Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thuỷ (Ngữ văn nâng cao lớp 10)

1.Cảnh nô lệ của Mtao Mxây theo Đam San có ý nghóa gì?
A. Thể hiện sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi và khát
vọng của cá nhân người anh hùng
B. Thể hiện sự thống nhất giữa quyền lợi , khát vọng của cá
nhân người anh hùng với quyền lợi, khát vọng của cộng đồng.
C. Thể hiện sự thống nhất giữa quyền lợi và khát vọng của
cộng đồng.
D. Thể hiện sự thống nhất giữa quyền lợi, khát vọng của
người anh hùng với cộng đồäng, biểu hiện của ý thức dân tộc.

2. Cảnh các tù trưởng khác đến ăn mừng chiến thắng của Đam
San như ăn mừng chiến thắng của họ chứng tỏ:
A. Người anh hùng sử thi được toàn thể cộng đồng suy tôn.
B. Người anh hùng sử thi làm bá chủ của các cộng đồng.
C. Người anh hùng sử thi thu phục được các bộ tộc khác.
D. Người anh hùng sử thi được các bộ tộc khác xem như chỗ
dựa để có lúc cầu cứu.

3. Tác giả dân gian dành nhiều câu miêu tả chiến thắng hơn cảnh
đổ máu trong giao tranh là vì:
A. Họ không có mặt ở đó vì bận lao động sản xuất.
B. Họ không am hiểu cách giao chiến giữa hai tù trưởng.
C. Họ xem trọng cuộc sống thònh vượng no đủ, sự lớn mạnh của
cộng đồng.
D. Họ không xem trọng cuộc giao tranh vì họ biết chắc tù
trưởng của họ sẽ thắng

4. Đọc đoạn văn sau: Bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, bắp
đùi chàng to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đực, hơi
thở chàng ầm ầm tựa sấm dậy….

Biện pháp tu từ được dùng là
A. biện pháp so sánh
B. biện pháp phóng đại
C. biện pháp nhân hóa
D. biện pháp so sánh và phóng đại


QuÇn thÓ di tÝch cæ loa

Dựa vào sách giáo khoa và các
hình ảnh t liệu vừa xem, em
hãy nêu đặc trng, giá trị ý
nghĩa và môi trờng sinh
thành diễn xớng, biến đổi của
truyền thuyết?
Câu hỏi thảo luận

1. ThĨ lo¹i trun thut
I. §äc hiĨu kh¸i qu¸t–
Đặc trưng Giá trò và ý nghóa Môi trường
-Tự sự, văn xuôi
-
Phản ánh lòch sử
-
Có yếu tố thần kì, hư
cấu, tưởng tượng
-
Thể hiện ý thức
lòch sử của nhân dân
- Hình tượng nghệ thuật đặc

sắc.
- Nhuốm màu thần kì lẫn cảm
xúc đời thường.
- Là những bài học lòch sử.
- Minh giải cho các lễ hội
Gắn với lễ hội ,
tín ngưỡng dân
gian

Câu hỏi thảo luận
Do đâu có truyền thuyết này?
Truyện có thể chia thành mấy
phần?
Em hãy tóm tắt các tình tiết
chính của truyện
I. §äc hiĨu kh¸i qu¸t–

I. §äc hiĨu kh¸i qu¸t
2. Xuất xứ:
- Cụm di tích lòch sử thành Cổ Loa.
- Trích Truyện Rùa Vàng – Lónh Nam Chích Quái ( thÕ kØ XV)
BẢN ĐỒ LOA THÀNH

I. §äc hiĨu kh¸i qu¸t
Vua An Dương Vương … xin
hòa : Sự nghiệp giữ nước
Không bao lâu… tiểu cửu: Bi
kòch nước mất nhà tan
3. Bố cục:
4.Tóm tắt kết cấu truyện:

Xây thành,
chế nỏ
Mất cảnh giác,
mất nỏ thần
Chiến tranh lần 2,
kết cục bi thảm
của An Dương
Vương
Kết cục bi thảm
của Trọng
Thủy.

II. Đọc hiểu chi tiết
1. An Dơng Vơng xây thành giữ nớc:
a. Quá trình xây thành gặp muôn vàn khó khăn:
-Hễ đắp tới đâu lại lở tới đấy.
-Lập đàn trai giới
-Cầu đảo bách thần
Những khó khăn chồng chất cho ta thấy ý chí và
quyết tâm của nhà vua trong việc xây thành giữ n
ớc.
Nhờ cụ già mách bảo, đợc sứ Thanh Giang giúp
đỡ thành xây nửa tháng thì xong.
?Quá trình xây
thành giữ nớc của
An Dơng Vơng đ
ợc miêu tả nh thế
nào? Những chi tiết
ấy cho ta hiểu gì về ý
chí và quyết tâm của

An Dơng Vơng ?
?Sau lễ cầu đảo của
An Dơng Vơng có
điều gì xảy ra?

An Dơng Vơng đợc thần linh giúp đỡ vì An Dơng Vơng đã có ý
thức đề cao cảnh giác lo xây thành chuẩn bị vũ khí từ khi giặc cha đến. T
ởng tợng ra sự giúp đỡ của thần linh phải chăng chính là cách để nhân dân
ta ca ngợi nhà vua, tự hào về chiến công xây thành chế nỏ đánh thắng giặc
ngoại xâm của dân tộc.
Dựng nớc là một việc gian nan vất vả . Nhân dân muốn ca ngợi công lao
của nhà vua (Tìm mọi cách để xây thành)
Sự giúp đỡ thần kì của thần linh đợc đa vào để:
-Lí tởng hóa việc xây thành
-Khẳng định tổ tiên cha ông đời trớc luôn ngầm giúp đỡ con cháu đời sau .
Con cháu nhờ cha ông mà trở nên hiển hách.Cha ông nhờ con cháu mà càng
rạng rỡ anh hùng. Đây cũng là nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam
?Theo em vì sao
An Dơng V
ơng đợc thần
linh giúp đỡ?ý
nghĩa hiện thực
ẩn chứa đằng
sau chi tiết ấy?
?Thái độ của
nhân dân với An
Dơng Vơng ?

Nhà vua cảm tạ Rùa Vàng và băn khoăn: Nếu có
giặc

Đó là ý thức của ngời đứng đầu đất nớcbởi lẽ:
-dựng nớc đã khó, giữ nớc còn khó hơn
-dựng nớc phải đi liền với giữ nớc.
-muốn giữ nớc phải có vũ khí tối tân và tinh thần
cảnh giác cao độ. Mất cảnh giác tự bằng lòng với chính
mình sẽ dẫn đến họa mất nớc.
?Xây thành xong An Dơng Vơng nói gì với
Rùa Vàng? ý nghĩa của chi tiết này?

+/Vô tình : gả con gái là Mị Châu cho
con trai Triệu Đà
+/Mất cảnh giác : (giặc đến)
-Cậy có nỏ thần
-Điềm nhiên ngồi đánh cờ
-Lẫy thần đã mất: bỏ chạy
->Bi kịch: mất nớc
+/Giặc đuổi: cùng đờng, kêu sứ Thanh
Giang
-Quay lại chém Mị Châu
-Đi xuống biển
->Bi kịch: nhà tan
b. Bị kịch nớc mất nhà tan:
Thuật lại diễn biến dẫn đến bi
kịch nớc mất nhà tan của An
Dơng Vơng?
II. Đọc hiểu chi tiết.
1. An Dơng Vơng xây thành giữ nớc

c. Nguyên nhân mất nớc:
-Triệu Đà cầu hôn

-Vua vô tình gả con gài là Mị Châu cho con trai Đà là Trọng Thủy
-Trọng Thủy dỗ Mị Châu cho xem nỏ thần rồi đánh tráo lấy nỏ thần
rồi trở về nớc.
-Triệu Đà cất binh sang đánh nớc ta.
-Vua cậy có nỏ thần vẫn điêmg nhiên ngồi đánh cờ
-Quân Đà tiến sát đến, nỏ thần đã mất
-Nhà vua bỏ chạy
->An Dơng Vơng đã ngủ quên trên chiến thắng nên lơ là mất
cảnh giác đã vô tình để kẻ thù lọt vào làm nội gián, lại còn ỷ lại
vào vũ khí tốt mà không phòng bị, chủ quan khinh địch.
II. Đọc hiểu chi tiết
1. An Dơng Vơng xây thành giữ nớc.
Nêu nguyên
nhân của bi kịch
nớc nhà tan?
Em có suy nghĩ gì
về nguyên
nhân này?

II. §äc hiĨu chi tiÕt.
C©u hái th¶o ln.
An Dương Vương có công gì
với dân tộc?
Nhà vua mắc phải những sai
lầm gì? Và vua đã sửa chữa
sai lầm bằng cách nào?
Nhân dân bày tỏ thái độ gì
qua các chi tiết vừa kể?
1. An D¬ng V¬ng x©y thµnh gi÷ níc.

II. §äc hiĨu chi tiÕt
Công trạng:
- Xây thành kiên cố
- Băn khoăn tìm cách giữ nước
-
Sai Cao Lỗ làm nỏ. §¸nh
th¾ng giỈc.
Liệt kê chi tiết
Thái độ, tình cảm của nhân dân
- ADV được thần linh giúp đỡ vì có ý thức đề
cao cảnh giác, biết trọng hiền tài.
- Tưởng tượng hình ảnh thần linh để ca ngợi,
tự hào.
Sai lầm:
-
Gả con gái cho kẻ thù, không
nghe lời khuyên của Cao Lỗ.
- Khinh đòch
Sửa chữa sai lầm:
-Tự tay chém đầu con gái.
- Cầm sừng tê đi xuống biển


-Nghiêm khắc phê phán thái độ mất cảnh giác,
khinh đòch, xa rời nhân
-Kính trọng hành động dũng cảm của nhà vua.
-
Giải thích lí do mất nước, xoa dòu nỗi đau mất
nước.
1. An D¬ng V¬ng x©y thµnh gi÷ níc.

PhiÕu häc tËp

+/Vô tình: cho Trọng Thủy xem nỏ
thần
+/Ngây thơ : hẹn đánh dấu lông ngỗng
+/Giặc đến: bỏ chạy cùng cha
-> Mất nớc
+/Bị kết tội là giặc : Kẻ nào
+/Bị cha chém đầu
->Nhà tan
2. Hình tọng mị châu
II. Đọc hiểu chi tiết
->Mị Châu ngây thơ cả tin, vô tình tiếp tay cho kẻ thù.
-Quá tin và yêu chồng nên để
Trọng Thủy lấy đợc nỏ
thần.
-Đánh dấu đờng để Trọng
Thuỷ tìm ra đợc hai cha
con.
Thuật lại diễn biến
bi kịch nớc mất nhà
tan của Mị Châu?
Chỉ ra nguyên nhân bi
kịch của Mị Châu?
Qua đây em
nhận xét Mị
Châu là ngời
nh thế nào?

Mị Châu vừa đáng thơng lại vừa đáng trách:

* Đáng thơng:
-
Quá ngây thơ, thật thà, trong sáng.
-
Quá tin và yêu chồng Trái tim nhầm chỗ để trên đầu
* Đáng trách:
+/Nỏ thần thuộc tài sản bí mật Quốc gia. Mị Châu đã tiết lộ bí
mật Quốc gia, gây ra thảm họa mất nớc. Nàng phải đền tội là
đúng.
+/Đành rằng tình cảm vợ chồng là gắn bó, nhng cái rieng phải
đặt dới cái chung, vì đó là vận mệnh của Quốc gia, của dân
tộc.
+/Nớc mất nhà sẽ tan. Việc làm của Mị Châu đã là một bài
học quá đắt về tinh thần cảnh giác mà ngời xa muốn gửi lại.
Câu hỏi thảo
luận.
Theo em Mị
Châu đáng
thơng hay
đáng trách?
II. Đọc hiểu chi tiết.
2. Hình tợng nhân vật Mị Châu.

II. Tìm hiểu chi tiết
* Mị Châu hoá thân thành những hình tợng nào ( Số phận
của Mị Châu)?
* Phát hiện nét nghệ thuật độc đáo trong hình ảnh hoá thân
của nhân vật Mị Châu?
* Hình ảnh hoá thân của Mị Châu thể hiện thái độ gì của
nhân dân?

2. Hình tợng nhân vật Mị Châu.

II. §äc hiĨu chi tiÕt.
Sè phËn cđa
MÞ Ch©u
NÐt ®éc ®¸o vỊ nghƯ
tht
Thái độ của nhân dân
-
Máu ngọc trai,
-
xác ngọc thạch.
-
Thủ pháp truyền
thống
-
Nét sáng tạo : hóa
thân hai mặt: hóa
thân, phân thân
-
Bao dung, thông cảm.
-
Phê phán nghiêm
khắc: hình phạt cho
những ai quên nghóa
vụ với Tổ quốc
2. H×nh tỵng nh©n vËt MÞ Ch©u.
PhiÕu häc tËp

3.Thái độ của nhân dân (trớc tấn thảm kịch ấy)

* Rùa vàng là hiện thân của trí tuệ sáng suốt ,
của tiếng nói đúng đắn mạnh mẽ của cha ông
đối với những kẻ phạm tội làm lộ bí mật Quốc
gia đẩy dân tộc đến thảm họa mất nớc.
* An Dơng Vơng theo Rùa vàng khẳng định:
-Nhà vua là ngời có công dựng nớc.
-Phútkhó khăn nhất, nhà vua vẫn đứng trên lợi ích dân tộc,
Quốc gia -> trong lòng nhân dân An Dơng Vơng không
chết mà bớc vào thế giới vĩnh hằng của thần linh.
II. Đọc hiểu chi tiết.
Trong tấn bi kịch này ta
lại thấy sự xuất hiện của
Rùa vàng. Theo em chi tiết
sáng tạo này có ý nghĩa gì?
Sau khi chém Mị
Châu, An Dơng V
ơng theo Rùa vàng
xuống biển. Chi tiết
này thể hiện quan
điểm của nhân dân
đối với nhà vua?

S¸ng t¹o h×nh
¶nh Ngäc trai
GiÕng Ngäc –
nh©n d©n
muèn kh¼ng
®Þnh ®iÒu g×?
II. §äc hiÓu chi tiÕt.
3.Th¸i ®é cña nh©n d©n

(tríc tÊn th¶m kÞch Êy)
GiÕng ngäc

II. §äc hiĨu chi tiÕt.
* H×nh ¶nh Ngäc Trai GiÕng Ngäc.–
Mò Châu
khấn nguyện
thành châu
ngọc
Lòng hối hận của
Trọng Thủy hòa
trong giếng nước
Ngọc rửa
trong nước
giếng càng
sáng đẹp hơn
Ngäc trai giÕng ngäc–
3.Th¸i ®é cđa nh©n d©n (tríc
tÊn th¶m kÞch Êy)
H×nh ¶nh cã vỴ ®Đp toµn mÜ, thĨ hiƯn th¸i ®é c¶m th«ng, bao
dung cđa nh©n d©n ®èi víi MÞ Ch©u.