VẬN DỤNG NGUYÊN tắc THỐNG NHẤT GIỮA lý LUẬN và THỰC TIỄN vào sự NGHIỆP bảo vệ tổ QUỐC VIỆT NAM xã hội CHỦ NGHĨA

VẬN DỤNG NGUYÊN TẮC THỐNG NHẤT GIỮA LÝ LUẬN VÀ THỰC
TIỄN VÀO SỰ NGHIỆP BẢO VỆ TỔ QUỐC VIỆT NAM XÃ HỘI CHỦ
NGHĨA
Bảo vệ Tổ quốc luôn là một trong hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng
xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Sau khi hoàn thành sự nghiệp giải phóng miền Nam,
thống nhất đất nước, đặc biệt từ khi tiến hành công cuộc đổi mới đến nay, Đảng
ta không ngừng phát triển và hoàn chỉnh tư duy chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên
cơ sở vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, tổng kết thực tiễn cách mạng nước ta và thế giới về bảo vệ Tổ quốc xã hội
chủ nghĩa.
Dưới ánh sáng Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, trong quán triệt quan
điểm bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, nhất là quân nhân trong trong
quân đội nhân dân Việt Nam cần nhận thức rõ một số vấn đề sau:
Một là, nhận thức rõ bối cảnh mới tác động trực tiếp đến nhiệm vụ bảo vệ
Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay.
Phân tích bối cảnh mới của quốc tế, khu vực và trong nước, Đảng ta nhận
định: Trong những năm tới, hoà bình, hợp tác và phát triền vẫn là xu thế lớn của
thế giới, nhưng sẽ có những diễn biến phức tạp mới, tiềm ẩn nhiều bất trắc khó
lường. Những căng thẳng, xung đột tôn giáo, dân tộc, ly khai, chiến tranh cục bộ,
bạo loạn chính trị,… diễn ra gay gắt; tội phạm công nghệ cao còn tiếp tục gia
tăng. Cục diện thế giới đa cực ngày càng rõ hơn, xu thế dân chủ hoá trong quan
hệ quốc tế tiếp tục phát triển nhưng các nước lớn vẫn sẽ chi phối các quan hệ
quốc tế. Toàn cầu hoá và cách mạng khoa học - công nghệ phát triển mạnh mẽ.
Kinh tế thế giới mặc dù có dấu hiệu phục hồi sau khủng hoảng nhưng vẫn còn
nhiều khó khăn, bất ổn. Cạnh tranh về kinh tế - thương mại, giành giật các nguồn
tài nguyên, năng lượng, thị trường, giữa các nước ngày càng gay gắt. Những
vấn đề toàn cầu sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp. Cuộc đấu tranh của nhân dân các
nước trên thế giới vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân sinh, dân chủ và tiến bộ xã
hội tiếp tục phát triển.
Khu vực châu Á - Thái Bình Dương vẫn sẽ là khu vực phát triển năng
động nhưng còn tồn tại nhiều nhân tố gây mất ổn định. Xuất hiện các hình thức

tập hợp lực lượng và đan xen lợi ích mới. ASEAN tuy còn nhiều khó khăn, thách
thức nhưng tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong khu vực.
1
Về tình hình trong nước, những thành tựu, kinh nghiệm của 25 năm đổi
mới (1986 - 2010) đã tạo ra cho đất nước thế và lực, sức mạnh tổng hợp lớn hơn
nhiều so với trước. Năm năm tới là giai đoạn kinh tế nước ta sẽ phục hồi, lấy lại
đà tăng trưởng sau thời kỳ suy giảm; sẽ thực hiện nhiều hơn các hiệp định
thương mại tự do song phương và đa phương; khắc phục những hạn chế, yếu
kém trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội, xây dựng và chỉnh đốn Đảng, kiện toàn
hệ thống chính trị vững mạnh.
Nhìn chung, những tình hình và xu hướng nêu trên sẽ tạo ra cả những thời
cơ và thách thức đan xen đối với sự phát triển của đất nước trong 5 năm tới. Đối
với vấn đề bảo vệ Tổ quốc, Đảng ta xác định những thách thức lớn tác động trực
tiếp đến nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới là: chiến tranh bằng vũ
khí công nghệ cao, tranh chấp chủ quyền biển đảo, bạo loạn chính trị, khủng bố,
tội phạm công nghệ cao, tội phạm xuyên quốc gia Cùng với đó là sự tác động
của những yếu tố tiêu cực từ tình hình kinh tế, văn hóa, tư tưởng trong nước như:
mặt trái của nền kinh tế thị trường, sự suy thoái, biến chất của một bộ phận
không nhỏ cán bộ, đảng viên,… Chính sự tương tác của các yếu tố tiêu cực trong
và ngoài nước đã làm cho nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc thêm khó khăn và đòi hỏi
luôn có sự đổi mới.
Hai là, nhận thức đúng đắn về trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã
hội chủ nghĩa. Đó là trách nhiệm và là vinh dự của toàn Đảng, toàn dân và toàn
quân; không phải là trách nhiệm của một cá nhân hay tổ chức riêng lẻ nào. Điều
này đã được Bác Hồ nhắc đến khi thực dân Pháp gây hấn Nam bộ năm 1946: Tổ
quốc lâm nguy, chúng ta phải đứng cả dậy, tất cả quốc dân Việt Nam phải đứng
cả dậy bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, trải qua thời gian dài cho đến cuối những năm
80 của thế kỷ XX, nhận thức về bảo vệ Tổ quốc chủ yếu là bảo vệ độc lập chủ
quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ với phương thức chủ yếu là bạo lực – vũ
trang quân sự. Do đó, nhận thức về lực lượng bảo vệ Tổ quốc chủ yếu và trực

tiếp là lực lượng vũ trang – quân đội nhân dân Việt Nam.
Tổng kết và rút kinh nghiệm từ thực tiễn bảo vệ tổ quốc ở các nước xã hội
chủ nghĩa lúc bấy giờ, Đảng ta đã có sự nhận thức mới trong mục tiêu, nội dung
bảo vệ Tổ quốc bao gồm cả hai yếu tố tự nhiên và xã hội. Vì vậy, nhận thức về
lực lượng bảo vệ Tổ quốc đã có thay đổi về chất. Nghị quyết Đại hội XI của
Đảng kế thừa và tiếp tục khẳng định: Tăng cường quốc phòng, giữ vững an ninh
quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ là nhiệm vụ trọng yếu thường xuyên của Đảng,
Nhà nước và của toàn dân. Luận điểm trên đã chỉ rõ vai trò chủ thể trong chiến
lược bảo vệ Tổ quốc với cơ chế: Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm
chủ, đó là nhận thức mới về cơ chế bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa
trong thời kỳ mới, trong những thập niên đầu của thế kỷ XXI.
2
Với ý nghĩa trên, Văn kiện Đại hội XI Đảng ta đã khẳng định: “Sức mạnh
của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới chính là sức mạnh tổng hợp.
Trong đó, sức mạnh bên trong của đất nước, sức mạnh của chế độ chính trị, sự
trong sạch đội ngũ cán bộ và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc là nhân tố
quyết định”.
Sức mạnh tổng hợp của đất nước là kết quả của việc phát huy sức mạnh
đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy mọi nguồn lực của nhân dân, không chỉ các
tầng lớp nhân dân ở trong nước, mà còn có sự đóng góp của cộng đồng người
Việt Nam yêu nước làm ăn sinh sống, định cư ở nước ngoài. Để tạo nên sức
mạnh tổng hợp toàn diện của đất nước, chúng ta có thể và có điều kiện thuận lợi
để khai thác thế đan xen lợi ích giữa nước ta với các nước lớn và các nước trong
khu vực; khai thác thế mạnh của địa - chính trị, địa - quân sự, địa - kinh tế, địa -
văn hóa và mối quan hệ đa phương, đa dạng hóa trên các lĩnh vực chính trị, quân
sự, kinh tế, văn hóa, đối ngoại, quốc phòng, an ninh.
Trải qua các giai đoạn cách mạng, Đảng ta luôn luôn nhận thức và có quan
điểm đúng đắn về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc “Trong khi đặt trọng tâm vào nhiệm
vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội, chúng ta không một chút lơi lỏng nhiệm vụ bảo vệ
Tổ quốc”.

Ba là, nhận thức sâu sắc về mục tiêu, nội dung bảo vệ Tổ quốc Việt Nam
xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới, nhất là nội dung bổ sung trong Văn kiện Đại
hội XI của Đảng ta.
Tiếp tục kế thừa mục tiêu nội dung bảo vệ Tổ quốc được trình bày trong
Nghị quyết Trung ương 8 khóa IX và Nghị quyết Đại hội X của Đảng, xuất phát
từ thực tiễn đất nước trong tình hình mới, Nghị quyết Đại hội XI của Đảng xác
định mục tiêu, nội dung bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa là: bảo vệ
vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; bảo vệ Đảng, Nhà
nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an
toàn xã hội; chủ động ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá
của các thế lực thù địch và sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi
truyền thống mang tính toàn cầu, không để bị động bất ngờ trong mọi tình
huống.
Quan điểm trên của Đảng ta đã nêu bật những vấn đề cốt lõi của chiến
lược bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa: là bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ
nghĩa với tính cách một quốc gia có chủ quyền, với một cộng đồng dân tộc có
nền văn hoá lâu đời được quốc tế công nhận, là thành viên của Liên hợp quốc và
nhiều tổ chức quốc tế khác; là bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa với tính cách một
3
quan hệ chính trị, một thể chế chính trị - xã hội - xã hội chủ nghĩa được Bác Hồ
và toàn dân lựa chọn, và là một xã hội phù hợp với sự phát triển khách quan của
tiến trình lịch sử; là bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa với tính cách một quốc gia
đang trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, đang chuyển đổi và đang chủ
động, tích cực hội nhập kinh tế quốc tế, bảo vệ lợi ích quốc gia, giữ vững độc lập
dân tộc. Quan điểm chỉ đạo nhất quán của Ðảng ta về bảo vệ Tổ quốc là kiên
định mục tiêu độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội, lấy việc giữ vững môi
trường hòa bình, ổn định để phát triển kinh tế - xã hội là lợi ích cao nhất của đất
nước; kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng với bảo vệ và tự bảo vệ trong mọi hoạt
động, mọi lúc mọi nơi, trong đó tự bảo vệ là phương thức hữu hiệu nhất để bảo
vệ Tổ quốc.

Trong các nội dung bảo vệ Tổ quốc, vấn đề bảo vệ Đảng và quyền làm
chủ của nhân dân cần quan tâm nhấn mạnh hơn. Bởi vì, trong tình hình mới,
trước sự phát triển và tác động của tình hình thế giới, khu vực và đất nước, mục
tiêu và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa có sự phát triển
mới, theo hướng gắn kết hơn giữa bảo vệ độc lập chủ quyền, thống nhất, toàn
vẹn lãnh thổ… với bảo vệ chế độ và bảo vệ Đảng.
Mặt khác, Đảng ta bổ sung và nhấn mạnh vấn đề: chủ động ngăn chặn,
làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch và sẵn
sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống mang tính toàn cầu,
không để bị động bất ngờ trong mọi tình huống. Điều này đặt ra yêu cầu cao đối
với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta phải tích cực, chủ động trong cả nhận thức
và hành động đối với vấn đề bảo vệ Tổ quốc. Mỗi tổ chức, mỗi công dân phải
nâng cao ý thức trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ củng cố quốc phòng, giữ
vững an ninh, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; triển khai thực hiện
thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng đi đôi với bảo vệ Tổ quốc; xây dựng
các kế sách đối phó có hiệu quả với mọi tình huống, bảo vệ Tổ quốc cả trong
thời bình và thời chiến; xây dựng nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân
dân vững mạnh toàn diện; kiên định đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, chính
sách đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế trên cơ sở
xác định trọng tâm, trọng điểm, hoạt động sáng tạo, linh hoạt, lấy lợi ích dân tộc
làm tiêu chí hàng đầu cho việc hoạch định và triển khai chính sách đối ngoại.
Bốn là, nhận thức đúng đắn về nguyên tắc lãnh đạo của Đảng Cộng sản
Việt Nam đối với sự nghiệp quốc phòng, an ninh.
Nếu như trước đây, nguyên tắc lãnh đạo của Đảng đối với quân đội nhân
dân và công an nhân dân là tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt, thì ngày nay, Đảng ta
4
đã mở rộng phạm vi áp dụng nguyên tắc nói trên đối với toàn bộ các lực lượng
vũ trang và với cả sự nghiệp quốc phòng - an ninh của đất nước. “Bảo đảm sự
lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội nhân dân và
Công an nhân dân; nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về quốc phòng, an

ninh. Hoàn thiện các chiến lược quốc phòng, an ninh và hệ thống cơ chế, chính
sách về quốc phòng, an ninh trong điều kiện mới; tiếp tục bổ sung, hoàn thiện hệ
thống văn bản pháp luật, các quy chế phối hợp quân đội, công an và các tổ chức
chính trị - xã hội.” Điều đó có nghĩa là, Đảng Cộng sản Việt Nam là tổ chức
lãnh đạo tuyệt đối về mọi mặt trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan đến quốc phòng,
an ninh, liên quan đến sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc; Đảng lãnh đạo trực tiếp, không
qua trung gian, không có sự chia sẽ quyền lực đối với bất kỳ một cá nhân hay tổ
chức nào trong vấn đề bảo vệ tổ quốc. Đây là kết quả tổng kết lý luận và thực
tiễn của Đảng ta trong quá trình lãnh đạo nhân dân thực hiện cuộc cách mạng
dân tộc dân chủ nhân dân tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa, nhất là sự nghiệp
bảo vệ Tổ quốc trong gần 25 năm đổi mới.
Điều này được xây dựng trên cơ sỏ nhận thức rằng: ngày nay nội dung,
mục tiêu, phạm vi của quốc phòng, an ninh đã được mở rộng, trở thành một bộ
phận quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Mặt khác, với tính cách vừa là nội dung, mục tiêu vừa là chức năng của sự
nghiệp bảo vệ Tổ quốc, quốc phòng, an ninh đã thâm nhập vào hầu như tất cả
các lĩnh vực của đời sống xã hội hiện nay. Do đó, trong bảo vệ đã bao hàm ý
nghĩa xây dựng, và ngược lại trong xây dựng đã bao hàm ý nghĩa bảo vệ. Điều
này là yêu cầu tất yếu của sự sinh tồn, phát triển thịnh vượng của một dân tộc. Ví
dụ, các công trình được xây dựng hiện nay (nhà máy, xí nghiệp, đường giao
thông, công trình thủy lợi…) không chỉ là đối tượng bảo vệ của quốc phòng - an
ninh mà còn là điều kiện, phương tiện bảo vệ của quốc phòng - an ninh nếu đất
nước đặt trong tình hình thời chiến; hay thông qua chiến lược đan xen lợi ích với
các nước trong quan hệ kinh tế đối ngoại song phương hoặc đa phương, sự
nghiệp quốc phòng – an ninh sẽ được cũng cố, tăng cường và ngược lại chính sự
cũng cố và được tăng cường đó sẽ góp phần thúc đẩy các mối quan hệ đối ngoại
tốt đẹp.
Như vậy, tại Đại hội XI, tư duy của Đảng về vấn đề bảo vệ Tổ quốc đã kế
thừa, tiếp tục bổ sung và phát triển phù hợp với điều kiện thực tại của đất nước,
khu vực và thế giới. Theo nhiệm vụ, và cũng là vinh dự, mỗi công dân cần tiếp

tục quán triệt để có nhận thức đúng đắn hơn về vấn đề bảo vệ Tổ quốc Việt Nam
xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới. Trên cơ sở đó mỗi công dân cụ thể hóa
trong từng nhiệm vụ và chức trách của bản thân để góp phần xây dựng và bảo vệ
vững chắc Tổ quốc Việt Nam thân yêu.
5