tiet 38: hồi hương ngẫu hứng

CHµO MõNG C¸C THÇY C¤ GI¸O VÒ Dù GIê TH¡M LíP
Giáo viên : Tr n Văn Hùngầ
T : Văn Nh c - Ngo i ngổ ạ ạ ữ
Ngữ văn 7

KIỂM TRA BÀI CŨ
•
Hình ảnh trên gợi nhớ đến bài thơ Đường nào?
•
Đọc thuộc lòng bài thơ (phần phiên âm và dịch thơ)?
•
Nêu nghệ thuật và nội dung của bài thơ?

Đố các em, đây là danh thắng gì ? ở đâu ?

Tiết 38: HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
I. Tác giả - tác phẩm
( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
Hãy đọc chú thích về tác giả - tác phẩm
Hạ Tri Chương (659 – 744), tự Quý
Chân, hiệu Tứ Minh cuồng khách, quê ở
Vĩnh Hưng, Việt Châu( nay thuộc huyện
Tiêu Sơn, tỉnh Chiết Giang), đỗ tiến sĩ
năm 695, sinh sống, học tập, làm quan
trên 50 năm ở kinh đô Trường An, rất
được Đường Huyền Tông vị nể. Lúc xin
từ quan về quê làm đạo sĩ, vua có tặng
thơ, thái tử và các quan đều đưa tiễn.
Ông là bạn vong niên ( bạn chơi với nhau

không kể tuổi chênh lệch ) của thi hào Lí
Bạch, từng gọi Lí Bạch là “ trích tiên”
(tiên bị đày). Thích uống rượu, tính tình
hào phóng, ông còn để lại 20 bài thơ,
trong đó hai bài Hồi hương ngẫu thư là
nổi tiếng nhất. Bài được chọn để học là
bài 1.

Tiết 38: HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
I.Tác giả - tác phẩm
1.Tác giả:
-
Hạ Tri Chương (659-744), tự
Qúy Chân, hiệu Tứ Minh cuồng
khách. Được người đời thường
gọi là Ngô trung tứ sĩ (4 danh sĩ
đất Ngô).
-
Quê : Vĩnh Hưng, thuộc Việt
Châu( nay là huyện Tiêu Sơn,
tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc)
-
Làm quan trên 50 năm, đến
năm 85 tuổi mới trở về quê.
( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
Em hãy giới thiệu
cho cả lớp về tác giả
Hạ Tri Chương ?

Tiết 38: HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
I.Tác giả - tác phẩm
1.Tác giả:
2.Tác phẩm:
* Thể loại:
- Nguyên tác: thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
-Dịch thơ: lục bát
*Nhan đề:
-Hồi :
-Hương :
-Ngẫu :
-Thư :
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê.
( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
Bài thơ được viết theo
thể gì ? (bản nguyên
tác, bản dịch thơ)
Bài thơ có nhan đề là
gì ? Với kiến thức về
từ Hán Việt đã học, em
hãy giải thích các yếu
tố đó?
Trở về
Làng, quê hương
Tình cờ, ngẫu nhiên
Chép, viết, ghi lại
Bài thơ Hồi hương ngẫu thư -
kỳ nhất (nguyên tác)

Tiết 38: HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
I.Tác giả - tác phẩm
1.Tác giả:
2.Tác phẩm:
II. Tìm hiểu văn bản
1. Đọc :
( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
Phiên âm:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?

Dịch nghĩa:
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi : Khách ở nơi nào đến ?
Dịch thơ:
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơi ?
( Phạm Sĩ Vĩ dịch )
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi : “Khách từ đâu đến làng ?”
( Trần Trọng San dịch )

Thảo luận : (2ph)
Hãy nhận xét bản
phiên âm với hai
bản dịch thơ ?

Tiết 38: HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
I.Tác giả - tác phẩm
1.Tác giả:
2.Tác phẩm:
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan
đã làm thay đổi vóc người, tuổi
tác nhưng giọng nói quê hương
không thay đổi.

Hé lộ tình yêu quê hương của
nhà thơ.
( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
( Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.)
Nhận xét nghệ thuật, kiểu

câu thể hiện ở hai câu
đầu? Qua đó tác giả cho
ta biết được điều gì ?
Sử dụng phép đối :
+ Thiếu >< lão
+ Tiểu >< đại
+ Li gia >< hồi
+ Hương âm >< mấn mao
+ Vô cải >< tồi
Cho biết giọng
điệu của hai câu
thơ đầu?
Giọng quê không thay
đổi có ý nghĩa gì đối với
tác giả ? Qua đó hé lộ
cho chúng ta biết được
điều gì ?

Tiết 38: HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan
đã làm thay đổi vóc người, tuổi
tác nhưng giọng nói quê hương
không thay đổi


Hé lộ tình yêu quê hương của
nhà thơ.
b.Hai câu sau :
( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _

Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi : Khách ở nơi nào đến ?)
So sánh giọng điệu
của hai câu thơ này
với hai câu đầu?
Sự thay đổi qúa nhiều của
tác giả đã dẫn đến điều gì,
khi ông vừa mới đặt chân
về quê ?
- Trẻ con không nhận ra ông
- Xem ông là khách.

Tiết 38: HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan

đã làm thay đổi vóc người, tuổi
tác nhưng giọng nói quê hương
không thay đổi

Hé lộ tình yêu quê hương của
nhà thơ.
b.Hai câu sau :
( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _

Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi : Khách ở nơi nào đến ?)
Thảo luận : (2ph)
Vì sao từ “khách” được nhiều nhà
nghiên cứu cho rằng : là từ đắt nhất,
quan trọng nhất (nhãn tự) của bài thơ ?
- Làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương
- Tạo duyên cớ để tác giả viết bài thơ,
ngay khi tác giả mới đặt chân.
- Tạo nên kịch tính, mang phong vị bi hài.
Bởi vì :
2:001:591:581:57
1:56
1:551:541:531:521:511:501:491:48
1:47
1:46
1:45
1:44

1:43
1:42
1:41
1:40
1:39
1:38
1:371:36
1:35
1:341:33
1:32
1:311:301:29
1:28
1:27
1:26
1:251:24
1:231:221:21
1:20
1:19
1:181:171:161:151:14
1:131:121:111:101:091:081:071:06
1:05
1:04
1:03
1:02
1:011:00
59
58
57
565554
53

525150
49
48
47
46
4544
4342
4140
3938
37
3635
34333231
30
29282726
25
24
23
22212019
18
17
16
1514
13
121110
9
87
6
5
43210
Hết giờ

Tiết 38: HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan đã
làm thay đổi vóc người, tuổi tác
nhưng giọng nói quê hương không
thay đổi

Hé lộ tình yêu quê hương của nhà
thơ.
b.Hai câu sau :
-Giọng điệu bi hài, hóm hỉnh.
Sự ngỡ ngàng xót xa, đau khổ của tác giả
khi bị coi là khách lạ ngay chính trên
mảnh đất quê hương .
 Tình yêu quê sâu sắc.
( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _

Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi : Khách ở nơi nào đến ?)
Vậy sự xuất hiện của trẻ

con với tiếng cười hỏi, đã
tác động đến tác giả như
thế nào?
Tóm lại ở hai câu thơ
cuối có giọng điệu thế
nào ? Qua đó, thể hiện
tâm trạng gì của tác
giả ?

Tiết 38: HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan đã
làm thay đổi vóc người, tuổi tác nhưng
giọng nói quê hương không thay đổi

Hé lộ tình yêu quê hương của nhà thơ.
b.Hai câu sau :
-Giọng điệu bi hài, hóm hỉnh.
Sự ngỡ ngàng xót xa, đau khổ của tác giả khi
bị coi là khách lạ ngay chính trên mảnh
đất quê hương .
Tình yêu quê sâu sắc.
III. Tổng kết
* Ghi nhớ ( SGK / 128 )

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _

Vậy bài thơ chúng ta vừa
phân tích viết về chủ đề gì ?
Tình yêu quê hương được
biểu hiện như thế nào ở trong
bài thơ Hồi hương ngẫu thư ?
Bài thơ được biểu hiện một cách
chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh
mà ngậm ngùi tình yêu quê
hương thắm thiết của một người
sống xa quê lâu ngày, trong
khoảnh khắc vừa mới đặt chân
trở về quê cũ.
Ghi nhớ (SGK / 128)

Tiết 38: HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan đã
làm thay đổi vóc người, tuổi tác nhưng
giọng nói quê hương không thay đổi

Hé lộ tình yêu quê hương của nhà thơ.

b.Hai câu sau :
-Giọng điệu bi hài, hóm hỉnh.
Sự ngỡ ngàng xót xa, đau khổ của tác giả khi
bị coi là khách lạ ngay chính trên mảnh
đất quê hương .
Tình yêu quê sâu sắc.
III. Tổng kết
* Ghi nhớ ( SGK / 128 )
( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _

Hãy so sánh tình yêu quê hương
của Lí Bạch (Tĩnh Dạ Tứ) và Hạ
Tri Chương ( Hồi hương ngẫu thư)
Thảo luận : (2ph)
Kết quả thảo luận :
- Một người ở xa quê thì nhớ về quê, còn
một người ở quê thì nghĩ về quê.
- Một bên thể hiện nỗi sầu xa xứ, một
bên thể hiện nỗi sầu ngay chính trên quê
hương.

Hạ Tri Chương (659 – 774)

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
•
Học thuộc lòng bài thơ (phiên âm, dịch nghĩa,
dịch thơ), ghi nhớ.
•
Phân tích tâm trạng của nhà thơ.

•
Chuẩn bị bài mới : “Từ trái nghĩa”
+Tìm hiểu khái niệm, ví dụ, xem các bài tập.
+ Việc sử dụng từ trái nghĩa như thế nào ?

Giờ học kết thúc
Chân thành cảm ơn các thầy cô giáo
Cảm ơn các em học sinh

Bài Hồi hương ngẫu thư được
viết theo thể thơ gì ?
Thất ngôn tứ tuyệt
Đường luật

Từ nào được xem là
nhãn tự của bài thơ ?
Khách

Yếu tố nào dẫn
đến sự thay đổi ở
tác giả và chính
quê hương ông ?
Thời
gian

Cho biết nghệ
thuật thể hiện ở
hai câu đầu ?
Phép
đối

Từ Hán Việt nào
khẳng định tác giả
vẫn là người con
của quê hương ?
Hương
âm

Tình yêu quê hương được viết
một cách ,trong
khoảnh khắc vừa mới đặt
chân trở về quê cũ.
ngẫu nhiên