giáo án tham khảo bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi sinh học lớp 9 bài protein (5)

TRƯỜNG THCS NGUYỄN VĂN TƯ

KIỂM TRA BÀI CŨ
1/ ARN được tổng hợp dựa trên những nguyên tắc nào? Nêu bản chất
của mối quan hệ theo sơ đồ gen → ARN .
2/ Một đoạn mạch ARN có trình tự các nuclêôtit như sau:
– A – U – G – X – U – U – G – A – X – G –
Xác định trình tự các nuclêôtit trong đoạn gen đã tổng hợp ra đoạn
mạch ARN trên.
ĐÁP ÁN
1/- ARN được tổng hợp dựa trên khuôn mẫu là một mạch của gen và
diễn ra theo nguyên tắc bổ sung: A-U; T-A; G-X; X-G.
- Bản chất của mối quan hệ: Trình tự các nuclêôtit trên mạch khuôn
của gen quy định trình tự các nuclêôtit trên mạch ARN.
2/ – T – A – X –G – A – A – X – T – G – X –


?
I. Cấu trúc của prôtêin :
Nghiên cứu thông tin SGK, trình bày cấu tạo hóa học của prôtêin?
- Prôtêin được cấu tạo bởi các nguyên tố C, H, O, N, là đại
phân tử, được cấu trúc theo nguyên tắc đa phân, bao gồm
hàng trăm đơn phân là axit amin thuộc hơn 20 loại khác nhau.
Bài 18. PRÔTÊIN

1. Glyxin Viết tắt Gly 11. Acginin Viết tắt Arg
2. Alanin Ala 12. Xystein Xys
3. Valin Val 13. Metionin Met
4. Lơxin Leu 14. Xerin Ser
5. Izolơxin Ile 15. Treonin Tre

6. Axit Aspatic Asp 16. Phenylanin Phe
7. Asparagin Asn 17. Tyrozin Tyr
8. Axit glutamic Glu 18. Histidin His
9. Glutamin Gln 19. Tripthophan Trp
10. Lyzin Lys 20. Prolin Pro
Đọc và tham khảo 20 loại axit amin

Đơn phân của ADN và đơn phân của prôtêin có gì khác nhau?

Đơn phân của ADN là các nuclêôtit gồm 4 loại là A, T, G, X;
còn đơn phân của prôtêin là axit amin gồm hơn 20 loại.
Tính đặc trưng và đa dạng của ADN được quy định bởi các yếu tố
nào?

Tính đặc trưng và đa dạng của ADN được quy định bởi thành
phần, số lượng và trình tự sắp xếp của các nuclêôtit.
I.Cấu trúc của prôtêin :
Bài 18. PRÔTÊIN
?
?

Là trình tự sắp xếp các axit amin trong chuỗi axit amin
-
Tính đặc thù của prôtêin được thể
hiện như thế nào?
- Yếu tố nào xác định sự đa dạng
của prôtêin?


Tính đặc thù thể hiện ở số

lượng thành phần và trình tự sắp
xếp của các axit amin .

Sự đa dạng là do cách sắp xếp
khác nhau của 20 loại axit amin .
Cấu trúc bậc 1
Bài 18. PRÔTÊIN
I.Cấu trúc của prôtêin :
axit amin
?

Cấu trúc
bậc 1:
Là trình tự sắp xếp các axit amin
trong chuỗi axit amin .
Cấu trúc
bậc 2:
Là chuỗi axit amin tạo các vòng xoắn
lò xo đều đặn.
Hãy quan sát hình và đọc thông tin.
Cấu trúc
bậc 3:
Là hình dạng không gian 3 chiều của
prôtêin do cấu trúc bậc 2 cuộn xếp tạo
thành kiểu đặc trưng cho từng loại
prôtêin
Cấu trúc
bậc 4:
Là cấu trúc của một số loại prôtêin
gồm 2 hoặc nhiều chuỗi axit amin

cùng loại hay khác loại kết hợp với
nhau.
Bài 18. PRÔTÊIN
I. Cấu trúc của prôtêin.

Qua đặc điểm cấu tạo các bậc cấu trúc của prôtêin, cho biết tính đặc
trưng của prôtêin còn thể hiện qua cấu trúc không gian như thế nào?
Tính đặc trưng của prôtêin còn biểu hiện ở cấu trúc bậc 3 (cuộn xếp
theo kiểu đặc trưng cho từng loại prôtêin ), cấu trúc bậc 4 (số lượng,
số loại chuỗi axit amin ).
Các bậc cấu trúc của phân tử prôtêin
Bài 18. PRÔTÊIN
I. Cấu trúc của prôtêin.
?


Bài 18. PRÔTÊIN
I. Cấu trúc của prôtêin.
-Prôtêin là hợp chất hữu cơ gồm các nguyên tố chính là: C, H, O, N.
-Prôtêin là đại phân tử được cấu trúc theo nguyên tắc đa phân, bao gồm hàng
trăm đơn phân là axit amin thuộc hơn 20 loại khác nhau.
-Trình tự sắp xếp khác nhau của hơn 20 loại axit amin đã tạo nên tính đa
dạng của prôtêin .
-Mỗi prôtêin không chỉ đặc trưng bởi thành phần, số lượng, và trình tự sắp
xếp của các axit amin mà còn đặc trưng bởi cấu trúc không gian, số chuỗi
axit amin.

II.Chức năng của prôtêin :
Các chức năng Đặc điểm Ví dụ
Prôtêin có chức năng quan trọng nào?

Chức năng xúc tác các
quá trình trao đổi chất.
Chức năng điều hoà các
quá trình trao đổi chất
Chức năng cấu trúc.
Là thành phần quan
trọng xây dựng các
bào quan và màng
sinh chất → hình
thành các đặc điểm
của mô, cơ quan, cơ
thể
- Kêratin ở trong móng,
sừng, tóc và lông.
- Histon tham gia cấu
trúc NST.
- Côlagen và elastin là
thành phần chủ yếu của
da và mô liên kết.
Bản chất của enzim
là prôtêin, tham gia các
phản ứng sinh hóa.
- ARN-polymeraza tham
gia tổng hợp ARN.
- Ribonuclêaza phân giải
ARN.
Các hoocmôn phần
lớn là prôtêin →điều
hòa các quá trình sinh
lí trong cơ thể .

- Insulin điều hoà hàm
lượng đường trong máu.
- Tirôxin điều hoà sức
lớn của cơ thể.
Bài 18. PRÔTÊIN
I. Cấu trúc của prôtêin.

Ngoài các chức năng trên, theo em prôtêin còn có vai trò nào
khác?
Bài 18. PRÔTÊIN
I. Cấu trúc của prôtêin.
II. Chức năng của prôtêin :
?
Ngoài ra prôtêin còn đảm nhiệm nhiều chức năng khác như: Bảo vệ cơ
thể( kháng thể), vận chuyển, cung cấp năng lượng… liên quan đến toàn bộ
hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành các tính trạng của cơ thể.


CŨNG CỐ
Câu 1. Chọn câu trả lời đúng nhất:
* Bậc cấu trúc nào sau đây có vai trò chủ yếu xác định tính đặc
thù của prôtêin:
A. Cấu trúc bậc 1. B. Cấu trúc bậc 2.
C. Cấu trúc bậc 3. D. Cấu trúc bậc 4.
Câu 2. Hãy dùng từ thích hợp điền vào chỗ trống:
Sự sắp xếp khác nhau của 20 loại….…………….đã tạo nên
tính…………………….Mỗi phân tử prôtêin không chỉ đặc trưng bởi
thành phần,……………………, trình tự sắp xếp của các axit amin mà
còn do………………… không gian,số chuỗi axit amin.
1

2
3
cấu trúc
4
số lượng
axit amin
đa dạng

* BÀI MỚI:
- Trả lời câu hỏi 1,2. Làm bài tập 3 và 4 sgk.
* BÀI MỚI:
- Đọc thông tin và quan sát hình sgk; nêu được mối
quan hệ giữa gen và tính trạng.
- Trả lời các câu hỏi vào vở bài soạn.
- Xem lại nội dung kiến thức cũ cho biết: Mối quan hệ
giữa gen và ARN; nêu được 3 loại ARN và chức năng
của chúng.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ