyn so vi nhóm không

mc hi chng chuyn hóa. S khác bing kê vi p<0,01. Kt
qu ng vi nghiên cu ca Doãn Th ng Vi khi tác gi
cho bit thanh và ri lon lipid máu có mi quan h cht
ch vi t
cao gp 4,5 l  p 3,7 ln so vi nhng
t thanh. S khác bing kê vi
p <0,001. So sánh n acid uric huyt thanh n các ri lon
lipid máu  nhóm nam gii 45 tui, kt qu mt nghiên cu ti
 cho thy, nam gii 45 tui b 
m HDL-
vi nhóm có n ng mng kê so
vi nhóm n  nhóm 45 tui tr lên thì
ch có triglycerid và VLDL là có s khác bit gi
acid uric.
ánh giá mi liên quan ging acid uric vi tn xut s dng mt s
nhóm thc phm, kt qu cho thn theo
m s du, bia. So vi nhóm không hoc him khi ung thì s
du, bia  mc hàng tuc lên 2,3 và 1,8 ln.
ng s dng  mc
 hàng ngày. Vic s dng xuyên các loi th và ph tng
vp khong 9 ln. S khác
bing kê vi p<0,001. Nhóm tiêu th thy su phu
 có t l i nhóm s dng xuyên
 khác bing kê vi p >0,05. S dng
xuyên chè xanh làm gii nhóm s dng

21
ng xuyên. S khác bing kê vi p<0,05. S dng
sa là mt yu t bo v giúp gim acid uric huy
cu ca chúng tôi, t l  ng có s dng sa chim t l rt thp

ng (4,3%) nên không phát hin thy s khác bi
thng kê v, rt nhiu nghiên cy
ng ca tiêu th c ngt là long có cha nhing
fructose lên m cu này
c      ng ca s d c ngn tình
trt thanh.
Vic gim tiêu th các sn phm ngun gng vt giàu purin giúp
gim n acid uric huyt thanh mt cách mnh m. Tác gi 
cho bit, vi dng mi khu phn tht/ngày s c
bnh lên 1,45 lc s dng nhiu hoa qu làm gic
bnh. Nghiên cu cho bing s dng trên 2 khu phn qu
chín/ngày làm gic bnh so vi nhóm s di 0,5
khu phn mi ngày.
4.3. Đánh giá hiệu quả can thiệp chế độ ăn cho ngƣời tăng acid uric
huyết thanh
Nghiên cu tin hành can thip ci chng trong 6 tháng
cho thy, n acid uric nhóm can thip gic 80,9 µmol/l còn nhóm
i chng ch gi c 22,9 µmol/l. Có 55,8% s  ng nhóm can
thii chng có acid uric tr v ng
sau 6 tháng. S khác bing kê vi p<0,001. Hiu qu can
thip là 43,3%. Nhóm trên 60 tui có mc gim ti nhóm 60 tr
xung. Hiu qu can thip sau 6 tháng  nhóm trên 60 tu
so vi nhóm 60 tui tr xung là 39,7%.
Sau 6 tháng can thi ng protein tng s  ng vt,
 ng lipid ca nhóm can thi   ng kê so vi
nhóm chng và so vc can thip  c i và trên 60 tui. Riêng
nhóm can thip trên 60 tung vitamin C và ch
vi chc can thip mt cách có ý 
thng kê vi p <0,05. Nghiên cu ca tác gi ng
i cao tui cho bing khu ph

huy         ng là
1997,9±186,6 kcal (p<0,05).  ng cung cp cho khu ph  
ng vt và t l ng vt/protein tng s ca nhóm
ng (p<0,05). Nghiên cu
ca Ryu ti Hàn Quc cho thy m s dng tht c
huyt t          ng kê so vi
nhóm chy, kt qu ca nhiu nghiên cu trong và ngoài
u khu phn cung
cp t ng. Nghiên cu ca chúng tôi
t qu  khi so sánh vi khu phn ca các nghiên cu trên
ng khu vc nông thôn.

22
Kt qu th nghim can thip cng nhm gim n acid uric
c u qu can thip ch  m gim
acid uric huyt thanh cho bnh nhân gút ti bnh vin ca tác gi Nguyn
Th Lâm. Tác gi thc hin nghiên cc chn
i mc bnh gút, la tui 40 -70. Tác gi thc hi
vng bao gm xây dng thng dn s la
chn thc phm dng ca tng. Kt qu cho
thy sau 6 tháng can thip, tn xut tiêu th u, bia hàng ngày và hàng
tun cng nhóm can thip gim. Giá tr ng ca khu
phn nhóm bnh thi nhóm chng c v mng, protein
tng sng vt, purin, cholesterol, các vitamin và cht khoáng. S
ng protein ca khu phn nhóm can thi  c can
thip và  m c nhu cu khuyn ngh. Các thc phm giàu
m tiêu th vi tn xut hàng ngày và t 3 ln/tun tr lên so vi
thc can thi tng vu. Nhóm
can thip gim acid uric huyt thanh trung bình là 151,1 µmol/l nhiu so vi
i chng (ch gim 27,1 µmol/l). So sánh hai nghiên cu cùng tác

ng lên khu phn trong thu qu gim acid uric
huyt thanh trong nhóm can thip ca chúng tôi thmol/l so vi
151 mol/l). S khác bit xung nghiên cu ca chúng tôi là
n, có mc acid uric trung bình thp
 Còn nghiên cu ca tác gi Nguyn Th ng là
bnh nhân gút có n acid uric huyi
i chng nhp gây ra i bnh có ý
thc v tình hình bnh tt c        
không triu chng ti cng.
y, vin  can thip khu phm
tn xut s dng mt s thc ph, ph tm
s du trong nhóm can thip, giúp gim n acid uric huyt
thanh t c các bnh liên quan 
huyt thnh gút, các bnh lý tim mch, bnh th


23
KẾT LUẬN
1. Tình trạng tăng acid uric huyết thanh
- N  acid uric huyt thanh trung bình là 280,9 mol/l, nam
(316,1 (247ng kê vi p<0,001. T l
c huyt thanh là 6,5%  n và 12,0%  nam. T l 
huyt thanh chung là 9,2% (95%CI: 7,9-10,5%).
- N acid uric huyn theo tui c  nam và n. T
l             ng vi các
nhóm tui 30-39, 40-49, 50-59, 60-69, 70-79 và 80+
- T l ng g nhóm tha cân béo
phì (23,0%), vòng eo cao (24,1%), ch s WHR cao (14,1%), mc hong
th li (14,7%), tin s bnh tim mch (16,5%).
2. Một số yếu tố liên quan đến tăng acid uric huyết thanh

- Hai mô hình hn tuyn tính gic khong 30%
s khác bit n acid uric ging là:
AU (µmol/l)= 48,7-62,2*gii (1:nam,2:n) + 1,17* tu  +
5,9*BMI (kg/m
2
) + 161,8* WHR.
AU (µmol/l)=102,7 - 63,2*gii (1:nam,2:n)+ 1,22*tu  
4,92*BMI(kg/m
2
) + 1,37* vòng eo (cm).
- Các yu t c lp  nam là tui (OR=1,6), BMI (OR=3,8),
s dng xuyên th  (OR=2,2), ph t  
(OR=3,9) u (OR=1,8). Các yu t liên quan c lp  n là tui BMI
(OR=2,5), BMI (OR=2,2), s d ng xuyên th  (OR=17,8), ph
tng (OR=13,9).
3. Hiệu quả can thiệp khẩu phần đến nồng độ acid uric huyết thanh
- Sau 6 tháng, nhóm can thip  gim tn xut tiêu th th, ph
tu và so vi chng cùng thm.
S khác bing kê vi p<0,05. Nhóm can thip gim tiêu th
c ch bin sn, tht và các sn phm ch bin, cá, thy sn so vi
u và so vi nhóm chng sau can thing rau tiêu th ca nhóm
can thii nhóm chng. S khác bit
ng kê vu khu phn nhóm can thii
ng gim protein ng vt, lipid ng vt  c i 60
tung vitamin và chc can thip  nhóm trên
60 tui.
- Can thip khu phn giúp gim trung bình 80,9 mol/l acid uric
huyt thanh  nhóm can thip và 22,9 mol/l  i chng. Sau can
thing nhóm can thii chng
có n acid uric tr v ng. Hiu qu can thip là 43,3%. Nhóm

tui trên 60 và n gii có hiu qu gim acid uric ti nhóm 60 tui
tr xung và gii nam.

24



KIẾN NGHỊ


- Cn áp dng truyn thông cng hn ch s du bia, các
thc phm t ph t ng vt, la chn thc phm sn có t a
 xây dng ch  nh góp phn gim n và t
l t thanh.
- Ch  c xây d tài này có th làm tài liu ph bin
cho cng nht là nht
i, tha cân béo phì, béo bng
- Nghiên cng purin ca mt s thc phm sn có và
c thù ca Vit Nam.


25
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ
VIỆN VỆ SINH DỊCH TỄ TRUNG ƢƠNG
***************


PHẠM THỊ DUNG

TÌNH TRẠNG TĂNG ACID URIC HUYẾT THANH,
YẾU TỐ LIÊN QUAN VÀ HIỆU QUẢ CAN THIỆP
CHẾ ĐỘ ĂN Ở NGƢỜI 30 TUỔI TRỞ LÊN TẠI
CỘNG ĐỒNG NÔNG THÔN THÁI BÌNH



Chuyên ngành: Dinh dƣỡng tiết chế
Mã số: 62 72 73 10



TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC








HÀ NỘI - 2014