Áp dụng chuẩn nghề nghiệp trong phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung học Phổ Thông Hạ Long tỉnh Quảng Ninh

Số hóa bởi trung tâm học liệu
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM






NGUYỄN ĐẮC TỨ






ÁP DỤNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP
TRONG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HẠ LONG TỈNH QUẢNG NINH



LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN -2013
Số hóa bởi trung tâm học liệu
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM





NGUYỄN ĐẮC TỨ






ÁP DỤNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP
TRONG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HẠ LONG TỈNH QUẢNG NINH


LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Chuyên ngành : Quản lý giáo dục
Mã số : 60 14 05

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. Bùi Văn Quân







THÁI NGUYÊN -2013
Số hóa bởi trung tâm học liệu
THAI NGUYEN UNIVERSYTY
THE COLLEGE OF EDUCATION




NGUYỄN ĐẮC TỨ




APPLICATION THE PROFESSIONAL STANDARDS IN
DEVELOPING TEACHERS AT HA LONG HIGH SCHOOL,
QUANG NINH PROVINCE



Major : Education Management
Code : 60 14 05

THAI NGUYEN - 2013
Số hóa bởi trung tâm học liệu

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết
quả nghiên cứu là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công trình
nào khác.

Tác giả luận văn


Nguyễn Đắc Tứ

Số hóa bởi trung tâm học liệu

ii
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính
trọng tới Lãnh đạo trƣờng Đại học sƣ phạm – Đại học Thái Nguyên, các
Thầy Cô giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản,
sâu sắc, tạo điều kiện giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu
rèn luyện tại nhà trƣờng.
Đặc biệt, với tấm lòng thành kính tác giả xin đƣợc gửi lời cảm ơn sâu sắc
nhất tới Phó Giáo sƣ, Tiến sĩ Bùi Văn Quân ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn
khoa học và tận tình giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và
hoàn thành luận văn.
Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào
tạo, Ban Giám hiệu, các thầy giáo, cô giáo các trƣờng THPT thành phố Hạ
Long đã tạo điều kiện về thời gian, vật chất, tinh thần cho tác giả trong suốt quá
trình học tập và hoàn thành khóa học. Cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp, gia đình đã
tận tình giúp đỡ động viên tác giả hoàn thành khóa học và luận văn này.
Do điều kiện về thời gian và năng lực bản thân còn nhiều hạn chế nên
luận văn này còn có những khiếm khuyết, tác giả mong nhận đƣợc sự góp ý

chân thành của Thầy Cô và đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên – 2013
Tác giả



Nguyễn Đắc Tứ



Số hóa bởi trung tâm học liệu

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT iv
DANH MỤC CÁC BẢNG v
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ vi
MỞ ĐẦU 1
1. Lí do chọn đề tài 1

2. Mục đích nghiên cứu 3

3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 3

3.1. Khách thể nghiên cứu 3
3.2. Đối tƣợng nghiên cứu 3

4. Giả thuyết khoa học 3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu 3

6. Phạm vi nghiên cứu 4

7. Phƣơng pháp nghiên cứu 4

7.1. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận 4
7.2. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn 4
8. Cấu trúc của luận văn 4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ÁP DỤNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP
TRONG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 5
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu của đề tài 5

1.2. Một số khái niệm cơ bản 6

1.2.1. Đội ngũ giáo viên 6
1.2.2. Phát triển đội ngũ giáo viên 8
1.2.2.1. Phát triển 8
1.2.2.2. Phát triển con ngƣời 9
Số hóa bởi trung tâm học liệu

1.2.2.3. Phát triển nguồn nhân lực 11
1.2.3. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên 12
1.2.3.1. Khái niệm 12
1.2.3.2. Nội dung, mục đích và cấu trúc Chuẩn nghề nghiệp giáo viên 13
1.3. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên THPT theo lý thuyết quản lý nguồn
nhân lực 14

1.3.1. Khái quát về lý thuyết quản lý nguồn nhân lực 14
1.3.2. Một số nội dung cơ bản của phát triển đội ngũ giáo viên THPT theo lý
thuyết quản lý nguồn nhân lực 16
1.3.2.1. Quy hoạch đội ngũ giáo viên 16
1.3.2.2. Tuyển chọn, sử dụng đội ngũ giáo viên 16
1.3.2.3. Kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên 17
1.3.2.4. Bồi dƣỡng nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên 18
1.3.2.5. Tạo điều kiện, môi trƣờng phát triển đội ngũ giáo viên 19
1.4. Áp dụng chuẩn nghề nghiệp trong phát triển đội ngũ giáo viên THPT 20

1.4.1. Áp dụng chuẩn là một nội dung của chuẩn hóa đội ngũ giáo viên THPT 20
1.4.2. Các nội dung cơ bản của áp dụng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trong phát
triển đội ngũ giáo viên THPT 20
1.4.2.1. Nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo viên về vai trò và tác dụng của
Chuẩn nghề nghiệp trong xây dựng và phát triển đội ngũ 20
1.4.2.2. Đánh giá giáo viên dựa vào chuẩn 21
1.4.2.3. Tổ chức đào tạo và bồi dƣỡng nâng cao năng lực giáo viên theo chuẩn
nghề nghiệp 24
1.4.2.4. Tạo môi trƣờng và động lực để giáo viên phát huy năng lực nghề
nghiệp của bản thân theo hƣớng nâng cao mức độ đáp ứng chuẩn nghề nghiệp
24
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến áp dụng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trong
phát triển đội ngũ giáo viên THPT 25

Số hóa bởi trung tâm học liệu

1.5.1. Các yếu tố về kinh tế - xã hội 25
1.5.2. Các yêu cầu của đổi mới giáo dục Trung học phổ thông 26
1.5.3. Các yếu tố về phát triển quy mô giáo dục, mạng lƣới trƣờng lớp 26

1.5.4. Các yếu tố về các điều kiện đảm bảo chất lƣợng giáo dục 26
1.5.5. Các yếu tố về chính sách, về quản lý 27
Tiểu kết chƣơng 1 27
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN THEO
CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HẠ
LONG TỈNH QUẢNG NINH 28
2.1. Đặc điểm địa phƣơng và quá trình phát triển của trƣờng THPT Hạ Long
28

2.1.1 Đặc điểm Thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh 28
2.1.1.1 Đặc điểm vị trí địa lý, kinh tế- xã hội của thành phố Hạ Long 28
2.1.1.2. Giáo dục 29
2.1.2. Sơ lƣợc sự hình thành và phát triển của trƣờng THPT Hạ Long 29
2.1.3. Quy mô, chất lƣợng đào tạo của trƣờng THPT Hạ Long 30
2.1.3.1. Quy mô đào tạo 30
2.1.3.2. Chất lƣợng 31
2.2. Thực trạng về đội ngũ giáo viên năm học 2011 – 2012 32

2.2.1. Số lƣợng, trình độ đào tạo 32
2.2.2. Độ tuối 34
2.2.3. Thực trạng chất lƣợng đội ngũ giáo viên 35
2.2.3.1. Về phẩm chất chính trị, đạo đức 35
2.2.3.2. Về trình độ năng lực chuyên môn và nghiệp vụ 36
2.3. Thực trạng về công tác quản lý đội ngũ giáo viên của hiệu trƣởng 39

2.3.1. Công tác kiểm tra, thanh tra giảng dạy và giáo dục 39
2.3.2. Công tác đánh giá xếp loại 40
2.3.2.1. Nội dung đánh giá 41
Số hóa bởi trung tâm học liệu

2.3.2.2. Quy trình đánh giá, xếp loại 41
2.3.2.3. Xếp loại giáo viên sau đánh giá 42
2.3.2.4. Kết quả đánh giá 43
2.3.2.5. Hạn chế 43
2.3.3. Công tác tuyển dụng đội ngũ giáo viên 43
2.3.4. Công tác bố trí, sử dụng giáo viên 44
2.3.5. Công tác đào tạo bồi dƣỡng 44
2.3.5.1.Ƣu điểm 44
2.3.5.2. Hạn chế 46
2.4. Thực trạng về phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp của
Trƣờng THPT Hạ Long 47

2.4.1. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về tác dụng của chuẩn nghề
nghiệp trong xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên 47
2.4.2. Việc vận dụng chuẩn nghề nghiệp vào đánh giá năng lực đội ngũ giáo viên 48
2.4.2.1. Lực lƣợng tham gia đánh giá: Giáo viên, Hiệu trƣởng, các tổ chức
Đoàn thể trong nhà trƣờng 48
2.4.2.2. Phƣơng pháp đánh giá xếp loại 48
2.4.2.3. Quy trình đánh giá 48
2.4.2.4. Kết quả đánh giá 49
2.4.3. Sử dụng kết quả đánh giá theo chuẩn vào bồi dƣỡng giáo viên 49
2.4.4. Về tạo động lực và môi trƣờng thuận lợi để giáo viên phát huy năng lực nghề
nghiệp của bản thân theo hƣớng nâng cao mức độ đáp ứng chuẩn nghề nghiệp
49
2.5. Đánh giá chung về công tác quản lý đội ngũ giáo viên và áp dụng chuẩn
trong phát triển đội ngũ giáo viên của trƣờng THPT Hạ Long 50

2.5.1. Ƣu điểm 50
2.5.2. Hạn chế 50
Tiểu kết chƣơng 2 51

Số hóa bởi trung tâm học liệu

Chƣơng 3: BIỆN PHÁP ÁP DỤNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP TRONG PHÁT
TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG THPT HẠ LONG TỈNH QUẢNG
NINH 52
3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp 52

3.1.1. Đảm bảo tính khoa học 52
3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ 52
3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn 52
3.1.4. Đảm bảo tính khả thi 53
3.2. Biện pháp áp dụng chuẩn nghề nghiệp trong phát triển đội ngũ giáo viên
trƣờng THPT Hạ Long tỉnh Quảng Ninh 53

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về tác dụng của việc
phát triển đội ngũ giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp 53
3.2.1.1. Mục tiêu của biện pháp 53
3.2.1.2. Nội dung biện pháp 54
3.2.1.3. Cách thức thực hiện 55
3.2.2. Tổ chức đánh giá, xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp 56
3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp 56
3.2.2.2. Nội dung biện pháp 56
3.2.2.3. Phƣơng pháp đánh giá xếp loại 59
3.2.2.4. Quy trình đánh giá 60
3.2.3. Sử dụng đội ngũ giáo viên sau kết quả đánh giá, xếp loại 62
3.2.3.1. Mục tiêu biện pháp 62
3.2.3.2. Nội dung biện pháp 63
3.2.3.3. Cách thức thực hiện 64
3.2.4.1. Mục tiêu của biện pháp 66
3.2.4.2. Nội dung biện pháp 66

3.2.4.3. Cách thức thực hiện 73
Số hóa bởi trung tâm học liệu

3.2.5. Tổ chức thực hiện các chính sách đối với giáo viên, xây dựng các tiêu chí
tuyển dụng giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp 76
3.2.5.1. Mục đích của biện pháp 76
3.2.5.2. Nội dung của biện pháp 77
3.2.5.3. Tổ chức thực hiện 78
3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp 79

3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 80

3.4.1. Đối tƣợng khảo nghiệm 80
3.4.2. Cách đánh giá 80
3.4.3. Kết quả đánh giá 81
Kết luận chƣơng 3 83
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 84
1. Kết luận 84

2. Khuyến nghị 84

2.1. Với Bộ Giáo dục và Đào tạo 84

2.2. Với UBND tỉnh, UBND tỉnh Quảng Ninh 85

2.3. Với Sở GD & ĐT Quảng Ninh 85

2.4. Đối với trƣờng THPT Hạ Long 85

TÀI LIỆU THAM KHẢO 87

PHỤ LỤC 89
Số hóa bởi trung tâm học liệu

iv
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BGDĐT Bộ Giáo dục và Đào tạo
CBQL Cán bộ quản lý
CNH Công nghiệp hóa
CT Chỉ thị
ĐNGV Đội ngũ giáo viên
GD Giáo dục
GD&ĐT Giáo dục và đào tạo
GV Giáo viên
HĐH Hiện đại hóa
HS Học sinh
NGLL Ngoài giờ lên lớp
QLGD Quản lý giáo dục
TC Tiêu chí
TCM Tổ chuyên môn
THCS Trung học cơ sở
THPT Trung học phổ thông
TW Trung ƣơng




Số hóa bởi trung tâm học liệu

v

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Số liệu về giáo dục của thành phố Hạ Long năm 2011 29
Bảng 2.2: Số liệu về học sinh các năm học từ 2009– 2012 30
Bảng 2.3: Chất lƣợng giáo dục các năm học từ 2009-2012 31
Bảng 2.4 : Số lƣợng giáo viên theo cơ cấu môn học và trình độ chuyên môn 33
Bảng 2.5: Thống kê độ tuổi của đội ngũ giáo viên 34
Bảng 2.6: Tổng hợp đánh giá xếp loại phẩm chất chính trị, đạo đức, 35
lối sống của giáo viên trƣờng THPT Hạ Long 35
Bảng 2.7 : Tổng hợp kết quả đánh giá xếp loại chuyên môn 37
Bảng 2.8: Kết quả kiểm tra, thanh tra xếp loại giờ dạy 40
Bảng 2.9: Ma trận xếp loại giáo viên theo các mặt đánh giá 42
Bảng 2.10: Kết quả xếp loại giáo viên 43
Bảng 2.11: Thống kê các lớp bồi dƣỡng nâng cao năng lực dạy học 44
Bảng 2.12: Thống kê các lớp bồi dƣỡng Tin học và Ngoại ngữ 45
Bảng 2.13: Thống kế số giáo viên đi học cao học 46
Bảng 2.14: Kết quả khảo sát nhận thức của CBQL-GV về tác dụng 47
Bảng 3.1: Thống kê kết quả khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi
của các biện pháp đề xuất ở trƣờng THPT Hạ Long 81

Số hóa bởi trung tâm học liệu

vi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Kết quả học tập của học sinh 31
Biểu đồ 2.2: Kết quả rèn luyện của học sinh 32
Biểu đồ 2.3: Xếp loại phẩm chất chính trị, dạo đức của giáo viên 36
Biểu đồ 2.4: Kết quả đánh giá xếp loại chuyên môn 37
Biểu đồ 2.5: Xếp loại giờ dạy của giáo viên 40

Biểu đồ 3.1: Thống kê kết quả khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi
của các biện pháp đề xuất ở trƣờng THPT Hạ Long 82
Sơ đồ 1.1 : Mô hình câu trúc chuẩn nghề nghiệp giáo viên 14
Sơ đồ 1.2. Quản lý phát triển nguồn nhân lực 15
Sơ đồ 3.1: Quy trình đánh giá 61
Sơ đồ 3.2: Nội dung bồi dƣỡng giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp 70
Sơ đồ 3.3: Hình thức bồi dƣỡng giáo viên 73
Sơ đồ 3.4. Mối liên hệ giữa các biện pháp 80
Số hóa bởi trung tâm học liệu

1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Nghị quyết TW 2 của Hội nghị BCH TW Đảng Cộng sản Việt Nam
khoá VIII đã khẳng định “
Muốn tiến hành CNH, HĐH thắng lợi phải phát
triển mạnh mẽ giáo dục đào tạo, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ
bản của sự phát triển bền vững
”[8]
Trong Chỉ thị số 40-CT/TƢ ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban Bí thƣ
Trung ƣơng Đảng có nêu rõ: “Mục tiêu chiến lược phát triển Giáo dục và Đào
tạo là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá,
đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng
nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề nhà
giáo ” [1]
Trong báo cáo chính trị đại hội IX của Đảng đã chỉ ra "Phát triển đội ngũ
giáo viên, coi trọng chất lượng và đạo đức sư phạm, cải thiện chế độ đãi ngộ,
bảo đảm về cơ bản đội ngũ giáo viên đạt chuẩn quốc gia và tỉ lệ giáo viên với
học sinh theo yêu cầu của từng cấp học. Có cơ chế chính sách đảm bảo đủ giáo
viên cho các vùng miền núi, miền cao, hải đảo" [7]

Đảng và nhà nƣớc đã xác định Giáo dục và Đào tạo là động lực của sự
phát triển của đất nƣớc. Trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hoá hiện nay để
phát triển Giáo dục cần đƣợc đổi mới trên tất cả các bình diện: Mục tiêu, nội
dung và phƣơng thức đào tạo, đổi mới công tác quản lý, thực hiện ba chuẩn:
Chuẩn hoá, hiện đại hoá và xã hội hoá. Việc chuẩn hoá giáo dục đƣợc tiến hành
theo hƣớng chuẩn hoá đội ngũ giáo viên, chuẩn chất lƣợng, chuẩn kiến thức -
kỹ năng, chuẩn cơ sở vật chất. Thực hiện hiện đại hoá giáo dục với các mục
tiêu phổ cập trung học cơ sở, sử dụng công nghệ thông tin trong nhà trƣờng,
tiếp cận và đạt trình độ giáo dục tiên tiến của thế giới và khu vực.
Quyết định số 09/2005/QĐ-TTg ngày 11/01/2005 của Thủ tƣớng Chính
phủ về việc phê duyệt Đề án "Xây dựng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhà Giáo
Số hóa bởi trung tâm học liệu

2
và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005 – 2010" đã đƣa ra giải pháp: "Xây
dựng chuẩn giáo viên các cấp, bậc học; xây dựng, hoàn thiện nội dung, quy
trình, phƣơng thức bồi dƣỡng thƣờng xuyên và bồi dƣỡng nâng chuẩn cho các
nhà giáo" .
Thông tƣ 30/2009/TT-BGDĐT ngày 22/10/2009 của Bộ trƣởng Bộ Giáo
dục và Đào tạo quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS, giáo viên THPT.
Nhằm giúp giáo viên tự đánh giá năng lực nghề nghiệp (dạy học và giáo dục)
và giúp các cấp quản lý có cơ sở để đánh giá, xếp loại giáo viên hàng năm,
phục vụ công tác xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dƣỡng và sử dụng
đội ngũ giáo viên trung học. Đồng thời, chuẩn nghề nghiệp là cơ sở để xây
dựng, phát triển chƣơng trình đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên trung học, nghiên
cứu, đề xuất và thực hiện chế độ chính sách đối với giáo viên trung học.
Thực tế, Trƣờng trung học phổ thông Hạ Long với 15 năm xây dựng và
phát triển, đến nay đã có sự ổn định về cơ sở vật chất, đội ngũ, nền nếp dạy và
học. Nhà trƣờng đƣợc sự tín nhiệm của địa phƣơng, của ngành, đƣợc đầu tƣ cả
về cơ sở vật chất, trang thiết bị cũng nhƣ con ngƣời. Đội ngũ lãnh đạo nhà

trƣờng luôn tận tụy, năng động và sáng tạo trong quản lý điều hành đơn vị đã
đảm bảo cho nhà trƣờng luôn phát triển đi lên đáp ứng đƣợc yêu cầu hiện tại.
Tuy nhiên, hiện nay đội ngũ giáo viên của Trƣờng THPT Hạ Long chƣa đồng
bộ, còn một số giáo viên chƣa đạt trình độ chuẩn đào tạo theo qui định, một số
giáo viên còn chậm trong đổi mới phƣơng pháp, chƣa tích cực tiếp cận các
công nghệ, quy trình dạy học hiện đại.
Công tác đánh giá, phân loại đội ngũ chƣa thực sự khoa học đôi lúc còn
cả nể mang nặng cảm tính. Vì vậy vận dụng chuẩn nghề nghiệp trong việc xây
dựng, quản lý đội ngũ giáo viên vừa là yêu cầu, vừa là biện pháp quan trọng
trong việc chuẩn hoá, nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên của nhà trƣờng.
Với lý do đó, chúng tôi thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học "Áp dụng
chuẩn nghề nghiệp trong phát triển đội ngũ giáo viên Trường trung học phổ
Số hóa bởi trung tâm học liệu

3
thông Hạ Long tỉnh Quảng Ninh" nhằm góp phần giúp cho Trƣờng trung học
phổ thông Hạ Long nâng cao chất lƣợng đội ngũ, từ đó góp phần nâng cao chất
lƣợng dạy học và giáo dục của nhà trƣờng.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng phát triển đội
ngũ giáo viên tại Trƣờng THPT Hạ Long hiện nay, đề xuất các biện pháp áp
dụng chuẩn nghề nghiệp trong phát triển đội ngũ giáo viên Trƣờng trung học
phổ thông Hạ Long tỉnh Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục trong
giai đoạn hiện nay.
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Lý luận và thực tiễn phát triển đội ngũ giáo viên THPT theo chuẩn nghề
nghiệp giáo viên trung học
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp áp dụng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học trong phát triển đội

ngũ giáo viên Trƣờng Trung học phổ thông Hạ Long tỉnh Quảng Ninh
4. Giả thuyết khoa học
Áp dụng chuẩn nghề nghiệp là một trong các giai đoạn của chuẩn hóa đội
ngũ giáo viên. Vì thế, nếu có các biện pháp đồng bộ, khả thi để áp dụng chuẩn
nghề nghiệp giáo viên trong phát triển đội ngũ giáo viên Trƣờng THPT Hạ Long
thì sẽ thực hiện đƣợc mục tiêu chuẩn hóa đội ngũ giáo viên của nhà trƣờng
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận cơ bản về chuẩn nghề nghiệp và phát
triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông.
5.2. Khảo sát thực trạng công tác phát triển đội ngũ giáo viên theo Chuẩn nghề
nghiệp ở Trƣờng THPT Hạ Long tỉnh Quảng Ninh.
5.3. Đề xuất các biện pháp áp dụng chuẩn nghề nghiệp trong phát triển đội ngũ
giáo viên Trƣờng THPT Hạ Long tỉnh Quảng Ninh.
Số hóa bởi trung tâm học liệu

4
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Về nội dung nghiên cứu: Đề tài sử dụng khái niệm phát triển đội ngũ giáo
viên theo lý thuyết quản lý nguồn nhân lực của Leonard Nadle
6.2. Về đối tƣợng khảo nghiệm: Chuyên viên Sở GD&ĐT Quảng Ninh; Lãnh đạo
các trƣờng THPT thành phố Hạ Long; Cán bộ quản lý và giáo viên Trƣờng THPT
Hạ Long. tỉnh Quảng Ninh.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu Luật Giáo dục, các văn kiện của Đảng, Nhà nƣớc, văn bản
của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành; nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến
đề tài. Từ đó, phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa các tài liệu để
xây dựng khung lý thuyết làm luận cứ lý luận cho đề tài nghiên cứu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phƣơng pháp quan sát, lấy ý kiến chuyên gia, trao đổi kinh nghiệm và

phƣơng pháp thống kê xử lý số liệu.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị tài liệu tham khảo, phụ lục,
nội dung chính của luận văn đƣợc trình bày trong 3 chƣơng
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về áp dụng chuẩn nghề nghiệp trong phát triển
đội ngũ giáo viên trung học phổ thông
Chƣơng 2 : Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ở
Trƣờng Trung học phổ thông Hạ Long tỉnh Quảng Ninh
Chƣơng 3: Biện pháp áp dụng chuẩn nghề nghiệp trong phát triển đội
ngũ giáo viên ở trƣờng Trung học phổ thông Hạ Long tỉnh Quảng Ninh.




Số hóa bởi trung tâm học liệu

5
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ÁP DỤNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP TRONG PHÁT
TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu của đề tài
Trong giáo dục, giáo viên luôn luôn đóng một vai trò chủ đạo, then chốt,
là nhân tố quyết định đến chất lƣợng và hiệu quả của quá trình giáo dục. Để có
đội ngũ giáo viên đủ mạnh, đáp ứng đƣợc nhu cầu đổi mới giáo dục hiện nay,
vấn đề quản lý, sử dụng và bồi dƣỡng nâng cao nghiệp vụ sƣ phạm cho giáo
viên là hết sức quan trọng và cần thiết.
Việc xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên, trong đó có đội ngũ giáo
viên THPT đã có nhiều đề tài nghiên cứu, trong đó có các đề tài luận văn thạc
sĩ khoa học tập trung nêu các các biện pháp quản lý nâng cao chất lƣợng đội
ngũ giáo viên nhƣ: “Giải pháp bồi dưỡng chuẩn hóa giáo viên mẫu giáo các

tỉnh Duyên Hải miền Trung” của Nguyễn Huy Thông - 1999; Một số giải pháp
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THPT Hàm Long, của Nguyễn Văn
Phƣơng, 2010; Biện pháp quản lý công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo
viên THPT tỉnh Lạng Sơn đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, của Nguyễn Thị
Lƣơng Hằng, 2008;
Các đề tài nêu trên đã tiếp cận nghiên cứu về vấn đề xây dựng, bồi
dƣỡng, quy hoạch và quản lý phát triển ĐNGV. Đã từng bƣớc hoàn thiện cơ sở
lý luận về xây dựng đồng thời đề xuất các biện pháp trong việc quản lý ĐNGV,
phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của địa phƣơng, điều kiện nhà trƣờng để từng
bƣớc củng cố, đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ này trở thành lực lƣợng chủ yếu,
nhằm nâng cao hiệu lực trong giáo dục, quyết định sự phát triển giáo dục.
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên THPT vừa mới đƣợc ban hành từ tháng
10/2009 nên hầu nhƣ chƣa có đề tài nghiên cứu vận dụng Chuẩn nghề nghiệp
vào phát triển đội ngũ giáo viên, đặc biệt là đội ngũ giáo viên THPT Trƣờng
THPT Hạ Long tỉnh Quảng Ninh.
Số hóa bởi trung tâm học liệu

6
Tiếp thu, kế thừa những thành tựu đã có, chúng tôi tiến hành nghiên cứu
đề tài “Áp dụng chuẩn nghề nghiệp trong phát triển đội ngũ giáo viên
trường trung học phổ thông Hạ Long tỉnh Quảng Ninh”. Đề tài này tiếp tục
nghiên cứu cơ sở lý luận, đánh giá đƣợc thực trạng đội ngũ giáo viên hiện nay
của nhà trƣờng mà tác giả đang công tác, đƣa ra các biện pháp thiết thực, khả
thi nhằm phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp quy định tại
Thông tƣ 30/2009/TT-BGDĐT ngày 22/10/2009 của Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo, chắc chắn đó là những động lực quyết định thực hiện thắng lợi các
mục tiêu của nhà trƣờng, góp phần tích cực vào sự nghiệp giáo dục và đào tạo
của tỉnh Quảng Ninh.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Đội ngũ giáo viên

Khái niệm giáo viên đã đƣợc định nghĩa trong Điều 70- Luật Giáo dục:
"Nhà giáo là ngƣời làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trƣờng, cơ sở
giáo dục khác. Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ
thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên"[21]
Theo Điều lệ Trƣờng trung học, giáo viên trƣờng trung học là ngƣời làm
nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trƣờng.
Đội ngũ giáo viên là nhân tố quan trọng của phát triển giáo dục - đào tạo,
thông qua hoạt động giảng dạy - giáo dục và các hoạt động khác trong và ngoài
nhà trƣờng, đội ngũ giáo viên là ngƣời hằng ngày trực tiếp thực hiện các mục
tiêu chiến lƣợc phát triển giáo dục - đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh tầm quan trọng của đội ngũ giáo
viên: "Nếu không có thầy giáo thì không có giáo dục". Ngƣời cũng chỉ rõ vai
trò của nghề sƣ phạm: "Có gì vẻ vang hơn là đào tạo những thế hệ trẻ sau này tích
cực góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản" [14]. Giáo viên
chính là ngƣời thực hiện mục tiêu cơ bản của giáo dục và đào tạo nhằm xây
Số hóa bởi trung tâm học liệu

7
dựng con ngƣời thiết tha gắn bó với lý tƣởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã
hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cƣờng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Quan niệm mới về vai trò của giáo viên và về quan hệ giáo viên - học
sinh đã đƣợc thể chế hoá rất rõ trong Luật Giáo dục. Đây là quan điểm đổi mới
của Đảng và Nhà nƣớc ta, cũng nhƣ trong ngành giáo dục và đào tạo và đang
có xu hƣớng phát triển nhanh, mạnh hơn. Nhiệm vụ của giáo viên ngày nay là
giúp cho ngƣời học tự học, tự xây dựng lấy phẩm chất và năng lực của mình
dƣới sự tổ chức hƣớng dẫn tạo điều kiện và đánh giá của giáo viên.
Giáo viên là nhân tố quyết định chất lƣợng của giáo dục và đƣợc xã hội
tôn vinh. Tinh thần này chỉ đƣợc thể hiện đầy đủ trong quan niệm mới về
nhiệm vụ của giáo viên. Từ đó yêu cầu đội ngũ giáo viên phải tự nâng cao trình
độ lên ngang tầm với yêu cầu đổi mới giáo dục, phục vụ công nghiệp hoá, hiện

đại hoá đất nƣớc.
Theo Virgil Rowland: “Đội ngũ giáo viên là những chuyên gia trong lĩnh
vực giáo dục, họ nắm vững tri thức và hiểu biết dạy học và giáo dục nhƣ thế
nào và có khả năng cống hiến toàn bộ tài năng và sức lực của họ cho giáo dục’’
[13] Đội ngũ giáo viên là một tập hợp những giáo viên đƣợc tổ chức thành một
lực lƣợng, cùng chung nhiệm vụ là thực hiện các mục tiêu giáo dục đã đặt ra
cho tổ chức đó.
Đội ngũ giáo viên trƣờng THPT là những ngƣời
có bằng tốt nghiệp đại
học sƣ phạm hoặc có bằng tốt nghiệp đại học và có chứng chỉ bồi dƣỡng nghiệp
vụ sƣ phạm theo đúng chuyên ngành tại các khoa, trƣờng Đại học Sƣ phạm
và
có thể có trình độ sau đại học.
Ngày nay ĐNGV đƣợc hiểu cụ thể hơn, đó là: “Tập thể những ngƣời đảm
nhiệm công tác giáo dục và dạy học, có đủ tiêu chuẩn đạo đức, chuyên môn và
nghiệp vụ quy định. Đây là lực lƣợng quyết định hoạt động giáo dục của nhà
trƣờng, cho nên cần đƣợc đặc biệt quan tâm xây dựng mọi mặt, phải có đủ số
Số hóa bởi trung tâm học liệu

8
lƣợng phù hợp với cơ cấu giảng dạy của các bộ môn, phải đảm bảo tỷ lệ cân
đối giữa nam, nữ, giữa lớp già và lớp trẻ”[2]
ĐNGV mạnh là đội ngũ có đủ về số lƣợng, đồng bộ về cơ cấu, có trình độ
cao về chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng đƣợc nhiệm vụ, đáp ứng đổi mới GD
Để có ĐNGV mạnh về chuyên môn nghiệp vụ, biện pháp tốt nhất là đẩy
mạnh công tác ĐT-BD cùng với chính sách, chế độ thỏa đáng thì mỗi GV mới
phát huy đƣợc hết tiềm năng và nhiệt tình của họ cho sự nghiệp GD.
1.2.2. Phát triển đội ngũ giáo viên
1.2.2.1. Phát triển
Theo từ điển Triết học thì: “Phát triển là một phạm trù triết học dùng để

chỉ sự vận động của sự vật hiện tƣợng theo chiều hƣớng tiến lên, từ thấp đến
cao, từ đơn giản đến phức tạp, cái mới, cái tiến bộ ra đời thay thế cái cũ, cái lạc
hậu”.[28]. Tất cả các sự vật, hiện tƣợng, con ngƣời và xã hội hoặc tự thân biến
đổi, hoặc do bên ngoài làm cho biến đổi tăng lên cả về số lƣợng hoặc chất
lƣợng đó chính là sự phát triển. Nhƣ vậy “phát triển” là một khái niệm rất rộng.
Nói đến “phát triển” là ngƣời ta nghĩ ngay đến sự đi lên của sự vật, hiện tƣợng,
con ngƣời trong xã hội. Sự đi lên đó thể hiện ở việc tăng lên về số lƣợng và số
lƣợng, thay đổi về nội dung và hình thức.
Nguồn gốc của sự phát triển là sự thống nhất và đấu tranh của các mặt
đối lập. Phƣơng thức của sự “phát triển” là chuyển hoá những thay đổi về
lƣợng thành những thay đổi về chất và ngƣợc lại theo kiểu nhảy vọt. Chiều
hƣớng của sự “phát triển” là sự vận động theo hình xoáy trôn ốc.
Theo tác giả David C.Korten, khi xét ở khía cạnh xã hội: “Phát triển là
một tiến trình qua đó các thành viên của xã hội tặng đƣợc những khả năng của
cá nhân và định chế của mình để huy động và quản lý các nguồn lực nhằm tạo
ra những thành quả bền vững… nhằm hoàn thiện chất lƣợng cuộc sống hoàn
thiện với nguyện vọng của họ”.
Số hóa bởi trung tâm học liệu

9
Theo quan điểm này thì “phát triển” là sự tăng trƣởng, hoàn thiện đƣợc
khả năng, tạo ra sự phù hợp của bản thân bằng cách sử dụng mọi nguồn lực có
thể có đƣợc. Tiến trình đó không phải của riêng ai mà của các thành viên một
tổ chức, một xã hội - khái niệm này khá phù hợp với quan điểm phát triển đội
ngũ giáo viên, phát triển giáo dục.
Thực tiễn chứng minh rằng, trong xây dựng đã có phát triển, trong phát
triển phải có xây dựng. Chúng ta thƣờng nói: xây dựng nền kinh tế thị trƣờng
theo định hƣớng xã hội chủ nghĩa. Nhƣ vậy không có nghĩa là ta đã có một nền
kinh tế thị trƣờng chúng ta phải có thời gian, trong đó phải làm cho nền kinh tế
luôn tăng trƣởng, phát triển một cách bền vững. Về mặt xã hội thì trong phát

triển phải có quản lý, quản lý để phát triển. Phát triển đội ngũ GVTHCS trong
giáo dục không nằm ngoài quy luật của sự phát triển.
1.2.2.2. Phát triển con người
Lịch sử phát triển của con ngƣời gắn liền với lịch sử phát triển của thế giới.
Trong quá trình phát triển, con ngƣời luôn ƣớc mơ có một cuộc sống tự do, dồi
dào về vật chất, phong phú về tinh thần, không ngừng đƣợc nâng cao về tri thức
của mỗi ngƣời luôn đƣợc ấp ủ và theo đuổi qua mọi thế hệ, mọi thời đại.
Tuy nhiên, trong những giai đoạn lịch sử khác nhau, khi theo đuổi mục
đích đó, trọng tâm và mục tiêu phát triển lại không hoàn toàn nhƣ nhau. Nửa
thế kỷ trở lại đây, phát triển đã trở thành cơ hội thực sự cho nhiều quốc gia,
nhiều cộng đồng trên thế giới và cũng đã có nhiều cách tiếp cận khác nhau về
lý luận phát triển.
Trƣớc sự phát triển bùng nổ của các thành tựu khoa học và công nghệ
trong giai đoạn hiện nay, một cách tiếp cận khác về phát triển có tính hệ thống,
mang đậm chất nhân văn đã đƣợc định hình rõ nét trong tƣ duy phát triển của
nhiều quốc gia, đó là phát triển bền vững, trong đó con ngƣời đƣợc coi là trung
tâm của sự phát triển, là chìa khóa của mọi sự phát triển. Ngƣời ta quan niệm:
“Phát triển là sự mở rộng phạm vi lựa chọn của con ngƣời để đạt đến một cuộc
Số hóa bởi trung tâm học liệu

10
sống trƣờng thọ, khỏe mạnh, có ý nghĩa và xứng đáng với con ngƣời”. Theo
quan điểm này có hai khía cạnh: Mở rộng cơ hội lựa chọn, nâng cao năng lực
lựa chọn và thực hiện sự lựa chọn của con ngƣời để học thực sự đƣợc hƣởng
thụ một cuộc sống hạnh phúc, bền vững. Cách tiếp cận mới này đã nhận đƣợc
sự ủng hộ của đa số các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Ở nƣớc ta, trong suốt quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây
dựng đất nƣớc, Đảng và Nhà nƣớc ta luôn kiên trì con đƣờng phát triển mang
lại hạnh phúc cho toàn thể nhân dân và luôn khẳng định: Con ngƣời là trung
tâm của sự phát triển, con ngƣời vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát

triển. Tƣ trƣởng này một lần nữa đƣợc nhấn mạnh và cụ thể hóa tại Đại hội đại
biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng: “Nâng lên đáng kể chỉ số phát triển con
ngƣời (HDI) của nƣớc ta trong so sánh quốc tế. Chất lƣợng đời sống, văn hóa,
tinh thần đƣợc nâng lên rõ rệt trong xã hội an toàn, lành mạnh với môi trƣờng
sinh thái đƣợc bảo vệ và cải thiện”. Trong đƣờng lối kinh tế và chiến lƣợc phát
triển của nƣớc ta, Đảng ta xác định: “Phát triển nhanh, có hiệu quả và bền
vững, tăng trƣởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo
vệ môi trƣờng”.[9]
Phát triển con ngƣời (tiếng Anh: human development) là sự phát triển
mang tính nhân văn. Đó là sự mở rộng cơ hội cho ngƣời dân nhằm hƣớng tới
một cuộc sống đầy đủ vật chất, phong phú về tri thức, Theo báo cáo phát
triển con ngƣời Việt Nam năm 2001, quan điểm phát triển con ngƣời có 5 đặc
trƣng cơ bản:
- Con ngƣời đƣợc coi là trung tâm của sự phát triển.
- Ngƣời dân không chỉ là phƣơng tiện mà còn là mục tiêu của sự phát
triển. Vì vậy, quan điểm phát triển con ngƣời phải gắn liền với những lý thuyết
về nguồn vốn con ngƣời hay nguồn nhân lực.
Số hóa bởi trung tâm học liệu

11
- Nâng cao vị thế của ngƣời dân. Ngƣời dân không chỉ đơn thuần là đối
tƣợng thụ hƣởng một cách thụ động thành quả của sự phát triển mà còn là
thành viên tham gia tích cực, chủ động vào quá trình phát triển.
- Chú trọng việc tạo lập sự bình đẳng về cơ hội cho mọi ngƣời dân, đồng
thời nhấn mạnh tầm quan trọng của sự công bằng xã hội.
- Nó mang tính toàn diện vì đó là một quá trình mở rộng cơ hội của
ngƣời dân về tất cả các mặt của cuộc sống nhƣ: Kinh tế, chính trị, xã hội, văn
hóa và giáo dục.
Nghiên cứu về sự phát triển con ngƣời trong lĩnh vực giáo dục nói chung
- yếu tố trung tâm của sự phát triển - không thuộc phạm vi nghiên cứu của đề

tài. Đề tài này chỉ đề cập đến khía cạnh phát triển con ngƣời cụ thể, đó là đội
ngũ GV thuộc cấp học THCS - Đội ngũ GVTHCS. Tất nhiên phát triển đội ngũ
GVTHCS cũng không nằm ngoài sự phát triển con ngƣời nói chung.
1.2.2.3. Phát triển nguồn nhân lực
Đội ngũ GV là một tổ chức, do đó có thuộc tính luôn luôn vận động và
phát triển.
Các tác giả Đỗ Minh Cƣơng và Nguyễn Thị Doan cho rằng “phát triển
nguồn nhân lực là tạo ra sự tăng trƣởng bền vững về hiệu năng của mỗi thành
viên ngƣời lao động và hiệu quả chung của tổ chức gắn liền với việc không
ngừng tăng lên về số lƣợng và chất lƣợng của đội ngũ”.
Theo từ điển Giáo dục học thì: “phát triển nguồn nhân lực là đào tạo
nghề nghiệp, hình thành những khả năng chiếm lĩnh kiến thức, tay nghề và
năng lực; quá trình nhằm cung cấp những nguồn nhân lực cho phát triển KT-
XH cho đất nƣớc”.
Qua những khái niệm trên, có thể hiểu phát triển nguồn nhân lực là làm
gia tăng các giá trị vật chất, các giá trị tinh thần, các giá trị thể chất, giá trị đạo
đức để mọi ngƣời lao động có thái độ lao động tốt, có năng lực làm việc tốt,