Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH






TRẦN HOÀNG VIỆT VÂN




NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG NGUỒN NHÂN LỰC
TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP
THÁI NGUYÊN




LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH





TRẦN HOÀNG VIỆT VÂN




NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG NGUỒN NHÂN LỰC
TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP
THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh
Mã số: 60.34.01.02


LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ


Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. ĐÀM THANH THỦY

THÁI NGUYÊN - 2014

i


: “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
tại trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên”
.





Trần Hoàng Việt Vân

ii


ả
ọc - TS. Đàm Thanh Thủy
.
ờng Đại học Kinh tế &
Quản trị
.
.
.





Trần Hoàng Việt Vân

iii
MỤC LỤC

L I CAM ĐOAN i
L ƠN ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT vii
DANH MỤC CÁC BẢNG viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ix
MỞ ĐẦU 1

1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục tiêu nghiên cứu 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2
4. Những đóng góp mới của luận văn 3
5. Kết cấu của luận văn 4
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO
CHẤT LƢỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC 5
1.1. Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường đại học 5
1.1.1. Khái niệm về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường đại học 5
1.1.2. Đặc điểm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường đại học 9
1.1.3. Vai trò của nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường đại học 11
1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại
trường đại học 12
1.1.5. Nội dung nghiên cứu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường
đại học 16
1.2. Cơ sở thực tiễn về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong trường
đại học 17
1.2.1. Thực tiễn nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của một số
trường đại học nước ngoài 17
1.2.2. Thực tiễn về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của một số trường
đại học tại Việt Nam 18
1.2.3. Thực tiễn về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của một số trường
đại học tại tỉnh Thái Nguyên 20
1.2.4. Bài học kinh nghiệm về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho
trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp tỉnh Thái Nguyên 22

iv
Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 23
2.1. Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyết 23
2.2. Phương pháp nghiên cứu 23

2.2.1. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu và khung phân tích 23
2.2.2. Chọn điểm nghiên cứu 25
2.2.3. Thu thập tài liệu 25
2.2.4. Phương pháp xử lý và tổng hợp thông tin 27
2.2.5. Phương pháp phân tích thông tin 28
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu 29
2.3.1. Chỉ tiêu đánh giá đội ngũ nhân lực của Trường đại học Kỹ thuật
Công nghiệp Thái Nguyên 29
2.3.2. Chỉ tiêu biểu hiện cơ cấu giảng viên phân theo học hàm học vị 29
2.3.3. Chỉ tiêu đạt chuẩn về tiếng Anh và tin học 30
2.3.4. Chỉ tiêu về môi trường, điều kiện, phương tiện hỗ trợ giảng dạy 30
2.3.5. Quy trình quản lý hoạt động giảng dạy 32
Chƣơng 3. THỰC TRẠNG NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG NGUỒN
NHÂN LỰC TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP
THÁI NGUYÊN 34
3.1. Tổng quan về Trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên 34
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển 34
3.1.2. Cơ cấu tổ chức của nhà trường 35
3.1.3. Mục tiêu, chiến lược phát triển của trường 41
3.1.4. Những thuận lợi và khó khăn của công tác giảng dạy đại học của nhà
trường đến năm 2020 42
3.2. Đặc điểm về nguồn nhân lực ở Trường ĐH Kỹ thuật công nghiệp
Thái Nguyên 44
3.2.1. Quy mô nguồn nhân lực 44
3.2.2. Chất lượng nguồn nhân lực 46
3.3. Thực trạng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực giảng dạy 51
3.3.1. Thực trạng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực giai đoạn 2010 - 2013 51
3.3.2. Thực trạng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nhìn từ thực tiễn
phát triển 57
3.3.3. Kết quả thực hiện quy trình quản lý hoạt động giảng dạy trường Đại

học Kỹ thuật Công nghiệp 61

v
3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ở
Trường ĐH Kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên 66
3.4.1. Hợp tác quốc tế, phát triển nguồn lực giảng dạy trong các trường
đại học 66
3.4.2. Các chính sách của nhà nước đối với nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực 66
3.4.3. Yếu tố kinh tế thị trường 67
3.4.4. Chủ trương của nhà trường đầu tư cho công tác nâng cao chất
lượng nguồn nhân lực trong các trường đại học 68
3.4.5. Chiến lược nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong các trường
đại học 69
3.4.6. Công tác bồi dưỡng giảng viên và nhân viên trong các trường đại
học phải toàn diện 70
3.5. Đánh giá kết quả nâng cao chất lượng nguồn nhân lực 71
3.5.1. Kết quả đạt được 72
3.5.2. Những tồn tại hạn chế 72
3.5.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế 74
Chƣơng 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY NÂNG CAO CHẤT
LƢỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KỸ
THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN 76
4.1. Quan điểm, phương hướng và mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực tại Trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên 76
4.1.1. Quan điểm 76
4.1.2. Phương hướng 76
4.1.3. Mục tiêu 77
4.2. Đề xuất một số giải pháp thúc đẩy nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên tại Trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên 81

4.2.1. Giải pháp về phát triển tổ chức và quản lý 81
4.2.2. Lập kế hoạch phát triển đối với đội ngũ giảng viên 83
4.2.3. Sử dụng hợp lý đội ngũ giảng viên hiện có 86
4.2.4. Đào tạo bồi dưỡng và nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho
đội ngũ giảng viên 88

vi
4.2.5. Giải pháp về phân phối thu nhập và hoàn thiện chính sách đối với
cán bộ viên chức 91
4.2.6. Tăng cường các điều kiện đảm bảo cho giảng viên thực hiện nhiệm
vụ giảng dạy và nghiên cứu khoa học 93
4.2.7. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp 95
4.3. Đề xuất một số giải pháp thúc đẩy nâng cao chất lượng đội ngũ
nhân viên tại Trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên 98
4.3.1. Lập kế hoạch phát triển đối với đội ngũ nhân viên 98
4.3.2. Sử dụng hợp lý đội ngũ nhân viên hiện có 100
4.3.3. Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho
đội ngũ nhân viên 101
4.3.4. Giải pháp về phân phối thu nhập, hoàn thiện chính sách đối với cán
bộ nhân viên 104
4.3.5. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp 105
4.4. Kiến nghị 107
4.4.1. Với đại học Thái Nguyên 107
4.4.2. Đối với trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp 107
4.4.3. Đối với giảng viên và nhân viên trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp 108
KẾT LUẬN 110
TÀI LIỆU THAM KHẢO 111
PHỤ LỤC 112

vii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

NNL : Nguồn nhân lực
CBGV : Cán bộ giảng viên
QHQT : Quan hệ quốc tế
NCKH : Nghiên cứu khoa học
CBVC : Cán bộ viên chức
CBQL : Cán bộ quản lý
SV HV : Sinh viên, học viên
UBND : Uỷ ban nhân dân

viii
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Quy trình quản lý hoạt động giảng dạy trường Đại học Kỹ
thuật Công nghiệp 33
Bảng 3.1: Số lượng giảng viên và nhân viên giai đoạn 2010-2013 44
Bảng 3.2: Thống kê trình độ chuyên môn của cán bộ giảng dạy và nhân viên 46
Bảng 3.3: Trình độ học vấn của các giảng viên tại khoa, trung tâm 46
Bảng 3.4: Nội dung đánh giá thực trạng năng lực của CBVC 48
Bảng 3.5: Bảng thống kê số lượng CBGV được đào tạo hàng năm 58
Bảng 3.6: Bảng thống kê số lượng giảng viên đạt chuẩn tiếng Anh 59
Bảng 3.7: Hiệu quả hoạt động NCKH cấp cơ sở của các giảng viên 61
Bảng 3.8: Bảng tổng hợp ý kiến của CBVC về quy trình quản lý hoạt
động giảng dạy của nhà trường 62
Bảng 3.9: Bảng xếp thứ tự đánh giá của CBVC 63
Bảng 4.1: Mục tiêu về số lượng CBVC đến năm 2020 77
Bảng 4.2: Nội dung bồi dưỡng năng lực cho CBVC đến năm 2020 79
Bảng 4.3: Bảng thống kê đánh giá của sinh viên trong trường về trình
độ giảng viên 80

Bảng 4.4: Bảng trưng cầu ý kiến của cán bộ trong nhà trường đánh giá
nhận thức về sự cần thiết của việc phát triển đội ngũ giảng viên 95
Bảng 4.5: Nhận thức về tính cấp thiết của các giải pháp đã nêu 96
Bảng 4.6: Bảng trưng cầu ý kiến của cán bộ nhà trường về tính khả thi
của các giải pháp 96
Bảng 4.7: Nhận thức về tính khả thi của các giải pháp 97
Bảng 4.8: Bảng trưng cầu ý kiến của cán bộ trong nhà trường đánh giá
nhận thức về sự cần thiết của việc phát triển đội ngũ nhân viên 105
Bảng 4.9: Nhận thức về tính cấp thiết của các giải pháp đã nêu 106
Bảng 4.10: Bảng trưng cầu ý kiến của cán bộ nhà trường về tính khả thi
của các giải pháp 106
Bảng 4.11: Nhận thức về tính khả thi của các giải pháp 106

ix
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 2.1. Khung nghiên cứu một số giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực tại trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên 24

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Giáo dục đại học ở mỗi đất nước luôn có nhiệm vụ là đào tạo nguồn
nhân lực có trình độ cao đáp ứng yêu cầu của xã hội. Để thực hiện được điều
này cần rất nhiều các yếu tố như cơ sở phục vụ đào tạo, chương trình đào tạo
và đội ngũ giảng dạy. Chất lượng nguồn nhân lực luôn đóng vai trò là yếu tố
quyết định trong sự phát triển của Nhà trường.
Những năm gần đây việc phát triển giáo dục đại học ở Việt Nam và
trên thế giới đang ngày càng phát triển nhưng muốn tồn tại thì phải đối mặt
với những thách thức chưa từng có. Các trường đại học luôn phải tận dụng

những cơ hội sẵn có của mình và cam kết đáp ứng chất lượng đầu ra đối
với xã hội. Muốn thực hiện được điều này thì chất lượng nguồn nhân lực
luôn phải được đảm bảo.
Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp trải qua gần 50 năm xây dựng
và phát triển, trường đã trở thành một cơ sở đào tạo nguồn kỹ sư có chất
lượng cao cho đất nước. Nhà trường cũng đối mặt với sự cạnh tranh ngày
càng mạnh mẽ của các trường đại học lớn trên cả nước như Đại học Bách
Khoa Hà Nội, Đại học Công nghiệp Hà Nội, Đại học Bách Khoa thành phố
Hồ Chí Minh… Do có sự xã hội hóa và hiện đại hóa về giáo dục yêu cầu về
chất lượng đầu ra ngày càng cao, do vậy để đáp ứng được yêu cầu này nhà
trường phải luôn đề ra những mục tiêu về cơ sở vật chất và chất lượng nhân
sự có đáp ứng được hay không?
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là một vấn đề bức thiết luôn
được nhà trường đặt ra do trình độ của giảng viên và nhân viên còn chưa
đáp ứng được các yêu cầu đào tạo của nhà trường. Các sinh viên ra trường
đôi khi còn bị động do chưa có kiến thức thực tế, chưa đáp ứng được yêu
cầu của xã hội.
Vấn đề nguồn nhân lực luôn được nhà trường quan tâm chú trọng trong
thời kỳ phát triển, việc đào tạo các giáo viên có trình độ thạc sỹ và tiến sỹ đã

2
nâng cao tầm của nhà trường trong việc đào tạo. Hiện nay, nhà trường đang
gắn trình độ giảng viên theo chuẩn về trình độ ngoại ngữ và trình độ tin học.
Xuất phát từ những yêu cầu thực tiễn trên tác giả chọn đề tài: “Nâng
cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp
Thái Nguyên”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Nghiên cứu thực trạng công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của
trường đại học Kỹ thuật công nghiệp từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm

phát triển nguồn nhân lực của nhà trường, đáp ứng được yêu cầu của xã hội
trong những năm tiếp theo.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất
lượng nguồn nhân lực trong các trường đại học
- Phân tích, đánh giá được thực trạng và xác định các yếu tố tác động đến
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp.
- Đề xuất một số giải pháp thúc đẩy nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
tại trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực giảng dạy và nguồn nhân lực phục vụ tại Trường Đại học Kỹ
thuật công nghiệp Thái Nguyên.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung
Luận văn tập trung phân tích, đánh giá làm rõ chất lượng nguồn nhân lực
giảng dạy và chất lượng phục vụ cho đào tạo của trường Đại học Kỹ thuật
công nghiệp Thái Nguyên.

3
Đề xuất một số giải pháp để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại
Trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên.
- Về không gian
Luận văn nghiên cứu chính ở Trường Đại học kỹ thuật Công nghiệp tỉnh
Thái Nguyên và một số trường đại học khác trên địa bàn.
- Về thời gian
Luận văn nghiên cứu thực tiễn phát triển nguồn nhân lực từ năm 2010-
2013 và đồng thời nêu ra giải pháp từ 2015- 2020 của nhà trường.
4. Những đóng góp mới của luận văn

Trên cơ sở nghiên cứu khoa học, hệ thống hoá những vấn đề lý luận và
thực tiễn, luận văn có những đóng góp sau:
4.1. Về lý luận
Luận văn hệ thống hóa và góp phần hoàn thiện những vấn đề lý luận và
thực tiễn trong nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường đại học Kỹ
thuật công nghiệp và đưa ra được khung phân tích làm cơ sở để đánh giá thực
trạng về công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
4.2. Về thực tiễn
- Luận văn đã phân tích được thực trạng công tác nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực tại trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp: Thực trạng về công
tác đào tạo, tuyển sinh và cơ sở vật chất giúp cho việc nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực của nhà trường.
- Luận văn đã đánh giá được mức độ của công tác nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực tại trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp. Những lợi ích,
những thành công và hạn chế của công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực tại trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên.
- Luận văn đã xác định và làm rõ các yếu tố có ảnh hưởng tích cực đến
công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường Đại học Kỹ thuật
công nghiệp Thái Nguyên.

4
4.3. Về giải pháp
Luận văn đã đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp
Thái Nguyên, trong đó kiện toàn bộ máy làm việc và giảng viên trường.
Trang bị các máy, thiết bị phục vụ công tác đào tạo và phục vụ đào tạo; đưa
các phương pháp giảng dạy mới đến các học viên trong nhà trường, đồng thời
chất lượng phục vụ các dịch vụ cũng tăng lên cùng với hệ thống cơ sở vật
chất của nhà trường.
Đây là những ý kiến đóng góp thiết thực, những cơ sở thực tiễn nhằm

nâng cao chất lượng nguồn nhân lực giảng dạy và nguồn nhân lực phục vụ tại
Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được trình bày theo 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực tại trường đại học
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Thực trạng công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại
Trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên
Chương 4: Một số giải pháp thúc đẩy nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực tại Trường đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên









5
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO
CHẤT LƢỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC
1.1. Cơ sở lý luận về nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực tại trƣờng đại học
1.1.1. Khái niệm về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường đại học
1.1.1.1. Khái niệm nguồn nhân lực
Theo định nghĩa của Liên hiệp quốc, nguồn nhân lực là trình độ lành
nghề, là kiến thức và năng lực của toàn bộ cuộc sống con người hiện có thực
tế hoặc tiềm năng để phát triển kinh tế và xã hội trong cộng đồng [theo WB.

World Development Indicators. - London: Oxford, 2000.]
Trên cơ sở đó một số nhà khoa học Việt Nam đã xác định nguồn nhân
lực hay nguồn lực con người bao gồm lực lượng lao động và lao động dự trữ.
Trong đó lực lượng lao động được xác định là người lao động đang làm việc
và người lao động trong độ tuổi lao động có nhu cầu nhưng không có việc
làm hay là người thất nghiệp. Lao động dự trữ bao gồm học sinh trong độ tuổi
lao động, người trong độ tuổi lao động nhưng không có nhu cầu lao động.
Nguồn nhân lực được nhìn nhận từ nhiều góc độ khác nhau. Về cơ bản,
quan điểm của các nước và tổ chức quốc tế về nguồn nhân lực tương đối thống
nhất với nhau về bản chất, nội dung và các giới hạn xác định nguồn nhân lực.
Nguồn nhân lực là nguồn cung cấp sức lao động cho xã hội, là bộ phận
quan trọng nhất của dân số, có khả năng tạo ra mọi giá trị vật chất và tinh thần
cho xã hội. Xem xét nguồn nhân lực dưới dạng tiềm năng giúp định hướng phát
triển nguồn nhân lực để đảm bảo không ngừng nâng cao năng lực xã hội của
nguồn nhân lực thông qua giáo dục và đào tạo, chăm sóc sức khỏe. Tuy vậy,
nếu chỉ dừng lại xem xét nguồn nhân lực dưới dạng tiềm năng thì chưa đủ.
Muốn phát huy được tiềm năng đó thì phải chuyển nguồn nhân lực sang trạng
thái động, thành vốn nhân lực, tức là nâng cao tính năng xã hội của con người
thông qua các chính sách, thể chế và giảo pháp nhằm giải phóng triệt để tiềm

6
năng con người. Con người vốn có tiềm năng vô tận, nếu như được tự do phát
triển, tự do sáng tạo và cống hiến và được trả đúng giá trị lao động thì tiềm
năng vô tận đó được khai thác, phát huy trở thành nguồn vốn vô cùng to lớn.
Như vậy, khái niệm nguồn nhân lực có thể được hiểu như sau:
+ Theo nghĩa rộng: Nguồn nhân lực là tổng thể các tiềm năng lao động
của con người của một quốc gia, một vùng lãnh thổ, một địa phương được
chuẩn bị ở một mức độ nào đó, có khả năng huy động vào quá trình phát triển
kinh tế- xã hội của một đất nước. Với cách tiếp cận này, nguồn nhân lực như
một bộ phận cấu thành các nguồn lực của quốc gia như nguồn lực vật chất,

nguồn lực tài chính.
Nguồn nhân lực được nghiên cứu trên giác độ số lượng và chất lượng.
Số lượng nguồn nhân lực được biểu hiện thông qua các chỉ tiêu quy mô và tốc
độ tăng nguồn nhân lực. Các chỉ tiêu này có liên quan mật thiết với chỉ tiêu
quy mô tốc độ và tăng dân số. Chất lượng nguồn nhân lực được nghiên cứu
trên các khía cạnh về sức khỏe, trình độ học vấn, trình độ chuyên môn nghiệp
vụ và năng lực phẩm chất,
+ Theo nghĩa hẹp: Nguồn nhân lực là toàn bộ lực lượng lao động trong
nền kin tế quốc dân hay còn gọi là dân số hoạt động kinh tế, nghĩa là bao gồm
những người trong độ tuổi nhất định nào đó, có khả năng lao động, thực tế
đang có việc làm và những người thất nghiệp.
Trong doanh nghiệp nguồn nhân lực là toàn bộ cán bộ công nhân viên
bao gồm số lượng, chất lượng, tiềm năng hiện có và tiềm năng của đội ngũ
người lao động, phù hợp và đáp ứng được yêu cầu của chiến lược phát triển
doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định. Tiềm năng đó bao gồm tổng hòa
tiềm năng về thể lực, trí lực và tâm lực của người lao động có thể đáp ứng
được yêu cầu và nhiệm vụ của doanh nghiệp.
Tóm lại: Nguồn nhân lực là trình độ lành nghề, là kiến thức và năng lực
của toàn bộ cuộc sống con người hiện có thực tế hoặc tiềm năng để phát triển
kinh tế và xã hội trong cộng đồng.

7
1.1.1.2. Khái niệm chất lượng nguồn nhân lực
Định nghĩa về chất lượng "Chất lượng là cái tạo nên phẩm chất, giá trị
của một con người, một sự vật, sự việc" [Từ điển tiếng Việt của Viện ngôn
ngữ xuất bản năm 2000]
Chất lượng nguồn nhân lực biểu hiện ở thể lực, trí lực, tinh thần thái độ,
động cơ, ý thức lao động, văn hoá lao động công nghiệp, phẩm chất tốt đẹp
của người công dân đó là yêu nước, yêu Chủ nghĩa xã hội. Trong ba mặt: thể
lực, trí lực, tinh thần thì thể lực là nền tảng, cơ sở để phát triển trí lực, là

phương thức để chuyển tải khoa học kỹ thuật vào thực tiễn. Ý thức tinh thần
đạo đức tác phong là yếu tố chi phối hiệu quả hoạt động chuyển hoá của trí
lực thành thực tiễn. Trí tuệ là yếu tố có vai trò quan trọng hàng đầu của nguồn
nhân lực bởi có nó con người mới có thể nghiên cứu sáng tạo và ứng dụng
tiến bộ khoa học vào quá trình hoạt động sản xuất và cải tiến xã hội. Cụ thể:
Thể lực của con người chịu ảnh hưởng của mức sống vật chất, sự chăm sóc
sức khỏe và rèn luyện của từng cá nhân cụ thể. Một cơ thể khỏe mạnh, thích
nghi với môi trường sống thì năng lượng do nó sinh ra sẽ đáp ứng yêu cầu của
một hoạt động cụ thể nào đó. Thể lực có ý nghĩa quan trọng quyết định năng
lực hoạt động của con người. Phải có thể lực con người mới có thể phát triển
trí tuệ và quan hệ của mình trong xã hội. Sức khỏe là sự phát triển hài hòa của
con người cả về thể chất và tinh thần. Sức khỏe cơ thể là sự cường tráng, năng
lực lao động chân tay. Sức khỏe tinh thần là sự dẻo dai của hoạt động thần
kinh, khả năng vận động của trí tuệ, biến tư duy thành hoạt động thực tiễn.
Hiến chương của Tổ chức Y tế thế giới đã nêu: “Sức khỏe là một trạng thái
hoàn toàn thoải mái về thể chất, tâm thần và xã hội, chứ không chỉ là không
có bệnh tật hay thương tật”. Sức khỏe vừa là mục đích, đồng thời nó cũng là
điều kiện của sự phát triển nên yêu cầu bảo vệ và nâng cao sức khỏe con
người là một đòi hỏi hết sức chính đáng mà xã hội phải đảm bảo.

8
1.1.1.3. Khái niệm về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Nguồn nhân lực luôn luôn là một trong những nguồn lực quan trọng nhất
quyết định đến sự tồn tại và phát triển của bất kỳ tổ chức nào, do vậy chất
lượng nguồn nhân lực luôn được quan tâm hàng đầu. Nguồn nhân lực của một
tổ chức được hình thành dựa trên cơ sở các cá nhân cùng với các vai trò, vị trí
được phân công khác nhau, trong quá trình làm việc do yêu cầu của tổ chức
nên đã liên kết lại với nhau để cùng thực hiện một mục tiêu nhất định, nhằm
có thể đạt được những thành quả do tổ chức đó đề ra.
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là quá trình tác động nhằm thúc

đẩy những hoạt động của con người và thông qua con người để làm sao có thể
hoàn thành một cách có hiệu quả nhất.
Việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực chắc chắn khó khăn và phức
tạp hơn rất nhiều so với việc nâng cao các nguồn lực khác trong quá trình xây
dựng và phát triển nhà trường bởi con người là đối tượng sinh động, một chủ
thể có thể có nhiều thay đổi cả về mặt ý chí, tình cảm, tham vọng, sở thích,…
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là nghiên cứu các vấn đề trong
quản lý con người trong tổ chức gồm các mục tiêu chủ yếu sau:
Sử dụng nguồn lực tại chỗ sao cho có hiệu quả, không ngừng nâng cao
năng suất lao động của từng nhóm, từng tổ chuyên môn với mục đích cuối
cùng là nâng cao hiệu quả chung của đơn vị, tổ chức.
Tạo điều kiện cả về vật chất và kích thích tinh thần để phát huy tối đa
năng lực của mỗi cá nhân trong bộ máy nhân sự, đồng thời dùng các giải pháp
có tính đòn bẩy cùng với các chính sách phù hợp để kích thích lòng nhiệt tình,
sự hăng hái của người lao động đối với công việc của mình. Giúp người lao
động có thể vận dụng hết ý chí và tinh thần của tập thể người lao động, để họ
thấy được những triển vọng về tương lai khi gắn bó chặt chẽ với tổ chức.
Có rất nhiều các định nghĩa khác nhau về nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực theo PGS. Đàm Đức Vượng thì “Xây dựng nhân lực chất lượng cao

9
có nghĩa là xây dựng đội ngũ nhân lực khoa học và công nghệ, nhất là các
chuyên gia, tổng công trình sư, kỹ sư đầu ngành, công nhân có tay nghề cao,
có trình độ chuyên môn - kỹ thuật tương đương với các nước tiên tiến trong
khu vực, có đủ năng lực nghiên cứu, tiếp nhận, chuyển giao và đề xuất những
giải pháp khoa học, công nghệ, kỹ thuật, giải quyết những vấn đề cơ bản của
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; xây dựng đội ngũ doanh
nhân quản lý doanh nghiệp, có khả năng tổ chức, khả năng cạnh tranh; xây
dựng hệ thống các cơ sở đào tạo nhân lực tiên tiến, hiện đại, đa dạng, cơ cấu
ngành nghề đồng bộ; xây dựng sự nghiệp giáo dục tiên tiến, hiện đại và một

xã hội học tập toàn diện để tạo nguồn nhân lực chất lượng cao” [Hội thảo“Phát
triển nguồn nhân lực chất lượng cao nhu cầu cấp bách” do Trường ĐH Kinh
tế - Luật thuộc ĐH Quốc gia TP.HCM, và Công ty CP Tri thức doanh nghiệp
quốc tế tổ chức tại TP.HCM]
Còn theo GS. Chu Hảo thì “Nhân lực chất lượng cao trước hết phải được
thừa nhận trên thực tế, không phải ở dạng tiềm năng. Điều đó có nghĩa là nó
không đồng nghĩa với học vị cao. NLCLC là những người có năng lực thực tế
hoàn thành nhiệm vụ được giao một cách xuất sắc nhất, sáng tạo và có đóng
góp thực sự hữu ích cho công việc của xã hội” [Nhân lực chất lượng cao
không đồng nghĩa học vị cao, />chuyen-gia/nhan-luc-chat-luong-cao-khong-dong-nghia-hoc-vi-cao.aspx].
Thông qua việc đào tạo nguồn nhân lực mà mình sẵn có hoặc tuyển chọn
ngay từ ban đầu nguồn nhân lực có chất lượng cao ta có thể nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực của đơn vị hoặc tổ chức. Đó là một quá trình đòi hỏi sự kiên trì,
bền bỉ của ban lãnh đạo và sự phối hợp của nhân viên trong từng đơn vị, bộ phận.
1.1.2. Đặc điểm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường đại học
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, nguồn nhân lực tại trường đại học
đóng vai trò rất lớn trong việc đào tạo những con người có khả năng và đáp
ứng được những yêu cầu của xã hội. Do vậy, nâng cao chất lượng nguồn nhân

10
lực tại trường đại học là một trong những nhiệm vụ cụ thể và cấp bách của
mỗi nhà trường. Hơn nữa sự cạnh tranh giữa các trường đại học ngày càng
gay gắt, sự hài lòng trong đào tạo cũng như các dịch vụ kèm theo là mục tiêu
mà các trường đại học hiện nay hướng tới. Nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực tại trường đại học có một số đặc điểm như sau:
- Công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là một quá trình lâu dài
đòi hỏi sự phối hợp của các bộ phận chức năng
Muốn nâng cao được chất lượng nguồn nhân lực trong nhà trường thì đòi
hỏi phải có sự phối hợp giữa các bộ phận với nhau, từ cấp quản lý đến các cấp
thấp hơn trong nhà trường. Không phải đặt ra các mục tiêu đến thời kỳ ngắn

hạn nào đó là có thể làm được ngay, mà phải trải qua rất nhiều năm mới có
thể mang lại những thành quả nhất định. Nếu các bộ phận chức năng không
phối hợp với nhau, không chịu cố gắng hoàn thành các mục tiêu do nhà
trường đề ra thì dễ dẫn đến làm cho công tác nâng cao chất lượng NNL trong
nhà trường chỉ là hình thức và chống đối.
Muốn cho công tác nâng cao chất lượng NNL có hiệu quả thì nhà trường
cần phái có sự theo dõi chặt chẽ và đánh giá những kết quả mà mình đã đạt
được, sẽ đạt được hay chưa hoàn thiện để có những giải pháp mang tính lâu
dài áp dụng cho tất cả cán bộ nhân viên trong nhà trường.
- Nâng cao chất lượng NNL sẽ mang lại sự nâng cao đồng bộ về con
người và cơ sở vật chất
Nâng cao chất lượng NNL sẽ mang tới cho nhà trường sự phát triển về
nguồn lực giảng dạy và phục vụ đào tạo. Đồng thời cơ sở vật chất từ đó cũng sẽ
được đồng bộ theo, đây là điều tất yếu bởi suy cho cùng muốn phát triển một tổ
chức thì cũng là nâng cao về chất lượng NNL của tổ chức đó. Nhà trường sẽ
chú trọng vào đào tạo tất cả những điều cần thiết cho cán bộ viên chức đó là kỹ
năng tin học, tiếng anh trong đó tiếng anh được yêu cầu rất cao và khắt khe
nhằm tăng khả năng hội nhập vào môi trường quốc tế. Qua đó, năng lực của

11
con người sẽ tăng lên, đồng thời để đáp ứng và phục vụ cho năng lực đó thì nhà
trường cũng phải nâng cao về cơ sở vật chất nhằm phục vụ đào tạo và nghiên
cứu khoa học. Đây là hai nhân tố song song và không tách rời nhau trong suốt
quá trình nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của nhà trường.
1.1.3. Vai trò của nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại trường đại học
- Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực sẽ tận dụng nguồn lực sẵn có,
đáp ứng các mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực dựa trên nguồn lực giảng viên và
nhân viên sẵn có là một trong những chiến lược phát triển của nhà trường. Việc
đào tạo không phải chỉ trong một thời gian ngắn mà cần phải đầu tư trong một

thời gian dài mới có kết quả. Các nguồn lực sẵn có ở đây là các giảng viên và
nhân viên đã được qua sàng lọc và đào tạo qua các thời gian tập sự, các kết quả
về nguồn nhân lực đã được nhà trường đánh giá qua các đợt kiểm tra về trình
độ tiếng anh cũng như tin học của giáo viên và nhân viên. Đây là một trong
những điều kiện thuận lợi cho ban lãnh đạo nhà trường để có thể biết được cần
đào tạo và nâng cao cho những cán bộ giảng viên và nhân viên nào.
Đồng thời các cán bộ trong nhà trường cũng đã định hình được nhiệm vụ
mà mình phải thực hiện. Nên công tác đào tạo của nhà trường cũng dễ dàng
hơn, công tác quản lý được thực hiện chi tiết đến từng cán bộ nên sát sao hơn
trong công tác của cán bộ, kết quả đạt được như thế nào còn cần phải đào tạo
thêm những mặt nào.
- Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là điều kiện tiên quyết trong sự
nghiệp đổi mới giáo dục của nhà trường
Trong thời kỳ hội nhập kinh tế và phát triển như hiện nay, việc nâng cao
chất lượng nguồn nhân lực là một nhiệm vụ hàng đầu đóng vai trò sống còn
trong sự nghiệp đổi mới giáo dục của nhà trường. Nếu không tập trung phát
triển nguồn nhân lực đồng nghĩa với việc nhà trường tự mình đi ngược lại với
xu hướng phát triển của xã hội. Một trường đại học lớn mạnh phải có đủ các
yêu cầu cần thiết trong công tác giáo dục đào tạo, việc nâng cao trình độ của

12
đội ngũ giảng viên và nhân viên mang lại cho nhà trường những sức hút về
chương trình đào tạo và ngành. Nhà trường muốn đổi mới giáo dục thì phải
thay đổi cách thức và chất lượng trong đào tạo, thay đổi được yếu tố con
người là điều kiện tiên quyết muốn có trò giỏi thì người thầy phải giỏi và có
đủ tố chất để giảng dạy.
- Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực sẽ giúp cho việc sàng lọc các
giảng viên và nhân viên trong trường đại học, để có các chế độ, chính sách
phù hợp đãi ngộ cho cán bộ
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là một quá trình song hành với việc

đào tạo và kiểm tra đội ngũ giảng viên và nhân viên, nên giúp ban lãnh đạo
có được cái nhìn tổng quan về chất lượng đội ngũ của mình. Qua đó phân loại
được giảng viên và nhân viên trong quá trình phát triển, có những giải pháp
để tập trung nguồn lực về tài chính bồi dưỡng cho những giảng viên đã có
những kết quả nhất định, lên cao hơn. Những cán bộ chưa đạt được như đã đề
ra thì phải tự mình bồi dưỡng để nâng cao năng lực của bản thân mình.
Quá trình sàng lọc là một quá trình quan trọng cho việc định hướng trong
phát triển của nhà trường. Bởi đây chính là những kết quả mà nhà trường từng
bước đạt được trong quá trình bồi dưỡng đội ngũ giảng viên và nhân viên.
Nếu không sàng lọc thì nhà trường sẽ không thể biết được cần tập trung vào
cái gì và làm thế nào? Tránh việc đầu tư dàn trải, không mang tính hiệu quả
trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của nhà trường.
1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại
trường đại học
1.1.4.1. Các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực tại trường đại học
- Hợp tác quốc tế, phát triển nguồn lực giảng dạy trong các trường đại học
Hợp tác quốc tế là vấn đề cốt lõi trong phát triển và liên kết đào tạo của
nhà trường. Hiện nay, hợp tác quốc tế đưa đến một cơ hội mới cho các nhà
trường có định hướng liên kết và đào tạo. Các chương trình mà hợp tác quốc

13
tế đưa đến thường là những chương trình có chất lượng cao từ nước ngoài.
Những chương trình này rất đa dạng và có rất nhiều ngành nghề về kinh tế, kỹ
thuật, nông lâm,… Các trường đại học trong những năm gần đây đã đẩy mạnh
việc liên kết hợp tác quốc tế. Việc liên kết này có thể là giữa các trường đại
học thông qua một số trường đại học tân tiến hàng đầu trên thế giới.
Cùng với việc liên kết với nhau thì việc nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực cũng phải được đầu tư, đẩy mạnh. Khi xác định việc hợp tác đào tạo quốc
tế thì mỗi nhà trường cần phải chuẩn bị tâm thế và xác định những mục tiêu

cần đạt tới trong hợp tác quốc tế. Để tránh khỏi việc hợp tác và đào tạo quốc tế
không mang lại hiệu quả cao, tốn nhiều chi phí nhà trường cũng cần phải nâng
cao chất lượng của giảng viên và nhân viên phục vụ cho chương trình tiên tiến
này. Do vậy, hợp tác quốc tế là cơ hội nhưng cũng là thách thức đối với bất kỳ
trường đại học nào, để chương trình này thật sự mang lại hiệu quả thì nhà
trường cần phải có hướng và kế hoạch cụ thể cả về chi phí, chất lượng đội ngũ.
- Các chính sách của nhà nước đối với nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Nhà nước ta trong suốt quá trình phát triển của mình đã luôn chú ý đến
việc xây dựng và bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Các chính
sách đưa ra đều giúp cho người lao động ở những thành phần khác nhau của
nền kinh tế hướng tới những mục tiêu cần phải đạt được trong công tác. Hàng
năm, những lễ tuyên dương đều được nhà nước tổ chức nhằm tuyên dương
những cá nhân và tập thể có thành tích lao động cao, đạt được nhiều thành
quả trong công tác. Mang lại những hiệu quả thiết thực cho xã hội.
Hơn nữa, do được nhà nước chú trọng trong công tác nâng cao chất
lượng nguồn nhân lực nên các cán bộ làm ở trong các tập thể là nhà nước hay
cá nhân đều được chọn lọc để đưa đi học tập nước ngoài. Khi về nhà đóng
góp công sức và những gì mình đã học tập được để cống hiến cho nước nhà.
Đây là một trong những hướng để nhà nước ta phát triển và nâng cao chất
lượng nguồn nhân lực đã mang lại những hiệu quả thiết thực.

14
- Yếu tố kinh tế thị trường
Trong những năm vừa qua nền kinh tế thị trường luôn thay đổi và có
nhiều sự biến động, đó là do sự tương tác giữa các nền kinh tế với nhau trên thế
giới. Những yếu tố này cũng ảnh hưởng đến nền kinh tế của nước ta. Việc phát
triển được nền kinh tế thị trường hay không cũng ảnh hưởng không nhỏ đến
việc đầu tư cho công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Đây là yếu tố
không nhỏ ảnh hưởng đến công tác này, bởi đời sống của tất cả các cán bộ viên
chức đều thông qua sự phát triển của yếu tố kinh tế thị trường. Nếu nền kinh tế

ổn định mang lại sự yên tâm trong công tác cho từng người lao động thì họ sẽ
yên tâm để công tác mang lại những thành quả trong lao động của mình.
Nền kinh tế thị trường của nước ta luôn sôi động, nhà nước đã luôn cố
gắng và duy trì để mang lại sự bình ổn và phát triển bền vững cho nền kinh tế.
Điều này mang lại sự phát triển của tất cả các thành phần kinh tế, và đồng
thời cũng tác động trực tiếp lên việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại
các công ty, đơn vị.
1.1.4.2. Các yếu tố bên trong ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực tại trường đại học
- Chủ trương của nhà trường đầu tư cho công tác nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực trong các trường đại học
Việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực hiện nay tại các nhà trường là
vấn đề luôn được ưu tiên hàng đầu. Bởi các cơ sở giáo dục thì phải có được
trình độ đội ngũ giảng viên và nhân viên tốt thì mới có được cơ hội để nâng
cao vị thế của mình. Các trường đại học và cao đẳng trong cả nước hiện nay
luôn được báo động về công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của
mình, họ phải có được những người có trình độ và khả năng để có thể đạt
được mục tiêu của mình.
Các chủ trương, chính sách đúng đắn của nhà trường cho việc bồi dưỡng
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực sẽ đem lại một tinh thần không ngừng học
tập và vươn lên của cán bộ viên chức. Họ sẽ cố gắng phấn đấu để nâng cao trình