Tải bản đầy đủ (.pdf) (19 trang)

Các công thức lượng giác

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (593.36 KB, 19 trang )

Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

t
r
an
g

1
/
1
8




M
ỘT

S

CÔNG


T
H
ỨC
T
OÁN
H

C
L

P

10

&

11



1.
C
á
c

nh

c
h


t
c
ơ

b

n

c

a

b

t
đ

n
g
t
h

c
:
1.1.

nh

c
h


t

1
(
t
í
nh

c
h

t

b

c

c

u
):

a

>

b
v
à


b

>

c


a

>

c

1.2.

nh

c
h

t

2
:

a

>


b


a

+

c

>

b

+

c

T

c

l
à
:
N
ế
u

c


ng

2
v
ế

c

a

b

t
đ

ng
t
h

c
v

i

cùng

m

t
s


t
a

đ
ượ
c

b

t
đ

ng
t
h

c

cùng

ch
i

u
v
à
t
ươ
ng


đ
ươ
ng
v

i

b

t
đ

ng
t
h

c

đ
ã

cho.

H


q
u


(
Qu
y

t

c

c
hu
y

n

v
ế
):
1.3

nh

c
h

t

3
:

a


b

a

>

b

+

c


a



c

>

b




c

d




a

c

b

d

N
ế
u

c

ng

c
á
c
v
ế
t
ươ
ng


ng


c

a

2

b

t
đ

ng
t
h

c

cùng

ch
i

u
t
a

đ
ượ
c


m

t
b

t
đ

ng

t
h

c

cùng

ch
i

u.

C

ý:
K
H
Ô
N

G



qu
y t

c
tr


h
a
i
v
ế

c

a

2

b

t
đ

ng
t

h

c

cùng

ch
i

u.

1.4

nh

c
h

t

4
:
a

>

b


a

.c

>

b.c

n
ế
u

c

>

0

ho

c

a

>

b


c.c

<


b.c

n
ế
u

c

<

0

1.5

nh

c
h

t

5
:

a

b

0





c

d

0





a.c

b.d

N
ế
u

nh
â
n

c
á
c
v

ế
t
ươ
ng


ng

c

a

2

b

t
đ

ng
t
h

c

cùng

ch
i


u
t
a

đ
ượ
c

m

t
b

t
đ

ng

t
h

c

cùng

ch
i

u.


C

ý:
K
H
Ô
N
G



qu
y t

c

ch
i
a

h
a
i
v
ế

c

a


2

b

t
đ

ng
t
h

c

cùng

ch
i

u.

1.6

nh

c
h

t

6

:
a

>

b

>

0



a
n

>

b
n

(
n

ngu
y

n

d

ươ
ng
)
1.7

nh

c
h

t

7
:

a

b

0



n

a

n

b


(
n

ngu
y
ê
n

d
ươ
ng
)



2.

B

t
đ

n
g
t
h

c
C

au
c
hy
(C
ô
-
s
i):

a

b

Đ

nh
lí: N
ế
u

a



0

v
à

b




0
t
h
ì

a.b

2

.
Đ

ng
t
h

c
x

y r
a
k
h
i
v
à


ch

k
h
i
:
a

=

b

T

c

l
à
:
Tr
ung

b
ì
nh

c

ng


c

a

2

s

k
hông

â
m

l

n

h
ơ
n

ho

c

b

ng
tr

ung

b
ì
nh

nh
â
n

c

a

chúng.

H


q
u


1
: N
ế
u

2


s


d
ươ
ng


t

ng
k
hông

đ

i
t
h
ì tí
ch

c

a

chùng

l


n

nh

t k
h
i

2

s


đõ

b

ng

nh
a
u.

Ý

n
g
h
ĩa


h
ì
nh

h

c
: Tr
ong
t

t
c


c
á
c

h
ì
nh

ch


nh

t



cùng

chu
v
i
,

h
ì
nh
v
uông



d
i

n


ch

l

n

nh


t
.

H


q
u


2
: N
ế
u

2

s


d
ươ
ng



ch
k
hông


đ

i
t
h
ì t

ng

c

a

chùng

nh


nh

t k
h
i

2

s


đó


b

ng

nh
a
u.

Ý

n
g
h
ĩa

h
ì
nh

h

c
: Tr
ong
t

t
c



c
á
c

h
ì
nh

ch


nh

t


cùng

d
i

n

ch

h
ì
nh
v

uông



chu

v
i

nh


nh

t
.

Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

t

r
an
g

2
/
1
8







3.

B

t
đ

n
g
t
h

c

c

h

a

g
i
á
t
r

t
r

t
uy

t
đ

i:


x

0

n
ế
u
x


0

x



n
ế
u
x
<

0



x

0

T


đ

nh

ngh
ĩ

a

s
u
y r
a
: v

i

m

i

a
.

|x
|


0

b.

|x
|
2

=

x
2

c.
x

|
x
|
v
à
-x

|
x
|



x



R



t
a



:
Đ

nh
lí:
V

i

m

i

s

t
h

c

a
v
à

b
t
a



:
|a

+

b
|


|a|

+

|
b
|
(
1
)
|a



b
|


|a|

+


|b
|
(
2
)
|a

+

b
|

=

|a|

+

|
b
|
k
h
i
v
à

ch


k
h
i

a
.b


0

|a



b
|

=

|a|

+

|
b
|
k
h
i
v

à

ch

k
h
i

a
.b


0


4.
Đ

nh

V
i-
e
t:
N
ế
u

ph
ươ

ng
trì
nh

b

c

2
:
a
x
2

+

b
x
+
c

=

0
(
*
)


2


ngh
i

m
x
1

,
x
2

(
a


0
) t
h
ì t

ng
v
à

ch

2

ngh

i

m

đó

l
à
:







Chú

ý
:
b

S

=
x
1

+
x

2

=


a

c

P

=
x
1
.
x
2

=

a



c

+
N
ế
u


a

+

b

+

c

=

0
t
h
ì
ph
ươ
ng
trì
nh
(
*
)


nh
i


m
x
1

=

1
v
à
x
2

=

a

c

+
N
ế
u

a



b

+


c

=

0
t
h
ì
ph
ươ
ng
trì
nh
(
*
)


nh
i

m
x
1

=
-
1
v

à
x
2

=



a

H


q
u

: N
ế
u

2

s


u,
v

t


ng

S

=

u

+
v v
à

ch

P

=

u.
v t
h
ì
chúng

l
à

ngh
i


m

c

a

ph
ươ
ng
trì
nh
: x
2



S
.
x
+

P

=

0


5.
C

h
i
a

đ
o

n
t
h

n
g
t
h
e
o
t

l


c
h
o
t
r
ư

c

:
a.
Đ

nh

n
g
h
ĩa
:
C
ho

2

đi

m

ph
â
n

b
i

t
A
,

B
.
T
a


i

đi

m

M

ch
i
a

đo

n
t
h

ng

A
B t
h
e

o
t


s

k







n
ế
u

M
A

k

MB

b
.
Đ

nh

lí: N
ế
u

đi

m

M

ch
i
a

đo

n
t
h

ng

A
B t
h
e
o
t



s

k

1
t
h
ì v

i

đi

m

O

b

t kì t
a


:











O
M 
OA

k

OB

1

k


6.

T
rọ
n
g
t
â
m
t
a
m


g
i
á
c
:
a
.
Đ
i

m

G

l
à
tr

ng
t
â
m
t
a
m

g
i
á
c

k
h
i
v
à

ch

k
h
i
:
















GA


GB

GC

0


Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

t
r
an
g

3
/
1
8
















b.
N
ế
u

G

l
à
tr

ng
t
â
m
t
a

m

g
i
á
c,
t
h
ì v

i

m

i

đi

m

O
t
a


:
3
OG

OA


OB

OC



7.
C
á
c

H


T
h

c

L
ư

n
g

T
r
o
n

g

T
a
m
Gi
á
c
:
7.1.
Đ

nh

C
o
s
i
n

t
r
o
n
g

t
a
m


g
i
á
c
:
Đ

nh
lí:
V

i

m

i
t
a
m

g
i
á
c

A
B
C
,
t

a

l
uôn


:
a
2



b
2



c
2



2b
c
.
co
s

A



b
2



a
2



c
2



2a
c
.
co
s

B


c
2




b
2



a
2



2ba.
co
s

C



7.2.
Đ

nh

s
i
n

t
r
o

n
g

t
a
m

g
i
á
c
:
Đ

nh
lí: Tr
ong
t
a
m

g
i
á
c

A
B
C
,

v

i

R

l
à

b
á
n

nh

đ
ườ
ng
tr
òn

ngo

i
t
i
ế
p
t
a



:

a

si
n

A



b

s
i
n

B



c

si
n

C





2
R



7.3.

C
ô
n
g

t
h

c

đ


d
à
i
đ
ư

n

g

t
r
un
g

t
u
y
ế
n
:
2

2

2

m
2



b



c




a

a

2

4

2

2

2

m
2



a



c



b


b

2

4

2

2

2

m
2



b



a



c

c


2

4



8.

T


s

l
ư

n
g

g
i
á
c

c

a

m


t
s



c

c

n

nh

:


0
0

30
0

45
0

60
0

90
0


120
0

135
0

150
0

180
0



G
óc


0



6



4




3



2

2


3

3


4

5


6




s
i
n



0

1

2

2

2

3

2


1

3

2

2

2

1

2



0


co
s


1

3

2

2

2

1

2


0



1

2




2

2



3

2


-
1


t
g


0

1

3


1



3


||




3


1

1



3


0


co
t
g


||



3


1

1

3


0

1



3


1




3


||


Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

t
r
an
g

4
/
1
8






9.
C

ô
n
g
t
h

c

b
i
ế
n

đ

i tí
c
h
t
hành
t

n
g
:
c
o
s

a.

c
o
s

b



1

[
c
o
s
(
a



b
)



c
o
s
(
a




b
)
]

2

s
i
n

a.
s
i
n

b



1

[
c
o
s
(
a




b
)



c
o
s
(
a



b
)
]

2

s
i
n

a.
c
o
s


b



1

[
s
i
n
(
a



b
)



s
i
n
(
a



b
)

]

2



10.
C
ô
n
g
t
h

c

b
i
ế
n

đ

i t

n
g
t
hành


c
h
:
co
s

a



c
o
s

b



2

co
s

a



b

.

c
o
s

a



b

2

2

co
s

a



c
o
s

b





2

sin

a



b

.
s
i
n

a



b

2

2

s
i
n

a




s
i
n

b



2

sin

a



b

.
c
o
s

a




b

2

2

s
i
n

a



s
i
n

b



2

c
o
s

a




b

.sin

a



b

2

2

11.
C
ô
n
g
t
h

c

nhân

đ
ô

i:
c
os

2a



c
os
2

a



s
i
n
2

a



2

c
os
2


a



1



1



2

s
i
n
2

a

s
i
n

2a




2

s
i
n

a

c
os

a


t
g

2a



2
t
ga

1



t

g

2

a

(
a







k


,

a







k




,

k



Z
)

2

2

2



12.
C
ô
n
g
t
h

c

nhân


ba
:
s
i
n

3a



3
s
i
n

a



4

s
i
n
3

a



co
s

3a



4

co
s
3

a



3

co
s

a



13.
C
ô
n

g
t
h

c

h


b

c
:
Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

t
r
an
g


5
/
1
8




c
o
s
2

a



c
os

2a



1

2

s
i

n

2

a



1



c
os

2a

2

t
g

2

a



1




c
os

2a

1



c
os

2a

s
i
n
3

a



3
s
i
n


a



s
i
n

3a

4

c
o
s
3

a



3

c
os

a




c
os

3a

4



14.
C
ô
n
g
t
h

c

c

n
g
:
s
i
n
(
a




b
)



s
i
n

a

c
o
s

b



c
o
s

a

s
i
n


b

s
i
n
(
a



b
)



s
i
n

a

c
o
s

b




c
o
s

a

s
i
n

b

c
o
s
(
a



b
)



c
o
s

a


c
o
s

b



s
i
n

a

s
i
n

b

c
o
s
(
a



b

)



c
o
s

a

c
o
s

b



s
i
n

a

s
i
n

b


N
go
à
i
r
a
t
a

cũng



công
t
h

c

sa
u
v

i

m

t
s



đi

u
k
i

n
:


t
g

(
a



b
)





t
g

(

a



b
)



t
ga



t
gb

1



t
ga.
t
gb
t
ga




t
gb

1



t
ga.
t
gb


(
*
)



(
**
)







(

*
)


đi

u
k
i

n
:
a





k


,

b





k



,

a



b





k


2

2

2







(

**
)


đi

u
k
i

n
:
a
 
k


,

b
 
k


,

a

b
 

k


2

2

2



15.

M
C
ô
n
g
t
h

c

nh

tg
a,

c
o

s
a,

s
i
na
t
h
e
o

t  t
g

a

:



si
n

a





co

s

a



2

2
t

1



t

2

1



t

2

1




t

2


t
ga



2
t

1



t

2

,

a






2




k



Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

t
r
an
g

6
/
1
8





16.
C
ô
n
g
t
h

c
li
ê
n

h


g
i

a

2


c




nhau,

ph


nhau,

đ

i
nhau



h
ơ
n
k
é
m

nhau

1


c




h
o

c



:

2

16.1.

H
a
i

c

b
ù

nhau
:
s
i
n
(




a
)



s
i
n

a

co
s
(



a
)





co
s


a
t
g

(



a
)




t
ga

co
t
g

(



a
)





co
t
ga



16.2.

H
a
i

c

p
h


nhau
:
s
i
n(



a
) 
c

os

a

2

c
os
(



a
) 
s
i
n

a

2

t
g
(



a
) 

c
ot
ga

2

c
ot
g
(



a
)  t
ga

2



16.3.

H
a
i

c

đ


i
nhau
:
s
i
n(

a
)  
s
i
n

a

c
os
(
a
) 
c
os

a
t
g
(
a
)  t

ga

c
ot
g
(
a
)  
c
ot
ga



16.4

H
a
i

c

h
ơ
n

k
é
m


nhau
:

2

s
i
n(
a



) 
c
os

a

2

c
os
(
a



)  
s
i

n

a

2

t
g
(
a



)  t
ga

2

c
ot
g
(
a



)  
c
ot
ga


2

16.5

H
a
i

c

h
ơ
n

k
é
m

nhau



:

Ô
n
t

p


Toán

T
H
PT

t
r
an
g

7
/
1
8



n

n

n

n

n

n


n

n

n

n

n


s
i
n
(
a





)





s
i

n

a

c
o
s
(
a





)





c
o
s

a
t
g

(
a






)



t
ga
c
o
t
g

(
a





)



c
o
t

ga

16.6.

M

t

s


c
ô
n
g

t
h

c

đ

c

b
i

t
:


s
i
n

x

c
os

x



s
i
n

x

c
os

x

2

s
i
n(


x



)

4

2

s
i
n(

x



)

4

17.

T


h


p,

h
o
án

v

,

c
h

nh

h

p
:
17.1.

H
o
án

v

:
+
Đ


nh

n
g
h
ĩ
a
:
M

t
ho
á
n
v


c

a

n

ph

n
t



l
à

m

t
b


g

m

n

ph

n
t


đó,

đ
ượ
c

s

p

x
ế
p

t
h
e
o

m

t t
h

t


nh

t
đ

nh,

m

i

ph


n
t




m

t
đúng

m

t
l

n.

S

t

t
c


c
á
c


ho
á
n
v

k
h
á
c

nh
a
u

c

a

n

ph

n
t


h
i

u


l
à

P
n


+

C
ô
n
g

t
h

c
:
17.2

Ch

nh

h

p
:



P
n

=
1.2.3 n

=

n

!

+
Đ

nh

n
g
h
ĩa
:
M

t
ch

nh


h

p

ch

p
k
c

a

n

ph

n
t

(
0

k

n

)
l
à


m

t
b


s

p
t
h

t


g

m
k
ph

n
t


l

y r
a

t


n

ph

n
t


đ
ã

cho.

s

t

t
c


c
á
c

ch


nh

h

p

ch

p
k
c

a

n

ph

n
t


h
i

u

l
à


A
k


+
C
ô
n
g

t
h

c
:


A
k




n
!



n




k



!


A
k



n
(
n


1
)

(
n



k




1
)


A
k

1



(
n



k

)

A
k


A
n




P


A
0



1




n
!


A
n

1


A
n


n
!



(
qu
i

ướ
c

0
!

=

1
)
17.3
T


c
h

p
:

+
Đ

nh


n
g
h
ĩa
:
C
ho

m

t t

p

h

p

a

g

m

n

ph

n
t


(
n

ngu
y
ê
n

d
ươ
ng
)
.

M

t t


h

p

ch

p
k
c


a

n

ph

n
t

(
0

k

n

)
l
à

m

t t

p

con

c


a

a

g

m
k
ph

n
t

.

S

t

t
c


c
á
c
t


h


p

ch

p
k
c

a

n

ph

n
t


h
i

u

l
à

C

k


Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

t
r
an
g

8
/
1
8



n

n

n


n

n

n

n

n

C




C



C

2

1


+

C

ô
n
g

t
h

c
:

C

k





n
!

k

!
(
n



k


)
!

C

k



n
(
n


1
)

(
n



k



1
)


n

k

!


+

nh

c
h

t
:

C

k



C

n


k



C

0



C

n



1


C

0



C
1








C

n



2
n


k

k


1

k


1

n

n

n

1



17.4.

C
ô
n
g

t
h

c
N
e
w
to
n
:

T
k
l
à

s


h


ng
t
h

k
+
1

c

a
k
h
a
i
tr
i

n

nh

t
h

c
(
a

+


b
)
n

:








T



C

k

a
n

k

b
k


k

n


(

)
n


0

n

1


n

1

2


n


2


2





m

n


m

m




n

n

a



b




C
n

a



C
n

a

b



C
n

a

b





C
n


a

b





C
n

b




18.

Ph
ư
ơ
n
g

pháp
t

a

đ


t
r
o
n
g

m

t
ph

n
g


k
h
ô
n
g

g
i
an
:

18.1
Tr
o

n
g

m

t

p
h

n
g
:





C
ho

c
á
c
v
e
c
-t
ơ


a
(
x
1

,

y
1

)
,

b
(
x
2

,

y
2

)





a.b




x
1

x
2



y
1

y
2



v
à

c
á
c

đi

m


A
(
x
1

,

y
1

)
,

B
(
x
2

,

y
2

)
:
2

2

|


a

|

x
1


y
1


d



AB








(

x
2




x
1

)

2



(

y



y

)
2


co
s
(
a,

b

)



x
1

x
2



y
1

y
2

x
2



y
2



x
2




y
2

1

1

2

2





a



b



x
1

x

2



y
1

y
2



0


18.2
Tr
o
n
g

kh
ô
n
g

g
i
an
:






C
ho

c
á
c
v
e
c
-t
ơ

a
(
x
1

,

y
1

,

z

1

)
,

b
(
x
2

,

y
2

,

z
2

)





a.b




x
1

x
2



y
1

y
2



z
1

z
2






v
à


c
á
c

đi

m






A
(
x
1

,

y
1

,

z
1

)
,


B
(
x
2

,

y
2

,

z
2

)
:


Ô
n
t

p

Toán

T
H

PT

t
r
an
g

9
/
1
8





2

2

2

|

a

|

x
1



y
1


z
1


2

2

2

d



AB








(


x
2



x
1

)



(

y
2



y
1

)



(

z

2



z
1

)


co
s
(
a,

b
)



x
1

x
2



y
1


y
2



z
1

z
2

x
2



y
2



z

2

x
2




y
2



z
2

1

1

1

2

2

2





a



b




x
1

x
2



y
1

y
2



z
1

z
2



0



19.
Đ
ư

n
g
t
h

n
g
t
r
o
n
g

m

t
ph

n
g


t
r
o
n

g
k
h
ô
n
g

g
i
an
:
19.1
Đ
ư

n
g

t
h

n
g

t
r
o
n
g


m

t

p
h

n
g
:

a.

Kh
o

n
g

c
á
c
h
:
+

K
ho

ng


c
á
ch
t


đi

m

M
(x
0
,
y
0
)
đ
ế
n

đ
ươ
ng
t
h

ng
(

d
) :
A
x
+
By
+

C

=

0

MH 
|

A
x
0


B
y
0


C

|


A
2


B
2


+

K
ho

ng

c
á
ch

g
i

a

h
a
i

đ

ườ
ng
t
h

ng

s
ong

s
ong
:
A
x
+
By
+

C
1

=

0
v
à

A
x

+
By
+

C
2

=

0

|

C
1


C
2

|

A
2


B
2



b
.
V


t

t
ư
ơ
n
g

đ

i
2

đ
ư

n
g

t
h

n
g
:

(
d
1
) :
A
1

x
+
B
1

y
+

C
1

=

0
(
d
2
) :
A
2

x
+

B
2

y
+

C
2

=

0


*
(
d
1

)  (
d
2


) 


A
1


A
2


B
1

B
2


*
(
d
1

) / /(
d
2

) 


*
(
d
1

)  (
d

2

) 
A
1


B
1

A
2

B
2

A
1


B
1

A
2

B
2



C
1

C
2


C
1

C
2

*
(
d
1

)  (
d
2

) 
A
1

A
2



B
1
B
2


c
.

G
ó
c

g
i

a

2

đ
ư

n
g

t
h

n

g
:
(
d
1
) :
A
1

x
+
B
1

y
+

C
1

=

0
(
d
2
) :
A
2


x
+
B
2

y
+

C
2

=

0


 (
d
1

,

d
2

)

Ô
n
t


p

Toán

T
H
PT

t
r
an
g

10
/
1
8




c
os



|

A

1

A
2


B
1

B
2

|

A
2


B
2

A
2


B
2

1


1

2

2


d
.

Ph
ư
ơ
n
g

t

nh

đ
ư

n
g

p
hân

g

i
á
c

c

a


c

t

o

b

i
2

đ
ư

n
g

t
h

n

g
(
d
1
)
v
à
(
d
2
):
A
1

x

B
1

y

C
1

 
A
2

x


B
2

y

C
2


A
2


B
2


A
2


B
2

(
góc

nh

n


l

y
d

u



,

góc
t
ù

l

y
d

u

+
)
1

1

2


2


e
.

Ph
ư
ơ
n
g

t

nh

c

m

đ
ư

n
g

t
h


n
g

c
ó

t
â
m
l
à

g
i
a
o

c

a

2

đ
ư

n
g

t

h

n
g
(
d
1
)
v
à
(
d
2
):


(
A
1

x

B
1

y

C
1


) 

(
A
2

x

B
2

y

C
2

) 
0


v

i




2





2


0


19.2
Đư

ng
t
h

ng
t
r
ong

không

g
i
an
:

G
óc


g
i

a

2

đ
ườ
ng
t
h

ng
:



(
d
1
)

v
e
c
t
o
r
ch



ph
ươ
ng

u
 (
a
1

,

b
1

,

c
1

)



(
d
2
)


v
e
c
t
o
r
ch


ph
ươ
ng

v
 (
a
2

,

b
2

,

c
2

)




l
à

góc

g
i

a
(
d
1
) v
à
(
d
2
)


c
os



|

a

1
a
2


b
1
b
2


c
1
c
2

|

a
2


b
2


c
2

a

2


b
2


c
2

1

1

1

2

2

2


(
d
1

)




(
d
2

)



a
1
a
2



b
1
b
2



c
1
c
2




0


20.

M

t
ph

n
g
:
a.

Kh
o

n
g

c
á
c
h

t


đi


m

M
(
x
0
,

y
0
)
đ
ế
n

m

t

p
h

n
g
(
P
): A
x


+

By

+
C
z

+
D
=

0
l
à
:
MH 
|

A
x
0


B
y
0


C

z
0

 D
|

A
2


B
2


C

2


b
.

Chù
m

m

t

p

h

n
g

đi

q
ua

g
i
a
o

t
u
y
ế
n

c

a

2

m

t


p
h

n
g
:
(
P
) :
A
1

x

B
1

y

C
1

z
 D
1


0



(
Q
) :
A
2

x

B
2

y

C
2

z
 D
2


0

l
à

ph
ươ
ng

trì
nh

m

t
ph

ng



d

ng
:


(
A
1

x

B
1

y

C

1

z
 D
1

) 

(
A
2

x

B
2

y

C
2

z
 D
2

) 
0





21.
C

p

s


c

n
g
:
+
Đ

nh

n
g
h
ĩa
:
C

p

s



c

ng

l
à

m

t
d
ã
y
s

tr
ong

đó,
k

t


s


h


ng
t
h


h
a
i

đ

u

l
à
t

ng

c

a

s


h

ng


đ

ng

ng
a
y tr
ướ
c


v

i

m

t
s

k
hông

đ

i
k
h
á

c

0

g

i

l
à

công

sa
i
.


n

N
*
,
U
n

1

 U
n



d


+

nh

c
h

t

c

a

c

p

s


c

n
g
:


Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT



S
TT H
à
m

s

y Đ

o

h
à
m
y




1


u

u

'

2


u


2

1

u



u

'


u

2

3

e
u

u
'
.
e
u

4

a
u

a
u
.
l
n
a
.
u




5


l
n
|u
|

u

'

u



6


l
og
a
u

u

'

u

.
l
n

a

7

s
i
n
u

T
c
r
o
a
s
n
u
g
.
u
1

1
/
1
8


8

c
o
s
u

s
i
n
x
.
u



9


t
gu

u

'

c
o
s

2

u


10


co
t
gu


u

'

s
i
n
2

u


1
1

y
=

f
(
u
)

v
à

u
=
g
(
x
)

y
'

=
y



.
g


(
x
)


(
u
)

(
x
)


U
n

1

 U
n

 U
n


2

 U
n

1



U 
U
n

 U
n


2

n

1

2


+

S


h

n
g

t

n

g

q

t
:

U
n

 U
1


d
(
n

1
)

+
T

n
g

n

s



h

n
g

đ

u
:

U 
(
a
1


a
n

)
n

n

2

U 
2a

1


d
(
n

1
)
n

n

2




22.
C

p

s


nhân
:
+ Đ


nh

n
g
h
ĩa
:
C

p

s


nh
â
n

l
à

m

t
d
ã
y
s

tr

ong

đó

s


h

ng

đ

u
k
h
á
c
k
hông
v
à
k

t


s



h

ng
t
h


h
a
i

đ

u

b

ng

ch

c

a

s


h


ng

đ

ng

ng
a
y tr
ướ
c


v

i

m

t
s

k
hông

đ

i
k
h

á
c

0

v
à
k
h
á
c

1

g

i

l
à

công

b

i
.

"
n


Є
N
*
,
U
n

+

1

=
U
n
.q

+

nh

c
h

t
:


U
n


1


U
n


2

U
n

U
n

1



U
n

1

U
n

.
U

n


2



,
U
n

>

0

+

S


h

n
g

t

n
g


q

t
:
U
n

=
U
1
.q
n
-
1


+
T

n
g

n

s


h

n

g

đ

u

t
i
ê
n
:



1

q
n

S
n

 U
1

 U
2




 U
n

 U
1

1

q

+
T

n
g

c

a

c

p

s


nhân
l
ù

i
v
ô

h

n
:
V

i

|
q
|

<

1


S
 U  U


  U


U
1


n

1

2




n

1

q





CÔNG
T
H
ỨC
T
Í
N
H
Đ


O
H
À
M

&

T
Í
C
H

P
H
ÂN
12



I
.
Đ

o


m
:
1.


B

n
g

c
á
c

đ

o


m

c
ơ

b

n
:



S
TT H
à
m


s

y Đ

o

h
à
m
y




Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

r
an
g


12
/
1
8



v


1

C

0

2
x
1

3

x
2

2
x

4



x

1

2

x

5
x
n

n.
x
n
-1


6

1

x



1


x
2

7

e
x

e
x

8

a
x

a
x
.
l
n
a


9


l
n
|x

|

1

(x

0
)

x


10


l
og
a
x
1

x

l
n

a

11


x




x



1

12

s
i
n
x
co
s
x
13

co
s
x
s
i
n
x


14


t
g
x
1

c
os
2

x


15


co
t
g
x

1

s
i
n
2


x



2.

nh

c
h

t

c

a

đ

o


m
:
a
.
(
u

+

v)


=

u


+
v

b.
(
u


v)


=

u



v

c.

(

u.
v)


=

u

.
v
+

u.
v


d.
(
u.
v
.
w)


=

u

.
v

.
w
+

u.
v

.
w
+

u.
v
.
w


'

e
.

 
u



u

'

.v

v

'
.u

 
2

 
v

II
.
N
g
uy
ê
n


m
:

1.

B

n

g

c
á
c

n
g
uy
ê
n


m

c
ơ

b

n
:



S
TT H
à
m


s


&
N
gu
y
ê
n

h
à
m

1



dx

x

C


2

x




1



x

dx



1


C

(

 
1
)



Ô
n
t

p


Toán

T
H
PT

r
an
g

13
/
1
8











3

dx

dx


l
n

|

x

|

C

(
x

0)



x

4



e
x

dx


e
x


C


5

a

x



a

x

dx
 
C

(
0

a

1
)


l
n

a

6



s
i
n

xdx
 
c
os

x

C

7



c
os


xdx

s
i
n

x

C


8

1





c
os
2

x

dx
 t
gx

C

(
x

2


k

)


9

1



s
i
n
2

x

dx
 
c
ot
gx


C

(
x

k

)



2.

Mộ
t
s


n
g
uy
ê
n


m
k

c
:

a


Ô
u

'

-m

*
H
à
m

y

=

(
x


)
m

(
m



1
)
.
H
à
m

s




d

ng
:

u
m

=

u
'
.u

(
m



1
) v

i

u

=
x-



N
gu
y
ê
n

h
à
m

l
à
:
a

dx

(

x


)
m


1

=

a
.

(
m

1
)(
x


)
m

1

+

C





*
H
à
m

y

=

2ax

b

ax
2


bx

c

t
'


.

Đ

t t
=

ax
2



bx

c



t
'

=

2
a
x
+

b

H
à

m

s




d

ng
:

t



H


ngu
y
ê
n

h
à
m

c


a

h
à
m

s


l
à
:
l
n|t
|

+

C

=

l
n
|

ax
2



bx

c

|

+

C



2ax

b

dx

l
n

|

ax
2


bx

c


|

C

ax
2


bx

c




*
H
à
m

y

1

ax
2


bx


c


.
T
a



c
á
c
tr
ườ
ng

h

p

sa
u
:
+
M

u

s



ax
2


bx

c



2

ngh
i

m

phân

b
i

t
x
1
,x
2




g
i


s

x
1

<

x
2

.
T
a


:
ax
2


bx

c


=

a
(
x

x
1

)(
x

x
2

)
.
T
a


t
h

v
i
ế
t
nh
ư


sa
u
:

1

dx

=

1

=

1


(
x

x
1

)  (
x

x
2


)

dx



ax
2


bx

c



a
(
x

x
)(
x

x
)
dx

a







(
x

x
)(
x

x
)


x

x

1

2


1

2

2


1

1


1

1



=



a
(
x
2


x
1

)

x

x

1


dx

x

x
2


=

1

l
n

a
(
x
2


x
1

)

x


x
2


C

x

x
1


Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

r
an
g

14

/
1
8







2


2



2




+
M

u

s





ngh
i

m

k
é
p

:

ax
2


bx

c

a
(

x

m
)
2


1

dx


dx


1

dx


1


1


C



ax
2


bx

c




a
(
x

m
)
2

a



(
x

m
)
2


a

x

m

+

M

u

s


không



ngh
i

m
(


ngh
i

m
)
:

ax
2


bx


c

a
(
x

m
)
2


n

*

ax
2


bx

c

a.u
2


n


.
Đ

t
u

=

(
x

m
)
2

.
T
a


:



1

dx
au
2



n


.
Đ

t
u



n

t
gt
a


*

ax
2


bx

c

a.u

2


n




1

dx
au
2


n


u



.
N
gu
y
ê
n

h

à
m

l
à
:

n



1

dx

1



1


1

1

l
n



a


C

n

au

n

a

u
2


a

n

n

a

2

a

u


a



3.

H


n
g
uy
ê
n


m

c

a

c
á
c


m


v
ô
t

:

3.1.

H
à
m

s


c
ó

d

n
g
:

f (
x
) 
1

;


x
2


k

2


f (
x
) 
1

x
2


k

2

*

C
ách

1


:
Đ

t
x

x
2


k

2

=
-x
+
t


t
=
x
+

x
2


k


2


x

x
2


k

2

t

dx



d
t
=

(
1





x
2


k

2

)
dx

=


x
2


k

2

dx

=


x
2




k

2



dx


dt

dx

dt

2

2


x
2


k

2


t
.
D
o

đó
:




x
2


k

2

t


l
n

|
t
|

C


l
n

|

x

x

k

|

C


1

*
C
ách

2
:
B
i
ế
n


đ

i
:


x

x
2


k

2


( N
h
â
n
t

v
à

m

u
v


i

x



x
2


k

2

)

x
2


k

2

x


1


x
2


k

2

(
x

x
2


k

2

)
T
a


:
f (
x
) 

x


k

(
C
h
i
a
t

v
à

m

u

cho

x
2


k

2

)

(

x

x
2


k

2

)


dt

x

dt

Đ

t
t


x



x

2



k

2

.

S
u
y r
a
:
 (
1


t


x
2


k

2


)
dx



f (
x
)
dx


t

V

y
ngu
y
ê
n

h
à
m

l
à
:



f (
x
)
dx

l
n

|
t
|

C

l
n

|

x


x
2


k

2


|

C



Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

r
an
g

15
/
1
8








3.2.

H
à
m

s


d

n
g
:

f (
x
) 






1

k


2


x
2




f (
u
) 
1

k

2


u

2

Đ

t
x




k

s
i
n

t

v

i

x

[
;
]

2

2

(
ho

c

x




k

co
s

t

v

i

x

[
0
;


]

)



1

dx



k

c
os
t
.
dt

k

c
os
t
.
dt

c
os
t
.
dt



dx

k

c

os
t
dt






k

2


x
2



k

2

(
1

s
i
n
t

2

)
=



k



c
os
2
t)
|

c
os
t
|






V
ì
t 

[
;
]

n
ê
n

co
s
t
>

0



c
os
t
.
dt






c
os

t


dt



dt
 t 
C

2

2

1

du

|

c
os
t
|

c
os
t
T

ươ
ng
t

:



k

2


u
2

=

t 
C

3.3.

H
à
m

s



d

n
g
:
f (
x
) 

x
2


k

2

;

f (
u
) 

u
2


k

2



N
gu
y
ê
n

h
à
m

l
à
:



x
2


k

2

dx


k


x

k

2

x
2


k

2



2

2

k


l
n

|

x






x
2


k

2

|

C

C
á
ch
k
h
á
c
:
đ

t

x




ho

c

x

v

i

t 
[
0
;
]

s
i
n

t

c
os
t
2


3.4.

H
à
m

s


d

n
g
:
f (
x
) 

ax
2


bx

c



T
a


b
i
ế
n

đ

i
v


m

t tr
ong

h
a
i

d

ng

sa
u
:
d


ng
t
h
e
o

m

c

3.


f (
x
) 

u
2


k

2


ho

c



f (
x
) 

u
2


k

2


r

i

á
p

3.5.

H
à
m

s



d

n
g
:
f (
x
) 

x
2


k

2



f (
u
) 

u
2


k

2



Đ

t

x

k
t
gt


,

u

k
t
gt





v

i

t 

[-
;
]

2

2

1

1

3.6.

H
à
m

s


d

n
g
:
f
(

x

)



x
2



m
2

ho

c

f
(
u
)



u

2



m

2


P
h
â
n

ch
t
h
à
nh
:
f
(

x
)



1

x
2



m

2

1

1

=


x

m

x

m


r

i

á
p

d

ng
t
h

e
o

công
t
h

c

đã

h

c.




3.7.

H
à
m

s


d

n

g
:

f (
x
) 
1


x
2


m
2


h
o

c


f (
u
) 
1


u


2


m
2


+
Đ

t

x

m
t
gt


,

u

m
t
gt






v

i

t 
[-
;
]

2

2

1





x
2


m
2


dx




1

.

m
2

(t
g

2

t 
1
)
m

c
os
2

t

dt


|


c
os
t
|



c
os
2

t
dx





V
ì
t 
[-
;
]

n
ê
n


2

2

Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

r
an
g

16
/
1
8



|

c

os
t
|



c
os
2

t
dx


c
os
t



1

s
i
n

2

t
dt



Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

r
an
g

17
/
1
8




x
dx






)
2

2



co
s
t


d
t 

1

du

 
1

l
n

u


1


C

+
Đ

t t
i
ế
p
:
u



s
i
n

t



du

=

co

s
t
d
t
.
D
o

đó
:

4.
C
á
c
t
r
ư

n
g

h

p
t

n
g


quá
t
c

n

c


ý
:



1

s
i
n

2

t



1

u


2


2

u

1

a.
Tr
ư

n
g

h

p
:
f
(x)
l
à

h
à
m

l



đ

i
v

i

co
s
x : Đ

t: t
=

s
i
n
x
b
.
Tr
ư

n
g

h


p
:
f
(x)
l
à

h
à
m

l


đ

i
v

i

s
i
n
x : Đ

t: t
=

co

s
x
c
.
Tr
ư

n
g

h

p
:
f
(x)
l
à

h
à
m

ch

n

đ

i

v

i

s
i
n
x v
à

co
s
x :
R
(
s
i
n
x
,

co
s
x)
=

R
(-
s
i

n
x
,
-
co
s
x)

d
.
Tr
ư

n
g

h

p
:
f
(x)
l
à

h
à
m

l



đ

i
v

i

s
i
n
x v
à

co
s
x : Đ

t: t
=
t
g
x
x

e
.
Tr
ư


n
g

h

p
:
f
(x)
ch


ch

a

s
i
n
x
ho

c

co
s
x : Đ

t

t  t
g

2



*

Ph
ư
ơ
n
g

p

p

c
hun
g
:
A.
D

ng
f(
x
)

=

s
i
n
2n
x.co
s
2m
x

:


(
a
)



s
i
n

2n

1

c
os


2x

(
dx

2


(
b
)
1

c
os

2x



c
os
2m

xdx



( )

2

dx


(
c
)


s

i
n

2n

xc
os
2m

xdx


.
T
h
a
y
co

s
2
x
=

1



s
i
n
2
x
ho

c
t
h
a
y
s
i
n
2
x
=

1




co
s
2
x r

i

chu
y

n
v


d

ng

(
a
)
ho

c
(
b
)
.




s

i
n
2n

x

a

B.
D

ng

:
f (
x
) 

c
os
2m


b


.
Đ

t t
=
t
gx




III
.

Ph
ư
ơ
n
g
t
r
ì
nh
l
ư

n
g

g

i
á
c

1.

Ph
ư
ơ
n
g

t

nh

c
ơ

b

n
:
*

s
i
n
x
=


s
i
n
a
x
=

a

+
k
2
π

ho

c

x
=

π
-
a

+
k
2
π


*

co
s
x
=

co
sa


x
=
±
a

+
k
2
π

*
t
g
x
=
t
g


a



x



a



k
π


x



k



*

co
t
g
x

=

co
t
g
a


x
=

a

+
k
π
(x

k
π
)
2.

Ph
ư
ơ
n
g

t


nh

đ

n
g

c

p

đ

i
v

i
s
i
nx

v
à

c
o
s
x
:

C
á
c

ph
ươ
ng
trì
nh

l
ượ
ng

g
i
á
c

*

as
i
n
2
x
+

b
s

i
n
x
.co
s
x
+

c.co
s
2
x
=

0
(
1
)
*

as
i
n
3
x
+

b
s
i

n
2
x
.co
s
x
+

c.
s
i
n
x
.co
s
2
x
+

dco
s
3
x
=

0
(
2
)
*


as
i
n
4
x
+

b
s
i
n
3
x
.co
s
x
+

c
s
i
n
2
x
.co
s
2
x
+


d
s
i
n
x
.co
s
3
x
+

e
co
s
4
x
=

0
(
3
)
g

i

l
à


ph
ươ
ng
trì
nh

đ

ng

c

p

b

c

2,

3,

4

đ

i
v

i


s
i
n
x v
à

co
s
x
.

Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

r
an
g

18
/

1
8





b


D
o

co
s
x


0

n
ê
n

ch
i
a

h
a

i
v
ế

c

a

ph
ươ
ng
trì
nh
(
1
)
,
(
2
)
,
(
3
) t
h
e
o
t
h


t


cho

co
s
2
x
,

co
s
3
x
,
co
s
4
x
đ
ư
a

ph
ươ
ng
trì
nh


đã

cho
v


ph
ươ
ng
trì
nh

mớ
i
v
à
t
a

d


d
à
ng

g
i

i


c
á
c

ph
ươ
ng
trì
nh

n
à
y
.



3.

Ph
ư
ơ
n
g

t

nh


b

c

nh

t

đ

i
v

i
s
i
nx

v
à

c
o
s
x
:
*

s
i

n
x
+

bco
s
x
+

c

=

0
(
1
)
,

a
2

+

b
2



0


ph
ươ
ng
trì
nh
(
1
)


ngh
i

m

C
ó

b
a

c
á
ch

g
i

i


l
o

i

ph
ươ
ng
trì
nh

n
à
y :
-
G
i


s


a



0



a
2

+

b
2

-
c
2



0

(
1
)



s
i
n

x




b

co
s

x



c



0

a

a


(
2
)

Đ

t :
t
g



b

a

(
2)



s
i
n

x



t
g

c
os

x



c




0

a



s
i
n
(

x





)





c

co
s



a

T
a

d


d
à
ng

g
i

i

ph
ươ
ng
trì
nh

n
à
y
.

- Đ


t :





(
1
)

a

t
g

x



t

2

2
t
1
 t
2



b






c

0

1
 t
2

1
 t
2

G
i

i

ph
ươ
ng
trì
nh


b

c

h
a
i

đ

i
v

i
t
,

d


d
à
ng

g
i

i


đ
ượ
c

ph
ươ
ng
trì
nh
(
1
)
.

- D
o

a
2


b
2


0

,

ch

i
a

h
a
i
v
ế

c

a

ph
ươ
ng
trì
nh

cho

a
2


b
2

:



(
1
)




Đ

t :

a


a
2



b
2


s
i
n

x




b


a
2



b
2


c
o
s

x





c


a
2




b
2



a


a
2


b
2





a
2


b
2




s
i
n






c
os



(
1
) 
s
i
n(
x
  )  
c

a
2


b
2


(
đâ
y
l
à

ph
ươ
ng
trì
nh

c
ơ

b

n
)
.

C

ý : T
a

l
uôn



:

|

a

s
i
n

x



b

s
i
n

x

|


a
2




b
2

D

u

"
=
"
x

y r
a
k
h
i
v
à

ch

k
h
i

s
i
n

(x
+

a
)
=

1.

Ô
n
t

p

Toán

T
H
PT

r
an
g

19
/
1
8











4.

Ph
ư
ơ
n
g

t

nh

đ

i
x

n
g

đ


i
v

i
s
i
nx

v
à

c
o
s
x
:
a
(
s
i
n
x
+

co
s
x)
+


b
s
i
n
x
co
s
x
=

c
(
1
) (
a
,

b,

c

l
à

h

ng

s


)
G
i

i

ph
ươ
ng
trì
nh
(
1
)
b

ng

c
á
ch

đ

t :

s
i
n
x

+

co
s
x
=
t
,

|
t
|

2

Đ
ư
a
(
1
) v


ph
ươ
ng
trì
nh

b

t

2



2a
t



(
b



2c
)



0

G
i

i

ph
ươ

ng
trì
nh
(
2
) v

i

|
t
|

2

.



5.

H


p
h
ư
ơ
n
g


t

nh
l
ư

n
g

g
i
á
c
:
1
) H


ph
ươ
ng
trì
nh

l
ượ
ng

g

i
á
c

m

t

n.

C
h

ng

h

n



h


ph
ươ
ng
trì
nh
:


s
i
n

x

1


co
s

x

0

C
ó

h
a
i

ph
ươ
ng

ph
á

p

g
i

i
:
*

P
h
ươ
ng

ph
á
p
t
h
ế
,

g
i

i

m

t

ph
ươ
ng
trì
nh

c

a

h

r

i
t
h
ế

ngh
i

m

m

đ
ượ
c
v

à
o

ph
ươ
ng

trì
nh

còn

l

i
.

*

P
h
ươ
ng

ph
á
p

m


ngh
i

m

chung,

g
i

i

m

ngh
i

m

c

a

m

i

ph
ươ
ng

trì
nh
tr
ong

h

,

sa
u

đó


m

ngh
i

m

chung.

2
) H


ph
ươ

ng
trì
nh

l
ượ
ng

g
i
á
c

h
a
i


n.

C
h

ng

h

n




h


ph
ươ
ng
trì
nh
:


x

y




3

s
i
n

x

s
i
n


y

1

P
h
ươ
ng

ph
á
p

chung

l
à

đ
ư
a


v


h



ph
ươ
ng
trì
nh

đ

i

s


h
a
i


n,

ho

c

đ
a
v


ph

ươ
ng
trì
nh

t

ng

ch.

×