Bài giảng hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán

LOGO
Heọ thoỏng kieồm soaựt noọi boọ
Chửụng 3:
Prepared by Doan Van Ho
at
2
Mục đích & Nội dung
Những vấn đề chung về kiểm soát nội bộ
1
Nghiên cứu kiểm soát nội bộ của KTV
2
■ Giới thiệu các khái niệm cơ bản để người học
có thể thiết kế và đánh giá kiểm soát nội bộ một
số chu trình nghiệp vụ.
■ Giới thiệu phương pháp tiếp cận của kiểm
toán viên.
Prepared by Doan Van Ho
at
3
• Báo cáo tài chính đáng tin cậy.
• Các luật lệ và quy đònh được tuân thủ.
• Hoạt động hữu hiệu và có hiệu quả.
L
a
ø
m

a
ê
n

t
h
u
a

l
o
ã
T
a
ø
i

s
a
û
n

b
ò

m
a
á
t

c
a
é
p

,
t
h
a
m

o
â
B
a
ù
o

c
a
ù
o

k
h
o
â
n
g

t
r
u
n
g

t
h
ư
ï
c

V
i

p
h
a
ï
m

p
h
a
ù
p

l
u
a
ä
t
K
h
o

â
n
g

t
u
a
â
n

t
h
u
û

q
u
y

đ
ò
n
h
MỤC TIÊU
KIỂM SOÁT NỘI BỘ LÀ GÌ ?
Chúng ta cần ban hành các
chính sách, thủ tục và tiêu
chuẩn để đối phó với những
rủi ro đó !
Prepared by Doan Van Ho

at
4
ĐỊNH NGHĨA KIỂM SOÁT NỘI BỘ
(Theo báo cáo của COSO- năm 1992)
“ Kiểm soát nội bộ là một quá trình do các nhà
quản lý và mọi nhân viên của đơn vò chi phối, nó
được thiết lập để cung cấp một sự bảo đảm hợp
lý nhằm thực hiện ba mục tiêu dưới đây :
– Báo cáo tài chính đáng tin cậy.
– Các luật lệ và quy đònh được tuân thủ.
– Hoạt động hữu hiệu và có hiệu quả.”
ª 4 khái niệm nền tảng:

Một quá trình.

Con người

Đảm bảo hợp lý.

Mục tiêu
Prepared by Doan Van Ho
at
5
COMMITTEE OF SPONSORING ORGANIZATION
(COSO)
Là một ủy ban thuộc Hội đồng quốc gia về việc
chống gian lận khi lập BCTC (National Commission
on Financial Reporting, còn được gọi là Treadway
Commission). Ủy ban này bao gồm đại diện:
– Hiệp hội kế toán viên công chứng Hoa kỳ

(AICPA)
– Hiệp hội kiểm toán viên nội bộ (IIA)
– Hiệp hội quản trò viên tài chính (FEI)
– Hiệp hội kế toán Hoa kỳ (AAA)
– Hiệp hội kế toán viên quản trò (IMA)
Prepared by Doan Van Ho
at
6
CÁC BỘ PHẬN HP THÀNH
HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ
Môi trường kiểm soát
Đánh giá
rủi ro
Hoạt động
kiểm soát
Giám sát
T
h
o
â
n
g

t
i
n

T
r
u

y
e
à
n

t
h
o
â
n
g
Prepared by Doan Van Ho
at
7
MÔI TRƯỜNG KIỂM SOÁT
Phản ảnh “sắc thái” chung của đơn vò và
Phản ảnh “sắc thái” chung của đơn vò và
được thể hiện qua
được thể hiện qua
nhận thức, quan điểm và
nhận thức, quan điểm và
thái độ của người quản lý
thái độ của người quản lý
về
về
vấn đề kiểm
vấn đề kiểm
soát
soát
trong doanh nghiệp

trong doanh nghiệp
Prepared by Doan Van Ho
at
8
MÔI TRƯỜNG KIỂM SOÁT
Tính chính trực & giá trò đạo đức
Triết lý quản lý &
phong cách điều hành
Cơ cấu tổ chức
Cách thức phân đònh
quyền hạn và trách nhiệm
Năng lực đội ngũ
nhân viên
Chính sách
nguồn nhân lực
HĐQT & Ủy ban kiểm
toán (Ban kiểm soát)
KIỂM
SOÁT
Prepared by Doan Van Ho
at
9
ĐÁNH GIÁ RỦI RO
Quá trình đánh giá rủi ro gồm :

Nhận dạng các rủi ro ảnh hưởng đến việc thực
hiện mục tiêu của đơn vò.

Nhân tố tạo ra rủi ro ; ảnh hưởng và khả năng
xảy ra rủi ro.


Đề ra các biện pháp để đối phó với rủi ro.
•
- Tăng cường kiểm soát.
•
- Mua bảo hiểm.
•
- Tăng tốc độ thu hồi vốn.
•
- Không làm gì hết.
Prepared by Doan Van Ho
at
10
VÍ DỤ VỀ ĐÁNH GIÁ RỦI RO
Một siêu thò ABC :

Mục tiêu : Giữ vững và mở rộng thò phần hiện
có.

Nhận dạng rủi ro : ???

Đánh giá tầm quan trọng của rủi ro : ???

Các biện pháp để đối phó với rủi ro : ???
S
u
p
e
r
m

a
r
k
e
t
S
u
p
e
r
m
a
r
k
e
t
Prepared by Doan Van Ho
at
11
RỦI RO TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
RỦI RO TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
ª Tài sản không có trên thực
tế.
ª Tài sản không thuộc quyền
sở hữu của đơn vò.
ª Đánh giá không đúng giá
trò tài sản và các khoản
công nợ.
ª Doanh thu và chi phí không
khai báo đầy đủ.

ª Thông tin trình bày không
phù hợp với chuẩn mực kế
toán.
……
Báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính
Có rủi
Có rủi
ro
ro
Prepared by Doan Van Ho
at
12
RỦI RO TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
RỦI RO TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH

Những thay đổi trong quy chế của tổ chức hoặc
môi trường hoạt động.

Sự thay đổi nhân sự.

Việc tiến hành nghiên cứu mới hoặc sửa đổi hệ
thống thông tin.

Sự tăng trưởng nhanh chóng của đơn vò.

……
Nguyên nhân tạo ra rủi ro :
Nguyên nhân tạo ra rủi ro :
Prepared by Doan Van Ho

at
13
- Những chính sách và những thủ tục để đảm bảo là
các chỉ thò của nhà quản lý được thực hiện.
-
Những hoạt động kiểm soát chủ yếu có liên quan
đếùn hệ thống kế toán :
° Phân chia trách nhiệm đầy đủ (Tách biệt về
trách nhiệm).
° Kiểm soát quá trình xử lý thông tin.
° Kiểm soát vật chất.
° Kiểm tra độc lập việc thực hiện
° Phân tích rà soát.
CÁC HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT
Prepared by Doan Van Ho
at
14
ª Không để một cá nhân nắm tất cả các
khâu của một nghiệp vụ: xét duyệt, thực
hiện, bảo quản tài sản và giữ sổ sách kế
toán.
ª Không cho phép kiêm nhiệm giữa một số
chức năng
Dựa trên 2 nguyên tắc căn bản là nguyên tắc
phân công phân nhiệm và nguyên tắc bất kiêm
nhiệm.
PHÂN CHIA TRÁCH NHIỆM
HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT
Prepared by Doan Van Ho
at

15
HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT
KIỂM SOÁT QUÁ TRÌNH XỬ LÝ THÔNG TIN
•
■ Kiểm soát chung cho toàn bộ hệ thống.
•
■ Kiểm soát ứng dụng.
- Kiểm soát hệ thống chứng từ, sổ sách kế toán.
- Phê chuẩn đúng đắn các nghiệp vụ hoặc hoạt
động.
Prepared by Doan Van Ho
at
16
Kiểm soát chứng từ sổ sách kế toán
Kiểm soát chứng từ:
-
Biểu mẫu chứng từ đầy
đủ, rõ ràng.
-
Đánh số trước liên tục.
-
Lập kòp thời.
-
Lưu chuyển chứng từ
khoa học.
-
Bảo quản và lưu trữ
chứng từ.
Kiểm soát sổ sách:
-

Thiết kế sổ sách.
-
Ghi chép kòp thời, chính
xác.
-
Sổ sách có dấu giáp lai.
-
Bảo quản và lưu trữ.
VIETCOMBANK
Prepared by Doan Van Ho
at
17
-
Phê chuẩn: là một quyết đònh có tính chính sách
của nhà quản lý.
-
Ủy quyền : là ủy thác thuộc cấp một quyền hạn
nhất đònh.
- Xét duyệt : là việc thực hiện những quyết đònh
chung của nhà quản lý.
PHÊ CHUẨN, ỦY QUYỀN VÀ XÉT DUYỆT
Prepared by Doan Van Ho
at
18
VÍ DỤ VỀ PHÊ CHUẨN VÀ XÉT DUYỆT
Phê chuẩn chung Phê chuẩn cụ thể
•
ª Ban giám đốc ban
hành chính sách bán
chòu với những hoá đơn

dưới 10 triệu đồng.
•
ª Phòng kinh doanh
xét duyệt bán chòu theo
chính sách đó.
Giám đốc xét duyệt
trong từng trường hợp
cụ thể cho những hoá
đơn trên 10 triệu đồng.
Prepared by Doan Van Ho
at
19
•
Hạn chế tiếp cận tài sản.
•
Kiểm kê tài sản.
•
Sử dụng thiết bò.
•
Bảo vệ thông tin.
HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT
KIỂM SOÁT VẬT CHẤT
Prepared by Doan Van Ho
at
20
HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT
KIỂM TRA ĐỘC LẬP VIỆC THỰC HIỆN
Ghi chép sổ sách
Tách biệt
trách nhiệm

Bảo vệ tài sản
Prepared by Doan Van Ho
at
21
HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT
PHÂN TÍCH RÀ SOÁT
Mục đích
Phát hiện các biến động bất
thường, xác đònh nguyên
nhân, xử lý kòp thời
Phương pháp
Đối chiếu đònh kỳ tổng hợp và
chi tiết, thực tế và kế hoạch,
kỳ này và kỳ trước
Prepared by Doan Van Ho
at
22
Phân tích rà soát
Phân tích rà soát
- Mua giá cao > Xem xét
chính sách mua hàng
- Giá thực sự tăng > Xem
xét lại giá bán
- p dụng phương pháp tính
giá sai > Điều chỉnh kòp thời
GIÁ ?
LƯNG?
- Sử dụng vượt đònh mức
> Quy đònh thưởng, phạt
- Máy móc hư hỏng > Sửa

chữa kòp thời
- Ghi chép sai > Điều
chỉnh kòp thời
√
BÁO CÁO GIÁ THÀNH
THÁNG 9.2002
C
h
i


p
h
í


t
a
ê
n
g

2
1
%


!
!
!

C
o
â
T
h
u
û
y
,


g
i
a
û
i


t
h
í
i
c
h

Ví dụ :
Ví dụ :
Prepared by Doan Van Ho
at
23

Thủ tục kiểm soát
Thủ tục kiểm soát
Trong hoạt động kiểm soát bao gồm
nhiều thủ tục kiểm soát cụ thể.
Có 3 loại thủ tục kiểm soát:
■ Kiểm soát phòng ngừa
■ Kiểm soát phát hiện
■ Kiểm soát bù đắp
Prepared by Doan Van Ho
at
24
THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG
- Thông tin là những tin tức cần thiết cho người sử dụng.
-
Truyền thông là truyền đưa tin tức đến đối tượng sử dụng.
-
Truyền thông đúng đối tượng và kòp thời
-
Hệ thống thông tin kế toán là phân hệ quan trọng trong hệ
thống thông tin của đơn vò.
Mục tiêu đối với hệ thống kế toán :
Công cụï trong hệ thống kế toán :
+ Chứng từ, sổ sách, báo cáo.
+ Hệ thống tài khoản, phương pháp và sơ đồ hạch toán.
- Đúng kỳ.
- Trình bày.
- Khai báo.
-
- Có thật.
-

Đầy đủ.
-
Đánh giá
Prepared by Doan Van Ho
at
25
SỰ GIÁM SÁT
ª Mục đích : Nhằm đánh giá chất lượng của các hoạt
động kiểm soát và điều chỉnh cho phù hợp.
ª Có hai loại giám sát :

Giám sát thường xuyên.

Giám sát đònh kỳ.
-
Kiểm toán nội bộ.
-
Kiểm toán độc lập.
-
Chương trình đánh giá đònh kỳ.
Kiểm soát trong
Kiểm soát trong
công ty của ta có
công ty của ta có
thật sự hữu hiệu
thật sự hữu hiệu
chưa ?
chưa ?