hình thành kỹ năng sống cho học sinh btthpt qua công tác chủ nhiệm lớp

Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Một trong những nguyên lí giáo dục cơ bản của đất nước chúng ta
là giáo dục con người toàn diện. Nhiệm vụ của hệ thống giáo dục Việt Nam là
đào tạo, bồi dưỡng học sinh cả đức lẫn tài. Học sinh đến trường không chỉ để
học chữ, hay chỉ để trang bị cho mình vốn tri thức cần thiết cho hành trang nghề
nghiệp mai sau mà còn để rèn luyện tu dưỡng đạo đức, kỹ năng sống và hình
thành nên những phẩm chất tốt đẹp, tiêu biểu cho con người Việt Nam hiện đại.
Là một giáo viên giảng dạy ở trường BTTHPT hàng năm, ngoài nhiệm vụ
chuyên môn tôi đều kiêm nhiệm thêm công tác chủ nhiệm lớp. Trước những sự
phát triển như vũ bão của xã hội và cuộc sống thay đổi nhanh chóng như hiện
nay tôi không khỏi băn khoăn và lo lắng sẽ có những tác động không tốt đến học
sinh của mình. Vì ở lứa tuổi này các em rất dễ bị tác động, dễ có những hành
động bồng bột và nông nổi. Và hơn nữa là sự lo ngại trước sự suy thoái về đạo
đức thấy rõ của học sinh hiện nay nên càng ý thức được trọng trách không nhỏ
đặt trên vai người giáo viên chủ nhiệm lớp trong việc giáo dục nhân cách của
học sinh.
Xuất phát từ trăn trở trên nên tôi có một mong muốn là làm thế nào để
giúp học sinh có đạo đức lành mạnh và kỹ năng sống phong phú vận dụng
những kinh nghiệm đó vào cuộc sống lao động sản xuất. Nên tôi chọn đề tài này
mong muốn chia sẻ với đồng nghiệp trong công tác chủ nhiệm lớp của mình đặc
biệt là vấn đề giáo dục đạo đức và kỹ năng sống cho học sinh, điều mà tôi cho là
quan trọng nhất trong công tác chủ nhiệm lớp.
II . GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1. Cơ sở lí luận:
Khái niệm Kỹ năng sống của UNESCO: “Kỹ năng sống là năng lực cá
nhân để họ thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hàng
ngày”
Khái niệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo: “Kỹ năng sống là kỹ năng
thực hiện những hành vi thích ứng tích cực, những cách hành xử hiệu quả, giúp
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013

1
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
cá nhân hòa nhập vào môi trường xung quanh( gia đình, lớp học, thế giới, bạn
bè), giúp cá nhân hình thành các mối quan hệ xã hội, phát triển những nét nhân
cách tích cực thuận lợi cho sự thành công học đường và thành công trong cuộc
sống”
Kỹ năng sống cơ bản của học sinh bao gồm:
- Kỹ năng tự nhận thức.
- Kỹ năng xác định giá trị.
- Kỹ năng kiểm soát cảm xúc.
- Kỹ năng đặt mục tiêu và hoàn thành công việc.
- Kỹ năng ra quyết định.
- Kỹ năng ứng phó với căng thẳng.
- Kỹ năng tìm kiếm sự hỗ trợ.
- Kỹ năng tìm kiếm và chọn lọc thông tin.
- Kỹ năng giao tiếp.
- Kỹ năng làm việc theo nhóm.
- Kỹ năng rèn luyện sức khỏe và bảo vệ sức khỏe.
- Kỹ năng phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội.

Theo PGS – TS Nguyễn Thanh Bình – Viện nghiên cứu sư phạm –
Trường ĐHSP Hà Nội trong bài viết: “Tạo động lực học tập và hoàn thiện nhân
cách cho học sinh” (được in trong tài liệu “Bồi dưỡng cán bộ quản lí, giáo viên
về công tác giáo viên chủ nhiệm lớp trong trường THCS, THPT”) thì: “một
trong những tư tưởng chủ yếu trong chiến lược phát triển giáo dục thế kỉ XXI
của UNESCO là giáo viên phải được đào tạo để trở thành những nhà giáo dục
hơn là những chuyên gia truyền đạt kiến thức. Tư tưởng đó nhấn mạnh người
giáo viên phổ thông trong thời đại mới phải biết phát triển ở người học ý thức về
các giá trị đạo đức, tinh thần, thẩm mĩ tạo nên bản sắc văn hoá truyền thống
riêng của dân tộc. Giáo viên hơn ai hết phải là nhà giáo dục bằng chính nhân

cách của mình tác động tích cực đến sự hình thành phát triển nhân cách của học
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
2
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
sinh” và cũng theo PGS “Người giáo viên chủ nhiệm lớp là người phải chăm lo
giáo dục động cơ học tập, giá trị hành vi tích cực, lành mạnh về mọi mặt cho học
sinh; là người kìm hãm, ngăn chặn những hành động tiêu cực của học sinh và
kích thích tích cực hoá những hành động có giá trị xã hội và là người hình thành,
rèn luyện kĩ năng giải quyết các vấn đề gặp phải trong cuộc sống”.
- Để chuyển hoá những giá trị xã hội thành giá trị cá nhân thì người giáo
viên chủ nhiệm phải có những tác động tích cực giáo dục đạo đức và kĩ năng
sống cho học sinh. PGS.TS Hà Nhật Thăng trong tài liệu “Công tác giáo viên
chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông”(NXB GD – 2005) cho rằng: “Giáo dục đạo
đức cho học sinh là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của nhà trường nói riêng, của
gia đình và xã hội nói chung. Đạo đức là yếu tố chi phối hoạt động và giao lưu
của con người suốt thời gian tồn tại và phát triển của họ. Dù diễn ra trong điều
kiện hoàn cảnh nào, mọi hoạt động và giao lưu đều góp phần hình thành bộ mặt
đạo đức của con người”. Nói như vậy thì giáo viên chủ nhiệm là người chịu
trách nhiệm giáo dục toàn diện cho học sinh nên cần chủ động triển khai các
hoạt đọng giao lưu chứa đựng những giá trị đạo đức và kĩ năng sống cho các em.
Hơn nữa trong xã hội hiện đại có rất nhiều vấn đề nảy sinh đòi hỏi con người
phải có năng lực ứng phó để tránh rủi ro, thất bại. Những năng lực đó phải được
dựa trên nền tảng của giá trị đích thực hướng tới hạnh phúc, hoà bình và chất
lượng cuộc sống cho con người. Vì vậy, việc giáo dục đạo đức, kĩ năng sống trở
thành những nội dung cấp thiết hiện nay.
- Giáo viên chủ nhiệm lớp cũng nên biết bốn trụ cột trong giáo dục thế kỉ
XXI được xác định là:
 Học để biết (Kiến thức).
 Học để làm (Kĩ năng).
 Học để khẳng định mình (Nhân cách).

 Học để chung sống (Hội nhập).
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
3
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
Nói chung người giáo viên chủ nhiệm lớp cần giúp học sinh phát triển
toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, nhằm hình
thành nhân cách con người Việt Nam XHCN.
2. Thực trạng của vấn đề:
- Hai năm học 2009 – 2010 và 2010 – 2011 Bộ giáo dục và đào tạo đã
phát động chủ đề “Đổi mới quản lí và nâng cao chất lượng giáo dục” với mục
tiêu nâng cao chất lượng giáo dục và trường học không còn tệ nạn xã hội. Bên
cạnh đó Bộ giáo dục còn phát động phong trào “Xây dựng trường học thân thiện
học sinh tích cực” giai đoạn 2008 – 2013 ( trong đó Bộ giáo dục đã nhấn mạnh
vai trò của công tác chủ nhiệm lớp).
- Tại trung tâm giáo dục thường xuyên nơi tôi công tác các cấp lãnh đạo,
quản lí hết sức quan tâm, hỗ trợ và có nhiều giải pháp đôn đốc, thúc đẩy công
tác chủ nhiệm, trung tâm còn xây dưng phong trào “Phấn đấu trở thành giáo
viên chủ nhiệm giỏi”
- Bản thân được tập huấn công tác chủ nhiệm lớp, được tham khảo tài liệu
về công tác chủ nhiệm. Nhiều năm liền làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi có tình
yêu sâu sắc đối với nghề và cũng tạo dựng trong tôi tình cảm đặc biệt về con
người, những thế hệ học sinh và công tác chủ nhiệm lớp.
- Đối tượng học viên bổ túc tuy hạn chế về năng lực nhận thức, điều kiện
và thời gian học nhưng họ có mặt mạnh là vốn kinh nghiệm sống và lao động
sản xuất, có vốn hiểu biết thực tế thiên nhiên và xã hội.
- Thách thức lớn nhất đối với giáo viên chủ nhiệm – Người làm công tác
giáo dục là những tác động từ phía bên ngoài xã hội dã ảnh hưởng rất nhiều đến
tâm hồn, tính cách, tâm lý của học sinh như: Cơ chế thị trường, đời sống hiện
đại và nhu cầu thời đại sớm làm cho học sinh có tính thực dụng, thiếu lí tưởng,
xa rời các giá trị văn hoá truyền thống, sự ảnh hưởng của văn hoá phẩm thiếu

lành mạnh và thế giới game trên mạng cũng khiến cho học sinh bỏ bê học hành
đắm chìm trong thế giới ảo, không xác định được mục tiêu phương hướng cho
đời mình. Nhiều biểu hiện không tốt nổi bật của học sinh hiện nay như: Yêu
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
4
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
sớm, bạo lực Nói chung là suy thoái về đạo đức một cách đáng lo ngại. Làm
sao lôi kéo được học sinh về phía mình, phát triển nhân cách như mình mong
muốn không phải là vấn đề dễ. Đây là một thách thức lớn.
- Hơn nữa học sinh ở lứa tuổi 15 – 18 đang trưởng thành có nhiều nông
nổi, bồng bột, dễ bị kích động, dễ bị cám dỗ và sa ngã nếu thiếu sự quan tâm,
thấu hiểu và uốn nắn và giáo dục kịp thời của gia đình và nhà trường.
- Đối với học sinh bổ túc đa số vừa yếu về năng lực nhận thức vừa yếu về
đạo đức, phần lớn thiếu sự quan tâm của gia đình, nhiều em có hoàn cảnh đặc
biệt khó khăn như gia đình quá nghèo, bố mẹ không hoà thuận, bố mẹ li hôn
Đây cũng là một “gánh nặng” cho người làm công tác chủ nhiệm ở trường bổ
túc THPT.
3. Các giải pháp giải quyết vấn đề:
3.1 Tổ chức các tiết học giáo dục kỹ năng sống:
* Nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức, giá trị, thái độ và kĩ năng
phù hợp, trên cơ sở đó hình thành cho học sinh những hành vi, thói quen lành
mạnh, tích cực, loại bỏ những hành vi thói quen tiêu cực trong các mối quan hệ,
các tình huống và hoạt động hàng ngày.
* Các bước tổ chức tiết học kỹ năng:
Bước 1: Công tác chuẩn bị
- Giáo viên lựa chọn chủ đề của tiết học dựa vào đối tượng học sinh.
- Thông báo trước 1 tuần để học sinh có cơ hội tìm hiểu các thông tin liên
quan đến chủ đề của tiết học.
- Giáo viên chuẩn bị tài liệu, thông tin liên quan đến chủ đề đã chọn.
Bước 2: Tổ chức tiết học

- Ổn định tổ chức.
- Giáo viên nêu chủ đề, mục đích, yêu cầu của tiết học.
- Dựa vào đối tượng học sinh để lựa chọn hình thức tổ chức và phương
pháp dạy học phù hợp.
Bước 3: Kết thúc tiết học
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
5
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
- Giáo viên củng cố lại kiến thức đã học.
- Cho học sinh làm 1 bài kiểm tra đánh giá mức độ thông hiểu và vận
dụng.
Ví dụ: Tổ chức 1 tiết học về chủ đề HIV/AIDS.
* Mục đích, yêu cầu: Sau khi học học sinh cần nắm được
- Khái niệm HIV/AIDS.
- Các con đường lây truyền HIV/AIDS.
- Các biện pháp phòng tránh HIV/AIDS.
- Không phân biệt đối xử với người bị nhiễm HIV/AIDS.
* Bước 1: chuẩn bị: Các thông tin liên quan đến tiết học
- Khái niệm HIV: HIV là cụm từ viết tắt của tiếng Anh chỉ loại virus gây suy
giảm miễn dịch mắc phải ở người. Khi xâm nhập vào cơ thể HIV sẽ phá hủy dần
hệ thống miễn dịch làm cho cơ thể suy yếu và cuối cùng là mất khả năng chống
lại bệnh tật.
- AIDS là cụm từ viết tắt của tiếng Anh có nghĩa là: “Hội chứng suy giảm miễn
dịch mắc phải”, dùng để chỉ giai đoạn cuối cùng của quá trình nhiễm HIV, ở giai
đoạn này hệ thống miễn dịch của cơ thể đã suy yếu nên người nhiễm HIVdễ
dàng mắc các bệnh như ung thư, viêm phổi, lao viêm da, lở loét toàn thân hoặc
suy kiệt. Những bệnh này nặng dần lên có thể dẫn đến cái chết.
- Các con đường lây truyền HIV/AIDS
+ Quan hệ tình dục: Bệnh AIDS có thể lây truyền khi quan hệ tình dục bất kể
bằng cơ quan bộ phận nào, bất kể với ai. Tỉ lệ lây truyền HIV qua con đường

quan hệ tình dục lên tới 80%.
+ Đường máu: HIV truyền qua kim tiêm, truyền máu, châm cứu, trích lễ, phẫu
thuật, nhổ răng nếu không đảm bảo vô trùng.
+ Đường dọc: Mẹ truyền sang con qua rau thai trong lúc mang thai.
- Các biện pháp phòng ngừa HIV/AIDS: Dựa vào đường lây nhiễm HIV, có các
biện pháp phòng sau:
+ Phòng nhiễm HIV/AIDS lây qua con đường tình dục:
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
6
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
Chung thủy một vợ, một chồng không nhiễm HIV.
Không quan hệ tình dục bừa bãi.
Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục.
Dùng thuốc diệt tinh trùng và HIV: Phổ biến là Nonoxynol-9 được làm
dưới dạng kem bôi, viên đặt, hoặc tẩm vào màng xốp, bao cao su
+ Phòng nhiễm HIV qua đường máu:
Không tiêm chích ma túy.
Chỉ truyền máu và các chế phẩm máu khi thật cần thiết, và chỉ nhận máu
và các chế phẩm máu đã xét nghiệm HIV.
Hạn chế tiêm chích: Chỉ sử dụng kim tiêm vô trùng, không dùng chung
bơm kim tiêm. Sử dụng dụng cụ tiệt trùng khi phẫu thuật, xăm, xỏ lỗ, châm
cứu
Tránh tiếp xúc trực tiếp với các dịch cơ thể của người nhiễm HIV.
Dùng riêng đồ dùng cá nhân: dao cạo, bàn chải đánh răng, bấm móng
tay
+ Phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con: Phụ nữ nhiễm HIV không nên mang
thai, vì tỉ lệ lây truyền sang con là 30%, nếu có thai thì uống thuốc dự phòng
theo hướng dẫn của bác sĩ.
* Bước 2: Tổ chức dạy học:
- Ổn định tổ chức lớp.

- Giáo viên nêu chủ đề, mục tiêu của tiết học:
+ Chủ đề HIV-AIDS
+ Mục tiêu: Sau bài học học sinh cần nắm được: Khái niệm về HIV/AIDS, các
con đường lây truyền và các biện pháp phòng tránh.
- Giáo viên nêu câu hỏi, yêu cầu học sinh thảo luận nhóm.
- Sau đó lần lượt từng nhóm trình bày nội dung của mình, các nhóm còn lại có
thể chất vấn nhóm trình bày.
- Giáo viên lắng nghe và hướng dẫn học sinh thảo luận đúng hướng.
- Giáo viên có thể yêu cầu từ 1, 2 học sinh nêu lại nội dung bài học.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
7
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
Bước 3: Kết thúc tiết học:
- Giáo viên củng cố lại toàn bộ kiến thức của bài.
- Giáo viên đưa ra các con số có liên quan đến HIV:
+ Người đầu tiên trên thế giới được phát hiện là ở Châu Phi.
+ Việt Nam phát hiện ca nhiễm bệnh đầu tiên vào tháng 12/1990.
+ Tính đến năm 2008 thì trên thế giới có khoảng 60 triệu người bị nhiễm HIV,
khoảng 25 triệu người đã chết do các bệnh liên quan đến AIDS.
- Giáo viên cho học sinh làm bài trắc nghiệm đánh giá mức độ thông hiểu, vận
dụng của học sinh.
3.2 Lồng ghép môn học:
- Thông qua các tiết học hình thành cho học sinh một số kỹ năng vận dụng kiến
thức đã học vào thực tiễn, giúp học sinh có kỹ năng đối phó với các tình huống
không mong muốn.
- Thông qua tiết học giáo viên giúp các em rèn các kỹ năng như: Kỹ năng thể
hiện sự tự tin, kỹ năng phát biểu ý kiến, kỹ năng lắng nghe tích cực…
- Các bước thực hiện:
Bước 1: Chuẩn bị
Đối với giáo viên:

- Lồng ghép các nội dung giáo dục kỹ năng sống vào các bài học.
- Yêu cầu học sinh chuẩn bị bài trước khi lên lớp.
Đối với học sinh:
- Chuẩn bị bài trước khi lên lớp.
Bước 2: Tổ chức tiết học có lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống
- Ổn định tổ chức lớp.
- Dựa vào đối tượng học sinh để lựa chọn hình thức tổ chức và phương pháp dạy
học phù hợp.
- Trong quá trình dạy học giáo viên khuyến khích các em phát biểu ý kiến, cùng
tham gia vào tiết học.
- Liên hệ kiến thức đã học vào thực tế.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
8
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
Bước 3: Kết thúc tiết học:
- Giáo viên củng cố lại kiến thức đã học.
- Giáo viên có thể đặt một số câu hỏi kiểm tra mức độ thông hiểu, vận dụng.
Ví dụ: Lồng ghép vào môn Sinh học 11, bài 47: “Điều khiển sinh sản ở Động
vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người”.
Bước 1: Chuẩn bị
- Đối với giáo viên:
+ Chuẩn bị giáo án có lồng ghép kỹ năng sống vào các nội dung trong bài học.
+ Yêu cầu học sinh chuẩn bị bài trước khi lên lớp.
- Đối với học sinh:
+ Đọc bài trước khi lên lớp.
+ Tham khảo thêm các thông tin liên quan đến bài học từ các nguồn tin khác.
Bước 2: Tổ chức tiết học có lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống
- Ổn định tổ chức lớp.
- Hình thức tổ chức: nhóm, cá nhân.
- Phương pháp dạy học: nghiên cứu, vấn đáp - gợi mở, nêu vấn đề, quan sát…

- Trong quá trình dạy học giáo viên khuyến khích các em phát biểu ý kiến, cùng
tham gia vào tiết học:
+ Ở phần I và II giáo viên có thể khuyến khích học sinh đưa ra sự hiểu biết về
cuộc sống thực tế, từ đó giúp các em nắm được các kiến thức liên quan đến điều
khiển sinh sản ở Động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người.
- Liên hệ kiến thức đã học vào thực tế:
+ Phần I: Chủ động điều khiển giới tính ở Động vật, làm tăng sinh sản trong
chăn nuôi, phương pháp thụ tinh nhân tạo cho Động vật…
+ Phần II: Không nên lạm dụng thuốc tránh thai
Tuổi vị thành niên không nên sử dụng biện pháp đình sản.
Không nên phá thai quá nhiều lần.
Quan hệ tình dục an toàn.
Sử dụng bao cao su khi không muốn có thai.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
9
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
Nhờ sự giúp đỡ của người lớn trong những tình huống không đủ
khả năng giải quyết như bị mang thai ngoài ý muốn cần nhờ sự giúp đỡ của bố
mẹ và người thân.
Nếu phá thai hãy nhờ sự tư vấn của bác sĩ và chỉ nên phá thai ở các
cơ sở y tế đủ điều kiện phá thai an toàn.
Bước 3: Kết thúc tiết học:
- Giáo viên củng cố lại kiến thức đã học.
- Giáo viên có thể đặt một số câu hỏi kiểm tra mức độ thông hiểu, vận dụng.
3.3 Thảo luận chuyên đề:
- Giúp học sinh có cơ hội được cùng nhau chia sẻ, trao đổi thông tin, hợp
tác để giải quyết các vấn đề, thông qua đó giúp nhau hiểu một cách đúng đắn
những vấn đề được thảo luận.
- Giúp học sinh có cơ hội bày tỏ những ý kiến, những quan điểm của mình
một cách dân chủ, tự tin để kiểm chứng hay để tự khẳng định và tự điều chỉnh.

- Hình thành và phát triển cho học sinh kỹ năng trình bày trước tập thể,
biết thuyết phục người khác, biết bảo vệ ý kiến của mình, biết chia sẻ và biết
hợp tác.
* Thảo luận chuyên đề thực hiện theo các bước sau:
- Bước 1: Định hướng cho thảo luận:
+ Đặt tên cho chủ đề hay chuyên đề thảo luận.
+ Đưa ra các nội dung cần thảo luận.
+ Hình thức thảo luận (theo nhóm).
+ Ấn định thời gian thảo luận.
- Bước 2: Chuẩn bị cho thảo luận:
Đối v ới gi áo vi ê n:
+ Thông báo nội dung thảo luận cho cả lớp.
+ Gợi ý những tài liệu cho học sinh nghiên cứu, tham khảo để chuẩn bị cho thảo
luận.
+ Thông báo về thời gian và kế hoạch tổ chức hoạt động.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
10
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
+ Giao trách nhiệm cho cán bộ lớp và triển khai tổ chức thảo luận.
+ Họp cán bộ lớp để kiểm tra, rà soát các nội dung công tác, giải quyết những
vấn đề khó khăn.
Đối v ới h ọc sinh:
+ Cán bộ lớp xây dựng kế hoạch thảo luận và gợi ý về nội dung thảo luận cho
các bạn chuẩn bị.
+ Hướng dẫn các thành viên nghiên cứu tài liệu để chuẩn bị nội dung cho thảo
luận, có thể phân công, giao nhiệm vụ các tổ, nhóm, cá nhân theo sở thích, tự
nguyện hay bắt buộc.
+ Phân công các nhiệm vụ khác như: trang trí, dẫn chương trình, chuẩn bị cơ sở
vật chất, văn nghệ, mời đại biểu.
+ Cử người điều khiển thảo luận, cần chú ý đến những người có khả năng ứng

xử tốt.
+ Chuẩn bị một số tiết mục văn nghệ để xen kẽ khi thảo luận.
+ Họp báo cáo kết quả chuẩn bị với giáo viên trước ngày tổ chức thảo luận, kịp
thời giải quyết những vướng mắc(nếu có).
- Bước 3: Tiến hành thảo luận:
+ Người dẫn chương trình tuyên bố lí do, giới thiệu đại biểu.
+ Người điều khiển thông báo chương trình thảo luận, nêu các vấn đề cần thảo
luận.
+ Người điều khiển khéo léo dẫn dắt, điều khiển, khêu gợi sự mạnh dạn, tích cực
của mọi người tham gia thảo luận sôi nổi và hiệu quả
+ Xen kẽ một số tiết mục văn nghệ.
Khi gặp khó khăn, có thể có sự tham gia của các cố vấn hay giáo viên chủ
nhiệm: gợi ý, nêu lên các vấn đề hay hướng dẫn để học sinh thảo luận sôi nổi và
đúng hướng.
Bước 4: Kết thúc thảo luận: Người điều khiển tổng hợp kết quả thảo luận:
+ Mời giáo viên nhận xét, đánh giá và định hướng cho các hoạt động kế tiếp.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
11
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
+ Kết thúc thảo luận trong tiếng nhạc sôi động hay một bài hát tập thể vui nhộn.
Để thực hiện được phương hướng đổi mới, đòi hỏi giáo viên phải nắm chắc các
kỹ năng sau:
Kỹ năng quan sát, kỹ năng đặt câu hỏi, kỹ năng giao bài tập, kỹ năng phản
hồi, kỹ năng trình bày, kỹ năng lắng nghe, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng kiên định,
kỹ năng hợp tác, kỹ năng tìm kiếm sự hỗ trợ, kỹ năng ra quyết định và giải quyết
vấn đề, kỹ năng tự nhận thức
Ví dụ: Thảo luận về chuyên đề: Chống bạo lực học đường.
Mục đích:
- Nhằm giúp học sinh có cái nhìn đúng đắn về bạo lực học đường.
- Rèn luyện kỹ năng tìm kiếm thông tin và chọn lọc thông tin.

- Rèn kỹ năng thuyết trình và thuyết phục trước đám đông.
- Rèn kỹ năng hợp tác và chia sẻ thông tin.
Các bước tổ chức:
- Bước 1: Định hướng cho thảo luận:
+ Đặt tên cho chủ đề hay chuyên đề thảo luận: Chống bạo lực học đường
+ Đưa ra các nội dung cần thảo luận:
Khái niệm bạo lực học đường.
Hậu quả của bạo lực học đường: Đối với học sinh, nhà trường, gia đình và xã
hội.
+ Hình thức thảo luận: Theo nhóm.
+ Thời gian thảo luận: Sẽ tổ chức vào buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp
tháng 10. Thời gian chuẩn bị là một tuần. Thời gian để mỗi đội trình bày bài
thảo luận là 5 phút.
- Bước 2: Chuẩn bị cho thảo luận:
Đối với giáo viên:
+ Thông báo nội dung thảo luận cho cả lớp: Chống bạo lực học đường.
+ Giáo viên gợi ý cho học sinh tìm tài liệu có liên quan tại Thư viện, mạng
Internet và từ tình hình thực tế nơi học sinh đang học.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
12
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
+ Giáo viên thông báo về thời gian và kế hoạch tổ chức hoạt động cho cả lớp.
+ Giao trách nhiệm cho lớp trưởng chịu trách nhiệm chung, lớp phó học tập giúp
đỡ các nhóm chuẩn bị nội dung thảo luận, lớp phó văn - thể - mỹ chuẩn bị một
số tiết mục văn nghệ.
+ Họp cán bộ lớp để kiểm tra, rà soát các nội dung công tác, giải quyết những
vấn đề khó khăn.
Đối với học sinh:
+ Lớp trưởng cùng lớp phó học tập xây dựng kế hoạch thảo luận và gợi ý về nội
dung thảo luận cho các nhóm chuẩn bị.

+ Trưởng nhóm hướng dẫn các thành viên nghiên cứu tài liệu để chuẩn bị nội
dung cho thảo luận.
+ Phân công các nhiệm vụ khác như: trang trí, dẫn chương trình, chuẩn bị cơ sở
vật chất, văn nghệ, mời đại biểu.
+ Cử người điều khiển thảo luận: Có thể là giáo viên chủ nhiệm hoặc bí thư
Đoàn Thanh niên.
+ Họp báo cáo kết quả chuẩn bị với giáo viên trước ngày tổ chức thảo luận, kịp
thời giải quyết những vướng mắc (nếu có).
- Bước 3: Tiến hành thảo luận:
+ Người dẫn chương trình tuyên bố lí do:
Tình trạng bạo lực trong trường học đã và đang diễn ra nóng bỏng trên
khắp thế giới ở tất cả những cấp học, lớp học khác nhau. Bạo lực học đường
không chỉ xảy ra ở học sinh nam mà còn cả ở học sinh nữ; không chỉ giữa học
sinh với học sinh mà còn có bạo lực giữa học sinh với giáo viên và giáo viên với
học sinh.
Tại Việt Nam, số liệu được Bộ Giáo dục và đào tạo (GD- ĐT) đưa ra gần
đây nhất, trong một năm học, toàn quốc xảy ra gần 1.600 vụ việc học sinh đánh
nhau ở trong và ngoài trường học (khoảng 5 vụ/ngày). Cũng theo thống kê của
Bộ GD-ĐT, cứ khoảng trên 5.200 học sinh (HS) thì có một vụ đánh nhau; cứ
hơn 11.000 HS thì có một em bị buộc thôi học vì đánh nhau; cứ 9 trường thì có
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
13
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
một trường có học sinh đánh nhau Bạo lực học đường đã trở thành mối quan
tâm của rất nhiều gia đình, các nhà trường và là nỗi trăn trở của toàn xã hội bởi
hậu quả nghiêm trọng mà nó gây ra.
+ Người điều khiển thông báo chương trình thảo luận, nêu các vấn đề cần thảo
luận:
Khái niệm bạo lực học đường.
Hậu quả của bạo lực học đường: Đối với học sinh, nhà trường, gia đình và

xã hội.
+ Từng nhóm trình bày nội dung thảo luận, các nhóm còn lại có thể chất vấn lại
nhóm vừa trình bày.
+ Người điều khiển khéo léo dẫn dắt, điều khiển, khêu gợi sự mạnh dạn, tích cực
của mọi người tham gia thảo luận sôi nổi và hiệu quả
+ Xen kẽ một số tiết mục văn nghệ.
Khi gặp khó khăn, có thể có sự tham gia của các cố vấn hay giáo viên chủ
nhiệm: gợi ý, nêu lên các vấn đề hay hướng dẫn để học sinh thảo luận sôi nổi và
đúng hướng.
Bước 4: Kết thúc thảo luận. Người điều khiển tổng hợp kết quả thảo luận:
+ Mời giáo viên nhận xét, đánh giá và định hướng cho các hoạt động kế
tiếp.
+ Kết thúc thảo luận trong tiếng nhạc sôi động hay một bài hát tập thể vui
nhộn.
3.4 Tổ chức hội thi: Giáo viên chủ nhiệm có thể tổ chức hội thi trong phạm vi
lớp, chia các tổ thành các đội thi
Mục đích của hội thi:
- Góp phần bồi dưỡng cho các em động cơ học tập tích cực, kích thích
hứng thú nhận thức.
- Phát hiện, bồi dưỡng cho các em động cơ học tập tích cực đúng đắn.
- Phát hiện bồi dưỡng các em có năng khiếu, phát huy tính sáng tạo, độc
lập suy nghĩ.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
14
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
- Góp phần nâng cao đời sống văn hóa, bồi dưỡng, phát triển và hoàn
thiện nhân cách của học sinh.
Các bước tiến hành hội thi:
* Bước 1: Xác định chủ đề, mục tiêu, nội dung hội thi và đặt tên cho hội thi:
+ Căn cứ vào nhiệm vụ năm học, chủ điểm hoạt động của tháng, nhu cầu

và nguyện vọng của học sinh để lựa chọn chủ đề hội thi, xác định nội dung hội
thi
Bước 2: Xác định thời gian và địa điểm tổ chức hội thi.
Bước 3: Tổ chức công tác thông tin, tuyên truyền vận động cho hội thi:
Để tổ chức hội thi đạt mục tiêu giáo dục, cần phải làm tốt công tác thông tin
tuyên truyền. Cần phải thông báo cụ thể chủ đề nội dung, mục đích yêu cầu, thể
lệ hội thi cho toàn thể học sinh trong lớp trước 2 tuần để các em chuẩn bị.
Bước 4: Thành lập ban tổ chức hội thi
Bước 5: Dự trù kinh phí, chuẩn bị cơ sở vật chất cho hội thi
Bước 6: Tổ chức hội thi:
Bước 7: Kết thúc hội thi
- Ban tổ chức công bố kết quả, tổng kết, đánh giá hội thi
Ví dụ: Tổ chức hội thi về chủ đề: "Chúng em bảo vệ môi trường"
* Bước 1: Xác định chủ đề, mục tiêu, nội dung hội thi và đặt tên cho hội thi:
+ Chủ đề: Bảo vệ môi trường.
+ Mục tiêu hội thi: Qua hội thi học sinh nắm được khái niệm môi trường, các
loại môi trường, tình hình ô nhiễm ô nhiễm môi trường và các biện pháp bảo vệ
môi trường. Ngoài ra học sinh còn được rèn các kỹ năng như: Kỹ năng tìm kiếm
và chọn lọc thông tin, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng đặt mục tiêu và hoàn
thành công việc, kỹ năng thuyết trình, kỹ năng sang tạo…
+ Nội dung hội thi: Môi trường và các biện pháp bảo vệ môi trường.
+ Tên hội thi: “Chúng em bảo vệ môi trường”.
Bước 2: Xác định thời gian và địa điểm tổ chức hội thi:
+ Thời gian: Buổi sinh hoạt ngoại khoá tuần đầu tiên của tháng 5.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
15
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
+ Địa điểm: Phòng học lớp 11A
Bước 3: Tổ chức công tác thông tin, tuyên truyền vận động cho hội thi:
Để tổ chức hội thi đạt mục tiêu giáo dục, cần phải làm tốt công tác thông tin

tuyên truyền. Cần phải thông báo cụ thể chủ đề nội dung, mục đích yêu cầu, thể
lệ hội thi cho toàn thể học sinh trong lớp trước 2 tuần để các em chuẩn bị.
Bước 4: Thành lập ban tổ chức hội thi
Gồm có:
- Trưởng ban: Giáo viên chủ nhiệm: Chịu trách nhiệm điều hành chung toàn bộ
các hoạt động của hội thi.
- Giám khảo: Có thể mời Giáo viên bộ môn có liên quan dến chủ đề hội thi
- Thư kí hội thi: Lớp trưởng
- Người dẫn chương trình: Lớp phó văn – thể - mỹ
Bước 5: Dự trù kinh phí, chuẩn bị cơ sở vật chất cho hội thi
Bước 6: Tổ chức hội thi:
* Trước khi tiến hành hội thi:
- Kiểm tra toàn bộ công tác chuẩn bị của các đội tham gia dự thi.
- Thông báo chương trình hội thi tới các thành phần tham dự.
- Họp ban tổ chức hội thi.
* Tổ chức hội thi:
- Tạo bầu không khí sôi nổi bằng cách mời các đội tham gia văn nghệ.
- Tuyên bố lí do, giới thiệu đại biểu, thông qua chương trình hội thi.
- Tổ chức thi.
Bước 7: Kết thúc hội thi
- Ban tổ chức công bố kết quả, tổng kết, đánh giá hội thi
4. Kết quả nghiên cứu:
Sau khi thực hiện 1 số biện pháp "Hình thành kỹ năng sống cho học sinh
bổ túc trung học phổ thông qua công tác chủ nhiệm lớp" tôi nhận thấy:
- Các em đã cố gắng vươn lên, tạo điều kiện cho tất cả học sinh tham gia và có
cơ hội trình bày trao đổi và nhận xét lẫn nhau. Và cũng nhờ vào các hoạt động
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
16
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
này cùng với sự tin tưởng, sẻ chia của thầy cô mà các em có được niềm tin, định

hướng và nghị lực để phát triển nhân cách. Có câu “Gieo hành vi gặt thói quen,
gieo thói quen gặt tính cách, gieo tính cách gặt số phận”. Hành vi tích cực xuất
phát từ sự hiểu biết và ý thức của mỗi con người. Học sinh cần sự hiểu biết và tự
ý thức để phát triển nhân cách theo hướng tích cực
Cụ thể: Sau khi thực hiện các biện pháp trên tôi đã cho học sinh làm bài trắc
nghiệm để đánh giá kết quả:
TT Hành vi đổi mới quan sát được Năm học 2012 – 2013
Trước Sau
1 Kỹ năng tìm kiếm thông tin 25/45 (35%) 31/45 (68%)
2 Kỹ năng làm việc nhóm 27/45 (60%) 35/45 (77%)
3 Kỹ năng tự bảo vệ sức khỏe 30/45 (66%) 38/45 (84%)
4 Kỹ năng phòng ngừa các tệ nạn xã hội 20/45 (44%) 26/45 (57%)
5 Kỹ năng ra quyết định 23/45 (51%) 28/45 (62%)
6 Kỹ năng ứng phó với căng thẳng 26/45 (57%) 33/45 (73%)
7 Kỹ năng giao tiếp 21/45 (46%) 26/45 (57%)
8
Kỹ năng đặt mục tiêu và hoàn thành
công việc
18/45 (40%) 24/45 (53%)
Rõ ràng là có sự chuyển biến đáng kể.
III . KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
1. Kết luận:
- Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động, để học sinh tự
cảm nhận, đánh giá, nhận xét qua các hành vi và từ đó hình thành các kỹ năng;
thực hiện sự phối hợp trong và ngoài nhà trường, làm tốt công tác xã hội hoá
trong việc giáo dục học sinh.
- Giáo dục kỹ năng sống trong trường học góp phần rèn luyện, hình thành cho
học sinh sống có trách nhiệm hơn và biết lựa chọn cách ứng xử phù hợp, ứng
phó với các sức ép, thách thức trong cuộc sống; thúc đẩy hnàh vi mang tính xã
hội, giảm bớt tỉ lệ phạm pháp.

- Giáo dục kỹ năng sống còn tạo mối quan hệ thân thiện, cởi mở giữa thầy và
trò, sự hứng thú, tự tin, chủ động, sáng tạo trong học tập, nâng cao chất lượng,
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
17
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
hiệu quả giáo dục. Học sinh được giáo dục kỹ năng sống xác định được bổn
phận và nghĩa vụ của mình đối với bản than, gia đình và xã hội.
- Giáo dục kỹ năng sống cần cho suốt cả cuộc đời và luôn luôn được bổ sung
nâng cấp để phù hợp với sự thay đổi của cuộc sống biến động. Người trưởng
thành cũng cần học kỹ năng sống
- Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh không phải công việc “một sớm, một
chiều” mà đòi hỏi phải có quá trình, kiên nhẫn và bằng cả tâm huyết và ở mọi
lúc, mọi nơi, thực hiện càng sớm càng tốt đối với học sinh.
2. Kiến nghị, đề xuất:
- Với các cấp quản lí: Quan tâm hơn nữa đến công tác giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh.
- Với các đoàn thể trong nhà trường: Cần sự hợp tác, hỗ trợ của đoàn thể trong
nhà trường trong công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Trên đây là một số kinh nghiệm trong công tác giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh qua công tác chủ nhiệm lớp của bản thân, rất mong nhận được những ý
kiến đóng góp của quý thầy cô và các đồng nghiệp.
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Thanh Hoá,ngày 30 tháng 5 năm 2013
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Người viết SKKN
Lê Thị Lan
MỤC LỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013

18
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh BTTHPT qua công tác chủ nhiệm lớp
Nội dung Trang
I. Đặt vấn đề 1
II. Giải quyết vấn đề 1
1. Cơ sở lí luận 1
2.Thực trạng của vấn đề 4
3.Các giải pháp giải quyết vấn đề
3.1 Tổ chức các tiết học giáo dục kỹ năng sống
3.2 Lồng ghép môn học
3.3 Thảo luận chuyên đề
3.4 Tổ chức hội thi
5
5
8
10
14
4. Kết quả nghiên cứu 16
III- Kết luận và đề xuất 17
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM 2013
19