Nghiên cứu tiếp cận thị trường của hộ trồng hoa trên địa bàn thành phố bắc ninh

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
--------

--------

NGUY N ð C TU N

NGHIÊN C U TI P C N TH TRƯ NG C A H
TR NG HOA TRÊN ð A BÀN THÀNH PH

B C NINH

CHUYÊN NGÀNH: KINH T NÔNG NGHI P
MÃ S : 60.62.01.15
NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C:
TS. NGUY N PHÚC TH

HÀ N I, 2013


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a riêng tơi. Các s li u
và k t qu nghiên c u trong lu n văn này là trung th c, nghiêm túc, chưa ñư c
công b và s d ng b o v m t h c v nào.
M i thơng tin trích d n trong lu n văn ñ u ñư c ghi rõ ngu n g c.
Ngày

tháng

năm 2013

Tác gi

Nguy n ð c Tu n

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

i


L I CÁM ƠN
Trong th i gian h c t p t i trư ng, nghiên c u vi t lu n văn b n thân tơi đã
nh n đư c r t nhi u s quan tâm, giúp ñ c a các cơ quan, t ch c và các cá nhân.
Trư c h t cho phép b n thân tơi đư c cám ơn các thày cơ giáo trong khoa
Kinh t & phát tri n nông thôn c a Trư ng đ i h c Nơng nghi p Hà N i trong
su t th i gian nghiên c u và hồn thành đ tài c a mình.
Cám ơn s hư ng d n t n tình c a TS. Nguy n Phúc Th đã giúp em hồn
thành đ tài c a mình.
Cám ơn s giúp đ c a b n bè, đ ng nghi p và gia đình đã t o ñi u ki n,
ñ ng viên giúp ñ tơi hồn thành lu n văn này.
Tơi xin trân tr ng cám ơn!
Ngày

tháng

năm 2013

Tác gi

Nguy n ð c Tu n

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

ii


M CL C
L I CAM ðOAN................................................................................................ i
L I CÁM ƠN .................................................................................................... ii
M C L C ........................................................................................................ iii
DANH M C B NG ...........................................................................................v
DANH M C ð TH , BI U ð ...................................................................... vi
DANH M C CÁC CH
PH N I. M

VI T T T ............................................................... vii

ð U............................................................................................. 1

1.1

Tính c p thi t c a ñ tài........................................................................... 1

1.2

M c tiêu nghiên c u c a ñ tài ................................................................ 2

1.2.1

M c tiêu chung........................................................................................ 2

1.2.2

M c tiêu c th ........................................................................................ 2

1.3

ð i tư ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 2

1.3.1

ð i tư ng nghiên c u .............................................................................. 2

1.3.2

Ph m vi nghiên c u ................................................................................. 2

PH N II CƠ S

LÝ LU N VÀ TH C TI N V TI P C N TH

TRƯ NG C A H

TR NG HOA...................................................... 4

2.1.

Cơ s lý lu n ti p c n th trư ng.............................................................. 4

2.1.1

M t s khái ni m..................................................................................... 4

2.1.2

N i dung ti p c n th trư ng c a các h tr ng hoa ................................... 9

2.1.3

ð c ñi m kinh t - k thu t c a ngh tr ng hoa ..................................... 11

2.1.4

Các y u t

2.2.

Cơ s th c ti n v ti p c n th trư ng c a các h tr ng hoa ................... 23

nh hư ng ñ n ti p c n th trư ng ........................................ 15

2.2.1. Tình hình ti p c n th trư ng c a các h tr ng hoa trên th gi i............. 23
2.2.2. Khái quát tình hình phát tri n và ti p c n th trư ng hoa
2.3

Vi t Nam..... 24

M t s bài h c kinh nghi m rút ra t nghiên c u th c ti n ti p c n
th trư ng c a các h tr ng hoa trên th gi i và Vi t Nam cho thành
ph B c Ninh .................................................................................................26

PH N III ð C ðI M ð A BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U…..28
3.1

ð c ñi m thành ph B c Ninh ............................................................... 28

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

iii


3.1.1

ði u ki n t nhiên ................................................................................. 28

3.1.2

ði u ki n kinh t - xã h i....................................................................... 32

3.1.3

ðánh giá thu n l i, khó khăn c a đi u ki n t nhiên, kinh t -xã h i
c a thành ph B c Ninh ñ n ti p c n th trư ng c a h tr ng hoa ....... 37

3.2

Phương pháp nghiên c u ....................................................................... 38

3.2.1

Ch n ñi m nghiên c u........................................................................... 38

3.2.2

Phương pháp thu th p tài li u ................................................................ 39

3.2.3

Phương pháp t ng h p và x lý tài li u.................................................. 41

3.2.4

Phương pháp phân tích .......................................................................... 41

3.2.5

H th ng ch tiêu trong nghiên c u ........................................................ 42

PH N IV K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .............................. 44
4.1.

Khái quát tình hình phát tri n s n xu t hoa thành ph B c Ninh ............ 44

4.2

M t s thông tin chung v các h đi u tra.............................................. 46

4.2.1

Tình hình nhân kh u và lao ñ ng c a h ................................................ 46

4.2.2

ð t ñai và tình hình s d ng đ t đai c a các nhóm h ............................ 50

4.3

Th c tr ng ti p c n th trư ng c a các h tr ng hoa............................... 51

4.3.1. Ti p c n th trư ng ñ u vào c a s n xu t hoa......................................... 51
4.3.2. Ti p c n th trư ng ñ u ra c a s n xu t hoa ........................................... 67
4.3.3

Tác ñ ng c a ti p c n th trư ng ñ n k t qu và hi u qu s n xu t hoa ...... 74

4.4

Các y u t

nh hư ng ñ n ti p c n th trư ng c a các h tr ng hoa ....... 81

4.4.1

Các y u t

nh hư ng t i m c ñ ti p c n th trư ng c a h tr ng hoa............ 81

4.4.2

Các y u t

nh hư ng t i năng l c ti p c n th trư ng c a h tr ng hoa ........ 84

4.5

ð nh hư ng và m t s gi i pháp ch y u nh m nâng cao kh năng
ti p c n th trư ng c a các h tr ng hoa trên ñ a bàn TP. B c Ninh..... 85

4.5.1

Cơ s khoa h c c a ñ nh hư ng và gi i pháp ......................................... 85

4.5.2

Các gi i pháp ch y u nâng cao kh năng ti p c n th trư ng cho các
h tr ng hoa trên ñ a bàn TP. B c Ninh............................................... 88

4.5.2.5 Nâng cao kh năng ti p c n th trư ng cung c p gi ng hoa.................... 91
PH N V K T LU N VÀ KI N NGH ......................................................... 95
TÀI LI U THAM KH O..............................................................................100

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

iv


DANH M C B NG

B ng 3.1: ð t ñai và tình hình s d ng đ t đai c a thành ph B c Ninh
trong giai ño n 2010 - 2012 .....................................................................31

B ng 3.2 M t s ch tiêu v phát tri n kinh t thành ph B c Ninh giai ño n t
năm 2008-2012 ..................................................................................32
B ng 3.3: Phân b m u ñi u tra h ....................................................................40
B ng 4.1: Khái quát tình hình phát tri n s n xu t hoa trên ñ a bàn TP.B c Ninh45
B ng 4.2: M t s thơng tin v nhóm h đi u tra ................................................47
B ng 4.3: Tình hình s d ng ñ t ñai và quy mô s n xu t hoa.............................51
B ng 4.4: Tình hình ti p c n các ngu n ñ t ñai c a các h ñi u tra....................52
B ng 4.5: Tình hình ti p c n các ngu n v n cho s n xu t hoa c a h ................55
B ng 4.6: Tình hình s d ng lao ñ ng c a các h tr ng hoa ..............................58
B ng 4.7: Tình hình ti p c n các ngu n cung c p gi ng hoa..............................61
B ng 4.8: Giá và chi phí đ u tư m t s gi ng hoa ch y u c a h .....................63
B ng 4.9: Giá m t s lo i phân bón ch y u s d ng cho tr ng hoa ..................66
B ng 4.10: Tình hình tiêu th các lo i hoa c a các nhóm h ..............................70
B ng 4.11: Giá bán m t s lo i hoa c a các h ñi u tra qua các kênh ................72
B ng 4.12: Chi phí, doanh thu và l i nhu n m t s lo i hoa c a các nhóm h ...78

Trư ng ð i H c Nơng Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

v


DANH M C ð

TH , BI U ð

B n ñ 3.1. B n đ hành chính t nh B c Ninh ...................................................28
Bi u ñ 3.1: T c ñ phát tri n giá tr s n xu t ngành nông nghi p c a thành ph
B c Ninh qua các năm........................................................................33
Bi u đ 3.2: Cơ c u GTSX ngành nơng nghi p c a thành ph B c Ninh qua các
năm ....................................................................................................33

Bi u ñ 3.3: Giá tr s n xu t và cơ c u giá tr s n xu t cơng nghi p trên đ a bàn
TP B c Ninh qua các năm ..................................................................34
Bi u đ 4.1: Chi phí cây gi ng bình quân/sào c a m t s gi ng hoa ch y u....65
Bi u ñ 4.2: So sánh giá m t s lo i phân bón ch y u s d ng cho tr ng hoa
c a các nhóm h .................................................................................66
Sơ đ 4.1: Kênh tiêu th s n ph m c a các h tr ng hoa ...................................67
Bi u đ 4.3: Hình th c tiêu th hoa c a các nhóm h ........................................68
Bi u đ 4.4: So sánh giá bán m t s lo i hoa ch y u c a các nhóm h ............74
Sơ đ 4.2: Chu trình tác đ ng hi u ng c a h th ng th trư ng.........................86

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

vi


DANH M C CÁC CH

VI T T T

BQ

Bình quân

CC

Cơ c u

CNH – HðH

Cơng nghi p hố - Hi n đ i hố

DT

Di n tích

ðVT

ðơn v tính

HTX

H p tác xã

KT – XH

Kinh t - xã h i

Lð

Lao đ ng

NN

Nơng nghi p

PT

Phát tri n

SL

S lư ng

TMDV

Thương m i d ch v

TTCN

Ti u th công nghi p

UBND

U ban nhân dân

PTNT

Phát tri n nông thơn

TB

Trung bình

CP

Chi phí

Nð

Ngh đ nh

Qð

Quy t đ nh

TT

Th tr n

Trđ

Tri u đ ng

TNHH

Trách nhi m h u h n

NL

Nơng lâm

TS

Thu s n

CN&XD

Công nghi p và xây d ng

XHCN

Xã h i ch nghĩa

SX

S n xu t

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

vii


PH N I. M

ð U

1.1 Tính c p thi t c a ñ tài
Trong nh ng năm g n ñây, do q trình cơng nghi p hóa và đơ th hóa
đã làm cho di n tích đ t nơng nghi p gi m đi đáng k . Nơng h b thu h p tư
li u s n xu t, nh hư ng tr c ti p ñ n thu nh p c a ngư i dân. B c Ninh cũng
là m t trong nh ng t nh có t c đ cơng nghi p hóa và đơ th hóa nhanh, di n
tích đ t nơng nghi p gi m m nh. N m trong vùng ñ ng b ng châu th sông
H ng nên B c Ninh r t thu n l i cho phát tri n nông nghi p nói chung đ c bi t
phát tri n ngh tr ng hoa. M t khác, B c Ninh n m li n k v i th đơ Hà N i,
m t th trư ng l n v tiêu th hoa. Không nh ng v y, t năm 2007 th xã B c
Ninh đư c cơng nh n Thành ph đơ th lo i 3 v i hơn 16 v n dân. ðây là m t
th trư ng ñ y ti m năng ñ i v i ngành s n xu t hoa và hoa cao c p. Vì v y,
vi c hình thành và phát tri n các vùng chuyên canh s n xu t hoa và hoa cao c p
là m t t t y u.
Nh ng năm qua, B c Ninh đã có m t s ch chương, chính sách h tr

phát tri n tr ng hoa và hoa cao c p như h tr v v n, cơ s h t ng, h tr phát
tri n tr ng hoa cao c p theo hư ng

ng d ng công ngh cao, t p hu n và

chuy n giao k thu t cho các h tr ng hoa trên ñ a bàn Tp. B c Ninh nói riêng
và trên ñ a bàn t nh B c Ninh nói chung. Tuy nhiên, m c dù g n m t th trư ng
ñ y ti m năng nhưng các h tr ng hoa trên ñ a bàn Tp. B c Ninh còn b c l
m t s t n t i như: quy mô s n xu t kinh doanh hoa c a các h còn nh l , kh
năng ti p c n th trư ng c a h chưa cao, kh năng ñáp ng nhu c u c a th
trư ng còn th p, các h còn g p nhi u khó khăn trong vi c ti p c n th trư ng
ñ u vào và th trư ng ñ u ra… Vì v y các h chưa m nh d n đ u tư m r ng
quy mơ s n xu t, khi k t thúc các d án ñ u tư h tr phát tri n tr ng hoa thì
ngư i tr ng hoa đa ph n chuy n hư ng sang s n xu t cây tr ng khác.
M t khác, do nhu c u hoa trên th trư ng khu v c có xu hư ng tăng
nhanh, th hi u tiêu dùng cũng có nhi u thay ñ i theo hư ng ch t lư ng ngày
càng cao và ch ng lo i ngày càng ña d ng, ñòi h i vi c s n xu t v a ph i m
r ng quy mô, v a ph i thâm canh đi đơi v i ng d ng m t s công ngh cao.
Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

1


Chính vì v y, quy mơ s n xu t hi n nay khơng th đáp ng đư c nhu c u c a
th trư ng.
Câu h i ñ t ra là: các h tr ng hoa ti p c n th trư ng như th nào?, ñang
g p nh ng khó khăn gì trong vi c ti p c n th trư ng?, và c n ph i có nh ng
gi i pháp c th nào ñ tăng kh năng ti p c n th trư ng c a h tr ng hoa?, t
đó góp ph n thúc đ y phát tri n ngh tr ng hoa trên ñ a bàn TP.B c Ninh nói
riêng và t nh B c Ninh nói chung… Xu t phát t nh ng v n đ trên tơi ti n

hành nghiên c u ñ tài: “Nghiên c u ti p c n th trư ng c a h tr ng hoa
trên ñ a bàn thành ph B c Ninh”
1.2 M c tiêu nghiên c u c a ñ tài
1.2.1 M c tiêu chung
Nghiên c u ti p c n th trư ng c a h tr ng hoa trên ñ a bàn thành ph
B c Ninh. T đó đ xu t đ nh hư ng và m t s gi i pháp nâng cao kh năng ti p
c n th trư ng c a h tr ng hoa trên ñ a bàn thành ph B c Ninh.
1.2.2 M c tiêu c th
- Góp ph n h th ng hoá cơ s lý lu n và th c ti n v ti p c n th trư ng và
ti p c n th trư ng hoa.
- Phân tích, đánh giá th c tr ng và ch rõ y u t

nh hư ng t i ti p c n th

trư ng c a h tr ng hoa trên ñ a bàn thành ph B c Ninh.
- ð xu t ñ nh hư ng và gi i pháp ch y u nâng cao kh năng ti p c n th trư ng
c a h tr ng hoa trên ñ a bàn thành ph B c Ninh cho th i gian t i.
1.3 ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
1.3.1 ð i tư ng nghiên c u
ð i tư ng nghiên c u là nh ng n i dung v ti p c n th trư ng c a h
tr ng hoa, các y u t

nh hư ng và gi i pháp nâng cao kh năng ti p c n th

trư ng c a nh ng h tr ng hoa trên ñ a bàn thành ph B c Ninh.
1.3.2 Ph m vi nghiên c u
Ph m vi n i dung
- Nghiên c u cơ s lý lu n v ti p c n th trư ng.

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

2


- ðánh giá th c tr ng ti p c n th trư ng ñ u vào và ñ u ra c a h tr ng
hoa trên ñ a thành ph B c Ninh.
-ð xu t ñ nh hư ng và m t s gi i pháp nh m nâng cao kh năng ti p
c n th trư ng c a các h tr ng hoa trên ñ a bàn thành ph B c Ninh.
Ph m vi v không gian
ð tài ñư c nghiên c u trên ñ a bàn thành ph B c Ninh và m t s vùng
tr ng hoa trên ñ a bàn t nh B c Ninh làm cơ s so sánh.
Ph m vi th i gian
Th i gian ñánh giá th c tr ng 2010 – 2012; Th i gian ñưa ra ñ nh hư ng và
gi i pháp ñ n 2020.

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

3


PH N II
CƠ S

LÝ LU N VÀ TH C TI N V TI P C N

TH TRƯ NG C A H

TR NG HOA

2.1. Cơ s lý lu n ti p c n th trư ng

2.1.1 M t s khái ni m
2.1.1.1 Khái ni m v th trư ng
Th trư ng g n li n v i quá trình s n xu t và lưu thơng hàng hố, nó ra đ i và
phát tri n cùng v i s ra ñ i và phát tri n c a s n xu t lưu thơng hàng hố.
Th trư ng có th hi u là: “Th trư ng là t ng hoà các m i quan h mua bán”,
“th trư ng là nơi g p g gi a cung và c u”, “th trư ng là nơi trao đ i hàng hố”
hay “th trư ng là cái ch ”…[Nguy n Xuân Giang (2005)].
Th trư ng bao g m t t c nh ng khách hàng ti m n cùng có m t nhu c u
hay mong mu n c th , s n sàng và có kh năng tham gia trao đ i ñ tho mãn
nhu c u và mong mu n ñó.[Nguy n Nguyên C (2005)].
Theo Mc Carthy: “Th trư ng có th hi u là các nhóm hàng ti m năng v i
nh ng nhu c u tương t (gi ng nhau) và nh ng ngư i bán ñưa ra các s n ph m
khác nhau v i các cách th c khác nhau đ tho mãn nhu c u đó”.[ Nguy n Xuân
Giang (2005)].
Th trư ng là m t t p h p các dàn x p mà thông qua ñó ngư i bán và
ngư i mua ti p xúc v i nhau đ trao đ i hàng hố, d ch v .
Th trư ng là m t khuôn kh vơ hình trong đó ngư i này ti p xúc v i
ngư i kia ñ trao ñ i m t th gì đó khan hi m và trong đó h cùng xác ñ nh giá
c và s lư ng trao ñ i.
Th trư ng là s bi u hi n ng n g n q trình mà nh đó các quy t đ nh
c a các h gia đình v vi c tiêu dùng các hàng hoá khác nhau, các quy t ñ nh
c a các doanh nghi p v vi c s n xu t cái gì và như th nào, các quy t đ nh c a
cơng nh n v làm vi c bao lâu và cho ai ñư c ñi u hoà b i s ñi u ch nh giá
c .[Nguy n Nguyên C (2005)].

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

4

Cho dù th trư ng ñư c khái ni m b ng cách nào đi chăng n a cũng
khơng th tách kh i quan ñi m c t lõi: Th trư ng là nơi mua bán, là nơi g p g
ñ ti n hành ho t ñ ng mua bán gi a ngư i mua và ngư i bán, ñư c ti n hành
trong m t th i ñi m và m t khơng gian nh t đ nh.
2.1.1.2 Ti p c n th trư ng và ti p c n th trư ng trong h nông dân
a. Khái ni m v ti p c n th trư ng (Market access)
Có nhi u khái ni m khác nhau v ti p c n th trư ng:
Theo t ch c FAO năm 1989 thì: “Ti p c n th trư ng bao g m vi c tìm
hi u xem các khách hàng c a b n c n gì và cung c p cái đó cho h mà v n có
lãi”.[ Globefish (1997)].
Theo Nutilus Consultants 1987 thì: “Ti p c n th trư ng là các ho t ñ ng
thương m i liên quan ñ n vi c chuy n s n ph m t ngư i s n xu t t i ngư i tiêu
dùng ho c ngư i s d ng cu i cùng” [Globefish (1997)].
Ngồi ra cịn m t s khái ni m khác v ti p c n th trư ng như:
“Ti p c n th trư ng là m t quá trình ho c m t h th ng, m t lo t các
ho t ñ ng và s vi c có liên quan móc xích, và toàn b nh m mang l i s th a
mãn cho khách hàng”.[ Globefish (1997)].
“Ti p c n th trư ng là vi c xác ñ nh nhu c u c a khách hàng và cung c p
m t ho c nhi u s n ph m th a mãn các nhu c u đó v i giá c có th ch p nh n
đư c đ i v i khách hàng mà ñ ng th i ngư i bán v n có lãi”. [Globefish (1997)].
“Ti p c n th trư ng là m t h th ng các ho t ñ ng và phân h

nh hư ng

l n nhau và ăn kh p vào nhau ñư c thi t k và v n hành nh m m c ñích mang l i
s th a mãn cho khách hàng”.[ Globefish (1997)].
Như v y, Ti p c n th trư ng là m t khái ni m r t r ng, nó bao g m
nh ng ho t đ ng ch y u sau:
+ Xác ñ nh th trư ng và th ph n mong ñ i.
+ Phát tri n ý tư ng v các s n ph m bán ho c d ch v cung c p.

+ Tìm ki m, l a ch n và ph i h p các y u t ñ u vào cho s n xu t s n ph m.
+ Tìm ra nh ng ñ i th c nh trang ñang ho t ñ ng.
+ Quy t đ nh các phương pháp đóng gói và phân ph i

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

5


+ B o ñ m ngu n cung c p s n ph m
+ ð nh giá
+ Nh n ñơn hàng
+ Giao s n ph m cho ngư i tiêu dùng
+ ð m b o công vi c kinh doanh trong tương lai
b. Khái ni m v h [ðào Th Tu n (1997)]
- Theo các tác gi nhóm nhân ch ng h c t năm 1982-1985: H là ñơn v
ñ m b o quá trình tái s n xu t lao đ ng ti p theo thơng qua q trình t ch c
ngu n thu nh p nh m chi tiêu cho cá nhân và ñ u tư vào s n xu t.
- Theo Martin năm 1988: H là ñơn v cơ b n liên quan ñ n s n xu t, tái s n
xu t, ñ n tiêu dùng và các ho t ñ ng khác.
- Theo Raul, năm 1989: H là t p h p nh ng ngư i có cùng huy t t c, có
quan h m t thi t v i nhau trong quá trình sáng t o ta s n ph m ñ b o t n chính
b n thân mình và c ng đ ng.
- Theo Magê, năm 1989: H là m t nhóm ngư i có cùng chung huy t t c ho c
không cùng chung huy t t c chung trong m t mái nhà và ăn chung m t mâm cơm.
- Theo Weberster, t ñi n kinh t năm 1990: H là nh ng ngư i cùng s ng
chung dư i m t mái nhà, cùng ăn chung và cùng có chung m t ngân qu .
Như v y, cá nhân và các t ch c khi nhìn nh n và quan đi m v h khơng
gi ng nhau nhưng đ u có nh ng nét chung đó là: "H là t p h p nh ng ngư i
cùng s ng chung thành m t ñơn v nh nh t trong xã h i, g n bó v i nhau b i

quan h hôn nhân, huy t th ng ho c quan h nuôi dư ng thân khác cùng s ng
chung dư i m t mái nhà, cùng chung ngu n thu nh p và cùng ti n hành s n xu t
kinh doanh."
c. Ti p c n th trư ng trong nông h
Theo lý thuy t và nhi u nghiên c u th c nghi m (Hua 1999, Von Oppen và
c ng s 2003, Tr n H u Cư ng 2005) cho ñây là m t khái ni m khá r ng.
Trong nông h , “Ti p c n th trư ng là m c đ d ho c khó ñ t i ñư c các
th trư ng c a các y u t ñ u vào cho s n xu t và s n ph m ñ u ra c a s n xu t
nông nghi p”. [Tr n H u Cư ng (2005)]
Th trư ng

ñây ñ c p ñ n c th trư ng các y u t ñ u vào và th trư ng

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

6


các s n ph m ñ u ra c a h . Th trư ng các y u t ñ u vào c a h như gi ng,
phân bón, thu c tr sâu, th trư ng tín d ng, th trư ng k thu t cơng ngh ,… ð
đo m c ñ ti p c n th trư ng ngư i ta thư ng dùng kho ng cách ho c là kho ng
th i gian c n thi t ñ v n chuy n v t tư, hàng hoá t h s n xu t ñ n ñi m trao
ñ i mua bán b ng m t phương ti n v n chuy n nh t ñ nh. Vi t Nam nói chung và
B c Ninh nói riêng đi m mua bán các y u t ñ u vào, cũng như ñi m tiêu th s n
ph m c a nơng h r t khác nhau th m chí trong cùng m t thơn, xã. ði m trao đ i
này thư ng xun thay đ i, r t khó xác ñ nh ñâu là ñi m trao ñ i mua bán chính
c a h . Vì v y, đ tài s l a ch n giá y u t ñ u vào và giá s n ph m ñ u ra ñ
ño m c ñ ti p c n th trư ng c a h tr ng hoa. Khi ti p c n th trư ng t t nghĩa
là kho ng cách t h t i th trư ng càng ng n thì giá v t tư càng th p và giá nông
s n mà ngư i nông dân nh n ñư c càng cao. ði u này ñư c th hi n c th qua

bi u ñ 1 và bi u ñ 2:
(Giá bán)

(Giá mua)

MAD

P2

P1

MAC

P1
P2
0

L1

L2

Ti p c n th trư ng
(Th i gian, km)

Bi u ñ 1: M i quan h gi a ti p
c n th trư ng v i giá các y u t
ñ u vào (MAD)

0

L1

L2

Ti p c n th trư ng
(Th i gian, km)

Bi u ñ 2: M i quan h gi a ti p
c n th trư ng v i giá các s n
ph m ñ u ra (MAC)

Ngu n:Von Oppen và c ng s 2003, Tr n H u Cư ng 2005
Khi ti p c n th trư ng t t nghĩa là kho ng cách t h t i th trư ng càng
ng n, vì v y s gi m đư c th i gian và chi phí đ t i đư c th trư ng. Như v y,
khi ti p c n th trư ng ñ u vào t t (m c ti p c n L1) thì ngư i nơng dân mua y u
t ñ u vào

m c giá P1; nhưng khi ti p c n không t t ( m c L2) thì ngư i

nơng dân ph i mua y u t ñ u vào v i m c giá là P2, cao hơn P1. Khi bán các

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

7


s n ph m ñ u ra, n u ti p c n th trư ng t t ( m c L1) thì ngư i nơng dân nh n
đư c m c giá là P1; n u ti p c n khơng t t ( m c L2) thì ngư i nơng dân nh n
đư c m c giá là P2, th p hơn P1.
Như v y, khi s d ng giá các y u t ñ u vào và giá s n ph m ñ u ra ñ ño

m c ñ ti p c n th trư ng c a h thì hai y u t này có quan h ngư c chi u v i
nhau, hay nói cách khác khi kho ng cách t h ñ n th trư ng tăng lên thì ngư i
nơng dân ph i mua v t tư v i giá cao hơn, và giá bán các s n ph m ñ u ra c a h
có xu hư ng gi m d n, cũng như khi nói ti p c n th trư ng d hơn thì thu nh p
c a h s tăng lên và ngư c l i khi ti p c n th trư ng khó hơn thì thu nh p c a
h s gi m ñi. Khái ni m ti p c n th trư ng ñ c p t i th i gian và kho ng cách
ñ t i đư c th trư ng, chính vì v y ti p c n th trư ng ch u nh hư ng tr c ti p
c a ch t lư ng k t c u h t ng như ch t lư ng ñư ng xá, phương ti n v n
chuy n, h th ng thông tin,…
Khi ti p c n th trư ng d dàng giúp cho ngư i s n xu t l a ch n ñư c
y u t ñ u vào phù h p và n m b t t t nhu c u c a th trư ng. T đó có k ho ch
c th cho s n xu t kinh doanh và gi m chi phí trong s n xu t và tiêu th , tăng
thu nh p cho ngư i s n xu t. M c dù các ñ ng l c như giá nơng s n và y u t
đ u vào cho s n xu t nông nghi p gi vai trị quan tr ng, nhưng tác đ ng c a nó
đ n s n xu t nơng nghi p v n b h n ch n u ti p c n th trư ng còn th p. Ti p
c n th trư ng t t s ñ m b o s th ng nh t trong nh ng ho t ñ ng s n xu t và
kinh doanh, v a ñem l i thu nh p cao hơn cho ngư i s n xu t v a gi m ñư c giá
thành và tăng l i ích cho ngư i tiêu dùng.
Như v y, trong nơng nghi p đ ti p c n ñư c th trư ng các y u t ñ u
vào cho s n xu t và s n ph m ñ u ra ph thu c vào nhi u y u t như: trình đ
c a ngư i s n xu t, h th ng cơ s h t ng, th ch chính sách c a Nhà nư c,
phương ti n v n chuy n và các ngu n l c n i t i c a ngư i s n xu t.
T vi c phân tích t ng h p các yêu t

nh hư ng t i ti p cân th trư ng

c a h , ñ tài chia m c ñ ti p c n th trư ng thành: ti p c n d , ti p c n trung
bình và ti p c n khó. Trên cơ s đó đ tài l a ch n các h tr ng hoa có quy mơ
khác nhau ñ ti n hành so sánh m c ñ ti p c n th trư ng c a các nhóm h :

Trư ng ð i H c Nơng Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

8


nhóm h có quy mơ l n, nhóm h có quy mơ trung bình và nhóm h có quy mơ
nh . M t khác, ñ tài cũng l a ch n các vùng s n xu t hoa có kho ng cách xa,
trung bình và g n so v i th trư ng trung tâm ñ ti n hành so sánh m c ñ ti p
c n th trư ng c a các vùng s n xu t.
2.1.1.3 Ti p c n th trư ng c a h tr ng hoa
T các phân tích trên có th đưa ra khái ni m v ti p c n th trư ng c a h
tr ng hoa như sau:
Ti p c n th trư ng c a h tr ng hoa hoa là m c đ d ho c khó đ ti p
c n t i th trư ng các y u t ñ u vào cho vi c tr ng hoa và ti p c n th trư ng
ñ u ra ñ tiêu th các s n ph m hoa.
2. 1.2 N i dung ti p c n th trư ng c a các h tr ng hoa
2.1.2.1 Ti p c n và s d ng các y u t ñ u vào c a h tr ng hoa
Th trư ng các y u t đ u vào cịn g i là th trư ng tư li u s n xu t, là nơi
cung c p các v t tư, k thu t và cơng ngh , v n, lao đ ng ph c v cho s n xu t
nông nghi p, vì v y nó là th trư ng quan tr ng c a ho t ñ ng s n xu t và kinh
doanh nông nghi p. Th trư ng tư li u s n xu t c a nông nghi p là t p h p
nh ng cá nhân, t ch c mua và bán như (c u trúc th trư ng, hành vi th trư ng
quy mô th trư ng, m c ñ phong phú ña d ng c a th trư ng, giá c , ch t lư ng,
kênh phân ph i, qu ng cáo và chính sách chung,…).
Thông qua vi c ti p c n th trư ng này h tr ng hoa có th kh o sát và l a
ch n các y u t ñ u vào sao cho mang l i nhi u l i ích nh t (ví d l a ch n đ u
vào có giá c và ch t lư ng t t nh t, phù h p v i ñi u ki n ngu n l c c a h ,
ch n kênh phân ph i ti t ki m đư c nhi u chi phí cho h nh t), có nghĩa là h đã
xác đ nh đúng phương hư ng s n xu t. Ti p ñ n h tr ng hoa dùng m i bi n
pháp ñ có th ti p c n đư c v i các cá nhân, t ch c kinh doanh các ñ u vào

c a h . Sau khi ñã l a ch n và ti p c n ñư c ñ u vào, h ph i có k ho ch s
d ng đ đ u vào đó mang l i hi u qu nh t. Quá trình ti p c n ñó d hay khó s
nh hư ng r t l n ñ n quy t ñ nh s n xu t kinh doanh và hư ng ñ u tư c a h
tr ng hoa.

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

9


2.1.2.2 Ti p c n th trư ng tiêu th s n ph m c a các h tr ng hoa
Ti p c n th trư ng tiêu th hoa là vi c h tr ng hoa ti p c n và cung c p
hoa ñ n tay ngư i tiêu dùng thông qua các kênh tiêu th tr c ti p ho c gián ti p,
như thông qua tư thương, ch ñ u m i, ho c bán tr c ti p cho nh ng t ch c, cá
nhân hay h gia đình s d ng đ tái s n xu t kinh doanh nh m t o giá tr gia tăng
cho hoa. Th trư ng tiêu th hoa r t ña d ng v ch ng lo i hoa và ph thu c r t
nhi u vào ñ c ñi m c a ngư i tiêu dùng.
ð i v i th trư ng ñ u ra hay th trư ng hàng hóa nơng s n thì nh ng h
trông hoa là ngư i bán, ngư i cung ng, khi đó h cũng ch u tác đ ng m nh c a các
quy lu t th trư ng. S n ph m c a các h tr ng hoa bán ñâu, bán cho ai, giá c như
th nào và b ng cách nào ñ tiêu th ñư c hoa cũng ch u tác ñ ng m nh m t vi c
ti p c n ñư c th trư ng tiêu th c a h là d hay khó, và ñây ñang là v n ñ ñ t ra
ñ i v i các h tr ng hoa. Quá trình tiêu th hoa c a h ph thu c vào nhi u y u t
như thông tin th trư ng, giá c hàng hóa, ch t lư ng s n ph m, kênh phân ph i, và
các chính sách trong nư c và rào c n qu c t trong qua trình h i nh p.
Trên cơ s ti p c n ñư c t t th trư ng các y u t ñ u vào và th trư ng các
s n ph m ñ u ra, h tr ng hoa s xây d ng ñư c k ho ch s n xu t cho hi n t i và
tương lai, ti t ki m đư c chi phí d a trên cơ s tính tốn, phân tích, so sánh và
giám sát ch t ch các kho n thu chi trên các th trư ng mà h ti p c n. T đó s có
nh ng bi n pháp c th ñ tăng doanh thu, gi m chi phí trong quá trình s n xu t và

tiêu thu hoa, tăng hi u qu trong s n xu t kinh doanh và ph c v ñ u tư tái s n
xu t m r ng. ðây là n i dung quan tr ng, ph c t p do nh ng di n bi n c a các
y u t khách quan (năng su t, ch t lư ng s n ph m, di n bi n c a th trư ng, nh
hư ng tr c ti p c a n n kinh t vĩ mơ, đơi khi liên quan đ n c y u t chính tr d n
đ n tăng giá, ép giá,…). Do v y, vi c ti p c n và l a ch n th trư ng trong s n
xu t và kinh doanh c a h c n ph i b o ñ m: ñ u tư chí phí t i thi u (v n, lao
đ ng, v t tư,…), hi u qu s n xu t cao nh t th hi n

m c doanh thu cao và ñem

l i l i nhu n cao, lãi su t cao nh t, t đó giá tr ngày cơng lao ñ ng cao nh t.
Trong s n xu t kinh doanh, doanh thu là k t qu thu ñư c, song m c đích cu i
cùng là l i nhu n. Do v y, vi c ti p c n th trư ng t t s là cơ s ñ h tr ng hoa
quy t ñ nh phương hư ng và m r ng quy mô s n xu t kinh doanh c a mình.

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

10


2.1.3 ð c ñi m kinh t - k thu t c a ngh tr ng hoa
2.1.3.1 ð c ñi m kinh t c a ngh tr ng hoa
Thu nh p t ngh tr ng hoa hi n nay cao hơn nhi u so v i các cây tr ng
khác. Theo niên giám th ng kê năm 2012, giá tr s n xu t bình qn trên 1 ha đ t
canh tác c a c nư c năm 2012 ñ t 81 tri u ñ ng/năm, giá tr s n xu t trên 1 ha
ñ t canh tác c a t nh B c Ninh là ñ t 88,7 tri u đ ng. ði u đáng nói, n u làm rau
ho c hoa thì nhà nơng có thu nh p m i năm trung bình 250 tri u đ ng/ha. Còn
n u là tr ng hoa cao c p (hoa nhà kính, hoa cơng ngh cao…) thì con s này c a
nhà nơng đ t trên 500 tri u đ ng. Theo s li u công b c a Hi p h i Hoa kh o
sát ñư c năm 2012: C m i hecta trong m t năm tr ng hoa cao c p, n u là hoa

cát tư ng và hoa Lan H ði p thì cho thu hơn 1 t đ ng, h ng mơn cho m i năm
800 tri u, hoa cúc m i năm cho 600 tri u,… Như v y, hi n nay ngh tr ng hoa là
ngh có m c thu nh p cao th hai trong t t c các ngành ngh thu c lĩnh v c s n
xu t nông nghi p - tr ngh nuôi cá nư c l nh cho thu nh p trên dư i 4 t ñ ng
m i năm.
2.1.3.2 ð c ñi m k thu t cây hoa
Nói đ n v đ p thiên nhiên, khơng th khơng nh c đ n các lo i hoa. Hoa
là s ch t l c kỳ di u nh t nh ng tinh tuý mà th gi i cây c ban t ng cho con
ngư i. M i loài hoa n ch a m t v ñ p, s c quy n rũ riêng mà qua đó con ngư i
có th g i g m tâm h n mình.
a) Phân lo i các lo i cây hoa
Theo ư c tính có kho ng 4000 lo i hoa, ngư i ta có th căn c vào đ c
trưng hình thái, tác d ng c nh quan ñ phân lo i. Ph bi n nh t v n là d a vào
ñ c đi m hình thái chia thành các lo i chính là: Cây thân c , cây thân g và cây
thân leo:
* Cây thân c : Nói chung có thân m m, th p, thân c

chia thành

cây 1 năm, cây 2 năm và cây nhi u năm:
- Cây 1 năm: Thư ng g p

vùng nhi t ñ i và á ñ i, h t gieo vào mùa

xuân, mùa hè cây n hoa nhưng đ n mùa đơng g p sương thì ch t, tiêu bi u cho
lo i hoa này là hoa mào gà, hoa cúc, hoa phư ng tiên,

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

11

- Cây 2 năm: H t gieo vào mùa thu, mùa xuân năm sau sinh trư ng, n
hoa, nhưng ñ n khi tr i nóng thì cây ch t. Lo i cây này ưa nhi t ñ th p chu kỳ
s ng 2 năm như hoa c m chư ng, lan hoa tím,
- Cây nhi u năm: ðây là lo i cây hoa ph bi n và ñư c chia ti p thành 3 lo i:
+ Cây có r chùm: thư ng s ng trên 2 năm, tr ng m t l n có th sinh
trư ng trong nhi u năm. Vào mùa đơng thân cành là hồn ch t khơ nhưng ph n
r v n cịn s ng, mùa xuân năm sau s l i n y ch i, m c là m i và n hoa. Tiêu
bi u cho lo i này là hoa cúc châu phi, hoa hư ng dương, b c hà, mã lan,...
+ Cây có r c : Là lo i cây mà ph n r phình lên d ng c u, d ng kh i,
d ng c ho c v y. D a vào th i gian tr ng khác nhau ngư i ta chia chúng thành
hai lo i là cây hoa r c tr ng vào mùa xuân và cây tr ng vào mùa thu. Tiêu bi u
cho lo i này là hoa layơn, hoa loa kèn, hoa thu tiên,...
+ Cây ch t th t, nhi u nư c: Là lo i cây hoa có thân,là phì, lá thối hố
thành d ng kim, trong thân có nhi u nư c, ưa m vào m, ch u đư c khơ h n như
cây xương r ng, hoa súng,
* Cây thân g : Lo i cây này thân g , c ng, sinh trư ng nhanh, nói chung
cao to hơn cây thân c , g m 2 lo i là cây g và cây b i:
- Cây thân g cao to, thân th ng ñ ng, sinh trư ng m nh, nhi u cành.
G m các lo i cây g thư ng xanh lá và cây r ng lá như: Ng c lan, b ch lan, hoa
mai, hoa ñào, hoa h i ñư ng...
- Cây b i khơng có thân rõ r t, thân hình nh , thư ng phân nhánh t g c
như cây hoa ñ quyên, hoa trà, hoa tư ng vi, hoa h ng, ...
* Cây thân leo: là lo i cây có thân dài, khơng th ng đ ng, m c bị lan như
dây thư ng xn
Ngồi ra, có th d a vào yêu c u c a cây hoa ñ i v i nhi t ñ , ánh sáng,
nư c mà phân chia, như hoa ch u rét, hoa không ch u rét, hoa ưa sáng, hoa ưa
nóng, hoa ưa bóng n a sáng, cây ưa m, cây ưa h n...
b) Yêu c u ngo i c nh c a cây hoa

M i lo i cây tr ng có nh ng yêu c u ñi u ki n ngo i c nh nh t ñ nh. Cây
hoa là m t t p h p r t l n các cây

các h khác nhau, vì v y yêu c u v ñi u

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

12


ki n ngo i c nh c a cây hoa r t ña d ng và khác nhau, bao g m là yêu c u v
nhi t ñ , m ñ , ánh sáng, môi trư ng và ch t dinh dư ng.
* Yêu c u v nhi t ñ
Nhi t ñ là m t y u t quan tr ng, quy t ñ nh s phân b c a các h cây
hoa trên ñ a c u. Các lo i hoa có ngu n g c khác nhau có yêu c u v nhi t ñ
khác nhau. Yêu c u nhi t đ các lo i hoa có th chia thành 2 nhóm chính: Nhóm
cây hoa có ngu n g c nhi t đ i và nhóm cây hoa có ngu n g c ơn đ i.
Nhóm cây hoa có ngu n g c nhi t đ i như hoa lan, hoa trà mi, hoa đ ng
ti n,…
Nhóm cây hoa ơn đ i như hoa h ng, cúc, c m chư ng, hu ,…
Nhi t ñ cũng là m t trong nh ng y u t quy t ñ nh ñ n s sinh trư ng
phát tri n c a cây hoa t s n y m m c a h t, s l n lên c a cây, s ra hoa k t
qu , ñ n ch t lư ng hoa.
Nhi t ñ tác ñ ng ñ n cây qua con ñư ng quan h p. Quang h p c a cây
tăng theo chi u tăng c a nhi t ñ , tuy nhiên ch

nh ng gi i h n nh t đ nh.

Nhi t đ cịn nh hư ng t i s ra hoa và n hoa c a cây hoa. Có nh ng
cây hoa yêu c u nhi t ñ th p m i ra hoa n u nhi t cao cây ch sinh trư ng mà

khơng cho hoa ví d như m t vài lo i hoa lan. L i có m t s cây yêu c u nhi t ñ
cao m i ra hoa, n u g p rét thì khơng ra hoa đư c ví d như hoa layơn. Và cũng
có nh ng lo i hoa ra hoa quanh năm như hoa h ng, ñ ng ti n, …
D a vào ñ c ñi m này mà con ngư i có th có nh ng bi n pháp tác ñ ng
vào ñ ñi u ch nh m t vài ñ c ñi m như ý mu n như ñi u ch nh nhi t ñ ñ làm
cho hoa ra s m hơn hay mu n hơn ñúng nh ng d p l t t.
* u c u v

mđ

m đ c a khơng khí và m ñ ñ t nh hư ng ñ n s sinh trư ng và phát
tri n c a cây hoa.

m đ thích h p thì cây hoa sinh trư ng phát tri n t t, ít sâu

b nh, ra hoa ñ p, hoa ch t lư ng cao.
Nư c đóng vai trị quan tr ng trong cơ th th c v t, ñ c bi t trong vi c
phân chia và phát tri n t bào. Khi có đ nư c và môi trư ng thu n l i t bào
phân chia, phát tri n t t, cây sinh trư ng nhanh, khi thi u nư c, quá trình sinh lý

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

13


sinh hoá trong cây hoa gi m, các h p ch t h u cơ ñư c t o thành ít, cây còi c c,
ch m phát tri n, quá trình thi u nư c kéo dài cây hoa có th b khô và ch t.
Nhưng n u quá nhi u nư c, cây b úng, ng p, s sinh trư ng, phát tri n
c a cây hoa b đình tr . Quá trình m ư t kéo dài cũng là ñi u ki n ñ sâu b nh
phát tri n. Hoa cho năng su t th p ch t lư ng hoa kém.

M i lo i hoa có yêu c u m ñ phù h p khác nhau.
* Yêu c u v ánh sáng
Cũng như các lo i th c v t khác, ánh sáng là m t y u t c n thi t cho s
sinh trư ng và phát tri n c a cây hoa. Ánh sáng cung c p năng lư ng cho ph n
ng quang h p, t o ra ch t h u cơ cho cây. Ph n ng quang h p x y ra theo
phương trình:
6CO2 + 6 H2O + Q calo = C6H12O6 + 6O2
Nh ph n ng quang h p, cây hoa t o ra ch t hyñrat cácbua cho quá trình
sinh trư ng c a cây. Cư ng đ quang h p ph thu c vào ñi u ki n ánh sáng. Ánh
sáng là ñi u ki n tuy t ñ i c n thi t cho quá trình quang h p. Thi u ánh sáng, cây
hoa không th quang h p ñư c. Quang h p ph thu c vào thành ph n quang ph
c a ánh sáng và cư ng đ chi u sáng. Do đó d a vào đ c đi m này mà con ngư i
có th có nh ng bi n pháp tác đ ng b ng cách thay ñ i th i gian chi u sáng và
cư ng ñ chi u sáng ñ cây sinh trư ng phát tri n t t và ra hoa theo ý mu n.
* Yêu c u v ñ t và ch t dinh dư ng
Mơi trư ng (đ t, giá th ) c a cây hoa r t quan tr ng. Nó cung c p nư c,
ch t dinh dư ng và khơng khí cho s s ng c a cây. Các lo i hoa như hoa h ng,
cúc, c m chư ng, … yêu c u ñ t cao, x p, thoát nư c t t. ð t n ng ng p úng làm
cây sinh trư ng và phát tri n kém d n ñ n úa vàng và ch t.
Giá th ñ i v i hoa lan h t s c quan tr ng, nó gi cho cây ñ ng v ng và
là nơi gi , cung c p ch t dinh dư ng, nư c cho cây.
Các y u t N,P,K, vi lư ng, vitamin,…. Có ý nghĩa quan tr ng đ i v i
sinh trư ng, phát tri n cũng như năng su t, ph m ch t c a các loài hoa.

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

14


2.1.4 Các y u t

nh hư ng ñ n ti p c n th trư ng

2.1.4.1 Kho ng cách c a h so v i th trư ng
Kho ng cách t h t i th trư ng g n hay xa ph n l n s quy t ñ nh m c
ñ ti p c n th trư ng c a h là d dàng hay khó khăn. Khi h có v trí g n th
trư ng thì ngồi vi c gi m ñư c th i gian và chi phí v n chuy n v t tư đ u vào
ho c s n ph m ñ u ra, h cịn ti p c n đư c d dàng và nhanh chóng các thơng
tin th trư ng như: bi n ñ ng giá c , nhu c u tiêu dùng, ti n b k thu t,... T đó
giúp h n m b t t t nhu c u và bi n đ ng c a th trư ng, có nhi u l a ch n cho
phương án s n xu t kinh doanh, gi m đư c chi phí, tăng năng su t và thu nh p.
m c ñ vĩ mô, khi xem xét trong ph m vi m t t nh, thì nh ng xã, huy n
nào càng xa th trư ng trung tâm, h th ng giao thông khó khăn thì xã, huy n đó
có kinh t ch m phát tri n hơn, m c s ng c a ngư i dân th p hơn; ngư c l i, t i
các xã, huy n g n th trư ng trung tâm, giao thơng thu n ti n thì kinh t phát
tri n nhanh hơn so v i các xã, huy n xa th trư ng trung tâm và m c s ng ngư i
dân cũng cao hơn; trong ph m vi m t qu c gia, nh ng t nh và nh ng vùng càng
xa các khu trung tâm kinh t (khu kinh t tr ng ñi m) hay nói cách khác là các
trung tâm th trư ng c a qu c gia thì kinh t s ch m phát tri n hơn nh ng t nh
và nh ng vùng g n ho c n m trong khu kinh t tr ng ñi m – th trư ng trung
tâm. ði u này là do kh năng ti p c n th trư ng các y u t ñ u vào và th trư ng
các s n ph m ñ u ra t i các vùng có m c ñ thu n l i và khó khăn khác nhau, và
chính vi c ti p c n th trư ng khó hay d

nh hư ng l n đ n s phát tri n kinh t

c a m t vùng hay c a m t qu c gia, ñ c bi t là trong th i kỳ h i nh p.
2.1.4.2 H th ng thông tin th trư ng
Thông tin th trư ng có vai trị quan tr ng trong các ho t ñ ng s n xu t
kinh doanh, giúp cho ngư i s n xu t tr l i ñư c các câu h i: s n xu t cho ai?,

s n xu t bao nhiêu?, và s n xu t như th nào?.
Thông qua h th ng thông tin th trư ng giúp cho ngư i s n xu t ñánh giá
ñư c nhu c u c a th trư ng, giúp ho t ñ ng s n xu t g n v i th trư ng, hàng
hóa làm ra ph i phù h p v i nhu c u th trư ng, nâng cao kh năng c nh tranh
c a hàng nông s n Vi t Nam trên th trư ng th gi i, ñ ng th i m r ng ch ng

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

15


lo i hàng hóa xu t kh u. H th ng thông tin cung c p các thông tin c n thi t v
giá c , cung c u c a q trình s n xu t, lưu thơng, tiêu th hàng hóa.
Nâng c p và hồn thi n h th ng thơng tin đ n ngư i nơng dân là xu th
t t y u c a con ñư ng phát tri n nông nghi p

nư c ta; là yêu c u khách quan

c a n n kinh t th trư ng và là nhu c u thích ng v i hi n đ i hóa nơng nghi p.
ðây chính là con đư ng h u hi u đ tăng thu nh p cho ngư i nông dân. T nhi u
năm nay, ð ng và Nhà nư c ta ln quan tâm đ n nơng nghi p - nơng thơn đã có
nhi u ch trương, chính sách v nơng nghi p - nơng thơn, tăng cư ng đ u tư,…
nên nông nghi p - nông thôn Vi t Nam ñã có nh ng bư c ti n tri n vư t b c, đ i
s ng nơng dân đư c c i thi n nhi u, b m t nơng thơn đang có nhi u đ i m i.
Tuy nhiên, s n xu t nông nghi p, nông thôn nư c ta hi n nay g p ph i hàng l at
nh ng v n ñ nan gi i, b t c p. ðó là, s n xu t còn nh l , manh mún, chia c t,
năng su t lao ñ ng th p, ch t lư ng s n ph m kém; lao đ ng nơng thơn dư th a,
th i gian lao đ ng ít; s n ph m nông nghi p quá r , không tiêu th đư c; nơng
dân s n xu t ni, tr ng t phát ch y theo giá c c a th trư ng… Chính vì th ,
thu nh p c a nơng dân cịn b p bênh và r t th p, h là nh ng ngư i có m c thu nh p

th p nh t trong các ngành ngh c a ngư i lao ñ ng

nư c ta. Hồn thi n h th ng

thơng tin nơng nghi p góp ph n gi i quy t nh ng nan gi i trên c a nông nghi p nông thơn nư c ta, m i t o đư c đi u cho nơng dân có thu nh p cao hơn.
Chúng ta hãy xem xét vai trị c a thơng tin th trư ng trong t ng khâu c th :
V s n xu t: có th nhìn th y r t rõ, hi n nay ñ ng ru ng b phân chia nh
l , phân tán, manh mún như ơ thu c b c. G n vào đó là s s n xu t, nuôi tr ng
cây con cũng r t bé nh c a các h nông dân. Vì m i gia đình là m t đơn v s n
xu t, h t ch u trách nhi m v s n xu t – kinh doanh, tiêu th s n ph m c a
mình. Ph n l n nông dân s n xu t nông nghi p theo l i truy n th ng nên năng
su t th p, ch t lư ng s n ph m kém. M t s h nơng dân tuy có m r ng quy mơ
s n xu t nhưng l i ít d a vào phương pháp canh tác khoa h c, l i thi u thông tin
v th trư ng, ch trông ch vào s may r i c a quy lu t cung c u nên s th t bát
là ñi u khó tránh kh i. Khi n n kinh t nơng nghi p đã phát tri n đ n m c ñ
nh t ñ nh, vi c ch d a vào s c c a ngư i nông dân, giao khốn s n ph m đ n

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

16


t ng h s r t h n ch trong vi c phát tri n, vì quy mơ s n xu t nh , kinh doanh
phân tán, th c l c kinh t r t y u, khó ngăn c n đư c nh ng r i ro.
Thơng qua h th ng thơng tin nơng nghi p có th giúp cho ngư i nông
dân ng d ng r ng rãi khoa h c k thu t vào s n xu t, phát huy t i ña ưu th v
tài nguyên, lao ñ ng và gi ng cây tr ng; t p h p các h nông dân thành m t t p
đồn, quy t h vào h th ng s n xu t nông nghi p theo dây chuy n công nghi p
t s n xu t, cung ng - ch bi n ñ n tiêu th s n ph m.
V lưu thơng: Hi n nay, m i gia đình là m t ñơn v s n xu t ñã c t ñ t

m i liên h bên trong gi a s n xu t và th trư ng. B n thân ch đ bao khốn đã
t o ra s mâu thu n gi a th trư ng l n và s n xu t nh . Khi m i quan h cung c u chuy n t cung sang vư t quá c u, do thông tin và s d đốn c a đ i b
ph n nơng dân có h n, th trư ng l i ngưng tr ñi u ti t, s n xu t l i t phát, vi c
tiêu th s n ph m s g p tr ng i ho c bán khơng đúng v i giá d ki n ho c th a
s xu t hi n tình tr ng năng su t cao, đư c mùa mà thu nh p khơng tăng th m
chí cịn gi m, nơng dân hoang mang thi u ph n kh i trong s n xu t.
Thông qua h th ng thơng tin s t o đư c c u n i gi a các h nông dân
v i th trư ng, ñưa s n xu t nh , phân tán c a các h hòa nh p vào th trư ng
l n; hư ng d n nông dân t ch c s n xu t hàng hóa, t o đi u ki n cho ho t ñ ng
s n xu t và nhu c u c a th trư ng liên k t ch t ch v i nhau. Bên c nh đó, thơng
qua m ng lư i cung tiêu không nh ng s n xu t ñư c thu n l i mà s n ph m cịn
đư c bán v i giá cao và tiêu th h t. Trong quá trình tiêu th s n ph m, nơng dân
bi t đư c s c nh tranh trên th trư ng mà không ng ng m r ng quy mô s n
xu t, nâng cao ch t lư ng s n ph m t o ñư c thương hi u c a mình.
N u quy trình s n xu t khép kín theo h nơng dân, h khó có th ngăn c n
đư c nh ng r i ro ñ n b t ng , nh t là nh ng r i ro thiên tai và do s ñi u ti t
c a th trư ng… s có nh ng h nơng dân khơng duy trì đư c s n xu t.
Thơng qua h th ng thơng tin có th tăng cư ng đư c kh năng ngăn ch n
r i ro cho nông dân. M t khác, t các ho t ñ ng s n xu t – kinh doanh s hình
thành m t kh i g n bó h u cơ gi a nông nghi p - công nghi p – thương m i,
gi a s n xu t - ch bi n – tiêu th v i th trư ng. Ti p c n thông tin th trư ng t t

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t

17