thu thập dữ liệu trong nghiên cứu khoa học

Nghiên cứu Thu thập
dữ liệu trong nghiên
cứu khoa học
Data collection
Tiến trình nghiên cứu
Xác định
vấn đề
Thiết kế
nghiên cứu
Thu thập/xử
lý dữ liệu
Viết báo
cáo
•
Dữ liệu sơ cấp/ thứ cấp
•
Mục tiêu nghiên cứu và thiết kế dữ liệu
•
Chọn mẫu
Các loại dữ liệu

Dữ liệu thứ cấp (secondary
data)
-
Đã được thu thập
-
Dữ liệu lịch sử
Ví dụ:
-
Số liệu thống kê, BCTC
-

Báo cáo của ngành,
-
Lãi suất, giá chứng khoán

Dữ liệu sơ cấp (primary
data)
-
Do người nghiên cứu tổ
chức triển khai thu thập
-
hướng đến một mục tiêu
nghiên cứu cụ thể
Ví dụ:
- Số liệu điều tra khách hàng
Các loại dữ liệu (tiếp)

Dữ liệu thứ cấp

Dữ liệu sơ cấp
Những hạn chế?
-
Không đáp ứng nhu
của nghiên cứu
-
Số liệu cũ
-
Gặp vấn đề về đo
lường
Những hạn chế?
-

Chi phí cao
-
Chất lượng thông tin
tuỳ thuộc vào người
nghiên cứu
-
Tính chuẩn hoá??
Những
ưu
điểm?
Phân loại dữ liệu thứ cấp

Dữ liệu nội bộ và riêng có

Dữ liệu chung và bên ngoài

Dữ liệu của chính phủ
Thảo luận: hãy cho các ví dụ và có nên sử dụng dữ liệu
thứ cấp trong nghiên cứu không?
Một số ví dụ về nguồn số liệu
thứ cấp

BCTC/ BC kiểm toán/ chính sách cty công bố ra bên
ngoài

Văn bản pháp luật về tài chính, kế toán, thuế…

Niên giám thống kê

Báo cáo sở/ ngành


Tạp chí khoa học trong và ngoài nước

WB, ADB, IMF…
Mục tiêu của thiết kế nghiên
cứu dữ liệu thứ cấp

Tìm kiếm sự kiện: thu thập thông tin để hỗ trợ cho
việc ra quyết định

Xây dựng mô hình: xác định mối quan hệ giữa các
biến trên cơ sở dữ liệu thứ cấp

Khai thác dữ liệu: sử dụng khả năng xử lý thông tin
của máy tính nhằm tìm ra những phương thức/ qui
luật nào đó
Thảo luận 1

Đạo đức nghề nghiệp và dữ liệu thứ cấp?

Các nhóm xây dựng kế hoạch thu thập dữ liệu thứ
cấp cho nghiên cứu nhóm? (Số liệu gì? Lấy từ
nguồn nào? Có liên quan gì đến câu hỏi và mục tiêu
nghiên cứu?)
DỮ LIỆU SƠ CẤP

Nghiên cứu điều tra (survey)

Phương pháp Quan sát (Observation)


Phương pháp thực nghiệm (Experimental
research)
DỮ LIỆU SƠ CẤP- P.p điều tra

Điều tra: yêu cầu người được phỏng vấn trả lời
những câu hỏi theo mục đích nghiên cứu

Thông tin được thu thập từ mẫu điều tra

Là cách thức cơ bản nhất để thu thập dữ liệu sơ
cấp
Nghiên cứu điều tra- ưu và hạn chế
Ưu điểm:
Đáp ứng nhu cầu nghiên
cứu
Thông tin nhanh, linh
hoạt
Hạn chế
Cách lấy số liệu (mail, phỏng
vấn, điện thoại )
Những sai sót (lỗi)
Nghiên cứu điều tra- Những sai sót
(errors)
•
Sai sót về chọn mẫu
•
Sai sót hệ thống
•
Sai sót trả lời (không trả lời, trả lời sai lệch)
•

Sai sót khác: xử lý số liệu, do người phỏng vấn
Sai sót
Sai sót
hệ
thống
Sai sót
chọn
mẫu
ngẫu
nhiên
Sai sót về
quản lý
Sai sót về trả
lời
Từ phía người
phỏng vấn
Chọn mẫu
Xử lý số liệu
Trả lời chệch
Sai sót không
trả lời
Phương pháp thu thập dữ liệu
qua điều tra

Phỏng vấn cá nhân
-
Phỏng vấn trực tiếp
-
Hướng dẫn trả lời qua bản câu hỏi


Phỏng vấn qua điện thoại

Bản câu hỏi: mail questionnaires/ e-mail/fax
Thảo luận 2

Với mục tiêu nghiên cứu đề tài của anh chị, hãy xây
dựng kế hoạch thu thập dữ liệu sơ cấp:
-
Dữ liệu gì?
-
Đối tượng cung cấp dữ liệu
-
Thời điểm thu thập dữ liệu
Khó khăn số liệu

Bí mật thông tin (số về BCTC, thất nghiệp…)

Xác thực về các nghiệp vụ

Quan điểm của người cung cấp số liệu.

Tính chính xác số liệu.
 Cần làm rõ nghiên cứu thuộc dạng gì để thiết kế số
liệu sơ cấp một cách phù hợp.
Dữ liệu sơ cấp – Phương pháp
quan sát và thực nghiệm

Quan sát hành vi

Quan sát cơ học: dùng camera, máy đếm, chụp

hình

Phân tích nội dung: phân tích hợp đồng, báo cáo,
thư từ

 Vận dụng các phương pháp này trong lĩnh vực
nghiên cứu kinh tế, kế toán, ngân hàng, tài chính?
DỮ LIỆU SƠ CẤP- field
research- các bước thực hiện

Đọc literature và định hướng đến vấn đề nghiên cứu

Chọn lĩnh vực nghiên cứu và thâm nhập, thiết lập
các mối quan hệ

Nhận vai, sinh hoạt và sống chung với cộng đồng.
Quan sát, lắng nghe và thu thập thông tin định tính

Phân tích dữ liệu, xây dựng và đánh giá các giả
thiết

Thực hiện các phỏng vấn trên cơ sở các khía cạnh
cụ thể của vấn đề nghiên cứu

Hoàn thành nghiên cứu
Chọn mẫu

Là một khâu trong quá trình nghiên cứu

Ảnh hưởng đến chất lượng của kết quả nghiên cứu


Quan tâm đến chi phí và hiệu quả của nghiên cứu
(thời gian, nhu cầu phân tích thống kê, mức độ quốc
gia hay địa phương )
Các giai đoạn của quá trình
chọn mẫu
Dân số mục
tiêu
Khung
mẫu
Phương pháp
chọn mẫu
Kích
cỡ mẫu
Tiến hành
chọn mẫu
Các giai đoạn của quá trình
chọn mẫu

Khung mẫu (Sample frame): toàn bộ các phần tử
mà mẫu được chọn sẽ được hình thành từ đó
Ví dụ: danh mục mail, danh bạ điện thoại, danh bạ Dn
đăng ký kinh doanh

Kỹ thuật chọn mẫu: xác xuất và phi xác xuất
Chọn mẫu phi xác xuất
(nonprobability)

Chọn không ngẫu nhiên


Chọn một hay một vài trường hợp điển hình để
nghiên cứu sâu một vấn đề nào đó

Thường được các nhà nghiên cứu định tính áp
dụng
Các dạng chọn mẫu phi xác
xuất

Haphazard

Quota

Purposive

Sequential

Chọn mẫu khi thấy thuận tiện

Chọn trước một số phần tử mà mỗi
phần tử thể hiện một khía cạnh nào
đó của tổng thể

Chọn tất cả các phần tử có thể mà
chúng phù hợp với một tiêu chuẩn
nào đó

Chọn các phần tử cho đến khi ko còn
thông tin bổ sung hay đặc điểm mới
Chọn mẫu xác xuất
(probability)


Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản

Chọn mẫu có hệ thống (systemetic sampling): phần
tử bắt đầu và khoảng cách giữa các phần tử

Stratified sampling: sub-sample

Cluster sampling
Kích cỡ mẫu

Qui mô của mẫu bao nhiêu là chấp nhận?
-
Dạng dữ liệu phân tích mà nhà nghiên cứu lập kế
hoạch
-
Đặc trưng của tổng thể (population)
-
mức độ chính xác của mẫu

Mẫu có cỡ lớn nhưng không chọn ngẫu nhiên hoặc
khung mẫu nghèo nàn thì cũng không có tính đại
diện