SKKN: Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học vật lý lớp 6,7 ở THCS

Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
SỬ DỤNG THIẾT BỊ ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
DẠY VÀ HỌC VẬT LÝ LỚP 6,7 THCS.
==========
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Đứng trước nhiệm vụ chung của toàn ngành là thực hiện đổi mới Giáo
dục phổ thông, mà một trong những trọng tâm là đổi mới phương pháp dạy
học: Lấy học sinh là trung tâm - là chủ thể của mọi hoạt động, giáo viên đóng
vai trò tổ chức điều hành mọi hoạt động của học sinh. Thực chất của đổi mới
phương pháp dạy học không nhằm ngoài mục đích: Tích cực hóa hoạt động
học tập của học sinh, khơi dậy và phát triển khả năng tự học nhằm hình thành
cho học sinh tư duy tích cực - độc lập sáng tạo nâng cao năng lực phát hiện và
giải quyết vấn đề, đem lại niềm tin hứng thú học tập cho học sinh. Đối với bộ
môn Vật Lý một biện pháp kỹ thuật “ Then chốt” của đổi mới phương pháp
dạy học là tổ chức khai thác và sử dụng tối đa thiết bị dạy học hiện tại, cải tiến
những đồ dùng dạy học còn hạn chế và đặc biệt là sáng tạo làm đồ dùng dạy
học nhằm nâng cao chất lượng dạy và học trở thành vấn đề cấp bách.
Đổi mới chương trình, nội dung, kế hoạch dạy học, đổi mới phương
pháp, phương tiện dạy học, cơ sở vật chất kỷ thuật… tạo thành sự tổng quan
nâng cao chất lượng thực chất, giảm thiểu học sinh yếu kém. Song bằng quy
trình, hệ thống biện pháp, sự tác động tích cực như thế nào để nâng cao chất
lượng dạy và học môn Vật Lý THCS là vấn đề đòi hỏi các cấp quản lý giáo
dục, người giáo viên phải suy ngẫm, vào cuộc, hiến kế các biện pháp khoa
học, hữu hiệu nhất.

Sáng kiến Kinh nghiệm - 1 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
Trong phạm vi nghiên cứu của bản thân, trước vấn đề bức xúc đối với
nâng cao chất lượng dạy học bộ môn, tôi xin được thể hiện chuyên đề, sáng
kiến kinh nghiệm:
"Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật Lý 6,7 THCS".

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN

Sáng kiến Kinh nghiệm - 2 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
-Tầm quan trọng của thiết bị dạy học nói chung và riêng với môn Vật
Lý:
Để nâng cao chất lượng dạy và học ngoài việc thay đổi nội dung sách giáo
khoa, đổi mới phương pháp dạy học thì vai trò của thiết bị có tầm quan trọng
rất lớn, đặc biệt đối với đặc trưng bộ môn Vật Lý. Ngay từ những năm mới đổi
sách, thiết bị dạy học cấp phát muộn, thiết bị cũ không đáp ứng nội dung thay
sách do vậy việc dạy học bộ môn Vật Lý trở nên khô khan và khó diễn đạt,
khó phân tích dẫn đến hiệu quả dạy và học chưa cao. Ngay sau khi được trang
cấp đồng bộ, các thiết bị mới đẹp về mặt hình thức, đảm bảo về mặt chất
lượng, triển khai tập huấn sử dụng thiết bị cho giáo viên đã góp phần thúc đẩy
việc dạy và học đi vào nề nếp hơn, việc sử dụng thiết bị đã giải quyết được thí
nghiệm minh họa cho cách truyền đạt nội dung kiến thức, giúp diễn đạt và
phân tích dễ dàng hơn. Học sinh chủ động thâm nhập thông tin, chủ động làm
thí nghiệm và từ kết quả thí nghiệm rút ra nhận xét, bài học cho bản thân. Vì
vậy tầm quan trọng của thiết bị không thể thiếu góp phần nâng cao chất lượng
dạy và học.
-Sự cần thiết của thiết bị trong dạy học môn Vật Lý:
Thiết bị có thể thay thế cho lời nói, diễn đạt, phân tích lập luận nếu ta biết khai
thác và sử dụng tốt trong các thí nghiệm cũng như trong các hoạt động khác.
Từ thông tin học sinh thu thập được các em kết hợp với thiết bị để làm thí
nghiệm, bằng quan sát thực tế hiện tượng thu được, từ đó hình thành tư duy
lôgíc chặt chẽ về kiến thức giúp các em tự tin và nhớ lâu hơn. Vì vậy sử dụng
thiết bị trong dạy học là rất cần thiết không thể thiếu đối với bộ môn Vật Lý.
-Tác dụng tích cực đối với nhận thức của học sinh từ thiết bị dạy học
Vật Lý:

Từ thông tin ở sách giáo khoa, học sinh tự giác thu thập thông tin, biến thông
tin thành thí nghiệm. Từ kết quả thí nghiệm các em tin tưởng vào thí nghiệm
và rút ra kiến thức bài học, từ đó các em hình thành cách nhận thức để tiếp thu
và tích lũy kiến thức, thay vì giáo viên phải mô tả, thuyết trình, giải thích mà

Sáng kiến Kinh nghiệm - 3 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
không sử dụng thiết bị thì kiến thức được thông báo, không đủ sức thuyết
phục, làm cho học sinh mơ màng chưa tin tưởng nên kiến thức không được
khắc sâu và nhớ lâu.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
Trong nhiều năm thực hiện thay sách và đổi mới phương pháp dạy học
do điều kiện cấp phát đồ dùng thiết bị muộn của hàng năm, phòng học thực
hành với số lượng bàn ghế chưa đầy đủ và chưa đạt chuẩn, một số đồ dùng
thiếu chính xác dễ bị vỡ, bị hỏng. Giáo viên ít có điều kiện tiếp xúc làm quen
với đồ dùng dạy học và đặc biệt là tổ chức tập huấn sử dụng thiết bị còn hạn
chế ở các trường và trong tổ chuyên môn. Giáo viên ít được thao giảng thảo
luận ý kiến, ít tổ chức sinh hoạt chuyên môn, sinh hoạt cụm - liên trường, tổ
chức thi sử dụng đồ dùng dạy học và sáng tạo làm đồ dùng dạy học triển khai
chậm. Quản lí, theo giỏi dạy học tại phòng thực hành và sử dụng thiết bị dạy
học của tổ chuyên môn còn lỏng lẻo. Bên cạnh đó cán bộ thiết bị chưa được
đào tạo đúng chuẩn, tập huấn trình bày sắp xếp thiết bị chưa khoa học. Sự kết
hợp giữa giáo viên, cán bộ thiết bị và quản lý nhà trường thiếu phần chặt chẽ
nên đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng dạy học dẫn đến kết quả chất
lượng của môn Vật lý 7 năm trước như sau:
TT Lớp/TS
Điển TB Điểm khá giỏi Điểm 0-2
SL % SL % SL %
1 7
1

/44 33 75 17 39 0 0
2 7
2
/42 34 81 18 43 0 0
3 7
3
/43 34 79 16 37 0 0
4 7
4
/42 32 76 16 38 0 0
Tổng/171 133 78 67 39 0 0
-> Kết quả trên cho thấy chất lượng dạy và học còn thấp chưa đáp ứng được
nội dung đổi mới sách giáo khoa cũng như đổi mới phương pháp dạy học. Đi
sâu tìm hiểu cho thấy rằng:
+Thực tế công tác giảng dạy của giáo viên:

Sáng kiến Kinh nghiệm - 4 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
Một số giáo viên tuổi nghề đã cao nên việc sử dụng thiết bị - đồ dùng dạy học
gặp không ít khó khăn như chuẩn bị các đồ dùng dạy học, làm thử trước khi
lên lớp, làm cải tiến đồ dùng dạy học thay thế những đồ dùng dạy học không
chính xác hoặc đã bị hỏng đòi hỏi mất rất nhiều thời gian và công sức, bên
cạnh đó một số giáo viên tuổi nghề còn ít và đặc biệt sự say mê nghề nghiệp
chưa cao, chưa đầu tư nghiên cứu kỹ mục tiêu yêu cầu của bài học, của từng
phần, từng nội dung nên công tác chuẩn bị thiết bị - đồ dùng dạy học còn sơ
sài, chưa được làm thử để kiểm tra tính chính xác của thiết bị và dự phòng
những tình huống sai lệch xảy ra dẫn đến các thí nghiệm trên lớp không thành
thạo làm ảnh hưởng đến công tác giảng dạy của giáo viên.
+Thực tế trang thiết bị đồ dùng của nhà trường:
Để đáp ứng với việc thay sách và đổi mới phương pháp dạy học, các trang

thiết bị - đồ dùng dạy học đã được cấp phát, tuy nhiên một số thiết bị còn thiếu
tính chính xác, không đầy đủ, dễ vở và khó thay thế, không tìm thấy ở thị
trường, đồng thời do nguồn kinh phí có hạn nên nhà trường chưa chủ động
mua sắm hoặc thay thế thiết bị để bổ sung những thiết bị còn thiếu, bị hư hỏng
dẫn đến trang thiết bị của nhà trường đã thiếu càng thiếu thêm, điều đó đã ảnh
hưởng đến việc dạy thí nghiệm thực hành trên lớp của giáo viên cũng như hoạt
động nhóm của học sinh.
+Tình hình học sinh sử dụng trang thiết bị của khối 6,7:
Học sinh ở độ tuổi lớp 6,7 tính hiếu động và hoang nghịch còn nhiều nên hầu
hết các em khi nhìn thấy đồ dùng thiết bị dạy học là các em sờ mó, làm những
công việc theo ý thích chứ không thực hiện tốt thí nghiệm theo yêu cầu của
từng nội dung kiến thức. Các em chưa có ý thức tự giác thu thập kiến thức để
hiểu rõ mục đích yêu cầu của thí nghiệm nên việc sử dụng đồ dùng thí nghiệm
của học sinh khói 6,7 còn hạn chế làm ảnh hưởng đến kết quả học tập.
III. CÁC BIỆN PHÁP
1: Làm quen tiếp xúc với thiết bị

Sáng kiến Kinh nghiệm - 5 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
Năm học tiếp tục thực hiện đổi mới phương pháp dạy học là một thử
thách khó khăn đối với giáo viên bộ môn Vật lý nói riêng, vì vậy không chỉ
cán bộ thiết bị đúng chuyên môn đào tạo mà giáo viên đứng lớp phải nhanh
chóng tiếp xúc làm quen với đồ dùng thiết bị dạy học để từ đó biết được đồ
dùng nào có hay chưa có và có kế hoạch đăng ký với cán bộ thiết bị một cách
linh hoạt. Ngoài ra giáo viên trực tiếp giảng dạy biết xác định những đồ dùng
thiếu chính xác, dễ vỡ, dễ hỏng để kịp thời điều chỉnh đồ dùng dạy học hoặc
làm thử trước khi lên lớp, cán bộ thiết bị phải biết kết hợp tên gọi vào các thiết
bị cụ thể để sắp xếp có tính khoa học thuận lợi trong việc cho mượn và đăng
ký giữa giáo viên và cán bộ thiết bị.
2: Tập huấn sử dụng thiết bị.

Để đáp ứng nhu cầu đổi mới khai thác và sử dụng tốt thiết bị dạy học,
giáo viên đứng lớp phải được tập huấn sử dụng thiết bị dạy học từ khi mới
trang cấp, thường xuyên tập huấn và hội thảo sử dụng thiết bị để thảo luận,
trao đổi ý kiến, rút ra kinh nghiệm trong quá trình sử dụng, làm quen tiếp xúc
với thiết bị, giáo viên trực tiếp làm thử để từ đó biết linh hoạt trong quá trình
sử dụng thiết bị.
Ví dụ:
+ Một số đồ dùng dạy học bộ môn Sinh học có thể phục vụ bộ môn Vật
Lý và ngược lại như: Kính lúp, chậu bô can, . . .
+ Đồ dùng Sinh học 6 có thể phục vụ Vật Lý 6 như: kính lúp, đĩa lồng,
kẹp, . . .
+ Đồ dùng dạy học bộ môn Hóa học có thể phục vụ Vật Lý 6 như: ống
nghiệm, thuốc tím trong bài sự sôi, sự hóa hơi…
+ Đồ dùng dạy học Vật lý 6 mới có thể tận dụng đồ dùng Vật lý 8 cũ
như: ròng rọc, đòn bẩy, mặt phẳng nghiêng, . . .
+ Đồ dùng dạy học Vật lý 7 mới có thể tận dụng đồ dùng Vật lý 9 cũ
như: phần điện học (các am pe kế, vôn kế), phần quang học, . . .

Sáng kiến Kinh nghiệm - 6 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
Nói tóm lại: Giáo viên đứng lớp phải có ý thức tận dụng các thiết bị
dạy học và được tập huấn để sử dụng thiết bị một cách thành thạo hơn mới có
thể linh động trong các thí nghiệm. Biết phát hiện các thao tác thí nghiệm sai
của học sinh và đề ra phương án thí nghiệm khác để rút ra kết luận bài học.
3: Làm nguyên mẫu - Cải tiến - Sáng tạo làm đồ dùng dạy học.
+ Trên cơ sở những thiết bị đã được trang cấp còn hạn chế về mặt trực
quan bao quát cho cả lớp, giáo viên có thể làm lại đồ dùng dạy học nguyên
mẫu nhưng to hơn, sinh động hơn giúp giáo viên dễ dàng hướng dẫn cả lớp
trước khi các nhóm tiến hành làm thí nghiệm.
Ví dụ: Làm đồ dùng dạy học đòn bẩy bằng nhôm nhẹ dài 01 mét, cao

1,5 mét thay cho đồ dùng dạy học đòn bẩy bằng gỗ ở Vật lý 6 (bài 15)
+ Dựa vào trang thiết bị trang cấp thiếu chính xác, hiệu quả chưa cao,
giáo viên có thể cải tiến đồ dùng dạy học đó mang lại hiệu quả cao hơn, chính
xác hơn.
Ví dụ: Bộ mô đun Vật Lý 7, khi lắp ráp cũng như khi tháo rời để thay
đổi sơ đồ mạch điện thường bị mắc kẹt khó tháo và dễ gãy. Mặt khác chỗ tiếp
xúc giữa các mô đun không tốt dẫn đến mạch điện bị hở. Để khắc phục tình
trạng đó chúng ta có thể sử dụng giấy bạc lót đệm chỗ tiếp xúc giữa các mô
đun, ngoài ra giấy bạc có thể dùng để lót đệm đầu mút chốt cắm vào các ổ cắm
bị lỏng dùng bằng nguồn Pin…
+ Hơn thế giáo viên đứng lớp cần phải năng động sáng tạo - Tự làm đồ
dùng dạy học để cụ thể hóa - minh họa cho lời nói giúp giáo viên dễ quan sát
và tiếp thu nhanh hơn.
Ví dụ: Đo thể tích của vật rắn không thấm nước có hình dạng bất kỳ và
lớn hơn bình chia độ, ta có thể sử dụng các dụng cụ khác như: ca đong, can
đựng, bình tràn, bình chứa,…hoặc làm hệ thống PaLăng (gồm ròng rọc động
và ròng rọc cố định) để minh họa cho lợi về lực ở bài “máy cơ đơn giản” Vật
Lý 6.
4: Thiết kế bài soạn trước khi lên lớp.

Sáng kiến Kinh nghiệm - 7 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
+ Công việc không thể thiếu đối với giáo viên trước khi lên lớp là thiết
kế bài soạn. Thành công của tiết dạy một phần là ở chỗ thiết kế bài soạn, bài
soạn được thiết kế công phu, đảm bảo và chính xác về nội dung kiến thức,
phân bố thời gian hợp lí cho từng đơn vị kiến thức, phân công hoạt động theo
từng nhóm - từng kiểu bài đến từng đối tượng học sinh thì chất lượng học tập
sẽ nâng lên.
5: Tổ chức điều hành của giáo viên trên lớp.
+ Để tổ chức điều hành tốt các hoạt động dạy và học cần phải thiết kế

bài dạy hết sức chu đáo phù hợp với đặc trưng bộ môn, thiết bị hiện có từng
tiết dạy và đối tượng học sinh. Giáo viên phải tìm hiểu nghiên cứu kỹ đồ dùng
dạy học đưa ra nhiều phương án thí nghiệm đúng đối tượng phù hợp thời gian.
Ví dụ: Bài ứng dụng định luật truyền thắng của ánh sáng (vật lý 7)
+ Thí nghiệm hình 3.1 giáo viên yêu cầu học sinh nghiên cứu -> làm thí
nghiệm -> rút ra nhận xét “Bóng tối”. Giáo viên yêu cầu học sinh thu thập
thông tin và quan sát hình 3.1. Hỏi HS: “?Hãy kể tên các dụng cụ cần làm thí
nghiệm trên hình 3.1?”, “? Yêu cầu cần đạt được của thí nghiệm này là gì?”,
“?Khi đặt miếng bìa giữa nguồn sáng và màn chắn em quan sát được hiện
tượng gì?”, sau đó yêu cầu học sinh làm thí nghiệm và rút ra nhận xét.
+ Thí ghiệm hình 3.2 giáo viên đưa ra 02 phương án:
- Học sinh tự làm thí nghiệm với nguồn sáng là cây nến (giành cho học
sinh khá giỏi nhiều).
- Giáo viên làm thí nghiệm với nguồn sáng là bóng đèn 220V (nếu học
sinh trung bình và yếu nhiều). Giáo viên giới thiệu cho học sinh thay thế đèn
Pin bằng bóng đèn điện 220V. Hỏi HS: “?Bật sáng đèn điện hãy quan sát trên
màn chắn và dự đoán hiện tượng xảy ra?”, giáo viên làm thí nghiệm, yêu cầu
cả lớp tập trung quan sát.
-> Từ quan sát thí nghiệm -> rút nhận xét “Bóng nửa tối”.
Thật vậy để có được tiết dạy thành công, giáo viên cần phải thiết kế bài soạn
tốt, chuẩn bị các thiết bị dạy học chu đáo, kiểm tra làm thử trước khi lên lớp,

Sáng kiến Kinh nghiệm - 8 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
chuẩn bị phương án và biện pháp đối với những tình huống xấu. . . tác động
mọi đối tượng học sinh, giúp học sinh xác định rõ mục đích của thí nghiệm,
những việc làm của mình nhằm đạt được yêu cầu đề ra của tiết học. Suy nghĩ
về phương pháp thiết kế từng công đoạn nó gắn liền với khả năng tư duy suy
nghĩ của học sinh luôn kích thích tạo ra tình huống gợi mở, khơi dậy trong học
sinh tính tò mò làm cho các em tự nghiên cứu tìm hiểu và tiến hành thí nghiệm

để rút ra nhận xét, kết luận giải đáp những thắc mắc -> Giáo viên biết định
hướng cụ thể các hoạt động của học sinh, lúc nào thì hoạt động theo nhóm,
theo bàn hay cá nhân và thời gian trong bao lâu.
Để tổ chức điều hành tốt các hoạt động dạy và học của giáo viên phải
nghiên cứu kỹ thiết kế bài soạn phải tìm hiểu kỹ các đồ dùng dạy học, dự đoán
những khả năng có thể xảy ra và có biện pháp phù hợp với những tình huống
đó. Trong các bài thí nghiệm giáo viên tổ chức cho học sinh hoạt động theo
nhóm, theo bàn hoặc riêng lẻ cá nhân bằng các hình thức thảo luận hay ghi
phiếu, bảng phụ, yêu cầu thảo luận sôi nổi và đồng đều dưới sự giám sát của
giáo viên. Sau khi thảo luận giáo viên có thể gọi bất kỳ em nào trong nhóm trả
lời, lấy ý kiến nhận xét của các nhóm khác đi đến kết quả đúng để hoàn chỉnh
kết luận.
Ví dụ: Bài 3: Đo thể tích chất lỏng Vật lý 6
+ Hình 3.2: Yêu cầu học sinh hoạt động cá nhân
+ Hình 3.3; hình 3.4; hình 3.5: yêu cầu học sinh hoạt động theo nhóm,
thảo luận thống nhất kết quả. Giáo viên yêu cầu học sinh quan sát các tư thế
đứng của cả 3 bình chia độ hình 3.3, cách đặt mắt ở hình 3.4, vị trí mũi tên ở
hình 3.5, trao đổi ý kiến thảo luận trong nhóm thống nhất và đọc kết quả.
+ Chọn từ trong khung điền vào chỗ trống C9 -> treo bảng phụ gọi học
sinh lên điền từ yêu cầu cả lớp ghi phiếu, gọi học sinh nhận xét bài làm của
bạn.
-> Thu phiếu kiểm tra và đánh giá. Từ đó học sinh biết rút ra kết luận và tiếp
thu tích lũy kiến thức cho bản thân.

Sáng kiến Kinh nghiệm - 9 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
* Thái độ, cử chỉ, ngôn ngữ, chữ viết phải chính xác nghiêm túc mà
chân tình cởi mở dễ gần để học sinh có điều kiện thực hiện các mối quan hệ
ngược. Học sinh có mạnh dạn đưa ra câu hỏi thắc mắc trong quá trình thí
nghiệm hoặc đưa ra phương án thí nghiệm khác để khắc sâu kết luận. Học sinh

có thể dự đoán đúng hoặc sai, từ đó giáo viên tạo tình huống có vấn đề để kích
thích học sinh tìm tòi suy nghĩ nghiên cứu thí nghiệm và đưa ra giải pháp
đúng.
* Giáo viên cho học sinh rút ra kết luận qua thí nghiệm và rút ra bài
học.
Ví dụ: Bài sự nở vì nhiệt của chất rắn (Vật lý 6)
+ Thí nghiệm về xuất hiện lực do chất rắn nở ra vì nhiệt: Học sinh tiếp
thu thông tin nghiên cứu thí nghiệm - giáo viên hướng dẫn và làm mẫu -> học
sinh quan sát và nhận xét.
+ Thí nghiệm với các chất rắn khác nhau dãn nở vì nhiệt khác nhau.
*Phương án 1: Học sinh nghiên cứu thí nghiệm -> Tự làm thí nghiệm-
> rút ra nhận xét ( nhiều học sinh khá).
* Phương án 2: học sinh nghiên cứu thí nghiệm -> Giáo viên hướng
dẫn cách làm thí nghiệm -> Học sinh làm thí nghiệm -> Rút ra nhận xét.
(Nhiều học sinh trung bình).
Sau các thí nghiệm học sinh rút ra kết luận bài học tiếp thu và tích lũy
kiến thức vừa có để vận dụng vào thực tế.
Ví dụ 4: Đo thể tích thể rắn không thấm nước (Vật lý 6)
+ Phần II: Vận dụng mục 4 (hình 44)
- Trước khi làm thí nghiệm chú ý điều gì -> Trình tự các bước làm thí
nghiệm.
-Giao nhiệm vụ cho học sinh về nhà làm thí nghiệm này (Thay bình
chứa bằng cái ca có GHĐ và ĐCNH phù hợp).
- Yêu cầu học sinh làm thí nghiệm kiểm chứng các công thức toán học ở
hình 4 -5 (giành cho học sinh khá giỏi).

Sáng kiến Kinh nghiệm - 10 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
Bên cạnh nhiệm vụ giao cho học sinh về nhà làm, giáo viên cần phải
giành thời gian cho việc vận dụng kiến thức vào thực tế và hướng dẫn học sinh

học và làm bài tập ở nhà.
IV.NHỮNG KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU.
Thực tế những năm trước thực hiện phương pháp dạy học truyền thụ
“Thầy đọc-Trò chép” hay chỉ là giải thích thuyết trình “lý thuyết nhiều hơn
thực hành” dẫn đến hiệu quả chất lượng không cao. Nay đã thực hiện đổi mới
phương pháp giảng dạy: “Lấy học sinh làm trung tâm - Thực hành là chủ yếu”.
Từ thực hành thí nghiệm nêu lên nhận xét kết luận và rút ra bài học. Vì vậy
qua thời gian thực hiện đổi mới phương pháp dạy học đã áp dụng các giải
pháp nêu trên thu được kết quả qua đợt khảo sát chất lượng học kỳ I năm 2009
- 2010 như sau:
TT Lớp/TS
Điển TB Điểm khá giỏi Điểm 0-2
SL % SL % SL %
1 7
1
/44 38 86 21 48 0 0
2 7
2
/42 36 86 20 48 0 0
3 7
3
/43 37 86 22 51 0 0
4 7
4
/42 36 86 20 48 0 0
Tổng/171 147 86 83 49 0 0
Kết quả trên cho thấy chất lượng dạy và học bộ môn Vật Lý khối 6,7
nói riêng đã được nâng cao rõ rệt. Qua đó chứng tỏ việc sử dụng thiết bị tốt sẽ
nâng cao chất lượng dạy và học đối với bộ môn Vật Lý. Bởi vì các em đã đạt
được các kỹ năng:

+Sử dụng thành thạo các phương tiện thiết bị, thao tác thực hiện nhanh
gọn và chính xác. Từ kết quả thí nghiệm các em đã biết phân tích tỏng hợp và
rút ra kết quả.
+Học sinh nắm vững phương pháp học bộ môn, chủ động làm thí
nghiệm, tạo hứng thú học tập, say mê làm thí nghiệm cũng như đề xuất các
phương án thí nghiệm khác, thu hút các đối tượng học sinh yếu kém cùng

Sáng kiến Kinh nghiệm - 11 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
hăng hái tham gia vào các hoạt động, dẫn đến học sinh nắm được yêu cầu của
thí nghiệm và làm tốt thí nghiệm, nên kết quả thu được là học sinh hiểu được
bài, nắm chắc kiến thức và vận dụng vào các bài toán cũng như giải thích các
hiện tượng trong cuộc sống thường ngày.

Sáng kiến Kinh nghiệm - 12 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
C. KẾT LUẬN
Qua nhiều năm thực hiện đổi mới phương pháp dạy học mà đặc biệt là
sử dụng đồ dùng dạy học, thông qua thực hiện đề tài tôi rút ra những bài học
sư phạm như sau:
* Yếu tố thành công của nâng cao chất lượng dạy học là sử dụng có
hiệu quả đồ dùng dạy học.
* Giáo viên đứng lớp cần phải thường xuyên được tập huấn sử dụng
thiết bị.
* Chuẩn bị kỷ thiết kế giáo án và dự đoán những khả năng có thể xảy ra.
* Sử dụng thành thạo đồ dùng dạy học và làm thử thí nghiệm trước khi
lên lớp.
*Sưu tầm chuẩn bị các thiết bị thay thế từ các bộ môn khác nhằm phục
vụ cho bộ môn Vật Lý.
* Luôn tổ chức các hội thi sử dụng đồ dùng dạy học và khích lệ giáo

viên sáng tạo làm đồ dùng dạy học có hiệu quả.
* Tổ chức hội thi giáo viên dạy giỏi hàng năm để giáo viên có điều kiện
học hỏi đồng nghiệp, trau dồi kiến thức.
* Giáo viên luôn dự giờ, thảo luận, sinh hoạt chuyên môn, sinh hoạt
cụm - liên trường.
* Luôn có thái độ, cử chỉ, ngôn ngữ, chữ viết phải chính xác nghiêm túc
mà chân tình cởi mở, dễ gần để học sinh mạnh dạn đưa ra những thắc mắc của
mình.
Với tâm huyết của một giáo viên dạy học bộ môn Vật Lý tôi được phép
nêu lên những băn khoăn khi thực hiện đề tài này như sau:
+ Mặc dù thực tế chất lượng đã được năng cao, song vẫn chưa đồng đều
giữa các lớp, các khối và giữa các đối tượng học sinh bởi vì:
- Tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ còn hạn chế.

Sáng kiến Kinh nghiệm - 13 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
- Chưa chú trọng quan tâm đến từng đối tượng( đặc biệt là đối tượng
yếu kém).
- Cán bộ thiết bị còn hạn chế về chuyên môn.
- Đồ dùng dạy học chưa đầy đủ và chưa đồng bộ, một số thiết bị thiếu
tính chính xác.
- Một số thiết bị hư hỏng chưa được mua sắm bổ sung.
* Khi thực hiện đề tài, tôi được phép nêu lên những khuyến nghị sau:
+Thường xuyên tập huấn sử dụng thiết bị cho giáo viên và cán bộ thiết
bị.
+Tu sữa, làm mới, bổ sung mua sắm các thiết bị còn thiếu.
+ Cần xây dựng đầy đủ các phòng học bộ môn đạt chuẩn quốc gia:
Phòng học bộ môn Vật lý, phòng Hóa học, phòng Sinh học, phòng học ngoại
ngữ, phòng học Âm hhạc, phòng học Mỹ thuật.
+ Các phòng thực hành đảm bảo:

- Đầy đủ bàn ghế đúng chuẩn quốc gia.
- Tủ kính hai mặt đựng thiết bị dạy học.
- Câu khẩu hiệu: Sáng tạo, chính xác, khoa học, …
- Chân dung các nhà khoa học nổi tiếng: ác Si mét, Ghêooc Ximôn Ôm,
MăcXoen, Jun - LenXơ…
- Hệ thống điện sáng, quạt mát, nước sạch.
Với thực tế của trường THCS Kiến Giang như hiện nay còn khó khăn
như nêu trên, Nhưng chắc chắn với sự nổ lực của BGH nhà trường, sự say mê
nhiệt tình trong nghề nghiệp và sự quan tâm tạo điều kiện của nghành. Năm
học tới chúng tôi có đầy đủ các phòng học bộ môn và đáp ứng được các điều
kiện khó khăn như nêu trên, chắc chắn chất lượng dạy và học có nhiều khả
quan hơn.
Trên đây là những giải pháp của bản thân qua kinh nghiệm giảng dạy
trên lớp rút ra nhằm nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Vật lý lớp 6,7 nói
riêng để góp phần nâng cao chất lượng dạy học nói chung. Kính mong sự góp

Sáng kiến Kinh nghiệm - 14 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
ý, bổ sung, thảo luận của các đồng nghiệp để chúng ta cùng thực hiện tốt
nhiệm vụ của nghành đặt ra.
Xin chân thành cảm ơn!
Kiến Giang, ngày 20 tháng 02 năm 2010
Ý kiến của HĐKH phòng GDĐT Lệ Thuỷ Người viết
Lê Đức Hiệp

Sáng kiến Kinh nghiệm - 15 - Lê Đức Hiệp
Sử dụng thiết bị để nâng cao chất lượng dạy và học Vật lý lớp 6, 7 THCS
TÀI LIỆU THAM KHẢO
-Các văn bản của Đảng và chính phủ.
-Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh

-Cuộc vận động hai không với 4 nội dung
-Trường học thân thiện- học sinh tích cực: 5 nội dung
-Hướng dẫn các kỹ năng sư phạm
-Tài liệu ứng dụng công nghệ thông tin
-Sách đổi mới phương pháp dạy học bộ môn Vật Lý
-Sách thiết kế bài giảng Vật Lý 6,7
-Sách giáo viên lớp 6,7
-Sách giáo khoa lớp 6,7
-Sách nâng cao.

Sáng kiến Kinh nghiệm - 16 - Lê Đức Hiệp