quản lý phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học huyện lục ngạn tỉnh bắc giang giai đoạn hiện nay

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
––––––––––––––





NGÔ ĐỨC HƢNG






QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƢỞNG
TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN LỤC NGẠN
TỈNH BẮC GIANG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY









LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
–––––––––––––––––




NGÔ ĐỨC HƢNG






QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƢỞNG
TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN LỤC NGẠN
TỈNH BẮC GIANG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14





LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC



Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS.Trần Kiểm







THÁI NGUYÊN - 2013



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

i
LỜ I CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá
nhân, đƣợc thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của PGS.TS Trần Kiểm.

Các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và
chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ một công trình nào khác.
Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Thái Nguyên, tháng 5 năm 2013
Học viên


Ngô Đức Hƣng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

ii
LỜI CẢM ƠN
Với những tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc
đến toàn thể các thầy
giáo,

cô
giáo đã nhiệt tình giảng dạy, trang bị cho
tôi hệ thống tri thức rất quý báu về khoa học quản lý giáo dục, những
phương pháp nghiên cứu khoa học.
Xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Sư phạm -
Đạii học Thái Nguyên, khoa Tâm lý giáo dục, khoa sau đại học Đại học Sư
phạm - Đại học Thái Nguyên, UBND huyện Lục Ngạn
tỉnh

Bắc Giang
, Sở
Giáo dục và Đào tạo Bắc Giang, Phòng GD&ĐT Lục Ngạn, các trường
Tiểu học trên địa bàn huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang cùng bạn bè, đồng

nghiệp đã động viên, giúp đỡ và tạo điều kiện thuân lợi cho tôi trong thời
gian học tập và nghiên cứu để hoàn thành được luận
văn.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS-TS Trần
Kiểm đã trực tiếp tận tình dạy bảo, hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá
trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Mặc dù cũng có nhiều cố gắng, nhưng trong luận văn này cũng khó
tránh khỏi những thiếu sót, khiếm khuyết. Kính mong sự góp ý, chỉ bảo
của các quý thầy, cô cùng các bạn đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!


Thái Nguyên, tháng 5 năm 2013
Học viên


Ngô Đức Hƣng


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

iii
MỤC LỤC
LỜ I CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC iii
NHỮNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN viii
DANH MỤC CÁC BẢNG ix
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ xi

MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Mục đích nghiên cứu 3
3. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu 3
4. Giả thuyết khoa học 3
5. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu 4
6. Nhiệm vụ nghiên cứu 4
7. Phƣơng pháp nghiên cứu 5
8. Cấu trúc luận văn 6
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ QUẢN LÝ PHÁT
TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG TIỂU HỌC 7
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 7
1.1.1. Ở nƣớc ngoài 7
1.1.2. Ở Việt Nam 8
1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề nghiên cứu 11
1.2.1. Quản lý 11
1.2.2. Phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học 13
1.2.3. Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng học 21
1.3. Trƣờng Tiểu học và Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học 22
1.3.1. Vị trí, mục tiêu, nhiệm vụ, quyền hạn của trƣờng Tiểu học 22
1.3.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của Hiệu trƣởng 25

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

iv
1.3.3. Yêu cầu về phẩm chất năng lực của ngƣời Hiệu trƣởng
trƣờng Tiểu học 26
1.4. Phòng Giáo dục và Đào tạo với việc quản lý phát triển đội ngũ
Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học 27
1.4.1. Về vị trí, chức năng 27

1.4.2. Về nhiệm vụ, quyền hạn 28
1.4.3. Nội dung phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học 29
1.4.5. Nội dung quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng
Tiểu học của Phòng GD&ĐT Lục Ngạn 32
1.5. Những yêu cầu của việc quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng
trƣờng Tiểu học trong giai đoạn hiện nay 32
1.5.1. Phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học bảo đảm yêu
cầu đủ về số lƣợng, đồng bộ về cơ cấu và chuẩn về chất lƣợng 34
1.5.2. Phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học huyện Lục
Ngạn đảm bảo tính dân tộc 35
1.5.3. Phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học đảm bảo
yêu cầu phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của huyện
miền núi 36
1.5.4. Phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học đáp ứng xu
hƣớng đổi mới và phát triển giáo dục phổ thông 37
1.5.5. Vai trò của ngƣời Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học theo quan
điểm mới. 37
1.6. Những yếu tổ ảnh hƣởng đến quản lý phát triển đội ngũ Hiệu
trƣởng trƣờng Tiểu học 38
1.6.1. Các yếu tố về kinh tế - xã hội 38
1.6.2. Các yếu tố về văn hoá, khoa học - công nghệ 39
1.6.3. Các nhân tố bên trong của GD&ĐT 40
1.6.4. Sự lãnh đạo của cấp ủy; quản lý, chỉ đạo của chính quyền và
sự tham mƣu của cơ quan QLGD địa phƣơng 40

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

v
1.6.5. Công tác quy hoạch, bồi dƣỡng và dự báo của ngành giáo dục 40
1.6.6. Chế độ đãi ngộ 41

Kết luận chƣơng 1 43
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ HIỆU TRƢỞNG VÀ CÔNG
TÁC QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƢỞNG CÁC
TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN LỤC NGẠN TỈNH BẮC GIANG 44
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội huyện Lục Ngạn,
tỉnh Bắc Giang 44
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang 44
2.1.2. Đặc điểm kinh tế huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang 45
2.1.3. Đặc điểm văn hoá - xã hội huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang 46
2.2. Vài nét về giáo dục huyện Lục Ngạn 46
2.2.1. Quy mô trƣờng, lớp, học sinh 46
2.2.2. Cơ sở vật chất - kỹ thuật trƣờng học 47
2.2.3. Đội ngũ giáo viên - Cán bộ quản lý 47
2.3. Khái quát về giáo dục Tiểu học huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang 49
2.3.1. Quy mô phát triển 49
2.3.2. Chất lƣợng giáo dục 51
2.4. Thực trạng đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học huyện Lục Ngạn 52
2.4.1. Thực trạng về số lƣợng, cơ cấu đội ngũ Hiệu trƣởng 52
2.4.2. Thực trạng về trình độ chính trị, trình độ đào tạo, nghiệp vụ
quản lý của đội ngũ Hiệu trƣởng 56
2.4.3. Thực trạng phẩm chất và năng lực của đội ngũ Hiệu trƣởng
trƣờng Tiểu học 58
2.4.4. Đánh giá chung về đội ngũ Hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học
huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang 62
2.5. Thực trạng công tác quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng các
trƣờng Tiểu học 65

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

vi

2.5.1. Thực trạng nội dung phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng theo
Chuẩn Hiệu trƣởng 65
2.5.2. Thực trạng công tác quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng
trƣờng Tiểu học của Phòng GD&ĐT huyện Lục Ngạn 74
2.6. Đánh giá chung 84
2.6.1. Ƣu điểm 84
2.6.2. Hạn chế yếu kém 86
2.6.3. Nguyên nhân hạn chế 87
Kết luận chƣơng 2 89
Chƣơng 3: ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI
NGŨ HIỆUTRƢỞNG TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN LỤC NGẠN
TỈNH BẮC GIANG 90
3.1. Nguyễn tắc đề xuất các biện pháp 90
3.1.1 Quán triệt đƣờng lối, quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà
nƣớc về phát triển giáo dục và đào tạo 90
3.1.2. Phù hợp với định hƣớng và các quan điểm chỉ đạo phát triển
giáo dục và đào tạo của Chính phủ và Bộ GD & ĐT 90
3.1.3. Phù hợp với định hƣớng phát triển nguồn nhân lực tỉnh
Bắc Giang và công tác cán bộ, phát triển GD&ĐT huyện
Lục Ngạn 92
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học 93
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn 94
3.1.6. Nguyên tắc biện pháp phải đảm bảo tính đồng bộ 95
3.1.7. Nguyên tắc biện pháp phải đảm bảo tính kế thừa 95
3.2. Các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng
Tiểu học huyện Lục Ngạn 95
3.2.1. Cụ thể hóa tiêu chuẩn của Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học 95
3.2.2. Tăng cƣờng khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ Hiệu
trƣởng trƣờng Tiểu học 101

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

vii
3.2.3. Xây dựng và thực hiện tốt công tác quy hoạch đội ngũ Hiệu
trƣởng các trƣờng Tiểu học 104
3.2.4. Tổ chức các lớp bồi dƣỡng nâng cao nghiệp vụ quản lý và
khuyến khích tự bồi dƣỡng cho đội ngũ Hiệu trƣởng và đội
ngũ kế cận các trƣờng Tiểu học 106
3.2.5. Thực hiện tốt quy trình tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại
và sắp xếp đội ngũ Hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học 110
3.2.6. Có các chính sách đãi ngộ hợp lý, tạo mọi điều kiện thuận
lợi để phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng 116
3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp 118
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đã
đề xuất 120
3.4.1. Đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 121
3.4.2. Đánh giá tƣơng quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của
các biện pháp 123
Kết luận chƣơng 3 124
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 126
1. Kết luận 126
2. Khuyến nghị 127
2.1. Đối với Bộ Giáo dục & Đào tạo 127
2.2. Đối với Sở GD & ĐT tỉnh Bắc Giang 128
2.3. Đối với UBND huyện Lục Ngạn 129
2.4. Đối với Phòng GD & ĐT Lục Ngạn 129
2.5. Đối với hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học huyện Lục Ngạn 130
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 131
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

viii
NHỮNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
CB
Cán bộ
CT
Chỉ thị
TW
Trung ƣơng
CBQL, QLGD
Cán bộ quản lý, Quản lý giáo dục
CNH-HĐH
Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá
QL
Quản lý
NXB
Nhà xuất bản
GD
Giáo dục
GS
Giáo sƣ
PGS
Phó giáo sƣ
TSKH
Tiến sĩ khoa học
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
THCS
Trung học cơ sở

PCGDTH- CMC
Phổ cập giáo dục tiểu học- Chống mù chữ
TT
Thông tƣ
BGDĐT
Bộ Giáo dục và Đào tạo
CSVC
Cơ sở vật chất
KT-XH
Kinh tế - Xã hội
KH-CN
Khoa học - Công nghệ
CB- GV- CNV
Cán bộ- Giáo viên- Công nhân viên
SGK
Sách giáo khoa
THĐĐ- THCĐĐ
Thực hiện đầy đủ- Thực hiện chƣa đầy đủ
TB
Trung bình
HS
Học sinh
UBND
Uỷ ban nhân dân
CĐSP
Cao đẳng sƣ phạm
CNTT
Công nghệ thông tin
HT-PHT
Hiệu trƣởng- Phó hiệu trƣởng

SKKN
Sáng kiến kinh nghiệm
CBCC
Cán bộ công chức
THTPBC, PTDTNT,
TTGDTX
Trung học phổ thông bán công, Phổ thông dân
tộc nội trú, Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

ix
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Quy định hạng trƣờng Tiểu học 24
Bảng 2.1. Số lƣợng giáo viên và cán bộ quản lý sau 03 năm 47
Bảng 2.2. Tỷ lệ Đảng viên sau 03 năm 48
Bảng 2.3. Quy mô phát triển giáo dục Tiểu học huyện Lục Ngạn 49
Bảng 2.4. Kết quả xếp loại hạnh kiểm học sinh sau 03 năm 51
Bảng 2.5. Kết quả xếp loại học lực học sinh sau 03 năm 51
Bảng 2.6. Số lƣợng đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học 52
Bảng 2.7. Thống kê về giới của Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học năm học
2012-2013 53
Bảng 2.8. Thống kê về độ tuổi của Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học 53
Bảng 2.9. Thống kê về thâm niên quản lý của hiệu trƣởng trƣờng tiểu học 54
Bảng 2.10. Thống kê về trình độ chính trị của Hiệu trƣởng trƣờng
Tiểu học 56
Bảng 2.11. Thống kê về trình độ đào tạo của Hiệu trƣởng trƣờng
Tiểu học 56
Bảng 2.12. Thống kê về trình độ quản lý của Hiệu trƣởng trƣờng

Tiểu học 57
Bảng 2.13. Thống kê về trình độ ngoại ngữ, tin học của Hiệu trƣởng
trƣờng Tiểu học 58
Bảng 2.14. Tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp 59
Bảng 2.15. Tiêu chuẩn về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sƣ phạm 60
Bảng 2.16. Về năng lực quản lý trƣờng tiểu học 60
Bảng 2.17. Về năng lực tổ chức phối hợp với gia đình học sinh, cộng
đồng và xã hội 61
Bảng 2.18. Đánh giá về mức độ quản lý phát triển phẩm chất chính trị,
đạo đức, tác phong đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học của
Phòng GD&ĐT Huyện 66

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

x
Bảng 2.19. Đánh giá về mức độ quản lý phát triển năng lực chuyên
môn cho đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học của Phòng
GD&ĐT Huyện 68
Bảng 2.20. Đánh giá về mức độ quản lý phát triển năng lực quản lý đối với
đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học của Phòng GD&ĐT Huyện 71
Bảng 2.21. Đánh giá mức độ sử dụng và mức độ hiệu quả của biện
pháp nâng cao nhận thức, tầm quan trọng về phẩm chất và
năng lực đội Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học 75
Bảng 2.22. Đánh giá về mức độ sử dụng và mức độ hiệu quả của biện
pháp khảo sát đánh giá chất lƣợng đội ngũ Hiệu trƣởng
trƣờng Tiểu học 76
Bảng 2.23. Đánh giá về mức độ sử dụng và mức độ hiệu quả biện pháp xây
dựng quy hoạch phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học 77
Bảng 2.24. Đánh giá về mức độ sử dụng và mức độ hiệu quả của biện
pháp đẩy mạnh đào tạo bồi dƣỡng phát triển đội ngũ Hiệu

trƣởng trƣờng Tiểu học 79
Bảng 2.25. Đánh giá về mức độ sử dụng và mức độ hiệu quả của biện
pháp tuyển chọn, sử dụng hợp lý năng lực sở trƣờng đội ngũ
Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học 80
Bảng 2.26. Đánh giá về mức độ sử dụng và mức độ hiệu quả của biện
pháp xây dựng môi trƣờng tạo động lực phát triển đội ngũ
Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học 82
Bảng 3.1. Kết quả đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của 6 biện pháp 121
Bảng 3.2. Bảng xếp thứ bậc giá trị trung bình của từng biện pháp về
tính cần thiết và tính khả thi 123

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

xi

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

1. Sơ đồ
Sơ đồ 1.1. Chu trình quản lý 13
Sơ đồ 1.2. Quản lý nguồn nhân lực 18
Sơ đồ 1.3. Phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học của Phòng
GD&ĐT Lục Ngạn 20
Sơ đồ 1.4. Mô hình phát triển đội ngũ CBQL trƣờng Tiểu học 32
Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ
Hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học 120

2. Biểu đồ
Biểu đồ 3.1. Tính cần thiết của 6 biện pháp 122
Biểu đồ 3.2. Tính khả thi của 6 biện pháp 122

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Có cán bộ tốt việc gì cũng
xong”,“Muốn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém” [21,
tr . 240].
Chỉ thị số 40-CT/TW, ngày 15-6-2004 của Ban Bí thƣ (khóa IX) về
việc xây dựng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục, Chỉ thị này nêu rõ: Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục đƣợc chuẩn hóa, đảm bảo chất lƣợng, đủ về số lƣợng, đồng bộ về cơ cấu,
đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lƣơng tâm,
tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hƣớng và
có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lƣợng đào tạo nguồn nhân
lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nƣớc [1].
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định: Đổi mới
căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hƣớng chuẩn hoá, hiện đại
hoá, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế
quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là
khâu then chốt” và “Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát
triển nguồn nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất
nƣớc, xây dựng nền văn hóa và con ngƣời Việt Nam [14].
Chiến lƣợc phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 đã định hƣớng: Phát
triển và nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lƣợng cao
là một đột phá chiến lƣợc [10].

Một trong các yếu tố quyết định cho sự thành công của giáo dục là đội
ngũ cán bộ quản lý giáo dục. Cán bộ quản lý giáo dục có vai trò quyết định đến
chất lƣợng và hiệu quả giáo dục của mỗi nhà trƣờng, mỗi cơ sở giáo dục.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

2
Trải qua hơn nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, đội ngũ nhà giáo và
CBQL giáo dục nƣớc ta đƣợc xây dựng ngày càng đông đảo, phần lớn có bản
lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức trong sáng và lối sống lành mạnh, trình độ
chuyên môn nghiệp vụ ngày càng nâng cao. Đã góp phần quan trọng thực hiện
mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài, góp phần vào
thắng lợi của sự nghiệp cách mạng nƣớc ta.
Tuy nhiên, trƣớc những yêu cầu mới của sự nghiệp phát triển giáo dục
trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc, đội ngũ nhà giáo và
CBQL giáo dục còn bộc lộ những hạn chế, bất cập. Số lƣợng giáo viên còn
thiếu nhiều, đặc biệt ở những vùng sâu, vùng xa. Đội ngũ CBQL còn thiếu so
với nhu cầu, số lƣợng CBQL có trình độ chuyên môn, trình độ quản lý tốt còn
ít, tính chuyên nghiệp của đội ngũ CBQL chƣa cao, đặc biệt trong tham mƣu,
xây dựng kế hoạch và chỉ đạo thực hiện
Thực trạng đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học huyện Lục Ngạn tỉnh
Bắc Giang trong những năm qua tuy đã đáp ứng đƣợc yêu cầu về công tác
quản lý, nhƣng trƣớc yêu cầu phát triển của đất nƣớc trong thời kỳ đổi mới thì
vấn đề quản lý trƣờng Tiểu học còn có những những bất cập. Cụ thể:
- Một số Hiệu trƣởng đƣợc bổ nhiệm mới chƣa đƣợc đào tạo bồi dƣỡng
về lý luận và nghiệp vụ QLGD. Một số Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học nghiệp
vụ sƣ phạm không vững vàng, chƣa đủ uy tín với giáo viên, không bao quát
đƣợc sự phát triển đồng bộ của nhà trƣờng.
- Một số Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học là giáo viên giỏi, nhƣng còn
thiếu về kiến thức quản lý nhà trƣờng, về pháp chế, về quản lý tài chính, thiếu

năng lực tổ chức các hoạt động giáo dục.
- Có Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học năng động tháo vát trên từng khâu cụ
thể của việc điều hành nhà trƣờng, nhƣng tầm nhìn của họ hạn chế nên không
thúc đẩy đƣợc nhà trƣờng phát triển ổn định vững chắc…

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

3
Để khắc phục những tồn tại nêu trên, cần thiết phải có những giải pháp
mang tính chiến lƣợc và các biện pháp cụ thể nhằm quản lý phát triển đội ngũ
Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học của huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang, nhằm tạo
ra đƣợc một đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học phát triển đồng bộ, góp
phần nâng cao hiệu quả công tác QL và chất lƣợng giáo dục Tiểu học của
huyện nhà.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý
phát triển đội ngũ Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc
Giang giai đoạn hiện nay.”
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng đội ngũ Hiệu
trƣởng các trƣờng Tiểu học; thực trạng quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng
các trƣờng Tiểu học của Phòng GD&ĐT Lục Ngạn; đề xuất một số biện pháp
quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học huyện Lục Ngạn,
tỉnh Bắc Giang đảm bảo về số lƣợng, cơ cấu, chất lƣợng, nhằm nâng cao hiệu
quả quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng, đáp ứng yêu cầu chất lƣợng và
hiệu quả giáo dục Tiểu học của Huyện.
3. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lý đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học huyện Lục Ngạn.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học của

Phòng GD&ĐT Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
4. Giả thuyết khoa học
Công tác quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học
của Phòng GD&ĐT huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang đã đạt đƣợc nhiều thành
tựu đáng ghi nhận, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế cơ bản chƣa phát huy

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

4
hết nội lực của đội ngũ Hiệu trƣởng; nếu thực hiện những biện pháp quản lý
phù hợp thì sẽ khắc phục đƣợc những hạn chế trên, đồng thời nâng cao chất
lƣợng công tác quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng đáp ứng yêu cầu phát
triển giáo dục Tiểu học của Huyện trong giai đoạn hiện nay.
5. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu
5.1. C hủ thể quản lý
Phòng Giáo dục và Đào tạo với biện pháp quản lý phát triển đội ngũ
Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học hiện nay ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
5.2. Nội dung nghiên cứu
Quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học hiện nay ở
huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang gồm: Số lƣợng, chất lƣợng, cơ cấu…của đội
ngũ Hiệu trƣởng.
5.3. Giới hạn địa bàn nghiên cứu
37 trƣờng Tiểu học thuộc huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
5.4. Giới hạn về điều tra, khảo sát
Đề tài chỉ giới hạn điều tra, khảo sát từ năm học 2010-2011 đến nay.
5.5. Giới hạn về khách thể điều tra, khảo sát
Đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng Tiểu học bao gồm: 37 Hiệu trƣởng và
71 Phó hiệu trƣởng.
Lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo: 03 ngƣời.
Tổ trƣởng chuyên môn của 37 trƣờng Tiểu học: 111 ngƣời.

6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về QL phát triển đội
ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học.
6.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ Hiệu trƣởng các trƣờng
Tiểu học của huyện Lục Ngạn và thực trạng QL phát triển đội ngũ Hiệu
trƣởng trƣờng Tiểu học của Phòng GD&ĐT Lục Ngạn, nguyên nhân của
thực trạng trên.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

5
6.3. Đề xuất một số biện pháp QL nhằm PT đội ngũ Hiệu trƣởng các
trƣờng Tiểu học của Phòng GD&ĐT huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang trong
giai đoạn hiện nay.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn đã sử dụng phối hợp 03 nhóm phƣơng pháp nghiên cứu sau:
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Để có cơ sở lý luận, làm nền tảng cho việc nghiên cứu đề tài chúng tôi
đã hệ thống, thu thập và phân tích các tài liệu khoa học, các văn bản Chỉ thị,
Nghị quyết của Đảng, Chính phủ, của Bộ Giáo dục và Đào tạo về quản lý,
phát triển đội ngũ CBQL nói chung, quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng
nói riêng.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra viết
Sử dụng phiếu trƣng cầu ý kiến để tìm hiểu, khảo sát nhằm thu thập
những thông tin cần thiết về công tác QL ở các trƣờng Tiểu học huyện Lục
Ngạn, tỉnh Bắc Giang. Từ đó phân tích tổng hợp, đánh giá thực trạng vấn đề
nghiên cứu.
7.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Trực tiếp tiếp xúc với CBQL các cấp, Tổ trƣởng thông qua một số câu

hỏi để tìm hiểu về trình độ, năng lực của Hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học
huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
7.2.3. Phương pháp quan sát
Quan sát các hoạt động giáo dục ở các trƣờng Tiểu học huyện Lục
Ngạn với các hình thức:
- Quan sát không tham dự: Lập phiếu hỏi
- Quan sát có tham dự: Tham quan cơ sở vật chất, trang thiết bị nhà
trƣờng; dự các buổi sinh hoạt chuyên môn, họp hội đồng nhà trƣờng, nghiên
cứu sản phẩm của đội ngũ Hiệu trƣởng (kế hoạch, các văn bản chỉ đạo, tổ
chức thực hiện nhiệm vụ QL trong nhà trƣờng Tiểu học…)

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

6
7.2.4. Phương pháp chuyên gia
Dùng phiếu trƣng cầu ý kiến để xin ý kiến các chuyên gia hoặc khách
thể nghiên cứu để khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của biện pháp đề xuất
trong đề tài.
7.3. Nhóm phương pháp thống kê toán học
Sử dụng một số công thức toán học nhƣ tính tỷ lệ phần trăm, tính hệ số
tƣơng quan… để thống kê số lƣợng, chất lƣợng về đội ngũ Hiệu trƣởng, kết
quả học tập của học sinh trƣờng Tiểu học và xử lý số liệu, định lƣợng kết quả
nghiên cứu nhằm đƣa ra những kết luận phục vụ công tác nghiên cứu.
8. Cấu trúc luận văn
Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề quản lý phát triển đội ngũ Hiệu
trƣởng các trƣờng Tiểu học.
Chương 2: Thực trạng đội ngũ Hiệu trƣởng và công tác quản lý
phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học huyện Lục Ngạn,
tỉnh Bắc Giang.
Chương 3: Đề xuất biện pháp quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng

trƣờng Tiểu học huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

7
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Ở nước ngoài
Lịch sử đã chứng minh, để tồn tại và phát triển ngay từ khi con ngƣời
xuất hiện trên trái đất, con ngƣời đã liên kết với nhau thành các nhóm nhằm
chống lại thú dữ, thiên nhiên khắc nhiệt và đó cũng là phƣơng thức tìm kiếm
thức ăn hiệu quả để sinh tồn. Trong quá trình đó xuất hiện một số ngƣời có
năng lực chi phối đƣợc ngƣời khác, đồng thời cũng có khả năng điều khiển
mọi hoạt động của nhóm sao cho phù hợp với mục tiêu chung, những ngƣời
có năng lực nhƣ vậy gọi là thủ lĩnh và việc làm của họ sau này đƣợc hiểu là
quản lý.
Trong thế kỷ 20, có nhiều công trình nổi tiếng của các nhà khoa học đề
cập đến công tác QL. Đặc biệt tác phẩm “Những vấn đề cốt lõi của quản lý”
(NXB Khoa học kỹ thuật, Hà Nội, năm 1992) của ba tác giả: Harold Koontz,
Cyril o
’
donnell và Heinz Weihrich đƣợc coi nhƣ là cẩm nang của các nhà
quản lý, đề cập sâu sắc, toàn diện về các yêu cầu của chất lƣợng quản lý và hệ
thống khoa học quản lý. Ngoài ra còn kể đến công trình của Wiliam Ouchi
(Giáo sƣ trƣờng Đại học California, LosAngeles, Mỹ), ông đã khẳng định,
yếu tố quan trọng của văn hóa trong QL và nêu ra 7 yếu tố có ảnh hƣởng đến
hiệu quả QL đƣợc mô tả trong sơ đồ 7S: Strategy (chiến lƣợc), Skills (kỹ

năng), Style (cách thức), System (hệ thống), Structure (cơ cấu), Shared value
(các giá trị chung) và đặc biệt là Staff (đội ngũ). Thông qua mô hình và phân
tích đặc điểm của 7 yếu tố trên, chúng ta sẽ thấy giá trị của chất lƣợng đội ngũ
ngƣời QL.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

8
Trên thế giới có rất nhiều công trình nghiên cứu về quản lý giáo dục
của các tác giả nhƣ: "Những vấn đề về quản lý trƣờng học" (P.V Zimin, M.I
Kônđakốp), "Quản lý vấn đề quốc dân trên địa bàn huyện",(M.I Kônđakốp).
Nhà giáo dục học Xô-viết V.A Xukhomlinxki khi tổng kết những kinh
nghiệm quản lý chuyên môn trong vai trò là Hiệu trƣởng nhà trƣờng cho rằng
" Kết quả hoạt động của nhà trƣờng phụ thuộc rất nhiều vào công việc tổ chức
đúng đắn các hoạt động dạy học". Cùng với nhiều tác giả khác ông đã nhấn
mạnh đến sự phân công, sự phối hợp chặt chẽ, thống nhất quản lý giữa Hiệu
trƣởng và Phó hiệu trƣởng để đạt đƣợc mục tiêu đề ra.
Ngoài ra, ở Liên xô (cũ), các công trình nghiên cứu - xét ở góc độ lý
luận giáo dục học của các tác giả đã đề cập tới lực lƣợng GD; trong đó nêu rõ
vai trò, vị trí, chức năng của CBQL trƣờng học, tiêu biểu là công trình của các
nhà khoa học nổi tiếng nhƣ: Ilina T.A với tác phẩm Giáo dục học (tại tập 3:
Những cơ sở của công tác giáo dục; Savin N.V với tác phẩm Giáo dục học (ở
Chƣơng 22, tập 2: Những vấn đề cơ bản của QL nhà trƣờng).
Năm 1991, tổ chức UNESCO đã xuất bản cuốn “Quản lý hành chính và
sƣ phạm các nhà trƣờng Tiểu học” của tác giả Jean Valérien, nhằm giới thiệu các
modul về vai trò, chức năng, trách nhiệm, yêu cầu chất lƣợng và nhiệm vụ của
ngƣời Hiệu trƣờng trƣờng Tiểu học, tác giả đã bày tỏ quan điểm về vai trò, trách
nhiệm và yêu cầu chất lƣợng của ngƣời Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học. Tác phẩm
“Quản trị hiệu quả trƣờng học” của ba tác giả K.B.Everad, Geofrey Morris và
Ian Wilson (NXB Giáo dục, năm 2009) với nội dung mạng tính thực tiễn cao

trên cơ sở lý luận về quản lý hiện đại mà chính các tác giả là ngƣời trực tiếp thực
hành viết ra cho những ngƣời thực hành, đây là cuốn sách thật sự có ý nghĩa,
thiết thực cho cán bộ CBQL trƣờng học và các cơ sở giáo dục khác.
1.1.2. Ở Việt Nam
Ở Việt Nam, khoa học quản lý tuy còn non trẻ, song nó đã có những
thành tựu đáng kể, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý xã hội trong những

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

9
điều kiện cụ thể, tƣơng ứng với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất
nƣớc. Đã có nhiều công trình nghiên cứu về lý luận và thực tiễn, đề ra đƣợc
những giải pháp quản lý trong lĩnh vực quản lý và phát triển giáo dục - đào tạo
ở Việt Nam có hiệu quả nhƣ tác giả Nguyễn Ngọc Quang “Những khái niệm
cơ bản về lý luận quản lý giáo dục” đã đề cập đến những khái niệm cơ bản của
quản lý, quản lý giáo dục, các đối tƣợng của khoa học quản lý giáo dục.
Tác giả Đặng Bá Lãm, Phạm Thành Nghị “Chính sách và kế hoạch phát
triển trong quản lý giáo dục” đã phân tích khá sâu sắc về lý thuyết và mô hình
chính sách, các phƣơng pháp lập kế hoạch giáo dục, GS-TSKH Vũ Ngọc Hải,
PGS-TS Trần Khánh Đức: “Hệ thống giáo dục hiện đại trong những năm đầu thế
kỷ XXI”; PGS-TS Đặng Quốc Bảo “Quản lý nhà nước về giáo dục, đào tạo” đã
trình bày những quan điểm, mục tiêu, giải pháp phát triển giáo dục và hệ thống
giáo dục, làm rõ tƣ tƣởng quản lý.
Tháng 11/1998 Hội thảo khoa học “Chiến lược xây dựng đội ngũ CBQL
phục vụ sự nghiệp CNH-HĐH” đã mở ra bƣớc ngoặc quan trọng trong việc
nghiên cứu, quy hoạch, xây dựng phát triển đào tạo đội ngũ cán bộ QLGD có
phẩm chất, có tầm nhìn, có khả năng dự báo, phân tích, có kỹ năng, có phong cách
đáp ứng yêu cầu đổi mới của sự nghiệp GD&ĐT.
Tác giả Trần Hồng Quân cho rằng: Quản lý là một khoa học. Nếu chỉ bằng
kinh nghiệm thì không tiến xa đƣợc, trƣờng CBQL phải giúp Bộ trƣởng thƣờng

xuyên bồi dƣỡng CBQL. Ngoài ra còn có nhiều giải pháp khác để xây dựng đội
ngũ CBQL.
Tác giả Lê Vũ Hùng với bài: “CBQL GD trước yêu cầu của sự nghiệp
CNH-HĐH”. Đã chỉ ra rằng GD luôn luôn là yếu tố then chốt trong tiến trình
CNH-HĐH. Sự nghiệp GD&ĐT chỉ có thể hoàn thiện sứ mệnh của mình nếu hệ
thống các trƣờng đƣợc đảm bảo bằng đội ngũ CBQL có đủ năng lực, phẩm chất
bao gồm: đạo đức, văn hoá, quản lý, tầm nhìn lý luận, khả năng tác nghiệp và

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

10
phong cách điều hành tiến trình đào tạo thích hợp cho từng trƣờng, từng cơ quan
của hệ thống giáo dục quốc dân.
Tháng 11/2008, Hội thảo khoa học - công nghệ “Nguồn nhân lực QLGD
thế kỷ 21” với mục tiêu hƣớng đến những giải pháp phát triển nguồn nhân lực
QLGD Việt Nam trên cơ sở các vấn đề về lý luận và thực tiễn đặt ra đối với sự
phát triển đội ngũ CBQL giáo dục và đào tạo trong thế kỷ 21 trƣớc những cơ hội
và thách thức phát triển giáo dục của kỷ nguyên mới.
Nguồn nhân lực thực hiện quan điểm, mục tiêu, giải pháp phát triển
giáo dục và hệ thống giáo dục chính là đội ngũ CBQL, giáo viên và học sinh.
Những lực lƣợng này cần phải đƣợc phát triển, nâng cao chất lƣợng đáp ứng
yêu cầu trong thời kỳ mới. Đã có một số luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục
nghiên cứu, đề xuất các biện pháp nâng cao chất lƣợng đội ngũ CBQL tại các
nhà trƣờng nhƣ:
- Luận văn: “Các biện pháp xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL
trường Tiểu học tỉnh Bắc Ninh đến năm 2010” của tác giả Nguyễn Văn Ngọc
(năm 2006).
- Luận văn: “Biện pháp quản lý của Phòng Giáo dục trong công tác
xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục phổ thông trên địa bàn huyện Yên
Dũng tỉnh Bắc Giang” của tác giả Nguyễn Văn Thêm (năm 2006).

- Luận văn: “Các giải pháp quản lý của Phòng Giáo dục nhằm nâng
cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học tỉnh Bắc Giang” của
tác giả Nguyễn Văn Toàn (năm 2006).
- Luận văn: “Biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THCS huyện
Bắc Mê tỉnh Hà Giang” của tác giả Đỗ Trọng Thân (năm 2009)…
Mặc dù có những công trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ cán bộ quản
lý trƣờng Tiểu học ở địa phƣơng, nhƣng ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang
chƣa có một công trình nào nghiên cứu về thực trạng và đề xuất biện pháp quản

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

11
lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng học nói chung, trƣờng Tiểu học nói
riêng. Mặt khác do đặc thù của mỗi địa phƣơng khác nhau về vị trí địa lý, tự
nhiện, điều kiện kinh tế - xã hội, quy mô và thực trạng đội ngũ, thực trạng phát
triển giáo dục…giải pháp (biện pháp) của các luận văn nêu trên không phải lúc
nào cũng phù hợp và áp dụng đƣợc cho công tác quản lý phát triển đội ngũ Hiệu
trƣởng trƣờng Tiểu học huyện Lục Ngạn. Vì vậy, việc nghiên cứu biện pháp
quản lý phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học huyện Lục Ngạn, tỉnh
Bắc Giang là rất cần thiết.
1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề nghiên cứu
1.2.1. Quản lý
1.2.1.1. Khái niệm quản lý
Nói đến hoạt động QL, ngƣời ta thƣờng nhắc đến ý tƣởng sâu sắc của
C.Mác: Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành
trên quy mô tƣơng đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều
hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát sinh
từ sự vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận động của những
khí quan độc lập của nó. Một nghệ sỹ vĩ cầm thì tự điều khiển mình, còn dàn
nhạc thì cần có nhạc trƣởng [19].

Hiện nay vẫn còn tồn tại khá nhiều những khái niệm, định nghĩa về QL.
Trong tác phẩm “Những vấn đề cốt yếu của quản lý”, tác giả ngƣời Mỹ Harold
Koont đã đƣa ra khái niệm “Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo
phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được mục đích của nhóm. Mục tiêu
của mọi nhà quản lý là nhằm hình thành một môi trường mà trong đó con người
có thể đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự
bất mãn cá nhân ít nhất. Với tư cách thực hành thì cách quản lý là một nghệ
thuật; còn kiến thức có tổ chức về quản lý là một khoa học” [26, tr. 49].
Theo quan điểm chính trị xã hội: “Quản lý là sự tác động liên tục có tổ
chức, có định hƣớng của chủ thể quản lý (ngƣời QL, ngƣời tổ chức QL) lên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

12
khách thể QL (đối tƣợng QL) về các mặt chính trị, văn hoá, xã hội, kinh tế…
bằng một hệ thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phƣơng
pháp và các biện pháp cụ thể nhằm tạo ra môi trƣờng và điều kiện cho sự phát
triển của đối tƣợng”.
Theo tác giả Trần Kiểm: Quản lý là những tác động của chủ thể QL
trong việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các
nguồn lực trong và ngoài tổ chức một cách tối ƣu nhằm đạt mục đích của tổ
chức với hiệu quả cao nhất [24].
Xét quản lý dƣới góc độ là một hành động, tác giả Vũ Ngọc Hải cho
rằng: “Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý
tới đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra” [17, tr. 1].
Tuy có nhiều định nghĩa khác nhau, song có thể khái quát: Quản lý là
những tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể QL đến đối tượng QL
nhằm bảo đảm cho sự vận động, phát triển của hệ thống phù hợp với quy luật
khách quan, trong đó sử dụng và khai thác có hiệu quả nhất các tiềm năng,
các cơ hội để đạt được mục tiêu đã xác định theo ý chí của chủ thể QL.

1.2.1.2. Chức năng quản lý
Theo tác giả Trần Kiểm thì: “Để thực hiện một chủ trƣơng, chƣơng
trình, dự án…kế hoạch hóa là hành động đầu tiên của ngƣời quản lý, là việc
làm cho tổ chức phát triển theo kế hoạch. Trong quản lý, đây là căn cứ pháp
lý quy định hành động của cả tổ chức. Kế đó là chức năng tổ chức (nhân sự,
bộ máy). Thực hiện chức năng này, ngƣời quản lý phải hình thành bộ máy, cơ
cấu các bộ phận (tuỳ theo tính chất công việc, có thể tiến hành phân công,
phân nhiệm cho các cá nhân), quy định chức năng nhiệm vụ từng bộ phận,
mối quan hệ giữa chúng. Lãnh đạo (chỉ đạo, tổ chức, thực hiện) là nhiệm vụ
tiếp theo của ngƣời quản lý. Đây là khâu quan trọng tạo nên thành công của
kế hoạch dự kiến. Chính ở khâu này đòi hỏi ngƣời quản lý phải thực hiện
chức năng kiểm tra nhằm đánh giá việc thực hiện các mục tiêu đề ra. Điều cần