Đề tài: Phương pháp dạy Tập đọc nhạc lớp 4

Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
PHÒNG GD&ĐT BÌNH GIA
TRƯỜNG TIỂU HỌC THỊ TRẤN BÌNH GIA

ĐỀ TÀI
PHƯƠNG PHÁP HƯỚNG DẪN HỌC SINH LỚP 4
THỰC HIỆN TỐT BÀI TẬP ĐỌC NHẠC
Tên tác giả: Trần Đức Thơ
GV môn: Âm nhạc
Đề tài nghiên cứu thuộc môn: Âm nhạc
Chức vụ: Giáo viên
NĂM HỌC: 2013 - 2014
Năm học: 2013 - 2014 1
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Như chúng ta đã biết, Âm nhạc ngày nay là một môn học nghệ thuật đã
trở thành một trong những môn học chính thức của chương trình đào tạo phổ
thông bắt đầu ở các lớp tiểu học. Vì Âm nhạc tạo cho đời sống con người thêm
lạc quan yêu đời, Âm nhạc có ở mọi lúc mọi nơi trên toàn thế giới. Việc rèn
luyện cho các em phát triển kỹ năng nghe nhạc nó góp phần phát triển toàn diện
các em học sinh từ thể chất đến tinh thần để tạo nên một con người năng động
lạc quan, yêu đời, sáng tạo nhất là phát triển nhân cách cho các em đối với học
sinh tiểu học. Âm nhạc như nguồn sữa mẹ nuôi dưỡng thế giới tinh thần giúp
các em cảm nhận những vẻ đẹp trong tâm hồn, trong thiên nhiên, cuộc sống.
Ở lớp 1, 2, 3 Âm nhạc là một phần của môn nghệ thuật (gồm cả mĩ thuật
và thủ công). Phương pháp dạy học Âm nhạc ở lớp 1, 2, 3 tương đối giống nhau
và chỉ 2 phân môn là học hát và phát triển khả năng nghe nhạc. Sang đến lớp 4
Âm nhạc là môn học riêng có sách giáo khoa cho học sinh và sách hướng dẫn
giảng dạy dành cho giáo viên. Ở lớp 4 các em bắt đầu chuyển sang một giai
đoạn mới, ngoài học hát các em còn có thêm phân môn là tập đọc nhạc học hát

và học những ký hiệu ghi chép nhạc và đọc được bài tập đọc nhạc.
Khi tập đọc nhạc tốt nó sẽ giúp các em học sinh dễ dàng cảm nhận giai
điệu và ghép lời ca một cách chính xác hơn giúp các em thêm tự tin khi học hát.
Tập đọc nhạc giúp các em hiểu biết nhiều hơn về nghệ thuật Âm nhạc thông qua
việc ghi nhớ các nốt nhạc, ký hiệu Âm nhạc. Học sinh biết thêm nhiều bản nhạc
hay ngoài ra tập đọc nhạc còn phát triển khả năng nghe, sự cảm thụ Âm nhạc và
năng khiếu Âm nhạc cho học sinh, giúp các em có một kiến thức cơ bản vững
chắc về nhạc lý để làm nền tảng cho các em học tốt hơn chương trình Âm nhạc
các lớp sau tốt hơn.
Bản thân là giáo viên được phân công trực tiếp giảng dạy bộ môn Âm
nhạc qua thời gian giảng dạy bộ môn với lòng yêu nghề mến trẻ và sự nỗ lực
học hỏi của mình tôi nhận thấy các em rất yêu thích môn học này, và ở lớp 4 có
phân môn tập đọc nhạc, ghi chép nhạc là một phân môn mới mà các em mới
Năm học: 2013 - 2014 2
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
được làm quen nên để các em thực hiện tốt yêu cầu của bài học người giáo viên
cần có những phương pháp truyền đạt khoa học, hướng dẫn thật tốt và hiệu quả
giúp các em nắm được mục tiêu bài học. Trong thực tế việc đưa ra một phương
pháp giảng dạy thích hợp cho bộ môn Âm nhạc ở tiểu học có rất nhiều ý kiến
khác nhau. Những năm trước đây việc giảng dạy bộ môn này do giáo viên đứng
lớp giảng dạy chưa có giáo viên bộ môn riêng, bên cạnh đó là sự thiếu hụt về
phương tiện dạy học như là nhạc cụ cùng với phương pháp giảng dạy cũ kỹ chủ
yếu là dạy hát dạy đọc nhạc theo phương pháp truyền miệng. Do đó kết quả đạt
chưa cao, ít gây hứng thú cho các em trong việc học tập và tiếp thu kiến thức bộ
môn. Từ thực tế đó tôi đã mạnh dạn đưa ra vài ý về phương pháp giảng dạy
hướng dẫn học sinh thực hiện tốt bài tập đọc nhạc.
2. Mục đích nghiên cứu.
Từ thực tiễn dạy học bộ môn âm nhạc nói chung và phân môn Tập đọc
nhạc lớp 4 nói riêng ở trường Tiểu học Thị trấn, cá nhân tôi thu thập, tập hợp xử
lí thông tin, nhằm tìm ra phương pháp hữu ích nhất giúp các em học sinh lớp 4

có thể học tốt hơn ở phân môn tập đọc nhạc.
3. Đối tượng nghiên cứu.
Nghiên cứu cách hướng dẫn dạy Tập đọc nhạc của giáo viên và việc học
Tập đọc nhạc của học sinh khối lớp 4 ở trường tiểu học Thị trấn Bình gia.
4. Phạm vi nghiên cứu.
Nghiên cứu trong phạm vi học sinh khối lớp 4 - trường tiểu học Thị trấn
Bình gia.
5. Phương pháp nghiên cứu.
Đề tài, Sáng kiến kinh nghiệm có sử dụng các phương pháp sau:
+ Phương pháp trực quan hỏi- đáp.
+ Phương pháp trực quan nghe - đọc.
+ Phương pháp thực thành- luyện tập.
II. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lý luận
Năm học: 2013 - 2014 3
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
Âm nhạc là môn học môn học mang tính nghệ thuật cao, nó không đòi hỏi
sự chính xác một cách tuyệt đối nhưng đòi hỏi người học phải có sự yêu thích,
đam mê và một chút năng khiếu mà điều này không phải học sinh nào cũng có
được. Xuất phát từ thực trạng giảng dạy môn Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi
tiểu học để các em có thể học tốt và đạt kết quả tốt hết sức quan trọng, điều đó
không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mang tính vừa sức,
xoay vòng mà còn phụ thuộc vào phương pháp truyền đạt của người thầy. Hơn
nữa còn phụ thuộc vào ý thức học tập các em cùng với sự quan tâm và chăm sóc
tạo điều kiện của gia đình và xã hội.
Bởi vậy việc dạy Âm nhạc cho học sinh tiểu học nói chung và lớp 4 nói
riêng mặc dù không nhằm đào tạo các em thành những con người hoạt động
nghệ thuật chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục văn hóa Âm nhạc, làm cho các
em yêu thích nghệ thuật Âm nhạc, bước đầu giúp các em làm quen một số kỹ
năng đơn giản về ca hát và thói quen tập hát đúng.

Vậy làm thế nào để các em hát đúng giai điệu đúng tính chất các bài hát,
đọc đúng độ cao, trường độ, tiết tấu các nốt nhạc trong một bài tập đọc nhạc.
Giáo viên phải biết xácđịnh tầm cữ giọng cho phù hợp lứa tuổi học sinh, giúp
các em có một chút kiến thức về nhạc lý để các em hiểu và phân biệt được
những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn hình nốt như nốt móc đơn, nốt đen, nốt
trắng… có tốc độ thể hiện khác nhau để phát triển năng lực nghe nhạc và cảm
thụ Âm nhạc. Ngoài ra người giáo viên phải biết tạo cho các em một tâm thế
thoải mái, tự tin một hứng thú tràn đầy khi học Âm nhạc.
Là một giáo viên qua thời gian trực tiếp giảng dạy bộ môn với lòng yêu
nghề mến trẻ và sự nỗ lực học hỏi của mình, bản thân tôi ít nhiều đã rút ra được
những kinh nghiệm trong công tác. Tôi nhận thấy thực tế việc học tập và tiếp thu
các kiến thức môn học đặc biệt là kiến thức đọc và chép nhạc của các em là chưa
cao nhiều em còn rất lúng túng vì các em mới được làm quen với phân môn tập
đọc nhạc.
Đứng trước những hạn chế thực tế đó tôi mạnh dạn đưa ra một số kinh
nghiệm hướng dẫn các em về phương pháp tập đọc nhạc để các em thực hiện
Năm học: 2013 - 2014 4
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
phân môn tập đọc nhạc tốt hơn làm nền tảng cho các em học tốt ở chương trình
Âm nhạc lớp 4 và các cấp học tiếp theo.
2. Cơ sở thực tiễn.
2.1. Thuận lợi
Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện thuận
lợi cho thầy và trò. Ban giám hiệu nhà trường luôn động viên giáo viên có nhiều
sáng kiến kinh nghiệm và làm đồ dùng dạy học phục vụ tốt cho bộ môn giảng
dạy.
Giáo viên luôn tham khảo chương trình Âm nhạc trước khi lên lớp, điều
chỉnh chương trình cho phù hợp từng đối tượng học sinh các lớp áp dụng
phương pháp dạy học tích cực gây được hứng thú cho học sinh.
Học sinh rất yêu thích bộ môn Âm nhạc, thích hát, thích được biểu diễn.

Khi lên lớp có đầy đủ nhạc cụ như đàn, thanh phách, máy vi tính, máy
chiếu để phục vụ cho công tác dạy và học.
2.2. Khó khăn
Hoạt động Âm nhạc ở trường chưa có điều kiện có phòng học Âm nhạc
riêng còn sử dụng nhờ phòng ngoại ngữ.
Một số học sinh chưa nắm chắc vị trí nốt nhạc, hình nốt tên nốt nhạc trên
khuông, chưa thể hiện được cao độ trường độ bài tập đọc nhạc theo yêu cầu và
ghép lời ca chưa đồng đều.
3. Nội dung đề tài.
Ở nội dung đề tài này giáo viên chủ yếu hướng dẫn học sinh đọc tốt các
bài Tập đọc nhạc thông qua các phương pháp trực quan. Cụ thể nội dung thực
hiện theo các bước tiến trình kết hợp sử dụng các phương pháp trực quan như
sau:
3.1. Phương pháp trực quan hỏi- đáp.
- Giáo viên treo bảng phuï bài TĐN.
- GV giới thiệu:
+ Bài TĐN số mấy…
Năm học: 2013 - 2014 5
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
+ Bài TĐN ñöôïc trích trong bài hát…Tác giả là Nhạc sĩ…vv. Bước này
giúp học sinh chủ động học tập và nhận biết các kí hiệu ghi nhạc, nắm chắc nhạc
lý. GV cho học sinh tìm hieåu bài nhạc bằng cách đặt câu hỏi:
+ Bài TĐN viết nhịp maáy?
+ Gồm có những hình nốt gì?
+ Nốt cao nhất? nốt thấp nhất?
+ Các ký hiệu âm nhạc (nếu có): dấu luyến…
Ví dụ: Dạy bài TĐN số 5: Hoa bé ngoan.
- GV treo bảng phụ bài TĐN số 5.
TĐN số 5: Hoa bé ngoan
(Trích)

Nhạc và Lời: Hoàng Văn Yến

- Giới thiệu:
+ Bài TĐN số 5: Hoa bé ngoan, được trích trong bài hát Hoa bé ngoan,
Nhạc và Lời: Hoàng Văn Yến.
- GV hỏi: + Bài TĐN viết nhịp mấy? Nhịp 2/4
+ Trong bài có hình nốt gì? Đen, trắng, móc đơn.
+ Có những ký hiệu âm nhạc nào? Dấu luyến.
+ Nốt có cao độ thấp nhất? Ñoà.
+ Nốt có cao độ cao nhất? La.
Năm học: 2013 - 2014 6
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
3.2. Phương pháp trực quan nghe- đọc.
- Treo bảng phụ (Luyện tập cao độ)
Ví dụ: TĐN số 5.
- Chỉ vị trí từng nốt, học sinh đọc tên nốt:
Đô - Rê - Mi - Son - La.
- Giáo viên đàn, đọc mẫu cao từ thấp lên cao và ngược lại. Sau đó đàn cho
học sinh luyện tập cao độ.
Đô - Rê - Mi - Son - La
La - Son - Mi - Rê - Đồ
Hoặc: Đô - Mi - Son - La
La- Son - Mi - Ñoà.
3.3. Phương pháp thực hành- luyện tập.
- Giáo viên treo bảng phụ (Bài tiết tấu), làm mẫu.
Ví dụ: TĐN số 5:
+ Đọc: Đen đen đen đen trắng- đen đen đen đơn đơn trắng
+ Hoặc: Tùng tùng tùng tùng tùng - tùng tùng tùng rinh rinh tùng
+ Gõ: x x x x xx - x x x x x xx
- Giáo viên giải thích:

Nốt móc đơn ( ♪ ) Gõ nhanh hơn so với nốt đen ( ).
Bài đọc nhạc viết theo nhịp 2/4 nên nốt móc đơn ( ♪ ) Tương đương nửa
phách = 1/2 phách. Nốt móc đơn viết liền nhau (♫) = 1 Phách.
Giáo viên lưu ý học sinh: Phách mạnh (Phaùch 1) vỗ mạnh
Phách nhẹ (Phaùch 2) vỗ nhẹ hơn.
- G/v gõ phách mạnh và phách nhẹ cho học sinh nghe và quan sát để phân
biệt. Sau đó G/v cho học sinh nghe phách mạnh và nhẹ qua nhịp đàn. G/v đọc và
gõ mẫu cho học sinh quan sát và nghe sau đó yêu cầu học sinh thực hiện theo.
Ví dụ: TĐN số 3: Cùng bước đều (Vieát ôû nhòp 2)
Năm học: 2013 - 2014 7
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
Ñọc: Đen đen đen đen trắng - đen đen đen đen trắng
Hoặc Ñọc:Tùng tùng tùng tùng tùng -tùng tùng tùng tùng tùng.
Goõ: x x x x xx x x x x xx
Giáo viên giải thích: Bài đọc nhịp 2/4 nên nốt đen ở đây tương đương 1
phách ( = 1 phách).
Nốt trắng ngân dài bằng 2 nốt đen (Tương đương 2 phách)
4. Các giải pháp thực hiện.
Để có một tiết học Âm nhạc hiệu quả gây được hứng thú cho học sinh
trước tiên người giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu
tiên. Ở các lớp dưới các em được làm quen với kỹ năng ca hát, phát âm quan sát
nghe và cảm thụ bài hát và tập hát truyền cảm và tập gõ đệm các kiểu cho đúng
và nhịp nhàng. Sang lớp 4 các kỹ thuật đó vẫn được duy trì nhưng được nâng
cao hơn. Ở lớp 4 các em được làm quen với một phân môn mới trong học Âm
nhạc đó là phân môn tập đọc nhạc, các em sẽ tiếp nhận ra âm thanh cao thấp
tương ứng các vị trí nốt nhạc trên khuông từ 2 đến 3 âm 4- 5 âm trong phạm vi
quãng 8 và tập đọc một bài nhạc vì vậy giáo viên phải nắm vững phương pháp
và các bước trong giảng dạy để truyền thụ lại cho các em kiến thức của bài học
cũng như phát triển các kỹ năng đã có của các em học sinh một cách tốt nhất.
Để thực hiện tốt bài tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 ta cần giải quyết các

vấn đề sau.
4.1. Giáo viên phải hướng dẫn cho học sinh nắm rõ về lý thuyết nhạc:
Ở lớp 3 các em đã được học cơ bản về nhạc lý như khuông nhạc, khóa
son, dòng kẻ, khe nhạc, các hình nốt nhạc….Để có thể học tập đọc nhạc tốt phải
nắm rõ các kiến thức cơ bản về nhạc lý khi nhìn vào bài tập đọc nhạc các em
mới đọc nhạc tốt được.
Giáo viên cần ôn tập lại kiến thức cũ cho học sinh. Cho học sinh nhận biết
lại các hình nốt nhạc như nốt đen, nốt trắng, nốt móc đơn dấu lặng đen, lặng
đơn. Có thể ôn tập với nhiều hình thức thông qua trò chơi nhận biết các nốt nhạc
và tên nốt nhạc như (Đô, rê, mi, pha, son, la, si) hoặc cho học sinh đọc tên nốt
nhạc bằng trò chơi khuông nhạc bàn tay đã học ở lớp 3.
Năm học: 2013 - 2014 8
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
Cho học sinh lên bảng đính tên nốt nhạc theo yêu cầu của giáo viên ví dụ:
giáo viên nói son đen, la trắng, mi móc đơn …học sinh đính nốt nhạc bằng bảng
nam châm đính nốt nhạc vào khuông nhạc đúng vị trí từ đó sẽ khắc sâu kiến
thức trí nhớ về vị trí nốt nhạc cho các em. Hoặc cho các em nhớ lại vị trí các nốt
nhạc bằng khuông nhạc bàn tay đã học ở lớp 3.
Giáo viên giới thiệu về cách đánh nhịp, vạch nhịp, vạch kết thúc bài về
dấu luyến, dấu quay lại…
4.2. Thực hiện đúng cao độ và trường độ:
Học sinh tiểu học chưa có kiến thức về nhạc lý nhiều nên việc dạy bài tập
đọc nhạc tránh nhồi nhét cho học sinh những kiến thức trừu tượng mà phải chú ý
đến thực hành.
Thông thường người ta tách ra 2 yếu tố độ cao, độ dài âm thanh để luyện
riêng khi thuần thục mới ghép lại độ cao và độ dài cho học sinh.
* Luyện tập về cao độ:
Học sinh tiểu học chưa quen với độ cao các nốt nhạc nên luyện tập về cao
độ là rất khó đối với các em. Giáo viên dùng đàn organ đánh giai điệu một lần
cho học sinh nghe sau đó đàn từng câu học sinh nghe nhìn từng nốt nhạc để đọc.

Với các em phải tiến hành từ những âm dễ đọc nhất phù hợp tầm cử giọng
các em rồi mới mở rộng thành 5 âm, 6 âm. Trước hết tập những vần ít âm với
âm son làm trung tâm như (mi son la son đô) đến quãng 5 (Rê mi pha son la hay
Đô rê mi pha son). Sau khi hình thành thang 5 âm ta dạy tiếp quãng 6 ghép lại
(Đô rê mi pha son la) và tùy vào từng bài tập đọc nhạc mà ta luyện cao độ cho
phù hợp.
Giáo viên ghi chữ theo tên nốt ví dụ: Đô là Đ, son là S, mi là M…cho học
sinh dễ nhìn và nhớ đọc khi chưa quen.
Giáo viên ghi thang âm của bài tập đọc nhạc vào bảng phụ sau đó đàn một
lần cho học sinh nghe cho học sinh đọc từng nốt của thang âm theo đàn khi học
sinh đọc tốt rồi giáo viên có thể cho học sinh đọc cao độ của bài tập đọc nhạc,
cho học sinh đọc theo cao độ từ thấp lên cao, từ cao xuống thấp, hoặc cho đọc
theo cặp 2 nốt trong phạm vi quãng tám. Quan trọng nhất là tập cao độ trên nền
Năm học: 2013 - 2014 9
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
giai điệu của bài tập đọc nhạc sẽ học để các em dễ dàng bắt vào cao độ của bài
tập đọc nhạc.
*Luyện tập về trường độ
Học sinh tiểu học nếu kết hợp đọc cao độ và tiết tấu ngay cùng một lúc sẽ
làm cho học sinh lúng túng nhất là đối với những học sinh không có năng khiếu.
Để học sinh tiếp thu một cách dễ dàng, giáo viên dạy luyện tập trường độ
riêng bằng cách gõ tiết tấu lấy đơn vị phách làm cơ sở có thể vỗ tay theo phách
hoặc theo tiết tấu.
Giáo viên ghi tiết tấu của bài tập đọc nhạc vào bảng phụ cho học sinh
luyện tập tiết tấu của bài. Có thể cho học sinh vỗ tay hoặc dùng thanh phách
nhạc cụ để gõ. Để học sinh thích thú tạo không khí sinh động giáo viên có thể
cho các em gõ tiết tấu và đọc bằng các tiếng tượng thanh ví dụ như: rinh, tùng,
cắc, ếch, ộp…. Hoặc đọc các âm với những tên gần gũi với ký hiệu Âm nhạc
như nốt đen đọc là “đen”, nốt móc đơn đọc là “đơn”, dấu lặng đọc là “lặng”, nốt
trắng đọc là “trắng”.

Luyện tập tiết tấu giúp các em biết độ dài các nốt nhạc, luyện tập tiết tấu
dựa vào từng bài tập đọc nhạc.
Ví dụ:
Đơn đơn đen đơn đơn đen đơn đơn đơn đơn trắng
Rinh rinh tùng rinh rinh tùng rinh rinh rinhrinh tùng
4.3. Thực hiện đúng quy trình khi dạy bài tập đọc nhạc:
Việc giúp học sinh tập đọc một bài tập đọc nhạc muốn thu được kết quả
tốt cũng phải được thực hiện đúng các bước theo trình tự nhất định.
Năm học: 2013 - 2014 10
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
Ở lớp 4 có tổng cộng 8 bài tập đọc nhạc từ bài tập đọc nhạc số 1 đến bài
tập đọc nhạc số 8 các bài tập đọc nhạc đều có lời ca dài không quá 16 ô nhịp tất
cả đều viết ở nhịp 2/4. Vì mới tiếp cận nên giáo viên hướng dẫn học sinh thực
hành các bài tập đọc nhạc riêng cho từng bài về cao độ, tiết tấu và phải thực
hành đúng quy trình bài tập nhạc.
Trước khi vào bài tập đọc nhạc giáo viên giới thiệu bài tập đọc nhạc.
Học sinh xác định âm cao, thấp, trung bình và tập nói tên nốt nhạc
ví dụ như son đen, la trắng (chưa đọc cao độ các nốt).
Tập tiết tấu tùy theo từng bài tập đọc nhạc mà tập các hình tiết tấu khác
nhau
Ví dụ: Bài Son la son thì hình tiết tấu phải tập là:
Đen đen trắng đen đen trắng
Giáo viên gõ tiết tấu trong bài tập đọc nhạc học sinh nghe và thực hiện lại,
miệng đọc tay gõ theo tiết tấu…
Nói tên nốt theo tiết tấu học sinh nói tên các nốt nhạc có trong bài tập đọc
nhạc theo tiết tấu kết hợp gõ đệm theo tiết tấu.
Đọc cao độ:
Giáo viên đàn cao độ các nốt có trong bài tập đọc nhạc, hoc sinh nghe và
đọc theo( đọc từ thấp lên cao, từ cao xuống thấp hoặc đọc theo cặp 2 nốt, hoạt
động này có thể thay thế cho luyện thanh.

Giáo viên đàn giai điệu từng chuỗi âm thanh ngắn khoảng 2 đến 3 lần học
sinh lắng nghe và đọc nhẩm. Học sinh đọc cao độ theo thang âm lên và thang âm
xuống.
Học sinh đọc nhạc từng câu ngắn giáo viên đàn từng chuỗi âm thanh ngắn
khoảng 2 đến 3 lần học sinh lắng nghe và nhẩm theo. Khi giáo viên bắt nhịp thì
học sinh hòa giọng vào với đàn. Với cách làm như vậy giáo viên không phải đọc
mẩu mà tự học sinh lắng nghe âm thanh và tự đọc bài theo những gì các em cảm
Năm học: 2013 - 2014 11
2
4
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
nhận được. Các em sẽ rất thích thú vì tự mình khám phá giai điệu của bài tập
đọc nhạc và tự ghép được lời ca và sẽ thích thú hơn nữa khi các em được nghe
trọn vẹn bài hát có đoạn trích là bài tập đọc nhạc mà các em vừa học, giáo viên
nghe và nhận xét sửa sai nếu học sinh đọc chưa đúng yêu cầu.
Giáo viên đàn giai điệu cả bài tập đọc nhạc để học sinh tự đọc nhạc hòa
với tiếng đàn, vừa đọc kết hợp gõ đệm theo tiết tấu.
Học sinh đọc nhạc cả bài lần nữa giáo viên không sử dụng nhạc cụ mà
lắng nghe học sinh đọc để phát hiện chỗ sai hướng dẫn các em sửa sai.
Học sinh ghép lời ca, giáo viên đàn giai điệu cả bài tập đọc nhạc để học
sinh tự đọc nhạc và hát lời có thể chia một dãy đọc nhạc một dãy hát lời hoặc
cho các tổ luân phiên nhau.
Đọc nhạc và gõ đệm, học sinh đọc nhạc và hát lời bài tập đọc nhạc kết
hợp gõ đệm theo phách nhịp nhàng bằng các loại nhạc cụ sẵn có quen
thuộc( Đến đây không gõ theo tiết tấu nữa mà chuyển sang gõ phách, vì phách là
đơn vị cơ bản của trường độ).
Củng cố kiểm tra giáo viên cho tổ nhóm hay chỉ định các cá nhân trình
bày bài tập đọc nhạc, giáo viên nhận xét khen học sinh thực hiện tốt và nhẹ
nhàng động viên sửa sai học sinh thực hiện chưa đúng yêu cầu.
*) Để thực hiên được điều này giáo viên cần:

Chuẩn xác về cao độ, không được chênh phô, tiết tấu phải chính xác.
Kết hợp âm thanh trên đàn để kiểm tra chính xác cao độ của học sinh khi
đọc bài tập đọc nhạc.
Kết hợp trò chơi như đọc tiết tấu theo âm thanh của các nhạc cụ thi đua
đọc nhạc theo tổ để tạo không khí sôi nổi trong lớp học.
Củng cố kiểm tra giáo viên chỉ định tổ nhóm cá nhân tập đọc nhạc giáo
viên hướng dẫn học sinh đọc đúng và sửa sai học sinh đọc chưa đạt.
Cần lưu ý khi dạy bài tập đọc nhạc học sinh tự lắng nghe tiếng đàn mẫu
của giáo viên để cảm âm từ đó vận dụng để tập đọc nhạc, giáo viên đừng bao
giờ dạy một cách truyền khẩu hát nốt nhạc ngoại trừ những học sinh chậm và
Năm học: 2013 - 2014 12
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
không có năng khiếu và tuyệt đối không được để học sinh đó đứng ngoài tiết
học.
4.4. Hướng dẫn học sinh đọc nhạc và ghép lời ca đều giọng, diễn cảm
rõ lời:
Các em đọc nhạc và ghép lời ca không đều do các em không tập trung
lắng nghe khi giáo viên bắt giọng và các em bị cuốn nhịp không đọc đúng nhịp
không giữ được nhịp độ ban đầu và có xu hướng nhanh dần lên.
Muốn học sinh đọc đúng nhạc hát lời ca đều giọng diễn cảm giáo viên
phải chú ý bắt giọng tạo được sự chú ý của học sinh.
Dạy học sinh chính xác về cao độ và trường độ, cho học sinh đọc nhạc và
hát lời ca kết hợp gõ đệm theo phách, tiết tấu lời ca đều chính xác sẽ giúp học
sinh hát lời chính xác và đúng nhịp. Kết hợp với âm thanh trên đàn để kiểm tra
chính xác cao độ của học sinh khi đọc bài.
Học sinh nghe và nhận xét bạn giáo viên nhận xét chung sửa sai uốn nắn
kịp thời động viên học sinh hát sai để giúp các em hát đúng.
Ở một số câu đọc nhạc ở cuối câu có chỗ ngân dài 2 hoặc 3 phách thì giáo
viên nên đếm phách để học sinh ngân cho đủ và kết hợp vỗ tay theo phách học
sinh sẽ hát và ngân cho đủ, kết hợp vỗ tay theo phách học sinh sẽ hát đúng

trường độ.
Sau khi tập đọc nhạc xong muốn ghép lời ca diễn cảm và đúng trước hết
các em phải thực hiện đúng cao độ, trường độ như đã nêu trên.
Giáo viên nên giới thiệu nội dung bài tập đọc nhạc nói về gì sắc thái thể
hiện ra sao vui hay êm dịu…Nhất là khi hát phải thể hiện được giai điệu tiết tấu
của bài hát phải đưa tâm hồn của mình hòa quyện vào lời hát, phải có cảm xúc
khi hát thể hiện được tâm hồn của mình vào nội dung tác phẩm như (tình bạn bè,
cha mẹ, thầy cô quê hương, mái trường…).
Hướng dẫn các em phát âm rõ lời, chính xác gọn tiếng chỗ nào luyến lên
hay luyến xuống phải thể hiện được. Trong lúc tập hát cũng như tập đọc nhạc
không nên cho các em hát to quá gây ra khan tiếng mệt giọng ảnh hưởng đến
giọng hát và không thể hiện nội dung bài tập.
Năm học: 2013 - 2014 13
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
Giáo viên khi bắt giọng cho học sinh đọc nhạc hoặc hát giáo viên nên bắt
giọng cho chuẩn xác hoặc có thể bắt giọng bằng sử dụng nhạc cụ để bắt giọng
vào cho đúng và chuẩn xác như đàn organ hoặc kèn Melodion…tiếng hát sẽ
không bị quá cao hoặc quá thấp.…
4.5. Ôn tập bài tập đọc nhạc:
Chương trình Âm nhạc ở tiểu học không tách biệt tập đọc nhạc thành 1
tiết học riêng mà thường kết hợp trong 2 nội dung trong một tiết học như ôn tập
bài hát kết hợp học bài tập đọc nhạc, hoặc ôn tập bài hát với ôn tập bài tập đọc
nhạc, hoặc học bài hát với phát triển khả năng nghe nhạc, kể chuyện Âm nhạc.
Ở tiết ôn tập bài tập đọc nhạc cho học sinh nhớ lại tên nốt nhạc đọc đúng
yêu cầu bài tập đọc nhạc đúng trường độ cao độ bài tập đọc nhạc và ghép lời ca
diễn cảm có thể kết hợp múa vận động phụ họa.
Giáo viên gõ tiết tấu học sinh nghe thực hiện lại.
Cho học sinh nghe lại giai điệu bài tập đọc nhạc. Giáo viên đàn giai điệu
học sinh đọc nhạc và hát lời kết hợp gõ đệm theo phách theo tiết tấu, theo nhịp.
Giáo viên chỉ định học sinh trình bày cá nhân, theo nhóm, tổ….yêu cầu học sinh

tập đọc nhạc đúng và thể hiện được tính chất mềm mại của giai điệu đã học.
Cho học sinh tập đọc nhạc các nhóm đối đáp hoặc nối tiếp nhau, hoặc tập
đọc nhạc kết hợp với trò chơi.
Để nâng cao hơn về cảm thụ âm nhạc giáo viên đàn chuỗi âm thanh ngắn
(4 đến 5 nốt ) học sinh chú ý lắng nghe nhận biết đó là giai điệu câu nhạc nào và
đọc cả câu. Học sinh đọc nhạc hát lời và nói lên cảm nhận của mình về giai điệu
lời ca của cả bài tập đọc nhạc.Và có thể nâng cao hơn giáo viên yêu cầu học
sinh tập đặt lời ca mới cho bài tập đọc nhạc.
Ví dụ :giáo viên đàn nốt (son –mi – mi – son – la) giai điệu trong bài tập
đọc nhạc số 5: Hoa bé ngoan – nhạc và lời Hoàng Văn Yến. Học sinh sẽ nhận ra
chính là các ca từ Hoa nào mẹ yêu nhất và qua đó các em tập đặt lời ca mới cho
5 nốt nhạc trên ví dụ như: em và bạn vui hát….
Cho học sinh tập đặt lời ca mới theo nhóm và lên trình bày trước lớp.
Giáo viên nhận xét khen.
Năm học: 2013 - 2014 14
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
5. Kết quả thực hiện.
Sau khi tôi áp dụng giảng dạy môn Âm nhạc với các biện pháp trên thấy
rằng có kết quả chuyển biến rất rõ rệt. Cụ thể các em học sinh lớp 4 khi tập đọc
nhạc đã tiến bộ rõ rệt, tiếp thu rất mau và thực hiện rất tốt khi học tập đọc nhạc,
các em thể hiện đúng cao độ, trường độ đọc nhạc và ghép lời ca đều giọng, diễn
cảm rõ lời không còn hát ê a nhạc một nơi lời một nơi các em hát thật gọn tiếng,
biết phân biệt được chỗ nào cần hát nhẹ hay vừa hoặc nhấn mạnh giọng và ngân
dài đủ đúng và hát thật diễn cảm thể hiện rõ tình cảm nội dung tác phẩm.
*) Kết quả khảo sát trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Lớp Số học sinh
Hoàn thành
(A+)
Hoàn thành
(A)

Chưa hoàn
thành (B)
4A 29 6 H/s = 20,7 % 21 H/s = 72,4 % 2 H/s = 6,9 %
4B 29 7H/s = 24,1 % 19 HS = 65,5 % 3 H/s = 10,4 %
*) Kết quả sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm vào giảng dạy ứng
dụng:
Lớp Số
học sinh
Hoàn thành tốt
(A+)
Hoàn thành
(A)
Chưa hoàn
thành (B)
4A 29 10 H/s = 34,5% 19 H/s = 64,5 % 0
4B 29 11 H/s = 37,9 % 18 H/s = 62,1 % 0
Tóm lại sau khi học bài tập đọc nhạc các em tiếp thu tốt, thực hiện đúng
quy trình của bài tập đọc nhạc kết quả cuối năm số học sinh xếp loại B (không
hoàn thành) không còn nữa. Học sinh hoàn thành tốt (A+) tăng lên rõ rệt 100%
các em học sinh khối 4 đều hoàn thành và hoàn thành tốt chương trình, tất cả các
em đều yêu thích bộ môn Âm nhạc.
+) Hiện nay đề tài đang được triển khai ở khối 4 cấp trường tiểu học Thị
trấn Bình gia.
Năm học: 2013 - 2014 15
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
III. PHẦN KẾT LUẬN.
1. Những kết luận đánh giá cơ bản nhất về Đề tài, Sáng kiến cải tiến
kỹ thuật.
Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao nên việc dạy học môn
Âm nhạc ở trường tiểu nói chung và các học sinh lớp 4 nói riêng. Với khả năng

nhận thức của các em qua phân môn Âm nhạc tôi đã đưa vào thực tế các biện
pháp trên để học sinh thực hiện tốt bài tập đọc nhạc và thu được kết quả đáng
khích lệ. Học sinh càng yêu mến môn Âm nhạc, các em mạnh dạn tự tin đứng
trước lớp để biểu diễn, tập đọc nhạc tốt hơn phát âm rõ lời chuẩn xác khi hát và
đọc đúng cao độ trường độ khi hát và tập đọc nhạc bước đầu thể hiện được tình
cảm của mình khi hát và các em rất hào hứng tham gia học tập. Muốn đạt được
chất lượng tốt trong việc dạy bộ môn Âm nhạc ở tiểu học nhất là phân môn tập
đọc nhạc lớp 4. Bản thân giáo viên phải tu dưỡng thường xuyên về chuyên môn
Âm nhạc luôn dổi mới phương pháp dạy học, học hỏi ở đồng nghiệp của mình
và rút ra kinh nghiệm thực tế trên bục giảng qua từng tiết dạy. Tùy theo từng
đối tượng học sinh mà ta có thể tạo ra những cách thức, biện pháp giảng dạy
thích hợp miễn là chúng ta đạt được hiệu quả cuối cùng học sinh hiểu bài, nắm
được kiến thức, tiếp thu và thực hiện tốt bài tập đọc nhạc, nói chung là đạt được
mục tiêu bài học.
Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ của tôi trong quá trình giảng dạy
Âm nhạc cho học sinh. Tôi thấy mình cần phải học hỏi nhiều hơn nữa để đem
đến cho các em những giờ học thú vị và hiệu quả. Trong thời gian ngắn với kinh
nghiệm hiểu biết còn hạn chế đề tài tôi đưa ra chắc chắn không tránh khỏi sự
thiếu sót. Tôi rất mong sự góp ý của đồng nghiệp của thầy cô và các chuyên
viên, hội đồng sư phạm. Tôi xin chân thành cảm ơn.
2. Các đề xuất và kiến nghị
a. Đối với phụ huynh:
Quan tâm đến việc học tập của con em, thường xuyên kiểm tra sách vở,
đốc thúc, quản lí việc học ở nhà. Chú ý đến học sinh nghèo, khuyết tật, cần mở
quỹ khuyến học giúp đỡ, khen thưởng kịp thời.
Năm học: 2013 - 2014 16
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
b. Đối với Ban giám hiệu:
Tăng cường mua sắm, bổ sung tài liệu đồ dùng nghiên cứu, sách tham
khảo cho giáo viên về bộ môn âm nhạc.

Bổ sung đồ dùng dạy học đủ cho các lớp sử dụng. Tham mưu với cấp trên
bổ sung xây dựng phòng âm nhạc riêng biệt phục vụ cho việc dạy và học được
đảm bảo.
c. Đối với Phòng giáo dục và đào tạo:
Cần thường xuyên tổ chức sinh hoạt chuyên đề, tổ chức thao hội giảng,
bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên bộ môn âm nhạc để trao đổi và học hỏi
về chuyên môn trong toàn huyện.
Chỉ đạo tổ cốt cán môn âm nhạc tăng cường đi dự giờ giúp đỡ và tư vấn
về chuyên môn đối với cá nhân tôi và các giáo viên âm nhạc các trường khác để
học hỏi và trau dồi kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ.
IV. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa, sách giáo viên Âm nhạc lớp 4.
2. Thiết kế bài giảng môn Âm nhạc lớp 4.
3. Đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy ở tiểu học.
4. Phương pháp dạy học các môn học lớp 4
5. Phương pháp giảng dạy môn Âm nhạc tài liệu dành cho Cao đẳng tiểu
học.
6. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên Âm nhạc.
7. Các tạp chí giáo dục tiểu học, thế giới trong ta.
Trên đây là một số kinh nghiệm tôi nhận thấy trong quá trình công tác
giảng dạy. Rất mong tập thể hội đồng và các đồng nghiệp góp ý, bổ sung thêm
cho bản sáng kiến kinh nghiệm cho cá nhân tôi thêm sinh động và hay hơn. Tôi
xin chân thành cảm ơn.
Năm học: 2013 - 2014 17
Giáo viên: Trần Đức Thơ Trường: TH Thị Trấn Bình Gia
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ VỀ ĐỀ TÀI, SÁNG KIẾN
CẢI TIẾN KỸ THUẬT
( Cần ghi rõ ĐT, SK được đánh giá ở mức độ nào? Đã triển khai ở cấp nào,
triển khai từ thời gian nào? Ký tên đóng dấu)
Năm học: 2013 - 2014 18