TIỂU LUẬN TRIẾT HỌC NÉT TƯƠNG ĐỒNG VÀ KHÁC BIỆT GIỮA NHO GIA VÀ ĐẠO GIA

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TPHCM
PHÒNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC
TIỂU LUẬN TRIẾT HỌC :
Đề tài số 2 :
NÉT TƯƠNG ĐỒNG VÀ KHÁC BIỆT GIỮA NHO GIA VÀ ĐẠO GIA
SVTH : VŨ DUY KHÁNH
STT : 42
NHÓM : 3
LỚP : Cao Học Đêm 1 - K20
GVHD : TS. BÙI VĂN MƯA


 !"#$%&'
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU 3
Chương 1 - Triết học và tư tưởng triết học phương Đông 4
!()*&+,-'./01!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!2
!0345067!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!()*&+!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!890'!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!:;790'!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!<
Chương 2 - Nét tương đồng giữa Nho gia và Đạo gia 7
!8=&>06090*?@AB.)!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!C
!8=&>060./D'6E!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!C
!!(F0GH.IJ !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!C
!!01D'K8L@D'!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!M
!!:&&F0N-0*!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!23'6E?OPQ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!R&>0LEOA!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Chương 3 – Sự khác biệt giữa Nho gia và Đạo gia 11
:!"NS),T90*?@AB.)!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

:!"NS),T90D'6E!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
:!!(F0GH.IJ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
:!!01D'K8L@D'!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!:
:!!:&&F0N-0*!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!2
:!!23'6E?5OPQ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!<
:!!R&>0LEOA!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!C
Chương 4 - Những ảnh hưởng đến xã hội Việt Nam 18
2!"NU)&&F0.9T8'E!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!M
2!V&F0W'89)96OPQT8'E!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!X
2!!V&F0W'890)9&1)E70)0M!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!X
2!!V&F0W'890)990YSZ@')E70)0M!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
2!:;790'.[0)6Q06OPQ\'GT&&F0]T8'E!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
2!:!8[0^&F0N!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
2!:!8[0^&F0HN!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!:
PHẦN KẾT LUẬN 23
TÀI LIỆU THAM KHẢO 24

8_E:KIG() Page 

 !"#$%&'
LỜI MỞ ĐẦU
890'.;790'*'&Y0)*16&+B.)
90Y`LD!;LGI0*YSZ)NabW'/
G!'&Y0)G_^&F0*1601D'W'
@'GSc0[0W'0&Y09'E^[0&1?^&F0W'
/09'906__T8'E!G_/&+6E.@_
&0 '&Y0)G6P6_0EQ.'dN90.TOLGUN0
EQ/.%NaW'&1'79H@-E79*16@EQ0%E,^9
.TWDG/6Q*ULQ.0_e79H)0)?G/06fW'
ULQT8'E!

16/gNét tương đồng và khác biệt giữa nho gia và đạo giah*H
*H[0=&>060.@NS),T0['&Y0)G.[0^&F0
W'W'_6OPQT8'E*EQ.Te6*i0^[06j&0W'
R&>0;c0D'6_,HE./@N)&&F0W'T8'E!
;/6&+S'UN'HQU0W'890'.;790'!90
D)B0H-.B,G6/)&>0)0H-6P6&+@AUJ0
& &>0)*?@A&>0)L40+k
8QU0*0E2&>0
 &>0 .&&F0&>0;c0!
 &>0 8=&>0600['890'.;790'!
 &>0: "NS),T0['890'.;790'!
 &>02 8[0^&F06OPQT8'E!
9S-.B6Qd7I0&@N7f./c0H
*GSc0)Sl@'@_!(E90@N6&+@N0_iW'eG.[00&Y
D'LE!
8_E:KIG() Page :

 !"#$%&'
Chương 1 - Triết học và tư tưởng triết học phương Đông
1.1 Khái lược bức tranh triết học về thế giới.
'6Y90OPQE[c*TF^&>0;c0.&>0LG.9
S9^0Smnnn5Smn&18!;P_b/)6?0o'S)'./
&06/,'9E[0QU0>,^00' 0H-
01.1&)*EQpBE'[0DG*0b@N.
6Q0W'p6__0W'OPQ*90&YW'90&Y90Q@0
Q060_H0.T_EQ)_T0U&1U70UG*i!
()D)*7_ *T0-*i*0bW'9
0&Y./01q./.?.'dW'90&Y9001bG!
;_EQ6?0o'9p&.G*?@A6P^^D'
,'9%0eE,W'*?@A_*r)66p'9&0'697

W'sO;tEc.R*'9&0I0_*r_,?,EQEcW'e
t9W0o'S.T90EQOPQc0)9,'9$EE*o.N.9Sm
-`K`!;[0%E2W'Sm`n`K)'6YUN'H[0
6/ST*?@A./SOPQ[0/6/S9'NH.@NSu'[0
N90*?@A&&F0W'L*97!
"N)W'*@N)@90@900[''/R&>0
LG.R&>0;c0!8&0U96/ST6?'*iNHSOPQ.%
_'E@N)W''/_@NS)'!R&>0LG)
v&10097w,F[0GHe)S9'0H-qdR&>0;c0
?@N)6Q0W'?'Ux'*HJHv&10Qw
0H-./c0)9_y;Q./?56796-KOPQ_03!8&0
U$)FR&>0;c0'GR&>0LGBI0*976Q0e
,TS^%0-6)0)W'90&Y!
8_E:KIG() Page 2

 !"#$%&'
1.2 Triết học Trung Quốc cổ - trung đại.
1.2.1 Khái lược.
8/09'467'6Y.9YSZD)6Qu6QE[c*T
*HOPQ90S!90,^*?@AbGED'LE06eW')&
&F009'467*[0.b6/Q6Y@0Nx?56796-W'
OPQ!G.z6-0HD'6EUGLE60^.6&''[0,T)
0^DG).b6/OPQ&0[0&&F0W'6P_)UJ0b*190
.TO)*EQNOPQt9EcB6QDLW90S0&>0
DG/t9[00)?{EN?56796-90S&>0;c0!
90D)BbG6P@^@')&&F0*1.BH)&Y0)
S)9p!
1.2.2 Nho gia.
90@)G*16_^S6&Y0)890)9!
890'890)9*[00[,|0u[gLh\0&Y]6-07[

gh\eY6+]!890'd6&+0*90&Y6P6b@))
/6&+H70UJ0U7G,^99E0&Y@0+.1*L&Y0679*i!
890)9ObTb@1E*r6e_p*[0&&F09j-GH
.%&>0.*J0T0_e?&1!;Y(40A6PT09)[0&
&F0.-&16LGG0*9'Gg(40h50|.1
H0&Y@)0*'_!
80G'Gr0'&Y00t_g&1_D)_0'90h*[0
L_%U7G60)9UJ90&YT8'E@0_=|ScEz6796-
b6?t9eg890)9h60Yd*,&F0N9./G/0
.%9)ULQ*0GHSe6Q*u&Y0W'EQULQ*,^@|
H0./G/0.%9)!
8_E:KIG() Page 

 !"#$%&'
1.2.3 Đạo gia.
Đạo giáogiáo lí về Đạo*EQ).c0)903*c0)9
6j[0W'&1G!800*?@A6&+O)W';790)9_
FSp-2&1c00GHS){EĐạo đức kinh W'P9AObT!)
H0S)*Đạo LãoĐạo Hoàng Lão'GĐạo gia!
;790)9*EQ90'E0)97Y03467@90@90.189
0)9.R0)9!#'G/0&&F0Q@\895P9].097\R]G
6P^&F0b*16/^0.%9)ULQ03!jU$_b/
D'6ES),T&0^,'0)9*G6P9+EQG/0!V
&F0'E0)990*o.Nc0)9..%9).&+Sl,H0103
6&+G/6EQ@&1L}*L&T8'E8#^)'
39'E'k
703;790)96P^&F0@L@|6)*o.N& ?
S.%&>00TLE7U&a0@G_'.*i6?'*i*?
@Ak
BObTU&1/70)S),T.@NS_L'~0.1[0

c0)9S)H0&Y'Sc0|E6&+@0&Yt9;790)9!;j,T_/
0&Yt9;790)9@@07;9'>/&Y0);790'6P*)7
)E70.%_'703*J6?'!
8_E:KIG() Page <

 !"#$%&'
Chương 2 - Nét tương đồng giữa Nho gia và Đạo gia
2.1 Nét tương đồng trong lịch sử hình thành và phát triển.
Nho gia và Đạo gia *'&Y0)*1được hình thành và phát triển
trong thời Xuân thu, Chiến quốc. Đây cũng là thời kỳ phát triển rực rỡ nhất của
nhiều học thuyết.;LG*Y67&&F06&+0^_0-6&+4/
0^6&''GW'EB•E0_e,64OPQS|JB70
*97*7,bG*L'G!_0%E0^.10%E){E'6Y9HY
Gd0*Yg#)0'&A%E%EeGhqg#)0''E%E
6'0h!906__<)*1*€EU&>00'890';790'j0'
R)0'.'0'!
890'.;790'7uY034676&+9T*HJ._
^&F0@LQ0*LU6/.%_'eW'03_H0./
D0'&>0;c0_0!jU$_b/D'6ES),T&0^'
&Y0)6P9+EQG/0!V&F0'&Y0)
G90*o.Nc0)9..%9).&+Sl,H01036&+G/
6EQ@&1L}*L&T8'E8#^)'39
'E'k
2.2 Nét tương đồng về quan điểm .
2.2.1 Khởi nguyên vũ trụ:
- Quan niệm về đạo ^&Y0)6/6/6SF0GH.IJ,|
0u679!;796p)0GH*GT6W'.IJ6P_u&1SS'
8_E:KIG() Page C

 !"#$%&'

H*6?'Sc0@Sc0UTSc0%0Sc00^E!;79_D'TE
U&1&>0UT .c.[!cB;79*0GH*W'Y6b0GH*.c
B![B;79*0GH*[B*Ef@'.7.gcU'H6?'
WG[U'.7.Ezh!
- Quan niệm về âm dương:^&Y0)6/6/6SF0GH.IJ,|
0uLEU&>0!
•€E.U&>0t9S)TE4@>Sc0^*.bJSc00'J
E*QW'ET&+0E@N.909.IJI0&90
u0,9u0!€E.U&>0*'Ej6*ELz0b90
€E_&>0.90&>0_€E!
•80&Y'dO=bG•0>bW'@N,9)Sc00u06_*-
*z'0r6a^&F0*z'&>0N'*z'.r6{G*z'!
2.2.2 Thế giới quan – Nhân sinh quan.
5 Bản tính nhân loại đều có 1 tính gốc:
• 89' 0*T'G)!
• ;79' 0.SG&10g.c.h'Gg[.h!gc.h*SG
&10F./006@0.1NH-+.1679!
5 Về đạo đức: “Đạo” liên quan đến sự phát triển, tiến hoá của trời đất
muôn vật.
• 89' ;79*DG*,G9)W'.7.Y6b!
• ;79' ;79*,^0GHW'.IJ@)079'.7.*=|W'.7
.DG*,_'NLW'.7.!
5 “Đức” gắn chặt với Đạo.
8_E:KIG() Page M

 !"#$%&'
• 89' 6&Y06**76r06|^t96OLGUN0D'T*E7
6f*679q9t9679EQ)0HEp6r06|90Q@0B_
6&+6-90@)0Di,)F90LE!
• ;79' ;79*DG*,_'NLW'.7.DG*bG0*;-!

5 Quan điểm về con người:
•0WG.9OPQ.90&Y90.)L&10
1@N0bd'0['90&Y.OPQ!
•990&Y*WW'6&+00H- &10.9QLE5*c
0|0BEd./,^L90&Y.ED'T0['90&Y.OPQO0D'
.D'LE6S9'NH!;LG*0GHLUz6@NS=E)
./-**0GHL@LO'W'@NS=E)SS9'@9
.1.%ER&>0LG\&10097]!
5 Hòa hợp và trọng truyền thống:
•'__E|&&F0W'.9&Y0).96j6E),T d'+
.0G/0!90^890)9*z‚79'6/bGi&F0./d'+N
H$0&>0*HW'E@N..E6u@Nu'70)6_
60Y@0d'+U&1)@)0Sc09'W'_!
•8Bu.x^T67'bG890)9*z‚796/_.ƒ*c0)9
GO=t90GH0[^'p6&+6/1EQ)6>0^*g0)9h.1i
0o'0)9_'U7G,^9)@0@'9^679*E0&Y!G^'_S')
c0)9.@HB&0~0r0,|0u)T0
6&+)c@&.))L6t9*E)g)
8_E:KIG() Page X

 !"#$%&'
2.2.3 Tư tưởng thực chứng luận.
− Khổng Tử và Nho gia nói chung ít quan tâm đến vấn đề lý giải thế giới, nguồn
gốc của vũ trụ!GH6BE4UN'.[0|9*i*6796-W'EB
(40A9•0.7.Sc00u0,_'t9EQNSc00B&a0*7
6&+!r0'_,|0j&&F0G90;790'.1D'TEW'P9A./
679 ;79.u'E'0S)D'\.c.].u'E'04,!
− Đều theo chủ nghĩa duy tâm:
• 89' 7AT0_'UGLEW'89'H&>0
UT01D'.-*!&&F0W'LAQW0o'UG

.c@>!
• ;79' 6/'9&UGu&+09S0H-@N.J!P9A
9•0g(c0e'A'E,H7Sc0edED'StA'E,679
Yh!
2.2.4 Quan điểm chính trị xã hội.
− 3'6E?.OPQW';790'.890'99S)O'
'!90S;790'SGH90&Y^@0t9*„NHB890'SGH
90&Y^@0t9*x.ETY!GHI0_EQ=&>060l./
90)@06_*;790'SGH90&Y@0Sc00^79u,l'E
*'E.?Sm6Sc0*EEb6-!90S6_890'I0SGH90&Y@0
^u0EN6/0BEEBSc0EI06u0H)UJ090&YS)!
Các học thuyết đưa ra cũng đều nhằm hướng đến tập trung giải quyết
những vấn đề thực tiễn Xã hội thời đại đặt ra, giải quyết những mâu thuẫn do xã
hội đưa ra và đưa con người đến một lối giải thoát theo các cách khác nhau.
− 80&Y?.BH76/*[00&Y_{Eb6f.6)0Di!
2.2.5 Phương châm xử thế.
− 90&Y@0.6Q0UN'H)0GH|>,^+.1*d0
0&Yt9EQD'TEL@.[0|! Cả 2 trường phái đều hướng con
8_E:KIG() Page 

 !"#$%&'
người đến cái thiện, khuyên con người sống tốt để có gia đình hạnh phúc và góp
phần cho 1 xã hội ổn định.
• 890'0GHWG9•08/^0W'0'6BKOPQ*[0D'T
6796-K?6j,T*D'T.'Kc'K90K.+!)D'TG
6&+90'0*679!S)D'TGU'BOPQ46?0'6BGH
..0&+*7!890)90GHWG**iW'(40A.7A./679*E
0&YDLA.)-F0&YDLA)'?6b&1
• ;790'B0)9b90&Yt9G.c. @0.6Q0t9*„
NHSc00^79Sc00d=).1,^W'EB.0&+.1,^W'

NH*u,l'E*'E.?Sm6Sc0*EEb6-!80T@0U9
90&Y*u)eSTESHE&Y0S9'U0!
Chương 3 – Sự khác biệt giữa Nho gia và Đạo gia
3.1 Sự khác biệt trong lịch sử hình thành và phát triển.
NHO GIA ĐẠO GIA
(40A*0&Y@)0*'90)9.9
YSZ`L*YSZE0&Y'bD'LE
66796-?OPQ!…09976Q0679
6-*/^0W'OPQ*c0J60B0[
N  OP  Q  . 9  T
L  )  ) L99
0&Y! ;Y   D
U9  ,b  60 ./ ,^    9
0&Y  E  9 0)9  ,?  '
  M  ) 90  6_  _
)W'cA .  )  W'
7A*E7b!7A_/6_00_
6)0S9@N)W'90)90GHWG
;790'*EQ&Y0)
  0  3  *bG  H  W'
7E  $ Đạo  EQ  7E  $
0  LE . /  ^0  W'  _
6&+  B    D'  EQ  D)
BUL/9*&
&+04S)!
  800*?
@A6&+O)
W';790'_
F    Sp  -  2
&1c00GH

S){E Đạo
8_E:KIG() Page 
Khổng Tử
Lão Tử

 !"#$%&'
c06PS=*7EQ0'697D'0K0'697
B90)990)9(40K7d
6&+0*90)90GHWG'G90)9H
e!
890)9J6Y@0&&F0OPQ
03D')/67t9&0_
0890)990Y5'Sc0_
)E14,E0G0S|St.,^9
W!
"'0Sm`n`890)96P@NFH0
†Sc0d@-@0['!
đức kinh W'P9AObT!
"'6_6&+'0A)
HE.9YD!80
0& &F0 W';79 0' Ob
)u[0D'6E./.I
J*H6?'0ILE
U&>0(?k
3.2 Sự khác biệt trong quan điểm.
3.2.1 Khởi nguyên vũ trụ.
NHO GIA ĐẠO GIA
(40A6-0HD'6E
W'(?!t9&&F0W'S
GBGH0GHW'.IJW'.7

.* thái cực!)N-'6N0EQ
%0  *N Q  7  E L  *&a0
0!"N&>0)0[''*NLE5
U&>0  E  @  '  -  &+0!  -  &+0
&>0c@',)D).,)D)@
'.7.!G*@N,64_0xF
@N,64LE5U&>0!
t9(40A_EQN/^0
W'.IJE'Sc09)Sl
P9ABD'TE6_*đạo!90
&>0@)g;796-Shc0. 
gCó một vật hỗn độn mà thành trước cả
trời đất. Nó yên lặng, trống không, đứng
một mình mà không thay đổi, vận hành
khắp cả mà không ngừng, có thể coi nó là
mẹ của vạn vật trong thiên hạ. Ta không
biết tên nó là gì, tạm đặt tên cho nó là
Đạo. Đạo mang tên lớn vô cùng”.
‡&>0'Ec0.: “Đạo là cái gì
chỉ mập mờ thấp thoáng, thấp thoáng mập
mờ mà bên trong có hình tượng, mập mờ
8_E:KIG() Page 

 !"#$%&'
[0TW'_!jS)~
)Sc0)bG@„S'_S^
%0'[00B_@A'64.
L!L_W'0[_ESE
@N*HD'1D)B6t99
6&Y0‚79 

“Khổng Tử nói: Chẳng biết mệnh trời, thì
biết lấy gì để làm người. Chẳng biết Lễ thì
biết lấy gì để lập thân. Chẳng thể phân
biệt lời phải trái, thì biết lấy gì để biết
người.” (Luận ngữ, XX:3).
"N,_'90IJ*U9-6Q0
-?W')NE'!7.6P
)T'*N_BHt9)
NbGE6Q0@!
3'TE./€EK&>0 "'0I
\(EQWGl'4]u6_
@'E,6490NH.OP
Q!
thấp thoáng mà bên trong có vật, nó thâm
viễn tối tăm, mà bên trong có cái tinh túy,
tinh túy đó rất xác thực và rất đáng tin.
Từ xưa tới nay, đạo tồn tại mãi, nó sáng
tạo vạn vật. Chúng ta do đâu mà biết được
bản nguyên của vạn vật. Do nắm, hiểu
được Đạo”.
$0F*7&>0EQc0. 
“Cái không tên là khởi thủy của trời đất,
cái có tên là mẹ sinh ra muôn vật”
5 7.6/_00u679!;79F
6LG6&+*DG*7S)
D'  Sc0  _  E  @|  Sc0  B
bG!
3'TE./€EK&>0 "':*N
\H;?'8L]u6_@'.7.!
3.2.2 Thế giới quan – Nhân sinh quan.

NHO GIA ĐẠO GIA
Nhập thế:*@0.6Q0Sc0
t9NH*6tE)6jiW'
EB.9@N.!!90&Y@0.
*Et9{EN9E@97
Xuất thế "0976Q0t9*„NH
e)Sc0*E).1NH
Sc00^79Sc00d=).1,^
W'EB.0&+.1,^W'N
8_E:KIG() Page :

 !"#$%&'
?.'@OPQ\tam cương
ngũ thườngtam tòngtứ đức!!!]!;F
0&YDLA90&Y'&1
^ˆN6979ˆ^ˆ
Lˆ!(40A6j'EQ*97Tam
Cương, Ngũ Thường, Tam Tòng, Tứ
Đức!!!6*E{EN9E@
97?.'@OPQ! Tam
cương.ngũ thường**„6796-E
'E01^t9!Tam tòng.Tứ đức
**„6796-E[01^t9!
(40A9•00&Y90OPQ
0[6&+tam cương, ngũ thường, tam
tòng, tứ đứcBOPQ6&+',B!
t9D'TEW'890)99
0&YSc0p*90&YOPQ
\L.DLA]Ed*9
0&Y@HObOPQ!90&Y@H

ObbG0*)8L!)8L
I0*90&Y&r0'&0
)8LI0.&+'Sl60
*97@HObHOPQ0&Y6Y.
*Sƒ@HDe,7JG!)8L*
0&Y67;79*Y6&+L)
_'\-*6PRH配天]!
H!Sc0'T.9NW'N
Hp*E9UL9,J0O&>0
E7E*d0&oS9ULSc0
,Sc0E!P9A6Pr'0T
@0U990&Y* từ ái, cần
kiệm, khiêm nhường, khoan dung.Vô vi:
Làm mà như không làm, như thế có đặng
không. Ông cũng viết rằng nước tuy mềm
mại uyển chuyển nhưng có thể chảy đến bất
cứ nơi nào, và với một khối lượng lớn thì có
thể làm lở cả đất đá. Như vậy vô vi có thể ví
von với cách hành xử của nước, thuận theo
tự nhiên.(chương 2 và 3 Đạo đức kinh)
P9A&'BbG†&'6WW'
&>0;c0!;_*&>0
;c0E1pH'6&+*90&Y
60b.1Y6b./Ejbr.
b.*i.c>!&'H'6&+9
0&Yd*EQbr.b@.
OPQ6_*90&Yd*40d')
ED'T.16/STNH.OPQ
E90&Y@@0!
3.2.3 Tư tưởng thực chứng luận.

NHO GIA ĐẠO GIA
(40ABE)S+nền văn P9AUN'99.9/văn minh
8_E:KIG() Page 2

 !"#$%&'
minh nông nghiệp với gốc du mục! nông nghiệp!
(40A6j>@F**H@N
quan sát các xã hội thực tế và trên sự
chấp nhận những truyền thống được
lưu truyền trong chúng!80u'
•0Sc0*Y0^0U7G9U9
0_'_00u0!80
g,b) pS*7-Sc0
6j'h!80NOtEEBp*Sƒ
B,G)*Y0^04
G/6j,T[00B6&+
90D)S-.^)@97
Y@>!R&>0)-0*
*bGH*i*&*E%,^!
5 /0&a0 *c*c•0
H8L&>0U[0o'*Y
.80&Y&>0D'.1'!
5 /N *bG6Q0N
0TE*E0!
5 /- *bGN0)6@9
BE@N.!
P9A_khuynh hướng "phản nhân
văn", thiên về triết lý siêu hìnhHP9
A6&+9*EQ0'b*i.
,B^!9.IJ,?,F

DG*0
5 3L#B c0[@N.6Q0
6&+%0,•0t9EQN6/
d'NHSc06)0B)D)
H*T'G,b)0B90B
0'G[0*76eGI*7E1B
6&+/BEbY_3#.7.
E1,64t9NNH
b6?k
5 .c.! : 80T@0W'9
0&Y_:0o'
•7 .6/ _ ,^ NH
r0.6Q0_'t9*„N
HESc0e,i0o'
•c._0o'*NU9GT6
Sc0,?0,Q,Fi&F0UJ
.06'EEH'EE9!
•[0B,^NHW'EB
0%j[00B*E476
,^NHW'.7.!
8_E:KIG() Page 

 !"#$%&'
3.2.4 Quan điểm chính trị - xã hội.
NHO GIA ĐẠO GIA
R&>0-W'896-06e*
(40A0E^7A@'G
BEQEjE90EF*7.1quy
phạm hành vi nguyên thủy&UG
BDG|c)U&16Q90

Sq60YEjS)@)0
79b'00)?E1!906&+
OPQc0&4@rG6/'9
6-8L}*L*i0!
R&>0-W';790'6-06e*P9
A0E^'0A@'GB0
)NOPQT[,•0.
N9jtự đặt mình ra ngoài vòng
xã hội đó,•0.HN&đi ẩn
náu, mai danh lánh nạn chẳng hạn!Lão
Tử bảo rằng: “Quân lực mạnh, là thứ
chẳng lành”, và rằng: " Kẻ biết dùng Đạo
mà phò chúa, thì chẳng lấy chiến tranh làm
phương tiện, để cưỡng bức thiên hạ ".
Nước lớn : 80&YDLA^
679-*^*ED'*E
?!8QU0W'c0.TG6&+
c0-_'ˆ/0'?D
H7,Bˆ!-*^9
[0.Tl50'6B96*1
5?D.676E-$0*
,BH7\thống nhất thiên hạ]!
Nước nhỏ :P9AW&>07
DG/*NW'8&1.976Q0W'
UL6E-6'69UL@0b
)Y0GHWGUGBB70
nước nhỏ, dân ít.
>1.&>0DHU'9coi sống chết
bằng nhau, quên vật quên ta, trời đất với ta
là một; cõi đời là một cuộc giải trí, một cõi

mộng mơ mà khi tỉnh dậy không biết ta hóa
bướm hay bướm hóa ta.
Luôn lấy sự học là cái đi đầu!(40
AEF&Y0.6TA6
G/JS-[0*YU7GW'
806P6&+)6TA0*790
g0[h!
Đạo của Lão Tử chẳng có liên hệ gì tới
trí thức!P9A. "”Có bỏ học mới hết
ưu phiền"; "Càng có học cho lắm, càng có
hại cho việc tu Đạo”; "(Người có học vấn
chẳng bao giờ nói, kẻ hay nói mới là người
không hiểu biết”.
8_E:KIG() Page <

 !"#$%&'
Quan niệm về giai cấp rõ ràng679
Lp*679W'0&YDLA*
W'0'b0?!R^_@N)
6Q0W'0'b0?BOPQ
E1NSm&>0!
Không đặt nặng vấn đề giai cấp6E
-t9*„NH!''T
.9  .T W' UL  6 UL  t9 N
HE@0!
3.2.5 Phương châm xử thế.
NHO GIA ĐẠO GIA
Xây dựng xã hội chính danh6E†
0&YE†6‰0bO)6?~U'
W'EBENT!

Xây dựng xã hội bình đẳngSc0L
,T0&Y.1'Sc0*ET7'!
90&YeNT{EN
080o'I0!
90&Ye_:6- u(TE(HE!
_SG&10./ đạo nhập thế
U7G',)OASm.S
9'%F^679*E0&Y
_SG&10./đạo xuất thế*bG679
*EW^.IJU7G'H*bG'
o.c.>GH*j0!
8[00&Y89BGH./
Ej  N   r 0 ./ Ej *i
&F0!
8[0 0&Y   t9 ;79  0)9  p ,
Ob*96QTSZL!
8_E:KIG() Page C

 !"#$%&'
Chương 4 - Những ảnh hưởng đến xã hội Việt Nam
4.1 Sự du nhập các tư tưởng triết học vào ViệtNam.
YSZ#|Q,|6e,•0@NOLE*&+W')%E&1c0
0GH91S80c3G/06&+6Q*.9%EX:X!90Y0'GSƒ
$6PBEE)6)9)ULQ'./&&F0*G/,)890)9!8[0LE
E&LE6QG6/,?LUL'SHDG0*76,^9.T/.%W'
EB!$0.1890)9d_R0)9.;790)9I06&+G/.9&1'!
"N&>0)W''E0)9GH>@F[0&&F0W'ULQT8'E
Ob)uNxD&Y0W'6b&16Pu0,&179H&&F0
T8'E!ˆ)Di0)h90U@^bG*B6Q-.[0|./NH.
OPQ./Q@06b'0H'6?97.E†LE*i_,^@|H0

T9090J@0.@N-0OA0['E0&Y!W0o'GH&1
e6bUI0^E6,^9.T4D.*64)0?W'097,'0
b0^_0ULQ&EQ0*A')G90U@^bG!
8_E:KIG() Page M

 !"#$%&'
YSZOLGUN0D0'6Q*?.&+0\Sm`6Sm`]*Y
SZEULQ'6P06&+6Q*NW,•0O&>0E)W'EB!8[0|0
*+.o67W'c0QUN0&1.0[&1bG6&+^)@6Q0.Na
906Y@0i-W'ULQ906_&&F0./UL./90&Y./
ULQk'G_0>[0&&F0./OPQ./Nx0[.'d
*0LEW'_.OGH@./@'!
T8'EJ6&+Su',4@0.)0|*/.197
6Q0NxUN0&1.0[&1W'ULQ.6p'9W'@N)bG6&+
9^@)0Na90&&F0W'W?!ˆ[0&
&F0W'*SEp'Ep679T0[0*6E)
E7040W'80&Y!8_DG6?6r06|W'6&Y0**&+@)
*&+W')E70T8'EU9.;^0'6P.7'*EQ90
[0LDG6?E|0*+W')E70T8'Eˆ!
4.2 Ảnh hưởng của Nho Giáo đến xã hội Việt Nam
4.2.1 Ảnh hưởng của Nho giáo trước Cách mạng tháng 8.
890)9U.9T8'ES)*L_^&F0@L@|6G/0
0)9UJ&&F0LUL'&O&'6'G!
890)990OPQ90S &†Sc06&+&'90LUL
T8'E890)9UeUeE0[.?D'090T0OPQ90
S!
'N
• 890)9.1T0&&F0?W'EB6P0_eOLGUN0
)&10&>0DG/.[0E7!
• 890)9b90-90!00B%ED'

8&1T8'E6/*bG895890)9*E/^0*i*64
-&1)*6j,T*0)9UJ!
• )9UJ890)90_eL0'9.%_'90&Y6j,T*./
.%@A!
8_E:KIG() Page X

 !"#$%&'
• *6j6EW'90)9.6j6EG6PF
G/0.%_'W'0&YT8'E!
• 890)90_eOLGUN0ED'TOPQ0G0Q0P>
,/j>_cN>!
,HN
• 890)9T8'ED)90c00TE,O&>00T
D)r06N@^NHEEDGH6@N'964E',)S/E
PE%06Q0@)079Uz6D'*H,^9W90^S
*z?!
• 890)9D),^9WSc0[0)E1&.T>Uz6,?
)E1&.T>HUT!
• 3'6E9&Y00&YJ[W'890)96PS/EPE@N)
.6_00_W'0&YJ[!
• `tELUL*[00&Y0Š9Še6&+,/H%U|.@'
S!
4.2.2 Ảnh hưởng của Nho giáo trong thời kR sau cách mạng tháng 8
890)96&+T8'E_'-W'890)96_00_6)0S.9.T
W0[0G/06fW'ULQL0_*H[0&&F04
6?r6{G@N)W'6b&1!
)LNW'890)96P6&+0[0B.)GJ
.J9@N0T)E70W'ULQ,H7.T*97,l)D'6E*7
W'890)9!
&&F00'ES[W'890)9.zd790OPQ0G'G!

8QU00)9UJW'890)9*U7G6-.U7G.zd_i0o'60G
'G.06&+L0!
4.3 Đạo gia và những tác động đến xã hội (hay hệ tư tưởng) Việt Nam
;790)9LE.9T8'EuSmnn!");7970S0 g"'
S.')6,%0OPQ\09']*97p_6b'9L*GH
8_E:KIG() Page 

 !"#$%&'
4!80&Y&>0#|7G@'0*)7b6c0e/*)679@‹*GT=
&Y0@t9)?%h!8/D'*703@'0''?6/@
&>0\&'9#/6Y;&Y0u0*$0BEGEGTG.0|6-)
*90E76T0LT8'E]!
;790)9W&>0Sc0'E0'.96Y@0OPQ\Ob]&0S.9
6T8'EB;790)9d6&+U$0*E.IS0),-\]!UJ
6Y3iG_e;-GU$0)6r6c06^90&Yt9
0*7/6B@'6_,?Uf!!
4.3.1 Những ảnh hưởng tích cực
90S890)9.E'0,^bW'EQc0J4-OPQ..1)
89_6PN@NFEQ.ISW'Sƒ0?B;790)9H>@FG
.c.*7E'0@Œ90EB&&F0^S)00'b0?!B.GI0
00&F09'.9T8'E;790)9\$WG]6P6&+0&YUL@AUJ0
*E.IS0*7Sƒ0?!80'GSLE_6P*.IS0*790
S&>0#|!R909c0ULSF0o'F)p8'E09'.9
Smnn6/_*HT.1)QSF0o'c0UL'D'9pAL!
9YSZ90SULQFT8'E;790)9&Y06&+U$06r
c0UL'E0'.9)Q,796Q00*7&Y09),)6?'&>0.D'
*70&>0!
;790)9d'Q.10&a0G/0!6j,T*;790)9$WGBE
bG0'Gb/6E&>060.10&a0E'W'0&YULTH
;790)9%@L.90&YTbUxU0!uO'O&'0&YT8'EuE/r6

E/Oc6Pb@$0,)E'$=q•0)*),$'[0Le
rk_[',T?E'_*E%0@-E70&>E=ESc06-k
&>0G/$0&>0*0&Y0l)H_GJ,Q*
H&1%'0!80'G)@&I0^)=?,TuE'BE1
6&'R0)9LE.9ULr0._0&a0E'6&+!;790)9$
8_E:KIG() Page 

 !"#$%&'
WGb&>060.10&a0E'H@Nd'QO^G'bEP*T6
Sc0L,T46L*;790)96L*0&a0!•b/0H-
DG9E0&a0T8'E*;790)9d6.10&YUL60
,_0,$'r!!!B*7Sc0,;790)9*0B!
;790)9dd'Q.1)c0)9S)&R0)9!A;0A*0&Y
.u'6|679R.u'6&+9*4@&W';790)9T8'E!;790)9d
^&F06)89)9S0jGT,b,B90D'
&Y0B'G*./{UBEr.>HH@0Q@0',B'
^6_*)W';790)9!)89d4-JH\eH]6lY
6b./GTYOb!!!8/6JH40&6/80">\
8Q]6/^H\">LG]6/;9`)\&0ŽH]!!!8/89d*6
J0H0'G7&0'.>*E.T&900)80Gx&+0/!
*97.LEU&>0d'+*[06jW';790)9T8'E!
;790)9$WGY).?e*8090&+0;\8090])
&+0P93L\P9A]3');\3'c0]0&YTdY).?
)W'H0EB!LJ0[ˆ)0M0†')0:0†Efˆ*6p;-
)e\e&0;79].#r'x\x7c0r']!TY6-
)e.1'EW\[eY56b5&1].-W\[eELG5E&'5@bE51]
6*/.10&a0 60,_0!80&YY6-)e6&+0*c060q
0&YY'EW-WB0*,60!)c060,60_90&Y
S)E&+LO)W'EB70)G0**H60!
Y0R)66_.1Sƒ6?_&./@r067/QSF

0o'6PN@AUJ0E'*E.ISe 7;oRr\)M6Y
W'7]SF0o'%EMXF)pE/,#|#QGHG/*EB_
=*E9R)D'GF*7,|R)!~-\DHF#B;?].e'9\DHF
3^08'E]*P6790o'DL0&Y(.0&Y
8_E:KIG() Page 

 !"#$%&'
&+06t9,$'E'00HU'9N'6)0j!80Gx[6_0J@FFr
>\8'E#Q]cR'`90*E9066•0c0*9.'E
80._/=Eb*=*E9@r06?Sc04k
4.3.2 Những ảnh hưởng tiêu cực
;790)9$WG6PLE'_0.d'DGTUxU0.10&a0
E'4G/1E-Sc0d'01!9.GEBB;790)9FT
8'Eb-7S9Sc00H-6PDGE0&a04
G/T8'E9;790)9.0&+*70&YT8'E@60,_0,$'r
B*7‰0/,;790)9*0B!
Gˆ.c.ˆW'P9AUx,?0&Y'E&+1))TEb*
[00&Yc0-%*&>0&1*7_LE*iHN,^9' ˆ•*E
*†‰0*EBSc0_*†ˆ!
8[0T&+0&60,_06Q,)'0,$'rk6P0LG^&F0
Sc066Y@0e0&YT*E9EQ,Q0&Y,b*&>0*+
UJ06/G6Q*+u[00&YfUP^!
PHẦN KẾT LUẬN
890'.;790'*[0&Y0)[0*1W'03_^
&F09*16EEjW'6Y@0OPQu46796T67!V&F0
Sc0pF03EF/&1S).^FT8'E!G'&Y0)
_[06ES)'& nho gia6dl90&Y@0.*Et9{EN
9E@97?.'@OPQ ( nhập thế ),*6tE)6jiW'EB
.9@N. ( hữu vi ),W&>0OLGUN0EQOPQ6760( nước lớn )5 B đạo gia
W&>0 90&Y@0976Q0t9*„NH ( xuất thế ), Sc0U$0*

)Sc0e0)9UJL*x0o'\vô vi ), 7DG/*NW'&1.
8_E:KIG() Page :

 !"#$%&'
976Q0W'UL6E-6'69UL@0b)Y0GHWGUGB
B70nước nhỏ, dân ít!8&0^&Y0)6/&1090&Y6)T
SGH90&Y@06_0'6B7r.0_e9OPQ46?
'&Y0)GI06/•E&10600^DG[0.b
6/NxOPQY676j'0^DG[0ELzU9OPQ6&''.6&'
90&Y6EQ*0^9)t9)S)'!
TÀI LIỆU THAM KHẢO
! #$%&';/&>0Ec&Y067S!
!
! ,'\Ren•nnU$09.H'9.0H
-  @ Sc0 Q GH 0  ] 8#  &Y0  ;  (  
!!
:! e80HE>@F.%_'T'EXXC!
8_E:KIG() Page 2

 !"#$%&'
2! !!"‘RRs8ns8"&>06c0 09'y;Q•)&1
0)9KK80&YU? e80GHT:!
! uS_'&1 
• 90809ŽtK;/ [00)?.7W';79
0'!
• 80Gt80GtK;/ 890'.@N^&F066Y@0
e0&YT!
<! *Tuntt 
• o
•

8_E:KIG() Page 