bài giảng sinh học 11 bài 4 vai trò của các nguyên tố khoáng

BÀI 4: VAI TRÒ CỦA CÁC
NGUYÊN TỐ KHOÁNG
Bố cục bài giảng
I. KIỂM TRA BÀI CŨ
II. GIẢNG BÀI MỚI
III. CỦNG CỐ
IV. BÀI TẬP VỀ NHÀ
I. KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Chọn câu trả lời đúng: Các con đường thoát hơi nước ở thực vật là:
a. qua cutin và qua khí khổng.
b. qua cutin và qua biểu bì.
c. qua biểu bì và qua tế bào mô giậu.
d. qua khí khổng và qua tế bào mô giậu.
a. qua cutin và qua khí khổng.
I. KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2: Chọn câu trả lời đúng: Lượng nước mà rễ cây hấp thụ được bị mất
đi qua con đường thoát hơi nước là bao nhiêu?
a. 95%.
b. 96%.
c. 97%.
d. 98%.d. 98%.
I. KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 3: Chọn câu trả lời đúng: Vai trò của thoát hơi nước đối với đời sống của cây?
a. là động lực đầu trên của dòng mạch gỗ vận chuyển nước và các ion khoáng từ rễ
đến mọi cơ quan của cây trên mặt đất
b. giúp hạ nhiệt độ của lá của lá cây vào những ngày nóng đảm bảo cho quá trình
sinh lý xảy ra bình thường.
c. giúp khí khổng mở cho khí CO2 khuyếch tán vào lá cần cho quang hợp.
d. cả a, b,c.d. cả a, b,c.
I. KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 4: Chọn câu trả lời đúng: Độ đóng mở của khi khổng chủ yếu phụ thuộc vào

yếu tố nào?
a. Các ion khoáng.
b. hàm lượng nước.
c. hàm lượng protein.
d. hàm lượng cacbohidrat và lipit
b. hàm lượng nước.
GIẢNG BÀI MỚI
I. NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU TRONG CÂY
II. VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU
TRONG CÂY
III. NGU N CUNG C P C C NGUYỒ Ấ Á êN T DINH D NG KHO NG CHO C YỐ ƯỠ Á Â
Bài 4: VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG
I. NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU TRONG CÂY
Bài 4: VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG
Hãy mô tả thí nghiệm, nêu nhận xét, giải thích?
Cây trồng trong dung dịch đủ các chất dinh dưỡng
khoáng, phát triển bình thường, ra hoa.
Cây trồng trong dung dịch thiếu kali còi cọc,kém phát
triển,lá vàng ,không ra hoa.
Vì Kali là nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu giúp cho sự
sinh trưởng và phát tiển của cây.
Nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu là nguyên tố:
+ Thiếu nó cây không thể hoàn thành chu trình sống.
+ Không thể thiếu hoặc thay thế bằng nguyên tố khác.
+ Trực tiếp tham gia vào trao đổi chất của cơ thể.

Nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu là gì?

Nguyên tố khoáng
(Ph©n lo¹i theo hµm l îng

Đại lượng
10
-1
– 10
-4
chất khô
(99.95%)
Vi lượng
10
-5
– 10
-7
chất khô
C, H, O, N,
P, K, S, Ca, Mg
Fe, M
n
, B, Cl, Zn,
Cu, Mo, Ni.
Các nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu trong cây được chia thành mấy
nhóm?
Đó là những nhóm nào ? kể tên một số nguyên tố dinh dưỡng khoáng trong từng
nhóm?
Bài 4: VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG
I. NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU TRONG CÂY
II. VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU
TRONG CÂY
1. Dấu hiệu thiếu các nguyên tố dinh dưỡng
Cây có lá vàng úa là do thiếu
nguyên tố dinh dưỡng Mg

2+
qua việc quan sát thí nghiệm
em có nhận xét gì?
II. VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU
TRONG CÂY
1. Dấu hiệu thiếu các nguyên tố dinh dưỡng
Thiếu nitơ lá trở nên màu vàng –
xanh nhạt. Các lá non ở đỉnh của
cây vẫn có màu xanh nhưng nhạt
hơn và trở nên nhỏ bé về kích
thước . Các cây thiếu Nitơ thì có
triệu chứng cành ngắn và dẫn đến
kết quả chung là toàn cây nhỏ
khẳng khiu .
Bài 4: VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG
I. NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU TRONG CÂY
Thiếu hụt K dẫn đến sự tăng úa
vàng mép lá và một sự cháy xém
rám nắng dai khô trên những lá
trưởng thành. Khi sự thiếu hụt
tiến triển, phần lớn khu vực mạch
phụ trở nên chết hoại , gân lá vẫn
giữ màu xanh và lá có xu hướng
quăn và nhăn lại.
II. VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU
TRONG CÂY
Bài 4: VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG
1. Dấu hiệu thiếu các nguyên tố dinh dưỡng
Những thực vật thiếu phốt-
pho phát triển rất chậm, lá

màu lục sẫm thực vật bị còi
cọc, ra ít hoa.
Dưới điều kiện thiếu hụt
nghiêm trọng, lá cây có xu
hướng phát triển một màu
xanh xám bóng.
I. NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU TRONG CÂY

thiếu Ca trên phiến lá có các vệt màu da
cam ,vàng , gây bệnh đen ruột cần tây
và chết trong vùng sinh trưởng ở rất
nhiều các thực vật khác
II. VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU
TRONG CÂY
Bài 4: VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG
1. Dấu hiệu thiếu các nguyên tố dinh dưỡng
I. NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU TRONG CÂY

Các triệu chứng thiếu Mg ở cây ngô Các triệu chứng thiếu S ở cây cà chua
thiếu S tương tự như sự úa vàng tìm thấy
trong sự thiếu Nitơ . Tuy nhiên , khi thiếu
S lá vàng đồng nhất hơn nhiều trên toàn bộ
cây bao gồm cả các lá non.
Thiếu Magiê có biểu hiện sự hơi úa vàng
của các lá non và các mạch lá của các lá
trưởng thành.Khi mức độ thiếu tăng, các lá
trở nên có màu tối kim loại và phát triển
thành các đốm màu đen sau đó là chết hoại
tử dọc theo các gân lá.
II. VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU

TRONG CÂY
Bài 4: VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG
1. Dấu hiệu thiếu các nguyên tố dinh dưỡng
I. NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU TRONG CÂY

thiếu Cl- là bệnh úa
vàng và héo ở các lá
non . Bệnh úa vàng
xảy ra trên các các
phần phẳng nhẵn trên
các phiến lá giữa các
gân lá .
thiếu Fe bắt đầu
là sự vàng các
gân lá phụ của
các lá non sau
đó lan rộng trên
toàn lá .
thiếu Zn đối với các
lá non trở nên vàng
và phát triển các hố
trên bề mặt các
phiến lá giữa các gân
lá ở các lá già
thiếu Mo là hoại tử
toàn bộ, Mo gây một
triệu chứng độc rất
khác biệt đó là lá cây
trở thành màu cam
nhạt.

Các
nguyên tố
đại lượng
Dạng mà cây
hấp thụ
Vai trò trong cơ thể
thực vật
Nitơ NH
+

4 ,
NO
-
3
Thành phần của
protein, axit nuclêic
Phôtpho H
2
PO
-
4,
PO
-3
4
Thành phần của axit
nuclêic, ATP,
phôtpholipit, côenzim
Kali K
+

Hoạt hoá enzim, cân
bằng nước và ion, mở
khí khổng.
Canxi Ca
2+
Thành phần của thành
tế bào và màng tế bào,
hoạt hoá enzim
Magiê Mg
2+
Thành phần của diệp
lục, hoạt hoá enzim
Lưu huỳnh SO
2-
4
Thành phần của prôtêin
+Vai trß cÊu tróc :là thµnh phÇn cÊu
t¹o c¸c ®¹i ph©n tö hữu cơ của tế bào:
protein, axit nuclêic, cácbohiđrát,
lipít
+Vai trò điều tiết: Cấu tạo nên các
enzim tham gia điều tiết các quá trình
trao đổi chất .
Vai trò của các nguyên tố khoáng đại lượng
Nghiên cứu bảng 4 SGK trang
22 Hãy nêu tóm tắt vai trß
cña c¸c nguyªn tè kho¸ng ®¹i
l îng đối với đời sống thực vật?



Các nguyên
tố vi lượng
Dạng mà cây
hấp thụ
Vai trò trong cơ thể
thực vật
Sắt Fe
2+,
Fe
3+
Thành phần của
xitôcrôm, tổng hợp
diệp lục, hoạt hoá
enzim
Mangan Mn
2+
Hoạt hoá nhiều enzim
Bo
B4O
2-
7,
BO
3-
3
Liên quan đến hoạt
độngcủa môphân sinh
Clo Cl
-
Quang li phân nước,
cân bằng ion

Kẽm Zn
2+
Hoạt hoá nhiều enzim
Đồng Cu
2+
Hoạt hoá nhiều enzim
Môlipđen
MoO
2-
4
Cần cho sự trao đổi
nitơ
Niken Ni
2+
Thành phần của
enzim urêaza
*Chủ yếu có vai trò điều tiết vì chúng
là các coenzim tham gia cấu tạo các
xitôcrôm ,nên có vai trò hết sức
quan trọng trong qu¸ tr×nh trao ®æi
chÊt cña c¬ thÓ.

Vai trò của các nguyên tố khoáng vi lượng
Nghiên cứu bảng 4 SGK trang 22
Hãy nêu tóm tắt vai trß cña c¸c
nguyªn tè kho¸ng vi l îng đối với
đời sống thực vật?

II. VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU
TRONG CÂY

Bài 4: VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG
I. NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU TRONG CÂY

III. NGUỒN CUNG CẤP CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG CHO CÂY
1. Đất là nguồn chủ yếu cung cấp các nguyên tố khoáng cho cây.
Nghiên cứu mục III trong SGK/23và
cho biết cây có thể hấp thụ các
nguyên tố dinh dưỡng khoáng từ
những nguồn nào?Trong đó nguồn
nào đóng vai trò chủ yếu?
+2 nguồn : từ đất và phân bón.
+Trong đó đất là nguồn chủ yếu.
Để hút được các ion
khoáng ,cây đã sử dụng
những cơ chế nào?
Các nguyên tố dinh dưỡng
khoáng trong đất tồn tại ở
những dạng nào? Dạng nào
cây hấp thụ được?
+Dạng hoà tan ( các ion) →cây hấp thụ
+Dạng khó tan→Dạng ion→cây hấp thụ
+Hấp thụ : -chủ động
-thụ động

II. VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU
TRONG CÂY
Bài 4: VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG
I. NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG THIẾT YẾU TRONG CÂY

III. NGUỒN CUNG CẤP CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG KHOÁNG CHO CÂY

1. Đất là nguồn chủ yếu cung cấp các nguyên tố khoáng cho cây.
2. Phân bón cho cây trồng
Dựa vào đồ thị hình 4.3 em rút ra nhận xét gì?

+ Bón thiếu phân, cây sinh trưởng kém.
+ Bón phân với nồng độ tối ưu cây sinh
trưởng tốt.
+ Bón phân quá nhều gây độc hại cho cây,
ảnh hưởng tới đời sống và sức khoẻ của con
người.

Bài 4: VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG
Phiếu học tập số1 (thời gian: 5phút )
Nhóm:
IV. CỦNG CỐ
Các nguyên
tố đại lượng
Dạng mà cây
hấp thụ
Vai trò trong
cơ thể thực
vật
Nitơ
Phôtpho
Kali
Canxi
Magiê
Lưu huỳnh
Các nguyên
tố vi lượng

Dạng mà
cây hấp thụ
Vai trò trong cơ
thể thực vật
Sắt
Mangan
Bo
Clo
Kẽm
Đồng
Môlipđen
Niken
Phiếu học tập số 2 (thời gian: 5phút)
Nhóm:

2. Trắc nghiệm khách quan - chọn đáp án đúng:
IV. CỦNG CỐ
Câu1: Trên phiến lá có các vệt màu đỏ, vàng, da cam là do cây thiếu nguyên
tố dinh dưỡng khoáng:
a.Nitơ b.Kali
c.Magiê d. Mangan
Câu2: Dấu hiệu đói nitơ ở cây cà chua:
•
lá màu xanh lục b.lá màu vàng nhạt
c.lá màu xanh nhạt d.lá màu xanh sẫm
Câu 3: Nồng độ Ca
2+
trong cây là 0,3%, trong đất là 0,1%, cây sẽ nhận ion
Ca
2+

bằng cách nào?
•
hấp thụ thụ động b.khuyếch tán
c.hấp thụ chủ động d.thẩm thấu
Bài 4: VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG
1. Phiếu học tập
c.Magiê
b.lá màu vàng nhạt
c.hấp thụ chủ động
Chuẩn bị câu hỏi 1,2,3SGK/22
Bài 3 sách trắc nghiệm sinh học.