Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ngoài công lập Huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
–––––––––––––––––––––––




ĐẶNG QUỐC AN





BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGOÀI CÔNG LẬP
HUYỆN ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH






LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2013

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
–––––––––––––––––––––––




ĐẶNG QUỐC AN




BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGOÀI CÔNG LẬP
HUYỆN ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14




LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC



Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. LÝ TIẾN HÙNG

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

i
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan: bản luận văn tốt nghiệp này là cơng trình nghiên cứu
thực sự của cá nhân tơi, được thực hiện trên cơ sở lí thuyết và nghiên cứu khảo
sát tình hình thực tế dưới sự hướng dẫn khoa học của TS Lý Tiến Hùng. Các số
liệu, mơ hình và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng được cơng
bố dưới bất kì hình thức nào trước khi trình bày, bảo vệ và cơng nhận bởi Hội
đồng bảo vệ Luận văn Đại học Sư phạm - Đại học Thái Ngun.
Tơi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam kết trên.
Thái Ngun, tháng 8 năm 2013
Tác giả


Đặng Quốc An


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

ii
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, em xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cơ giáo khoa Tâm

lý - Giáo dục trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Ngun đã tận tình giảng
dạy, giúp đỡ và chỉ dẫn em trong suốt q trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới thầy giáo
TS. Lý Tiến Hùng người hướng dẫn khoa học, đã chu đáo, tận tình hướng dẫn
em thực hiện đề tài này.
Tơi chân thành cảm ơn tới các đồng chí lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo
Quảng Ninh, các đồng chí lãnh đạo và chun viên các phòng ban chun mơn
của Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh, các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên
các trường trung học phổ thơng ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng
Ninh đã nhiệt tình giúp đỡ tơi trong q trình nghiên cứu thực hiện đề tài.
Cuối cùng xin dành lời cảm ơn chân thành tới người thân, đồng nghiệp
và bạn bè đã động viên, khích lệ và tạo điều kiện thuận lợi để tơi hồn thành đề
tài của mình.
Mặc dù đã cố gắng nhưng luận văn chắc chắn khơng thể tránh khỏi thiếu
sót. Tơi rất mong nhận được sự góp ý, chỉ dẫn của các thầy giáo, cơ giáo, các
bạn đồng nghiệp và tất cả những ai quan tâm tới luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Ngun, tháng 8 năm 2013
Tác giả


Đặng Quốc An

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC iii

NHỮNG CỤM TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN iv
DANH MỤC CÁC BẢNG v
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ vi
MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Mục đích nghiên cứu 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu 2
4. Đối tượng nghiên cứu và khách thể nghiên cứu 2
5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài 3
6. Giả thuyết khoa học 3
7. Phương pháp nghiên cứu 3
8. Cấu trúc luận văn và những đóng góp mới của luận văn 4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THƠNG NGỒI CƠNG LẬP 5
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 5
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 7
1.2.1. Quản lý 7
1.2.2. Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường 11
1.2.2.1. Quản lý giáo dục 11
1.2.2.2. Quản lý nhà trường 13
1.2.3. Giáo viên 14
1.2.3.1 Khái niệm 14
1.2.3.2. Những tiêu chuẩn đối với nhà giáo: 14
1.2.3.3. Nhiệm vụ và quyền của nhà giáo 17
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

iv
1.2.4. Giáo viên THPT 18
1.2.4.1. Vai trò của người giáo viên THPT 18
1.2.4.2. Nhiệm vụ của giáo viên THPT 20

1.2.5. Tiêu chuẩn, quyền và nhiệm vụ của GV THPT ngồi cơng lập 21
1.2.6. Đội ngũ giáo viên THPT 21
1.2.6.1. Đội ngũ 21
1.2.6.2. Đội ngũ giáo viên THPT 22
1.2.7. Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên 23
1.2.7.1. Biện pháp 23
1.2.7.2. Phát triển 23
1.2.7.3. Phát triển đội ngũ giáo viên 24
1.2.7.4. Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên THPT. 24
1.2.8. Trường THPT ngồi cơng lập 28
1.2.8.1. Vị trí 28
1.2.8.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của trường THPT ngồi cơng lập 28
1.3. Những nội dung cơ bản của quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung
học phổ thơng ngồi cơng lập 28
1.3.1. Xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên 28
1.3.1.1. Quy hoạch 28
1.3.1.2. Kế hoạch 29
1.3.2. Tuyển chọn và sử dụng đội ngũ giáo viên 29
1.3.2.1. Tuyển chọn 29
1.3.2.2. Sử dụng 30
1.3.3. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên 30
1.3.4. Kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên 31
1.3.4.1.Kiểm tra 31
1.3.4.2. Đánh giá 32

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

v
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến đội ngũ giáo viên và cơng tác quản lý phát
triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thơng ngồi cơng lập 33

1.4.1. Cơ chế chính sách của Nhà nước và chế độ chính sách của trường
ngồi cơng lập 33
1.4.2. Các yếu tố về kinh tế - xã hội, văn hố - giáo dục địa phương 34
1.4.3. Đặc điểm tâm lý lao động của giáo viên THPT ngồi cơng lập 35
Tiểu kết chương 1 37
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THƠNG NGỒI CƠNG LẬP
HUYỆN ĐƠNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH 38
2.1. Khái qt về điều kiện tự nhiên, xã hội, kinh tế, giáo dục huyện Đơng
Triều, tỉnh Quảng Ninh 38
2.1.1. Về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội 38
2.1.2. Về giáo dục và đào tạo 39
2.2. Giáo dục THPT ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 40
2.2.1. Qui mơ trường lớp khối THPT ngồi cơng lập 40
2.2.2. Số lượng học sinh THPT ngồi cơng lập 41
2.2.3. Chất lượng học tập của học sinh THPT ngồi cơng lập 43
2.2.4. Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học ở các trường THPT ngồi
cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 44
2.2.5. Thực trạng đội ngũ giáo viên trung học phổ thơng ngồi cơng lập
huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 45
2.2.5.1. Số lượng đội ngũ giáo viên 45
2.2.5.2. Trình độ chun mơn, nghiệp vụ 46
2.2.5.3. Cơ cấu đội ngũ giáo viên 47
2.2.5.4. Chất lượng đội ngũ giáo viên 49
2.3. Thực trạng cơng tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên của các
trường THPT ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 58

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

vi

2.3.1. Về quy hoạch, lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên 58
2.3.1.1. Quy hoạch 58
2.3.1.2. Lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên. 59
2.3.2. Về cơng tác tuyển chọn đội ngũ giáo viên 60
2.3.3. Về phân cơng, sử dụng đội ngũ giáo viên 62
2.3.4. Về bồi dưỡng nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên 63
2.3.5. Về cơng tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên 65
2.4. Nhận xét 68
2.4.1. Thành cơng 68
2.4.2. Hạn chế 69
2.4.3. Phân tích ngun nhân 70
2.4.3.1. Ngun nhân của thành cơng 70
2.4.3.2. Ngun nhân của hạn chế 70
2.4.4. Bài học kinh nghiệm 71
Tiểu kết chương 2 73
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THƠNG NGỒI CƠNG LẬP HUYỆN
ĐƠNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH 74
3.1. Các u cầu đề xuất biện pháp 74
3.1.1. Tính khả thi 74
3.1.2. Tính đồng bộ 74
3.1.3. Tính kế thừa 74
3.1.4. Tính hiệu quả 74
3.2. Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thơng
ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 75
3.2.1. Xác định tầm nhìn, sứ mệnh của trường trung học phổ thơng
ngồi cơng lập theo hướng nâng cao chất lượng và phát triển
bền vững 75

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

vii
3.2.1.1. Mục đích 75
3.2.1.2. Nội dung 75
3.2.1.3. Cách thực hiện 76
3.2.1.4. Điều kiện thực hiện 77
3.2.2. Xây dựng kế hoạch tuyển chọn đội ngũ giáo viên theo tình hình
phát triển giáo dục của trường THPT ngồi cơng lập 78
3.2.2.1. Mục đích 78
3.2.2.2. Nội dung 78
3.2.2.3. Cách thực hiện 80
3.2.2.4. Điều kiện thực hiện 80
3.2.3. Đổi mới việc phân cơng, sử dụng đội ngũ giáo viên phù hợp với
năng lực và sở trường của mỗi cá nhân và kế hoạch chun mơn
của trường. 81
3.2.3.1. Mục đích 81
3.2.3.2. Nội dung 81
3.2.3.3. Cách thực hiện 83
3.2.3.4. Điều kiện thực hiện 84
3.2.4. Thường xun bồi dưỡng đội ngũ giáo viên về phẩm chất và năng
lực chun mơn nghiệp vụ sư phạm đạt chuẩn giáo viên do Bộ
Giáo dục và Đào tạo qui định 84
3.2.4.1. Mục đích 84
3.2.4.2. Nội dung 85
3.2.4.3. Cách thực hiện 86
3.2.4.4. Điều kiện thực hiện 87
3.2.5. Tăng cường đánh giá đội ngũ, kiểm tra chun mơn, kịp thời
khen thưởng các điển hình tiên tiến 88
3.2.5.1. Mục đích 88
3.2.5.2. Nội dung 88

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

viii
3.2.5.3. Cách thực hiện 90
3.2.5.4. Điều kiện thực hiện 91
3.2.6. Xây dựng chính sách thu hút, cải thiện đời sống vật chất tinh thần
cho giáo viên, kích thích động lực giảng dạy, tạo mơi trường làm
việc thuận lợi 92
3.2.6.1. Mục đích 92
3.2.6.2. Nội dung 92
3.2.6.3. Cách thực hiện 93
3.2.6.4. Điều kiện thực hiện 94
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 96
3.3.1. Ý kiến đánh giá của đội ngũ giáo viên 97
3.3.2. Ý kiến đánh giá của CBQL 100
3.3.3. Nhận xét chung 102
Tiểu kết chương 3 103
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 105
1. Kết luận 105
2. Khuyến nghị 106
TÀI LIỆU THAM KHẢO 108
PHỤ LỤC


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

iv
NHỮNG CỤM TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

BCH TW : Ban chấp hành trung ương
CBQL : Cán bộ quản lý
ĐNGV : Đội ngũ giáo viên
GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo
GV : Giáo viên
GVG : Giáo viên giỏi
GV THPT : Giáo viên trung học phổ thơng
HĐQT : Hội đồng quản trị
HS : Học sinh
LĐTT : Lao động tiên tiến
NXB : Nhà xuất bản
PGS.TS : Phó giáo sư tiến sỹ
QLGD : Quản lý giáo dục
SGK : Sách giáo khoa
THCS : Trung học cơ sở
THPT : Trung học phổ thơng
TNCS : Thanh niên cộng sản
TNTP : Thiếu niên tiền phong
TS : Tiến sỹ
UBND : Uỷ ban nhân dân
XL : Xếp loại
XHCN : Xã hội chủ nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

v
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Qui mơ phát triển số lượng học sinh các trường THPT ngồi
cơng lập huyện Đơng Triều (từ năm học 2010 - 2011 đến năm

học 2012 - 2013) 41
Bảng 2.2. Thống kê số học sinh bỏ học của các trường THPT ngồi cơng
lập từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2012 - 2013 42
Bảng 2.3. Kết quả xếp loại học lực của học sinh các trường THPT huyện
Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh từ năm học 2010 - 2011 đến năm
học 2012 - 2013 43
Bảng 2.4. Kết quả xếp loại hạnh kiểm của học sinh các trường THPT
ngồi cơng lập huyện Đơng Triều từ năm học 2010 - 2011 đến
năm học 2012 - 2013 43
Bảng 2.5. Thống kê tình hình cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật ở
các trường THPT ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh
Quảng Ninh 44
Bảng 2.6. Thống kê số lượng giáo viên các trường THPT ngồi cơng lập
Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh từ năm học 2010 - 2011 đến
năm học 2012 - 2013 45
Bảng 2.7. Tổng hợp trình độ chun mơn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo
viên các trường THPT ngồi cơng lập huyện Đơng Triều năm
học 2012 - 2013 46
Bảng 2.8. Tổng hợp cơ cấu độ tuổi của đội ngũ giáo viên các trường
THPT ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 47
Bảng 2.9. Kết quả tự đánh giá về phẩm chất của đội ngũ giáo viên
các trường THPT ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh
Quảng Ninh 49
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

vi
Bảng 2.10. Kết quả tự đánh giá về năng lực chun mơn, nghiệp vụ của
đội ngũ giáo viên các trường THPT ngồi cơng lập huyện
Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 50
Bảng 2.11. Kết quả đánh giá của CBQL về phẩm chất, năng lực của đội

ngũ giáo viên các trường THPT ngồi cơng lập huyện Đơng
Triều, tỉnh Quảng Ninh 52
Bảng 2.12. Kết quả đánh giá của CBQL về thực trạng cơng tác phát triển
đội ngũ giáo viên các trường THPT ngồi cơng lập huyện
Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 67
Bảng 2.13. Kết quả tự đánh giá của giáo viên về thực trạng cơng tác phát
triển đội ngũ giáo viên trường THPT ngồi cơng lập huyện
Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 67
Bảng 3.1. Tổng hợp ý kiến của đội ngũ giáo viên về mức độ cần thiết của
các biện pháp 97
Bảng 3.2. Tổng hợp ý kiến của đội ngũ giáo viên về mức độ khả thi của
các biện pháp 98
Bảng 3.3. Tổng hợp ý kiến của CBQL về mức độ cần thiết của các
biện pháp 100
Bảng 3.4. Tổng hợp ý kiến của CBQL về mức độ khả thi của các biện pháp 101


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

vi
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

1. Sơ đồ
Sơ đồ 1.1. Mơ tả hệ thống cấu trúc quản lý 10
Sơ đồ 1.2. Mơ tả mối quan hệ giữa các chức năng quản lý 11
Sơ đồ 1.3. Nội dung biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên THPT 27
Sơ đồ 3.1. Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT
ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 96

2. Biểu đồ

Biểu đồ 2.1. Tổng hợp về giới tính của đội ngũ giáo viên các trường
THPT ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 48
Biểu đồ 2.2. Trình độ ngoại ngữ của đội ngũ giáo viên các trường THPT
ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 55
Biểu đồ 2.3. Trình độ Tin học của đội ngũ giáo viên trường THPT ngồi
cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh 57
Biểu đồ 3.1. Tổng hợp ý kiến của ĐNGV về tính cần thiết của các
biện pháp 98
Biểu đồ 3.2. Tổng hợp ý kiến của ĐNGV về tính khả thi của các biện pháp 99
Biểu đồ 3.3. Tổng hợp ý kiến của CBQL về tính cần thiết của các biện pháp 101
Biểu đồ 3.4. Tổng hợp ý kiến của CBQL về tính khả thi của các biện pháp 102

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đảng ta khẳng định: “Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những
động lực quan trọng nhất thúc đẩy sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, là
điều kiện tiên quyết để phát triển nguồn lực con người, u tố cơ bản để phát
triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”[9], thơng qua việc đổi
mới tồn diện giáo dục và đào tạo: đổi mới cơ cấu tổ chức, nội dung, phương
pháp dạy học theo hướng “chuẩn hố, hiện đại hố, xã hội hố”, phát huy tính
sáng tạo, khả năng vận dụng, thực hành của người học, phát triển nguồn nhân
lực, chấn hưng giáo dục Việt Nam, trong đó đội ngũ giáo viên đóng vai trò
then chốt quyết định chất lượng đào tạo. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói:
“Nhiệm vụ giáo dục rất quan trọng và vẻ vang, vì nếu khơng có thầy giáo thì
khơng có giáo dục”[26]. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 BCH TW Đảng khố
VIII đã khẳng định“Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và
được xã hội tơn vinh”[8].

Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư đã đề ra mục tiêu:
“Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hố, đảm
bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao
bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo thơng
qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục
để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày
càng cao của sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước”[1].
Thời gian qua, được sự quan tâm, chỉ đạo, lãnh đạo kịp thời của các cấp,
các ngành và chính quyền địa phương, các trường THPT ngồi cơng lập trên
địa bàn huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh đã có nhiều cố gắng về mọi mặt,
đưa sự nghiệp giáo dục và đào tạo của huyện, tỉnh từng bước nâng lên, góp
phần đào tạo nguồn nhân lực lao động cho địa phương và cơng tác phổ cập bậc
THPT. Song chất lượng giáo dục vẫn chưa đáp ứng được u cầu của xã hội,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

2
một trong những ngun nhân đó là đội ngũ giáo viên còn thiếu về số lượng,
khơng đồng bộ về cơ cấu, nhiều loại hình hợp đồng lao động, hạn chế về năng
lực chun mơn, kinh nghiệm giảng dạy, thiếu tính ổn định và khả năng thích
ứng với nền kinh tế thị trường cũng như đặc thù của các trường ngồi cơng lập.
Xuất phát từ những lí do trên và qua thời gian học tập, qua thực tiễn
trong cơng tác quản lý giáo dục của mình, chúng tơi chọn đề tài: “Biện pháp
quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thơng ngồi cơng lập
huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh” làm luận văn thạc sĩ khoa học chun
ngành Quản lý giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát đánh giá thực tiễn, luận văn đề
xuất một số biện pháp quản lý trong cơng tác phát triển đội ngũ giáo viên nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển nhà trường bền vững cho hiệu
trưởng các trường trung học phổ thơng ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh

Quảng Ninh.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận phát triển đội ngũ giáo viên ở trường trung
học phổ thơng ngồi cơng lập.
3.2. Phân tích thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường
trung học phổ thơng ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh.
3.3. Đề xuất biện pháp triển đội ngũ giáo viên ở trường trung học phổ
thơng ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh.
4. Đối tƣợng nghiên cứu và khách thể nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường trung học phổ
thơng ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh.
4.2. Khách thể nghiên cứu
Cơng tác quản lý đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng các trường trung học
phổ thơng ngồi cơng lập.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

3
4.3. Khách thể khảo sát
Đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý các trường trung học phổ thơng ngồi
cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh.
Hội đồng quản trị hoặc chủ đầu tư các trường trung học phổ thơng ngồi
cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh.
Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh.
5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài
Đề tài nghiên cứu cơng tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên của hiệu
trưởng các trường THPT ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh
trong 3 năm học từ 2010 đến 2013.
6. Giả thuyết khoa học
Cơng tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường THPT ngồi cơng

lập của huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh trong những năm qua đã được các
cấp quản lý quan tâm và đã thu được những kết quả bước đầu, song vẫn còn
bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế. Nếu hiệu trưởng các trường ngồi cơng lập áp
dụng đồng bộ và hợp lí những biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên
được đề xuất trong luận văn thì chất lượng đội ngũ giáo viên, chất lượng giáo
dục sẽ được nâng lên, các nhà trường phát triển ổn định và bền vững.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận
7.1.1. Sưu tầm sách, tư liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu
7.1.2. Phân tích, tổng hợp các tài liệu
Phân tích, tổng hợp các tài liệu để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài,
nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài; lựa chọn những khái niệm, luận
điểm cơ bản làm cơ sở lý luận cho đề tài, hình thành giả thuyết khoa học, dự
đốn những thuộc tính của đối tượng nghiên cứu; tổng hợp các tài liệu để giúp
cho việc xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

4
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra xã hội học.
7.2.2. Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm.
7.3. Nhóm phương pháp hỗ trợ khác
7.3.1. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê tốn học
7.3.2. Phương pháp khảo nghiệm nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về
tính cần thiết và khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên.
8. Cấu trúc luận văn và những đóng góp mới của luận văn
Ngồi phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị và tài liệu tham khảo, luận
văn gồm 3 chương.
Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung
học phổ thơng ngồi cơng lập.

Chương 2: Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học
phổ thơng ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh.
Chương 3: Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ
thơng ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh.
Luận văn đi sâu nghiên cứu cơ sở lý luận và biện pháp phát triển đội ngũ
giáo viên của các trường trung học phổ thơng ngồi cơng lập. Đây là một trong
những vấn đề đang được quan tâm của bậc học phổ thơng nói chung và của tỉnh
Quảng Ninh nói riêng trong giai đoạn hiện nay.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

5
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THƠNG NGỒI CƠNG LẬP
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
Con người là trung tâm của sự phát triển. Một xã hội phát triển dựa vào
sức mạnh của tri thức bắt nguồn từ việc khai thác tiềm năng của con người, lấy
việc phát huy nguồn lực con người làm nhân tố cơ bản của sự phát triển nhanh
và bền vững. Con người vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển
kinh tế - xã hội.
Lê nin cho rằng: “Nghiên cứu con người, tìm ra những cán bộ có bản
lĩnh hiện nay đó là then chốt, nếu khơng thế thì tất cả mọi mệnh lệnh và quyết
định sẽ chỉ là mớ giấy lộn”[24].
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy: “Cán bộ là gốc của mọi cơng việc”,
“Huấn luyện cán bộ là cơng việc gốc của Đảng”[27].
Kế thừa và phát triển những tư tưởng đó về chiến lược cán bộ trong thời
kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 3 BCH
TW Đảng khố VIII đã khẳng định: “Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại
của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ, là

khâu then chốt trong cơng tác xây dựng Đảng”[8].
Đội ngũ giáo viên là một bộ phận quan trọng trong đội ngũ cán bộ của
Đảng và Nhà nước ta. Việc phát triển đội ngũ giáo viên đã trở thành nhiệm vụ
trọng tâm, cấp thiết vì “Khâu then chốt để thực hiện chiến lược phát triển giáo
dục là phải đặc biệt chăm lo đào tạo và chuẩn hố đội ngũ giáo viên cũng như
đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức và năng lực
chun mơn, nghiệp vụ”.
Một ngày thiếu “giáo dục” đất nước khơng thể tồn tại được và “giáo dục”
khơng có người thầy khơng thể vận động được.
Người xưa thường nói “phi sư bất thành” (khơng thầy đố mày làm nên)
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

6
Kết luận số 14-KL/TW của Hội nghị lần thứ 6 BCH TW Đảng khố IX:
“Đạt được những thành tựu nói trên trong điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều
khó khăn đã thể hiện nỗ lực to lớn của tồn Đảng, tồn dân, sự đóng góp quan
trọng của đội ngũ giáo viên và các cán bộ quản lý của ngành giáo dục trong cả
nước, nhất là các thầy giáo, cơ giáo cơng tác ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng
bào dân tộc thiểu số”[9].
Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư đã nêu rõ: “Phát triển giáo dục và
đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy
sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, là điều kiện để phát huy
nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm của tồn Đảng, tồn dân, trong đó nhà
giáo và cán bộ quản lý giáo dục là động lực nòng cốt, có vai trò quan
trọng…Những năm qua, chúng ta đã xây dựng được đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục ngày càng đơng đảo, phần lớn có phẩm chất đạo đức và ý thức
chính trị tốt, trình độ chun mơn, nghiệp vụ ngày càng được nâng cao. Đội ngũ
này đã đáp ứng quan trọng u cầu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng
nhân tài, góp phần vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng của đất nước” [1].
Xuất phát từ những định hướng đó, trong thời gian qua đã có nhiều tác

giả đề cập vấn đề đào tạo giáo viên như: Trần Bá Hồnh, Mai Trọng Nhuận,
Nguyễn Cảnh Tồn…tại Hội thảo Chất lượng giáo dục và vấn đề đào tạo giáo
viên ở khoa Sư phạm, Đại học Quốc gia Hà Nội tháng 10/2004, Nguyễn Văn
Lê với cuốn sánh “Nghề thầy giáo”,…và nhiều đề tài khoa học nghiên cứu về
quản lý phát triển đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và hiệu
quả đào tạo như:
- Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên để thực hiện phổ cập giáo dục
mầm non cho trẻ 5 tuổi ở huyện Hiệp Hồ, tỉnh Bắc Giang. Luận văn thạc sỹ
của Nguyễn Thị Nga, 2011.
- Một số biện pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học ở
Thị xã Thủ Dầu 1 - Bình Dương giai đoạn 2005 - 2010. Luận văn thạc sĩ của
Trịnh Đức Tài, 2005.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

7
- Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên THCS huyện Thuận Thành -
Bắc Ninh giai đoạn 2005 - 2010. Luận văn thạc sĩ của Lê Đình Thanh, 2005.
- Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp Nghề Cơng
trình 1 theo định hướng phát triển dạy nghề giai đoạn 2010 - 2020. Luận văn
thạc sỹ của Nguyễn Văn Hồn, 2011
- Phát triển đội ngũ giáo viên trường THPT Định Hố tỉnh Thái Ngun
nhằm đáp ứng u cầu chuẩn hố. Luận văn thạc sỹ của Hứa Đức Tồn, 2011
- Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao Đẳng kinh tế Kỹ
thuật thuộc Đại học Thái Ngun. Luận văn thạc sỹ của Kiều Thị Thanh
Huyền, 2012.
- Phát triển đội ngũ giáo viên theo định hướng chuẩn nghề nghiệp ở
Trung tâm Hướng nghiệp và Giáo dục Thường xun Đầm Hà tỉnh Quảng
Ninh. Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Văn Hải, 2012
Các tác giả đã rất cơng phu nghiên cứu nhiều khía cạnh khác nhau của
vấn đề, khảo sát thực trạng về tình hình phát triển đội ngũ giáo viên của địa

phương, nơi mình cơng tác và đề xuất các giải pháp, biện pháp thiết thực, nhằm
thực hiện tốt hơn cơng tác phát triển đội ngũ giáo viên. Tuy nhiên, ở mỗi địa
phương, đơn vị có những điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau. Sau một thời
gian nghiên cứu, tác giả nhận thấy đến nay các đề tài nghiên cứu khoa học về
biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên chỉ mới tập trung ở bậc mầm non, tiểu
học, THCS và khối chun nghiệp, bậc THPT cơng lập, ở bậc THPT ngồi
cơng lập thì chưa có. Mặt khác, ở huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh chưa có
cơng trình nào đi sâu nghiên cứu về thực trạng và đề xuất biện pháp phát triển
đội ngũ giáo viên ở các trường THPT ngồi cơng lập. Vì vậy, việc nghiên cứu
đề tài này là hết sức cần thiết nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của
các trường THPT ngồi cơng lập huyện Đơng Triều, tỉnh Quảng Ninh trong
giai đoạn hiện nay.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quản lý
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

8
Nhận thức của con người về quản lý rất phong phú. Ngày nay thuật ngữ
quản lý đã trở nên phổ biến có thể dẫn ra một số định nghĩa như sau:
Theo từ điển Tiếng Việt [38], Quản lý là: Tổ chức điều khiển hoạt động
của đơn vị, cơ quan.
Theo An Napu F. F: “Quản lý là một hệ thống XHCN, là một khoa học
và là một nghệ thuật tác động vào một hệ thống xã hội, chủ yếu là quản lý con
người nhằm đạt được những mục tiêu xác định. Hệ thống đó vừa động, vừa ổn
định bao gồm nhiều thành phần có tác động qua lại lẫn nhau”[32].
Tác giả Đặng Vũ Hoạt và Hà Thế Ngữ cho rằng: “Quản lý là một q
trình có định hướng, q trình có mục tiêu, quản lý là một hệ thống là q trình
tác động đến hệ thống nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. Những mục
tiêu này đặc trưng cho trạng thái mới của hệ thống mà người quản lý mong
muốn”[18].

Tác giả Nguyễn Ngọc Quang quan niệm: “Quản lý là tác động có mục
đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động (khách
thể quản lý) nhằm thực hiện những mục tiêu dự kiến”[29].
Theo tác giả Nguyễn Minh Đạo: “Quản lý là sự tác động liên tục có tổ
chức, có định hướng của chủ thể quản lý về các mặt văn hóa, chính trị, kinh tế,
xã hội bằng hệ thống luật lệ, các chính sách, các ngun tắc, các phương pháp
và các biện pháp cụ thể nhằm tạo ra mơi trường và điều kiện cho sự phát triển
của đối tượng”[11].
Nhóm tác giả Bùi Minh Hiền - Vũ Ngọc Hải - Đặng Quốc Bảo cho rằng:
“Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối
tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra”[16].
Quản lý là một q trình điều khiển, là chức năng của những hệ có tổ
chức với bản chất khác nhau (sinh học, xã hội, kỹ thuật v.v…) nó bảo tồn cấu
trúc, duy trì chế độ hoạt động của các hệ đó. Quản lý là tác động hợp qui luật
khách quan, làm cho hệ vận động, vận hành và phát triển.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

9
Theo quan điểm tiếp cận hệ thống: “Quản lý là q trình lập kế hoạch, tổ
chức, lãnh đạo và kiểm tra các cơng việc của các thành viên thuộc một hệ thống đơn
vị và việc sử dụng các nguồn lực phù hợp để đạt được các mục đích xác định”.
Mặc dù có những cách diễn đạt khác nhau, song có thể khái qt nội
dung cơ bản của quản lý được đề cập đến trong các khái niệm trên như sau:
- Quản lý là thuộc tính bất biến, nội tại của mọi q trình hoạt động xã
hội. Lao động quản lý là điều kiện quan trọng để làm cho xã hội lồi người tồn
tại, vận hành phát triển.
- Quản lý được thực hiện với một tổ chức hay một nhóm xã hội.
- Quản lý là những tác động có tính hướng đích, là những tác động phối
hợp nỗ lực của các cá nhân thực hiện mục tiêu của tổ chức.
- Quản lý bao giờ cũng là quản lý con người, trong đó chủ yếu bao gồm

chủ thể quản lý và đối tượng quản lý giữ vai trò trung tâm trong chu trình, hoạt
động quản lý.
- Quản lý là sự tác động mang tính chủ quan nhưng phải phù hợp với qui
luật khách quan.
Như vậy, với cách hiểu quản lý là quản lý tổ chức của con người, hoạt
động của con người, tơi lựa chọn cách hiểu quản lý như sau:
Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý
(người quản lý) theo kế hoạch chủ động và phù hợp với qui luật khách quan tới
khách thể quản lý (người bị quản lý) nhằm tạo ra hiệu quả cần thiết vì sự tồn
tại, ổn định và phát triển của tổ chức.
Theo cách hiểu trên, quản lý ln tồn tại với tư cách như là một hệ thống
bao gồm những thành tố cấu trúc cơ bản sau:
- Chủ thể quản lý: là trung tâm thực hiện những hoạt động khai thác,
tổ chức và thực hiện nguồn lực của tổ chức; thực hiện những tác động hướng
đích, có chủ định đến đối tượng quản lý. Chủ thể quản lý có thể là cá nhân
hoặc tập thể.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

10
- Đối tượng quản lý: là những đối tượng chịu tác động và thay đổi dưới
những tác động hướng đích có chủ định của chủ thể quản lý. Đối tượng quản lý
là con người (cá nhân và tập thể) trong tổ chức và các yếu tố được sử dụng là
nguồn lực của tổ chức (thơng qua việc khai thác, tổ chức thực hiện).
- Cơ chế quản lý: là phương thức vận động hợp qui luật của hệ thống
quản lý, mà trước hết là sự tác động lẫn nhau một cách hợp qui luật trong q
trình quản lý.
- Mục tiêu quản lý: là trạng thái tương lai, cái tiêu điểm tương lai hay cái
kết quả cuối cùng mà một tổ chức mong muốn đạt đến.
Hệ thống cấu trúc quản lý được phần lớn các nhà khoa học quản lý giáo
dục thống nhất theo sơ đồ sau:

Sơ đồ 1.1. Mơ tả hệ thống cấu trúc quản lý







* Các chức năng cơ bản của quản lý:
- Kế hoạch: có nghĩa là xác định mục tiêu, mục đích đối với thành tựu
tương lai của tổ chức và các con đường, biện pháp, cách thức để đạt được mục
tiêu, mục đích đó.
- Tổ chức: là q trình hình thành nên cấu trúc các quan hệ giữa các
thành viên, giữa các bộ phận trong một tổ chức nhằm làm cho họ thực hiện
thành cơng các kế hoạch và đạt được mục tiêu tổng thể của tổ chức.
- Chỉ đạo: là việc liên kết, liên hệ với người khác và động viên họ hồn
thành những nhiệm vụ nhất định để đạt được mục tiêu của tổ chức. Đây là khâu
quan trọng tạo nên thành cơng của kế hoạch dự kiến.
Chủ thể
quản lý
Đối tƣợng
quản lý
Cơ chế
quản lý
Mục tiêu
Nội dung
Phƣơng pháp
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

11

- Kiểm tra: là những hoạt động của chủ thể quản lý nhằm tìm ra những
mặt ưu điểm, mặt hạn chế, qua đó đánh giá, điều chỉnh và xử lý kết quả của q
trình vận hành tổ chức, làm cho mục đích của quản lý được hiện thực hóa một
cách đúng hướng và có hiệu quả.
Các chức năng quản lý có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với nhau, đan xen
và ảnh hưởng lẫn nhau. Khi thực hiện chức năng này thường liên quan đến các
chức năng khác và ở mức độ khác nhau. Các chức năng đều cần đến yếu tố
thơng tin để hoạch định kế hoạch; cơ cấu tổ chức; chuyển tải mệnh lệnh chỉ đạo
và phản hồi và thơng tin kết quả hoạt động.
Mối quan hệ giữa các chức năng quản lý được mơ tả theo sơ đồ sau:
Sơ đồ 1.2. Mơ tả mối quan hệ giữa các chức năng quản lý









1.2.2. Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường
1.2.2.1. Quản lý giáo dục
Giáo dục là một hiện tượng xã hội, một q trình, một hoạt động của xã
hội, vì thế nó cần và phải được quản lý. Từ đó, hình thành một dạng quản lý
trong hệ thống quản lý xã hội. Dạng quản lý này có tên gọi là “Quản lý giáo
dục”. Quản lý giáo dục cũng được biểu đạt một cách rất đa dạng tùy theo
phương tiện nghiên cứu và cách tiếp cận của nhà nghiên cứu về quản lý giáo
dục. Dưới đây là một số quan niệm về quản lý giáo dục:
* Ở cấp vĩ mơ
Kế hoạch

Kiểm tra,đánh giá

Tổ chức
Chỉ đạo
Thơng tin