nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại cổ phần sài gòn - hà nội (shb) chi nhánh nghệ an

Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

MỤC LỤC
DANH MỤC VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU....................................................................................................................................1
1.1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI.......................................................................................................................1
1.2. CĂN CỨ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN ..........................................................................................................1
1.3. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ...........................................................................................................................2
1.3.1. Mục tiêu chung ...............................................................................................................................2
1.3.2. Mục tiêu cụ thể ...............................................................................................................................2
1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU .............................................................................................................................2
1.4.1. Không gian nghiên cứu....................................................................................................................2
1.4.2. Thời gian nghiên cứu.......................................................................................................................2
1.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................................................................2
1.5.1. Phương pháp thu thập số liệu .........................................................................................................2
1.5.2. Phương pháp phân tích số liệu .......................................................................................................3
2.2.2.2. Căn cứ theo thời hạn cho vay......................................................................................................................8
2.2.2.3. Căn cứ theo hình thức bảo đảm tín dụng ....................................................................................................8
2.2.2.4. Căn cứ vào phương thức hồn trả................................................................................................................9
2.2.2.5. Căn cứ xuất xứ tín dụng ..............................................................................................................................9

2.2.3. Vai trị hoạt động tín dụng ngân hàng ............................................................................................9
2.3. HIỆU QUẢ TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ............................................................................10
2.3.1. Khái niệm hiệu quả tín dụng của ngân hàng thương mại ............................................................10
2.3.2. Chỉ tiêu phản ánh hiệu quả tín dụng ............................................................................................11
2.3.2.1. Các chỉ tiêu về nợ quá hạn..........................................................................................................................11
2.3.2.2. Tỷ lệ mất vốn ..............................................................................................................................................12
2.3.2.3. Tỷ lệ thu nhập từ hoạt động tín dụng trên tổng thu nhập ..........................................................................12

2.3.2.4. Mức sinh lời vốn tín dụng (MSLVTD)......................................................................................................12

2.3.3. Nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả tín dụng của ngân hàng thương mại .......................................13
2.3.3.1. Yếu tố thuộc về ngân hàng ........................................................................................................................13
2.3.3.2. Yếu tố bên ngoài ........................................................................................................................................15

3.1. KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN – HÀ NỘI (SHB)............................................................19
3.3.1. Lịch sử hình thành và phát triển ...................................................................................................19
3.3.2. Nguyên tắc hoạt động ...................................................................................................................22
3.3.3 Cơ cấu tổ chức................................................................................................................................22
3.3.4. Kết quả hoạt động của ngân hàng qua 3 năm (2009, 2010 và 2011)...........................................22
3.3.5.1. Thuận lợi .....................................................................................................................................................27

3.3.6. Định hướng phát triển ..................................................................................................................28
3.3.6.1. Tôn chỉ hoạt động .......................................................................................................................................28
3.3.6.2. Mục tiêu tổng quát .....................................................................................................................................28
3.3.6.3. Kế hoạch trong thời gian tới ......................................................................................................................28

3.2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN – HÀ NỘI (SHB) CHI NHÁNH
NGHỆ AN.......................................................................................................................................................28
3.2.1. Phân tích tình huy động vốn..........................................................................................................28
3.2.1.1. Tình hình nguồn vốn của ngân hàng .........................................................................................................28
3.2.1.2. Tình hình huy động vốn .............................................................................................................................31

3.2.2. Phân tích hoạt động cho vay tại ngân hàng .................................................................................36
3.2.2.1. Phân tích doanh số cho vay ........................................................................................................................36
3.2.2.2. Phân tích doanh số thu nợ ..........................................................................................................................43
3.2.2.3. Phân tích tình hình dư nợ ...........................................................................................................................49
3.2.2.4. Phân tích tình hình nợ xấu .........................................................................................................................56

3.3. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG QUA 3 NĂM CỦA NGÂN HÀNG THÔNG QUA CÁC CHỈ SỐ TÀI CHÍNH .63
3.3.1. Chỉ tiêu tổng dư nợ trên tổng vốn huy động .................................................................................64
3.3.2. Chỉ tiêu tổng dư nợ trên tổng tài sản ............................................................................................64

SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

3.3.4. Chỉ tiêu hệ số thu nợ (Doanh số thu nợ/doanh số cho vay) ..........................................................65
3.3.5. Chỉ tiêu vịng quay vốn tín dụng ...................................................................................................65
4.1. NHỮNG MẶT ĐÃ ĐẠT ĐƯỢC VÀ TỒN TẠI, HẠN CHẾ TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG ..66
4.1.1. Những mặt đã đạt được ................................................................................................................66
4.1.2. Những tồn tại và hạn chế ..............................................................................................................66
4.2.1. Nâng cao nguồn vốn huy động .....................................................................................................67
4.2.2. Nâng cao hiệu quả tín dụng ..........................................................................................................69
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................................................72
5.1. KẾT LUẬN ..............................................................................................................................................72
5.2. KIẾN NGHỊ .............................................................................................................................................73

SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

DANH MỤC VIẾT T

NHNN: Ngân hàng nhà nước
SHB: Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội
TMCP: Thương mại cổ phần

SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

DANH MỤC BẢNG BIỂ
BẢNG
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU....................................................................................................................................1
1.1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI.......................................................................................................................1
1.2. CĂN CỨ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN ..........................................................................................................1
1.3. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ...........................................................................................................................2
1.3.1. Mục tiêu chung ...............................................................................................................................2
1.3.2. Mục tiêu cụ thể ...............................................................................................................................2
1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU .............................................................................................................................2
1.4.1. Không gian nghiên cứu....................................................................................................................2
1.4.2. Thời gian nghiên cứu.......................................................................................................................2
1.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................................................................2
1.5.1. Phương pháp thu thập số liệu .........................................................................................................2
1.5.2. Phương pháp phân tích số liệu .......................................................................................................3
2.2.2.2. Căn cứ theo thời hạn cho vay......................................................................................................................8
2.2.2.3. Căn cứ theo hình thức bảo đảm tín dụng ....................................................................................................8
2.2.2.4. Căn cứ vào phương thức hoàn trả................................................................................................................9
2.2.2.5. Căn cứ xuất xứ tín dụng ..............................................................................................................................9

2.2.3. Vai trị hoạt động tín dụng ngân hàng ............................................................................................9
2.3. HIỆU QUẢ TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ............................................................................10
2.3.1. Khái niệm hiệu quả tín dụng của ngân hàng thương mại ............................................................10
2.3.2. Chỉ tiêu phản ánh hiệu quả tín dụng ............................................................................................11
2.3.2.1. Các chỉ tiêu về nợ quá hạn..........................................................................................................................11
2.3.2.2. Tỷ lệ mất vốn ..............................................................................................................................................12
2.3.2.3. Tỷ lệ thu nhập từ hoạt động tín dụng trên tổng thu nhập ..........................................................................12
2.3.2.4. Mức sinh lời vốn tín dụng (MSLVTD)......................................................................................................12

2.3.3. Nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả tín dụng của ngân hàng thương mại .......................................13
2.3.3.1. Yếu tố thuộc về ngân hàng ........................................................................................................................13
2.3.3.2. Yếu tố bên ngoài ........................................................................................................................................15

3.1. KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN – HÀ NỘI (SHB)............................................................19
3.3.1. Lịch sử hình thành và phát triển ...................................................................................................19
3.3.2. Nguyên tắc hoạt động ...................................................................................................................22
3.3.3 Cơ cấu tổ chức................................................................................................................................22
3.3.4. Kết quả hoạt động của ngân hàng qua 3 năm (2009, 2010 và 2011)...........................................22
3.3.5.1. Thuận lợi .....................................................................................................................................................27

3.3.6. Định hướng phát triển ..................................................................................................................28
3.3.6.1. Tôn chỉ hoạt động .......................................................................................................................................28
3.3.6.2. Mục tiêu tổng quát .....................................................................................................................................28
3.3.6.3. Kế hoạch trong thời gian tới ......................................................................................................................28

3.2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN – HÀ NỘI (SHB) CHI NHÁNH
NGHỆ AN.......................................................................................................................................................28
3.2.1. Phân tích tình huy động vốn..........................................................................................................28
3.2.1.1. Tình hình nguồn vốn của ngân hàng .........................................................................................................28
3.2.1.2. Tình hình huy động vốn .............................................................................................................................31

3.2.2. Phân tích hoạt động cho vay tại ngân hàng .................................................................................36
3.2.2.1. Phân tích doanh số cho vay ........................................................................................................................36
3.2.2.2. Phân tích doanh số thu nợ ..........................................................................................................................43
3.2.2.3. Phân tích tình hình dư nợ ...........................................................................................................................49
3.2.2.4. Phân tích tình hình nợ xấu .........................................................................................................................56

3.3. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG QUA 3 NĂM CỦA NGÂN HÀNG THƠNG QUA CÁC CHỈ SỐ TÀI CHÍNH .63
3.3.1. Chỉ tiêu tổng dư nợ trên tổng vốn huy động .................................................................................64

SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

3.3.2. Chỉ tiêu tổng dư nợ trên tổng tài sản ............................................................................................64
3.3.4. Chỉ tiêu hệ số thu nợ (Doanh số thu nợ/doanh số cho vay) ..........................................................65
3.3.5. Chỉ tiêu vịng quay vốn tín dụng ...................................................................................................65
4.1. NHỮNG MẶT ĐÃ ĐẠT ĐƯỢC VÀ TỒN TẠI, HẠN CHẾ TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG ..66
4.1.1. Những mặt đã đạt được ................................................................................................................66
4.1.2. Những tồn tại và hạn chế ..............................................................................................................66
4.2.1. Nâng cao nguồn vốn huy động .....................................................................................................67
4.2.2. Nâng cao hiệu quả tín dụng ..........................................................................................................69
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................................................72
5.1. KẾT LUẬN ..............................................................................................................................................72
5.2. KIẾN NGHỊ .............................................................................................................................................73

SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
1.1. Sự cần thiết của đề tài
Hiện nay, nền kinh tế toàn cầu đang rơi vào giai đoạn suy thối nghiêm
trọng. Trên thế giới đã có rất nhiều ngân hàng bị phá sản, ở Mỹ từ năm 2008 tính
đến nay đã có rất nhiều ngân hàng bị phá sản, các nước khác trong khu vực và trên thế
giới cũng rơi vào tình trạng như vậy. Nền kinh tế Việt Nam cũng khơng thốt khởi tình
trạng chung này. Điều đó đang đặt ra cho các chủ thể tham gia trong nền kinh tế phải
đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn mới. Đó là làm thế nào để có thể tồn tại,
đứng vững và vẫn phát triển trong điều kiện cạnh tranh và khó khăn như vậy.
Trong lịch sử hoạt động của những ngân hàng trên thế giới đã ghi nhận nhiều
sự đổ vỡ của hàng loạt các ngân hàng, các tổ chức tín dụng qua những cuộc khủng
hoảng tài chính - tiền tệ như cuộc khủng hoảng tài chính 1929 - 1933, vụ đỗ vở thị
trường cổ phiếu 1987, gần đây là cuộc khủng hoảng kinh tế - tiền tệ 1997 đã đẩy
hàng loạt các ngân hàng đến ngưỡng cửa phá sản; và hiện nay là cuộc khủng hoảng
thị trường nhà đất ở Mỹ đã ảnh hưởng đến các ngân hàng lớn ở Mỹ và các nước
Châu Âu cũng như đang lan ra khắp thế giới.
Trong bối cảnh đó, hoạt động của ngân hàng đúng một vai trị rất quan trọng.
Với chức năng làm trung gian tài chính của nền kinh tế, thông qua ngân hàng, các
nguồn lực sẽ được phân bổ, sử dụng một cách hợp lí và hiệu quả nhất. Thông qua
việc cung ứng nguồn vốn, tín dụng ngân hàng có tác dụng rất lớn tới quá trình hoạt
động của doanh nghiệp và giúp doanh nghiệp vượt qua được những khó khăn chung
hiện nay.
Để thực hiện được những điều này, địi hỏi ngân hàng phải có một kế hoạch
phát triển toàn diện về mọi mặt, đặc biệt là hoạt động tín dụng - lĩnh vực thể hiện sự

sống còn của tất cả các ngân hàng. Đối với ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn
- Hà Nội (SHB) chi nhánh Nghệ An cũng không ngoại lệ. Để nắm rị hơn tình hình
này của Ngân hàng và có những giải pháp phù hợp, phần nào giúp Ngân hàng đứng
vững và ngày càng nâng cao được vị thế của mình trong cuộc chạy đua về kinh
doanh sản phẩm là tiền tệ, em quyết định chọn đề tài “Nâng cao hiệu quả hoạt
động tín dụng của ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn - Hà Nội (SHB) chi
nhánh Nghệ An”.
Trên đây là tất cả những lí do thơi thúc em đến với đề tài này để hoàn thành
luận văn tốt nghiệp của mình.
1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn
Các Ngân hàng thương mại hiện nay đã và đang phải nổ lực hết mình nhằm
đem lại hiệu quả kinh doanh cao nhất cho Ngân hàng trong thời kỳ khó khăn này.
Từ tình hình đó, ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội chi nhánh Nghệ An cũng phải
nỗ lực hết mình để vượt qua khó khăn và ngày càng phát triển hơn nữa. Chính vì thế
cần phải nghiên cứu tìm hiểu tình hình hoạt động kinh doanh của ngân hàng đặc
biệt là về tín dụng, để có biện pháp nâng cao hiệu quả tín dụng và hoạt động kinh
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

1


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

doanh của ngân hàng.
Nên em dựa vào những kiến thức đã học và những kiến thức thực tế trong
quá trình thực tập tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội chi nhánh Nghệ An để từ
đó làm cơ sở cho em nghiên cứu và tìm hiểu tình hình thực tế hoạt động tín dụng
cũng như hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội chi nhánh

Nghệ An qua 3 năm từ năm 2009 – 2011. Từ kết quả nghiên cứu đó sẽ tìm ra những
mặt mạnh và mặt yếu của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội chi nhánh Nghệ An
để đưa ra biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng và hiệu quả hoạt động
kinh doanh của Ngân hàng trong thời gian tới.
1.3. Mục tiêu nghiên cứu
1.3.1. Mục tiêu chung
Phân tích, đánh giá tình hình hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại
cổ phần Sài Gòn - Hà Nội (SHB) chi nhánh Nghệ An nhằm nâng cao và phát huy
hiệu quả hoạt động tín dụng tại Ngân hàng.
1.3.2. Mục tiêu cụ thể
- Phân tích, đánh giá chung tình hình hoạt động tín dụng của Ngân hàng SHB
chi nhánh Nghệ An qua 3 năm (2009, 2010 và 2011).
- Phân tích, đánh giá hiệu quả của hoạt động tín dụng tại ngân hàng SHB chi
nhánh Nghệ An trong 3 năm (2009, 2010 và 2011).
- Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng của ngân
hàng SHB trong thời gian tới.
1.4. Phạm vi nghiên cứu
1.4.1. Không gian nghiên cứu
Đề tài được thực hiện tại ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội chi nhánh
Nghệ An.
1.4.2. Thời gian nghiên cứu
Thời gian thực hiện: từ ngày 12/3/2012 đến ngày 11/5/2012
Thời gian nghiên cứu đối tượng: trong giai đoạn năm 2009 – 2011
1.5. Phương pháp nghiên cứu
1.5.1. Phương pháp thu thập số liệu
Từ việc củng cố lại kiến thức đã học, tiếp thu những thơng tin qua các sách
báo có liên quan đến hoạt động tín dụng. Ngồi ra cịn thu thập thơng tin và tài liệu,
số liệu tại Ngân Hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB) chi nhánh Nghệ An như
Bảng báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh qua 3 năm, các tài liệu về quá trình
thành lập và phát triển của Ngân hàng… để thực hiện chuyên đề này.

SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

2


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

1.5.2. Phương pháp phân tích số liệu
- Dựng phương pháp so sánh số tuyệt đối, số tương đối.
+ So sánh giữa số thực hiện kỳ này với số thực hiện kỳ trước.
+ So sánh chiều dọc thấy được tỷ trọng từng chỉ tiêu so với tổng thể.
+ So sánh chiều ngang để thấy được cả sự biến đổi cả về số tương dối và
tuyệt đối của một chỉ tiêu nào đó qua các niên độ kế toán liên tiếp.
- Phương pháp phân tích các chỉ số đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của ngân
hàng.
Tổng dư nợ trên tổng tài sản
Tổng dư nợ trên tổng vốn huy động.
Nợ quá hạn trên tổng dư nợ
Hệ số thu nợ
Vịng quay tín dụng
- Dựa trên số liệu thu được ta sẽ phân tích các chỉ số cao hay thấp thì sẽ có
lợi cho ngân hàng và nguyên nhân ảnh hưởng đến chỉ số đó.

SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

3

Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

CHƯƠNG 2
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TÍN DỤNG TRONG
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
2.1. Hoạt động cơ bản của NHTM
2.1.1. Khái niệm NHTM
Ngân hàng là một trong các tổ chức tài chính quan trọng nhất của nền kinh
tế, bao gồm nhiều loại tuỳ thuộc vào sự phát triển của nền kinh tế nói chung và hệ
thống tài chính nói riêng, trong đó ngân hàng thương mại chiếm tỷ trọng lớn nhất về
qui mô tài sản, thị phần và số lượng.
Ngân hàng tổ chức cho vay chủ yếu đối với doanh nghiệp, cá nhân, hộ gia
đình và một phần đối với Nhà nước. Đối với các doanh nghiệp, ngân hàng thường là
tổ chức cung cấp tín dụng để phục vụ việc mua hàng hố dự trự hoặc xây dựng nhà
máy, mua sắm trang thiết bị.
Theo điều 20, luật các tổ chức tín dụng : “tổ chức tín dụng là các doanh
nghiệp được thành lập theo quy định của luật này và các quy định khác của pháp
luật để kinh doanh tiền tệ, làm dịch vụ ngân hàng với nội dung nhận tiền gửi và sự
dụng tiền gửi để cung ứng tín dụng, cung cấp các dịch vụ thanh toán”. Người ta
phân biệt ngân hàng thương mại với các tổ chức trung gian tài chính khác ở chỗ:
ngân hàng thương mại nhận tiền gửi, chủ yếu là tiền gửi khơng kỳ hạn, chính từ
hoạt động đó đã tạo cơ hội cho ngân hàng thương mại có thể làm tăng bội số tiền
gửi của khác hàng trong hệ thống ngân hàng của mình. Đó là đặc trưng cơ bản để
phân biệt ngân hàng thương mại với các tổ chức tín dụng khác.
Theo luật các tổ chức tín dụng được quốc hội khó X, kỳ họp thứ 2 thơng qua
ngày 12 tháng 12 năm 1997 thì: “Ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng được thực
hiện tồn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan.

Theo tính chất và mục tiêu hoạt động, các loại hình ngân hàng gồm ngân hàng
thương mại, ngân hàng phát triển, ngân hàng đầu tư, ngân hàng chính sách, ngân
hàng hợp tác và các loại hình ngân hàng khác.”
Tóm lại, ngân hàng thương mại là doanh nghiệp hoạt động trên lĩnh vực kinh
doanh tiền tệ dưới hình thức huy động, cho vay, đầu tư và cung cấp các dịch vụ
khác.
2.1.2. Hoạt động cơ bản của NHTM
Các hoạt động cơ bản của một ngân hàng thương mại hiện đại bao gồm:
Mua, bán ngoại tệ; nhận tiền gửi; cho vay; bảo quản tài sản hộ; cung cấp các tài
khoản giao dịch và thực hiện thanh toán; quản lý ngân quỹ; tài trợ các hoạt động
của Chính Phủ; bảo lãnh; cho thuê thiết bị trung và dài hạn; cung cấp dịch vụ uỷ
thác và tư vấn; cung cấp dịch vụ mơi giới đầu tư chứng khốn; cung cấp các dịch vụ
bảo hiểm; cung cấp các dịch vụ đại lý.
Trong đó nổi bật lên đó là ba hoạt động cơ bản
- Thứ nhất: Hoạt động huy động vốn
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

4


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

- Thứ hai: Hoạt động sử dụng vốn
- Thứ ba: Hoạt động trung gian
2.1.2.1. Hoạt động huy động vốn
Ngân hàng kinh doanh tiền tệ dưới hình thức huy động, cho vay, đầu tư và
cung cấp các dịch vụ khác. Huy động vốn- hoạt động tạo nguồn vốn cho NHTM –
đóng vai trị quan trọng, ảnh hưởng tới chất lượng hoạt động của ngân hàng. Ngân

hàng thường huy động vốn từ các nguồn chủ yếu sau:
*. Vốn chủ sở hữu
Để bắt đầu hoạt động ngân hàng chủ ngân hàng phải có một lượng vốn nhất
định. Đây là loại vốn ngân hàng có thể sử dụng lâu dài, hình thành nên trang thiết
bị, nhà cửa cho ngân hàng.
- Nguồn vốn hình thành ban đầu
- Nguồn vốn bổ sung trong quá trình hoạt động
- Các quỹ
- Nguồn vay nợ có thể chuyển đổi thành cổ phần
Các khoản vay trung và dài hạn của ngân hàng thương mại mà có khả năng
chuyển đổi thành vốn cổ phần có thể coi là một bộ phận vốn sở hữu của ngân hàng.
* Nguồn tiền gửi
Tiền gửi của khách hàng là nguồn tài nguyên quan trọng nhất của ngân hàng
thương mại. Khi một ngân hàng bắt đầu hoạt động, nghiệp vụ đầu tiên là mở các tài
khoản tiền gửi để giữ hộ và thanh toán hộ cho khách hàng, bằng cách đó ngân hàng
huy động tiền của các doanh nghiệp, các tổ chức và dân cư.
Tiền gửi là nguồn tiền quan trọng, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn tiền
của ngân hàng. Để gia tăng tiền gửi trong môi trường cạnh tranh và để có được
nguồn tiền có chất lượng ngày càng cao, các ngân hàng đã đưa ra và thực hiện nhiều
hình thức huy động khác nhau.
- Tiền gửi thanh toán
Đây là tiền của doanh nghiệp hoặc cá nhân gửi vào ngân hàng nhờ giữ và
thành toán hộ. Ngân hàng mở tài khoản cho khách hàng với thủ tục rất đơn giản, yêu cầu
của ngân hàng là khách hàng phải có tiền và chỉ thanh tốn với tài khoản cho vay.
- Tiền gửi có kỳ hạn của doanh nghiệp, các tổ chức xã hội
Để đáp ứng nhu cầu tăng thu của người gửi tiền, ngân hàng đã đưa ra hình
thức tiền gửi có kỳ hạn. Người gửi khơng được sử dụng các hình thức thanh tốn
đối với tiền gửi thanh toán để áp dụng với loại tiền gửi.
- Tiền gửi tiết kiệm của dân cư
Các tầng lớp dân cư đều có các khoản thu nhập tạm thời chưa dùng.

* Nguồn đi vay
Tiền gửi là nguồn quan trọng nhất của ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, khi
cần ngân hàng thường vay mượn thêm. Tại nhiều nước, ngân hàng Trung ương
thường quy định tỷ lệ giữa nguồn tiền huy động và vốn của chủ.
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

5


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

- Vay NHNN
Đây là khoản vay nhằm giải quyết nhu cầu cấp bách trong chi trả cảu ngân
hàng thương mại. Trong trường hợp thiếu hụt dự trữ, ngân hàng thương mại thường
vay NHNN dưới hình thức tái chiết khấu.
- Vay các tổ chức tín dụng khác
Đây là nguồn các ngân hàng vay mượn lẫn nhau và vay của các tổ chức tín
dụng khác trên thị trường liên ngân hàng. Các ngân hàng đang có dự trữ vượt yêu
cầu do có kết dư gia tăng bất ngờ về các khoản tiền huy động hoặc giảm cho vay sẽ
có thể sẵn lịng cho các ngân hàng thương mại khác vay để tìm kiếm lãi suất.
- Vay trên thị trường vốn
Giống như các doanh nghiệp khác, các ngân hàng cũng vay mượn bằng cách
phát hành các giấy nợ(kì phiếu, tín phiếu, trái phiếu) trên thị trường vốn.
* Các nguồn khác
- Nguồn uỷ thác
Ngân hàng thương mại thực hiện các dịch vụ uỷ thác như uỷ thác cho vay, uỷ
thác đầu tư, uỷ thác cấp phát, uỷ thác giải ngân và thu hộ…Các hoạt động này tạo
nên nguồn uỷ thác tại ngân hàng.

- Nguồn trong thanh tốn
Các hoạt động thanh tốn khơng dùng tiền mặt có thể hình thành nguồn trong
thanh tốn. Những ngân hàng là ngân hàng đầu mối trong đồng tài trợ có kết số dư
từ tiền của các ngân hàng thành viên chuyển về để thực hiện cho vay.
- Nguồn khác
Các khoản nợ khác như thuế chưa nộp, lương chưa trả…
2.1.2.2. Hoạt động sử dụng vốn
* Hoạt động tín dụng:
Đây là hoạt động quan trọng mang lại nguồn thu nhập chính cho ngân hàng
thương mại, chiếm tỷ trọng cao trong tổng tài sản, nó phản ánh hoạt động đặc trưng
của ngân hàng là hoạt động cho vay. Và hoạt động này cũng mang lại nguồn lợi
nhuận lớn nhất cho ngân hàng.
* Hoạt động đầu tư:
Các ngân hàng cũng đầu tư tìm kiếm lợi nhuận từ những hoạt động khác
ngồi hoạt động tín dụng như: góp vốn vào doanh nghiệp hay mua bán chứng khoán
trên thị trường. Các chứng từ ngân hàng nắm giữ thường là các chứng khốn có độ
an tồn và tính lỏng cao sẽ giúp ngân hàng bảo đảm khả năng thanh khoản được tốt
hơn mà không làm giảm hiệu quả kinh doanh. Cho vay trên thị trường liên ngân
hàng là một cách để tận dụng nguồn vốn nhàn rỗi.
2.1.2.3. Hoạt động trung gian
Đây là chức năng quan trọng ngân hàng, thơng qua qua dịch vụ thanh tốn
ngân hàng cũng thu được một khoản phí hay hoa hồng. Theo sự phát triển của nền
kinh tế thị trường, các dịch vụ của ngân hàng cũng ngày càng đa dạng và phong
phú, tiện lợi và đáp ứng được tốt hơn nhu cầu của khách hàng cũng như yêu cầu đặt
ra đối với hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Để việc thanh toán thuận tiện nhanh
chóng và tiết kiệm chi phí, ngân hàng đưa ra hình thức thanh tốn như: séc, uỷ
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

6

Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

nhiệm chi, nhờ thu, các loại thẻ… cung cấp mạng lưới thanh toán điện tử, kết nối
các quỹ và cung cấp tiền giấy khi khách hàng cần.
2.2. Hoạt động tín dụng ngân hàng thương mại
Tín dụng ngân hàng: là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị (dưới
hình thái tiền tệ hay hiện vật) từ người sở hữu sang người sử dụng, sau một thời
gian nhất định sẽ thu về một lượng giá trị lớn hơn giá trị ban đầu.
Đây cũng là quan điểm được công nhận phổ biến.
2.2.1. Đặc trưng hoạt động tín dụng ngân hàng
- Một đặc trưng riêng có của hoạt động tín dụng ngân hàng là: trong quan hệ
tín dụng giữa ngân hàng và khách hàng, ngân hàng nhận nhiều rủi ro về phía mình
hơn khách hàng. Khách hàng khi vay vốn của ngân hàng để sử dụng, có thể gặp rủi
ro khơng trả được nợ cho ngân hàng, nhưng phần lớn những rủi ro đó xảy ra là do
chính khách hàng như trình độ, năng lực quản lý, kinh doanh còn yếu kém,…Nhưng
đối với ngân hàng, rủi ro có thể xảy ra với ngân hàng có thể do ngun nhân bên
ngồi, mà ngân hàng khó có thể kiểm sốt và khống chế. Trong hoạt động tín dụng,
ngân hàng thương mại chấp nhận rủi ro và hạn chế thấp nhất những rủi ro có thể
xảy ra đối với ngân hàng.
- Đặc trưng khác của quan hệ tín dụng ngân hàng là: tiền mà ngân hàng
thương mại sử dụng để cấp tín dụng chủ yếu là tiền của người khác(nguồn tiền huy
động). Khi thành lập, mỗi ngân hàng thương mại đều phải có một số vốn là vốn
điều lệ, vốn này phải tối thiểu bằng số vốn pháp định. Số vốn này không nhỏ, với
ngân hàng thương mại thì khơng thể dùng số vốn đó để kinh doanh, mà phải chủ
yếu dựa vào tiền gủi của khách hàng, để thực hiện các hoạt động tín dụng và các
hoạt động khác.
2.2.2. Các hình thức tín dụng ngân hàng

2.2.2.1. Căn cứ theo hình thức phân cấp tín dụng
Căn cứ vào hình thức cấp tín dụng, tín dụng ngân hàng gồm các hình thức:
- Chiết khấu thương phiếu: là việc ngân hàng ứng trước tiền cho khách hàng
ứng với giá trị thương phiếu trừ đi phần thu nhập của ngân hàng để sở hữu một
thương phiếu chưa đến hạn. Về mặt pháp lý, ngân hàng không phải đã cho vay đối
với chủ thương phiếu. Đây là hình thức trao đổi trái quyền. Tuy nhiên đối với ngân
hàng, hiện tại bỏ ra một khoản tiền để thu về một khoản lớn hơn trong tương lai với
lãi suất định trước được coi là hoạt động tín dụng.
Thương phiếu được hình thành từ q trình mua bán chịu hàng hố và dịch
vụ giữa người mua và người bán trong quan hệ tín dụng thương mại. Người bán giữ
thương phiếu đến hạn để đòi tiền người mua, hoặc mang tới ngân hàng để xin chiết
khấu trước thời hạn. Chiết khấu thương phiếu là hình thức cấp tín dụng trong đó
ngân hàng cấp cho người giữ thương phiếu một số tiền, khi người này đem thương
phiếu cịn hạn đến ngân hàng, giao cho ngân hàng đó. Đến hạn, ngân hàng có
quyền địi tiền người mua; nếu người mua khơng trả, ngân hàng có quyền truy địi
đối với các bên ký tên trên thương phiếu.
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

7


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

- Cho vay: là việc ngân hàng đưa tiền cho khách hàng với cam kết khách
hàng phải hoàn trả cả gốc và tiền lãi trong một thời gian xác định với các điều kiện
đã được thoả thuận trước trong hợp đồng.
Là hình thức cấp tín dụng trong đó tiền là đối tượng tín dụng. Có nhiều hình
thức cho vay như: cho vay thấu chi, cho vay trực tiếp từng lần, cho vay theo hạn

mức, cho vay luân chuyển,…
- Bảo lãnh: là việc ngân hàng cam kết thực hiện các nghĩa vụ tài chính hộ
khách hàng của mình. Mặc dù khơng phải xuất tiền ra, song ngân hàng đã cho
khách hàng sử dụng uy tín của mình để thu lợi.
Là cam kết của ngân hàng dưới các hình thức phát hành thư bảo lãnh, mở thư
tín dụng, ký hối phiếu nhận nợ về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách
hàng khi khách hàng khơng thực hiện đúng nghĩa vụ đó như cam kết với bên thứ ba.
- Cho thuê: là việc ngân hàng bỏ tiền mua tài sản để cho khách hàng thuê
theo những thoả thuận nhất định. Sau thời gian nhất định, khách hàng phải trả cả
gốc lẫn lãi cho ngân hàng.
2.2.2.2. Căn cứ theo thời hạn cho vay
Căn cứ vào thời hạn cho vay, tín dụng ngân hàng gồm các hình thức:
- Tín dụng ngắn hạn: là loại tín dụng có thời hạn đến 12 tháng được sử dụng
để bù đắp sự thiếu hụt vốn lưu động của các doanh nghiệp và các nhu cầu chi tiêu
ngắn hạn của cá nhân.
- Tín dụng trung hạn: có thời hạn trên 12 tháng đến 60 tháng. Loại tín dụng
này chủ yếu được doanh nghiệp sử dụng để đầu tư mua sắm tài sản cố định, cải tiến
hoặc đổi mới thiết bị, công nghệ, mở rộng sản xuất kinh doanh, xây dựng các dự án
mới có quy mơ nhỏ và thời hạn thu hồi vốn nhanh.
- Tín dụng dài hạn: có thời hạn trên 60 tháng. Loại tín dụng này chủ yếu để
đáp ứng nhu cầu dài hạn của doanh nghiệp như: Xây dựng nhà xưởng, các thiết bị
phương tiện vận tải có quy mơ lớn, xây dựng các xí nghiệp mới. .
2.2.2.3. Căn cứ theo hình thức bảo đảm tín dụng
Căn cứ vào hình thức bảo đảm tín dụng, tín dụng ngân hàng gồm các hình thức:
- Cầm cố: là hình thức tín dụng theo đó người nhận tài trở của ngân hàng
phải chuyển quyền kiểm soát tài sản đảm bảo sang cho ngân hàng trong thời gian
cam kết
- Thế chấp: là hình thức tín dụng theo đó người nhận tài trợ của ngân hàng
phải chuyển các giấy tờ chứng nhận sở hữu các tài sản đảm bảo sang cho ngân hàng
nắm giữ trong thời gian cam kết.

- Đảm bảo bằng sự bảo lãnh của người thứ ba: là hình thức đảm bảo đối
nhân, trong đó người thứ ba cam kết thực hiện các nghĩa vụ tài chính đối với ngân
hàng thay cho khách hàng khi khách hàng không thực hiện được nghĩa vụ đó.
- Tín chấp: là hình thức cấp tín dụng khơng địi hỏi có tài sản thế chấp, cầm
cố hoặc có sự bảo lãnh của người thứ ba mà việc cấp tín dụng chỉ dựa vào uy tín
của bản thân khách hàng.
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

8


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

2.2.2.4. Căn cứ vào phương thức hoàn trả
Căn cứ vào phương thức hồn trả, tín dụng ngân hàng gồm các hình thức:
- Tín dụng trả góp: là loại tín dụng mà khách hàng phải hồn trả gốc và lãi
theo định kỳ.
- Tín dụng phi trả góp: là loại tín dụng mà khách hàng phải hoàn trả gốc và
lãi một lần theo kỳ hạn đã thoả thuận.
- Tín dụng khơng xác định thời hạn: là loại tín dụng mà người vay có thể
hồn trả bất cứ lúc nào khi có thu nhập, ngân hàng thường không ấn định thời hạn
cụ thể đối với hình thức tín dụng này.
2.2.2.5. Căn cứ xuất xứ tín dụng
Căn cứ vào xuất xứ tín dụng, tín dụng ngân hàng gồm các hình thức:
- Tín dụng trực tiếp: ngân hàng cấp tín dụng trực tiếp cho người đi vay, đồng
thời người đi vay trực tiếp hoàn trả nợ vay cho ngân hàng.
- Tín dụng gián tiếp: là khoản cho vay được thực hiện thông qua việc mua lại
các khế ước hoặc những chứng từ nợ đã phát sinh và cịn trong thời hạn thanh tốn.

2.2.3. Vai trị hoạt động tín dụng ngân hàng
Tín dụng là hoạt động cơ bản của ngân hàng, chiếm tỷ trọng lớn trong toàn
bộ các hoạt động, và là hoạt động mang lại thu nhập chủ yếu cho ngân hàng thương
mại. Hoạt động tín dụng góp phần tạo điều kiện cho ngân hàng thương mại mở rộng
được các hoạt động kinh doanh khác nhằm tăng thu nhập cho ngân hàng.
Tín dụng quyết định sự tồn tại, phát triển của mọi ngân hàng thương mại.
Một ngân hàng thương mại chỉ có thể tồn tại và phát triển khi xác định được phạm
vi, giới hạn và mức độ tín dụng phù hợp với thực lực của bản thân họ, đảm bảo
được tính cạnh tranh trên thị trường với ngun tắc hồn trả đúng thời hạn và có lãi.
Ta biết rằng hoạt động tín dụng ngân hàng đóng vai trị quan trọng đối với
bản thân ngân hàng thương mại, khách hàng và nền kinh tế. Vai trò của nó thể hiện:
- Là cơng cụ, địn bẩy mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế và điều
hành nền kinh tế thị trường.
- Là công cụ tài trợ có hiệu quả cho nền kinh tế.
- Góp phần điều tiết vĩ mơ nền kinh tế từ đó góp phần làm ổn định và tăng
trưởng kinh tế.
- Tín dụng ngân hàng còn thúc đẩy các doanh nghiệp tăng cường chế độ hạch
toán kế toán giúp các doanh nghiệp khai thác có hiệu quả tiềm năng kinh tế trong hoạt
động kinh doanh vì các ngân hàng chỉ cho vay vốn khi doanh nghiệp làm ăn có lãi.
Như ta thấy tín dụng ngân hàng có một vai trị quan trọng đối với nền kinh
tế. Hoạt động tín dụng có chất lượng sẽ góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát
triển, tạo ra sự ổn định lưu thơng tiền tệ, góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
Xét đến bản thân các ngân hàng thương mại, hoạt động tín dụng là một trong
những hoạt động rất quan trọng nhưng cũng rất phức tạp và chứa đựng nhiều rủi ro.
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

9


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

Trong quá trình hoạt động kinh doanh thì hiệu quả hoạt động tín dụng ln được
quan tâm hàng đầu. Nếu xét về mặt chất thì hoạt động tín dụng ngân hàng phản ánh
trình độ tổ chức quản lý hoạt động kinh doanh của ngân hàng, xét về mặt lượng thì
nó phản ánh hiệu quả kinh doanh của hoạt động kinh doanh của ngân hàng và hiệu
quả tín dụng mà nó mang lại cho các tổ chức quản lý và điều hành hoạt động kinh
doanh. Hoạt động kinh doanh ngân hàng là hoạt động chứa nhiều rủi ro nhất bởi đặc
tính của nó là kinh doanh tiền tệ – loại hàng hoá đặc biệt và nhạy cảm với sự thay
đổi của nền kinh tế, xã hội, chính trị. Do vậy hoạt động tín dụng là vấn đề sống còn
của các ngân hàng, nếu như hoạt động tín dụng yếu kém thì đồng nghĩa với đó là sự
yếu kém của ngân hàng đó, nó sẽ kéo theo một loạt những tác động tiêu cực khơng
chỉ riêng ngân hàng đó mà với cả hệ thống ngân hàng và nền kinh tế. Do vậy, trong
bất kỳ thời điểm nào, thời kỳ nào thì nâng cao chất lượng tín dụng là vấn đề tất yếu
và cần được quan tâm, cụ thể nó biểu hiện:
- Nâng cao chất lượng tín dụng góp phần giảm rủi ro trong hoạt động tín
dụng ngân hàng, giúp ngân hàng tránh được những rủi ro do chất lượng hoạt động
tín dụng mang lại, mà hậu quả của nó có thể dẫn tới sự phá sản phá sản của một số
ngân hàng thương mại.
- Nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng góp phần tăng khả năng sinh lời
cho ngân hàng thông qua việc tăng thu nợ tín dụng.
- Nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng là tăng khả năng cung ứng tiền tệ
cho ngân hàng thương mại do tạo thêm được nguồn vốn từ việc tăng vịng quay tín
dụng, thu hút thêm khách hàng bởi đa dạng hố các hình thức huy động, tạo một
hình ảnh tốt về uy tín của ngân hàng, giúp ngân hàng huy động vốn có hiệu quả.
- Nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng tạo cho ngân hàng một sự phát
triển bền vững, củng cố uy tín của ngân hàng cũng như những mối quan hệ xã hội
của ngân hàng từ đó tạo ra mơi trường thuận lợi cho ngõn hàng.
Do vậy, làm thế nào để nâng cao chất lượng tín dụng đảm bảo yêu cầu phát

triển một cách an toàn, bền vững trở thành vấn đề đã và đang được các tổ chức tín
dụng, các cơ quan quản lý nhà nước như Chính phủ, Ngân hàng nhà nước đặc biệt
quan tâm.
2.3. Hiệu quả tín dụng của ngân hàng thương mại
2.3.1. Khái niệm hiệu quả tín dụng của ngân hàng thương mại
Hiệu quả tín dụng là thuật ngữ phản ánh hiệu quả của hoạt động tín dụng của
ngân hàng thương mại, gồm hai yếu tố: “Mức độ an toàn và khả năng sinh lời của
ngân hàng hoạt động tín dụng mang lại”.
Có hai mối quan hệ rủi ro và sinh lợi trong hoạt động tín dụng ngân hàng.
Trong hoạt động tín dụng có thể rủi ro càng cao, thì sinh lợi kỳ vọng càng lớn, và
ngược lại. Do đó, ngân hàng có thể theo đuổi hoạt động tín dụng mà mức độ rủi ro
cao hoặc thấp trong ngắn hạn, song đều phải tính đến mối liên hệ giữa rủi ro và sinh
lời để đảm bảo gia tăng thu nhập cho ngân hàng và chủ sở hữu trong dài hạn.
Hiệu quả tín dụng là điều kiện tiên quyết đối với sự tồn tại và phát triển của
ngân hàng, vì hoạt động tín dụng là hoạt động chủ yếu mang lại lợi nhuận cho ngân
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

10


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

hàng, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro đe doạ hoạt động kinh doanh ngân hàng. Do
vậy việc nâng cao hiệu quả của hoạt động tín dụng tại các ngân hàng thương mại
luôn là một yêu cầu bức xúc, là điều kiện sống còn cho bản thân mỗi ngân hàng,
cho hệ thống ngân hàng và rộng hơn nữa là cho cả nền kinh tế.
2.3.2. Chỉ tiêu phản ánh hiệu quả tín dụng
Để đánh giá hiệu quả tín dụng của ngân hàng thương mại, nên kết hợp phân

tích số tương đối và số tuyệt đối, theo dõi tình hình biến động qua các năm,khi đánh
giá hiệu quả tín dụng tại một đơn vị, chi nhánh ngân hàng, có thể so sánh từng chỉ
tiêu với chỉ tiêu bình quân tương ứng trong cùng hệ thống của ngân hàng thương
mại đó. Nếu có điều kiện, có thể so sánh các chỉ tiêu của ngân hàng đang nghiên
cứu với các chỉ tiêu bình quân tương ứng của các ngân hàng cùng loại, và chỉ tiêu
bình quân tương ứng toàn ngành.
2.3.2.1. Các chỉ tiêu về nợ quá hạn
Nợ quá hạn là khoản nợ mà khách hàng không hoàn trả được cho ngân hàng
khi đã đến hạn thoả thuận trên hợp đồng tín dụng. Các chỉ tiêu về nợ quá hạn phản
ánh mức độ an toàn của hoạt động tín dụng ngân hàng.
*Tỷ lệ nợ quá hạn trên tổng dư nợ: là tỷ lệ giữa khoản nợ gốc quá hạn trên
tổng dư nợ.
Tổng dư nợ quá hạn (gốc hoặc gốc + lãi)
Tỷ lệ quá hạn = -----------------------------------------------Tổng dư nợ
Tỷ lệ nợ quá hạn thấp tức là độ an tồn tín dụng tại ngân hàng hiện tại cao
và ngược lại. Phần lớn các khoản nợ quá hạn là các khoản nợ “ có vấn đề”, có thể bị
mất tồn bộ vốn cho vay hoặc mất một phần. Đây là chỉ tiêu quan trọng để đánh giá
độ an tồn tín dụng và hiệu quả tín dụng của ngân hàng thương mại.
Tỷ lệ nợ quá hạn cho thấy rủi ro đối với các khoản cho vay và hậu quả của
các khoản nợ quá hạn, có thể là nguy cơ gây mất vốn toàn bộ hoặc một phần cho
ngân hàng trên tổng dư nợ. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ quá hạn chỉ xét đến việc hồn trả khi
đã q hạn chứ khơng xét đến tổng dư nợ có nguy cơ quá hạn.
Như vậy, nếu khoản cho vay tăng nhanh thì việc sử dụng tỷ lệ nợ quá hạn có
thể phản ánh rủi ro khơng chính xác. Số dư nợ cho vay ra tăng cùng với số tiền cho
vay được giải ngân, trong khi đó số nợ đến hạn chỉ tăng khi các khoản nợ đến kỳ
hạn phải trả. Như vậy tốc độ tăng cho vay tăng nhanh có thể che dấu đi vấn đề nợ
q hạn, khơng tính đến các chỉ số đánh giá an tồn tín dụng có được sử dụng hay
khơng. Do đó ngân hàng thương mại cần thận trọng khi đánh giá độ an tồn tín
dụng bằng việc xác định kỳ hạn như thế nào thì coi là quá hạn.
* Tỷ lệ nợ khó địi trên tổng dư nợ quá hạn

Khi đến hạn mà khách hàng không trả được nợ, ngân hàng thường phải gia
hạn nợ cho khách hàng, tạo điều kiện để họ có thể trả được nợ cho ngân hàng. Nợ
khó địi là khoản nợ q hạn sau khi ngân hàng thương mại đã ra hạn nợ. Ngồi tỷ
lệ nợ q hạn, các ngân hàng cịn sử dụng chỉ tiêu tỉ lệ nợ khó địi trên tổng dư nợ
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

11


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

quá hạn hoặc tỉ lệ nợ quá hạn có khả năng thu hồi trên tổng dư nợ quá hạn. Nhờ có
các chỉ tiêu đó mà ngân hàng thương mại có thể biết được bao nhiêu phần trăm
trong tổng nợ quá hạn có khả năng thu hồi, bao nhiêu phần trăm khơng có khả năng
thu hồi. Việc kết hợp giữa các chỉ tiêu này cho phép đánh giá chi tiết hơn về độ an
tồn tín dụng.
Khi sử dụng các chỉ tiêu về nợ quá hạn để đánh giá hiệu quả tín dụng, cần
chú ý rằng các chỉ tiêu này có thể bị thay đổi do định kì hạn nợ khơng đúng; do đảo
nợ, giãn nợ; hoặc do chính sách cho vay,…, khi đó sẽ khơng phản ánh chính xác về
các mức độ an tồn của hoạt động tín dụng.
2.3.2.2. Tỷ lệ mất vốn
Hiệu quả tín dụng chịu ảnh hưởng trực tiếp của chính sách xoá nợ của ngân
hàng thương mại. Nếu khoản nợ q hạn khơng được theo dõi mà được xố nợ thì
khoản nợ đó được xem như khơng có khả năng thu hồi. Từ đó, nếu các khoản vay
được xố nợ quá nhanh thì tỷ lệ nợ quá hạn thấp một cách khơng thực tế và hiệu
quả tín dụng dường như là tốt. Do vậy, chỉ tiêu này được sử dụng để phân tích song
song với các chỉ tiêu về nợ quá hạn ở trên, cùng phản ánh mức độ an tồn của hoạt
động tín dụng.

Tỷ lệ mất vốn là tỷ số giữa số vốn bị mất do xoá nợ cho kỳ báo cáo trên dư
nợ bình quân của kỳ báo cáo. Tỷ lệ này cho biết những khoản vay có khả năng bị
mất và các khoản vay bị mất thực sự của ngân hàng thương mại.
2.3.2.3. Tỷ lệ thu nhập từ hoạt động tín dụng trên tổng thu nhập
Tỉ lệ này là tỉ số giữa thu nhập từ hoạt động tín dụng với tổng thu nhập của
ngân hàng. Trong chỉ tiêu này, thu nhập từ hoạt động tín dụng và tổng thu nhập của
ngân hàng sử dụng để tính tốn phải cùng là thu nhập trước thuế hoặc cùng là thu
nhập sau thuế.
Việc nâng cao hiệu quả tín dụng chỉ có hiệu quả thực sự khi nó góp phần
quan trọng nâng cao khả năng sinh lời của ngân hàng thương mại. Tín dụng là hoạt
động chủ yếu mang lại thu nhập cho ngân hàng, nên hiệu quả tín dụng cao phải thể
hiện ở tỷ trọng của thu nhập từ hoạt động tín dụng trong tổng thu nhập của ngân
hàng là cao và ngược lại.
Khi sử dụng chỉ tiêu này để phân tích, cần phải phân tích thêm chỉ tiêu tỉ lệ
số lãi thực thu được từ cho vay so với tổng số lãi phải thu từ cho vay.
Nếu như tỉ lệ này càng cao càng phản ánh biểu hiện tốt hơn của hiệu quả tín
dụng.
2.3.2.4. Mức sinh lời vốn tín dụng (MSLVTD)
Thu nhập sau thuế từ hoạt động tín dụng
MSLVTD = --------------------------------------------------------Dư nợ bình quân
Chỉ tiêu này cho biết cứ một đồng dư nợ bình quân sẽ tạo ra bao nhiêu đồng
thu nhập sau thuế cho ngân hàng.
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

12


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

Chỉ tiêu này phản ánh trực tiếp hiệu quả tín dụng, cho biết khả năng sinh lời
của hoạt động tín dụng. Đối với mọi ngân hàng thương mại mục tiêu cuối cùng là
tăng lợi nhuận. Với mức sinh lời vốn tín dụng càng lớn thì khả năng sinh lời của
hoạt động tín dụng càng cao, phản ánh hiêu quả tín dụng càng cao và ngược lại.
Tuy nhiên, không phải lúc nào mức sinh lời vốn tín dụng cao cũng có thể
làm cho ngân hàng thương mại hoàn toàn yên tâm về hoạt động của mình, nhất là
trong tương lai, trong dài hạn. Chỉ tiêu này là rất quan trọng, nhưng nó cần được
phân tích cùng với các chỉ tiêu khác, đặc biệt là các chỉ tiêu về độ an tồn tín dụng.
2.3.3. Nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả tín dụng của ngân hàng thương mại
2.3.3.1. Yếu tố thuộc về ngân hàng
* Trình độ cán bộ ngân hàng
Con người là nhân tố quyết định đến sự thành bại trong hoạt động kinh
doanh của ngân hàng thương mại và nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng tại ngân
hàng thương mại. Chất lượng nhân sự ngày càng được địi hỏi cao để có thể đáp
ứng kịp thời với sự thay đổi nhanh chóng của mơi trường kinh doanh và hoạt động
tín dụng của ngân hàng.
Trên thực tế, hiệu quả tín dụng cao hay thấp phụ thuộc khá nhiều vào việc
tuyển chọn và đào tạo đội ngũ cán bộ của mỗi ngân hàng thương mại. Một ngân
hàng thương mại với đội ngũ cán bộ cơng nhân viên có trình độ nghiệp vụ chun
mơn cao, phẩm chất đạo đức tốt, thì việc quản lý hoạt động tín dụng cũng như
những hoạt động khác, thực hiện các nghiệp vụ ngân hàng nói chung và nghiệp vụ
tín dụng nói riêng sẽ đạt kết quả cao. Hơn nữa, nó cịn giúp cho ngân hàng tránh
được những rủi ro có thể xảy ra do trình độ cán bộ, nhờ đó mà hiệu quả tín dụng
ln được đảm bảo.
* Chiến lược kinh doanh
Để đạt được mục tiêu của mình mỗi ngân hàng đã tự đề ra cho mình những
chiến lược kinh doanh phù hợp với tiềm lực và thế mạnh của mình để đạt được
những mục tiêu nhất định mà ngân hàng đã đề ra.
Chiến lược kinh doanh là một nhân tố ảnh hưởng đầu tới hiệu quả tín dụng.

Ngân hàng thương mại cần có chiến lược kinh doanh để không rơi vào thế bị động
trong hoạt động kinh doanh của mình. Dựa trên chiến lược kinh doanh dài hạn đúng
đắn, ngân hàng thương mại mới có thể có những kế hoạch đúng đắn cho từng thời
kỳ để bảo đảm thực hiện mục tiêu đề ra.
* Chính sách tín dụng
Huy động nguồn vốn và uy tín và tìm kiếm lợi nhuận và đặc biệt là mục tiêu
tìm kiếm lợi nhuận luôn là mục tiêu hàng đầu đối với mỗi ngân hàng thương mại,
để đạt được mục tiêu đã đề ra mỗi ngân hàng thương mại có những chính sách tín
dụng khác nhau để đạt được những mục đích đó.
Chính sách tín dụng của một ngân hàng thương mại là một hệ thống những
biện pháp liên quan đến việc tăng cường khả năng tín dụng hoặc hạn chế tín dụng
để đạt được mục tiêu đã đề ra của ngân hàng thương mại.
Chính sách tín dụng bảo đảm cho hoạt động tín dụng đi đúng hướng, nó
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

13


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

quyết định đến sự thành công hay thất bại của hoạt động tín dụng nói riêng và tồn
bộ hoạt động của một ngân hàng thương mại nói chung. Một chính sách tín dụng
đúng đắn sẽ thu hút được nhiều khách hàng, bảo đảm khả năng sinh lời từ hoạt động
tín dụng trên cơ sở phân tán rủi ro, tuân thủ pháp luật, đường lối, chính sách của nhà
nước và bảo đảm cơng bằng xã hội.
* Quy trình tín dụng
Đảm bảo quy trình tín dụng là một việc rất quan trọng đối với mỗi hệ thống
ngân hàng, nó đảm bảo sự thống nhất trong q trình hoạt động tín dụng của ngân

hàng thương mại.
Quy trình tín dụng bao gồm những bước phải thực hiện trong quá trình cho
vay, thu nợ nhằm đảm bảo an tồn vốn tín dụng; được bắt đầu từ khi chuẩn bị cho
vay, phát tiền vay, kiểm tra quá trình sử dụng vốn đến khi thu hồi được nợ. Hiệu
quả tín dụng có được bảo đảm hay khơng tuỳ thuộc vào việc thực hiện tốt các qui
định ở từng bước và sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bước trong quy trình tín dụng.
* Hệ thống thơng tin tín dụng
Hiệu quả của hoạt động tín dụng khơng những ảnh hưởng tới lợi ích của cả
ngân hàng thương mại và lợi ích của người cho vay, để hạn chế rủi ro có thể xảy ra
ngân hàng thương mại cần có một hệ thống thông tin đầy đủ đối với mỗi khách
hàng.
Cấp tín dụng khơng phải là một vấn đề đơn giản. Trên thực tế không phải
khách hàng nào cũng sử dụng vốn tín dụng đúng mục đích và có hiệu quả, ngồi ra
cịn có những khách hàng chủ định lừa ngân hàng để chiếm đoạt tài sản gây rủi ro,
tổn thất cho ngân hàng.Vì vậy, hoạt động tín dụng muốn tăng trưởng, đảm bảo an
tồn vốn, đạt hiệu quả cao địi hỏi phải có hệ thống thơng tin hữu hiệu phục vụ cơng
tác này. Nắm bắt kịp thời, chính xác các luồng thông tin về khách hàng là điều kiện
để xem xét, phân tích tìm ra những cơ hội tốt trong kinh doanh cũng như để đề
phịng những rủi ro có thể xảy ra trong hoạt động của mỗi ngân hàng thương mại.
Trên thương trường, với nhiều đối thủ cạnh tranh, người nào nắm bắt được
những thông tin cần thiết một cách nhanh nhất, chính xác nhất sẽ nắm được đa
phần thắng. Rõ ràng việc xây dựng hoàn chỉnh một hệ thống thơng tin tín dụng với
nhiều kênh, nhiều nguồn cung cấp cùng với việc đào tạo đội ngũ cán bộ có đủ năng
lực có chọn lọc, xử lý thơng tin kịp thời là một trong những điều kiện quyết định sự
thành công trong công tác kinh doanh và thực hiện nâng cao hiệu quả tín dụng của
ngân hàng thương mại.
* Hiệu quả công tác huy động vốn
Hoạt động huy động vốn của ngân hàng đúng một vai trò quan trọng quyết
định sự thành công của ngân hàng, từ nguồn vốn có được từ việc huy động ngân
hàng sẽ dựng nguồn tiền đó để cho vay và kinh doanh để thu lời.

Hoạt động tín dụng cũng như tất cả các hoạt động khác của ngân hàng
thương mại chỉ có thể thực hiện được tốt nếu công tác huy động vốn được tiến hành
hiệu quả. Nếu một ngân hàng thương mại có chiến lược khách hàng tốt, thu hút
được nhiều khách hàng tín dụng làm ăn có hiệu quả, có nhu cầu vốn lớn về xác lập
quan hệ tín dụng với ngân hàng, nhưng số vốn huy động được không đủ để ngân
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

14


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

hàng cung cấp tín dụng cho những khách hàng đó, thì hoạt động tín dụng của ngân
hàng khơng thể đạt hiệu quả cao. Huy động vốn có hiệu quả ln là bước đệm cho
việc nâng cao hiệu quả tín dụng của ngân hàng thương mại.
* Công tác tổ chức ngân hàng
Để tạo điều kiện cho việc nâng cao hiệu quả tín dụng, cần có sự phối hợp
nhịp nhàng giữa các phịng ban, có sự đồn kết thống nhất từ trên xuống dưới, từ
ban lãnh đạo đến tồn bộ cán bộ cơng nhân viên của ngân hàng thương mại. Công
tác tổ chức ngân hàng được thực hiện tốt chính là cơ sở để tiến hành các nghiệp vụ
tín dụng lành mạnh. Hơn nữa, thực hiện tốt công tác này ngân hàng đã làm cho
guồng máy hoạt động của mình được uyển chuyển, nhịp nhàng, linh hoạt. Chính vì
vậy, trong q trình hoạt động ngân hàng nên chú trọng mặt này để ngày càng hồn
thiện, phát triển tồn bộ hoạt động của mình và tạo điều kiện cho việc nâng cao hiệu
quả tín dụng.
* Vấn đề kiểm tra, giám sát, thanh tra
Kinh doanh tiền tệ là một lĩnh vực chịu nhiều rủi ro, mà chủ yếu là rủi ro xảy
ra đối với ngân hàng là chính, và xuất phát từ nhiều yếu tố cả chủ quan và khách

quan.
Mở rộng quy mơ hoạt động tín dụng, tăng cường cho vay mà khơng tính đến
những rủi ro, bất trắc có thể xảy ra thì sụp đổ và phá sản là những mối đe doạ
thường trực đối với mỗi ngân hàng thương mại.
Một trong những nghịêp vụ hoạt động nhằm mục đích giúp cho ngân hàng
tránh được rủi ro trên là công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm sốt. Cơng tác này khơng
chỉ thực hiện đối với khách hàng mà còn được thực hiện với bản thân ngân hàng,
kiên quyết loại trừ những cán bộ mất phẩm chất, tiêu cực, tham ơ, tham nhũng gây
thất thốt tài sản làm mất uy tín của ngân hàng.
Nâng cao hoạt động tín dụng cũng đồng thời là việc địi hỏi ngân hàng phải ngăn
chặn, phát hiện được những hành vi vi phạm pháp luật có ảnh hưởng đến hoạt động
tín dụng nói riêng và tất cả các mặt hoạt động nói chung của ngân hàng cũng như
bảo vệ được tài sản, đội ngũ cán bộ, uy tín của ngân hàng. Muốn vậy, việc bố trí
những cán bộ có năng lực, trình độ và trách nhiệm cao, phẩm chất tốt, trung thực,
khách quan thực hiện công tác kiểm tra, thanh tra giám sát là vấn đề mà không một
ngân hàng nào được coi nhẹ.
2.3.3.2. Yếu tố bên ngoài
* Khách hàng
Những nhân tố thuộc về khách hàng ảnh hưởng tới hiệu quả tín dụng của
ngân hàng thương mại là:
- Năng lực sản xuất kinh doanh, trình độ quản lý của khách hàng
Nếu năng lực sản xuất kinh doanh, trình độ quản lý của khách hàng yếu, chưa đủ
sức cạnh tranh trên thị trường, có thể dẫn đến tình trạng khách hàng khơng trả được
hoặc không trả đủ nợ cho ngân hàng, hoặc ngân hàng phải co cụm trong đầu tư,
khiến hiệu quả tín dụng tại ngân hàng bị giảm sút.
- Những kiến thức cơ bản của khách hàng trong việc vay vốn
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

15

Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

Nếu khách hàng khơng biết những kiến thức cơ bản cần có trong việc vay vốn cũng
có thể gây khó khăn cho ngân hàng, thậm chí đẩy ngân hàng vào tình thế tiến thoái
lưỡng nan. Những kiến thức này tuy đơn giản, nhưng nếu khách hàng khơng nắm
được, thì sẽ ảnh hưởng khơng tốt tới hiệu quả tín dụng của ngân hàng thương mại.
- Tính trung thực, chính xác của những thơng tin mà khách hàng cung cấp
cho ngân hàng
Có những khách hàng cố tình cung cấp thơng tin khơng chính xác, khơng trung thực
cho ngân hàng. Điều này gây khó khăn cho ngân hàng trong việc nắm bắt tình hình
sản xuất kinh doanh cũng như việc theo dõi, giám sát, quản lý vốn vay của khách
hàng để từ đó có thể đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn, hoặc những biện
pháp tình thế kịp thời, điều này làm hiệu quả tín dụng ngân hàng bị giảm sút.
- Sự chây ì của khách hàng
Có những trường hợp khách hàng kinh doanh có lãi nhưng họ vẫn khơng trả
nợ cho ngân hàng đúng hạn. Họ chây ì với hy vọng co thể quỵt nợ hoặc sử dụng
vốn vay càng lâu càng tốt. Hành vi này sẽ ảnh hưởng xấu tới hiệu quả tín dụng tại
ngân hàng thương mại.
- Tính đúng mục đích của việc sử dụng vốn
Việc sử dụng vốn đúng mục đích là một trong những yêu cầu cơ bản của
ngân hàng đối với khách hàng cho vay, và ngân hàng nào cũng có những biện pháp
để giám sát mục đích sử dụng vốn của khách hàng. Tuy vậy, việc sử dụng vốn sai
mục đích vẫn có thể xảy ra và ảnh hưởng tới hiệu quả tín dụng của ngân hàng.
Chẳng hạn, khách hàng là doanh nghiệp sử dụng vốn ngân hàng không đúng đối
tượng kinh doanh, không đúng với phương án, mục đích xin vay, thậm chí có khách
hàng sử dụng vốn vay ngắn hạn sử dụng đầu tư vào tài sản cố định hoặc kinh doanh
bất động sản…Đây rất có thể là những nguyên nhân cho việc họ khơng trả được nợ

đúng hạn, thậm chí phá sản, khơng trả được nợ cho ngân hàng.
- Việc bị chiếm dụng vốn hoặc bị lừa đảo
Khi doanh nghiệp vay vốn bị chiếm dụng vốn, trong đó có vốn vay ngân
hàng, thậm chí bị lừa đảo, sẽ khiến cho doanh nghiệp đó khơng trả được nợ cho
ngân hàng, làm hiệu quả tín dụng của ngân hàng thương mại bị giảm sút.
* Yếu tố khác
- Những chủ trương, chính sách của NHNN
Những chủ trương, chính sách của NHNN – cơ quan quản lý vĩ mơ trực tiếp
của các ngân hàng thương mại có tác động hết sức lớn lao tới hoạt động tín dụng
của ngân hàng thương mại. NHNN đưa ra những định hướng lớn và đôi khi cả
những hướng dẫn chi tiết cho hoạt động của các ngân hàng thương mại, đặc biệt là
hoạt động tín dụng, nhằm thực hiện mục tiêu điều tiết vĩ mơ và quản lý. Hiệu quả
tín dụng tại ngân hàng thương mại cũng chịu ảnh hưởng của những chủ trương,
chính sách đó, khi mà một ngân hàng thương mại khơng thể đi ngược lại chúng.
Ngồi ra, cơ chế, chính sách của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác
có tác động đến mọi hoạt động của nền kinh tế nên cũng tác động trực tiếp đến
khách hàng vay vốn của ngân hàng. Nếu chính sách của nhà nước(như chính sách
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

16


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

thuế, chính sách tiền tệ, chính sách xuất nhập khẩu…) khơng tạo điều kiện thuận lợi
cho các nhà đầu tư, gây khó khăn cho các doanh nghiệp (gồm các khách hàng của
ngân hàng và bản thân ngân hàng ) trong sản xuất kinh doanh, hiệu quả tín dụng
chắc chắn sẽ bị giảm sút.

- Mơi trường kinh tế
Một nền kinh tế có mức tăng trưởng ổn định sẽ làm giá cả luôn giữ ở mức
ổn định, tình trạng lạm phát ở mức thấp tạo điều kiện cho ngân hàng thương mại mở
rộng quy mơ hoạt động của mình và tránh được những thiệt hại cho ngân hàng do
sự mất giá của đồng tiền, từ đó hiệu quả tín dụng của ngân hàng có cơ hội thuận lợi
để được nâng cao.
Một trong những nhân tố có tác động lớn tới hiệu quả tín dụng là chu kỳ phát
triển kinh tế. Trong thời kỳ kinh tế phát triển hưng thịnh sẽ có nhiều cơ hội làm ăn
cho các nhà đầu tư, sản xuất kinh doanh được mở rộng, lợi nhuận các thành phần
kinh tế trong xã hội thu được tăng cao. Từ đó, nhu cầu vay vốn và khả năng trả nợ
của khách hàng sẽ tăng. Điều này tạo điều kiện cho ngân hàng mở rộng cho vay và
hiệu quả tín dụng được tăng lên. Ngược lại, trong thời kỳ nền kinh tế suy thoái, sản
xuất kinh doanh bị đình trệ, quy mơ sản xuất thu hẹp, thua lỗ kéo dại dẫn đến các
khách hàng của ngân hàng khó khăn trong việc trả nợ, hiệu quả tín dụng bị giảm
sút.
- Mơi trường xã hội
Quan hệ tín dụng dựa trên cơ sở tín nhiệm là chủ yếu. Vì vậy, sự tín nhiệm là
cầu nối của mối quan hệ ngân hàng và khách hàng. Uy tín của ngân hàng trên thị
trường tiền tệ cao sẽ thu hút được nhiều khách hàng, ngược lại khách hàng có uy
tín, được ngân hàng tín nhiệm tạo thuận lợi trong việc cấp tín dụng.
Trong xã hội có nhiều truyền thống tốt đẹp, ít tệ nạn xã hội như lừa đảo, làm
ăn phi pháp cũng góp phần nâng cao hiệu quả tín dụng.
- Tình hình chính trị
Một quốc gia có sự ổn định về chính trị, khơng có chiến tranh thì đây là môi
trường thuận lợi và yên tâm cho các nhà đầu tư trong nước cũng như các nhà đầu tư
nước ngồi. Chính trị ổn định thì nền kinh tế mới phát triển, bất cứ sự biến động
nào về chính trị cũng dẫn tới xáo động lớn cho toàn bộ nền kinh tế. Riêng đối với
ngân hàng nó có ảnh hưởng trực tiếp tới việc huy động vốn, tới hiệu quả tín dụng.
- Mơi trường pháp lý
Pháp luật là một bộ phận không thể thiếu được ở bất kỳ nền kinh tế nào, là

SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

17


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

cơ sở để giải quyết mọi mối quan hệ giữa các chủ thể trong xã hội. Pháp luật có vai
trị hết sức quan trọng với hoạt động ngân hàng nói chung và hoạt động tín dụng nói
riêng, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả tín dụng ngân hàng, đặc biệt là những văn
bản luật có liên quan trực tiếp tới hoạt động ngân hàng. Pháp luật ban hành không
hợp lý, không đồng bộ sẽ gây khó khăn cho tồn bộ nền kinh tế cũng như các doanh
nghiệp. Ngược lại, hệ thống pháp luật đồng bộ, hợp lý sẽ tạo môi trường pháp lý
lành mạnh, bình đẳng cho mọi thành phần kinh tế, để sản xuất kinh doanh được tiến
triển thuận lợi, đạt hiệu quả cao, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của ngân hàng và khách
hàng, tiết kiệm thời gian và chi phí cho ngân hàng nếu có tranh chấp tín dụng xảy
ra.
- Những nhân tố bất khả kháng
Khách hàng của ngân hàng có thể phải đối mặt với những nhân tố bất khả
kháng như: thiên tai, chiến tranh, hoả hoạn, dịch bệnh,… Những thay đổi này có thể
tạo thuận lợi hoặc khó khăn cho họ. Nếu khó khăn, trong một số trường hợp, khách
hàng bị tổn thất nhưng vẫn có thể hoàn trả nợ cho ngân hàng đúng hạn. Tuy vậy,
thường là tác động của những nhân tố bất khả kháng như trên tác động tới người
vay rất nặng nề, họ thường tổn thất lớn, và khả năng trả nợ ngân hàng bị suy giảm,
thậm chí khơng cịn khả năng trả nợ. Các nhân tố này được gọi là những nhân tố bất
khả kháng vì chúng thường vượt quá tầm kiểm soát của cả ngân hàng và khách
hàng.

SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

18


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

CHƯƠNG 3
HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG TMCP
SÀI GỊN – HÀ NỘI (SHB) CHI NHÁNH NGHỆ AN
3.1. Khái quát về ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB)
3.3.1. Lịch sử hình thành và phát triển
13/11/1993: Ngân hàng TMCP Nơng Thơn Nhơn Ái (tiền thân của Ngân
hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội) được thành lập theo giấy phép số
0041/NH /GP ngày 13/11/1993 do Thống đốc Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam cấp
và chính thức đi vào hoạt động ngày 12/12/1993. Ra đời trong bối cảnh nền kinh tế
đất nước chuyển từ kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang cơ chế thị trường có sự
quản lý của Nhà nước và theo chủ trương của Chính Phủ, đây là giai đoạn đổi mới
và thực hiện pháp lệnh ngân hàng, hợp tác xã và Cơng ty tài chính, vốn điều lệ đăng
ký ban đầu là 400 triệu đồng, thời gian đầu mới thành lập mạng lưới hoạt động của
Ngân hàng chỉ có một trụ sở chính đơn sơ đặt tại số 341 - Ấp Nhơn Lộc 2 - Thị tứ
Phong Điền - Huyện Châu Thành tỉnh Cần Thơ (cũ) nay là Huyện Phong Điền,
Thành Phố Cần Thơ với điạ bàn hoạt động bao gồm vài xã thuộc huyện Châu
Thành, đối tượng cho vay chủ yếu các hộ nông dân với mục đích vay phục vụ sản
xuất nơng nghiệp, tổng số cán bộ nhân viên lúc bấy giờ của Ngân hàng có 08 người,
trong đó chỉ có 01 người có trình độ đại học.
20/01/2006: Thống Đốc Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam đã ký Quyết định
số 93/QĐ-NHNN về việc chấp thuận cho SHB chuyển đổi mơ hình hoạt động từ

Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nông thôn sang Ngân hàng Thương mại Cổ phần
đơ thị, từ đó tạo được thuận lợi cho ngân hàng SHB có điều kiện nâng cao năng lực
về tài chính, mở rộng mạng lưới hoạt động kinh doanh, đủ sức cạnh tranh và phát
triển, đánh dấu một giai đoạn phát triển mới của SHB và đây là Ngân hàng TMCP
đơ thị đầu tiên có trụ sở chính tại Thành phố Cần Thơ, trung tâm tài chính-tiền tệ
của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
Việc chuyển đổi mơ hình hoạt động từ Ngân hàng TMCP nơng thơn sang
Ngân hàng TMCP đô thị là một giai đoạn phát triển mới của SHB với mục tiêu sẽ
trở thành một trong ngân hàng thương mại cổ phần bán lẻ đa năng, phấn đấu chuyển
đổi từ một ngân hàng thương mại cổ phần nông thôn với phạm vi và quy mô hoạt
động hẹp sang ngân hàng thương mại cổ phần đô thị, cung cấp sản phẩm dịch vụ đa
dạng cho các thị trường có chọn lựa, ngân hàng hoạt động vững mạnh và an toàn,
phát triển bền vững đáp ứng các yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế.
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

19


Chuyên đề tốt nghiệp

GVHD: TS. Nguyễn Thị Minh Huệ

Năm 2006, là năm đánh dấu sự thay đổi và bước phát triển mạnh mẽ của
ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội, mạng lưới hoạt động kinh doanh của SHB đã trải
rộng khắp trong địa bàn TP. Cần Thơ và một phần tỉnh Hậu Giang, đối tượng cho
vay không chỉ là các hộ nơng dân mà cịn mở rộng cho vay: hộ kinh doanh cá thể,
các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên điạ bàn, nguồn vốn huy động tăng, hoạt động
kinh doanh đạt hiệu quả cao với mức lợi nhuận năm sau luôn cao hơn năm trước.
Trong hoạt động kinh doanh xét trên phương diện an toàn vốn SHB là một
ngân hàng bền vững với cơ sở vốn hiện tại đủ để đảm bảo SHB tiếp tục phát triển

nhanh trong thời gian tới, với cơ sở vốn vững mạnh và tỷ lệ an tồn vốn cao cùng
với văn hố tín dụng thận trọng, chính sách và quy trình hợp lý đảm bảo chất lượng
tài sản tốt với khả năng phát triển danh mục tín dụng khả quan vì vậy kết quả hoạt
động kinh doanh của SHB trong những năm qua năm sau ln cao hơn năm trước,
các chỉ tiêu tài chính đều đạt và vượt kế hoạch đề ra.
Trong năm 2012, SHB dự kiến sẽ tăng vốn điều lệ lên 5500 tỷ đồng và tiếp
tục tăng vốn điều lệ lên trong những năm tới nhằm đáp ứng nhu cầu hoạt động kinh
doanh của ngân hàng ngày càng mở rộng và phát triển. Song song việc đó, SHB sẽ
mở rộng mạng lưới hoạt động kinh doanh một cách vững chắc, an toàn, bền vững
về tài chính, áp dụng cơng nghệ thơng tin hiện đại, cung cấp các dịch vụ và tiện ích
thuận lợi, đa dạng và thơng thống đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ và các tầng
lớp dân cư ở đô thị, nâng cao và duy trì khả năng sinh lời, phát triển và bồi dưỡng
nguồn nhân lực nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và thích ứng nhanh chóng với
q trình hội nhập kinh tế quốc tế với kế hoạch phát triển hoạt động kinh doanh lấy
công nghệ thông tin làm nền tảng cho việc phát triển và giới thiệu các sản phẩm và
dịch vụ ngân hàng hiện đại, cải tổ cơ cấu tổ chức và điều hành kinh doanh, tiến
hành tập trung hoá quản trị rủi ro, quản lý nguồn vốn và xử lý nghiệp vụ theo các
thông lệ quốc tế nhằm tăng hiệu quả hoạt động. SHB sẽ từng bước áp dụng nhất
quán các thông lệ quốc tế trong công tác điều hành, phát triển và đưa ra thị trường
những sản phẩm dịch vụ tài chính đa dạng đáp ứng nhu cầu của khách hàng, tạo uy
tín thương hiệu qua chất lượng phục vụ khách hàng, đầu tư vào con người, phát
triển năng lực của cán bộ, nhân viên, khuyến khích sự cống hiến xuất sắc, thưởng
cơng xứng đáng với thành tích và tạo điều kiện cho họ có cơ hội phát triển toàn
diện. Với kế hoạch phát triển kinh doanh cụ thể phù hợp với chương trình hành
động, lộ trình hội nhập của ngành ngân hàng Việt Nam cùng với tiềm lực tài chính
mạnh của các cổ đơng tiềm năng, với bộ máy Hội đồng quản trị, Ban kiểm sốt,
Ban điều hành là những người có trình độ nghiệp vụ, có kinh nghiệm trong lĩnh vực
ngân hàng và có tâm huyết với Ngân hàng sẽ là những nhân tố tích cực trong giai
đoạn phát triển mới và sẽ đưa SHB phát triển một cách bền vững trên con đường
hội nhập.

Trải qua hơn 18 năm hoạt động, đến nay vốn điều lệ của SHB đã đạt 4900 tỷ
đồng, mạng lưới hoạt động kinh doanh rộng khắp cả ba miền đất nước, đã có mặt tại
các địa bàn TP Cần Thơ, TP Hồ Chí Minh, TP Hà Nội, TP Đà nẵng, TP Quảng
Ninh, Tỉnh Hậu Giang, Tỉnh Nghệ An,… với nhiều sản phẩm dịch vụ mới tiện ích.
SV: Nguyễn Xuân Diễn - Lớp: TCDN - K21B

20