tiểu luận đường lối xây dựng hệ thống đối ngoại của đảng cộng sản việt nam trong thời kỳ đổi mới

Đường lối xây dựng hệ thống đối ngoại của Đảng cộng sản Việt Nam
trong thời kỳ đổi mới
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU
PHẦN NỘI DUNG
1. MỞ RỘNG QUAN HỆ ĐỐI NGOẠI VÀ CHỦ ĐỘNG HỘI NHẬP QUỐC
TẾ LÀ ĐÒI HỎI KHÁCH QUAN CỦA ĐẤT NƯỚC VÀ XU THẾ CHUNG
CỦA THẾ GIỚI
1.1 Nền tảng của việc mở rộng quan hệ đối ngoại và chủ động hội nhập kinh tế
quốc tế
1.1.1 Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của chính sách đối
ngoại
1.1.2. Truyền thống ngoại giao của dân tộc
1.2 Đòi hỏi bức thiết của tình hình trong nước và xu thế của thế giới
1.2.1. Đòi hỏi bức thiết của tình hình trong nước
1.2.2 .Đòi hỏi bức thiết của tình hình thế giới
2: QUÁ TRÌNH ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM LÃNH ĐẠO MỞ RỘNG
CÁC QUAN HỆ ĐỐI
NGOẠI
2.1. Thực trạng đối ngoại của Đảng, Nhà nước trước đổi mới
2.2. Chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước từ (1986-1995)
2.3. Chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước từ (1996– đến nay)
3: MỞ RỘNG QUAN HỆ ĐỐI NGOẠI, CHỦ ĐỘNG HỘI NHẬP KINH TẾ
QUỐC TẾ TRONG THỜI GIAN
TỚI
3.1 Chủ trương, nhiệm vụ của công tác đối ngoại trong thời gian tới
3.2. Chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực
3.3. Một số bài học bước đầu về chính sách đối ngoại
PHẦN KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài:
Tình hình thế giới tiếp tục chứng kiến nhiều biến đổi phức tạp và khó lường về
ngoại giao giữa các nước trong khu vực và trên thế giới. Toàn cầu hoá tiếp tục phát
triển sâu rộng và tác động tới tất cả các nước. Các quốc gia lớn nhỏ đang tham gia
ngày càng tích cực vào quá trình hội nhập quốc tế. Hoà bình, hợp tác và phát triển
vẫn là xu thế hàng đầu của mỗi quốc gia, phản ánh đòi hỏi bức xúc của các quốc
gia, dân tộc trong quá trình phát triển.
Sau khi tiến hành công cuộc đổi mới đất nước, thế và lực của nước ta đã lớn mạnh,
có lợi thế rất lớn là tình hình chính trị - xã hội cơ bản ổn định, môi trường hoà
bình. Nhằm phát huy những thành tựu to lớn đã đạt được trong tiến hành công
cuộc Đổi mới với mục tiêu xây dựng nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ, văn minh. Đảng và Nhà nước Việt Nam tiếp tục thực hiện
đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, đa dạng hoá, đa phương hoá quan hệ
quốc tế, chủ động hội nhập quốc tế với phương châm: “Việt Nam sẵn sàng là bạn
và là đối tác tin cậy của tất cả các nước trong cộng đồng thế giới phấn đấu vì hoà
bình, độc lập và phát triển”. Việt Nam đã và đang hợp tác chặt chẽ với các nước,
các tổ chức quốc tế và khu vực để cùng nhau giải quyết những thách thức chung
như dịch bệnh truyền nhiễm, đói nghèo, tội phạm xuyên quốc gia, ô nhiễm môi
trường, buôn lậu ma túy, Những nỗ lực của Việt Nam thể hiện rõ tinh thần trách
nhiệm của mình đối với bạn bè ở khu vực và quốc tế. Việt Nam sẽ chủ động hội
nhập kinh tế quốc tế và khu vực theo tinh thần phát huy tối đa nội lực, nâng cao
hợp tác quốc tế, độc lập tự chủ và định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích dân
tộc, giữ vững an ninh quốc gia, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc…
Chính vì những lý do trên nhóm chúng em chọn đề tài nghiên cứu “ĐƯỜNG LỐI
ĐỐI NGOẠI CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM GIAI ĐOẠN TỪ SAU
NĂM 1986 ĐẾN NAY” .
2. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài:
• Mục đích:
Thông qua quá trình xác định chính sách đối ngoại theo đường lối đổi mới
toàn diện đất nước của Đảng cộng sản Việt Nam, khẳng định sự nhạy cảm chính

trị, kinh nghiệm lãnh đạo cách mạng của Đảng đã kịp thời đổi mới chính sách đối
ngoại phù hợp với chính sách đối nội và xu thế thời đại để hội nhập với cộng đồng
quốc tế vì hoà bình, độc lập dân tộc, hợp tác và phát triển.
• Nhiệm vụ:
+ Trình bày những cơ sở dẫn đến sự xác định chính sách đối ngoại theo
đường lối đổi mới
+ Trình bày các giai đoạn phát triển của đường lối đối ngoại đổi mới, cái
mới, cái sáng tạo của Đảng trong việc hoạch định chính sách đối ngoại đổi mới.
+ Thông qua việc phân tích những thành tựu, tồn tại khẳng định chủ trương
"độc lập, tự chủ, đa dạng hoá, đa phương hoá" quan hệ quốc tế là quyết sách đúng
đắn, nhạy bén của Đảng, từ đó bước đầu nêu lên những kinh nghiệm thực hiện
chính sách đối ngoại.
3. Phương pháp nghiên cứu:
Theo phương pháp luận sử học, đồng thời dựa vào phương pháp luận của chủ
nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin và kết hợp
chặt chẽ các phương pháp lịch sử với so sánh, thống kê nhằm làm nổi bật những
thắng lợi trong đường lối chính sách đối ngoại của Đảng gần 20 năm qua
4. Phạm vi nghiên cứu ( cục dạng thời đại và nội dung):
Chính sách đối ngoại của Đảng là một đề tài rộng khoá luận đề cập tới những vấn
đề sau.Thời gian và không gian đề cập là từ năm (1986 – đến nay) ở Việt Nam.
Đây là thời kỳ Đảng lãnh đạo và tiến hành đổi mới toàn diện nhằm đáp ứng những
yêu cầu cấp thiết của đất nước và đáp ứng xu thế thời đại.
LỜI MỞ ĐẦU
Trong quá trình làm bài, chúng em đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ từ mọi
người, đặc biệt là thầy Ngô Văn Duẩn. Chúng em rất cảm ơn thầy đã có những
hướng tận tình và kịp thời trong quá trình chúng em làm tiểu luận. Đồng thời,
chúng em cũng xin cảm ơn các cô trong bộ phận thư viện nhà trường và các thầy
cô trong khoa lí luận chính trị thuộc trường đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí
Minh đã tạo điều kiện cho nhóm chúng em tìm kiếm thông tin,tài liệu…và hoàn
thành bài này.Tuy chúng em đã cố gắng làm thật tốt,nhưng cũng không thể tránh

khỏi những sai sót nhất định, nên chúng em rất mong muốn thầy và các bạn góp ý
chân thành để chúng em hiểu biết hơn về chủ trương, đường lối của Đảng Cộng
Sản Việt Nam. Cùng với đó là sự nhận thức sâu sắc hơn về những vấn đề mang
tính quan trọng và những chiến lược, hướng đi mang tầm quốc gia của nước ta
trong những năm tới.
Chúng em xin chân thành cảm ơn!
PHẦN NỘI DUNG
1. MỞ RỘNG QUAN HỆ ĐỐI NGOẠI VÀ CHỦ ĐỘNG HỘI NHẬP QUỐC
TẾ LÀ ĐÒI HỎI KHÁCH QUAN CỦA ĐẤT NƯỚC VÀ XU THẾ CHUNG
CỦA THẾ GIỚI.
1.1 Nền tảng của việc mở rộng quan hệ đối ngoại và chủ động hội nhập kinh tế
quốc tế.
1.1.1 Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của chính sách
đối ngoại
Giữ vững môi trường hòa bình, tạo điều kiện thuận lợi cho công cuộc đổi mới, đẩy
mạnh phát triển kinh tế – xã hội, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh chung của
nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Đưa các quan hệ quốc tế đã được thiết lập vào chiều sâu, ổn định, bền vững. Phát
triển quan hệ với tất cả các nước, các vùng lãnh thổ trên thế giới và các tổ chức
quốc tế theo các nguyên tắc: tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ,
không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau; không dùng vũ lực hoặc đe dọa
dùng vũ lực; giải quyết các bất đồng và tranh chấp thông qua thương lượng hòa
bình; tôn trọng lẫn nhau, bình đẳng và cùng có lợi.Củng cố và tăng cường quan hệ
với các đảng cộng sản, công nhân, đảng cánh tả, các phong trào độc lập dân tộc,
cách mạng và tiến bộ trên thế giới. Tiếp tục mở rộng quan hệ với các đảng cầm
quyền.
Phát triển công tác đối ngoại nhân dân theo phương châm “chủ động, linh hoạt,
sáng tạo và hiệu quả”. Tích cực tham gia các diễn đàn và hoạt động của nhân dân
thế giới, tăng cường vận động viện trợ và nâng cao hiệu quả hợp tác với các tổ

chức phi chính phủ nước ngoài để phát triển kinh tế – xã hội.Chủ động tham gia
cuộc đấu tranh chung vì quyền con người, sẵn sàng đối thoại với các nước, các tổ
chức quốc tế và khu vực có liên quan về vấn đề nhân quyền. Kiên quyết làm thất
bại các âm mưu, hành động xuyên tạc và lợi dụng các vấn đề “dân chủ, nhân
quyền, dân tộc, tôn giáo” hòng can thiệp vào công việc nội bộ, xâm phạm độc lập,
chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh và ổn định chính trị của Việt Nam.
Đẩy mạnh hoạt động kinh tế đối ngoại, hội nhập sâu hơn và đầy đủ hơn với các thể
chế kinh tế toàn cầu, khu vực và song phương, phục vụ lợi ích đất nước làm mục
tiêu .Chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế theo lộ trình, phù hợp với chiến
lược phát triển đất nước. Chuẩn bị tốt các điều kiện để ký kết các hiệp định thương
mại tự do song phương và đa phương. Thúc đẩy quan hệ hợp tác toàn diện có hiệu
quả với các nước ASEAN, châu Á – Thái Bình Dương… Tiếp tục đổi mới thể chế
kinh tế, rà soát lại các văn bản pháp quy, sửa đổi, bổ sung, hoàn chỉnh hệ thống
pháp luật bảo đảm tính đồng bộ, nhất quán, ổn định và minh bạch.
Phát huy vai trò chủ thể và tính năng động của doanh nghiệp thuộc mọi thành phần
kinh tế trong hội nhập kinh tế quốc tế. Xúc tiến thương mại đầu tư, phát triển thị
trường, sản phẩm và thương hiệu mới. Khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam
hợp tác liên doanh với doanh nghiệp nước ngoài và mạnh dạn đầu tư ra nước
ngoài.Đẩy mạnh công tác văn hoá – thông tin đối ngoại, góp phần tăng cường sự
hợp tác, tình hữu nghị giữa nhân dân ta với nhân dân các nước. Đào tạo, bồi
dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại vững vàng về chính trị, có
trình độ ngoại ngữ và năng lực nghiệp vụ cao, có đạo đức và phẩm chất tốt.Tăng
cường công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu về đối ngoại với sự tham gia và
phát huy trí tuệ của các cơ quan nghiên cứu và các nhà khoa học.
Bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Đảng, sự quản lý tập trung của Nhà nước đối
với các hoạt động đối ngoại. Phối hợp chặt chẽ hoạt động đối ngoại của Đảng, Nhà
nước và nhân dân; chính trị và kinh tế đối ngoại; đối ngoại, quốc phòng và an ninh;
thông tin trong và ngoài nước.
1.1.2. Truyền thống ngoại giao của dân tộc
Trong lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, nhân dân Việt Nam luôn

phải đương đầu với rất nhiều khó khăn, gian khổ. Qua những thăng trầm ấy, ngoại
giao Việt Nam đã từng bước được hình thành và phát triển, vừa mang đậm bản sắc
dân tộc, vừa kết tinh những tinh hoa của nhân loại để tạo nên một bản sắc riêng của
nền ngoại giao Việt Nam.
Ngoại giao Việt Nam truyền thống bắt nguồn từ ý chí đấu tranh kiên cường cho
độc lập, tự do của dân tộc với nhiều tấm gương điển hình như Lý Thường Kiệt,
Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Trãi và nhiều bài học sâu sắc và bổ ích về quan hệ với
lân bang, ứng xử trong đối ngoại Đó còn là lòng mong muốn hòa bình, hòa hiếu,
thủy chung, xuất phát từ bản chất nhân văn sâu sắc và truyền thống yêu chuộng
hòa bình vốn có của người Việt Lịch sử đấu tranh bất khuất chống giặc ngoại
xâm của dân tộc Việt Nam đã mang lại cho ngoại giao Việt Nam tính chiến đấu
cao, bản chất hòa bình, hòa hiếu, nhân nghĩa, thủy chung, “lấy đại nghĩa thắng
hung tàn, lấy chí nhân thay cường bạo”.
Tư tưởng đối ngoại và phong cách ngoại giao của Người là sự kết tinh truyền
thống của dân tộc và tinh hoa của nhân loại, trong đó ngoại giao nhân dân là một
“binh chủng” đa kênh và đa năng quan trọng, cùng với ngoại giao Đảng và Nhà
nước hợp thành nền ngoại giao tổng hợp của quốc gia
Trong lịch sử quan hệ quốc tế, các nước tiến hành các hoạt động ngoại giao dưới
nhiều hình thức khác nhau, nhưng quy tụ lại thành hai loại chính là ngoại giao nhà
nước và ngoại giao nhân dân. Ngoại giao nhà nước là mối quan hệ giữa chính phủ
với chính phủ của các nước có chủ quyền, giữa các nhà lãnh đạo của các nước. Các
quan chức làm việc trong các đại sứ quán hoặc cơ quan đại diện ngoại giao của
một nước ở nước ngoài là những người đại diện cho chính phủ ở nước sở tại.
Ngoại giao nhân dân là một hình thức hoạt động quan hệ đối ngoại do các tổ chức,
các đoàn thể, hoặc cá nhân thuộc nhiều lĩnh vực tiến hành, không mang tính chất
chính thức của Chính phủ.
Hoạt động của ngoại giao nhân dân là phát huy “sức mạnh mềm” của một nước,
hỗ trợ cho ngoại giao nhà nước để thực hiện chính sách đối ngoại mà chính phủ
nước đó đề ra. Ngoại giao nhân dân là lực lượng quan trọng của mặt trận ngoại
giao và ưu thế của ngoại giao nhân dân là có thể đi đầu, có thể đi trước tại những

nước, những khu vực và về một số vấn đề mà ngoại giao chính thức của nhà nước
chưa có điều kiện triển khai.
Hồ Chí Minh chủ trương đối ngoại rộng mở, mở rộng lực lượng theo phương châm
“thêm bạn, bớt thù”, tránh đối đầu “không gây thù oán với một ai”, tìm ra những
điểm tương đồng, khai thác mọi khả năng có thể nhằm tập hợp lực lượng, hình
thành mặt trận đoàn kết ủng hộ Việt Nam theo nhiều tầng, nhiều nấc. Người từng
nói: “Đường lối tấn công vào lòng người, chinh phục bằng đạo lý, chuyển hóa
bằng nhân tình, thuyết phục lòng người để nhân lên sức mạnh của chính nghĩa”.
Như vậy, với Hồ Chí Minh, ngoại giao không chỉ là sự nghiệp của toàn dân, mà
còn phải lôi kéo, thuyết phục bằng chính nghĩa để nhân dân và bạn bè thế giới ủng
hộ, giúp đỡ mình.
Ngoại giao Việt Nam hiện đại bắt đầu từ khi Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa ra đời (1945) và vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp dẫn dắt và rèn
luyện. Ngoại giao Việt Nam hiện đại là sự kết hợp tài tình giữa ngoại giao truyền
thống Việt Nam với những tư tưởng ngoại giao của Chủ tịch Hồ Chí Minh được
vận dụng linh hoạt và sáng tạo trong từng hoàn cảnh cụ thể. Trải qua những giai
đoạn khác nhau, trong thời chiến cũng như trong thời bình, ngoại giao Việt Nam
hiện đại đã kế thừa xứng đáng truyền thống cha ông, góp phần không nhỏ vào bảo
vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và xây dựng đất nước ngày càng phồn thịnh.
1.2. Đòi hỏi bức thiết của tình hình trong nước và xu thế của thế giới
1.2.1. Đòi hỏi bức thiết của tình hình trong nước
Năm 1975 nước ta hoàn toàn giải phóng, tổ quốc hòa bình, thống nhất cả nước tiến
lên chủ nghĩa xã hội với khí thế của một dân tộc vừa giành được thắng lợi vĩ đại.
Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội đã đạt được một số thành tựu quan trọng.
Chiến tranh vừa kết thúc thì nước ta phải tập trung vào công cuộc khắc phục hậu
quả nặng nề của hơn 30 năm chiến tranh, thì lại xảy ra hai cuộc chiến là chiến
tranh biên giới Tây Nam với Campuchia, và cuộc chiến biên giới phía Bắc với
Trung Quốc. Hai cuộc chiến này đã làm suy giảm tiềm lực của đất nước. Bên cạnh
đó, các thế lực thù địch sử dụng những âm mưu thâm độc phá hoại nước ta. Đại hội
Đảng lần V (3-1982) nhận định “Nước ta đang ở trong tình thế vừa có hòa bình

vừa phải đương đầu với một kiểu chiến tranh phá hoại nhiều mặt”. Mặt khác do tư
tưởng chủ quan, nóng vội, muốn tiến nhanh lên chủ nghĩa xã hội trong thời gian
ngắn đã dẫn đến những khó khăn về kinh tế xã hội.
1.2.2 .Đòi hỏi bức thiết của tình hình thế giới
Trong khi đó trên thế giới, sự tiến bộ nhanh chóng của cuộc cách mạng khoa học –
công nghệ đã thúc đẩy lực lượng sản xuất thế giới phát triển mạnh mẽ; Nhật Bản
và Tây Âu vươn lên trở thành hai trung tâm lớn của kinh tế thế giới; xu thế chạy
đua phát triển kinh tế đã dẫn đến cục diện hòa hoãn của các nước lớn. Với thắng
lợi của cách mạng Việt Nam và các nước Đông Dương, hệ thống xã hội chủ nghĩa
đã mở rộng phạm vi, phong trào cách mạng thế giới phát triển mạnh. Đảng ta nhận
định: Hệ thống nước xã hội chủ nghĩa đã và đang lớn mạnh không ngừng; phong
trào độc lập dân tộc và phong trào cách mạng của giai cấp công nhân đang trên đà
phát triển mạnh. Tuy nhiên, đến giữa thập kỉ 70, tình hình kinh tế - xã hội ở các
nước xã hội chủ nghĩa xuất hiện sự trì trệ và mất ổn định. Trong các nước xã hội
chủ nghĩa cũng xuất hiện những mâu thuẫn bất đồng, Đông Nam Á cũng đã có
những chuyển biến mới. Sau năm 1975, Mỹ đã rút quân khỏi Đông Nam Á lục địa:
khối quân sự SEATO tan rã; ngày 24 – 2 – 1976, các nước ASEAN ký hiệp ước
thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á (gọi tắt là hiệp ước Bali), mở ra cục diện hòa
bình hợp tác trong khu vực.
2: QUÁ TRÌNH ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM LÃNH ĐẠO MỞ RỘNG
CÁC QUAN HỆ ĐỐI NGOẠI
2.1. Thực trạng đối ngoại của Đảng, Nhà nước trước đổi mới.
• Nội dung đường lối đối ngoại của Đảng
Đại hội lần thứ IV của Đảng (12-1976) xác định nhiệm vụ đối ngoại là "Ra sức
tranh thủ những điều kiện quốc tế thuận lợi để nhanh chóng hàn gắn những vết
thương chiến tranh, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội ở nước
ta". Trong quan hệ với các nước, Đại hội IV chủ trương củng cố và tăng cường
tình đoàn kết chiến đấu và quan hệ hợp tác với tất cả các nước xã hội chủ nghĩa;
bảo vệ và phát triển mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào - Campuchia; sẵn sàng,
thiết lập phát triển quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trong khu vực; thiết

lập và mở rộng quan hệ bình thường giữa Việt Nam với tất cả các nước trên cơ sở
tôn trọng độc lập chủ quyền, bình đẳng và cùng có lợi.
Từ giữa năm 1978, Đảng đã điều chỉnh một số chủ trương, chính sách đối ngoại
như: chú trọng củng cố, tăng cường hợp tác về mọi mặt với Liên Xô là hòn đá tảng
trong chính sách đối ngoại của Việt Nam; nhấn mạnh yêu cầu ra sức bảo vệ mối
quan hệ đặc biệt Việt - Lào trong bối cảnh vấn đề Campuchia đang diễn biến phức
tạp; chủ trương góp phần xây dựng khu vực Đông Nam Á hoà bình, tự do, trung
lập và ổn định; đề ra yêu cầu mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại.
Đại hội lần thứ V của Đảng (3/1982)xác định: Công tác đối ngoại phải trở thành
một mặt trận chủ động, tích cực trong đấu tranh nhằm làm thất bại chính sách của
các thế lực hiếu chiến mưu toan chống phá cách mạng nước ta.Về quan hệ với các
nước, Đảng ta tiếp tục nhấn mạnh đoàn kết và hợp tác toàn diện với Liên Xô là
nguyên tắc, là chiến lược và luôn luôn là hòn đá tảng trong chính sách đối ngoại
của Việt Nam; xác định quan hệ đăc biệt Việt Nam-Lào-Campuchia có ý nghĩa
sống còn đối với vận mệnh của ba dân tộc; kêu gọi các nước ASEAN hãy cùng các
nước Đông Dương đối thoại và thương lượng để giải quyết các trở ngại; nhằm xây
dựng Đông Nam Á thành khu vực hòa bình và ổn định; chủ trương khôi phục quan
hệ bình thường với Trung Quốc trên cơ sở các nguyên tắc cùng tồn tại hòa bình;
chủ trương thiết lập và mở rộng quan hệ bình thường về mặt nhà nước, kinh tế, văn
hóa, khoa học, kỹ thuật, với tất cả các nước không phân biệt chế độ chính trị.
Thực tế cho thấy ưu tiên trong chính sách đối ngoại của Việt Nam giai đoạn (1975-
1986) là xây dựng quan hệ hợp tác.Từ năm 1975 đến năm 1977, nước ta đã thiết
lập thêm quan hệ ngoại giao với 23 nước; ngày 15-9-1976, Việt Nam tiếp nhận
ghế thành viên chính thức Qũy tiền tệ quốc tế (IFM); ngày 21-9-1976, tiếp ghế
thành viên chính thức Ngân hàng thế giới (WB); ngày 23-9-1976, gia nhập Ngân
hàng phát triển châu Á (ADB); ngày 20-9-177, tiếp nhận ghế thành viên Liên hợp
quốc; tham gia tích cực các hoạt động trong phong trào không liên kết… Kể từ
năm 1977, một số nước tư bản mở quan hệ hợp tác kinh tế với Việt Nam.Với các
nước khác thuộc khu vực Đông Nam Á: Cuối năm 1976, Philippin và Thái Lan là
nước cuối cùng trong tổ chức ASEAN thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam.

Những kết quả đối ngoại trên có ý nghĩa rất quan trọng đối với cách mạng Việt
Nam. Sự tăng cường hợp tác toàn diện với các nước xã hội chủ nghĩa và mở rộng
quan hệ hợp tác kinh tế với cả các nước hệ thống chủ nghĩa đã tranh thủ được
nguồn viện trợ đáng kể, góp phần khôi phục đất nước sau chiến tranh; việc trở
thành thành viên chính thức của Qũy tiền tệ quốc tế; Ngân hàng thế giới; Ngân
hàng phát triển châu Á và thành viên chính thức của Liên hợp quốc, tham gia tích
cực vào các hoạt động của Phong trào không liên kết, đã tranh thủ được sự ủng hộ,
hợp tác của các nước , các tổ chức quốc tế đồng thời phát huy được vai trò của
nước ta trên trường quốc tế. Việc thiết lập quan hệ ngoại giao với các nước trong tổ
chức ASEAN đã tạo thuận lợi để triển khai các hoạt động đối ngoại trong giai đoạn
sau, nhằm xây dựng Đông Nam Á trở thành khu vực hòa bình, hữu nghị và hợp
tác.
• Hạn chế và nguyên nhân.
Nhìn tổng quát, từ năm 1975- 1986, quan hệ hợp tác của Việt Nam gặp những khó
khăn trở ngại lớn. Nước ta bị bao vây, cộ lập trong đó đặc biệt từ cuối thập kỷ 70
đến thế kỷ XX, lấy cớ “ sự kiện campuchia” các nước ASEAN và một số nước
khác thực hiện bao vây, cấm vận Việt Nam…
Nguyên nhân dẫn đến những khó khăn, là do trong quan hệ đối ngoại giai đoạn này
chúng ta chưa nắm bắt được xu thế chuyển từ đối đầu sang hòa hoãn và chay đua
kinh tế trên thế giới. Do đó, đã tranh thủ được các nhân tố thuận lợi trong quan hệ
quốc tế phục vụ cho công cuộc khôi phục và phát triển kinh tế sau chiến tranh;
không kịp thời đổi mối quan hệ đối ngoại phù hợp với tình hình. Nguyên nhân
những hạn chế về đối ngoại của Việt Nam giai đoạn ( 1975 -1986) đã được Đại hội
lần thứ VI của Đảng chỉ ra là “ bệnh chủ quan, duy ý chí, lối suy nghĩ và hành
động giản đơn, nóng vội chạy theo nguyện vọng chủ quan”.
2.2. Chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước từ (1986-1995)
2.2.1 Đổi mới chính sách đối ngoại (1986 -1991)
Hoạt động mở rộng quan hệ đối ngoại của Việt Nam được bắt đầu từ năm
1986. Nghị quyết 32 của Bộ Chính trị khóa V (tháng 7/1986) chủ trương chuyển từ
đối đầu sang đối thoại, đấu tranh trong cùng tồn tại hòa bình. Đến Đại hội Đại biểu

toàn quốc lần thứ VI, Đảng nhấn mạnh : “Ra sức kết hợp sức mạnh của dân tộc với
sức mạnh của thời đại, giữ hòa bình ở Đông Dương, góp phần giữ vững hòa bình ở
Đông Nam Á và trên thế giới, tranh thủ điều kiện quốc tế thuận lợi cho sự nghiệp
xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ Quốc…”. Hòa bình ở khu vực và thế giới
có quan hệ gắn kết với nhau, thế giới có hòa bình thì các khu vực mới có hòa bình
và ngược lại. Đổi mới toàn diện, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (tháng 12-
1986) của Đảng đề ra chính sách đối ngoại phù hợp với yêu cầu thực tiễn phát triển
đất nước. Đại hội khẳng định: “Đảng và Nhà nước ta kiên trì thực hiện chính sách
đối ngoại hoà bình và hữu nghị”. Về quan hệ với các nước khu vực Đông Nam Á:
“Chúng ta mong muốn và sẵn sàng cùng các nước trong khu vực thương lượng để
giải quyết các vấn đề ở Đông Nam Á, thiết lập quan hệ cùng tồn tại hoà bình, xây
dựng Đông Nam Á thành khu vực hoà bình, ổn định và hợp tác”. Đại hội VI nhấn
mạnh nhiệm vụ hàng đầu là " tranh thủ điều kiệnquốc tế thuận lợi cho sự nghiệp
xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc" và "cần hoà bình để phát triển
kinh tế". Nghị quyết của Đại hội VI và các nghị quyết của Trung ương đã chuyển
hướng chính sách ngoại giao, chủ trương đẩy mạnh và mở rộng quan hệ với tất cả
các nước trên thế giới, không phân biệt chế độ chính trị - xã hội khác nhau, thi
hành chính sách hữu nghị, phù hợp với lợi ích của nhân dân ta và xu thế phát triển
chung của thế giới. Nó trở thành tư tưởng chủ đạo, sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình
đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam, đồng thời là một dấu mốc quan
trọng trong tiến trình từng bước gia nhập ASEAN của Việt Nam.
Trên cơ sở đổi mới tư duy đối ngoại, Đảng và Nhà nước xác định mục tiêu và
những chính sách đối ngoại lớn. Mục tiêu của ngoại giao Việt Nam lúc này là hòa
bình và phát triển. Đảng và Nhà nước ta quyết tâm giải quyết vấn đề Campuchia,
từ đó giải quyết vấn đề bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc, ASEAN và Hoa
Kỳ.
Từ giữa những năm 80, các nước lớn và ASEAN đi vào hòa hoãn, hợp tác giải
quyết các vấn đề khu vực, trong đó có vấn đề Campuchia. Đại hội VI đã khẳng
định “chúng ta mong muốn và sẵn sàng cùng các nước trong khu vực thương lượng
để giải

Đường lối xây dựng hệ thống đối ngoại của Đảng cộng sản Việt Nam
trong thời kỳ đổi mới
quyết các vấn đề ở Đông Nam Á, thiết lập quan hệ cùng tồn tại hòa bình, xây dựng Đông Nam Á thành
khu vực hòa bình, ổn định và hợp tác”. Nghị quyết số 13 của Bộ Chính trị (khóa VI 20/5/1988) là mốc
khởi đầu của quá trình đổi mới tư duy, nhận thức và đường lối đối ngoại của Đảng ta. Nghị quyết
khẳng định nước ta “lại càng có những cơ hội lớn để có thể giữ hòa bình và phát triển về kinh tế” và
xác định “với một nền kinh tế mạnh, một nền quốc phòng vừa đủ mạnh cùng với sự mở rộng quan hệ
hợp tác quốc tế, chúng ta sẽ càng có nhiều khả năng giữ vững độc lập và xây dựng thành công chủ
nghĩa xã hội hơn”. Nghị quyết 13 của Bộ Chính trị thay chủ trương 10 năm trước tăng cường liên minh
3 nước Đông Dương làm đối trọng với các nước ASEAN. Ngược lại, chúng ta khẳng định không đối lập
nhóm 3 nước Lào, Việt Nam, Campuchia, xã hội chủ nghĩa với nhóm ASEAN, tư bản chủ nghĩa.
Nghị quyết nêu rõ chúng ta cần có chính sách toàn diện với Đông Nam Á, trước
hết là tăng cường quan hệ hợp tác về nhiều mặt với Indonexia, phá vỡ bế tắc trong
quan hệ với Thái Lan, mở rộng quan hệ hợp tác về kinh tế, khoa học - kỹ thuật, văn
hóa với các
nước trong khu vực, thúc đẩy việc xây dựng khu vực hòa bình, ổn định, hữu nghị và hợp tác. Đặc biệt
nghị quyết cũng nhắc lại lời cảnh báo của nghị quyết 32 khóa V về nguy cơ tụt hậu xa hơn “nếu chúng
ta lại để lỡ những cơ hội lớn đó thì sẽ gặp những thách thức mới và sẽ bị thua kém về mọi mặt so với
nhiều nước trên thế giới”. Ra sức tranh thủ sự đồng tình của thế giới, làm thất bại âm mưu cô lập ta về
kinh tế và chính trị; lợi dụng sự phát triển của khoa học - kỹ thuật, đồng thời tranh thủ vị trí tối ưu
trong phân công lao động quốc tế.
Thực hiện chủ trương trên, ta đã mời ngoại trưởng Indonexia sang thăm và ký
Thông cáo chung Việt Nam - Indonexia tại thành phố Hồ Chí Minh ngày
29/07/1987, vừa khai thông quan hệ song phương, mở đường cho xu thế đối thoại,
hợp tác giải quyết vấn đề Campuchia. Việt Nam đã từng bước rút quân khỏi
Campuchia từ 1984 – 1989. Như vậy vấn đề Campuchia đi dần vào giải pháp hòa
bình. Trước những tiến triển mới đó, các nước ASEAN bắt đầu phát triển quan hệ
song phương với Việt Nam, hoan nghênh Việt Nam tham gia vào hợp tác khu vực.
Tháng 12/1987, tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 3 họp tại Manila
( Philipin ) Tổng thống Philipin C.V. Akinô tuyên bố không coi Việt Nam là mối đe

dọa đối với Philipin. Tiếp đó tháng 2/1989 Bộ trưởng Ngoại giao Philipin tuyên bố
“ không chống lại việc Việt Nam gia nhập ASEAN”. Còn thủ tướng Thái Lan
Chatichai, khi lên cầm quyền tháng 8/1988, đã đưa ra chủ trương “ Biến Đông
Dương từ chiến trường thành thị trường”. Chính sách trên của Thái Lan đã được
thủ tướng Malaysia tuyên bố ủng hộ (6/1989). Thực hiện đường lối đổi mới do
Đại hội Đảng VI, Nhà nước ta cũng luôn khẳng định lập trường của Việt Nam là
được chung sống hoà bình với các nước trong khu vực, sẵn sàng hợp tác để xây
dựng Đông Nam Á thành một khu vực hoà bình, ổn định và phát triển. Tháng
1/1989, tại Hội nghị bàn tròn các nhà báo châu Á - Thái Bình Dương tổ chức tại
thành phố Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Văn Linh
một lần nữa nhấn mạnh: Việt Nam sẵn sàng phát triển quan hệ hữu nghị với các
nước ASEAN và các nước trong khu vực.Tại Hội nghị này, Bộ trưởng Ngoại giao
Nguyễn Cơ Thạch tuyên bố: “Việt Nam sẵn sàng gia nhập Hiệp hội các nước
Đông Nam Á”. Những phát biểu trên một lần nữa nhấn mạnh quan điểm trước sau
như một của Đảng và Nhà nước ta trong vấn đề gia nhập ASEAN. Quan hệ Việt
Nam – ASEAN đã được đẩy mạnh trong năm 1989 và các năm tiếp theo. Sự kiện
chính trị nổi bật và quan trọng nhất trong quan hệ hai bên đó là Tổng thống
Indonexia Xuhacto, nguyên thủ của một nước ASEAN đầu tiên, thăm hữu nghị
chính thức Việt Nam tháng 10/1990. Thủ tướng Võ Văn Kiệt cũng lần lượt thăm
hữu nghị chính thức Indonexia, Vương quốc Thái Lan và Cộng Hòa Singapore từ
ngày 24/10 đến ngày 01/11/1991.
Kể từ giai đoạn này, các nước ASEAN tách dần khỏi lập trường của Trung
Quốc về vấn đề Campuchia, vượt qua chính sách bao vây cấm vận của Hoa Kỳ đối
với Việt Nam để đi vào cải thiện quan hệ với Việt Nam - Đông Dương. Buôn bán
hai chiều Việt Nam - ASEAN đã tăng từ 107 triệu đô la Mỹ năm 1985 lên 740 triệu
đô la Mỹ năm 1991.
Chúng ta đã giải quyết được vấn đề Campuchia trên cơ sở giữ vững một số
thành quả của cách mạng Campuchia, bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc,
khai thông quan hệ với các nước ASEAN tạo dựng tiền để để ta tham gia tổ chức
này nhằm xây dựng khu vực Đông Nam Á hòa bình, ổn định, hợp tác để phát triển,

từng bước cải thiện quan hệ với Hoa Kỳ từ đó có điều kiện tăng cường quan hệ với
Nhật Bản và các nước phương Tây khác. Những thành tựu đối ngoại thời kỳ đầu
đổi mới này sẽ tạo đà cho những thắng lợi lớn hơn thời kỳ tiếp theo.
2.2.2. Chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước từ (1991-1995)
Quan hệ Việt Nam – ASEAN bắt đầu có những chuyển biến tích cực, và việc
Hiệp định Pari về Campuchia được ký kết tháng 10/1991 đánh dấu chấm dứt của “
thời kỳ Campuchia trong quan hệ Việt Nam – ASEAN , mở ra một thời kỳ mới ,
thời kỳ hợp tác của cả hai bên”.
Việt Nam trải qua nhiều cuộc chiến tranh nên lợi ích lớn nhất của đất nước lúc
này là duy trì hòa bình, ổn định khu vực, tạo dựng một môi trường quốc tế và khu
vực thuận lợi cho công cuộc đổi mới, cải thiện đời sống nhân dân, đưa đất nước đi
lên theo kịp với nhịp độ phát triển chung của các nước trong khu vực và trên thế
giới. Hội nghị Trung ương 3, khóa VII (tháng 6-1992) đã ra Nghị quyết xác định
nhiệm vụ công tác đối ngoại, tư tưởng chỉ đạo chính sách đối ngoại, các phương
châm xử lý các vấn đề quan hệ quốc tế; đề ra chủ trương mở rộng, đa phương hóa,
đa dạng hóa các mối quan hệ đối ngoại của Việt Nam, cả về chính trị, kinh tế, văn
hóa , trên cơ sở giữ vững độc lập tự chủ, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, tôn
trọng lẫn nhau, bình đẳng và cùng có lợi, bảo vệ và phát triển kinh tế, giữ gìn và
phát huy truyền thống tốt đẹp và bản sắc văn hóa dân tộc Nghị quyết Trung ương
3, khóa VII là văn kiện đánh dấu sự hình thành đường lối đối ngoại của Đảng ta
cho thời kỳ đổi mới toàn diện đất nước.
Lãnh đạo ta và lãnh đạo các nước ASEAN liên tiếp tiến hành các chuyến viếng
thăm lẫn nhau, góp phần gia tăng sự hiểu biết và tin cậy. Ta và các nước này đã ký
hàng chục hiệp định cấp chính phủ tạo cơ sở pháp lý cho việc phát triển hợp tác
kinh tế, thương mại, đầu tư, khoa học kỹ thuật. Các nước ASEAN trở thành bạn
hàng quan trọng, chiếm khoảng 30% hàng xuất - nhập khẩu của ta, kim ngạch buôn
bán hai chiều tăng từ 1,6 tỷ USD năm 1991 lên 2,7 tỷ USD năm 1994. Các nước
thành viên ASEAN cũng chiếm hơn 20% tổng số đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
Giữa Việt Nam và các nước này cũng từng bước thương lượng giải quyết những
vấn đề tồn tại. Chúng ta đã thỏa thuận với Malaysia cùng khai thác vùng chồng lấn

và hồi hương người Việt di tản. Thái Lan tiếp tục giải quyết thuận lợi việc cho Việt
kiều ngập quốc tịch, khai thông sự hợp tác về sông Mekong, lập quỹ khu vực, duy
trì viện trợ linh hoạt hơn trong đàm phán về vùng chồng lấn, thỏa thuận về lập lại
trật tự trên Vịnh Thái Lan. Chúng ta cũng kiên trì thúc đẩy đàm phán phán về thềm
lục địa với Indonexia.
Tháng 07/1992, Việt Nam đã tham gia Hiệp ước Bali, trở hành quan sát viên
của ASEAN. Với tư cách là quan sát viên ASEAN , từ năm 1992 ,Việt Nam đã
được mời tham dự các cuộc họp hàng năm Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao
ASEAN. Từ tháng 2/1993, Việt Nam đã tuyên bố “sẵn sàng tham gia ASEAN vào
thời điểm thích hợp”. Điều này đã được các nước ASEAN, dư luận khu vực và
quốc tế đánh giá cao. Đáp lại ,các nước ASEAN tuyên bố “ muốn Việt Nam sớm
gia nhập ASEAN”. Tháng 10/1993, chúng ta tuyên bố chính sách 4 điểm định
hướng quan hệ với ASEAN . Tại hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ
27 tại Băng cốc 1994, các nước ASEAN đã nhất trí tuyên bố sẵn sàng công nhận
Việt Nam là thành viên chính thức của ASEAN. Ngày 28/07/1995, tại Banda Xeri
Beegaoan (Vương quốc Bruney) lễ kết nạp Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam
thành thành viên thứ 7 của ASEAN đã được tổ chức trọng thể. Quốc Hội nước ta
cũng gia nhập Liên minh Quốc hội ASEAN (AIPO).Hội nghị đại biểu toàn quốc
giữa nhiệm kỳ khóa VII (tháng 1-1994) và Đại hội VIII (tháng 6-1996) của Đảng
đã khẳng định đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, rộng mở, đa dạng hóa quan hệ
với tinh thần "Việt Nam muốn là bạn của tất cả các nước trong cộng đồng thế giới,
phấn đấu vì hòa bình, độc lập và phát triển".
Năm năm tiếp tục thực hiện đường lối đổi mới trên mặt trận
đối ngoại, Việt Nam đã giữ vững được môi trường hòa bình, phá
được thế bị bao vây cấm vận về kinh tế và cô lập về chính trị, đã
bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc – nước láng giềng lớn và
Hoa Kỳ - cường quốc số 1 thế giới, gia nhập ASEAN và đã mở
rộng quan hệ với hầu hết các nước ở khắp năm châu ( riêng từ
1991 – 1995 Việt Nam đã lập thêm quan hệ ngoại giao với 42
nước , nâng tổng số các nước có quan hệ ngoại giao với ta lên

160 nước ). Điều này cho thấy, vị trí, vai trò và uy tín của Việt
Nam ngày một nâng cao ở khu vực và thế giới.
2.3. Chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước từ (1996-
đến nay):
2.3.1.Chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước từ
(1996-2004):
Tại đại hội lần thứ VIII (6-1996), Đảng tiếp tục mở rộng quan hệ hợp tác quốc
tế, nhiều mặt với nhiều nước, các trung tâm kinh tế, chính trị khu vực và quốc tế.
Đồng thời chủ trương “ xây dựng nền kinh tế mở” và “đẩy nhanh quá trình kinh tế
khu vực và thế giới”.
Đại hội xác định rõ hơn quan điểm đối ngoại với các nhóm đối tác, chủ trương đối
ngoại của Đại hội VIII có đặc điểm mới so với đại hội VII như:
• Mở rộng quan hệ với các Đảng cầm quyền và các Đảng khác
• Quán triệt yêu cầu mở rộng quan hệ đối ngoại nhân dân, quan hệ với các tổ chức
phi chính phủ.
• Lần đầu tiên, trên lĩnh vực kinh tế đối ngoại, Đảng đưa ra chủ trương “Thử nghiệm
để tiến tới thực hiện đầu tư ra nước ngoài”.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban chấp hành Trung ương, khóa VIII (12-
1997), đề ra chủ trương tiến hành khẩn trương, vững chắc việc đàm phán Hiệp định
Thương mại Mỹ, Gia nhập APEC và WTO. Có kế hoạch cụ thể để chủ động thực
hiện cam kết trong khuôn khổ AFTA. Đại hội lần thứ IX (4-2001), Đảng nhấn
mạnh chủ trương chủ trương chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực theo
tinh thần phát huy tối đa nội lực. Đảng nêu rõ quan điểm về xây dựng nền kinh tế
độc lập tự chủ: “ Xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ, trước hế là độc lập tự chủ về
đường lối, chính sách, đồng thời có tiềm lực kinh tế đủ mạnh. Xây dựng nền kinh
tế độc lập tự chủ phài đi đôi với chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, mở rộng và
nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại, kết hợp nội lực với ngoại lực thành nguồn lực
tổng hợp phát triển đất nước”.
Sau 15 năm đổi mới, tình hình chính trị - xã hội nước ta dần đi vào ổn định;
“thế” và “lực” của ta được nâng cao hơn; quan hệ quốc tế được mở rộng; vị thế của

Việt Nam trên trường quốc tế được cải thiện. Tuy nhiên, chúng ta còn phải đối phó
với nhiều khó khăn, thử thách “Nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều
nước trong khu vực vẫn là thách thức to lớn và gay gắt do điểm xuất phát của ta
quá thấp, lại phải đi lên trong môi trường cạnh tranh quyết liệt”.
Đại hội VIII (tháng 6-1996) và Đại hội IX (tháng 4-2001) của Đảng tiếp tục
hoàn thiện đường lối đối ngoại thông qua việc khẳng định "Việt Nam sẵn sàng là
bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hòa bình,
độc lập và phát triển". Ngoài ra, Đại hội còn nhấn mạnh, Việt Nam chủ động hội
nhập kinh tế quốc tế và khu vực theo tinh thần phát huy tối đa nội lực, nâng cao
hiệu quả hợp tác quốc tế. Tháng 11-2001, Bộ Chính trị đã ra Nghị quyết riêng về
hội nhập kinh tế quốc tế. Nghị quyết đề ra 9 nhiệm vụ cụ thể và 6 biện pháp tổ
chức thực hiện quá trình hội nhệp kinh tế.Hội nghị Trung ương 8, khóa IX (tháng
7-2003) đã ra Nghị quyết về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới nhằm
đánh giá toàn diện, sâu sắc cục diện thế giới, khu vực từ 1991 đến nay; chỉ ra một
cách có hệ thống những thành tựu, bài học kinh nghiệm về đối ngoại. Đây là một
mốc hết sức quan trọng trong nhận thức, định hướng cho chính sách đối ngoại và
hoạt động quốc tế của Đảng và Nhà nước ta trong thời gian tới.
Những thành tựu của công tác đối ngoại thời kỳ đổi mới trong chính sách và
hoạt động đối ngoại đã hòa nhịp cùng với đổi mới trên mọi lĩnh vực của đất nước,
đem lại những thành tựu rất to lớn, được thể hiện trên các mặt: “Từ chỗ bị bao vây
cấm vận, đến nay Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao với 169 nước; đặc biệt, lần
đầu tiên trong lịch sử, nước ta có quan hệ với tất cả các nước, trung tâm chính trị
- kinh tế lớn trên thế giới”. Chúng ta đã tạo được khuôn khổ quan hệ hợp tác hữu
nghị, ổn định lâu dài và đan xen lợi ích với tất cả các nước láng giềng, khu
vực: Quan hệ đặc biệt và hợp tác toàn diện với Lào không ngừng được củng cố và
mở rộng, hợp tác kinh tế ngày càng chặt chẽ, hiệu quả. Quan hệ với Cam-pu-
chia được đổi mới theo hướng mở rộng, nâng cao hiệu quả hợp tác kinh tế, phối
hợp giải quyết các vấn đề an ninh, biên giới, lãnh thổ trong khuôn khổ các tổ chức
khu vực và quốc tế. Quan hệ với Trung Quốc được bình thường hóa hoàn toàn và
nâng lên tầm cao mới theo phương châm 16 chữ "láng giềng hữu nghị, hợp tác

toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai". Lần đầu tiên trong lịch sử, hai
nước đã ký Hiệp ước về biên giới trên đất liền, Hiệp định về Phân định vịnh Bắc
Bộ, Hiệp định giải quyết vấn đề lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa
giữa hai nước trong vịnh Bắc Bộ và Hiệp định hợp tác nghề cá trong vịnh Bắc Bộ.
Sau khi gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông - Nam Á (ASEAN) năm 1995, Việt
Nam đã có nhiều đóng góp tích cực, góp phần vào việc củng cố đoàn kết, duy trì
những nguyên tắc cơ bản, tăng cường hợp tác nội khối, góp phần nâng cao vai trò,
vị trí của của hiệp hội ở khu vực và trên trường quốc tế.
Nước ta đã chủ động duy trì và thúc đẩy quan hệ hữu nghị với các nước bạn bè
truyền thống như Nga, Cu Ba, Ấn Độ, Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên,
Mông Cổ; các nước thuộc Cộng đồng các quốc gia độc lập, Trung - Đông Âu trên
nhiều lĩnh vực, thể hiện tình nghĩa thủy chung, đoàn kết trong chính sách đối ngoại
của Đảng và Nhà nước ta. Đồng thời, chúng ta đã chủ động khôi phục và củng cố
quan hệ hợp tác với các nước châu Phi, Trung Đông và Mỹ La-tinh, nêu cao tinh
thần đoàn kết và ủng hộ các nước bạn trong cuộc đấu tranh bảo vệ độc lập, chủ
quyền và tự quyết dân tộc.
Không những thế, nước ta cũng đã bình thường hóa và mở rộng quan hệ hợp tác
cùng có lợi với các nước lớn và trung tâm kinh tế - chính trị lớn trên thế giới. Từ
chỗ là hai nước thù địch trước đây, Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao và
hợp tác với Mỹ trên tinh thần gác lại quá khứ, hướng tới tương lai. Nước ta tiếp tục
thúc đẩy quan hệ hợp tác nhiều mặt với Nhật Bản, Hàn Quốc, Ô-xtrây-li-a, Niu Di-
lân, Tây Bắc Âu, nhất là trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư, viện trợ phát
triển, văn hóa, du lịch, chuyển giao công nghệ.
Nước ta đã triển khai mạnh mẽ công cuộc hội nhập kinh tế với khu vực và quốc
tế. Đến nay, Việt Nam đã trở thành thành viên tích cực của ASEAN, tham gia ngày
càng sâu rộng vào các định chế kinh tế, tài chính, thương mại của ASEAN như
Khu vực Mậu dịch tự do ASEAN (AFTA), Khu vực Đầu tư ASEAN (AIA); là
thành viên của Diễn đàn Hợp tác Á - Âu (ASEM), Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu
Á - Thái Bình Dương (APEC); có quan hệ chặt chẽ với Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF),
Ngân hàng thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) Hội nghị lần thứ

9 ban chấp hành Trung ương khóa IX ( 5-1-2004) nhấn mạnh yêu cầu chuẩn bị tốt
cá điều kiện trong nước để sớm gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO).
Hoạt động đối ngoại đã có những đóng góp to lớn trong công cuộc phát triển đất
nước thông qua việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định. Đặc biệt là công tác
nghiên cứu, tham mưu, thông tin, vận động viện trợ, thu hút đầu tư; tham gia giải
quyết vướng mắc trong quan hệ kinh tế giữa Việt Nam với các nước khác.
Hoạt động ngoại giao đa phương có bước trưởng thành vượt bậc kết hợp chặt chẽ
với các mối quan hệ song phương, góp phần nâng cao hơn nữa vai trò và uy tín của
Việt Nam tại các tổ chức quốc tế như: Liên hợp quốc, Phong trào Không liên kết,
ASEAN, ASEM, Cộng đồng các nước có sử dụng tiếng Pháp ; tạo điều kiện cho
Việt Nam mở rộng quan hệ đối ngoại, phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời đóng
góp bảo vệ hòa bình và các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế.
Công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài ngày càng được coi trọng. Về nhận
thức, Đảng khẳng định rõ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là một bộ phận
không thể tách rời của dân tộc Việt Nam. Gần đây, Nghị quyết 36 của Bộ Chính
trị về đổi mới công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài đã được ban hành,
nhằm xóa bỏ ngăn cách giữa người Việt ở nước ngoài và người Việt ở trong nước;
tạo điều kiện cho bà con hướng về cội nguồn và tham gia đóng góp xây dựng đất
nước; bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân Việt Nam ở nước ngoài, cũng như
hỗ trợ kiều bào hội nhập với nước sở tại.
2.3.2. Chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước từ (2004 – đến nay)
Đại hội lần thứ X (6-2006), Đảng nêu quan điểm: thự hiện nhất quán đường lối
đối ngoại độc lập tự chủ, hòa bình hợp tác và phát triển; chính sách đối ngoại đa
phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ quốc tế. Đồng thời để ra chủ trương “chủ
động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế”.
Chủ động hội nhập kinh tế quốc tế là hoàn toàn chủ động quyết định đường
lối,chính sách phát triển kinh tế - xã hội nói chung, chủ trương, chính sách hội
nhập kinh tế quốc tế nói riêng, phân tích lực chọn phương án hành động đúng, dự
báo được tình huống thuận lợi và khó khăn khi hội nhập kinh tế quốc tế.
Tích cực hội nhập kinh tế quốc tế là khẩn trương chuẩn bị, điều chỉnh, đổi mới bên

trong, từ phương thức lãnh đạo, khẩn trương xây dựng lộ trình, kế hoạch, đẩy
mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đổi mới cơ chế quản lý, hoành chỉnh hệ thống
pháp luật; nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và nền kinh tế; tích cực
nhưng phải thận trọng, vững chắc.
Chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế phải có ý chí, quyết tâm của Đảng,
Nhà nước, toàn dân, của mọi doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế và toàn xã
hội.
Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình vừa hợp tác, vừa đấu tranh; nhiều cơ hội song
cũng đầy thách thức, vì vậy ta cần có kế hoạch và lộ trình thích hợp, vừa phù hợp
với trình độ phát triển của đất nước, vừa đáp ứng các quy định của các tổ chức
quốc tế mà ta tham gia. Sau hơn 11 năm chuẩn bị và đàm phán, tháng 11-2006,
Việt Nam được kết nạp làm thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại thế giới
(WTO).
Việc gia nhập tổ chức quốc tế này là một cột mốc hết sức quan trọng, mở ra nhiều
điều kiện thuận lợi cho Việt Nam trong việc phát triển kinh tế. Đó là ta được hưởng
sự đối xử bình đẳng trong quan hệ thương mại với 150 thành viên
WTO, những hàng rào thuế quan phi WTO mà ta phải chịu trước đây đều được
bãi bỏ tạo điều kiện cho ta tăng khả năng xuất khẩu. Cơ hội để Việt Nam thu hút
đầu tư của các nước cũng tăng lên. Hiện nay ta có quan hệ đầu tư với khoảng 70
quốc gia và vùng lãnh thổ.
Một nét mới khác của ngoại giao Việt Nam thời kỳ đổi mới là ngoại giao văn
hóa được đẩy mạnh và nâng lên thành một trụ cột chính cùng với ngoại giao chính
trị và ngoại giao kinh tế, tạo thành sức mạnh tổng hợp. Năm 2009 được lấy làm
năm Ngoại giao văn hóa. Bộ Ngoại giao đã phối hợp với các bộ, ban, ngành và
nhiều địa phương triển khai nhiều hoạt động văn hóa đối ngoại đa dạng, phong
phú, mang lại nhiều kết quả đáng khích lệ. Nhiều hoạt động văn hóa đối ngoại
được tổ chức trong và ngoài nước, góp phần quảng bá rộng rãi hình ảnh một nước
Việt Nam hòa bình, phát triển và thân thiện với cộng đồng quốc tế. UNESCO đã ra
Nghị quyết kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, trao giải thưởng cho Hà Nội
là "Thành phố vì hòa bình". Nhiều di sản của đất nước, như quan họ Bắc Ninh, Ca

trù, Kho mộc bản triều Nguyễn và nhiều thắng cảnh, như Cù Lao Chàm, Mũi Cà
Mau v.v đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới. Tháng 10-2009,
Việt Nam đã được bầu vào Hội đồng Chấp hành UNESCO nhiệm kỳ 2009 - 2013.
Qua 25 năm thực hiện đổi mới trên mặt trận đối ngoại, ngoại giao phối hợp với các
cơ quan liên quan khác đã đạt được những thành tựu to lớn, ghi đậm dấu ấn của
trường phái ngoại giao Hồ Chí Minh trên thế giới.
Một là, hình ảnh và vị thế Việt Nam trên trường quốc tế đã được cải thiện. Việt
Nam không những là đất nước hòa bình hữu nghị mà còn là một nước đã ra khỏi
đói nghèo và đang phát triển đầy ấn tượng. Chúng ta đã hoàn thành xuất sắc trọng
trách ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2008 -
2009 và đang hoàn thành tốt vai trò Chủ tịch ASEAN 2010.
Hai là, đã làm công tác ngoại giao kinh tế, là thành viên của ủy ban quốc gia về
hợp tác kinh tế quốc tế, ngoại giao đã chủ động và tích cực tham gia công tác tham
mưu về chính sách kinh tế đối ngoại, nhất là kinh nghiệm của các nước về chính
sách thị trường, đối tác, kinh nghiệm về hội nhập quốc tế, và luật chơi quốc tế. Đã
tranh thủ được một số nước và các tổ chức quốc tế giúp ta công tác đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ làm công tác kinh tế đối ngoại v.v
Ba là, ngoại giao đã góp phần quan trọng vào việc bảo vệ an ninh biên giới lãnh
thổ. Các hiệp định biên giới trên đất liền với Trung Quốc cũng như với Lào và
Campuchia đã tạo cơ sở cho việc xây dựng một khu vực biên giới hòa bình và phát
triển với các nước láng giềng.
Bốn là, thế giới đã đánh giá cao những cố gắng của Việt Nam trong việc thúc đẩy
và bảo về quyền con người ở Việt Nam. Hội đồng Nhân quyền của Liên hợp quốc
đã chính thức thông qua Báo cáo quốc gia về tình hình thực hiện quyền con người
ở Việt Nam và hoan nghênh các cố gắng của Việt Nam trong việc trao đổi, đối
thoại cởi mở với nhiều nước về vấn đề này. Với chính sách "người Việt Nam ở
nước ngoài là một bộ phận không tách rời của dân tộc Việt Nam" và với tinh thần
hòa hợp dân tộc, Nhà nước ta đã tạo điều kiện thuận lợi cho người Việt Nam ở
nước ngoài ngày càng hướng về Tổ quốc. Ngoài ra, ta tiếp tục thảo luận với các
nước ASEAN cũng như với các quốc gia đối tác để sớm thông qua Bộ Quy tắc ứng

xử (COC) ở Biển Đông có tính chất ràng buộc thay cho Tuyên bố về cách ứng xử
(DOC) hiện nay.
Trong chặng đường 65 năm qua, nhất là trong gần 25 năm tiến hành công cuộc đổi
mới, cùng với sự phát triển của đất nước, những thành tựu đó của ngoại giao Việt
Nam đã góp phần cải thiện và nâng cao vị thế của Việt Nam trên thế giới, tạo môi
trường thuận lợi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.
3: MỞ RỘNG QUAN HỆ ĐỐI NGOẠI, CHỦ ĐỘNG HỘI NHẬP KINH TẾ
QUỐC TẾTRONG THỜI GIAN TỚI
3.1 Chủ trương, nhiệm vụ của công tác đối ngoại trong thời gian tới
Cụ thể hóa chủ trương hội nhập quốc tế toàn diện của Đại hội XI theo hướng hội
nhập kinh tế quốc tế tiếp tục là ưu tiên hàng đầu; tham gia hội nhập về an ninh -
chính trị thông qua việc tham gia các diễn đàn và cơ chế an ninh - chính trị khu
vực, quốc tế; phấn đấu trở thành thành viên chủ động, tích cực, có trách nhiệm
trong các sinh hoạt quốc tế vì hòa bình, hữu nghị. Tích cực xây dựng và củng cố
ASEAN hướng tới xây dựng Cộng đồng vào năm 2015. Ở cấp độ toàn cầu, tiếp tục
và nâng cao vai trò thành viên tích cực của Liên Hiệp Quốc, hoàn thiện đội ngũ cán
bộ để đảm nhận vai trò Ủy viên không thường trực Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp
Quốc nhiệm kỳ sau (phấn đấu 2020-2021). Đồng thời, cần phát huy vai trò ở các
liên kết khu vực và quốc tế
Trong 5 năm tới, hội nhập kinh tế quốc tế cần chuyển từ "chiều rộng, gia nhập, ký
kết" sang "chiều sâu, tham gia, thực hiện", nhằm tạo dựng môi trường hòa bình,
thuận lợi cho phát triển kinh tế trong nước. Ngoại giao kinh tế cần làm tốt vai trò
thúc đẩy việc hoàn tất cam kết gia nhập WTO và các Hiệp định tự do thương mại
(FTA) đã ký; tham gia đàm phán các FTA mới với EU và các đối tác khác, Hiệp
định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP). Đổi mới tư duy tiếp cận trong
triển khai công tác hội nhập kinh tế quốc tế, chuyển từ tư duy "phục vụ" nhu cầu
hội nhập sang "triển khai" hội nhập kinh tế quốc tế.
Cùng với ngoại giao đa phương, triển khai ngoại giao toàn diện, đưa quan hệ
song phương với các đối tác đi vào chiều sâu, ổn định và hiệu quả: Làm sâu sắc
các mối quan hệ hiện có, thực hiện và mở rộng quan hệ đối tác chiến lược, toàn

diện trên cơ sở giữ vững độc lập tự chủ, tôn trọng lẫn nhau, bình đẳng cùng có lợi,
vì lợi ích mỗi nước và lợi ích chung của hòa bình phát triển trong khu vực và trên
thế giới.
Cùng với ngoại giao kinh tế trong hội nhập kinh tế quốc tế, ngoại giao kinh tế
trong những năm sắp tới cần đẩy mạnh công tác nghiên cứu, tham mưu đề
xuất cho Chính phủ theo năm nhiệm vụ mà Thủ tướng đã giao. Đó là: Tham
mưu giúp Chính phủ quản lý kinh tế vĩ mô; hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường,
kiềm chế lạm phát, duy trì tăng trưởng, cải cách hành chính, xây dựng hệ thống
chính trị vững mạnh; mở rộng thị trường xuất khẩu; vận động viện trợ ODA; thúc
đẩy đầu tư trực tiếp vào Việt Nam và đầu tư của doanh nghiệp ra nước ngoài.
Tham gia tích cực nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, kể cả trên
biển, góp phần duy trì môi trường hòa bình, ổn định cho công cuộc xây dựng
và phát triển đất nước. Trong tình hình mới, âm mưu và các hoạt động của các
thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền chống phá nước ta ngày càng
gia tăng. Bộ Ngoại giao cần phải chủ động, linh hoạt và sáng tạo hơn nữa trong
công tác đấu tranh về các vấn đề này.
Ngoại giao toàn diện được triển khai trong ngoại giao văn hóa, công tác đối
với người Việt Nam ở nước ngoài, công tác bảo hộ công dân. Ngoại giao văn
hóa sẽ đẩy mạnh việc quảng bá văn hóa, hình ảnh đất nước với thế giới, để nhân
dân thế giới thấy một đất nước Việt Nam hòa bình, thân thiện, là bạn, đối tác tin
cậy và là điểm đến cho du lịch và đầu tư. Từ nhiệm vụ đó, ngoại giao văn hóa phải
gắn kết chặt chẽ, biện chứng với ngoại giao chính trị, ngoại giao kinh tế và công
tác củng cố, nâng cao uy tín và vị thế của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.
Phối hợp chặt chẽ với các bộ, ban, ngành và địa phương để kết hợp tổng thể
sức mạnh các nguồn lực trong nước với sức mạnh của ngoại giao nhân dân
phục vụ cho công tác đối ngoại của nước nhà; nhằm phát huy sức mạnh tổng thể
đó, công tác thống nhất quản lý đối ngoại sẽ được chú trọng; công tác thông tin đối
ngoại sẽ được tăng cường hơn nữa, bảo đảm thông tin chính xác kịp thời, tạo đồng
thuận trong xã hội trên các vấn đề lớn của đất nước.
Những nhiệm vụ trên đã được Hội nghị cụ thể hóa thành Chương trình hành động,

là “hành trang của mỗi cán bộ ngoại giao trên mặt trận đối ngoại” như lời Bộ
trưởng Phạm Bình Minh nhấn mạnh.
3.2. Chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực
Chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực là chủ động về mọi mặt, quán
triệt tư tưởng trong Đảng và trong nhân dân về ý nghĩa của hội nhập kinh tế quốc
tế và thấy trước quá trình hội nhập sẽ tạo ra nhiều cơ hội, vận hội mới, song cũng
không ít thách thức. Phải chủ động tạo nguồn nhân lực có phẩm chất, năng lực, bản
lĩnh chính trị vững vàng; biết nắm lấy thời cơ và đương đầu với những thách thức;
nêu cao tinh thần độc lập tự chủ trong quá trình hội nhập.
Chủ động hội nhập kinh tế quốc tế có nội dung rất rộng. Đó là chủ trương,
chiến lược hội nhập kinh tế quốc tế nói riêng; nắm vững quy luật, sự vận động tất
yếu của kinh tế quốc tế nói riêng; nắm vững quy luật, sự vận động tất yếu của kinh
tế khu vực và toàn cầu, phát huy đầy đủ năng lực nội sinh, xác định chiến lược, lộ
trình, nội dung, quy mô, bước đi phù hợp, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ
kinh tế quốc tế Đó là việc chuẩn bị các điều kiện, thực lực, kịp thời nhanh nhạy
điều chỉnh, đổi mới bên trong từ đường lối, chiến lược hội nhập đến phương thức
lãnh đạo, quản lý và hoạt động thực tiễn; khẩn trương hoàn thiện hệ thống pháp
luật, chiến lược, cơ chế, chính sách, xây dựng lộ trình, kế hoạch, đẩy mạnh chuyển
dịch cơ cấu kinh tế phù hợp với xu hướng cấu trúc lại nền kinh tế thế giới và tiềm
năng, lợi thế của nước ta; không duy trì những chính sách bảo hộ nay không cần
thiết và phá bỏ triệt để những trợ cấp phi lý của Nhà nước đối với các doanh
nghiệp , làm cho chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế thực sự trở thành
sự nghiệp, quyết tâm của Đảng và Nhà nước, của mọi doanh nghiệp thuộc các
thành phần kinh tế và của toàn xã hội.
Việc hội nhập kinh tế của Việt Nam bắt đầu cùng với sự nghiệp đổi mới được
Đại hội Đảng lần thứ VI khởi xướng. Đây là quá trình từng bước tiến hành tự do
hoá các hoạt động kinh tế, mở cửa thị trường và tham gia vào các tổ chức, thể chế
kinh tế khu vực và thế giới. Điều này có nghĩa là chúng ta từng bước tháo gỡ
những trói buộc và cản trở đối với các hoạt động sản xuất kinh doanh, xây dựng cơ
chế kinh tế mới dựa trên những nguyên tắc của thị trường có định hướng xã hội

chủ nghĩa, mở cửa và tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài vào làm ăn,
giảm và đi đến xoá bỏ các hàng rào thuế quan và phi quan thuế và các rào cản khác
để việc trao đổi hàng hoá, dịch vụ, vốn, công nghệ, nhân công… giữa Việt Nam và
các nước được dễ dàng, phù hợp với những quy định của các tổ chức/thể chế kinh
tế khu vực và thế giới mà Việt Nam tham gia.
Trong những năm vừa qua nước ta cũng đã lần lượt tham gia
vào nhiều tổ chức kinh tế và thương mại quốc tế: chính thức gia
nhập ASEAN ngày 25/7/1995 và tham gia Khu vực Thương mại
Tự do ASEAN (AFTA) từ 1/1/1996. Từ đó đến nay, Việt Nam cũng
lần lượt cùng các nước ASEAN tham gia vào các cơ chế liên kết
ASEAN trong các lĩnh vực dịch vụ, đầu tư, sở hữu trí tuệ, công
nghệ thông tin…
• Tháng 11/1998, Việt Nam trở thành thành viên chính thức của Diễn đàn
Hợp tác kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC) – khối kinh tế khu vực lớn nhất
thế giới, chiếm hơn 80% kim ngạch buôn bán, gần 2/3 đầu tư và hơn 50% viện trợ
nước ngoài (ODA) của Việt Nam.
• Tháng 12/1994, Việt Nam gửi đơn xin gia nhập tổ chức Hiệp định chung về
Thương mại và Thuế quan (GATT), tiền thân của Tổ chức Thương mại Thế giới
(WTO) và năm 1995 đã chính thức xin gia nhập WTO- một tổ chức thương mại
toàn cầu với 145 thành viên, hiện kiểm soát trên 90% tổng giá trị giao dịch thương
mại của thế giới.
Như vậy, hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam là một tiến trình từng bước từ thấp
đến cao diễn ra trên cả phương diện đơn phương, song phương và đa phương, lồng
gép các phạm vi tiểu vùng, khu vực, liên khu vực và toàn cầu, diễn ra trên hầu hết
các lĩnh vực gồm hàng hoá, dịch vụ, đầu tư, sở hữu trí tuệ…Với thành công bước
đầu khi nước ta tham gia vào hội nhập kinh tế quốc tế, Đảng và nhà nước ta cần
chú trọng trong việc chủ động hội nhập kinh tế quốc tế trong thời gian tới.
Chủ động cùng với các nước đối tác triển khai mạnh mẽ và
hoàn thiện các khuôn khổ quan hệ, nhằm đưa các khuôn khổ này
đi vào chiều sâu, ổn định, bền vững trong thế kỷ 21.Tiếp tục

nghiên cứu, tìm giải pháp giải quyết các vấn đề còn tồn tại về
biên giới lãnh thổ với các nước láng giềng trên tinh thần bảo vệ
vững chắc chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ, hoà bình, ổn
định ở khu vực và trên thế giới. Tăng cường huy động và tranh
thủ các nguồn lực bên ngoài phục vụ chiến lược tăng trưởng mới,
vì sự phát triển bền vững của đất nước. Theo đó, cần sớm xây
dựng Chiến lược tổng thể về hội nhập kinh tế quốc tế trong tình
hình mới và đề ra lộ trình triển khai, trong đó có việc tham gia
các FTA. Đẩy mạnh ngoại giao kinh tế theo hướng tăng cường nội
hàm thực chất, hiệu quả, tích cực và chủ động hơn nữa trong
triển khai các hoạt động xúc tiến kinh tế đối ngoại với các đối tác,
khai thác thị trường tiềm năng.
Triển khai chiến lược ngoại giao văn hóa đến năm 2020 trên cơ
sở gắn chặt với ngoại giao chính trị và ngoại giao kinh tế. Tiếp tục
phát huy những thành tựu quan trọng của công tác về người Việt
Nam ở nước ngoài và bảo hộ công dân, hoàn thiện và triển khai
tốt các chính sách đối với kiều bào, hỗ trợ kiều bào hội nhập sở
tại, giữ gìn bản sắc dân tộc, mở rộng các hoạt động tập hợp, vận
động kiều bào hướng về đất nước. Tăng cường thống nhất quản lý
các hoạt động đối ngoại; nâng cao hơn nữa hiệu quả giữa đối
ngoại Đảng, Nhà nước, Quốc hội, địa phương và hoạt động ngoại
giao nhân dân và đẩy mạnh triển khai Luật về các Cơ quan đại
diện của Việt Nam ở nước ngoài
3.3. Một số bài học bước đầu về chính sách đối ngoại
Những thành tựu to lớn về đối ngoại trong 20 năm qua cho phép
chúng ta rút ra những bài học chủ yếu sau:
Bài học quan trọng nhất: là phải luôn phát huy cao độ tinh thần độc lập tự chủ, tự
lực tự cường đi đôi với tăng cường đoàn kết và mở rộng hợp tác quốc tế; kết hợp
sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; xác định đúng, đặt lợi ích dân tộc lên
hàng đầu; có cách nhìn đúng đắn, linh hoạt về đối tượng và đối tác trong bối cảnh

mới.
Bài học về thường xuyên đổi mới tư duy đối ngoại: Điều này chỉ có thể có được
bằng việc vận dụng linh hoạt, sáng tạo lý luận Mác - Lê-nin và tư tưởng ngoại giao
Hồ Chí Minh, mà nổi bật là nguyên tắc "dĩ bất biến, ứng vạn biến", "thêm bạn bớt
thù". Quá trình đổi mới tư duy phải luôn gắn chặt với hoàn cảnh thực tế, yêu cầu
nhiệm vụ cấp thiết của đất nước, trên quan điểm nhìn nhận Việt Nam là một bộ
phận của thế giới, có sự gắn bó, tác động qua lại mật thiết với thế giới bên ngoài.
Đổi mới tư duy đối ngoại thể hiện ở cách nhìn nhận, tiếp cận mới khi đánh giá, dự
báo tình hình thế giới, xu thế của thế giới, thời đại.
Bài học về công tác lý luận, nghiên cứu chiến lược, dự báo tình hình: Thực tiễn
cho thấy phải luôn luôn chú trọng công tác nghiên cứu chiến lược, dự báo tình
hình, tổng kết lý luận và thực tiễn để kịp thời rút ra những bài học quý báu cho các
giai đoạn tiếp theo của công tác đối ngoại.
Bài học về thống nhất đối ngoại: Phải không ngừng hoàn thiện cơ chế thống nhất
quản lý đối ngoại nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của
cả nước trong triển khai chính sách và hoạt động đối ngoại.
Bài học về công tác cán bộ: Phải luôn quan tâm đào tạo đội ngũ cán bộ làm công
tác ngoại giao vừa hồng vừa chuyên, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của
thời kỳ mới.
Tiếp tục đổi mới công tác đối ngoại trong những năm tới, tình hình thế giới và
khu vực sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, bất trắc và khó lường. Quan hệ giữa các
nước lớn tiếp tục đan xen cả về hai mặt đấu tranh và hợp tác - thỏa hiệp. Xu hướng
cường quyền trong quan hệ quốc tế cũng như cuộc đấu tranh giữa đơn cực và đa
cực, đơn phương và đa phương vẫn tiếp diễn. Nhiều "điểm nóng" chưa được giải
quyết và vẫn còn nguy cơ bùng nổ. Tuy chiến tranh thế giới ít có khả năng nổ ra,
nhưng chiến tranh cục bộ, xung đột, chạy đua vũ trang, khủng bố còn xảy ra ở
nhiều nơi với quy mô, mức độ khác nhau. Hòa bình, hợp tác, hội nhập và phát triển
vẫn là xu thế lớn của thế giới. Khủng bố quốc tế và chống khủng bố, các vấn đề
toàn cầu khác như đói nghèo, dịch bệnh, môi trường, tội phạm xuyên quốc gia tiếp
tục thu hút sự quan tâm của cộng đồng quốc tế và hoạt động đối ngoại của các

quốc gia. Kinh tế thế giới và khu vực phục hồi, phát triển nhưng vẫn ẩn chứa
những nguy cơ xuất phát từ mặt trái của toàn cầu hóa; cạnh tranh gay gắt và thiếu
công bằng giữa các quốc gia và các tập đoàn đa quốc gia; thị trường tài chính bấp
bênh và giá nhiên liệu biến động ở mức cao.
Ở trong nước, tuy thế và lực đã được tăng lên đáng kể, nhưng đất nước ta vẫn phải
đối phó với âm mưu "diễn biến hòa bình" và các hành động xâm phạm chủ quyền,
toàn vẹn lãnh thổ. Tham gia vào hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế, nước ta đang
đứng trước sức ép rất lớn, do đó phải có sự chuẩn bị chu đáo, nâng cao khả năng
cạnh tranh nếu không muốn lâm vào thế bất lợi trong cuộc cạnh tranh gay gắt trên
thị trường thế giới. Bốn nguy cơ đối với nước ta mà Đảng đã chỉ rõ vẫn tồn tại,
diễn biến phức tạp, đan xen, tác động lẫn nhau, không thể xem nhẹ nguy cơ nào.
Nhìn từ góc độ đối ngoại, nguy cơ bị tụt hậu có khả năng tác động mạnh tới diễn
biến của các nguy cơ khác.
Những thuận lợi và khó khăn, thách thức đối với nước ta luôn đan xen nhau,
tuy nhiên thuận lợi vẫn là chủ yếu. Nhân tố có ý nghĩa quyết định là tiềm lực mọi
mặt và vị thế quốc tế của nước ta được tăng cường qua gần 20 năm đổi mới đã
củng cố thêm niềm tin vào công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo.
Chúng ta có đầy đủ khả năng giữ vững hòa bình, ổn định để thực hiện thắng lợi sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Đây cũng là nền tảng cơ bản để chúng ta xác định đường lối đối ngoại và triển
khai mạnh mẽ hơn các hoạt động quốc tế trong giai đoạn mới.
PHẦN KẾT LUẬN
Sau 25 năm đổi mới, ngoại giao Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn
trong ngoại giao với các nước trong khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên cũng còn
nhiều việc phải làm và nhiều thiếu sót cần khắc phục. Chúng ta vẫn còn chậm
trong việc xác định khâu đột phá tạo chuyển biến cơ bản trong quan hệ hợp tác với
một số đối tác quan trọng hàng đầu. Chúng ta chưa thật chủ động tìm ra phương
pháp ứng xử thích hợp, quá trình hội nhập quốc tế vẫn còn chậm. công tác tham
mưu cho lãnh đạo Đảng và nhà nước về đối ngoại, nghiên cứu cơ bản và dự báo về
tình hình thế giới, khu vực về đối tác cần được tăng cường hơn nữa cả về mức độ

cũng như chất lượng, xử lý nhanh nhạy các vấn đề mới nảy sinh có lợi nhất cho đất
nước. cần chú ý hơn nữa khâu quản lý thống nhất công tác đối ngoại, tạo ra sự phối
hợp đồng bộ giữa ngoại giao, kinh tế, quốc phòng, giữa ngoại giao nhà nước và
ngaoi5 giao nhân dân. Cần thống nhất quản lý công tác thông tin, tuyên truyền đối
ngoại và kiện toàn hơn nữa sự chỉ đạo thống nhất công tác giữa trung ương và địa
phượng, giữa các bộ và ngành và ban đối ngoại trung ương. Cần tích cực chiển
khai nghị quyết Đại hội X của đảng, hoạt động đối ngoại trong thời gian tới, tiếp
tục phát huy tính nhạy bén và tỉnh táo trong nhận thức và đối sách, vừa linh hoạt,
vừa kiên định đối với các vấn đề mới nảy sinh nhằm tạo điều kiện thuận lợi phục
vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ n ninh tổ quốc, phát huy những thành tựu đã
đạt được trong 20 năm đổi mới, góp phần nâng cao vị thế quốc tế của đất nước
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Báo điện tử Đảng Cộng Sản Việt Nam HTTp://www.cpv.org.vn/cpv/
2. Tạp chí cộng sản tháng 9/2006
3. Đề cương bài giảng đường lối cách mạng của Đảng Cộng Sản Việt Nam
4. Báo thế giới và Việt Nam
5. Đường lối đối ngoại Việt Nam www.gistrung.com/