Tải bản đầy đủ (.doc) (32 trang)

SKKN y tế một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đường trong trường mầm non

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.26 MB, 32 trang )

Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
PHN TH NHT
T VN
I. Lí DO CHN TI
1. C s lý lun
T chc Y t Th gii (WHO) ó cú cõu khu hiu m bt c quc
gia no, t nc no cng bit n l Tr em hụm nay, th gii ngy
mai. Vỡ vy, cụng tỏc chm súc sc khe cho i tng hc sinh lỳc no
cng cú nhiu ý ngha thit thc v gi mt vai trũ, v trớ quan trng ca
mi quc gia.
Hc sinh l i tng ang trong giai on phỏt trin v ln nhanh
v mi mt. Do ú mun cú mt th h tng lai va khe mnh, va thụng
minh thỡ ton xó hi cn phi chỳ ý n cụng tỏc chm súc, bo v sc khe
cho cỏc em ngay t tui n trng. Trong cuc i ca mt con ngi,
ngi hc sinh cú khong 20 nm phi ngi trờn gh nh trng t bc
mm non n bc trung hc ph thụng thc hin nhim v hc tp ca
mỡnh. õy chớnh l thi gian cỏc em gp phi khỏ nhiu bnh tt t mụi
trng sng, mụi trng hc ng; b nh hng bi cỏc tai nn, thng
tớch hoc do ch dinh dng khụng hp lý Nu khụng cú s chm súc
ca gia ỡnh v xó hi núi chung, ca ngnh y t v ngnh giỏo dc - o
to núi riờng thỡ nhng yu t nguy c nh hng n sc khe ca hc
sinh l iu khụng th trỏnh khi v tr thnh vn rt ln ca xó hi.
Nhiu loi bnh tt s li nhng di chng sut c cuc i ca cỏc em
nu nh khụng c chm súc, bo v mt cỏch y .
Nh trng l ni tp trung nhiu hc sinh, i tng ny c sinh
hot, hc tp trong mt khong khụng gian hn ch ca trng hc v
phũng hc. õy l nhng yu t v iu kin thun li cho cỏc loi tai
nn, thng tớch, bnh tt cú c hi phỏt sinh, lõy nhim. Vỡ th, s phỏt
trin lch lc trong giai on ny s dn n nhng hu qu khụn lng sau
ny s khú khc phc.
1


Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
Nh trng l ni giỏo dc ton din cho c mt th h tr liờn tc t
ht th h ny k tip n cỏc th h khỏc. Vỡ vy, Y t trng hc l mt
cụng tỏc quan trng hng u trong vic thc hin nhim v chm súc,
bo v, nõng cao sc khe cho tr v l mt cụng tỏc cn c quan tõm
trin khai hot ng mt cỏch liờn tc nhm chuyn bin cỏc kin thc
khoa hc thnh cỏc k nng thc hnh trong mi hot ng sng ca la
tui hc ng.
Lm tt cụng tỏc Y t hc ng l vic lm ht sc cn thit cụng
tỏc giỏo dc o to th h tr phỏt trin ton din v c - Trớ - Th - M -
Lao ng.
iu ú gúp phn khụng nh vo s nghip phỏt trin giỏo dc
v xa hn na l sc khe ca dõn tc mai sau.
cú mt th h tr cú y c ti v th lc ỏp ng yờu cu thi
i Cụng nghip hoỏ - Hin i hoỏ thỡ chỳng ta phi thc s quan tõm
chm súc, nuụi dy tr tt giỳp tr phỏt trin mt cỏch ton din v th cht
cng nh tinh thn l mt yờu cu vụ cựng cp thit.
2. C s thc tin
Trong thc t ngnh Mm non ó thu hỳt c hn 85% tr trong
tui n trng. Vỡ vy tr c chm súc sc khe trong trng Mm non
chim t t khỏ cao. Cụng tỏc chm súc sc khe trong trng Mm non,
mc dự ó c quan tõm nhng mi ch chỳ ý n b ngoi cũn mang
nng tớnh hỡnh thc m cha phỏt trin sõu rng.
Trng Mm non ni tụi ang cụng tỏc l mt trng trng im nm
trung tõm thnh ph vi trỡnh dõn trớ v iu kin kinh t phỏt trin.
Nh trng luụn c cỏc cp, cỏc ngnh quan tõm ch o sỏt sao nhng
vic thc hin chm súc sc khe hc ng cũn gp nhiu khú khn. C
s vt cht, trang thit b ó cú nhng cũn mc thụ s v cha cú
phũng Y t riờng.
- i ng giỏo viờn nhit tỡnh yờu ngh mn tr cú trỏch nhim cao

nhng trỡnh chuyờn mụn cha ng u, tui i cũn tr.
- T l tr mc cỏc bnh nhim trựng, viờm nhim ng hụ hp, bnh
v tiờu húa, bnh v mt, bnh rng ming cũn cao. Vic chm súc ch yu
2
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
da vo nhng kin thc thc hnh chm súc sc khe ca giỏo viờn c
cung cp cỏc trng S phm mm non, qua hc tp bi dng cỏc
chuyờn do cỏc cp t chc hoc qua phi hp vi Y t a phng.
- S phi hp gia Gia ỡnh - Nh trng to nờn s liờn kt cht ch
gia trng Mm non v cha m tr nhm chia s kinh nghim h tr ln
nhau trong quỏ trỡnh chm súc sc khe cho tr cũn hn ch.
Vỡ vy thit k, xut cỏc bin phỏp c th gúp phn nõng cao
cht lng chm súc sc khe tr em, ỏp ng yờu cu ch o ca bc
hc mm non vo mc tiờu o to phỏt trin ton din cho tr l ht sc
cn thit.
L mt cỏn b Y T, xỏc nh c tm quan trng ca cụng tỏc y t
hc ng, tụi mnh dn chn ti: "Mt s bin phỏp lm tt cụng tỏc
Y t hc ng trong trng Mm non"
II. I TNG CA TI
Nghiờn cu thc trng v nghiờn cu mt s bin phỏp chớnh thc
hin tt cụng tỏc chm súc sc khe hc ng cho tr trong tui mm non.
III. PHM VI P DNG
ti c nghiờn cu ỏp dng i vi tr Mm non ti trng Mm
non ni tụi ang cụng tỏc v cú th trao i vi cỏc trng mm non khỏc
trong ton bc hc.
IV. MC CH CA TI
Nhm cung cp mt s bin phỏp tng cng cụng tỏc chm súc
nõng cao sc kho hc ng, ỏp ng yờu cu phỏt trin ton din cho
tr Mm non.
V. PHNG PHP NGHIấN CU

hon thnh tt ti ny tụi ó ỏp dng nhng phng phỏp
nghiờn cu sau:
1. Phng phỏp hc tp nghiờn cu ti liu
2. Phng phỏp iu tra kho sỏt thc t
3. Phng phỏp tng kt kinh nghim
4. Phng phỏp so sỏnh i chng
5. Phng phỏp tuyờn truyn
3
Mét sè biÖn ph¸p lµm tèt c«ng t¸c y tÕ häc ®êng trong trêng MÇm Non
PHẦN THỨ HAI
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. ĐIỀU TRA THỰC TRẠNG
Trong những năm gần đây Đảng và Nhà nước đã có sự phối hợp chỉ
đạo triển khai công tác y tế trường học trên phạm vi cả nước, ban hành
nhiều văn bản pháp quy quan trọng, tạo hành lang pháp lý để điều chỉnh
những hoạt động trong lĩnh vực này và là cơ sở xây dựng kế hoạch triển
khai công tác y tế trong trường học. Tạo tiền đề thúc đẩy cho công tác này
được hoạt động tốt, hạn chế tới mức thấp nhất trẻ mắc bệnh ở tuổi học
đường,
thực hiện mục tiêu chương trình nêu cao khẩu hiệu “Vì sức khoẻ trẻ
em”. Riêng bậc học mầm non những năm trở lại đây được sự quan tâm của
Đảng và nhà nước nên việc chăm sóc giáo dục trẻ đã có những bước tiến
đáng kể, góp phần nâng cao công tác chăm sóc sức khoẻ trẻ em tại các cơ
sở mầm non.
Trước khi áp dụng “Một số biện pháp làm tốt công tác Y tế học
đường trong trường mầm non” tôi đã tiến hành khảo sát như sau:
1. Khảo sát kết quả theo dõi biểu đồ tăng trưởng
4
Mét sè biÖn ph¸p lµm tèt c«ng t¸c y tÕ häc ®êng trong trêng MÇm Non
a. Kết quả theo dõi cân nặng

Năm học
TS
trẻ
cân
Trẻ phát triển BT
về cân nặng
Trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân
SDD vừa SDD nặng
Số trẻ Tỷ lệ % Số trẻ Tỷ lệ % Số trẻ Tỷ lệ %
2009-2010
484 465 96,1 19 3,9 0 0
2010-2011
505 490 97,0 15 3,0 0 0
* Biểu đồ quần thể theo dõi cân nặng theo độ tuổi
Ghi chú:

Màu xanh Trẻ phát triển bình thường
Màu vàng Trẻ Suy dinh dưỡng vừa
Màu cam Trẻ Suy dinh dưỡng nặng
b. Kết quả theo dõi chiều cao
5
100
15 trẻ
80
40
20
0
465
trẻ
19 trẻ

490
trẻ
96.1%
97.0%
3.9%
3.0%
Năm học
2009-2010 2010-2011
Tỷ lệ %
60
Mét sè biÖn ph¸p lµm tèt c«ng t¸c y tÕ häc ®êng trong trêng MÇm Non
Năm học
TS
trẻ
cân
Trẻ phát triển BT
về chiều cao
Trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân
SDD vừa SDD nặng
Số trẻ Tỷ lệ % Số trẻ Tỷ lệ %
Số
trẻ
Tỷ lệ %
2009-2010
484 463 95,7 21 4.3 0 0
2010-2011
505 489 96,8 16 3,2 0 0
Biểu đồ quần thể theo dõi chiều cao theo độ tuổi
Ghi chú:


Màu xanh Trẻ phát triển bình thường
Màu vàng Trẻ Thấp còi đ 1
Màu cam Trẻ Thấp còi đ 2
2. Khảo sát kết quả khám sức khỏe định kì
`Năm học
Tổng Số trẻ mắc các bệnh TS Tỷ lệ
6
100
16 trẻ
80
40
20
0
463
trẻ
21 trẻ
489
trẻ
95,7%
96,8%
4,3%
3.2%
Năm học2009-2010 2010-2011
Tỷ lệ %
60
Mét sè biÖn ph¸p lµm tèt c«ng t¸c y tÕ häc ®êng trong trêng MÇm Non
số trẻ
khám
trẻ
mắc

bệnh
%
Tai,
mũi,
họng
Tỷ lệ
%
Răng
hàm
mặt
Tỷ lệ
%
Tim,
phổi
Tỷ lệ
%
Bệnh
khác
Tỷ lệ
%
2009-2010 480 17 3,5 68 14,2 1 0,2 3 0,6 89 18,5
2010-2011 501 17 3,4 67 13,4 0 0 2 0,4 86 17,2
3. Công tác tuyên truyền
Nhà trường đã chỉ đạo 100% nhóm lớp xây dựng góc tuyên truyền
song chưa hiệu quả, chưa cập nhật được những thông tin mang tính thời sự,
hình ảnh và nội dung còn nghèo nàn không được thay đổi thường xuyên.
Phụ huynh học sinh chưa hiểu hết tầm quan trọng của công tác phối
kết hợp giữa Nhà trường – Gia đình về chăm sức khoẻ cho trẻ. Do đó, công
tác tuyên truyền chưa thực sự thu hút được sự quan tâm của họ.
Với thực tế khảo sát như vậy tôi đã tìm ra những giải pháp khắc phục

để có kết quả như ý muốn.
II. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Biện pháp 1:
Xây dựng kế hoạch hoạt động y tế học đường
Đây là công tác quan trọng hàng đầu được thực hiện vào đầu năm
học, công tác này là kim chỉ nam cho hoạt động. Một nhân viên y tế trường
học muốn công tác Y tế học đường hoạt động có hiệu quả thì phải xây dựng
được kế hoạch một cách thiết thực, hiệu quả nhất để trình lãnh đạo phê
duyệt và tổ chức thực hiện.
Đầu năm học, cán bộ chuyên trách mảng y tế trường học của Phòng
giáo dục sẽ có kế hoạch thực hiện chung cho tất cả các đơn vị trường học
mà Phòng quản lý. Đây sẽ là định hướng chung cho kế hoạch hoạt động tại
đơn vị. Tùy theo đặc thù của đơn vị, chương trình y tế của địa phương mà
người cán bộ y tế trường học mới xây dựng chi tiết về kế hoạch của mình.
7
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
Khi lờn k hoch, tụi luụn chỳ trng n vic thc hin vic tuyờn truyn, giỏo
dc cho hc sinh v vic phũng bnh ri u trong 9 thỏng hc tp, thỏng no
ti a phng thng hay xut hin loi bnh gỡ thỡ tuyờn truyn, giỏo dc
loi bnh ú. Ngoi ra tụi cũn c bit chỳ trng n cỏc i dch mang tớnh
cht thi s m th gii v nc ta quan tõm, lo lng. Vớ d: Dch cỳm A
H1N1,
cỳm AH5N1 hoc
trong nm hc cú dch Chõn - Tay - Ming tụi s
xõy dng mt k hoch thc hin riờng t hiu qu tuyờn truyn giỏo dc
cao hn. ú l k hoch hot ng chung cho c nm hc.
Ngoi k hoch chung, tụi cũn lờn k hoch cho tng tun c th.
Tng ngy trong tun thc hin cụng vic gỡ nờu ra cho rừ rng.
Sau khi lờn c k hoch chi tit, thit thc tụi trỡnh lónh o phờ
duyt v tin hnh t chc thc hin. Trong quỏ trỡnh thc hin tụi cng

luụn bỏm sỏt theo ch o ca Phũng giỏo dc, chng trỡnh y t a
phng kp thi b sung vo k hoch thc hin cng nh cú c s
ch ng phi hp vi thc hin cỏc chng trỡnh y t cho n v.
K hoch Y t trng hc c tụi xõy dng nh sau:
Bin phỏp 2: To mụi trng thõn thin, trong sch an ton
L cỏn b ph trỏch y t tụi thy tm quan trng ca cụng tỏc v sinh
mụi trng liờn quan mt thit n sc khe v hnh phỳc ca con ngi.
Mụi trng sch s phũng c 80% bnh tt. Mụi trng tt s l iu
kin nõng cao th lc v giỏo dc tr. i vi cỏc chỏu tui Mm non
mụi trng y chớnh l bung lp, sõn chi, nh v sinh, dựng, chi.
Mi tun mt ln chỳng tụi t chc tng v sinh chung trong trng vo
ngy quy nh.
Vớ d: V sinh phũng nhúm, khu v sinh luụn sch s. dựng, chi
c c ra, phi nng, c ct ngn np v c che y. Rỏc thi c thu
8
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
gom vo thựng rỏc cú np y, hng ngy rỏc c vo xe rỏc cụng cng,
khụng tỡnh trng rỏc ng Mi thỏng mt ln lm v sinh t m nh ca
v dựng trong trng. nh ngy git chn mn v rốm ca, quột dn ton
b sõn vn, khi thụng cng rónh, x lớ rỏc thi hp v sinhThng xuyờn
quột dn v sinh khu vc trong v ngoi nh trng. Kt hp vi giỏo viờn
cỏc lp dy tr cỏch trang trớ nhúm lp, v sinh dựng chi.
Nh trng luụn lm tt cụng tỏc xõy dng mụi trng thõn thin, an
ton mi lỳc mi ni cho tr, thng xuyờn kim tra bo dng, v sinh
dựng chi sch p, thụng thoỏng phũng nhúm. To mụi trng phự hp
gn gi vi tr t lp hc, nh v sinh, bp n mụi trng xung quanh
bng cỏc loi dựng chi t to, trang trớ sp xp theo ch . Phỏt
ng giỏo viờn v ph huynh úng gúp v trng nhiu cõy xanh, b trớ cõy
cnh theo nhiu kiu dỏng to búng mỏt, v p xanh sch cho mụi
trng S phm.

Vi khu hiu Hóy chung tay bo v mụi trng vỡ mt th gii tr
th, tp th s phm nh trng luụn cú hnh vi, c ch, ỳng mc trong
vic lm v sinh hot, l tm gng sỏng cho tr noi theo. Cú thỏi ỳng
v tinh thn trỏch nhim cao i vi vic bo v v gi gỡn mụi trng
Xanh Sch - p.
9
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
Cỏc bộ ang dn v sinh nhúm lp
Bin phỏp 3: Xõy dng k hoch phũng chng tai nn thng tớch
Phũng chng tai nn thng tớch trong trng Mm non l vic lm vụ
cựng quan trng. Vỡ th, tụi ó kt hp vi Ban ch o xõy dng k hoch
trng hc an ton phũng chng tai nn thng tớch cho hc sinh. Kin
ton cng c cụng tỏc Y t, mua sm trang thit b kp thi x trớ nhng
tai nn khụng may xy ra trong trng. phũng trỏnh tai nn thng tớch
cho tr, chỳng tụi s dng cỏc chi, dựng dy hc tuyt i an ton
nh khụng cú vt sc nhn, vt cng, vt nng. Ch yu s dng dựng,
chi bng nha mm, cao su do t tiờu chun cht lng v an ton. Riờng
vi nhng chi dng ht ht liờn quan n vic hc xõu chui, ht ny
mm , chỳng tụi s dng nhng ht to v giỏm sỏt k quỏ trỡnh cỏc chỏu
chi, ht gi chi ct lờn cao trỏnh tr nut hoc nhột vo tai, mi.
chi ngoi tri nh xớch u, u quay, cu trt , chỳng tụi u yờu cu bc
cao su vo cỏc gúc cnh st trỏnh cho cỏc chỏu nhng tỡnh hung va p.
chi no khụng cũn an ton, nh trng u sa cha hoc thay
mi trỏnh s c cho tr.
10
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
Tụi cũn kt hp vi Ban ch o trc tip kim tra giỏm sỏt vic thc
hin phũng chng tai nn thng tớch, trng hc an ton trong tng nhúm lp
(Kim tra dựng chi, kim tra h thng in, ngun in phi cao,
xa khi tm tay vi ca tr m bo an ton)

Tụi tham mu vi lónh o nh trng ci ni h thng lan can hnh
lang cao hn trc v lp h thng mnh chng nng nhm ngn bt bi
bn, chng ụ nhim mi trng m bo sc khe cho tr v phũng
trỏnh cỏc tai nn thng tớch cú th xy ra.
Phi hp vi y t Phng v y t Thnh ph vn ng cỏn b giỏo
viờn, nhõn viờn, ph huynh v hc sinh tham gia tớch cc thỏng hnh ng
vỡ tr em, thỏng an ton giao thụng
Truyn thụng giỏo dc nõng cao nhn thc ca cng ng v xõy dng
trng hc an ton phũng chng tai nn thng tớch bng nhiu hỡnh thc nh
t ri, bng zụn, ỏp phớch, khu hiu, t chc cỏc hot ng ngoi khoỏ.
Ci to mụi trng hc tp v sinh hot an ton. Cú quy nh v phỏt
hin, x lý tai nn thng tớch ti trng, cú phng ỏn khc phc nh
khụng cho xe i li trong sõn trng, xe ỳng ni quy nh, ún tr tr
ỳng gi Ngoi ra, tụi cũn kt hp giỏo viờn nhúm lp tớch hp phũng
chng tai nn thng tớch vo cỏc mụn hc v hot ng.
Bin phỏp 4: Tng cng v sinh cỏ nhõn cho tr
Tr em l thi k c th ang phỏt trin, h thn kinh cha hon chnh
sc khỏng vi bnh tt núi chung cng nh kh nng thớch ng ca da
cũn yu nờn tr d mc bnh nhim khun cng nh d b nh hng bi
yu t thi tit v mụi trng. Vỡ vy, nờn giỏo dc tr em cú thúi quen v
sinh da trờn s hỡnh thnh phn x cú iu kin, giỳp tr cú c nhng
thúi quen tt cú li cho sc khe.
a.V sinh tr:
Chỉ đạo tốt công tác vệ sinh cá nhân tạo thói quen cho
trẻ, rửa tay bằng xà phòng cho trẻ tr
c
khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
11
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
Vic to n np, thúi quen cho tr ti cỏc lp ó c thc hin

nghiờm tỳc hng ngy vi k hoch ch o hng thỏng, hng tun. Nh ú,
cỏc lp ó vn dng c th thi gian, sp xp hp lý to c hi cho tr tham
gia cỏc trũ chi c t chc trờn tit hc hoc hot ng vui chi c
tớch hp hi ho.
b. Thng xuyờn gi cho tr sch: i vi tr phi c ra tay,
c chm súc chu ỏo v khõu v sinh, c s dng nc sch, lau khn
sch ó c sy hp m bo v sinh. i vi tr bộ cụ giỏo l ngi trc
tip giỳp tr v sinh cỏ nhõn.
c. Rốn k nng v sinh cỏ nhõn: Ch o cỏc lp trin khai dy tr cỏc k
nng v sinh cỏ nhõn tr cú thúi quen lau mt theo quy trỡnh, ra tay bng x
phũng trc khi n v sau khi i v sinh, sỳc ming nc mui T ú hỡnh
thnh tr thúi quen v sinh, lao ng t phc v: Vi tr ln bit lau bn n,
chia bỏt, chia thỡa, phi khn V sinh vn minh lch s, bit ly tay che
ming khi ho, ngỏp, ht hi. Khụng n qu xanh ung nc ló
Dy tr bit thu dn rỏc sch s, sau khi lm xong v b rỏc vo st, khụng
vt rỏc ba bói. Bit dn dp dựng chi cn thn vo ni quy nh.
t c hiu qu cao trong giỏo dc thúi quen v sinh cỏ nhõn cho
tr, tụi ó to ra xung quanh tr nhng iu kin y thun li. Vớ d:
Khi lp cng nh nh mi tr cng cn cú nhng dựng v sinh cỏ
nhõn nh khn mt, khn tay, bn chi ỏnh rng, ca cc, lc nhng
dựng ú c ch quy nh m tr cú th t ly v ct i d dng. Tụi
luụn lng ghộp giỏo dc v sinh mụi trng, v sinh cỏ nhõn vo cỏc tit
hc v cỏc hot ng hng ngy ca tr, dn dn giỳp tr hiu c cỏi p,
cỏi sch ca con ngi, hc c nhng tỏc phong np sng vn minh, v
sinh thõn th, v sinh n ung iu ny cú ý ngha quan trng cho vic
giỏo dc thúi quen v sinh vn minh cho tr: Sch s, trt t, ngn np.
12
Mét sè biÖn ph¸p lµm tèt c«ng t¸c y tÕ häc ®êng trong trêng MÇm Non
Bé rửa tay bằng xà phòng Bé rửa mặt
Biện pháp 5:

Tổ chức mạng lưới giám sát của trường để phát hiện
sớm các bệnh truyền nhiễm và các bệnh thường gặp khác:
a. Các bệnh truyền nhiễm như:
+ Bệnh truyền qua đường hô hấp (Ho gà, bệnh cúm, bệnh sởi …)
+ Bệnh truyền qua đường tiêu hóa (Tiêu chảy, tả lỵ, thương hàn …)
+ Bệnh truyền qua đường máu (Sốt xuất huyết , HIV/ AIDS…)
+ Bệnh truyền qua đường da và niêm mạc (Bệnh Chân – Tay -
Miệng, nấm móng tay, ghẻ…)
b. Các bệnh thường gặp khác:
+ Bệnh đau mắt hột, thấp tim, suy dinh dưỡng …
+ Các bệnh do thiếu các vi chất (Iode, sắt, vitamin A, … ) .
c. Biện pháp phòng chống:
Tôi đã cùng Ban sức khỏe nhà trường và giáo viên thường xuyên quan
sát, theo dõi các dấu hiệu mầm bệnh của học sinh để kịp thời xử trí cách ly
và chuyển tuyến trên điều trị, phòng chống lây nhiễm rộng từ trường tới gia
đình và xã hội .
Đối với các bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp có hướng báo động
thành đại dịch như bệnh cúm gia cầm cúm AH5N1, cúm AH1N1, bệnh
Chân – Tay - Miệng… tôi kết hợp với cán bộ y tế tuyến trên tổ chức thông
13
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
tin tuyờn truyn rng rói trong trng hc, ngoi cng ng dõn c v cỏc
du hiu ca ngi mc bnh, truyn thụng cỏc bin phỏp phũng chng
dch Khi phỏt hin ca bnh phi bỏo cỏo ngay vi c s y t gn nht
cỏch ly, theo dừi iu tr, x lý mụi trng: v sinh tiờu c, kh trựng,
Khi phỏt hin hc sinh mc bnh dch, trc ht tụi thụng tin hng
dn ph huynh hc sinh cỏch chm súc tr ti nh nh lm h st (lau mỏt
bng khn m, ung thuc h nhit ), theo dừi tỡnh trng ca tr. T ngy
th ba tr i nu thy bt kỡ du hiu nghi ng no hoc tỡnh trng sc khe
b nng hn phi a ti trm y t hoc bnh vin tip tc theo dừi v iu

tr ngn chn lõy truyn bnh t ngi ny sang ngui khỏc .
Trong quỏ trỡnh dy lp, giỏo viờn phỏt hin hc sinh cú du hiu mc
bnh truyn nhim cn thụng bỏo kp thi vi Ban sc khe ca nh
trng. Tụi cựng vi Ban sc khe nh trng trc tip theo dừi triu
chng ca bnh, liờn h vi cỏn b y t Phng chn oỏn v iu tr ng
thi thụng bỏo vi ph huynh hc sinh chuyn bnh nhõn lờn tuyn trờn
iu tr vi nhng trng hp bnh nng .
Bin phỏp 6: Xõy dng k hoch phũng chng dch bnh
lm tt cụng tỏc phũng chng dch bnh trong nh trng, trc
tiờn tụi phi hiu c quỏ trỡnh dch bnh. Nm vng nguyờn tc phũng
chng dch, v sinh trng hc v thc hin tt cỏc bin phỏp phũng chng
dch bnh nh sau:
a. Thng xuyờn kim tra v sinh Y t hc ng:
- Kt hp vi Ban Giỏm Hiu thng xuyờn kim tra v sinh Y t hc
ng, cụng tỏc an ton phũng dch bnh, theo dừi sc kho ca tr hng
ngy, bỏo cỏo kt qu kp thi xin ý kin ch o ca cp trờn trong cụng
tỏc phũng chng dch.
Nhm mc ớch phũng bnh lõy lan rng, khi cú dch tụi ó kt hp
vi Y t Phng dit khun d phũng ngn chn bnh truyn nhim ny
14
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
sinh. c bit chỳ ý kh khun nc, x lớ phõn, rỏc thc hin ỳng quy tc
v v sinh cỏ nhõn.
Hng nm tụi kt hp vi Y t Phng v Vin v sinh dch t thc
hin ỳng lch phun thuc mui v chng cụn trựng 6 thỏng 1 ln bng thuc
ca Vin v sinh dch t trc mựa truyn bnh ca chỳng. ( m bo khụng
c hi vi tr vo bui chiu ngy th by sau khi tr v ht mi phun thuc)
Thng xuyờn kim tra nh kỡ cỏc khu vc v sinh v cng rónh thoỏt nc
thỏng mt ln. ng thi cho khi no vột cng, h ga, ng thoỏt nc
b. Cụng tỏc phi kt hp gia cỏc b phn trong nh trng v cng

ng
- Tụi kt hp vi Ban Giỏm hiu t chc, tham gia cỏc lp tp hun cụng
tỏc phũng chng dch bnh cho cỏn b, giỏo viờn, nhõn viờn trong nh trng.
- Phi hp vi cỏc cụ giỏo lng ghộp giỏo dc cho hc sinh nhng hiu
bit ti thiu v phũng chng dch bnh: Dy tr cỏch gi gỡn v sinh cỏ nhõn,
v sinh thõn th, cỏch nhn bit nhng con cụn trựng cú hi gõy nguy him ti
cuc sng
- Phi hp cht ch vi cha m hc sinh cựng thc hin tt nhng
ni dung phũng bnh gia ỡnh gúp phn nõng cao hiu qu nhng bin
phỏp ó thc hin trng.
- Tuyờn truyn cỏc bin phỏp phũng chng dch cho ph huynh hc
sinh v cỏc thnh viờn trong nh trng, huy ng cỏc lc lng ny tuyờn
truyn trong cng ng dõn c bng nhng hỡnh thc phong phỳ nh phỏt
t ri, tranh c ng, bng tin, truyn thanh ni b, huy ng on thanh
niờn tỡnh nguyn tham gia phũng chng dch bnh.
- Gp g t vn cho cha m tr v tỡnh hỡnh sc kho ca tr.
- Phi hp cht ch vi Y t Phng v Y t Thnh ph cú k hoch i
phú, khụng dch bnh xy ra. nh kỡ tiờm phũng Vac-xin cho tr theo quy nh.
c. Nm bt thụng tin kp thi chớnh xỏc:
15
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
Tụi luụn nm bt thụng tin kp thi, chớnh xỏc tham mu vi nh
trng v cụng tỏc phũng chng dch khi ngoi cng ng cú du hiu dch
bnh xut hin. Nhn v thc hin tt cỏc cụng vn ch o ca cp trờn a
xung c bit l cỏc t dch ln nh: T, Cỳm AH1N1, Cỳm AH5N1, st
xut huyt, dch ln tai xanh, dch Chõn Tay - Ming
Vi khu hiu tuyờn truyn: Phũng chng dch bnh l trỏch nhim
ca mi ngi, mi tp th v ton trng nờn nhiu nm qua trng tụi
khụng cú dch bnh xy ra.
Bộ hc cỏch eo khu trang Cụ v tr cựng phũng chng dch cỳm

Bin phỏp 7: Kt hp vi b phn dinh dng xõy dng khu
phn n v thc n cho tr
* Khi xõy dng khu phn n v thc n cho tr cn tuõn th theo
cỏc yờu cu sau:
- m bo cho khu phn v nng lng v cỏc cht dinh dng.
- m bo t l cõn i gia cỏc cht sinh nng lng. Cõn i t l m
ng vt v thc vt, m ng vt v du thc vt, cõn i cỏc Vitamin v
cht khoỏng.
- m bo khu phn ca tr trng chim 60-70% khu phn c
ngy, trong ú t l:
Ba tra = 30-35 % Ba chiu = 25-30% Ba ph = 1/2 ba chớnh
- Thc n c xõy dng theo tng ngy, tun, thỏng v theo mựa
d iu hũa thc phm.
16
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
- Xõy dng thc n nhiu ngy cn thay i mún n cho tr chỏn
v m bo a dng cỏc cht dinh dng. Khi thay i cn m bo thay
th thc phm trong cựng nhúm (Vớ d: Thay tht bng cỏ, trng hoc
tụm hoc phi hp cỏc thc phm thay th t c giỏ tr dinh
dng tng ng).
- Trong cựng mt ngy nờn dựng thc phm ging nhau cho cỏc ch
n tin cho tip phm i ch.
Trong iu kin tip phm i ch khụng cú cỏc loi thc phm theo nh
thc n thỡ cú th thay th cỏc loi thc phm khỏc nhng cn m bo:
+ Ch c thay th thc phm theo cựng nhúm. (Vớ d: Thay go
bng bỏnh ph hoc bỳn, bỏnh mỡ Thay tht ln bng tht bũ, tht g,
trng, cỏ, Cỏc loi rau thay bng u , giỏ, bớ, khoai tõy)
+ Khi thay i cn chỳ ý lng tng ng cho giỏ tr dinh dng
v tớnh cõn i trong khu phn khụng b thay i.
* gúp phn gim t l suy dinh dng v nõng cao giỏ tr dinh

dng cho thc phm, trng tụi thng xuyờn thc hin tt Mi nguyờn
tc vng ch bin thc phm an ton ca t chc Y t th gii:
- La chn thc phm ti, sch, an ton.
- Thc hin n chớn ung sụi, ra sch, ngõm k, gt v rau qu
ti trc khi s dng.
- n ngay khi thc n va c nu chớn.
- Che y, bo qun cn thn thc n ó c nu chớn
- Ra tay trc khi ch bin thc phm, c bit sau khi i v sinh
hoc tip xỳc vi cỏc ngun d gõy ụ nhim khỏc.
- un k li thc n trc khi s dng.
- Khụng ln thc phm sng vi thc phm chớn, khụng dựng
chung dng c ch bin gia thc phm sng v chớn.
- Bo m dng c, ni ch bin thc phm phi khụ rỏo, gn gng
sch s, hp v sinh.
17
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
- Tuyt i khụng s dng thc phm ụi thiu, hng mc quỏ hn.
- S dng ngun nc sch, an ton trong ch bin thc phm.
* Kt hp vi qun lý n, t dinh dng i kim tra ba n hng ngy
ca tr v lng nghe ý kin phn ỏnh ca giỏo viờn nhúm lp iu chnh
thc n n cho phự hp, m bo giỳp tr n ngon ming ht xut.
Bin phỏp 8: Chỳ trng cụng tỏc v sinh khu vc bp, dựng, dng
c nh bp, m bo v sinh an ton thc phm v v sinh mụi trng.
a. V sinh khu vc bp:
Xõy dng bp theo quy nh mt chiu: Ca a thc phm ti sng
- s ch thc phm - tinh ch thc phm - chia thc n chớn - ca vn
chuyn thc n chớn lờn cỏc nhúm lp. Thc hin nguyờn tc bp mt
chiu, hp v sinh nhm trỏnh thc phm sng v chớn dựng chung mt li
i. Cỏc dng c ch bin sng v chớn phi riờng bit.
Sp xp v trớ cỏc khu vc sao cho thun tin, gn gng v cú bin

rừ rng ni tip phm v ni s ch khu nu chớn v ni chia cm tng lp,
nh bp phi cú bng phõn cụng trong ngy: Ngi nu chớnh, ngi nu
ph, ngi tip phm, ngi s ch.
Bp n phi cú thc n theo tun, bng nh lng sut n hng
ngy v cụng khai ti chớnh. Phi thc hin nghiờm tỳc vic tớnh khu phn
n cho tr v v sinh nh bp theo lch hng ngy, tun, thỏng, khi nu xong
phi dn dp, xp dựng ngn np ỳng ni quy nh.
b. V sinh dựng, dng c ch bin
dựng dng c phc v trong bp c u t y m bo an
ton thun tin s dng, hng nm cú b sung theo k hoch ca t song
vic gi gỡn bo qun v v sinh c quan tõm hng u. Cỏc dng c ch
bin thc phm sng - chớn u cú bin hiu rừ rng trỏnh nhm ln. T
lnh, t ỏ c v sinh sch 23 ln/tun khụng cú mựi.
Chộn bỏt v ni thc n phi thoỏng, bỏt hng ngy phi c ra
sch v trỏng bng nc un sụi, phi cú r ỳp bỏt, khụng dựng bỏt nha,
18
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
cỏc dng c xoong ni phi sch s, rỏ r dao tht phi khụ rỏo c treo
v kờ cao thoỏng.
Khụng ng mm mui vo cú cha chỡ, ng, st gõy ụ nhim
thc phm, cỏc dng c u bng I - nox c v sinh theo lch phõn cụng
hng tun m bo v sinh.
c. m bo v sinh an ton thc phm
Vic m bo v sinh an ton thc phm l mi quan tõm ln ca ton
xó hi hin nay. Ngoi nhng bin phỏp quy nh trong cỏc chng trỡnh,
chỳng tụi ó ký hp ng cam kt m bo mua thc phm sch ng thi
liờn tc kim tra cỏc mu thc phm theo nh k, thng xuyờn giỏm sỏt
kim tra gi mu thc phm i kim tra ti Vin v sinh dch t.
- Phi thc hin kớ hp ng thc phm sch vi cỏc nh cung cp tin
cy, cú a ch rừ rng.

- Ch bin ỳng quy trỡnh, thc hin thc n ca trng. m bo v
sinh v dinh dng cho tr.
- Bo m thc n nc ung cho tr an ton.
- Phi lu mu thc n, ú l vic lm ht sc cn thit i vi bp n
tp th ụng ngi. Chớnh vỡ vy tụi thng xuyờn ụn c ch em trong t
Dinh dng thc n lu nghim y , ỳng quy nh mt xut n ca
cỏc mún n trong ngy, k c n ph, cú nhón mỏc ghi ngy gi rừ rng
(Thc n lu nghim phi ỳng 24 gi sau mi c hu). Vic lm ny
phũng khi cú xy ra ng c, bỏc s tỡm nguyờn nhõn ng c do thc n
hay lớ do khỏc c d dng.
d. V sinh mụi trng: Rỏc v thc n hng ngy phi vo ỳng
ni quy nh, rỏc ngy no phi x lý ngy ú khụng hụm sau mi x lý
gõy mt v sinh, rỏc phi xa ni ch bin, cng rónh phi c khi
thoỏng khụng ng.
19
Mét sè biÖn ph¸p lµm tèt c«ng t¸c y tÕ häc ®êng trong trêng MÇm Non
Đồ dùng đựng thức ăn
Hình ảnh bếp ăn tại trường
Biện pháp 9: Quản lý theo dõi biểu đồ tăng trưởng, tổ chức khám
sức khỏe định kì và tiêm phòng cho trẻ
1. Theo dõi Biểu đồ tăng trưởng
Các cháu đến trường Mầm non được cân - đo theo dõi biểu đồ tăng
trưởng 3 tháng/lần. Theo dõi biểu đồ tăng trưởng giúp cha mẹ trẻ và cô
giáo:
- Theo dõi đánh giá sự phát triển thể chất của trẻ một cách dễ dàng.
- Phát hiện kịp thời tình trạng trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân và suy
dinh dưỡng thể thấp còi.
- Theo dõi tình trạng sức khoẻ chung của trẻ giúp cho các bậc phụ
huynh và những người chăm sóc trẻ điều chỉnh chế độ ăn và các biện pháp
chăm sóc trẻ cho phù hợp.

- Kết hợp với giáo viên các nhóm lớp đo chiều cao, cân nặng lấy kết
quả và tập hợp vào sổ theo dõi sức khoẻ, chấm biểu đồ tăng trưởng. Có như
vậy, việc cân đo mới có ý nghĩa trong vấn đề theo dõi sức khoẻ của trẻ.
Sau mỗi lần cân, đo tôi tập hợp số liệu chính xác, thông báo kịp thời
những trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân, suy dinh dưỡng thể thấp còi với giáo
viên chủ nhiệm và phụ huynh để có biện pháp kết hợp thúc đẩy cân nặng và
20
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
chiu cao cho tr, cú ch dinh dng riờng nh ng viờn tr n ht
xut, n y cỏc loi thc n, xỳc cho tr n Cn cho tr n y cỏc
thc n giu Vitamin v mui khoỏng tr tng trng tt c v chiu cao
ln cõn nng
ng thi chỳng tụi ó mi cỏc bc ph huynh hp bn thng nht b
sung ch dinh dng cho cỏc chỏu SDD, thp cũi gia ỡnh. C th:
ngh cỏc bc ph huynh gi cho cỏc chỏu mi tun t 1 n 2 hp sa ti
hoc cỏc loi sa phỏt trin chiu cao cỏc chỏu n thờm.
Cỏc chỏu mi n trng, bui u kim tra sc kho cỏc chỏu suy
dinh dng, thp cũi v chỏu sau khi m dy u cú phõn cụng giỏo viờn
chm súc riờng.
2. Khỏm sc kho nh k:
Khỏm sc kho nh kỡ ỏnh giỏ v kim tra tỡnh trng sc kho
ca tr, phỏt hin sm nhng tr cn i khỏm chuyờn khoa nh: rng, tai,
mi, hng, mt hoc lm cỏc xột nghim cn thit phỏt hin nhng tr
cú mang vi khun gõy bnh. Chớnh vỡ vy, mt nm 2 ln tụi ó phi kt
hp vi y t Phng v y t Thnh ph t chc khỏm sc kho nh kỡ cho
cỏc chỏu. Trong mi t chun b kim tra sc kho, tụi u liờn h vi
Trm y t Phng thụng bỏo thi gian kim tra, k hoch kim tra. c bit
vi nhng tr suy dinh dng, cú sc kho khụng tt, chỳng tụi u mi
cha m n nghe bỏc s t vn v cú nhng li khuyờn hay bin phỏp
khc phc tỡnh trng sa sỳt v sc kho ca con em mỡnh. Sau mi ln

khỏm tụi tng hp kt qu v phiu khỏm sc kho c gi li cho ph
huynh giỳp ph huynh nm c tỡnh hỡnh bnh tt ca tr, kt hp cựng
nh trng, trm y t tỡm nguyờn nhõn v cỏch gii quyt, iu tr kp thi
nu chỏu b mc bnh. Mi ln khỏm cỏc chỏu u c y t Phng trc
tip cho ung Vitamin A, B1, C v thuc giun vi iu kin chỏu cha
ung thuc giun nh.
Vic khỏm sc kho nh kỡ cho cỏc chỏu c ph huynh rt ng h,
nhng chỏu ngh hc nh cng c gia ỡnh a n trng khỏm.
3. Tiờm phũng cho tr
21
Mét sè biÖn ph¸p lµm tèt c«ng t¸c y tÕ häc ®êng trong trêng MÇm Non
Tôi còn kết hợp với các bậc phụ huynh thực hiện tích cực các biện pháp
phòng bệnh theo mùa và tiêm phòng dịch cho trẻ như: Phối kết hợp với viện Vệ
sinh dịch tễ của Thành phố, Y tế phường tiêm và uống vắc xin phòng 6 bệnh
truyền nhiễm cho trẻ: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi, lao, bại liệt, tiêm phòng
viêm não Nhật bản B, Viêm gan B, tổ chức uống vac-xin phòng tả …cho các
cháu. Kết hợp với sinh viên trường Đại học Kỹ thuật y tế TW I xét nghiệm
trứng giun cho trẻ.
Kết hợp với Y tế Phường và Y tế Thành phố khám sức khoẻ cho trẻ
Biện pháp 10: Công tác tuyên truyền, phối kết hợp với các bậc cha mẹ
Là một trong 3 nhiệm vụ (Theo quyết định số 55 ngày 3/2/1999) của
Bộ Trưởng Bộ Giáo dục là: “Chủ đng phối hợp với gia đình trẻ trong việc
chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục, tuyên truyền phổ biến kiến thức khoa học
tới các bậc cha mẹ…”. Vì môi trường giáo dục đầu tiên của trẻ là bố mẹ –
gia đình. Thông qua công tác tuyên truyền là các cô giáo, đã tạo nề nếp
hàng ngày, trao đổi các diễn biến của trẻ với các bậc phụ huynh
1. Tổ chức các góc tuyên truyền ở nhóm lớp:
Có thể nói đây là hình thức, biện pháp mà 100% nhóm lớp đã thực
hiện. Song để góc tuyên truyền với các bậc cha mẹ thực sự có ý nghĩa và
22

Mét sè biÖn ph¸p lµm tèt c«ng t¸c y tÕ häc ®êng trong trêng MÇm Non
đạt kết quả như mong muốn, tôi đã cùng trao đổi, thảo luận và hướng dẫn
cho chị em giáo viên vấn đề này.
Yêu cầu góc tuyên truyền phải gây được sự chú ý của các bậc phụ
huynh và phải thường xuyên thay đổi mới theo tháng, theo chủ đề hoặc
chuyên đề mà trường đang chỉ đạo hoặc những thông tin có tính thời sự về
chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ. Góc tuyên truyền nên đặt ở vị trí các bậc
phụ huynh thường xuyên qua lại dễ nhìn, dễ thấy. Chữ viết to, nội dung,
thông tin không quá nhiều hình ảnh minh họa rõ ràng, có thể đứng xa 2 đến
3 mét vẫn thấy thông tin được trọn vẹn.
Tôi đã kết hợp với các nhóm lớp sưu tầm sách báo và tự làm nhiều loại tranh
ảnh, bảng biểu có nội dung giáo dục sâu sắc để trang trí tại góc tuyên truyền của
các nhóm với nhiều nội dung và chủ đề chăm sóc sức khoẻ của trẻ như:
+ Phòng và chống mt số bệnh thường gặp ở trẻ em.
+ Cách phòng mt số bệnh nhiễm khuẩn
+ Tác dụng của việc theo dõi biểu đồ tăng trưởng, lịch tiêm chủng.
+ Phòng và điều trị bệnh Chân – Tay - Miệng
+ Bé cần gì để lớn và khoẻ mạnh.
+ Hãy giúp bé giữ vệ sinh sạch sẽ.
+ Nhu cầu dinh dưỡng của trẻ theo đ tuổi…
Qua đó phụ huynh được xem tranh ảnh kết hợp với những lời minh
hoạ cụ thể giúp họ dễ tiếp thu. Chính vì vậy, góc tuyên truyền ở các nhóm
lớp thu hút được nhiều phụ huynh đến quan sát, học tập và để việc làm này
được thực hiện thường xuyên tôi đã đề nghị nhà trường đưa vào tiêu chí thi
đua hàng tháng hoặc nêu những ý kiến nhận xét về góc tuyên truyền tạo nên
tính thi đua trong tập thể nhà trường.
23
Mét sè biÖn ph¸p lµm tèt c«ng t¸c y tÕ häc ®êng trong trêng MÇm Non
Ảnh minh họa góc tuyên truyền của lớp
2. Tuyên truyền thông qua các hi thi

Hội thi vốn là sân chơi bổ ích và hấp dẫn, tổ chức tốt hội thi là cách
thức tuyên truyền công tác chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ đạt hiệu quả
cao tới các bậc cha mẹ. Vì vậy hàng năm trường chúng tôi rất chú trọng đến
24
Một số biện pháp làm tốt công tác y tế học đờng trong trờng Mầm Non
t chc cỏc hi thi v ó thu hỳt c s ng h nhit tỡnh ca ph huynh
hc sinh.
+ Nm hc: 2010 - 2011: Hi thi: Bộ vi mụi trng thõn thin
+ Nm hc: 2011 - 2012: Liờn hoan gia ỡnh, nh trng v sc
khe tr th
Hi thi ó to c s chuyn bin cao trong nhn thc ca mi
ngi v cụng tỏc chm súc nuụi dng, v phũng chng suy dinh dng
v m bo an ton v sinh thc phm. Nú em n cho cỏc bc cha m
v cng ng nhng thụng tin cn thit, nhng cm nang chm súc sc
khe cho tr mt cỏch hiu qu v khng nh c v trớ, tm quan trng
ca giỏo dc mm non trong h thng giỏo dc quc dõn
3. Tuyờn truyn qua phng tin thụng tin i chỳng
Hng quý trong nm tụi cựng cỏc cụ giỏo trờn nhúm lp thng
cung cp t liu v kt qu chm súc sc kho ca tr, nhng tm
gng ngi tt vic tt nh i phỏt thanh ca phng vit v c bi
tuyờn truyn.
Khuyn khớch cỏc bc cha m cựng tham gia vit bi vi ti t
chn. Vỡ th cụng tỏc tuyờn truyn qua h thng thụng tin cht lng
ngy cng cao. Bờn cnh ú tụi cũn tranh th cỏc c hi khỏc tuyờn
truyn cỏc kin thc nuụi tr cho khoa hc nh thụng qua cỏc bui hp
ph huynh, sinh hot Cõu lc b ph n Phng, on thanh niờn
III. KT QU T C
T nhn thc suy ngh v cỏc bin phỏp thc hin nht l c s
giỳp ca Ban giỏm hiu v ch em ng nghip, sau khi ỏp dng Mt
s bin phỏp lm tt cụng tỏc Y t hc ng trong trng mm non,

cụng tỏc chm súc sc khe ban u ca nh trng c Y t Thnh
25

×