Tiết 37-Tỏ lòng-GANV10 có tích hợp KN sống

Tiết 37
Đọc văn
TỎ LÒNG ( Thuật hoài )
Phạm Ngũ Lão
A.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :
- Cảm nhận được "hào khí Đông A" thể hiện qua vẻ đẹp của con người và thời đại ;
- Nhận thức được bút pháp thơ trung đại thể hiện trong bài thơ.
B.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC , KĨ NĂNG :
1. Kiến thức
- Vẻ đẹp của con người thời Trần với tầm vóc, tư thế, lí tưởng cao cả ; vẻ đẹp của thời đại với khí
thế hào hùng, tinh thần quyết chiến thắng.
- Hình ảnh kì vĩ ; ngôn ngữ hàm súc, giàu tính biểu cảm.
2. Kĩ năng
Đọc - hiểu một bài thơ Đường luật.
C-CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN :
- Tư duy sáng tạo : Bình luận về chí làm trai của người quân tử xưa và khát vọng, hoài bão của con
người trong cuộc sống hôm nay.
- Giao tiếp, trình bày suy nghĩ/ ý tưởng về lí tưởng , chí hướng, khát vọng lập công vì đất nước của
bậc quân tử xưa, từ đó liên hệ với bản thân để xác định con đường lập thân, lập nghiệp của mỗi người và
trao đổi ý kiến với cả lớp.
D. PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CÓ THỂ SỬ DỤNG :
- Thảo luận nhóm , trao đổi về chí làm trai của người quân tử qua tư thế, khát vọng, đặc biệt qua
nỗi thẹn của người anh hùng, từ đó rút ra bài học về cách sống cần thiết của mỗi con người trong cuộc
sống hôm nay.
- Động não, suy nghĩ và trình bày về vẻ đẹp của lí tưởng, khát vọng của bậc quân tử trong thơ ca
trung đại Việt Nam.
E-CHUẨN BỊ :
I-Công việc chính:
1-Giáo viên: Phóng to bài thơ chữ Hán,phiên âm, dịch nghĩa.
2-Học sinh:
II-Nội dung tích hợp: Tích hợp với lịch sử , xã hội đầu đời Trần, thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

G-TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC
I-Ổn định:
II-Kiểm tra:
-Đọc một thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật đã học, giới thiệu sơ lược về tác giả, nội dung tác phẩm .
III-Bài mới :

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ YÊU CẦU CẦN ĐẠT
HOẠT ĐỘNG 1: hướng dẫn đọc, giải thích
từ khó, tìm hiểu thể thơ
*Đọc, giải nghĩa từ khó.

-Trình bày những hiểu biết về Phạm Ngũ
Lão?

-Thế nào là một bài thơ Đường luật thất ngôn
tứ tuyệt ?


*Nỗi lòng tác giả bày tỏ ở đây là gì ?



A-TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả :
Phạm Ngũ Lão ( 1255-1320 ) , người tỉnh Hưng Yên
, là viên tướng giỏi đời Trần, có công lớn trong cuộc
kháng chiến chống Nguyên Mông . Ông được phong
chức Điện soái thượng tướng quân , tước Quan nội
hầu
Tác phẩm còn lại : Thuật hoài , Vãn thượng tướng

quốc công Hưng Đạo đại vương .

2.Tác phẩm
a-Thể loại :
-Đường luật thất ngôn tứ tuyệt .
b.Chủ đề : Tuyên ngôn về lý tưởng làm trai , chiến
đấu bảo vệ đất nước , lập công danh cho xứng đáng

HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu văn bản
*Phân tích những chi tiết, hình ảnh đáng chú
ý trong câu 1 ?
*Bóng dáng người trai thời Trần được thể
hiện như thế nào ?
@So sánh với nguyên tác, qua bản phiên âm
và bản dịch nghĩa .
*Phân tích ý nghĩa cái “thẹn” của tác giả ?


*Bài thơ có giá trị gì đối với tuổi trẻ ngày nay
?

@GV kể vắn tắt chuyện Vũ Hầu Khổng Minh
Gia Cát Lượng.
Nhóm 1:
a- Câu 3 SGK – trang 116: “Nợ” công danh
mà tác giả nói tới trong bài thơ có thể hiểu
theo nghĩa nào dưới đây:
-Thể hiện chí làm trai theo tinh thần Nho
giáo: lập công (để lại sự nghiệp), lập danh (để
lại tiếng thơm).

-Chưa hoàn thành nghĩa vụ đối với dân, với
nước.
-Cả hai nghĩa trên.
b-Tìm những câu nói, câu thơ khác nói về chí
làm trai.
Nhóm 2:
a-Các em hiểu thế nào về “Hào khí Đông A” ?

b-Nhận xét về giá trị nội dung và nghệ thuật
của bài thơ “Tỏ lòng”.
HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn tổng kết và
luyện tập
@ Bài thơ thể hiện hào khí của nam nhi anh
hùng , của quân đội anh dũng 3 lần chiến
thắng Nguyên- Mông vào đời Trần . Tác giả
không chỉ nói lên hoài bão bản thân , mà còn
phát ngôn cho cả 1 thời đại rực rỡ chiến công
trong lịch sử dân tộc .


với đời.
B-TÌM HIỂU VĂN BẢN
1-Hai câu đầu: Vẻ đẹp của con người (tầm vóc, tư
thế, hành động lớn lao , kỳ vĩ) , của thời đại, dân
tộc .
* Câu 1 : ( Hình ảnh , khí thế người trai thời Trần )
-Hoành sóc : tư thế cầm ngang ngọn giáo , hiên
ngang , lẫm liệt , tự tin( ý thức , quyết tâm bảo vệ đất
nước.
-Giang sơn – cáp kỷ thu : không gian rộng – thời

gian vĩnh hằng
* Câu 2 : ( Khí thế quân đội - dân tộc )
-Tam quân tì hổ khí thôn ngưu
(so sánh, lời thơ ước lệ , hào hùng , hình ảnh kỳ vỹ
=> Hình ảnh ba quân ( dân tộc ) xông lên giết giặc
xâm lăng với sức mạnh bừng hùng khí thế – vẻ đẹp
của thời đại, hào khí Đông A.
*Hai câu đầu : nét đẹp của con người, thời đại, dân
tộc .
2.Hai câu sau: Nỗi lòng người tráng sĩ ( cái chí,
cái tâm của người anh hùng )
-Công danh nam tử : quan niệm tích cực về chí nam
nhi trong XH cũ .
-Vương nợ -> trả mãi không hết ( ý thức trách nhiệm
cao
-Thẹn (chuyện Vũ hầu) -> băn khoăn, day dứt không
yên khi so sánh với người, với mình -> tâm trong
sáng cao cả, hoài bão lớn lao.
=>Trách nhiệm đối với đất nước , mong muốn tạo
nên sự nghiệp phi thường để giúp dân, giúp nước
(nhân cách, lý tưởng cao đẹp của người trai thời loạn
)

C- TỔNG KẾT VÀ LUYỆN TẬP
- Ý nghĩa văn bản :Thể hiện lí tưởng cao cả của
vị danh tướng Phạm Ngũ Lão, khắc ghi dấu ấn đáng
tự hào về một thời kì oanh liệt, hào hùng của lịch sử
dân tộc.
-Bài tập 5 – SGK
IV-Hướng dẫn tự học

- Học thuộc lòng bản dịch thơ.
- Tự đánh giá về quan niệm "chí làm trai" của Phạm Ngũ Lão.
-Chuẩn bị bài mới: Cảnh ngày hè ( Nguyễn Trãi )
V-RÚT KINH NGHIỆM